ONDERZOEKSVERSLAG. Rapportage van de toetsing van. Opleiding Sociaal Pedagogische Hulpverlening van de Gereformeerde Hogeschool Zwolle

Transcriptie

1 ONDERZOEKSVERSLAG Rapportage van de toetsing van Opleiding Sociaal Pedagogische Hulpverlening van de Gereformeerde Hogeschool Zwolle Croho-registratienummer: aan het NVAO Accreditatiekader De visitatie vond plaats op 17 mei en 9 juni 2010 Inhoud van het verslag Identificatie...2 Managementsamenvatting...3 Bevindingen...5 Bijlage 1: Programma...37 Bijlage 2: Documenten...39 Bijlage 3: Domeinspecifiek referentiekader...40 Bijlage 4: Visitatieteam...42 Bijlage 5: Deskundigheid...43 Bijlage 6: Onafhankelijkheidsverklaringen...45 De verantwoordelijke teamleider: dr. M.S. Leloux namens deze, M. Lathouwers Certiked-vbi augustus 2010

2 Identificatie Gereformeerde Hogeschool Academie Zorg & Welzijn Postbus GA Zwolle Telefoon: Website: Voor kwaliteit verantwoordelijke bestuurder: J. Lindemulder MBA Kwaliteitsfunctionaris: drs B.E. van de Beek, Scope en doel De visitatie heeft betrekking op: Gereformeerde Hogeschool Voltijd en deeltijd Locatie Zwolle Doel van het onderzoek is te beoordelen in welke mate het NVAO Beoordelingskader (februari 2003) adequaat worden afgedekt. Teamsamenstelling Teamleider: Extern deskundigen: Secretaris: Studentlid: dr. M.S. Leloux mr. J. de Hoog drs. A. Knetsch drs. C.J. de Monchy S.E.E. van Randwijk van der Ploeg Werkwijze De opleiding heeft een zelfevaluatie opgesteld ten aanzien van de gevisiteerde opleiding, en deze doen toekomen aan het visitatieteam op 22 april Het visitatieteam heeft een voorbereidende bijeenkomst gehad op 12 mei De eerste visitatiedag is uitgevoerd op 17 mei en op 9 juni is de tweede visitatiedag uitgevoerd. Het conceptrapport is op 30 juni 2010 toegezonden aan het management van de opleiding. Op 9 juli 2010 is de schriftelijke reacties van de opleiding ontvangen, die heeft geleid tot onderhavig definitief rapport. In de aanloop naar de visitatie is er telefonisch overleg geweest tussen leden van het visitatieteam en vertegenwoordigers van de Hogeschool. Dit overleg had een voorlichtend en planningstechnisch karakter. Pagina 2 van 45

3 Managementsamenvatting Op 17 mei en 9 juni 2010 heeft een visitatieteam van Certiked-VBI een visitatie uitgevoerd bij de opleiding Sociaal Pedagogische Hulpverlening van de Gereformeerde Hogeschool Zwolle. Doelstelling was een toetsing uit te voeren van de kwaliteit van de opleiding, gerelateerd aan het NVAO Beoordelingskader. Algemeen beeld De Gereformeerde Hogeschool (GH) is een landelijke instelling voor hoger onderwijs die een aantal Hboopleidingen aanbiedt, waarbij een christelijke visie op mens en samenleving centraal staat. De hogeschool telt ongeveer 1450 studenten en 215 personeelsleden. De opleiding Sociaal Pedagogische Hulpverlening (hierna te noemen SPH) telt ruim 200 studenten waarvan 190 studenten in de voltijdvariant studeren en 30 studenten in deeltijdvariant. Het aantal studenten is de laatste jaren gegroeid, de opleiding heeft de ambitie om verder te groeien naar 250 studenten. De opleiding SPH maakt deel uit van de brede bachelor Social Work. Het gaat hierbij om competentiegericht onderwijs waarbij de praktijkcomponent, onder andere in de vorm van stages, naarmate de studie vordert een steeds belangrijkere plaats inneemt. De opleiding zorgt door de inbreng van uurdocenten en de praktijkervaring van het docententeam ervoor dat evidence-based kennis uit het werkveld tijdens de lessen wordt ingeschakeld. De eindkwalificaties zijn geijkt op domeinspecifieke eisen, die goed zijn afgestemd met de landelijke ontwikkelingen. Het didactisch concept kent een vijftal leerlijnen: het conceptualiseren, beroepstaken en methodisch handelen, kennis van het werkveld, innovatief handelen, en beroepshoudingontwikkeling en leertrajectbegeleiding. De opleiding heeft een brede oriëntatie. In de eerste twee leerjaren wordt thematisch onderwijs aangeboden, waarbij de thema s zich ontwikkelen vanuit het individu naar de samenleving. Naarmate de studie vordert neemt de zelfsturing van studenten in het leerproces toe. Reflectie op het eigen beroepsgerichte functioneren is belangrijk in de opleiding. De studenten houden hun ontwikkeling bij in een persoonlijk portfolio. In de afstudeerfase culmineert dit in een persoonlijk profiel, dat de student samen met een groep Critical Friends ontwikkelt. Ook voeren studenten in deze eindfase een praktijkgericht onderzoek uit. De christelijke identiteit, die de opleiding als het ware doordesemt, is voor studenten een belangrijke leidraad in hun persoonlijke en professionele ontwikkeling. De opleiding kan in voltijd en in deeltijd worden uitgevoerd. Deeltijdstudenten volgen de opleiding naast een baan, en hebben andere leervragen als voltijdstudenten. De opleiding weet hier voldoende op in te spelen. Geïnteresseerde studenten kunnen een internationale stage volgen. De opleiding probeert hier goed in te faciliteren. Het visitatieteam van Certiked heeft vastgesteld, dat ten aanzien van de onderwerpen Domeinspecifieke eisen (facet 1.1), Niveau (facet 1.2.), Eisen Hbo (facet 2.1), Relatie tussen doelstellingen en inhoud programma (facet 2.1), Samenhang programma (2.3), Didactisch concept (facet 2.7), Eisen Hbo (facet 3.1), Kwaliteit docenten (facet 3.3), Studiebegeleiding (facet 4.2), Evaluatie resultaten (facet 5.1) en Gerealiseerd niveau (facet 6.1) een en ander goed geregeld is. Op enkele andere facetten is verdere verbetering mogelijk. Bij de vakliteratuur kan de internationale oriëntatie verbeteren. De interne communicatie (kleine kwaliteit) blijft een belangrijk aandachtspunt voor de opleiding. Op andere aspecten heeft het visitatieteam vertrouwen dat het in gang gezet beleid zal leiden Pagina 3 van 45

4 tot verbetering. Dat geldt voor de studentenbeleving van de studielast en de contacten met (regionale) Mbo-opleidingen als leveranciers van instromende studenten. Voorts geeft het visitatieteam de opleiding in overweging om de christelijke diversiteit in de Werkveldadviescommissie te vergroten. Daarmee concludeert het visitatieteam van Certiked dat de Bachelor opleiding Sociaal Pedagogische Hulpverlening van de Gereformeerde Hogeschool te Zwolle voldoet aan de eisen voor kwaliteit zoals vastgelegd in het NVAO-accreditatiekader. Pagina 4 van 45

5 Bevindingen Voor de NVAO-onderwerpen zijn hieronder de bevindingen van het visitatieteam weergegeven. Steeds zijn in de blokken de NVAO-criteria aangegeven die bij betreffend onderwerp en facetten horen, is een beschrijving gegeven van de bevindingen en wordt vervolgens een beoordeling ten aanzien van betreffend facet gegeven. Overzicht van Certiked beoordelingen voltijd en deeltijd Bachelor opleiding SPH Onderwerp en facet Voltijd Deeltijd 1. Doelstellingen opleiding Domeinspecifieke eisen Niveau: Bachelor Oriëntatie HBO 2. Programma Eisen HBO Relatie doelstellingen / inhoud Samenhang programma Studielast Instroom Duur Afstemming vormgeving / inhoud Beoordeling en toetsing 3. Inzet van personeel Eisen HBO Kwantiteit personeel Kwaliteit personeel 4. Voorzieningen Materiële voorzieningen Studiebegeleiding 5. Interne kwaliteitszorg Evaluatie resultaten Maatregelen tot verbetering Betrekken van medewerkers, studenten, alumni en beroepenveld 6. Resultaten Gerealiseerd niveau Onderwijsrendement Positief Goed Goed Voldoende Positief Goed Goed Goed Voldoende Voldoende Voldoende Goed Voldoende Positief Goed Voldoende Goed Positief Voldoende Goed Positief Goed Voldoende Voldoende Positief Goed Voldoende Positief Goed Goed Voldoende Positief Goed Goed Goed Voldoende Voldoende Voldoende Goed Voldoende Positief Goed Voldoende Goed Positief Voldoende Goed Positief Goed Voldoende Voldoende Positief Goed Voldoende Pagina 5 van 45

6 1. Onderwerp: doelstellingen opleiding 1.1 Domeinspecifieke eisen De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij de eisen die door (buitenlandse) vakgenoten en de beroepspraktijk gesteld worden aan een opleiding in het betreffende domein. Bevindingen: Het visitatieteam heeft op grond van de gevoerde gesprekken en de bestudering van de verstrekte informatie het navolgende kunnen vaststellen: De opleiding Sociaal Pedagogische Hulpverlening (hierna te noemen SPH) telt ruim 200 studenten waarvan er 190 in de voltijdvariant studeren en 30 studenten in deeltijdvariant. Het aantal studenten is de laatste jaren gegroeid, de opleiding heeft de ambitie om verder te groeien naar 250 studenten. De identiteit van de Gereformeerde Hogeschool (GH) is op hogeschoolniveau beschreven in het identiteitsdocument Als je gelooft in je werk, waarin de christelijke wereld- en levensbeschouwing van de hogeschool verwoord is. De opleidingen maken ieder een doorvertaling van de identiteit in de beroepsvisie en het curriculum. De opleiding SPH heeft het motto als volgt vertaald: SPH, geloven in je werk! Haar visie heeft zij zo samengevat: Vanuit het licht van God, als duidelijke handreiking voor de studenten en onze omgeving, hopen we onder Gods onmisbare zegen te blijven voorzien in onze waardevolle opleiding. De wijze waarop de christelijke identiteit geïntegreerd is in de opleiding SPH komt terug bij de betreffende facetten. De opleiding heeft in 2003 een projectgroep ingesteld om het profiel van een Brede Bachelor Social Work op te stellen en een nieuw curriculum te ontwikkelen. Sinds 2005 is het onderwijs vernieuwd; de opleidingen SPH en Maatschappelijk Werk en Dienstverlening (MW&D) hebben nu een gemeenschappelijke propedeuse en een samenwerking in de afstudeerfase. Het oude beroepsprofiel was onder andere gebaseerd op de publicatie De Creatieve Professional uit 1999 van het Landelijk Opleidingsoverleg (LOO) SPH. Het nieuwe curriculum heeft opleiding gebaseerd op het document Profilering Agogisch Domein (PAD-1) uit 2004 van de sectorale adviescommissie (SAC) HSAO en de in 2004 verschenen toekomstverkenning van het Verweij- Jonker Instituut. Vanuit dit beroepsprofiel heeft de opleiding 11 competenties afgeleid. Deze staan hieronder gerangschikt naar de segmenten van de publicatie De Creatieve Professional. Met afstand het meest nabij. uit Tabel 1: Competenties Bachelor Social Work Segmenten in de Creatieve Professional (2009) Segment 1: hulpverlening aan en ten behoeve van cliënten Segment 2: werken binnen en vanuit een hulpverleningsorganisatie Segment 3: werken aan professionalisering Competenties GH Bachelor Social Work 1. Analyse maken 2. Werken voor en namens cliëntsysteem 3. plannen, coördineren en rapporteren 4. Relatie onderhouden 5. Methodisch werken 6. Belemmerende maatschappelijke factoren hanteren 7. Samenwerken begeleiden 8. Beleid en kwaliteit ontwikkelen 9. Profileren als beroepsbeoefenaar 10. Professionaliseren van zichzelf 11. Professionaliseren van het beroep Pagina 6 van 45

7 In het traject van de ontwikkeling van de 11 competenties heeft de opleiding het werkveld op verscheidene manieren betrokken. De opleiding heeft een Werkveld Adviescommissie (WAC) ingesteld met vertegenwoordigers van het werkveld, zoals provinciale Jeugdzorg, verstandelijk gehandicaptenzorg, psychiatrie, maatschappelijke opvang. Ten tijde van het ontwikkelen van het nieuwe beroepsprofiel waren/zijn de toenmalige academiedirecteur en de toenmalige opleidingscoördinator SPH actief bestuurslid van de beide LOO s; MW&D en SPH. Deze binding met het landelijk overleg borgde/borgt op strategisch/tactisch niveau de relatie werkveld onderwijs. De opleiding, in de personen van de teamvoorzitters SPH en MW&D en de opleidingsmanager Social Work, overlegt twee keer per jaar met de WAC. De opleiding nodigt de praktijkbegeleiders uit de stageorganisaties twee keer per jaar uit voor een bijeenkomst over praktijkleren. De opleiding heeft, blijkens de diverse notulen, de beroepscompetenties en het opleidingsprofiel in deze gremia besproken. Landelijk gezien zijn er diverse vernieuwingen in het SPH beroepsdomein waar de opleiding op in wil spelen. Vanuit het LOO SPH is in 2007 een geactualiseerde visie op het beroep van sociaal pedagogische hulpverlener verschenen, in 2009 gevolgd door een opleidingsprofiel en opleidingskwalificaties. (Zie bijlage 3). Tevens worden er vanuit de brancheverenigingen, zoals de Vereniging Gehandicaptenzorg Nederland, specifieke beroepscompetenties ontwikkeld. De opleiding zal de nieuwe beroepscompetentieprofielen bestuderen en de vertaalslag naar de huidige 11 competenties en het onderwijsprogramma maken. Beoordeling door het Certiked visitatieteam: Het visitatieteam heeft het opleidingsprofiel beoordeeld en heeft kunnen vaststellen dat de eindkwalificaties goed aansluiten bij de eisen uit de beroepspraktijk en de binnen het landelijk overleg bestaande ontwikkelingen. De opleiding laat zien dat zij de eindkwalificaties heeft afgestemd met vertegenwoordigers van het werkveld. De opleiding heeft een Werkveldadviescommissie ingesteld waarmee zij twee keer per jaar overleg voert. Wel merkt het visitatieteam op dat de leden van de WAC qua christelijke identiteit een tamelijk homogene groep vormen. Het visitatieteam geeft de opleiding in overweging om in de Werkveldadviescommissie een grotere christelijke diversiteit na te streven. Naar aanleiding van de gesprekken met het management en met de docenten constateert het visitatieteam dat de visie op het beroepsprofiel en het onderwijs een duidelijke leidraad vormt voor de docenten en het management in hun handelen. Studenten herkennen de beroepsvisie eveneens. De opleiding vraagt structureel input uit de beroepspraktijk middels de werkveldcommissie. Het visitatieteam beoordeelt het facet Domeinspecifieke eisen op grond van het voorgaande daarom als goed. Pagina 7 van 45

8 1.2 Niveau De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij algemene, internationaal geaccepteerde beschrijvingen van de kwalificaties. Bevindingen: Het visitatieteam heeft op grond van de gevoerde gesprekken en de bestudering van de verstrekte informatie het navolgende kunnen vaststellen: De opleiding hanteert de Dublin Descriptoren om het Hbo niveau van de opleiding te omschrijven. De descriptoren corresponderen met de (componenten van de) 11 competenties. Kennis en inzicht komen naar voren in de componenten specifieke kennis en vaardigheden. Toepassen van kennis en inzicht komt naar voren in de componenten context, zelfstandigheid, complexiteit en legitimatie. Oordeelsvorming komt naar voren in complexiteit. Communicatie komt naar voren in zelfstandigheid en legitimatie. Leervaardigheden worden vooral uitgedrukt in competentie 10 en 11: professionalisering van zichzelf en het beroep. De opleiding maakt inzichtelijk hoe de Dublin Descriptoren terugkomen in de 11 gehanteerde competenties in een tabel:. Tabel 2: Relatie Dublin Descriptoren en het Hbo-niveau in de specificaties HBO Niveau s specificaties Dublin Descriptoren Competenties Social Work Hbo-niveau alumni-onderzoek Kennis en inzicht Specifieke kennis; Specifieke vaardigheden Toepassen van kennis en inzicht Context; Zelfstandigheid; Complexiteit; Legitimatie Wetenschappelijke verankering van het professioneel handelen; Omgaan met complexe vraagstukken Wetenschappelijke verankering van het professioneel handelen; Omgaan met complexe vraagstukken Ontwikkelen van methodiek en professie; Verantwoorden en legitimeren van zorgverlening Oordeelsvorming Complexiteit Wetenschappelijke verankering van het professioneel handelen; Omgaan met complexe vraagstukken Communicatie Zelfstandigheid; Legitimatie Leervaardigheden Uitgedrukt in competentie 10 en 11: professionalisering van zichzelf en het beroep Verantwoorden en legitimeren van zorgverlening; Het leiding geven aan en het ondersteunen van medewerkers Wetenschappelijke verankering van het professioneel handelen Leerconcept Bachelor Social Work Wetenschappelijk verankeren; Verantwoorden en legitimeren Complexiteit; Wetenschappelijk verankeren; Leiding geven en ondersteuning bieden aan collega s Complexiteit Verantwoorden en legitimeren; Leiding geven en ondersteuning bieden aan collega s Ontwikkeling van het beroep; Voorbereiding op een masters opleiding Pagina 8 van 45

9 De opleiding heeft de eindkwalificaties waaraan een beginnende sociaal pedagogische hulpverlener moet voldoen uitgewerkt in drie niveaus, waarin het derde niveau het niveau van een bachelor weerspiegelt. Bij de beoordeling gebruiken docenten in het derde en vierde jaar de Dublin Descriptoren om de werkstukken van studenten stageverslag, afstudeeronderzoek, persoonlijk profiel te beoordelen. In gesprekken met het visitatieteam noemden de docenten spontaan de Dublin Descriptoren als handvat bij de beoordelingen. Beoordeling door het Certiked visitatieteam: Het visitatieteam constateert dat de eindkwalificaties aansluiten bij algemeen geaccepteerde beschrijvingen, zoals de Dublin Descriptoren. Het visitatieteam heeft de schema s van de opleiding bezien en constateert dat het beroepsprofiel de Dublin Descriptoren goed afdekt. De uitwerking in drie verschillende competentieniveaus is goed gerealiseerd. Daarmee heeft de opleiding helder gemaakt op welke manier de ontwikkeling van de competenties bijdraagt aan het bereiken van het Hbo-niveau. Het visitatieteam beoordeelt op grond van deze bevindingen het facet niveau hbo-bachelor als goed. 1.3 Oriëntatie HBO De eindkwalificaties van de opleiding zijn mede ontleend aan de door of met het relevante beroepenveld opgestelde beroepsprofielen en/of beroepscompetenties. Een HBO-bachelor heeft de kwalificaties voor het niveau van een beginnend beroepsbeoefenaar in een specifiek beroep of in een samenhangend spectrum van beroepen waarvoor een HBO-opleiding vereist of dienstig is. Bevindingen: Het visitatieteam heeft op grond van de gevoerde gesprekken en de bestudering van de verstrekte informatie het navolgende kunnen vaststellen: De eindkwalificaties sluiten aan bij de door het beroepenveld opgestelde beroepsprofiel (zie facet 1.1) en worden bij het beroepenveld systematisch geëvalueerd. De leden van de WAC geven aan dat zij tevreden zijn over het Hbo-niveau van de afgestudeerden. Het visitatieteam constateert dit ook in gesprekken met betrokkenen. De opleiding heeft de competenties uitgewerkt in een uitgebreide beschrijving. Per competentie staan enkele componenten specifiek genoemd: * de context waarin de competentie van toepassing is * de mate van zelfstandigheid van de student bij het uitvoeren van de taken * de complexiteit van het handelen, de verschillende soorten gegevens om rekening mee te houden in het handelen *de legitimatie van het handelen, welke aspecten van het handelen met welk type argumenten onderbouwd moet kunnen worden. Het gaat hier zowel om beroepsethische opvattingen als om persoonlijke voorkeuren en mens- en maatschappijvisies. * de benodigde specifieke kennis en vaardigheden. De opleiding hanteert brede eindkwalificaties om op te leiden voor een breed scala aan functies in het beroepenveld. De opleiding kiest ervoor veel aandacht te besteden aan de professionaliseringscompetenties, zodat de beginnende beroepsbeoefenaren in het werkveld zichzelf snel kunnen inwerken in hun specifieke beroepssituatie. Pagina 9 van 45

10 De opleiding evalueert of de opleiding voldoende praktijkgericht is en aansluit op de beroepspraktijk en de eindkwalificaties. Uit de Hbo-spiegel van 2009 komt naar voren meer dan 70% van de studenten en afgestudeerden vindt dat de opleiding voldoende praktijkgericht is en een goede voorbereiding is op de beroepspraktijk. Ook geven de respondenten aan dat zij voldoende vaardigheden hebben opgedaan om als beginnend beroepsbeoefenaar aan het werk te gaan. Beoordeling door het Certiked visitatieteam: Het visitatieteam heeft geconstateerd dat de doelstellingen en de eindkwalificaties van de opleiding het niveau van een beginnend beroepsbeoefenaar op bachelorniveau weerspiegelen. De opleiding heeft laten zien dat zij evalueert of de eindkwalificaties voldoende zijn voor beginnende beroepsbeoefenaren. Naar het oordeel van het visitatieteam is de keuze van de opleiding om beginnend beroepsbeoefenaren op te leiden voor een breed spectrum aan functies begrijpelijk. Het past bij het streven naar een brede Bachelor Social Work. Een praktische overweging is het kleinschalige karkater van de opleiding; de studentenaantallen zijn niet groot genoeg om diverse uitstroomrichtingen te realiseren. In gesprekken vertelden de afgestudeerden dat zij het beleid van de opleiding om breed op te leiden herkennen. Zij voelen zich ook voldoende toegerust om later in de beroepspraktijk te functioneren. Dit alles overziende, beoordeelt het visitatieteam het facet Oriëntatie HBO als voldoende. Beoordeling van het onderwerp Doelstellingen opleiding Het visitatieteam is van mening dat er sprake is van een opleiding die goed verankerd is in de beroepspraktijk, die het hbo-niveau bereikt en die mensen aflevert die flexibel in staat zijn in elke wezenlijke beroepssituatie adequaat te handelen. Het visitatieteam heeft de facetten van het onderwerp Doelstellingen van de opleiding goed respectievelijk voldoende beoordeeld. Daarom is haar beoordeling van het onderwerp als geheel positief. Pagina 10 van 45

11 2. Onderwerp: programma 2.1 Eisen HBO Kennisontwikkeling door studenten vindt plaats via vakliteratuur, aan de beroepspraktijk ontleend studiemateriaal en via interactie met de beroepspraktijk en/of (toegepast) onderzoek. Het programma heeft aantoonbare verbanden met actuele ontwikkelingen in het vakgebied / de discipline. Het programma waarborgt de ontwikkeling van beroepsvaardigheden en heeft aantoonbare verbanden met de actuele beroepspraktijk. Bevindingen: Het visitatieteam heeft op grond van de gevoerde gesprekken en de bestudering van de verstrekte informatie het navolgende kunnen vaststellen: De opleiding kent een voltijdvariant en een deeltijdvariant. Deeltijdstudenten werken in de beroepspraktijk en komen één dag per week naar school. Het programma van de deeltijd is inhoudelijk en wat betreft eindkwalificaties identiek aan het programma van de voltijd. Het verschil is de manier waarop het onderwijs georganiseerd is. Kort gezegd maakt in de deeltijdvariant de student gebruik van opgedane praktijkkennis, en kan de student projecten in de eigen werkpraktijk uitvoeren. Het didactisch concept van de opleiding houdt op een juiste wijze rekening met de verschillen tussen voltijd- en deeltijdstudenten. In deze rapportage wordt de deeltijdvariant alleen apart genoemd als het duidelijk verschillend is van de voltijdvariant. In de modulebeschrijvingen staat het curriculum gedetailleerd beschreven evenals de voorgeschreven vakliteratuur. De opleiding maakt gebruik van readers om (historische) teksten niet meer leverbaar zijn en om actuele literatuur te verstrekken. De opleiding besteedt in werkcolleges en in het actualiteitencollege aandacht aan actuele ontwikkelingen in het werkveld. Tevens organiseert het lectoraat Centrum voor samenlevingsvraagstukken congressen over actuele onderwerpen waaraan de studenten kunnen deelnemen. In gesprekken tijdens de visitatie maken de docenten spontaan melding van actuele ontwikkelingen in het werkveld. In het voltijdprogramma is er veel ruimte voor de interactie met de beroepspraktijk. In het eerste jaar verrichten de studenten vrijwilligerswerk waarover zij rapporteren. In het tweede jaar kiezen de studenten een stageplaats. Zij lopen dan een stage van 15 ects, waarbij de nadruk ligt op de beroepsvoorbereiding. In het derde jaar lopen de studenten een stage van 36 ects, verdeeld over 3 dagen per week gedurende het schooljaar, waarin diverse evidence-based praktijkopdrachten worden uitgewerkt. De nadruk ligt hier op de beroepsvorming. In het vierde jaar verrichten de studenten aan afstudeeronderzoek waarin een actueel knelpunt of thema in de beroepspraktijk centraal staat. In de deeltijdvariant is de verhouding binnenschools buitenschools fifty-fifty: per studiejaar van 60 ects besteden de studenten 30 ects buiten de school. Het buitenschools programma omvat de stagewerkzaamheden, inclusief praktijkopdrachten en alles wat daarvoor gedaan moet worden om die werkzaamheden te verantwoorden aan de opleiding, opdat ook aan die werkzaamheden studiepunten kunnen worden toegekend. Het afstudeeronderzoek verrichten de studenten in groepjes van vier: twee studenten SPH en twee studenten MW&D. Het afstudeerproject is gericht op een concrete vraag of kwestie vanuit het beroepenveld. De werkwijze voor het afstudeertraject heeft de opleiding neergelegd in een handleiding voor studenten. Pagina 11 van 45

12 De opleiding evalueert de praktijkgerichtheid van het curriculum met de studenten. Uit de cijfers blijkt dat de studenten tevreden zijn over de praktijkcomponent en dat zij zich in het nieuwe curriculum voldoende toegerust voelen om de stages aan te vangen. De inhoud en actualiteit van het studieprogramma staat regelmatig op de agenda van het overleg met de werkveldcommissie. Beoordeling door het Certiked visitatieteam: Het visitatieteam heeft de studiegidsen beoordeeld en is van mening dat hierin het curriculum van de opleiding helder beschreven staat. Naar het oordeel van het visitatieteam zijn de literatuurlijsten actueel en van voldoende niveau. Wel merkt het visitatieteam op dat de vakliteratuur Nederlandstalig is, gericht op de Nederlandse beroepspraktijk; van internationale literatuur wordt niet of nauwelijks gebruik gemaakt. Het visitatieteam constateert met genoegen dat de opleiding ruimschoots aandacht besteedt aan de praktijkcomponent van het onderwijs en de relatie met de beroepspraktijk. Met behulp van de stageplannen en -opdrachten zorgt de opleiding ervoor dat de stages van voldoende inhoudelijke kwaliteit zijn. Het visitatieteam heeft de stageplannen ingezien en geconstateerd dat de stageopdrachten richtinggevend zijn voor de stagiaires. Het werkveld wordt actief betrokken bij het actualiseren van onderdelen van het curriculum. Op basis van de bovenstaande bevindingen beoordeelt het visitatieteam het facet Eisen HBO als goed. 2.2 Relatie tussen doelstellingen en inhoud programma Het programma is een adequate concretisering van de eindkwalificaties qua niveau, oriëntatie en domeinspecifieke eisen. De eindkwalificaties zijn adequaat vertaald in leerdoelen van (onderdelen van) het programma. De inhoud van het programma biedt de studenten de mogelijkheid om de geformuleerde eindkwalificaties te bereiken. Bevindingen: Het visitatieteam heeft op grond van de gevoerde gesprekken en de bestudering van de verstrekte informatie het navolgende kunnen vaststellen: De opleiding heeft het programma neergelegd in studiegidsen en modulebeschrijvingen per leerjaar en per studievariant. De gidsen geven een duidelijk overzicht van de leerdoelen, de relatie met de competenties en de manier waarop de leerdoelen getoetst worden. De werkwijze voor de stages wordt toegelicht in de praktijkgids, het afstudeerproject in een handleiding. (Zie ook facet 2.7 afstemming Vorm en inhoud de toelichting op het didactisch concept.) Het programma is in de eerste twee jaar opgebouwd in vier periodes. Elke periode heeft zijn eigen thema. De vakken in de periode sluiten zoveel mogelijk aan bij deze thema s. De thema s zijn logisch opgebouwd. In het eerste jaar zijn de thema s: * Periode 1: Individueel functioneren * Periode 2: Primaire relaties * Periode 3: Sociale omgeving * Periode 4: Samenleving In het tweede jaar zijn de thema s: * Periode 1: Individueel functioneren * Periode 2: Individueel functioneren en primaire relaties * Periode 3: Primaire relaties Pagina 12 van 45

13 * Periode 4: Sociale omgeving & Samenleving In het derde jaar loopt de student 24 uur stage per week. De student verricht tijdens de stage praktijkopdrachten waarmee hij kan laten zien dat hij de competenties beheerst. Iedere week is er een terugkomdag, waarop het onderwijsprogramma wordt aangeboden. De studenten besteden in groepssupervisie, leergroepen veel aandacht aan persoonlijke leervragen en reflectie; dit wordt vervolgens in een persoonlijk portfolio bijgehouden. Het vierde jaar is het afstudeerjaar waarin het maken van het persoonlijke beroepsprofiel, het doen van een afstudeeronderzoek (projectbasis), en het afronden van de minoren centraal staat. De Gereformeerde Hogeschool (GH) heeft een internationaliseringsbeleid ontwikkeld waarvan zij de hoofddoelen heeft verwoord. De opleidingen kunnen hun eigen keuzes maken om het beleid te realiseren. Bij de opleiding SPH krijgen alle studenten middels de excursie en het onderzoek te maken met andere culturen. Tevens biedt de opleiding studenten te mogelijkheid om zich internationaal op het beroep te oriënteren. Dit kan middels stages, projecten en excursies. Jaarlijks gaat ongeveer 15% van de 3 e jaars studenten naar het buitenland. Voor de buitenland studenten heeft de opleiding een aangepaste stageroute ontwikkeld Zij komen in hun 2e jaar op een stageplaats, waar zij blijven t/m december in hun 3e jaar (de zgn. doorloopstage). De planning is zodanig dat de studenten in december van hun 3e jaar alle opdrachten m.b.t. methodisch werken gedaan hebben. Verder kunnen de 4 e jaars studenten hun afstudeerproject uitvoeren in het buitenland: jaarlijks maken gemiddeld tien studenten hier gebruik van (dat is ongeveer 25%).Voor de deeltijdstudenten is het doorgaans lastiger om projecten en stage in het buitenland te volgen. De opleiding heeft contacten in Zuid-Afrika, Suriname en Noorwegen. Landen waar men met Engels (Nederlands) terecht kan en waar de werkwijze aansluit bij de Europese Social Worker. In het 4 e jaar volgen alle studenten een module Buitenlandoriëntatie. Hierbij doen zij onderzoek naar de samenhang tussen de sociaal-maatschappelijke situatie en de praktijk van Zorg en Welzijn in een zelfgekozen land in Europa. Vast onderdeel betreft een week excursies en bezoeken op locatie. De christelijke identiteit krijgt inhoudelijk aandacht in de modules met expliciet levensbeschouwelijk karakter, zoals Ethiek, Christelijke Levensbeschouwing, Denken over Zorg en Filosofie. De christelijke identiteit krijgt gestalte in de dagelijkse lespraktijk. De lesdag wordt geopend met een meditatief moment, meestal ingevuld door één van de studenten. Een aantal keren per jaar is er een viering, gewoonlijk gekoppeld aan één van de christelijke feestdagen. Daarnaast beoogt de opleiding de uit de identiteit voortvloeiende normen en waarden zichtbaar te laten worden in het samenleven en de samenwerken in de opleiding. Dat betekent voor de opleiding een cultuur gericht op respectvolle omgang met elkaar, gericht op behoud en ontplooiing van de ander. Uit de evaluatie onder studenten blijkt dat de studenten de manier van omgaan met elkaar als positief christelijk ervaren, gemiddeld een 4 op een 5-punts schaal. (zie ook facet 2.7 Afstemming vorm en inhoud.) De christelijke oriëntatie weerhoudt de opleiding echter niet om studenten tijdens de opleiding ook te confronteren met personen die hier heel anders tegenaan kijken, zoals personen uit andere religies of afwijkende seksuele geaardheid. De opleiding is voornemens om het hele curriculum op basis van de evaluaties te optimaliseren, waarbij het invullen van internationalisering een aandachtspunt is. Pagina 13 van 45

14 Beoordeling door het Certiked visitatieteam: De studiegidsen zijn uitgebreid en volledig, de opleiding laat duidelijk zien hoe zij de eindkwalificaties terug laat komen in het programma. Het visitatieteam heeft de studiegidsen en modulebeschrijvingen gezien en is van mening dat het gepresenteerde programma ervoor zorgt dat de eindkwalificaties zeker gehaald worden. Per onderdeel zijn toetsbare leerdoelen geformuleerd van voldoende breedte en diepte. De optelsom van de leerdoelen in de studiegidsen is naar het oordeel van het visitatieteam ruimschoots dekkend voor de eindkwalificaties van de opleiding. De gereformeerde identiteit wordt door docenten en studenten als zodanig herkend en dient als leidraad bij de professionele ontwikkeling. De opleiding besteedt aandacht aan internationalisering, de studenten krijgen stimulans om internationaal ervaring op te doen. Het visitatieteam deelt de visie van de opleiding dat contacten met andere culturen belangrijk zijn voor studenten om hun horizon te verbreden en onderschrijft het belang van verdere invulling van de internationalisering. Dit alles overziende beoordeelt het visitatieteam het facet Relatie tussen doelstellingen en inhoud programma als goed. 2.3 Samenhang programma Studenten volgen een inhoudelijk samenhangend studieprogramma. Bevindingen: Het visitatieteam heeft op grond van de gevoerde gesprekken en de bestudering van de verstrekte informatie het navolgende kunnen vaststellen: De twee hoofdrichtingen van de brede Bachelor Social Work zijn Sociaal Pedagogische Hulpverlening (SPH) en Maatschappelijk Werk en Dienstverlening (MW&D). De studierichtingen hebben een gemeenschappelijke propedeuse, met ieder een eigen major in de hoofdfase. De studenten SPH en MW&D werken in groepjes van 2 x 2 studenten gezamenlijk aan een afstudeeronderzoek. De didactische aanpak is voor beide studierichtingen gelijk. Zowel in het eerste als tweede jaar volgen de vier thema s de lijn vanuit het individu naar de samenleving. In het tweede jaar ligt de nadruk op de beroepsvoorbereiding en het verkrijgen van de theoretische basis voor het vakbekwaam handelen. Het accent ligt op methodisch handelen en het uitvoeren van beroepstaken. Het derde jaar ligt de nadruk op het werken in de praktijk als beroepsbeoefenaar. In de stage draait het om het toepassen van kennis, methodische vaardigheden en persoonlijke reflectie. In het derde jaar kiest de student een minor om te verdiepen of te verbreden. De minorstudies hebben een omvang van 30 credits, waarvan 10 credits binnenschools, 10 credits in de praktijk en 10 credits in het vrije keuzedeel zijn te behalen. De opleiding heeft gekozen om het minoraanbod smal te houden, zodat er voldoende diepgang in de minorprogramma s gerealiseerd kan worden en het organiseerbaar blijft. In het 4 e jaar ligt het accent van het onderwijs op de integratie van theorie, praktijkervaring en de profilering van beginnend beroepsbeoefenaar. De studenten worden als begeleider bij onderdelen van de propedeuse ingezet, waardoor zij hun begeleidingsvaardigheden verder verhogen. De afstudeeropdracht is gekoppeld aan een (semi) externe opdrachtgever (en instelling of lectoraat). Aan het eind van het 4 e studiejaar presenteert iedere student zich in een persoonlijk profiel als beginnend beroepsbeoefenaar. De studenten vertellen desgevraagd dat zij de samenhang in het programma herkennen, zij zien de ontwikkeling van eenvoudig naar comp Pagina 14 van 45

15 Beoordeling door het Certiked visitatieteam: Het visitatieteam heeft het programma van de opleiding bestudeerd en constateert dat er sprake is van een geïntegreerd programma met een goede horizontale en verticale samenhang. De verticale samenhang ontstaat doordat onderdelen van het programma logisch op elkaar voort bouwen en een toenemende complexiteit laten zien door de jaren heen. Met andere woorden de competenties komen op een steeds hoger niveau aan de orde. De horizontale samenhang wordt gevormd door de onderlinge relatie tussen de thema s en de nauwe verbinding tussen praktijkwerk, vakken, reflectie en toepassing. De samenhang wordt door de docenten en de studenten herkend en goed onder woorden gebracht. Alles overwegend beoordeelt zij het facet Samenhang van het programma als goed. 2.4 Studielast Het programma is studeerbaar doordat factoren, die betrekking hebben op dat programma en die de studievoortgang belemmeren zoveel mogelijk worden weggenomen. Bevindingen: Het visitatieteam heeft op grond van de gevoerde gesprekken en de bestudering van de verstrekte informatie het navolgende kunnen vaststellen: De opleiding heeft als basis een vierjarige leerroute opgesteld voor zowel de voltijd als de deeltijdopleiding. De meeste studenten stromen in bij de voltijd opleiding, ongeveer 85% - 90%. De meeste studenten (circa 60%) hebben een diploma op Havo niveau, ongeveer 20% - 25% heeft een Mbo-vooropleiding. Studenten met een SPW-4 diploma kunnen in het tweede jaar instromen, waarbij zij de stage overslaan en in plaats daarvan een inhaalprogramma voor de propedeuse volgen. De opleiding is bereid studenten die dat nodig hebben een aangepast programma te bieden. De deeltijdstudenten hebben één lesdag per week op de hogeschool en volgen daar de verschillende modules. Iedere twee weken valt deze lesdag samen met de terugkomdag van de voltijd studenten, zodat onderlinge versterking mogelijk is. De opleiding evalueert de studeerbaarheid met de studenten via curriculumevaluaties en ook mondeling. De studenten, en dan met name de deeltijdstudenten, hebben aangegeven dat zij de studielast als hoog ervaren. In gesprekken met het visitatieteam vertellen de studenten dat de opleiding wel veel vraagt van de student, maar dat de studie over het algemeen genomen goed te doen is. De opleiding heeft gereageerd op de kritiek van de studenten door een aantal modules uit de propedeuse te verwijderen dan wel minder zwaar te maken zonder de essentie van de leerstof aan te tasten. Verder heeft de opleiding de hertentamens anders ingepland en is de studielast in het afstudeerjaar verminderd. Desgevraagd geven de studenten aan dat de opleiding naar hun opmerkingen over de studielast luistert en zoekt naar oplossingen voor gesignaleerde knelpunten. De opleiding heeft de laatste evaluatiecijfers onderzocht. Daaruit blijkt dat de tevredenheid over de studielast hoog correleert met de vooropleiding. Havo en VWO studenten zijn tevreden over de studielast, Mbo studenten veel minder. Ook varieert de tevredenheid met het startjaar. Studenten die als eerste met het nieuwe curriculum zijn gestart hebben een (te) hoge studielast ervaren. Studenten die later gestart zijn geven in vergelijking daarmee een licht hoger cijfer voor de studeerbaarheid. De opleiding concludeert dat de genomen maatregelen effect sorteren, maar blijft de ontwikkelingen op de voet volgen. Pagina 15 van 45

16 In gesprek met het visitatieteam vertellen de studenten desgevraagd dat zij tevreden zijn met de planning, roostering en toetsing. Ook uit de curriculumevaluatie blijkt dat de studenten over het algemeen hierover tevreden zijn: 85% van de studenten geeft aan dat er voldoende herkansingsmogelijkheden zijn, 70% vindt dat de tentamens goed gepland zijn. Beoordeling door het Certiked visitatieteam: Het visitatieteam constateert dat de opleiding aparte leerroutes heeft opgesteld om aan te sluiten bij de vooropleiding van de studenten. Na de start van het nieuwe curriculum constateerde de opleiding dat studenten minder tevreden zijn over de studielast, zowel wat betreft de zwaarte van de studie als de verdeling van de studielast over het jaar. De opleiding onderkent dit kritiekpunt en heeft hiernaar nader onderzoek gedaan. Zij heeft inmiddels enkele acties ondernomen en heeft het voornemen om ontwikkelingen op de voet te volgen. Het visitatieteam heeft er vertrouwen in dat de opleiding adequate verbeteracties in gang zal zetten. Op basis van bovenstaande bevindingen beoordeelt het visitatieteam het facet Studielast als voldoende. 2.5 Instroom Het programma sluit qua vorm en inhoud aan bij de kwalificaties van de instromende studenten: VWO, HAVO, middenkaderopleiding of specialistenopleiding (WEB) of daarmee vergelijkbare kwalificaties, blijkend uit toelatingsonderzoek. Bevindingen: Het visitatieteam heeft op grond van de gevoerde gesprekken en de bestudering van de verstrekte informatie het navolgende kunnen vaststellen: De opleiding heeft de formele instroomeisen in het Onderwijs- en examenreglement (OER) vastgelegd. De opleiding vraagt van de studenten dat ze de christelijke identiteit en grondslag respecteren. (zie ook facet 2.7 Afstemming vorm en inhoud) Een student kan worden ingeschreven voor de opleiding als hij in het bezit is van een Havo of Vwodiploma of een Mbo-diploma niveau 4. Voor studenten die niet aan niet aan de formele opleidingseisen voldoen is er de mogelijkheid om een toelatingsexamen af te leggen, mits men 21 jaar of ouder is. Elders behaalde studieresultaten worden gewaardeerd en verdisconteerd in de opleiding. Dit wordt beschreven in de vrijstellingsregeling, zoals vermeld staat in de studiegidsen en de OER. De deeltijdstudenten zijn verplicht een aantal uren in de praktijk werkzaam te zijn. In de praktijkwijzer deeltijd heeft de opleiding aangegeven wat de vereisten zijn voor het werken in de praktijk. De opleiding heeft opgemerkt dat Mbo-studenten vaak moeite hebben zich aan te passen aan het Hboniveau. Vanaf 2008/2009 heeft zij een Mbo-instroomcoördinator aangesteld om de Mbo-studenten te begeleiden bij een goede in- en doorstroom. In mei 2010 heeft de opleiding als proef een brugmodule georganiseerd voor Mbo-instromers om de studeerbaarheid te verhogen. De opleiding SPH participeert in het regio overleg en het Zwols overleg waaraan ook het Deltion College, Landstede (beide Mbo) en Windesheim (Hbo) deelnemen. In dit overleg stemmen partijen af hoe de Mbo-ers goed in kunnen stromen in het Hbo. Zo wordt er voor de Mbo-ers bijvoorbeeld een toetsdag georganiseerd. Voor degenen die niet aan de formele opleidingseisen voldoen is er de mogelijkheid om een toelatingsexamen af te leggen, mits men 21 jaar of ouder is. Pagina 16 van 45

17 Elders behaalde studieresultaten worden gewaardeerd en verdisconteerd in de opleiding. Dit wordt beschreven in de vrijstellingsregeling, zoals vermeld staat in de studiegidsen en de OER. Beoordeling door het Certiked visitatieteam: Het visitatieteam heeft de OER van de opleiding bekeken en gezien dat daarin de instroomeisen helder geformuleerd staan. De opleiding heeft een EVC procedure en een vrijstellingen beleid. De opleiding staat open voor een diversiteit aan instroom, voltijd en deeltijd, studenten met vooropleidingen in Mbo, Havo, Vwo en praktijkervaring (deeltijders). Het visitatieteam is van mening dat het versterken van de contacten met de Mbo-opleidingen een goed initiatief is om een betere aansluiting te realiseren. Op basis van bovenstaande bevindingen is het visitatieteam van mening dat de opleiding er in voldoende mate in slaagt het programma aan te laten sluiten bij de kwalificaties van de instromende studenten. Alles overwegende beoordeelt het visitatieteam het facet Instroom als voldoende. 2.6 Duur De opleiding voldoet aan de formele eisen met betrekking tot de omvang van het curriculum: 240 studiepunten. Bevindingen: Het visitatieteam heeft op grond van de gevoerde gesprekken en de bestudering van de verstrekte informatie het navolgende kunnen vaststellen: Het vierjarige voltijd curriculum heeft een omvang van 240 ECTS, dat is 60 ECTS per jaar. In de deeltijd is per jaar een binnenschoolse activiteit van 30 ects, de rest is buitenschools. De opleiding heeft in de studiegids deeltijd en de praktijkwijzer deeltijd uitgewerkt wat de eisen zijn aan het werken als SPH-er in het kader van de deeltijdopleiding. De studiepunten zijn gerelateerd aan het behalen van toetsresultaten, waarbij 1 studiepunt staat voor een studiebelasting van 28 uur. In de studiebelasting wordt meegerekend de tijd die nodig is voor het volgen van colleges, het maken van werkstukken en verslagen, het volgen van stages en het afleggen van toetsen. De meest contacturen zijn in de eerste twee jaar. In het derde en vierde jaar bouwt het aantal contacturen af terwijl de zelfstudie en onbegeleid groepswerk toeneemt. In de deeltijd variant zijn de contacturen anders verdeeld, geconcentreerd op de dag die de studenten op de school zijn. In de studiegidsen en de modulebeschrijvingen, de toetsplannen en de OER staan de studiepunten vermeld en wat de inhoud is van een bepaalde onderwijseenheid. Het aantal te behalen studiepunten geeft een indicatie voor de omvang en de zwaarte van de toets. De opleiding stelt zich ten doel een behoorlijke inspanning te vragen van de studenten en veel inhoud in het curriculum te bieden. Desgevraagd vertellen de studenten dat de studie goed te doen is, de vertaling van studiepunten naar studie-uren is reëel. Deeltijdstudenten vertellen dat het combineren van werk met studie en privéleven een zorgvuldige planning vereist. Pagina 17 van 45

18 Beoordeling door het Certiked visitatieteam: Het visitatieteam constateert dat de opleiding voldoet aan de formele eisen met betrekking tot de omvang van het curriculum. De vertaling van studiepunten naar studie-uren komt het visitatieteam als redelijk voor. De studenten zijn tevreden over de verdeling tussen contacturen en zelfstudie. Zie ook de opmerkingen over studielast bij facet 2.4, waaruit blijkt dat de spreiding van de studielast over het jaar (nog) niet optimaal is. Alles overziende beoordeelt het visitatieteam het facet Studieduur als voldoende. 2.7 Afstemming tussen vormgeving en inhoud Het didactisch concept is in lijn met de doelstellingen. De werkvormen sluiten aan bij het didactisch concept. Bevindingen: Het visitatieteam heeft op grond van de gevoerde gesprekken en de bestudering van de verstrekte informatie het navolgende kunnen vaststellen: De opleiding heeft in de onderwijsvernieuwing in 2004 haar visie op onderwijs uitgewerkt in een nota Leerconcept Bachelor Social Work. Het didactisch concept heeft de opleiding uitgewerkt in een nota voor de voltijd en de deeltijd opleiding. In 2007 is een verbeterde versie vastgesteld. De opleiding acht het noodzakelijk in het didactisch model een onderscheid te maken tussen voltijden deeltijdstudenten, vanwege de grote verschillen in uitgangspositie tussen de studenten. Deeltijdstudenten zijn ouder en doorgaans verder in hun persoonlijke vorming dan voltijdstudenten. Deeltijdstudenten hanteren andere mentale kapstokken : bij de voltijdstudent is theorie eerder vertrekpunt, bij de deeltijdstudent geldt dat juist voor de praktijk. Het didactisch concept is erop gericht deeltijdstudenten te leren om van hun werkplek een leerplek te maken. Een voorbeeld hiervan zijn de praktijkopdrachten in het 2e en 3e jaar van de opleiding en het assessment dat bij voorkeur plaats vindt in de praktijk. Deeltijdstudenten volgen met name minder lessen in de vormingvakken, zoals de expressievakken in de propedeuse. In het didactisch concept heeft de opleiding vijf leerlijnen gedefinieerd. Alle vakken, i.c. modules die hetzelfde karakter hebben, zijn geclusterd in de onderscheiden vijf leerlijnen en kennen specifieke docent- en studentactiviteiten, docent- en studentrollen. * Leerlijn 1 conceptualiseren: leren om theorieën, uitgangspunten c.q. vooronderstellingen en implicaties van deze theorieën kritisch en ook vanuit christelijke visie te benaderen. * Leerlijn 2: beroepstaken en methodisch handelen: leren om inzichten, methoden, technieken, instrumenten en praktische vaardigheden professioneel toe te passen * Leerlijn 3: kennis van het werkveld: de verschillende richtingen en achtergronden van het beroep leren kennen: de aard van de cliënt, hun problematiek en achtergronden, ontwikkelingen in het werkveld en de organisatie en werkwijze in de hulpverlening * Leerlijn 4: innovatief handelen: sociaal onderzoek leren doen, ontwikkelingen in de samenleving leren onderkennen en inspelen op vernieuwingen * Leerlijn 5: beroepshoudingontwikkeling en leertrajectbegeleiding: de gewenste beroepshouding ontwikkelen en leren om leertrajecten te begeleiden, bijvoorbeeld door de begeleiding van eerstejaarsstudenten, of door het critical friends concept in de afstudeerfase. Pagina 18 van 45

19 In alle leerlijnen en modules worden verschillende didactische werkvormen ingezet die actieve participatie van studenten stimuleren. In de module functioneren op Hbo-niveau in het eerste jaar krijgen de studenten inzicht in het leerconcept, het didactisch concept en de concretisering daarvan in de verschillende onderwijsvormen: projectonderwijs, beroepsproducten c.q. praktijkopdrachten, taakgericht leren, casusgestuurd- en thematisch onderwijs. In het didactisch concept speelt integratie van de leerstof een belangrijke rol. Integratief leren wordt bevorderd door het vak casuslijn, methodiekvaardigheid, een assessment, themaweken, praktijkopdrachten in de stages, de onderdelen van het afstudeerjaar en de gehanteerde didactiek. De opleiding beoogt met het integratieve leren een duidelijke samenhang en een vloeiende overgang tussen binnen- en buitenschools leren te bereiken. Zie tabel 3 Pagina 19 van 45

20 Tabel 3.: centrale elementen van integratief leren in de opleiding SPH Leerjaar 1 Leerjaar 2 Leerjaar 3 Leerjaar 4 Binnenschools Casuslijn en assessment Werkveldoriëntatie (voltijd) / kennis van het werkveld (dt) Leertrajectbegeleiding Actualiteitencollege (vt) Themaweken (voltijd) Casuslijn, methodiekvaardigheid en assessment Leertrajectbegeleiding Reflectie op de praktijk (dt) Actualiteitencollege Terugkomonderwijs Profiel Afstudeerproject Buitenschools Vrijwilligerswerk Praktijkopdrachten (deeltijd) Praktijkproject (voltijd) Praktijkopdrachten Supervisie Het didactisch concept onderscheidt verschillende vormen van begeleiding. Vakdocenten begeleiden de studenten bij het verwerven van kennis, inzicht en vaardigheden, zie leerlijnen 1,2,3 en de casuslijn. Leerlijn 5, ontwikkelen beroepshouding, kent een diversiteit aan begeleidingsvormen: * leerteam, waarin de studenten in groepjes aan opdrachten werken * supervisie en intervisie (waaronder het critical friends concept in de afstudeerfase) * teamtraining * een tweedaagse in een klooster (beroepspersoonsvorming). In de loop van de studie wordt de student in toenemende mate zelf verantwoordelijk voor zijn eigen leerproces. Dit vertaalt zich onder andere in een verandering van een relatief hoog aantal contacturen - tussen de docenten en studenten - in de propedeuse, naar een relatief laag aantal contacturen in het vierde studiejaar. De toenemende verantwoordelijkheid is te zien in de vooral docentgestuurde minder complexe (naar inhoud en omvang) opdrachten in de propedeuse en de sterk studentgestuurde complexe opdrachten in het vierde studiejaar. Uit de studentevaluaties blijkt dat de studenten tevreden zijn over de concretisering van het didactisch concept, met name over de aansluiting bij actuele ontwikkelingen, de gerichtheid op de beroepspraktijk. De evaluatie van de stage laat zien dat meer dan 90% van de studenten (zeer) tevreden is over werkwijze met behulp van de praktijkopdrachten in de stage. In de ontwikkeling van de beroepshouding (leerlijn 5) wordt er aandacht besteed aan de spirituele basis van de beroepshouding en de wijze waarop de bejegening van de cliënt gestalte krijgt. De opleiding benadrukt respectvolle betrokken vanuit de liefde waarin Christus zoveel betekend heeft, als basis voor de beroepshouding. Ook stimuleert de opleiding christelijke verontwaardiging t.a.v. onrecht in de wereld. De opleiding evalueert de concretisering van het gereformeerde karakter van de opleiding met de studenten. Op de vraag of de gereformeerde identiteit voldoende in het studieprogramma terugkomt, geven de voltijd studenten een 7,6 en de deeltijd studenten gemiddeld een 8,2. Pagina 20 van 45