ONDERZOEKSVERSLAG. Rapportage van de toetsing van

Transcriptie

1 Gereformeerde Hogeschool ONDERZOEKSVERSLAG Rapportage van de toetsing van Gereformeerde Hogeschool Zwolle Opleiding Croho-registratienummer: aan het NVAO Accreditatiekader De visitatie vond plaats op 26 september en 10 oktober 2007 Inhoud van het verslag Identificatie...2 Managementsamenvatting...3 Bevindingen...6 Bijlage 1: Programma...41 Bijlage 2: Documenten...44 Bijlage 3: Domeinspecifiek referentiekader...45 Bijlage 4: Visitatieteam...49 Bijlage 5: Deskundigheid...50 Bijlage 6: Onafhankelijkheidsverklaringen...52 De verantwoordelijke teamleider: dr. M.S. Leloux namens deze, M. Lathouwers Certiked-VBI November 2007 Pagina 1 van 52

2 Gereformeerde Hogeschool Identificatie Gereformeerde Hogeschool Zwolle Grasdorpstraat 2 / Postbus EN / 8000 GA, Zwolle Telefoon: (038) Website: Voor kwaliteit verantwoordelijke bestuurder: De heer drs. J.D. Schaap MPM Kwaliteitsfunctionaris: De heer drs. B.E. van de Beek, bvandebeek@gh-gpc.nl Scope en doel De visitatie heeft betrekking op: Gereformeerde Hogeschool Zwolle HBO opleiding Voltijd en deeltijd Locatie Zwolle Doel van het onderzoek is te beoordelen in welke mate het NVAO Beoordelingskader (februari 2003) adequaat wordt afgedekt. Teamsamenstelling Teamleider: dr. M.S. Leloux Extern deskundige: H. Kuiper Secretaris: A.J.C. van Noort Studentlid: drs. C. Grootendorst Werkwijze De opleiding heeft een zelfevaluatie opgesteld ten aanzien van de gevisiteerde opleiding, en deze doen toekomen aan het visitatieteam in juli Het visitatieteam heeft een voorbereidende bijeenkomst gehad waarin is vastgesteld dat het zelfevaluatierapport basis biedt om de visitatie uit te voeren. De eerste visitatiedag is uitgevoerd op 26 september Op 10 oktober 2007 is de tweede visitatiedag uitgevoerd. Het conceptrapport is op 1 november 2007 toegezonden aan het management van de opleiding. Op 8 november 2007 zijn schriftelijke reacties opgesteld door de opleiding, die hebben geleid tot onderhavig definitief rapport. In de aanloop naar de visitatie is er enkele keren een bijeenkomst geweest tussen leden van het visitatieteam en vertegenwoordigers van de Hogeschool. Deze bijeenkomsten hadden een voorlichtend en planningstechnisch karakter, waarbij onder andere de werkwijze is toegelicht, de teamsamenstelling is besproken en het programma tot stand is gekomen. Pagina 2 van 52

3 Gereformeerde Hogeschool Managementsamenvatting Op 26 september en 10 oktober 2007 heeft een visitatieteam van Certiked een visitatie uitgevoerd bij de opleiding van de Gereformeerde Hogeschool Zwolle te Zwolle. Doelstelling was een toetsing uit te voeren van de kwaliteit van de opleiding, gerelateerd aan het NVAO Beoordelingskader. Algemeen beeld De opleiding (MWD) van de Gereformeerde Hogeschool Zwolle te Zwolle richt zich op het opleiden van studenten tot het beroep van maatschappelijk werker op het niveau van bachelor. De opleiding is gebaseerd op het Landelijk Opleidingsprofiel Opleidingen MW&D, en heeft daarnaast afgestemd met de verschillende beroepsprofielen van de maatschappelijk werker zoals vastgesteld door de beroepsvereniging NVMW en door andere sociale partners in het landelijk Werkveldplatform. De opleiding heeft de via dergelijk landelijke overleg ontwikkelde elf beroepscompetenties bij de ontwikkeling van de opleiding MWD als uitgangspunt genomen. De oriëntatie op Social Work is, mede door de gezamenlijk propedeuse met de opleiding sociaalpedagogische hulpverlening breed, en verder geven hogeschoolspecifieke kenmerken zoals kleinschaligheid, gemakkelijke bereikbaarheid van docenten en de christelijke identiteit een specifieke kleur aan de opleiding. De opleiding leidt op tot een generalistisch ingestelde maatschappelijk werker, en biedt zowel voltijd- als deeltijdonderwijs aan. In de eerste jaren wordt een brede theoretische basis gelegd. Dit wordt voor de voltijdopleiding gevolgd door een lange praktijkperiode in het derde jaar, waarin naast stage ook praktijkopdrachten met een resultaat moeten worden afgerond. De beroepspraktijk komt echter ook al eerder in de opleiding aan bod, namelijk door de verweving van verschillende beroepspraktijkgerelateerde cases in de onderwijsmodules (via de casuslijn), de actualiteitencolleges, en tevens vrijwilligerswerk in het eerste jaar en korte stages in het tweede jaar. De deeltijdopleiding karakteriseert zich door een nog bredere praktijkoriëntatie, afgewisseld met theoretische vakken. De opleiding is enkele jaren geleden begonnen met de ontwikkeling van een competentiegerichte opleiding. Dit nieuwe curriculum maakt een degelijke en doordachte indruk. Het nieuwe competentiegerichte didactische concept bestaat uit vijf leerlijnen, namelijk de leerlijn conceptualiseren, de leerlijn beroepstaken en methodisch handelen, de leerlijn kennis van het werkveld, de leerlijn innovatief handelen en de leerlijn beroepshoudingontwikkeling en leertrajectbegeleiding, worden ondersteund door de casusleerlijn die dient als didactische ondersteuning voor de integratie van deze vijf leerlijnen en als voorbereiding van het assessment. Vooral deze casusleerlijn is erg zinvol om de relatie met de beroepspraktijk te leggen en de samenhang binnen het programma te optimaliseren. Daarnaast voorziet het programma in een duidelijke graduele toename in complexiteit, door de aan te leren competenties op een logische wijze steeds op opklimmend niveau aan te bieden. Hierdoor studeren studenten van het nieuwe curriculum naar verwachting af als goed geschoolde en geëquipeerde beginnende maatschappelijk werkers. Pagina 3 van 52

4 Gereformeerde Hogeschool Het visitatieteam van Certiked heeft vastgesteld, dat ten aanzien van de onderwerpen 2.1 (beroepsoriëntatie programma), 2.3 (samenhang programma), 2.7 (didactisch concept), 3.1 (beroepsoriëntatie docenten), 5.1 (evaluatie resultaten), 6.1 (eindniveau) een en ander goed geregeld is. Ook de studiebegeleiding (facet 4.2), waarbij de persoonsvorming een belangrijke plaats inneemt is door Certiked als heel positief beoordeeld. De informatievoorziening is echter voor verbetering vatbaar, vandaar dat het facet 4.2 in zijn totaliteit als is beoordeeld. Tevens heeft Certiked kunnen vaststellen dat de Protestants-christelijke identiteit van de instelling een duidelijke en consistente plaats in de opleiding heeft. Op enkele andere facetten is verdere verbetering mogelijk. Voor de verwerking van meer actuele ontwikkelingen in het beroepenveld binnen de opleiding is de door de opleiding voorgenomen revitalisering van de werkveldcommissie inderdaad zeer noodzakelijk. Ook kan de organisatie van de opleiding helderder, met name op het gebied van personeelsbeleid: de opleiding zou een betere personeelsvisie dienen te ontwikkelen. Inhoudelijk zou de opleiding nog meer aandacht aan de multiculturele samenleving kunnen geven, met name gericht op praktische aspecten bij de omgang van mensen die vanuit een andere cultuur komen (moslims, allochtonen, asielzoekers). De opleiding voorziet wel in het aanbieden en bediscussiëren van verschillende mensbeelden en culturele ontwikkelingen, maar op een praktisch niveau zou dit beter kunnen worden uitgewerkt. De meerwaarde van gezamenlijke lessen aan voltijd- en deeltijdstudenten kan, door de onderlinge uitwisseling van studenten vanuit verschillende levensfasen, achtergronden en ambities ook verder worden uitgenut. En tenslotte beveelt Certiked aan om ook deeltijdstudenten in de onderwijscommissie op te nemen. Daarmee concludeert het visitatieteam van Certiked dat alle facetten van het NVAO kader als of goed zijn beoordeeld, en dat alle onderwerpen een positieve beoordeling hebben gekregen. Het visitatieteam van Certiked geeft daarmee een positief advies af ten aanzien van accreditatie door de NVAO. Pagina 4 van 52

5 Gereformeerde Hogeschool Overzicht van beoordelingen voltijd en deeltijd opleiding Onderwerp en facet Doelstellingen opleiding Domeinspecifieke eisen Niveau: Bachelor Oriëntatie HBO Certiked beoordeling Voltijd positief Certiked beoordeling Deeltijd positief Programma Eisen HBO Relatie doelstellingen / inhoud Samenhang programma Studielast Instroom Duur Afstemming vormgeving / inhoud Beoordeling en toetsing positief goed goed goed positief goed goed goed Inzet van personeel Eisen HBO Kwantiteit personeel Kwaliteit personeel positief goed positief goed Voorzieningen Materiële voorzieningen Studiebegeleiding positief positief Interne kwaliteitszorg Evaluatie resultaten Maatregelen tot verbetering Betrekken van medewerkers, studenten, alumni en beroepenveld positief goed positief goed Resultaten Gerealiseerd niveau Onderwijsrendement positief goed positief goed Bijzonder kenmerk: voor zowel voltijd als deeltijd opleiding positief Pagina 5 van 52

6 Gereformeerde Hogeschool Bevindingen Voor de NVAO-onderwerpen zijn hieronder de bevindingen van het visitatieteam weergegeven. Steeds zijn in de blokken de NVAO-criteria aangegeven die bij betreffend onderwerp en facetten horen, is een beschrijving gegeven van de bevindingen en wordt vervolgens een beoordeling ten aanzien van betreffend facet gegeven. Daarbij dient in ogenschouw genomen te worden, dat te interpreteren is als: voldoet aan de eisen. De waardering goed wordt gegeven op het moment dat er duidelijk sprake is van een beoordeling die daar bovenuit stijgt. De waardering excellent wil zeggen dat voor dat facet betreffende opleiding een voorbeeldfunctie in Nederland vervult. Tenzij expliciet anders staat aangegeven gelden de bevindingen voor zowel de voltijd als de deeltijd opleiding. Pagina 6 van 52

7 1. Onderwerp: doelstellingen opleiding 1.1 Domeinspecifieke eisen De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij de eisen die door (buitenlandse) vakgenoten en de beroepspraktijk gesteld worden aan een opleiding in het betreffende domein. Bevindingen: Het visitatieteam heeft op grond van de gevoerde gesprekken en de bestudering van de verstrekte informatie het navolgende kunnen vaststellen: Maatschappelijk werk is één van de beroepen binnen het sociaal-agogisch domein. De definiëring van dit sociaal-agogisch domein is vastgelegd in het PAD-I (Project Agogische Domeincompetenties-1) document, wat door de opleiding wordt onderschreven. PAD-I is tot stand gekomen op initiatief van de opleidingen in het sociaal-agogisch domein en is door de HBO-raad vastgelegd als geldend document voor de sociaal-agogische sector. De opleiding heeft PAD-I, dat concludeert dat het domein daarmee beschreven is, maar dat opleidingen er zelf nog verder mee aan de slag moeten in een vertaling ten behoeve van hun curricula, verder uitgewerkt. Zo zijn er ten behoeve van de ontwikkeling van het nieuwe curriculum Social Work aan de Gereformeerde Hogeschool elf competenties beschreven. Deze gelden als algemene competenties voor de studenten van zowel de richting Sociaal-pedagogische hulpverlening als Maatschappelijk werk en dienstverlening. Voor de uitstroomrichting Maatschappelijk werk en dienstverlening (hierna MWD) gelden daarbij als beroepsspecifieke competenties de landelijke opleidingskwalificaties zoals beschreven in het Opleidingsprofiel MW&D (H)erkende kwaliteit (1998). Deze zijn een beroepsspecifieke verfijning van de algemene competenties. De opleiding stemt zich daarnaast af op de verschillende beroepsprofielen van de maatschappelijk werker zoals vastgesteld door de beroepsvereniging NVMW (1998, 2006) en door sociale partners binnen de projectgroep Beroepenstructuur in opdracht van het Platform Kwalificatiebeleid zorg en welzijn (1996, 2005). Het geheel aan beroepsprofielen dat de opleiding gebruikt is tot stand gekomen door overleg tussen beroepsverenigingen, werkgevers, werknemers en het onderwijsveld. Het landelijk opleidingsprofiel MW&D (1998) en de overige beroepsprofielen vertonen overeenkomsten in positionering van maatschappelijk werk: het gaat om wisselwerking, sociale verbanden en instituties en het tot hun recht komen van mensen als persoon en burger. Het opleidingsprofiel introduceerde de indeling in drie segmenten: hulp- en dienstverlening aan cliëntsystemen; werken in en vanuit een arbeidsomgeving; werken aan professionaliteit en professionalisering. In ieder van de segmenten zijn kwalificaties (competenties in termen van bekwaamheden) geformuleerd, die nodig zijn om de taken zoals geformuleerd in de beroepsprofielen te kunnen vervullen. In het profiel wordt gewezen op internationale ontwikkelingen. Het profiel van 1998 werd verondersteld een houdbaarheidstermijn van vijf tot tien jaar te hebben. In 2004 is door het LOO-MW&D besloten niet tot herziening van het profiel over te gaan, omdat in het werkveld de wensen rondom flexibilisering en verbreding van de inzetbaarheid van afgestudeerden leidden tot de discussie over Social Work als mogelijk nieuwe beroepsopleiding. De huidige stand van zaken in deze discussie is dat de oude beroepen en functies grotendeels gehandhaafd blijven, maar dat er wel nauw op domeinniveau wordt samengewerkt om flexibiliteit en brede inzetbaarheid te borgen. Pagina 7 van 52

8 Begin 2007 is door de opleidingen besloten in het cursusjaar een project voor herziening van de opleidingskwalificaties van MW&D te starten. Ondertussen wordt in het Werkveldplatform Social Work i.o. uitgebreid overleg gevoerd tussen de sociale partners, de opleidingen en de beroepsverenigingen rondom de consequenties van de beroepsprofielen voor de vormgeving van de opleidingen. Mede op grond van voornoemde documenten heeft de opleiding in 2004 voor het nieuwe curriculum een beroepsprofiel voor Social Work opgesteld. Tevens is een document ontwikkeld waarin het leerconcept is beschreven voor de Bacheloropleiding Social Work van de Gereformeerde Hogeschool. Deze opleiding kent een gemeenschappelijke basis van een jaar, waarna de student zich kan specialiseren in Maatschappelijk werk en dienstverlening of Sociaal-pedagogische hulpverlening. De competenties van de sociaal werker bestaan uit generieke competenties en beroepsspecifieke competenties. In bijlage 3 worden deze nader uitgelegd. De wijze waarop de opleiding is vormgegeven kwam voort uit ontwikkelingen in het werkveld die uiteindelijk leidden tot de vraag naar afgestudeerden die niet alleen vanuit een beroep kunnen opereren, maar dat ook kunnen op het snijvlak van beroepen. De opleiding kent een werkveldcommissie. Tussen 2002 en 2005 kwam de commissie gemiddeld twee keer per jaar bijeen, daarna is door wisselende oorzaken tot september 2007 geen bijeenkomst geweest. Certiked is van mening dat een werkveldadviescommissie een belangrijk orgaan is om voeling te hebben en houden met ontwikkelingen in het werkveld die relevant zijn voor de opleiding. Natuurlijk staat de opleiding in contact met het werkveld via stages en afstudeeropdrachten, maar Certiked verwacht dat van een werkveldcommissie de meeste invloed uitgaat ten aanzien van opleidingsbeleid, dat erop gericht is de opleiding maximaal te laten aansluiten bij ontwikkelingen in het werkveld. Certiked is dan ook van mening dat de opleiding meer moeite had moeten doen om in de afgelopen jaren de werkveldcommissie bijeen te krijgen. Achteraf heeft de opleiding ook zelf geconstateerd dat het in de afgelopen jaren beter was geweest om te streven naar een regelmatig overleg met de werkveldcommissie, al was het maar om door de commissie gevoed te worden met waarnemingen en ervaringen die relevant zijn voor de discussie die op landelijk niveau gevoerd wordt over het domein. De opleiding heeft zich voorgenomen de werkveldcommissie opnieuw in het leven te roepen en grijpt dit moment direct aan om dit volgens een nieuwe opzet te doen. In de nieuwe opzet is het doel van de werkveldcommissie als volgt geformuleerd: de werkveldcommissie zal een bijdrage leveren aan de verstrekking en weging van informatie omtrent ontwikkelingen in het werkveld die van belang zijn voor de borging van de actualiteit en het niveau van het curriculum, alsmede het doen van onderzoek naar de wijze waarop ontwikkelingen in het werkveld zijn verwerkt in het curriculum. De opleiding heeft aan Certiked een uitgewerkt plan gegeven, waarin de oriëntatie en taken van de werkveldcommissie zijn geformuleerd, evenals de samenstelling van de commissie en de agenda. Certiked beoordeelt dit plan als degelijk in opzet en heef vertrouwen in de uitvoering ervan. Beoordeling door het Certiked visitatieteam: Het visitatieteam heeft het opleidingsprofiel beoordeeld en heeft kunnen vaststellen dat de eindkwalificaties aansluiten bij de eisen uit de beroepspraktijk. De opleiding baseert zich op meerdere landelijke profielen, die alle relevant zijn. De opleiding maakt een nieuwe start met een werkveldcommissie die qua samenstelling en doel ook vernieuwd worden. Het visitatieteam beoordeelt het facet Domeinspecifieke eisen op grond van het voorgaande daarom als. Pagina 8 van 52

9 1.2 Niveau De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij algemene, internationaal geaccepteerde beschrijvingen van de kwalificaties. Bevindingen: Het visitatieteam heeft op grond van de gevoerde gesprekken en de bestudering van de verstrekte informatie het navolgende kunnen vaststellen: De eindkwalificaties en beroepscompetenties van de opleiding MW&D zijn ontwikkeld op basis van het van 1987 daterende beroepsprofiel van de NVMW. Ook het profiel van de maatschappelijk werker van het Nederlands Instituut voor Zorg en Welzijn (2005) is voor de Gereformeerde Hogeschool een richtinggevend document. Bij de ontwikkelingen rondom de opleiding vindt er voortdurend een inhoudelijke afstemming op deze documenten plaats. De eindkwalificaties en competenties van de opleiding MW&D zijn verdeeld over drie segmenten, namelijk: - Segment 1: hulp- en dienstverlening aan cliënten/cliëntsystemen; - Segment 2: werken in en vanuit een arbeidsomgeving; - Segment 3: werken aan professionaliteit en professionalisering. In onderstaand overzicht worden de drie segmenten in verkorte vorm beschreven en gerelateerd aan de competenties en de Dublin Descriptoren. Segmenten Gerelateerde competenties Dublin Descriptoren Segment 1: hulp- en dienstverlening aan cliënten / cliëntsystemen, met de subsegmenten: - Oriënteren en ontwerpen - Werken met cliënten: de hulp- en dienstverlening aan een cliënt - Werken namens cliënten: bemiddelen, bepleiten en belangenbehartiging - Werken voor cliënten: signaleren en preventie - Evalueren en afronden 1, 2, 3, 4, 5, 6 1, 2, 3, 4 Segment 2: werken in en vanuit een arbeidsomgeving. 7, 8 2, 3, 4 Segment 3: werken aan professionaliteit en professionalisering, met de subsegmenten: - Ontwikkelen eigen professionaliteit - Bijdragen aan de ontwikkeling van het beroep 9, 10, 11 1, 2, 3, 4, 5 Pagina 9 van 52

10 Aanvullend heeft de opleiding een overzicht aan Certiked ter beschikking gesteld waarin, als aanvulling op en uitwerking van de Dublin Descriptoren in zowel het oude als nieuwe curriculum de hbo-aspecten en componenten zijn beschreven. Voor Certiked zijn hiermee de relaties tussen de Dublin Descriptoren en de hbo-aspecten inzichtelijk gemaakt. Beoordeling door het Certiked visitatieteam: De eindkwalificaties sluiten aan bij algemeen geaccepteerde beschrijvingen en weerspiegelen het hboniveau. De opleiding is hier bewust mee omgegaan door een relatie te leggen tussen de diverse studieonderdelen en de Dublin Descriptoren. Het visitatieteam beoordeelt het facet Niveau daarom als. 1.3 Oriëntatie HBO De eindkwalificaties van de opleiding zijn mede ontleend aan de door of met het relevante beroepenveld opgestelde beroepsprofielen en/of beroepscompetenties. Een HBO-bachelor heeft de kwalificaties voor het niveau van een beginnend beroepsbeoefenaar in een specifiek beroep of in een samenhangend spectrum van beroepen waarvoor een HBO-opleiding vereist of dienstig is. Bevindingen: Het visitatieteam heeft op grond van de gevoerde gesprekken en de bestudering van de verstrekte informatie het navolgende kunnen vaststellen: In het Landelijk opleidingsprofiel Opleidingen MW&D, waarop de opleiding gebaseerd is, wordt uitgewerkt wat wordt verstaan onder een beginnend beroepsbeoefenaar: De beginnend werker beheerst de competenties en kan dit begeleid toepassen in complexe situaties. Hij leert in de eerste jaren van zijn beroepsloopbaan dit onbegeleid toe te passen. De beginnend medewerker beschikt over de basis om door te kunnen groeien naar leiding geven aan de organisatie en medewerkers (management), begeleiden van medewerkers en het zelfstandig ontwikkelen en voorbereiden van beleid en beheerstaken. Het beginnend lid van de beroepsgroep kan zeker een bijdrage leveren aan de ontwikkeling van het beroep. Om werkelijk vernieuwend bij te kunnen dragen met niveau en diepgang zijn werkervaring en verdere verdieping van de beschikbare kennis noodzakelijk. Het hbo-niveau van de beginnend beroepsbeoefenaar manifesteert zich in beroepsmatige bekwaamheid waarin vier samenhangende componenten naar voren komen, namelijk verantwoording, complexiteit, transfer en toegepaste wetenschap en beroepsuitoefening. Met behulp hiervan zijn de eindkwalificaties van een beginnend beroepsbeoefenaar per (sub)segment specifiek beschreven. Hierbij is een onderscheid gemaakt in drie beheersingsniveaus, waarbij het hoogste niveau (niveau 3) het hbo-niveau reflecteert. Een beschrijving hiervan is opgenomen in bijlage 3. Certiked is van mening dat de doelstellingen en eindkwalificaties van de opleiding het niveau van de beginnend beroepsbeoefenaar in mate weerspiegelen. Het eindniveau is in concrete termen uitgewerkt. Aan de hand van stage- en afstudeeronderzoeken, evenals het persoonlijk profiel dat de student maakt, toetst de opleiding in welke mate het eindniveau van de studenten van het oude curriculum overeenkomt met het hbo-niveau. De opleiding oordeelt hierover positief. Dit beeld wordt bevestigd in de informele en formele contacten die de opleiding onderhoudt met het werkveld. De eerste afgestudeerden van het nieuwe curriculum worden verwacht in Pagina 10 van 52

11 In het oude curriculum worden in de modules de doelen expliciet gerelateerd aan de segmenten en kwalificaties. In het nieuwe curriculum worden de doelen gerelateerd aan de competenties. In de stageboeken van de 2 e en 3 e jaars deeltijd en 3 e jaars voltijd worden opdrachten, evaluatie en beoordeling expliciet gekoppeld aan de kwalificaties, respectievelijk competenties. De toetscriteria van het afstudeerproject in het 4 e jaar vloeien voort uit de eindkwalificaties. Op deze wijze wordt het eindniveau geëxpliciteerd en wordt de relatie met het niveau van de beginnend beroepsbeoefenaar gelegd. Dit is voor studenten inzichtelijk, het maakt hun duidelijk wat van hen verwacht wordt als ze de opleiding hebben afgerond. In het afstudeeronderzoek 2005 is gevraagd in welke mate de competenties gerealiseerd zijn en in welke mate het werk een beroep doet op die competenties. Wat betreft zowel beheersing als toepassing waarderen de studenten dit met tot goed. Ook stage-instellingen vinden dat studenten theoretisch en praktisch tot goed zijn voorbereid op de stage. Afgestudeerden worden in het eigen onderzoek van de Gereformeerde Hogeschool bevraagd over het hbo-niveau. Hun oordeel wordt gevraagd over zaken als complexiteit, verantwoorden, verankeren in onderzoek, ontwikkelen van de professie en leidinggeven. De scores zijn over het algemeen tot goed. Lagere scores worden gegeven voor wetenschappelijke verankering van het professioneel handelen en leidinggeven, maar de relevantie van deze aspecten voor de functie is volgens de afgestudeerden ook laag. Ook de HBO-monitor en het CHOICE-onderzoek betrekt de opleiding om te beoordelen in welke mate de kwalificaties aansluiten bij het niveau van de beginnend beroepsbeoefenaar. Ook hieruit ontstaat een positief beeld van de opleiding. Beoordeling door het Certiked visitatieteam: De kwalificaties uit de verschillende beroepsprofielen zijn onder andere aan de hand van gesprekken met werkveldvertegenwoordigers tot stand gekomen en weerspiegelen het niveau van een beginnend beroepsbeoefenaar. De beroepskwalificaties worden daardoor breed gedragen door het werkveld. De opleiding evalueert aan de hand van stages en afstudeeropdrachten in welke mate het beoogde eindniveau wordt gerealiseerd. Het visitatieteam beoordeelt op grond van deze bevindingen de HBO-oriëntatie van de eindkwalificaties als. Beoordeling van het onderwerp Doelstellingen opleiding Het visitatieteam is van mening dat voor de opleiding een goede basis is gelegd met de gebruikte beroeps- en opleidingsprofielen. Deze profielen zijn in overleg met het werkveld tot stand gekomen en bevatten kwalificaties die behoren bij het bachelorniveau. Ze zijn afgestemd op de beginnend beroepsbeoefenaar. De opleiding evalueert jaarlijks de eindkwalificaties en stelt indien wenselijk nieuwe streefdoelen vast. Alle facetten van het onderwerp Doelstellingen opleiding zijn als beoordeeld. Daarom beoordeelt het visitatieteam dit onderwerp ook als geheel positief. Pagina 11 van 52

12 2. Onderwerp: programma 2.1 Eisen HBO Kennisontwikkeling door studenten vindt plaats via vakliteratuur, aan de beroepspraktijk ontleend studiemateriaal en via interactie met de beroepspraktijk en/of (toegepast) onderzoek. Het programma heeft aantoonbare verbanden met actuele ontwikkelingen in het vakgebied / de discipline. Het programma waarborgt de ontwikkeling van beroepsvaardigheden en heeft aantoonbare verbanden met de actuele beroepspraktijk. Bevindingen: Het visitatieteam heeft op grond van de gevoerde gesprekken en de bestudering van de verstrekte informatie het navolgende kunnen vaststellen: In het oude curriculum werd gebruik gemaakt van actuele readers en praktijkgerichte vakliteratuur. De vakdocenten zijn goed op de hoogte van actuele ontwikkelingen in het beroep en leggen in de lessen aantoonbaar een verband tussen theorie en praktijk. Uit curriculumevaluaties is gebleken dat de studenten de actualiteit van het programma, de beroepsgerichtheid en de diepgang ervan, evenals de inhoudelijke kwaliteiten van de docenten hoog waarderen. Ook alumni oordelen positief over de afstemming op en samenwerking met de praktijk. Ook de kwaliteit van de docenten wordt hoog gewaardeerd. Aan kennisontwikkeling wordt in het nieuwe curriculum aandacht gegeven binnen de leerlijn conceptualiseren. Het kennisniveau en de actualiteit van de geboden kennisinhouden wordt in de curriculumevaluaties door studenten met gemiddeld 80% tevredenheid beoordeeld. In het nieuwe curriculum staat de actualiteit meer centraal dan in het oude. Met behulp van onder andere actualiteitencolleges, themaweken en het praktijkproject worden de studenten bewust gemaakt van wat er zich in de maatschappij afspeelt en wat dat betekent voor het beroep maatschappelijk werker. De inhoud van de vakken in de verschillende leerlijnen wordt met regelmaat gerelateerd aan de actuele ontwikkelingen in de samenleving. In het nieuwe curriculum worden de studenten reeds in het eerste jaar geconfronteerd met casussen waarbij ze vakkennis moeten integreren. Het accent ligt op verklaren. In het tweede jaar komt het accent in de casussen op handelen te liggen: waar en waarom intervenieer je? De casuïstiek is gevarieerd in problematiek en doelgroepen. Zowel in het eerste als tweede jaar wordt de lijn gevolgd van individu naar gezin naar buurt naar samenleving. Het modulesysteem geeft docenten gelegenheid tot het verstrekken van actuele literatuur. Ook geeft het de mogelijkheid om belangrijke (historische) teksten op te nemen in readers als betreffende boeken niet meer verkrijgbaar zijn. De mediatheek schaft systematisch relevante en actuele vakliteratuur aan. Hiervoor is een apart budget voor de opleiding MW&D beschikbaar en vindt er regulier overleg plaats tussen de opleiding en de mediatheek. Studenten dienen in het afstudeerproject aandacht te besteden aan actuele problematiek in het werkveld. Zowel in het oude als het nieuwe programma komt de student in aanraking met de praktijk. In het eerste jaar doen ze gedurende drie periodes elke week een aantal uren vrijwilligerswerk bij een doelgroep die ver van de student af moet staan. Er worden eisen gesteld aan deze werkplek. De student moet de werkplek overigens zelf regelen. Pagina 12 van 52

13 Naast het vrijwilligerswerk doen de studenten in het eerste jaar ook werkveldoriëntatie, waarover ze aan elkaar presentaties geven. In het tweede studiejaar voert de student een praktijk onderzoek in het werkveld uit (9 EC). In het derde jaar loopt de student op één werkplek een stage van tien maanden. De student moet ook deze stageplek zelf regelen. Na ongeveer negen weken vindt er een afstemmingsgesprek plaats tussen student, praktijkbegeleider en stagedocent of de beoogde werkzaamheden echt kunnen worden uitgevoerd. In het vierde jaar doet de student zijn afstudeeropdracht. De ontwikkeling van de student wordt gedurende zijn hele opleiding gemonitored middels een POP. De deeltijd student doet in het eerste jaar, net als de voltijd studenten, ook 1 dag per week vrijwilligerswerk. Studenten die reeds werkzaam zijn in een relevante functie kunnen hiervoor vrijstelling krijgen. In het tweede jaar loopt de student gedurende het hele jaar 16 uur per week stage. Het accent ligt op uitvoerend maatschappelijk werk. In het derde jaar loopt de student ook 16 uur per week stage gedurende het hele jaar, maar is er sprake van meer verdieping en wordt er praktijkonderzoek uitgevoerd. In het vierde jaar doet de student praktijkactiviteiten in het kader van de afstudeeropdracht. Er wordt binnen de deeltijd opleiding sturing gegeven aan de praktijkervaring van de student doordat hij praktijkopdrachten moet uitvoeren. Het uitgangspunt bij de deeltijd opleiding is dus de praktijk en het leren krijgt hierin een plek. Voor zowel voltijd als deeltijd geldt dat de praktijk ook binnen het onderwijs gehaald wordt door bijvoorbeeld het regelmatig inzetten van gastdocenten. Docenten houden voeling met de praktijk door op te treden als stage- of afstudeerbegeleider. Dit stelt hen in staat ook tijdens de lessen de verbinding te leggen tussen theorie en praktijk. De lector Samenlevingsvraagstukken was actief betrokken bij de formulering van het Werkconstruct Social Worker. De uitkomsten van het lectoraat zijn ingebracht in de ontwikkeling van de minor samenlevingsopbouw, de minor psychosociale hulpverlening en bij de ontwikkeling van een systeem van kenniscirculatie. De lector verzorgt tevens een deel van het verplichte Studium Generale programma. Ook in de werkveldcommissie wordt gesproken over de ontwikkelingen binnen de opleiding, de ontwikkelingen in het werkveld en de kwaliteit van de opleiding. De wijzigingen in het oude curriculum die hebben geleid tot het nieuwe curriculum zijn ook in overleg met de (toenmalige) werkveldcommissie tot stand gekomen. Er worden met regelmaat bijeenkomsten gehouden met werkveldvertegenwoordigers in de rol van praktijkbegeleiders. Deze bijeenkomsten worden gebruikt om de opleiding maximaal op het werkveld af te stemmen en tegelijk het werkveld te informeren over ontwikkelingen en wijzigingen rondom de opleiding. De opleiding is vertegenwoordigd in het Landelijk Overleg Opleidingen MW&D en het praktijkcoördinatorenoverleg. De directeur van de opleiding participeert in het werkveldplatform Social Work i.o. Beoordeling door het Certiked visitatieteam: Het visitatieteam stelt vast dat beroeps- en praktijkgerichtheid goed verweven zijn in het programma. Studenten worden gedurende hun opleiding veel geconfronteerd met de beroepspraktijk en er is sprake van actuele cases. De actualiteitencolleges besteden aantoonbaar aandacht aan actuele ontwikkelingen in het werkveld. De opleiding maakt beperkt gebruik van internationale literatuur. Doordat de student jaarlijks in contact wordt gebracht met de praktijk, onder andere door middel van vrijwilligerswerk en stage, en het feit dat de opleiding alert is op signalen met betrekking tot de praktijkgerichtheid van de opleiding beoordeelt het visitatieteam het facet eisen HBO als goed. Pagina 13 van 52

14 2.2 Relatie tussen doelstellingen en inhoud programma Het programma is een adequate concretisering van de eindkwalificaties qua niveau, oriëntatie en domeinspecifieke eisen. De eindkwalificaties zijn adequaat vertaald in leerdoelen van (onderdelen van) het programma. De inhoud van het programma biedt de studenten de mogelijkheid om de geformuleerde eindkwalificaties te bereiken. Bevindingen: Het visitatieteam heeft op grond van de gevoerde gesprekken en de bestudering van de verstrekte informatie het navolgende kunnen vaststellen: De doelstellingen en inhoud van het onderwijsprogramma in het oude curriculum zijn een concrete operationalisering van de eindkwalificaties van de opleiding, zoals beschreven in het document Landelijk Opleidingsprofiel Opleidingen MW&D. De opleidingskwalificaties zijn verdeeld over vier segmenten, die systematisch zijn uitgewerkt en evenwichtig zijn gespreid over het onderwijsprogramma. Het curriculum is thematisch opgebouwd en er wordt een koppeling gelegd tussen de opleidingskwalificaties en de centrale elementen in de methodische cyclus (oriënteren, ontwerpen, interveniëren en evalueren). De relatie tussen de eindkwalificaties, doelen, inhoud en toetsen staat in de modules. Internationale oriëntatie wordt gestimuleerd door in het vierde jaar in de module Oriëntatie op het buitenland specifieke aandacht te geven aan een confrontatie met de oplossing van sociale vraagstukken in andere samenlevingen. In de colleges wordt gebruik gemaakt van nationale en internationale literatuur. Daaraan gekoppeld is de module Excursie buitenland. Het geheel heeft als doel dat de studenten op basis van inhoudelijke vergelijking in staat zijn aanbevelingen te doen voor de ontwikkeling van het beroep maatschappelijk werker in de Nederlandse situatie. Studenten voltijd hebben de mogelijkheid om hun afstudeerproject in het buitenland te doen, maar hier wordt zelden gebruik van gemaakt. Wegens de andere verplichtingen die deeltijd studenten hebben naast hun studie, is het doen van een afstudeerproject in het buitenland geen reële optie. In het oude curriculum stonden eindkwalificaties centraal, in het nieuwe curriculum staan competenties centraal. Om vast te stellen hoe de student er voor staat wat betreft de beheersing van bepaalde competenties worden onder andere assessments afgenomen, waarbij de student moet laten zien dat hij kennis, vaardigheden en houding integreert. In het oude curriculum is er sterke aandacht voor het ambachtelijke van de maatschappelijk werker. In het nieuwe curriculum is hier nadrukkelijker aan toegevoegd dat studenten keuzes ten aanzien van interventieniveaus, doelen en inzet van tools kunnen beargumenteren. Het nieuwe curriculum is vorm gegeven op basis van de ontwikkeling dat enerzijds behoefte bestaat aan breed opgeleide Social Workers en anderzijds aan gespecialiseerde professionals die in staat zijn specifieke hulp te verlenen. Dit heeft geleid tot de opleiding Social Work, met een gemeenschappelijk programma in het eerste jaar. In de hoofdfase jaar volgen de studenten een specialisatie Maatschappelijk werk en dienstverlening of Sociaal-pedagogische hulpverlening. Dat betekent dat er wordt opgeleid tot generalisten, voortkomend uit de vraag van het werkveld naar professionals met een overstijgende visie. De studenten kunnen zich specialiseren door middel van de minoren. Ten tijde van de visitatie werden er vier minoren aangeboden, waaronder Dwang en drang en Samenlevingsopbouw. Pagina 14 van 52

15 In de modules zijn de competenties vertaald naar leerdoelen. De wijze waarop de leerdoelen geformuleerd zijn, toont voor Certiked aan dat ze diepgang en breedte hebben. Aan de hand van de drie beheersingsniveaus zijn de leerdoelen evenwichtig verspreid over het programma. De voltijd studenten lopen het hele derde jaar stage, terwijl het gehele tweede jaar bestaat uit theorie. Studenten geven aan dat ze het prettig vinden ook in het tweede jaar met de praktijk in aanraking te komen. Alumni hebben dat tijdens de studie ook ervaren, maar geven aan dat ze achteraf de overwegingen van de opleiding begrijpen. Ze erkennen daardoor een brede theoretische basis ontwikkeld te hebben voordat ze de praktijk ingingen. Achteraf hebben ze hier de voordelen van ingezien. Certiked vindt de keuze van de opleiding verdedigbaar. Internationale oriëntatie wordt gestimuleerd door de module Oriëntatie op hulpverlening in het buitenland, een excursie week naar het buitenland in het vierde studiejaar en het gebruik van Engelstalige literatuur in enkele modules. Meer dan voorheen wordt intensiever aandacht besteed aan internationalisering door mogelijkheden tot het doen van afstudeerprojecten in het buitenland aan te bieden. De opleiding biedt wel de mogelijkheid van een buitenlandstage, maar deze worden niet sterk gepropageerd omdat de ervaring van andere opleidingen is dat studenten daarmee wel algemene competenties behalen maar dat ervaring met meer methodische kwalificaties moeilijk gerealiseerd kan worden. Certiked heeft begrip voor deze afweging. De identiteit van de hogeschool werkt diep door in elk deel van de opleiding. Certiked heeft kunnen vaststellen dat studenten, nadat ze de opleiding hebben verlaten, zijn toegerust om in elke situatie, onder alle omstandigheden en in iedere functie maatschappelijke hulp te verlenen. Dit beeld wordt bevestigd door alumni, maar ook door vertegenwoordigers van het werkveld. Vanuit het werkveld wordt zelfs aangegeven dat de beroepshouding van de studenten van de opleiding MW&D aan de Gereformeerde Hogeschool, mede door de identiteit, zich in de praktijk op positieve wijze onderscheidt. Het visitatieteam heeft hiervan een positieve indruk gekregen en stelt vast dat de opleiding adequaat aansluit bij de landelijke eindkwalificaties. Studenten wordt geleerd om in het werk af te stemmen op andere overtuigingen. Wat daarbij van belang is, is dat de student zich bewust is van zijn eigen mensbeeld en hoe dat kan knellen met andere overtuigingen zoals in een pluriforme maatschappij wel voorkomen zodat ze daar in de praktijk goed mee kunnen omgaan. Hieraan wordt veel aandacht besteed tijdens de opleiding. De opleiding wordt gekenmerkt door de identiteit van de hogeschool, maar streeft wel bewust en in toenemende mate diversiteit na, omdat de studenten hiermee in het werkveld ook worden geconfronteerd. Er worden bijvoorbeeld mensen van buiten naar binnen gehaald in het kader van gastcolleges, actualiteitencolleges en bij de afstudeerpresentatie die niet per sé een christelijke achtergrond hebben. Beoordeling door het Certiked visitatieteam: Het visitatieteam heeft kunnen vaststellen dat de doelstellingen van de opleiding adequaat worden afgedekt door de inhoud van het programma. De aandacht voor internationalisering zou meer kunnen, maar is op zich passend bij een opleiding die vanuit het werkveld sterk nationaal georiënteerd is. Het visitatieteam beoordeelt het facet Relatie tussen doelstellingen en inhoud programma daarom als. Pagina 15 van 52

16 2.3 Samenhang programma Studenten volgen een inhoudelijk samenhangend studieprogramma. Bevindingen: Het visitatieteam heeft op grond van de gevoerde gesprekken en de bestudering van de verstrekte informatie het navolgende kunnen vaststellen: In het oude programma zijn voor elk leerjaar thema s en doelen geformuleerd, met daarin een toename van complexiteit en zelfstandigheid. In het propedeutisch jaar demonstreert de student de geselecteerde kwalificaties op het vastgelegde niveau voor verschillende cliënt(groepen) en verschillende problematieken aan de hand van schriftelijke en audiovisuele casuïstiek, die door de docent wordt aangeboden. In het eerste jaar van de hoofdfase gebeurt dit ook en wordt de complexiteit verhoogd door het toepassen van verschillende maatschappelijk werk methodieken, onder andere in gesimuleerde cliëntsituaties. In het tweede jaar van de hoofdfase demonstreert de student het geleerde in real-life cliëntsituaties onder begeleiding van een ervaren maatschappelijk werker. In het derde jaar van de hoofdfase demonstreert de student de geselecteerde kwalificaties op het vastgelegde niveau voor verschillende cliënt(groep)en, problematieken en maatschappelijk werk methodieken in en aan de hand van schriftelijke of audiovisuele casuïstiek, gesimuleerde en real-life cliëntsituaties zonder begeleiding. In het oude programma werden kennis, houding en vaardigheden enkelvoudig geïntegreerd met behulp van thema s. De invulling van de vier studiejaren is gerelateerd aan de opeenvolgende fasen van beroepsoriëntatie, beroepsvoorbereiding, beroepsvorming en beroepsverdieping. De thema s zijn voor voltijd en deeltijd gelijk, alleen wijkt de volgorde af. In het nieuwe curriculum worden de volgende vijf leerlijnen onderscheiden: 1. Conceptualiseren 2. Beroepstaken en methodisch handelen 3. Kennis van het werkveld 4. Innovatief handelen 5. Beroepshoudingsontwikkeling en leertrajectbegeleiding Integratie van deze vijf leerlijnen vindt plaats in de casuslijn en het assessment. Zie voor verdere toelichting facet 2.7. In het nieuwe curriculum vindt integratie meervoudig plaats: binnen leerlijnen, tussen leerlijnen met behulp van casuïstiek en middels leertrajectbegeleiding. De samenhang in het nieuwe curriculum wordt met name bepaald door operationalisering van het document Competenties Social Work, (2006). De visie op de relatie tussen Social Work en MW&D heeft zich vertaald in de opzet van majors en minors. De hoofdrichting die de student binnen het curriculum Social Work kiest wordt aangemerkt als major. Deze majors hebben een gezamenlijk deel (de propedeuse met een omvang van 60 credits) en een specifiek deel (met een omvang van 150 credits). Daarnaast dient de student te kiezen uit een van de vier minorstudies, met ieder een omvang van 30 credits. De student doet zijn minor in het derde of vierde studiejaar. De 30 credits zijn als volgt verdeeld: 10 credits binnenschools, 10 credits in de praktijk, 10 credits voor een vrij keuzedeel. De opleiding is programmatisch opgebouwd, waarbij het beroepshandelen van de maatschappelijk werker het uitgangspunt vormt. Het programma kent verschillende ordenende principes. Het principe van de vier sociale niveaus (individueel functioneren, primaire relaties, sociale omgeving, samenleving) bepaalt het thema van een bepaalde periode. Het ordenend principe van de competenties is leidend voor het niveau van de opdrachten en het toetsen in de loop van de leerjaren. Het ordenend principe van het multimethodische model maatschappelijk werk van de Mönnink Pagina 16 van 52

17 (2004) is vanaf leerjaar 2 de rode draad in de leerlijn methodisch handelen van de major MW&D. Dit is een multimethodisch model waarin aandacht wordt gegeven aan verschillende methoden. Pagina 17 van 52

18 Dit gebeurt door middel van afstemming op de sociale niveaus en de niveaus van competentiebeheersing. Ook leert de student cyclisch methodisch te handelen door taakgericht hulpverlenen (TGH) toe te passen, onder andere in de casuslijn. In de propedeuse ligt het accent op introductie, oriëntatie, inleiding en beroepshoudingontwikkeling. In het tweede studiejaar ligt de nadruk op beroepsvoorbereiding, beroepsontwikkeling en beroepsgericht handelen. In het derde studiejaar ligt de nadruk op werken in de praktijk als beroepsbeoefenaar, de beroepsvorming. In het vierde studiejaar ligt het accent op het leren zelfstandig de verantwoordelijkheden van de beroepskracht op zich te nemen. De verschillende ordenende principes zijn per studiejaar gebruikt om hieraan vorm te geven. Studenten geven, zonder dat daar expliciet om wordt gevraagd, spontaan aan dat ze de opbouw van de opleiding goed vinden. Goede opzet van het programma, structuur zit goed in elkaar en goede afstemming zijn veelgehoorde geluiden geweest tijdens de visitatie van zowel voltijd als deeltijd studenten. Beoordeling door het Certiked visitatieteam: Het visitatieteam is van mening dat de samenhang aanwezig is. Onderdelen van het programma bouwen logisch op elkaar voort en de moeilijkheidsgraad neemt gedurende het programma toe. De toenemende verwevenheid met de beroepspraktijk tijdens het onderwijsprogramma is logisch. De toepassing van leerlijnen en ordenende principes maakt dat er in de opleiding horizontaal (binnen het studiejaar) en verticaal (tussen de studiejaren) een sterke verwevenheid ontstaat. Mede doordat de studenten de opbouw van het programma spontaan noemen als goed punt van de opleiding beoordeelt het visitatieteam het facet Samenhang als goed. 2.4 Studielast Het programma is studeerbaar doordat factoren, die betrekking hebben op dat programma en die de studievoortgang belemmeren zoveel mogelijk worden weggenomen. Bevindingen: Het visitatieteam heeft op grond van de gevoerde gesprekken en de bestudering van de verstrekte informatie het navolgende kunnen vaststellen: Vakken worden in de regel eens per jaar aangeboden. De programmaonderdelen worden in verschillende leerlijnen aangeboden. Er is in principe een vaste leerroute. Studenten zijn tevreden over het verloop ervan. Door studenten die dat nodig hebben kan een aangepast programma worden gevolgd. Bij de deeltijd opleiding zijn de studenten één lesdag per week op de hogeschool. Ze volgen daar verschillende modules. Daarnaast moeten de deeltijdstudenten verplicht een aantal uren werkzaam zijn in de praktijk. In het derde studiejaar valt eens in de twee weken de lesdag van de deeltijdstudenten samen met de terugkomdag van de voltijd studenten. De uitwisseling van kennis en ervaring ervaren beide groepen studenten als interessant en versterkend. Het biedt volgens de studenten toegevoegde waarde. Informatie die betrekking heeft op de studie wordt beschikbaar gesteld via onder andere studiegids en moduleboeken. Pagina 18 van 52

19 Met studenten die voortijdig de opleiding verlaten, wordt een exitgesprek gevoerd. Daarbij wordt tevens aandacht besteed aan de redenen voor uitval. Die blijken over het algemeen niet te wijten te zijn aan de zwaarte van de opleiding, maar worden eerder gevormd door veranderingen in de privésfeer (grote druk door veel verplichtingen), wat vaker bij deeltijdstudenten als reden voor voortijdige schoolverlating wordt gezien. Deeltijd studenten geven aan dat de studiebelasting best pittig is naast de overige verplichtingen (bijvoorbeeld gezin en baan) die men heeft. Gemiddeld besteden de studenten uur per week aan hun studie, inclusief de colleges. De begeleiding in de opleiding vinden ze goed. De studenten stimuleren elkaar ook onderling. Voltijd studenten hebben een studiebelasting van gemiddeld uur. De meeste studenten zijn in staat er een bijbaantje naast te hebben. Beoordeling door het Certiked visitatieteam: Op basis van bovenstaande bevindingen beoordeelt het visitatieteam het facet Studielast als. 2.5 Instroom Het programma sluit qua vorm en inhoud aan bij de kwalificaties van de instromende studenten: VWO, HAVO, middenkaderopleiding of specialistenopleiding (WEB) of daarmee vergelijkbare kwalificaties, blijkend uit toelatingsonderzoek. Bevindingen: Het visitatieteam heeft op grond van de gevoerde gesprekken en de bestudering van de verstrekte informatie het navolgende kunnen vaststellen: Studenten met een passend diploma (HAVO, VWO, MBO niveau 4) kunnen regulier instromen in de voltijd of deeltijd opleiding. Voor degenen die niet aan de formele toelatingseisen voldoen, is er de mogelijkheid tot het afleggen van een toelatingstoets, mits men 21 jaar of ouder is. Elders behaalde studieresultaten worden gewaardeerd en verdisconteerd in de opleiding. De vrijstellingenregeling staat in het OER beschreven. Een specifieke deficiëntieregeling is er voor MBO-instroom in het tweede studiejaar: studenten met een SPW-4 diploma kunnen in het tweede jaar instromen als ze het deficiëntieprogramma volgen wat een omvang heeft van 12 tot 15 credits. De opleiding neemt deel aan een overleg waaraan ook het Deltion College (MBO), Landstede (MBO) en Windesheim (HBO) aan participeren. Hierin vindt afstemming plaats om MBO ers goed te laten instromen in het HBO. Dit leidt bijvoorbeeld tot een specifieke toetsdag voor MBO ers. Tevens vindt er afstemming plaats met het ROC Menso Alting in Groningen, dat eenzelfde denominatie heeft als de Gereformeerde Hogeschool. Gezamenlijk wordt een speciaal aansluitingsprogramma ontwikkeld, dat waarschijnlijk in het studiejaar ingevoerd zal worden. Voor studenten die dit nodig hebben, bestaat op Hogeschoolniveau een deficiëntieprogramma Nederlands en Engels. Beoordeling door het Certiked visitatieteam: Op grond van het bovenstaande beoordeelt het visitatieteam het facet als. 2.6 Duur Pagina 19 van 52

20 De opleiding voldoet aan de formele eisen met betrekking tot de omvang van het curriculum: 240 studiepunten. Bevindingen: Het visitatieteam heeft op grond van de gevoerde gesprekken en de bestudering van de verstrekte informatie het navolgende kunnen vaststellen: De opleiding heeft een omvang van 240 EC s. De studiepunten zijn in het curriculumontwerp evenwichtig verdeeld over de studiejaren. Tevens zijn de studiepunten evenwichtig verdeeld over de leerlijnen. Uit de curriculumevaluatie van blijkt echter dat de spreiding van de studielast over de verschillende perioden een probleem is. In cursusjaar worden met betrekking tot dit punt acties ondernomen om te komen tot een evenwichtiger spreiding van de studielast. Consequentie van het feit dat het een deeltijdopleiding betreft,is dat het aantal contacturen laag is. De studenten van de bacheloropleiding zijn iedere week een dag op school en volgen dan verschillende theoretische vakken. De studeerbaarheid, studielast en studieduur van het programma komen structureel aan bod tijdens schriftelijke curriculum- en module-evaluaties. Tevens worden deze onderwerpen besproken in de periodieke evaluatiebijeenkomsten met studenten. Het kernteam bespreekt de resultaten en voert verbetermaatregelen door als dat wenselijk of noodzakelijk is. Beoordeling door het Certiked visitatieteam: De opleidingen voldoen aan de formele eisen met betrekking tot de omvang van het curriculum. Daarom beoordeelt het visitatieteam het facet Studieduur als. 2.7 Afstemming tussen vormgeving en inhoud Het didactisch concept is in lijn met de doelstellingen. De werkvormen sluiten aan bij het didactisch concept. Bevindingen: Het visitatieteam heeft op grond van de gevoerde gesprekken en de bestudering van de verstrekte informatie het navolgende kunnen vaststellen: In het oude curriculum is er veel aandacht voor zelfsturing. In het nieuwe curriculum is dat versterkt. Leertrajectbegeleiding is een rode draad door de opleiding die de student helpt bij het bewust worden van zijn eigen leerproces en leerweg. De student leert te analyseren wat zijn competentieniveau is en wat hij nog bij moet en wil leren. Ook denkt hij na om zijn eigen kleur aan de opleiding te geven door het kiezen van een minor en het invullen van de vrije ruimte. Studenten geven aan dat ze erg tevreden zijn over deze begeleiding. Het oude curriculum is vormgegeven op basis van het Leerconcept HSAO, innovatief leren. De focus hiervan is de HBO-student die innovatief en zelfstandig leert handelen en denken door middel van levensecht (binnen- en buitenschools) leren. In het programma wordt dit geconcretiseerd door drie niveaus van zelfsturend leren te onderscheiden, namelijk begeleid-zelfstandig werken, zelfstandig werken en zelfstandig leren. De docent- en studentactiviteiten zijn hierop afgestemd. De student bereikt gefaseerd het hoogste niveau, waarbij de docentactiviteiten telkens zijn afgestemd op de ontwikkeling die de student doormaakt. Pagina 20 van 52