Overmatige werkstress en burn-out

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "Overmatige werkstress en burn-out"

Ferdinand Driessen
8 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 Overmatige werkstress en burn-out Muriël Van Langenhove Coach Psycholoog Cel Welzijn Personeel UZ Gent

2 DEFINITIES 2

3 Werkdruk: definitie Werkdruk kan ontstaan wanneer iemand niet in staat is om zijn taakeisen te voldoen en onvoldoende regelmogelijkheden heeft om deze situatie te veranderen. Door werk dat te moeilijk is, te gecompliceerd of juist te eentonig gewoon teveel Werkdruk verschilt voor ieder individu 3

4 Werkstress: definitie = een toestand die als negatief wordt ervaren en die lichamelijke, psychische of sociale gevolgen heeft Stressreactie die niet tijdig wordt gevolgd door voldoende rust en ontspanning kan ongunstige gevolgen hebben voor de gezondheid Wanneer je gedurende langere periode werkstress ervaart, kun je psychisch overbelast raken of andere chronische gezondheidsklachten ontwikkelen, met ziekteverzuim of zelfs arbeidsongeschiktheid als gevolg. 4

gevolgen hebben voor de gezondheid Wanneer je gedurende langere periode werkstress ervaart, kun je psychisch

Batterijen bijna leeg: Werk kost veel energie Kleine problemen worden snel groot omdat je geen oplossing ziet of vindt je het niet kunt opbrengen om een probleem aan te

5 Batterijen bijna leeg: Werk kost veel energie Kleine problemen worden snel groot omdat je geen oplossing ziet of vindt je het niet kunt opbrengen om een probleem aan te pakken waardoor het steeds groter wordt Hoe langer je blijft werken met lege batterijen, hoe zwaarder het werk voelt en hoe meer je in de gevarenzone van een burn-out terechtkomt. 5

pakken waardoor het steeds groter wordt Hoe langer je blijft werken met lege

6 Burnout (Maslach et al., 2001) Burnout is an individual s response to chronic emotional and interpersonal stressors within the workplace. 6

7 OORZAKEN 7

8 Oorzaken van werkdruk Tegenstrijdige taken of doelstellingen Inefficiënte werkprocessen en manier van werken Veel zaken die anders lopen dan gepland Veel fouten en noodzaak tot herstel Storingen in machines, apparaten, computersystemen Onvoldoende informatie Onvoldoende bezetting Weinig ondersteunende stijl van leidinggeven Moeizame samenwerking met andere afdelingen Cultuur die bovenstaande versterkt 8

machines, apparaten, computersystemen Onvoldoende informatie Onvoldoende bezetting Weinig

9 Veel voorkomende oorzaken van overmatige werkstress Schrik om ontslagen te worden Meer overuren te wijten aan personeelsbezuinigingen Druk om te presteren en te voldoen aan stijgende verwachtingen zonder meer voldoening Druk om heel de tijd op optimaal niveau te presteren 9

personeelsbezuinigingen Druk om te presteren en te voldoen aan

10 Werkgerelateerde oorzaken van burnout Taakeisen Rolconflict Rolonduidelijkheid Tekort aan de gepaste middelen en bevoegdheid Gebrek aan sociale steun Gebrek aan feedback en gepaste beloning Weinig participatie in beslissingen Oneerlijkheid Waardenconflicten 10

Gebrek aan sociale steun Gebrek aan feedback en gepaste beloning

11 Gezien of niet gezien worden in je talent 11

12 Persoonsgerelateerde oorzaken van burnout Gevoel minder goed om te kunnen met stress Gevoel minder controle te hebben over gebeurtenissen Gevoel minder open te staan voor veranderingen Externe locus of control Op passieve en defensieve manier omgaan met stress 12

gebeurtenissen Gevoel minder open te staan voor veranderingen

13 SIGNALEN 13

14 Signalen van werkdruk 14

15 Top 10 stress-signalen Vermindering van de productiviteit Regelmatig te laat komen Afspraken en belangrijke informatie vergeten Meer fouten maken dan gebruikelijk Snel afgeleid (onrustig, niets afmaken) Snel geëmotioneerd Meer roken en koffie drinken Besluiteloosheid Zichtbare vermoeidheid Lichamelijke klachten 15

gebruikelijk Snel afgeleid (onrustig, niets afmaken) Snel geëmotioneerd Meer

16 16

17 GEVOLGEN 17

18 Gevolgen van burnout op het werk Zich terugtrekken van zijn werk Lagere productiviteit Inefficiëntie Verminderde arbeidsvreugde Verminderde betrokkenheid bij het werk en/of organisatie Grotere persoonlijke conflicten met collega s Verstoort de taken van de collega s 18

Verminderde betrokkenheid bij het werk en/of organisatie Grotere

19 PREVENTIE 19

20 Voorkomen en genezen Persoonsgerichte interventies: Veerkracht vergroten Vaak nadat iemand burn-out symptomen vertoont, helpt vooral bij uitputting Individueel of in groep Op lange termijn onvoldoende als niet aan de werkcontext gewerkt wordt. Organisatiegerichte interventies: Bekijkt de impact die de werkomgeving heeft op de werknemers Effecten duren langer dan uitsluitend persoonsgerichte interventies Uniek voor elke organisatie 20

21 Werkstress verminderen Prioritair de organisatie aanpakken om de werkomstandigheden te verbeteren. Omdat deze niet voldoende zullen zijn om stress te vermijden voor iedereen is bijkomend stress management nodig. 21

22 Maatregelen Werklast Autonomie en regelruimte Beloning en erkenning Sociale steun Billijkheid Conflicten tussen waarden 22

23 1. Werklast Gevarieerd en volledig werk Werk kunnen afronden Tijdsdruk Gepaste mentale belasting Duidelijke taakeisen Passend bij de intellectuele capaciteit Individuele werklast verminderen door samen te werken 23

24 2. Autonomie en regelruimte Redelijke controle en participatie Positief engagement Beslissen over werkschema s, werklast en werkprocessen Organisatiecultuur Rolduidelijkheid Rol en verantwoordelijkheden Plaats in het geheel 24

25 3. Beloning en erkenning Feedback Financieel Sociaal 25

26 Gevecht om erkenning Hoe langer en hoe meer je vecht voor erkenning en waardering, hoe kleiner de kans dat je ze krijgt Drastische daling van energie Twijfel aan je eigen kunnen Uit je normale doen, zowel op het werk als thuis. Stop het gevecht: Hulp van iemand die de juiste vragen stelt Herkennen van lineair denken en wederzijdse beïnvloeding 26

27 4. Sociale steun Collega s, leidinggevenden en organisatie: Betrokkenheid Positief over de job Lid van groep met gedeelde waarden Versterken door: Communicatietraining Teambuilding Feedback geven en krijgen Doelen stellen Steun van collega s: Cynisme Gevoel van persoonlijke voldoening Steun van leidinggevende: Werklast Nefast: Onopgeloste conflicten Verschillen in waarden Perceptie van ongelijkheid / oneerlijkheid 27

28 Steun van anderen Mensen (collega s, vrienden, familie, ) waarbij je je verhaal kwijt kunt die je slimme vragen stellen waardoor je je eigen lineaire kijk in vraag stelt Opletten met supporters die je aanmoedigen niet met je te laten sollen en vol te houden in je grote gelijk. Maken het op termijn nog moeilijker om uit het gevecht te stappen omdat het ook hun gevecht wordt en het dan aanvoelt als verraad. 28

29 5. Rechtvaardigheid Rechtvaardig en respectvol behandeld worden Gedeeld gemeenschapsgevoel Nefast: Ongelijkheid in workload of loon Onrechtvaardige promoties Gevolgen: Heel veel boosheid en vijandigheid Cynisme over de werkplek Emotioneel ontredderend en uitputtend De dingen recht willen zetten 29

30 6. Conflicten tussen waarden Onethisch en tegen persoonlijke waarden Conflicterende waarden van de organisatie Voldoende om tot burn-out te leiden 30

31 Tips voor leidinggevenden Signaleer stress Inventariseer en onderzoek oorzaken van stress Stresspreventiegesprek met medewerker Workshop over stress en werkdruk Maak stress bespreekbaar Betrek medewerkers bij plan van aanpak Waarderende insteek Concrete en duidelijke afspraken Vervolggesprekken Coachende leidinggevende stijl 31

32 JE WERKSTRESS VERMINDEREN 32

33 Individuele maatregelen bij werkdruk Oorzaken Plan van aanpak Regelmatig gesprek Prioriteiten samen bepalen Regelmogelijkheden Intervisie en/of coaching Training Zorg goed voor jezelf 33

34 Werkstress verminderen door time management Evenwichtige agenda Werkschema, verantwoordelijkheden, dagelijkse taken Evenwicht werk-ontspanning, verantwoordelijkheden-niets doen Engagement Afspraken niet aaneen schakelen Reken reële tijdsinvestering ik zou of ik wil ipv ik moet Prioriteiten stellen Op tijd maakt een wereld van verschil Te laat komen geeft stress Regelmatig pauzeren Wandeling, hoofd leegmaken Lunch weg van je werkplaats Kort weggaan van je werk helpt ontspannen en heropladen 34

35 Werkstress verminderen door taakmanagement Prioritiseren Projecten opsplitsen Delegeren Compromis Eerst de belangrijkste taken Eerst wat je niet leuk vindt Stappenplan Haalbare stappen Je moet niet alles zelf doen Je moet niet alles zelf controleren Deadlines of gedrag herbekijken Gulden middenweg 35

36 Werkstress verminderen door emotionele intelligentie Zelfbewustzijn Emoties en hun impact Beslissingen met gevoel Zelfmanagement Emoties en gedrag beheersen en aanpassen aan veranderende omstandigheden Sociaal bewustzijn Andermans emoties voelen, begrijpen en op reageren Zicht sociaal op zijn gemak voelen Relaties Inspireren, beïnvloeden en verbinding maken met anderen Omgaan met conflicten 36

37 Vaardigheden van emotionele intelligentie Realiseer je wanneer je gestresseerd bent Blijf in verbinding met je emoties Nonverbale signalen en lichaamstaal Ga uitdagingen aan met een lach Pak conflicten constructief aan 37

38 Stress verminderen door slechte gewoonten aan te pakken Perfectionisme Je kan niet meer doen dan je best Het laten hangen Negatief denken Het oncontroleerbare controleren Zorg dat je op tijd komt Ruim je bureau op Plan your work and work your plan Probeer positief te denken over je werk Vermijdt collega s die negatief zijn Complimenteer jezelf met kleine verwezenlijkingen Gedrag van anderen kan je niet controleren, je eigen reactie wel Focus je op de dingen die je wel kan controleren 38

39 39

Vergelijkbare documenten

Light up your fire voordat burnout toeslaat. Muriël Van Langenhove Psycholoog Coach Dienst Welzijn Personeel UZ Gent

Light up your fire voordat burnout toeslaat Muriël Van Langenhove Psycholoog Coach Dienst Welzijn Personeel UZ Gent Wat is jouw droom? Vuur - energie Waarden, zaken die voor jou belangrijk zijn in je leven