ONDERZOEKSVERSLAG. Rapportage van de toetsing van. HTO Elektrotechniek, Datacommunicatie en Netwerken. Croho-registratienummer: 34313

Transcriptie

1 ONDERZOEKSVERSLAG Rapportage van de toetsing van HTO Elektrotechniek, Datacommunicatie en Netwerken Croho-registratienummer: aan het NVAO Accreditatiekader De visitatie vond plaats op 10 mei 2005 en 19 mei 2005 Inhoud van het verslag Identificatie...2 Managementsamenvatting...3 Bevindingen...5 Bijlage 1: Programma...25 Bijlage 2: Documenten...27 Bijlage 3: Domeinspecifiek referentiekader...28 Bijlage 4: Visitatieteam...33 Bijlage 5: Onafhankelijkheidsverklaringen...35 De verantwoordelijke teamleider: ing. C.R. van Wieringen namens deze, C.F.M. van Strien Certiked 29 juni 2005 Pagina 1 van 35

2 Identificatie Hogeschool Dirksen Postbus DB Arnhem Telefoon: Website: Voor kwaliteit verantwoordelijke bestuurder: ing. D. van der Mark Kwaliteitsfunctionaris: drs. K. Veen Scope en doel De visitatie heeft betrekking op: Hogeschool Dirksen HBO opleiding HTO Elektrotechniek, Datacommunicatie en Netwerken Deeltijd / afstandsonderwijs Locatie: Arnhem. Doel van het onderzoek is te beoordelen in welke mate het NVAO Beoordelingskader (februari 2003) adequaat worden afgedekt. Teamsamenstelling Teamleider: ing. C.R. van Wieringen Assistant-teamleider: ir. R.S. Kloosterman Extern deskundige: W.L.T. van Eijck RI Secretaris: drs. W.J.J.C. Vercouteren (ook als studentlid) Werkwijze De opleiding heeft een zelfevaluatie opgesteld ten aanzien van de gevisiteerde opleiding, en deze doen toekomen aan het visitatieteam op 9 maart Het visitatieteam heeft enkele voorbereidende bijeenkomsten gehad in de periode maart / april / mei De eerste visitatiedag is uitgevoerd op 10 mei 2005; op 19 mei 2005 is de tweede visitatiedag uitgevoerd. Het conceptrapport is op 23 juni 2005 toegezonden aan het management van de opleiding. Op 24 juni zijn schriftelijke reacties opgesteld door de opleiding, die hebben geleid tot onderhavig definitief rapport. In de aanloop naar de visitatie is er driemaal een bijeenkomst geweest tussen leden van het visitatieteam en vertegenwoordigers van de Hogeschool. Deze bijeenkomsten hadden alle een voorlichtend en planningstechnisch karakter. Pagina 2 van 35

3 Managementsamenvatting Op 10 mei 2005 en 19 mei 2005 heeft een visitatieteam van Certiked een visitatie uitgevoerd bij de opleiding HTO Elektrotechniek, Datacommunicatie en Netwerken van Hogeschool Dirksen. Doelstelling was een toetsing uit te voeren van de kwaliteit van de opleiding, gerelateerd aan het NVAO Beoordelingskader. Algemeen beeld De Hogeschool Dirksen is, samen met Dirksen Opleidingen, onderdeel van Dirksen Groep. Hogeschool Dirksen stelt zichzelf tot doel het verzorgen van kwalitatief goede opleidingen op het gebied van informatica, elektrotechniek en telecommunicatie. De opleiding HTO Elektrotechniek, Datacommunicatie en Netwerken is een opleiding in de vorm van afstandsonderwijs. Dat wil zeggen dat de studenten aan de opleiding in een situatie van begeleide zelfstudie met een grote mate van zelfstandigheid maar ondersteund door de faciliteiten van Hogeschool Dirksen de opleiding doorlopen. De faciliteiten van Hogeschool Dirksen bestaan onder andere uit DirksenPlaza, een elektronische leeromgeving. Deze leeromgeving biedt de studenten de mogelijkheid een beoordeling van docenten te krijgen op hun oplossing van opgaven, die zij via DirksenPlaza inzenden. Naast de antwoorden krijgen de studenten uitleg over de juistheid of onjuistheid van een antwoord. Naast DirksenPlaza is het studiemateriaal zelf een belangrijke ondersteuning voor de student. Omdat de studenten zelfstandig studeren, stelt de opleiding hoge eisen aan het studiemateriaal in termen van de kwaliteit en de bijbehorende begeleiding. Iedere les bevat een aantal herhalingsopgaven en de uitwerking daarvan, aan de hand waarvan de student kan beoordelen of hij de stof van de les beheerst. Iedere les wordt afgesloten met multiple choice opgaven die via DirksenPlaza worden ingezonden, waarna een beoordeling van dit huiswerk wordt gegeven. Ook volgt er een elektronische feedback op de gegeven antwoorden. Tot slot heeft de opleiding uitgebreide handleidingen en procedures ontwikkeld voor de praktijkopdrachten en de afstudeeropdracht die de studenten moeten uitvoeren in het kader van de opleiding. Het aantal studenten dat op dit moment aan de opleiding studeert, bedraagt ongeveer 125. De opleiding hecht veel belang aan kwaliteitszorg en kwaliteitsverbetering. Het instrument dat de opleiding daarbij hanteert, is de Quality Guide of European Association for Distance Learning, die is ontwikkeld in opdracht van de Europese Commissie. Het kwaliteitszorgsysteem van de opleiding is daaraan ontleend. De kwaliteitscyclus heeft betrekking op het studiemateriaal, de begeleiding, de didactiek en de docenten en is niet alleen gericht op het maximaliseren van de slaagkans maar ook op het optimaliseren van de aansluiting van de opleiding bij de beroepspraktijk. Pagina 3 van 35

4 Het visitatieteam van Certiked heeft vastgesteld, dat de opleiding ten aanzien van alle onderwerpen die in het NVAO Beoordelingskader staan, een voldoende beoordeling heeft gekregen. Op basis daarvan concludeert het visitatieteam van Certiked dat de opleiding HTO Elektrotechniek, Datacommunicatie en Netwerken voldoet aan de eisen die in het NVAO Beoordelingskader zijn gesteld. Pagina 4 van 35

5 Bevindingen Voor de NVAO-onderwerpen zijn hieronder de bevindingen van het visitatieteam weergegeven. Steeds zijn in de blokken de NVAO-criteria aangegeven die bij betreffend onderwerp en facetten horen, is een beschrijving gegeven van de bevindingen en wordt vervolgens een beoordeling ten aanzien van betreffend facet gegeven. Pagina 5 van 35

6 1. Onderwerp: doelstellingen opleiding 1.1 Domeinspecifieke eisen De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij de eisen die door (buitenlandse) vakgenoten en de beroepspraktijk gesteld worden aan een opleiding in het betreffende domein. De opleiding HTO Elektrotechniek, Datacommunicatie en Netwerken ontleent de eindkwalificaties aan het Beroepsprofiel Ingenieur Datacommunicatie en Netwerken, dat de hogeschool zelf heeft opgesteld. Dit Beroepsprofiel is geheel gebaseerd op het beroepsprofiel dat is opgesteld door Career Space. Career Space is een consortium van internationale bedrijven op het gebied van datacommunicatie en netwerken. In deze organisatie zijn vertegenwoordigd bedrijven als Philips, Siemens, British Telecom, Nokia, IBM Europe en Cisco Systems. Daarnaast is in het consortium aanwezig de EICTA, European Information, Communications and Consumer Electronics Industry Technology Association. De doelstelling van het consortium is te voorzien in de behoefte aan experts op het gebied van datacommunicatie en netwerken. Het consortium heeft met ondersteuning van de Europese Unie het beroepsprofiel van de ingenieur datacommunicatie en netwerken, werkzaam in de Europese ICT industrie, aangegeven alsmede ook de bij dit beroep behorende kennis en vaardigheden. Doordat in het consortium van Career Space het bedrijfsleven in overwegende mate vertegenwoordigd is en doordat ook de Europese Unie in het proces betrokken is, is de aansluiting van het beroepsprofiel op de beroepspraktijk en de visie van vakgenoten gewaarborgd. Het Beroepsprofiel van Career Space omvat kerntaken die de afgestudeerde inzake datacommunicatie en netwerken geacht wordt uit te voeren. De kerntaken behelzen het ontwikkelen en implementeren van datacommunicatiesystemen en computernetwerken, het uitvoeren van en leiding geven aan projecten op het gebied van engineering, ondersteuning, verkoop en inkoop, installatie en productie van hardware en software die behoren bij datacommunicatiesystemen en computernetwerken en het zorgdragen voor onderhoud, service en nazorg daarvan. De opleiding heeft aan de hand van de kerntaken de competenties opgesteld waaraan de afgestudeerde dient te voldoen. De vakmatige beroepscompetenties zijn (a) kennis van en inzicht in analoge en digitale elektronica, (b) kennis van en inzicht in protocollen, (c) kunnen analyseren van (systeem)eisen, (d) kennis van en inzicht in systeemarchitectuur, waaronder systeemintegratie, (e) kennis van en inzicht in programmastructuren, (f) kunnen opsporen van storingen en (g) kunnen maken van werkplanningen. Daarnaast dient de afgestudeerde algemene beroepscompetenties te bezitten in de zin van analytisch vermogen, creativiteit, samenwerking en communicatie, efficiëntie en kwaliteitsbesef, initiatief, probleemoplossend vermogen, betrouwbaarheid, klantgerichtheid, flexibiliteit en zelflerend vermogen en professionaliteit. Het Beroepsprofiel van de opleiding is actueel doordat Career Space de ontwikkelingen in de beroepspraktijk volgt en deze verwerkt in het beroepsprofiel. Het Beroepsprofiel is door de opleiding als uitgangspunt genomen voor de eindkwalificaties van de opleiding HTO Elektrotechniek, Datacommunicatie en Netwerken. Pagina 6 van 35

7 Het visitatieteam beoordeelt op grond van deze bevindingen de eindkwalificaties van deze opleiding als zijnde voldoende. Het visitatieteam heeft vastgesteld dat de eindkwalificaties tot stand zijn gekomen op grond van de relevante eisen van het beroepenveld en de eisen van vakgenoten. 1.2 Niveau De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij algemene, internationaal geaccepteerde beschrijvingen van de kwalificaties. In het beroepsprofiel zijn de eindkwalificaties van de opleiding beschreven. In welke mate deze eindkwalificaties overeenkomen met de algemene beschrijvingen van de kwalificaties, zoals geformuleerd in de Dublin descriptoren, volgt in onderstaande bevindingen. De afgestudeerde dient te beschikken over (a) kennis van en inzicht in analoge en digitale elektronica, (b) kennis van en inzicht in protocollen, (d) kennis van en inzicht in systeemarchitectuur, waaronder systeemintegratie en (e) kennis van en inzicht in programmastructuren. De afgestudeerde dient deze kennis en inzicht te bezitten op een niveau dat hij in staat is de kerntaken uit te voeren inzake het ontwikkelen, implementeren en onderhouden van datacommunicatiesystemen en computernetwerken. Om deze taken uit te kunnen voeren heeft de afgestudeerde kennis en inzicht op HBO-bachelorniveau nodig. Ten aanzien van het kunnen toepassen van de kennis en inzichten dient de afgestudeerde deze zo te beheersen dat hij ze kan inzetten om tot daadwerkelijke uitvoering van de kerntaken te komen. Dat bepaalt de mate waarin de afgestudeerde in staat moet zijn de betreffende kennis en inzicht toe te passen. Daarnaast dient de afgestudeerde in staat te zijn tot (f) kunnen opsporen van storingen en (g) kunnen maken van werkplanningen. De afgestudeerde dient in staat te zijn tot oordeelsvorming op grond van het verzamelen en analyseren van gegevens. Dat komt onder meer tot uitdrukking in (c) het kunnen analyseren van (systeem)eisen en (f) het kunnen opsporen van storingen. Daarnaast wordt van de afgestudeerde verwacht dat hij een voldoende analytische vermogen, creativiteit en probleemoplossend vermogen heeft. Deze algemene beroepscompetenties heeft de afgestudeerde nodig om de kerntaken adequaat te vervullen. De afgestudeerde dient in staat te zijn tot goede communicatie. Deze vaardigheid blijkt onder meer uit de kerntaken waarin van hem wordt verwacht dat hij participeert in of leiding geeft aan projecten die te maken hebben met engineering, ondersteuning, verkoop en inkoop, installatie en productie van hardware en software die behoren bij datacommunicatiesystemen en computernetwerken. Daarnaast dient de afgestudeerde te beschikken over de algemene beroepscompetenties, waaruit blijkt dat hij in staat is tot samenwerking en communicatie, initiatief en klantgerichtheid. De afgestudeerde beschikt volgens de algemene beroepscompetenties over het zelflerend vermogen en ook over de mogelijkheid professioneel op te treden. Ook beschikt de afgestudeerde over efficiëntie en kwaliteitsbesef bij de uitvoering van zijn werkzaamheden. Pagina 7 van 35

8 Het visitatieteam beoordeelt op grond van de bevindingen het HBO-bachelorniveau van de eindkwalificaties als voldoende. De eindkwalificaties komen in voldoende mate overeen met de algemene beschrijvingen van de kwalificaties, die in de Dublin descriptoren verwoord zijn. 1.3 Oriëntatie HBO De eindkwalificaties van de opleiding zijn mede ontleend aan de door of met het relevante beroepenveld opgestelde beroepsprofielen en/of beroepscompetenties. Een HBO-bachelor heeft de kwalificaties voor het niveau van een beginnend beroepsbeoefenaar in een specifiek beroep of in een samenhangend spectrum van beroepen waarvoor een HBO-opleiding vereist of dienstig is. De eindkwalificaties van de opleiding zijn ontleend aan het Beroepsprofiel Ingenieur Datacommunicatie en Netwerken, dat de opleiding heeft opgesteld en dat is gebaseerd op het beroepsprofiel van Career Space. Dit laatste document is opgesteld door vertegenwoordigers van het relevante beroepenveld, die afkomstig zijn van maatgevende bedrijven op dat gebied. De afgestudeerde van de opleiding HTO Elektronica, Datacommunicatie en Netwerken wordt vooral opgeleid voor technisch uitvoerende functies, waarbij de vraagstukken van datacommunicatie en netwerken een dominante rol spelen. Hij is inzetbaar in uitvoeringsgerichte taken die intellectueel inzicht vergen. De eindkwalificaties sluiten aan bij de vereisten van beginnend beroepsbeoefenaar. In het beroepsprofiel zijn beroepen opgenomen, die de afgestudeerde van de opleiding zou moeten kunnen bekleden. Deze beroepen zijn onder andere software-architect, softwareprojectmanager, netwerkarchitect, systeemontwerper en hardwarespecialist. In deze beroepen dient de afgestudeerde kennis en inzicht te hebben in relevante technische aspecten en op grond van deze kennis netwerken van verschillende aard te kunnen ontwerpen, bouwen, testen, integreren en onderhouden. De afgestudeerde werkt daarbij in opdracht van klanten, stelt de eisen voor de systemen op en werkt in de uitvoering samen met andere ingenieurs, waarbij hij aan de eisen van tijd en kosten weet te voldoen. In deze zin voldoen de functievereisten van de beroepen aan dat wat van een afgestudeerde van een opleiding op HBO-bachelorniveau mag worden verwacht. Het visitatieteam beoordeelt op grond van de bovenstaande bevindingen de HBO-oriëntatie van de eindkwalificaties van de opleiding als zijnde voldoende. Het visitatieteam heeft vastgesteld dat de eindkwalificaties aan het beroepenveld zijn ontleend, dat het bij de eindkwalificaties om de beginnend beroepsbeoefenaar gaat en dat de beroepen waarvoor opgeleid wordt, de HBO-eisen weerspiegelen. Pagina 8 van 35

9 Beoordeling van het onderwerp Doelstellingen opleiding Het visitatieteam beoordeelt op grond van de bovenstaande bevindingen het onderwerp Doelstellingen opleiding als positief. Het visitatieteam heeft vastgesteld dat sprake is van een passend domeinspecifiek kader, dat in dat kader voldoende het HBO-bachelorniveau zichtbaar is en dat de opleiding voldoende aansluit op de eisen van het beroepenveld. Pagina 9 van 35

10 2. Onderwerp: programma 2.1 Eisen HBO Kennisontwikkeling door studenten vindt plaats via vakliteratuur, aan de beroepspraktijk ontleend studiemateriaal en via interactie met de beroepspraktijk en/of (toegepast) onderzoek. Het programma heeft aantoonbare verbanden met actuele ontwikkelingen in het vakgebied / de discipline. Het programma waarborgt de ontwikkeling van beroepsvaardigheden en heeft aantoonbare verbanden met de actuele beroepspraktijk. Het studiemateriaal van de opleiding wordt ontwikkeld volgens een vast stramien dat vastligt in het handboek kwaliteitszorg van de hogeschool. Het opleidingsinstituut streeft ernaar het studiemateriaal zoveel mogelijk te laten aansluiten op relevante externe eisen van de beroepspraktijk. De auteurs die het studiemateriaal schrijven, zijn afkomstig uit en werkzaam in het beroepenveld. Alle modulen van de hogeschool Dirksen leiden op voor door de opleiding zelf opgestelde examens. De opleiding draagt er zorg voor dat de eindtermen van de modulen aansluiten bij de heersende opvattingen in de beroepspraktijk. Door de raadpleging van de beroepenveldcommissie en, waar mogelijk, de afstemming met reguliere instellingen in het hoger beroepsonderwijs, verzekert de opleiding de afstemming met het relevante beroepenveld en met vakgenoten. De programmacommissie en de beroepenveldcommissie van de opleiding zien er tijdens regelmatige bijeenkomsten op toe dat de opleiding in overeenstemming is en blijft met wat van de afgestudeerde in de beroepspraktijk wordt gevraagd. De beroepenveldcommissie van de opleiding is overigens op een enigszins smalle leest geschoeid. De opleiding maakt zoveel mogelijk gebruik van relevante en op het vakgebied maatgevende literatuur. Het studiemateriaal sluit aan bij deze literatuur. Verouderde literatuur wordt vervangen en ook het studiemateriaal wordt aangepast aan nieuwe inzichten. Het studiemateriaal van de modulen Telecommunicatie (propedeuse, 13 ECTS), Datacommunicatie (hoofdfase, 17 ECTS), Informatietechnologie (hoofdfase, 9 ECTS), Computernetwerken: ontwikkeling en implementatie van netwerken (hoofdfase, 7 ECTS) en Automatiseringsprojecten (hoofdfase, 14 ECTS) is van een goed niveau en weerspiegelt actuele inzichten op het vakgebied. De praktijkopdrachten (14 ECTS in het tweede leerjaar) en de afstudeeropdracht (27 ECTS in het derde leerjaar) moeten de studenten uitvoeren op hun werkplek. De praktijkopdrachten en afstudeeropdracht worden beoordeeld op de mate waarin de toepassing in de praktijk door de student is gerealiseerd. De opleiding ziet erop toe dat de studenten bij de uitvoering van deze opdrachten relevante en actuele literatuur wordt gebruikt. Het visitatieteam beoordeelt op grond van deze bevindingen de HBO-eisen van het programma als zijnde voldoende. Het visitatieteam heeft vastgesteld dat in de opleiding de afstemming met de beroepspraktijk en de actualiteit voldoende is. Dat de beroepenveldcommissie wat smal is opgezet, doet aan dat oordeel geen afbreuk. Pagina 10 van 35

11 2.2 Relatie tussen doelstellingen en inhoud programma Het programma is een adequate concretisering van de eindkwalificaties qua niveau, oriëntatie en domeinspecifieke eisen. De eindkwalificaties zijn adequaat vertaald in leerdoelen van (onderdelen van) het programma. De inhoud van het programma biedt de studenten de mogelijkheid om de geformuleerde eindkwalificaties te bereiken. De competenties (a) kennis van en inzicht in analoge en digitale elektronica, en (b) kennis van en inzicht in protocollen komen aan de orde in de modulen in de propedeuse Elektronica (9 ECTS), DigitaleTechniek (9 ECTS) en Telecommunicatie (13 ECTS). In de modulen van de hoofdfase Datacommunicatie (17 ECTS) en Digitale Systemen (14 ECTS) vinden het verder uitbouwen en de verdere verdieping van deze kennis en inzicht plaats. In de modulen Computernetwerken: Linux systeembeheer (hoofdfase, 7 ECTS), Computernetwerken: ontwikkeling en implementatie van netwerken (7 ECTS) komen aan de orde de competenties (c) kunnen analyseren van (systeem)eisen en (d) kennis van en inzicht in systeemarchitectuur. In de module Databases (hoofdfase, 15 ECTS) worden deze thema s verder uitgediept. Zowel in de tweede als in de laatste module is sprake van de realisatie van de leerdoelen door middel van een door de student te maken en in te leveren case. Deze cases dragen mede bij aan het verwerven van de competenties (f) kunnen opsporen van storingen en (g) maken van werkplanningen. In de modulen Inleiding programmeren (propedeuse, 9 ECTS) en Objectgeoriënteerd programmeren (hoofdfase, 14 ECTS) komt de competentie (e) kennis van en inzicht in programmastructuren aan de orde. In de propedeuse gebeurt dat op een inleidend niveau en in de module van de hoofdfase op een hoger niveau. De toepassing van de in de overige modulen opgedane kennis vindt plaats in de hoofdfase, in de Praktijkopdrachten datacommunicatie en netwerken (14 ECTS) en ook in de Praktijkopdrachten projectmanagement van IT-projecten (14 ECTS). Daarin worden ook algemene beroepscompetenties van de student onderwezen en getoetst, waaronder analytisch vermogen, efficiëntie en kwaliteitsbesef, probleemoplossend vermogen, creativiteit en zelflerend vermogen. De praktijkopdrachten hebben tot doel de opgedane kennis en vaardigheden in een nieuwe, niet in het studiemateriaal besproken situatie te synthetiseren. In die zin wordt op de genoemde algemene beroepscompetenties een beroep gedaan. In de afstudeeropdracht (27 ECTS) wordt sterker nog dan in de praktijkopdrachten een beroep gedaan op de algemene beroepscompetenties van de student, waaronder ook flexibiliteit en zelflerend vermogen en communicatie en samenwerking. Bij de uitvoering van de afstudeeropdracht dient de student in overleg te treden met personen binnen zijn organisatie om zo tot uitvoering van de opdracht te kunnen komen. Bij de uitwerking van de opdracht is er sprake van het aantonen van de schriftelijke en bij de verdediging de mondelinge communicatieve vaardigheden door de student. De aanwezigheid van het onderwijs in en de toetsing van de communicatieve vaardigheden blijft niettemin wat aan de magere kant in het programma. Pagina 11 van 35

12 Het visitatieteam beoordeelt op grond van deze bevindingen de relatie tussen doelstellingen en inhoud van het programma als voldoende. Het visitatieteam heeft vastgesteld dat de opleiding alle eindkwalificaties in de modulen heeft afgedekt, waarbij de communicatieve vaardigheden mager zijn vertegenwoordigd maar niet afwezig zijn. 2.3 Samenhang programma Studenten volgen een inhoudelijk samenhangend studieprogramma. In de propedeuse van de opleiding is sprake van een brede oriëntatie op analoge en digitale elektronica, waardoor de student zich daar een beeld van kan vormen. In de module Telecommunicatie (propedeuse, 13 ECTS) komen draadloze verbindingen en verbindingen via leidingen aan de orde. In de module Inleiding programmeren (9 ECTS) worden de beginselen van het programmeren behandeld. Op deze wijze verwerft de student een compleet en oriënterend beeld van de verschillende vakgebieden waaruit datacommunicatie en netwerken is opgebouwd. In het tweede studiejaar vindt in de module Datacommunicatie (hoofdfase, 17 ECTS) het uitbouwen en de verdieping van de leerstof van de module Telecommunicatie plaats. De in de propedeuse besproken digitale techniek vindt een toepassing in de module Digitale systemen (hoofdfase, 14 ECTS). In de praktijkopdrachten aan het eind van het tweede en derde studiejaar komt in de Praktijkopdrachten datacommunicatie en netwerken (14 ECTS) en Praktijkopdrachten projectmanagement van IT-projecten (14 ECTS) de toepassing van de leerstof in de eerste twee respectievelijk drie jaar aan de orde. De overstap van theoretische kennis naar praktische toepassing is voor veel van de studenten betrekkelijk groot. Een verdere verdieping van kennis en inzichten uit de voorgaande modulen vindt plaats in de modulen in het derde studiejaar, als Computernetwerken: Linux systeembeheer (7 ECTS), Computernetwerken: ontwikkeling en implementatie van netwerken (7 ECTS) en Automatiseringsprojecten. Tenslotte neemt de moeilijkheidsgraad van de aangeboden leerstof toe in het vierde studiejaar in de vorm van de modulen Databases (15 ECTS) en Datacommunicatie en netwerken in de industrie (14 ECTS). In de laatste module is sprake van een bijzondere toepassing van netwerken. Er is aldus sprake van doorlopende leerlijnen van de propedeuse naar de verschillende studiejaren in de hoofdfase. De complexiteit waarmee de modulen in de hoofdfase deze onderwerpen behandelen, is nadrukkelijk hoger dan in de propedeuse. In het vierde leerjaar is de afstudeeropdracht (27 ECTS) een logische voortzetting van de door de student in de voorgaande leerjaren gemaakte praktijkopdrachten. De omvang en de complexiteit van de afstudeeropdracht zijn groter dan die van de praktijkopdrachten. Pagina 12 van 35

13 Het visitatieteam beoordeelt op grond van deze bevindingen de samenhang van het programma als zijnde voldoende. Het visitatieteam heeft vastgesteld dat de propedeuse een beeld van het vakgebied geeft, dat de verschillende aspecten van het vakgebied samenhangend worden aangeboden en dat in het programma sprake is van doorlopende leerlijnen van toenemende complexiteit. 2.4 Studielast Het programma is studeerbaar doordat factoren, die betrekking hebben op dat programma en die de studievoortgang belemmeren zoveel mogelijk worden weggenomen. De studenten zijn in de gelegenheid om hun eigen studietempo te kiezen en aan te houden. De lessen van de opleiding zijn zo ingericht dat ze per les een gelijke studiebelasting met zich mee brengen. De opleiding heeft een voorkeurs-leerroute opgesteld waar de studenten overigens van af mogen wijken, als ze dat verkiezen. De studenten hebben een grote vrijheid in het kiezen van het tijdstip van de examens. De examens van de opleiding worden eens per maand georganiseerd en de studenten kunnen zich daarvoor inschrijven. De antwoorden op de door de studenten ingezonden uitwerkingen van vragen en opdrachten worden gegeven binnen de vanuit studievoortgang gewenste termijn. De uitleg bij de antwoorden op de door de studenten ingeleverde uitwerkingen van opgaven zijn voldoende uitgebreid en begrijpelijk. Het visitatieteam beoordeelt op grond van deze bevindingen de studeerbaarheid van het programma als voldoende. Het visitatieteam heeft vastgesteld dat de studenten over de relevante informatie beschikken en dat zij genoeg mogelijkheden hebben om hun studie naar hun eigen mogelijkheden in te richten. 2.5 Instroom Het programma sluit qua vorm en inhoud aan bij de kwalificaties van de instromende studenten: VWO, HAVO, middenkaderopleiding of specialistenopleiding (WEB) of daarmee vergelijkbare kwalificaties, blijkend uit toelatingsonderzoek. De opleiding beschikt over een toelatingscommissie die zich buigt over de toelating van studenten en daar besluiten over neemt op basis van vaststaande regels. Pagina 13 van 35

14 In de Onderwijs- en examenregeling van de opleiding is de toelating van studenten met HAVO, VWO, middenkaderopleiding of specialistenopleiding formeel geregeld. Het is ook vastgelegd in de studiegids. De instroomeisen sluiten aan bij de eindkwalificaties van HAVO, VWO, middenkaderopleiding of specialistenopleiding. De opleiding stelt als eis bij het toelaten tot de opleiding dat de student werkzaam is in de relevante beroepspraktijk, dat wil zeggen een baan heeft in het vakgebied van de opleiding. Deze eis komt voort uit het feit dat de opleiding geen stage kent en dat de praktijkopdrachten en de afstudeeropdracht de praktische toepassing van kennis en inzicht in de praktijk vereisen. De opleiding gaat tijdens de intake met de toekomstige student na of deze over een relevante werkomgeving beschikt. In dat gesprek wordt ook bekeken of de student aan de vooropleidingseisen voldoet. De opleiding kent een commissie die vrijstellingen verleent. De opleiding verleent overigens geen vrijstellingen op grond van elders verworven competenties (EVC s). Het visitatieteam beoordeelt op grond van deze bevindingen de instroom als voldoende. Het visitatieteam heeft vastgesteld dat de opleiding aan formele toelatingseisen voldoet en overigens op adequate wijze de instroom vaststelt. 2.6 Duur De opleiding voldoet aan de formele eisen met betrekking tot de omvang van het curriculum: 240 studiepunten. De opleiding voldoet aan het formele vereiste van 240 ECTS. De opleiding heeft per module het aantal studiebelastingsuren beschreven. De opleiding heeft vanuit de studiebelastingsuren een vertaling naar studiepunten gemaakt. De opleiding hanteert een omrekeningsfactor waarin rekening gehouden wordt met het feit dat de student werkzaam is in de beroepspraktijk. Dit is een toepassing van het concurrency-beginsel. De studiebelasting van de studenten bedraagt gemiddeld tussen 15 en 20 uur per week. Het visitatieteam beoordeelt op grond van deze bevindingen de duur van de opleiding als voldoende. Het visitatieteam heeft vastgesteld dat de opleiding aan formele eisen daaromtrent voldoet. Pagina 14 van 35

15 2.7 Afstemming tussen vormgeving en inhoud Het didactisch concept is in lijn met de doelstellingen. De werkvormen sluiten aan bij het didactisch concept. De opleiding heeft in het document Didactische aspecten en onderwijskundige grondslagen een didactisch concept neergelegd. In dit document is de visie van de opleiding op afstandsonderwijs verwoord. Van overwegend belang in het afstandsonderwijs is de opbouw en inrichting van het schriftelijk studiemateriaal. Vanuit een beschrijving van de inhoud van de modulen worden in het materiaal de eindtermen en leerdoelen neergelegd. Deze eindtermen zijn afgestemd op het HBO-bachelorniveau van de opleiding. Het studiemateriaal moet volgens de opleiding aan de navolgende eisen voldoen: het materiaal moet aangeven wat van de student wordt verwacht, het moet de student de mogelijkheid bieden om regelmatig een beeld te krijgen van zijn vorderingen, het moet duidelijk en logisch opgebouwd zijn en het moet de student motiveren om te leren. De opleiding heeft het didactisch concept vertaald in de Handleiding voor auteurs, een stappenplan, waarin in concrete termen de leidraad voor de auteurs van het studiemateriaal wordt geboden. De structuur en de inhoud van het studiemateriaal beantwoorden aan de door de opleiding daaraan gestelde eisen. In het studiemateriaal komen zowel multiple-choicevragen als open vragen en opdrachten voor. Na inzending van deze krijgt de student het antwoord. De antwoorden zijn inhoudelijk adequaat. Bij een aantal van de modulen wordt het uitwerken van een case door de student gevraagd, waardoor de student ook praktische vaardigheden leert. Naast het studiemateriaal kent de opleiding praktijkopdrachten en de afstudeeropdracht. Deze zijn met name bedoeld om de opgedane kennis en inzichten toe te passen in de praktijk. In de handleidingen bij de opdrachten voor de studenten is beschreven aan welke eisen de opdrachten moeten voldoen en hoe de studenten te werk moeten gaan. Deze handleidingen zijn uitgebreid en adequaat. Het visitatieteam beoordeelt op grond van deze bevindingen de afstemming tussen vormgeving en inhoud als voldoende. Het visitatieteam heeft vastgesteld dat de opleiding een didactisch concept heeft opgesteld, dat in voldoende mate aansluit op de doelstellingen van de opleiding, met name gerelateerd aan de aspecten van het afstandsonderwijs. Pagina 15 van 35

16 2.8 Beoordeling en toetsing Door de beoordelingen, toetsingen en examens wordt adequaat getoetst of de studenten de leerdoelen van (onderdelen van) het programma hebben gerealiseerd. De vragen en opdrachten die vooruitlopen op de examens sluiten in termen van diepgang en breedte voldoende aan op de examens. De examens die behoren bij de door de opleiding geëxamineerde modulen zijn voldoende in termen van breedte en moeilijkheidsgraad. Dat bewijzen bijvoorbeeld de examens die behoren bij de verschillende modulen en ook de cases die bij een aantal van de modulen verplicht zijn gesteld. Daardoor vindt niet alleen de toetsing van de theoretische kennis maar ook de toepassing in de praktijk plaats. Dat geldt voor het maken van een tweetal cases in de programmeertaal C bij de module Inleiding programmeren en in de programmeertaal C++ bij de module Object georiënteerd programmeren, de case bij de module Computernetwerken: Ontwikkeling en Implementatie van Netwerken en de case bij de module Databases. De praktijkopdrachten zijn van een voldoende diepgang. Deze gaan in op praktijkgerelateerde onderwerpen en vergen van de studenten niet alleen theoretische kennis maar ook het vermogen tot toepassing daarvan. De praktijkopdrachten zijn soms zelfs iets te zwaar, gezien het moment in de studie dat ze van de student gevraagd worden. De afstudeeropdracht valt uiteen in twee delen, te weten een literatuuronderzoek op het gebied van Datacommunicatie en Netwerken en een toepasbaarheidsonderzoek in de eigen organisatie van de student. Het literatuuronderzoek vereist het vergelijken van theorieën, modellen of technieken. Het tweede deel, te weten het toepasbaarheidsonderzoek vraagt van de student de toepassing van één van deze theorieën, modellen of technieken in de praktijk van de eigen organisatie. In de afstudeerscriptie wordt het vermogen van de student om tot een afgewogen oordeel en keuze te komen, adequaat getoetst. De student dient de afstudeeropdracht overigens ook nog mondeling te verdedigen. Het visitatieteam beoordeelt op grond van deze bevindingen de beoordeling en toetsing als voldoende. Het visitatieteam heeft vastgesteld dat de opleiding in de examens het niveau van kennis en inzicht van de HBO-bachelor behaalt, waarbij de cases, de praktijkopdrachten en de afstudeeropdracht het vermogen van de student tot toepassing en oordeelsvorming adequaat toetsen. Beoordeling van het onderwerp Programma Het visitatieteam beoordeelt op grond van bovenstaande bevindingen het onderwerp 'Programma' als positief. Het visitatieteam heeft vastgesteld dat het programma de eindkwalificaties adequaat in zich heeft, dat de opleiding gebruik maakt van geschikt en actueel studiemateriaal en dat zowel de vormgeving van het onderwijs als de toetsing en beoordeling aansluiten en zorgen dat de student de eindkwalificaties ook daadwerkelijk bereikt. Pagina 16 van 35

17 3. Onderwerp: inzet van personeel 3.1 Eisen HBO Het onderwijs wordt voor een belangrijk deel verzorgd door personeel dat een verbinding legt tussen de opleiding en de beroepspraktijk. De docenten en auteurs die verbonden zijn aan de opleiding, zijn allen extern en hebben naast hun docenttaken bij de opleiding, een baan in de relevante beroepspraktijk. De beroepspraktijk waar de docenten en auteurs werkzaam zijn, is onder andere de Telecommunicatie, Industriële automatisering en de consultancypraktijk. In het door de auteurs geschreven studiemateriaal wordt door de auteur geput uit hun ervaringen in de praktijk en komen dan ook vaak voorbeelden uit de praktijk voor. De docenten maken ook in de beoordeling en reactie op de uitwerkingen van de studenten de vertaalslag van de theorie naar de praktijk. Het visitatieteam beoordeelt op grond van deze bevindingen de eisen HBO van de docenten en auteurs als voldoende. Het visitatieteam heeft vastgesteld dat de docenten en auteurs in de beroepspraktijk werkzaam zijn en zo de verbinding met de praktijk leggen. 3.2 Kwantiteit personeel Er wordt voldoende personeel ingezet om de opleiding met de gewenste kwaliteit te verzorgen. De opleiding beschikt over een overzicht van de docenten die aan de opleiding zijn verbonden. Het aantal docenten is voldoende, gezien het feit dat de studenten de reactie op hun uitwerkingen van opgaven en antwoorden op hun vragen over het algemeen binnen een korte tijd ontvangen. Omdat het om afstandsonderwijs gaat, spelen situaties van lesuitval en vervanging minder een rol. De opleiding draagt er zorg voor een voldoende contact met de docenten te onderhouden en is aldus op de hoogte van eventuele gebreken in hun beschikbaarheid. Het visitatieteam beoordeelt op grond van deze bevindingen de kwantiteit van het personeel als zijnde voldoende. Pagina 17 van 35

18 3.3 Kwaliteit personeel Het personeel is gekwalificeerd voor de inhoudelijke, onderwijskundige en organisatorische realisatie van het programma. De opleidingsmanager van de opleiding voert wervings- en selectiegesprekken met toekomstige docenten. Wanneer het selectiegesprek positief verloopt, dan wordt de docent uitgenodigd voor het geven danwel schrijven van een proefles. De opleidingsmanager beoordeelt de docent op de kwaliteit van de les. Alleen als de kwaliteit voldoende is, wordt de docent aangesteld. De docenten die aan de opleiding verbonden zijn, hebben blijkens hun curriculum vitae voldoende capaciteiten op inhoudelijk, didactisch en organisatorisch gebied. De opleiding stelt een aantal eisen aan de docenten. De docenten moeten passen in het docentenprofiel van de opleiding, moeten bereid zijn om deel te nemen aan didactische trainingen die de opleiding verzorgt en moeten voldoende scoren bij evaluaties door studenten. De examenresultaten van de studenten mogen niet herhaaldelijk onder het gemiddelde liggen en de docenten moeten betrokken zijn bij de opleiding. Het visitatieteam beoordeelt op grond van deze bevindingen de kwaliteit van het personeel als voldoende. Het visitatieteam heeft vastgesteld dat aan de docenten en auteurs eisen worden gesteld ten aanzien van inhoudelijke kennis en didactische en organisatorische vaardigheden en dat de docenten en auteurs daaraan voldoen. Beoordeling van het onderwerp Inzet van personeel Het visitatieteam beoordeelt op grond van bovenstaande bevindingen het onderwerp 'Inzet van Personeel' als zijnde positief. Het visitatieteam heeft vastgesteld dat de opleiding hoge eisen stelt aan de docenten en auteurs en dat ze waarborgt dat de docenten en auteurs aan deze eisen voldoen. Pagina 18 van 35

19 4. Onderwerp: voorzieningen 4.1 Materiële voorzieningen De huisvesting en materiële voorzieningen zijn toereikend om het programma te realiseren. De belangrijke materiële voorziening waarover de opleiding beschikt, is de elektronische leeromgeving DirksenPlaza. DirksenPlaza biedt voldoende informatie voor de studenten en biedt de faciliteiten aan de hand waarvan de studenten hun studie kunnen volgen en hun modulen kunnen afronden, mede middels de reactie van de docenten op hun uitwerkingen. Voor eventuele mondelinge lessen is er sprake van adequate leslokalen. Het visitatieteam beoordeelt op grond van deze bevindingen de materiële voorzieningen als voldoende. 4.2 Studiebegeleiding en informatievoorziening De studiebegeleiding en de informatievoorziening aan studenten zijn adequaat met het oog op studievoortgang. De studiebegeleiding en de informatievoorziening sluiten aan bij de behoefte van studenten. De studenten geven aan dat zij over voldoende informatie beschikken over onder meer de mogelijkheden van examinering, het verkrijgen van vrijstellingen en het aantal te behalen studiepunten per module. De informatie is opgenomen in de studiebrochure en in het document Rondom uw cursus dat beschikbaar is op de elektronische leeromgeving DirksenPlaza. Iedere student krijgt aan het begin van een module een thuisdocent toegewezen op wie hij terug kan vallen in het geval van vragen en problemen. Via DirksenPlaza of telefonisch kan de student vragen stellen aan deze docent, waar hij gewoonlijk binnen twee dagen antwoord op krijgt. De handleidingen voor het schrijven van de praktijkopdrachten en de afstudeeropdracht zijn helder en begrijpelijk. Bij het schrijven van praktijkopdrachten en de afstudeeropdracht wordt van de student eerst een plan van aanpak verwacht. Pas wanneer het plan van aanpak is goedgekeurd, kan de student aan het schrijven van de opdrachten beginnen. Via de elektronische leeromgeving DirksenPlaza worden de studievorderingen van de studenten gevolgd. Wanneer een student studievertraging oploopt, neemt de zogenoemde telecoach contact met hem op. Soms leidt dat tot hervatting van de studie door de student, soms is een gesprek nodig. De student kan een bepaalde termijn van rust inlassen in zijn studie, om welke reden dan ook. Pagina 19 van 35

20 Het visitatieteam beoordeelt op grond van deze bevindingen de studiebegeleiding en informatievoorziening als voldoende. Het visitatieteam heeft vastgesteld dat de opleiding voldoende zorg besteedt aan deze beide aspecten en voldoende mechanismen bezit om te kunnen signaleren en te kunnen ingrijpen, als het nodig is. Beoordeling van het onderwerp Voorzieningen Het visitatieteam beoordeelt op grond van bovenstaande bevindingen het onderwerp 'Voorzieningen' als zijnde positief. Het visitatieteam heeft vastgesteld dat de opleiding voldoende faciliteiten biedt aan de studenten om hen in het verloop van hun studie adequaat te kunnen ondersteunen. Pagina 20 van 35

21 5. Onderwerp: interne kwaliteitszorg 5.1 Evaluatie resultaten De opleiding wordt periodiek geëvalueerd, mede aan de hand van toetsbare streefdoelen. De opleiding heeft de beschikking over een kwaliteitszorgsysteem. Dit systeem is neergelegd in het handboek Kwaliteitszorg Hogeschool Dirksen. Het kwaliteitzorgsysteem is ontleend aan de Quality Guide van de European Association for Distance Learning, die dateert van oktober 2002 en die is ontwikkeld in opdracht van de Europese Commissie. Deze Quality Guide is gebaseerd op het EFQMsysteem. In het handboek kwaliteitszorg is aangegeven waarom voor de opleiding kwaliteitszorg belangrijk is en op welke wijze de kwaliteit wordt geborgd. De kwaliteitszorg heeft betrekking op de ontwikkeling van doelstellingen, eindtermen en leerdoelen, het ontwikkelen van de opleiding, het tot stand komen van studiemateriaal, de studiebegeleiding, de docenten, de onderwijsresultaten en de beoordelingen. De opleiding heeft op deze gebieden doelen geformuleerd, die in het handboek kwaliteitszorg zijn neergelegd. De opleiding vraagt de studenten na elke module deze te evalueren op een aantal relevante onderdelen, zoals de kwaliteit van het studiemateriaal en de begeleiding door de docent. De opleiding organiseert ook telefonische ondervragingen bij studenten naar hun oordeel over de opleiding. Het visitatieteam beoordeelt op grond van deze bevindingen de evaluatie van de resultaten die uit het kwaliteitszorgsysteem voortkomen, als voldoende. 5.2 Maatregelen tot verbetering De uitkomsten van deze evaluatie vormen de basis voor aantoonbare verbetermaatregelen die bijdragen aan de realisatie van de streefdoelen. De opleiding meet de resultaten mede aan de hand van de examenresultaten en het aantal drop-outs. De opleiding tracht door maatregelen de examenresultaten en het aantal drop-outs in positieve zin te beïnvloeden. De evaluatie van de examenresultaten kunnen voor de opleiding aanleiding zijn het studiemateriaal, de didactische werkvormen of de interne examinering te herzien. Pagina 21 van 35

22 Om het aantal drop-outs te beperken heeft de opleiding een systeem van studiebegeleiding en het ingrijpen bij studievertraging ingesteld. Het studiemateriaal van enkele modulen wordt momenteel herzien op grond van de opmerkingen van de studenten in de evaluaties. Het visitatieteam beoordeelt op grond van deze bevindingen de maatregelen tot verbetering als voldoende. Het visitatieteam heeft vastgesteld dat in een aantal situaties de opleiding van concrete verbeteringen blijk heeft gegeven. 5.3 Betrekken van medewerkers, studenten, alumni en beroepenveld Bij de interne kwaliteitszorg zijn de medewerkers, studenten, alumni en het beroepenveld van de opleiding actief betrokken. De studenten worden door de opleiding naar hun oordeel gevraagd door middel van de evaluaties aan het einde van elke module en door hen telefonisch te benaderen en naar hun mening te vragen. Het beroepenveld wordt bij de opleiding betrokken in de vorm van de beroepenveldcommissie. Deze komt tweemaal per jaar bij elkaar en is samengesteld uit personen van een verschillende achtergrond. De beroepenveldcommissie beschikt over een statuut, waarin hun rol is vastgelegd. Een aantal van de vaste medewerkers en docenten hebben zitting in de programmacommissie. Deze komt vier tot vijf keer per jaar bij elkaar. Ook de programmacommissie heeft een statuut, waarin vermeld is dat de programmacommissie verantwoordelijk is voor het programma van de opleiding en de verschillende onderdelen waaruit de opleiding bestaat. Er is geen systematische bevraging onder alumni. Het visitatieteam beoordeelt op grond van deze bevindingen het betrekken van medewerkers, studenten, alumni en het beroepenveld als voldoende. Het visitatieteam heeft vastgesteld dat de meesten van hen op systematische wijze in het kader van de kwaliteitszorg bij de opleiding betrokken zijn. Beoordeling van het onderwerp Interne kwaliteitszorg Het visitatieteam beoordeelt op basis van bovenstaande bevindingen het onderwerp interne kwaliteitszorg als zijnde positief. Het visitatieteam heeft vastgesteld dat de opleiding over een adequaat opgezet en functionerend kwaliteitszorgsysteem beschikt, daarbij verschillende geledingen betrekt en op grond daarvan tot aantoonbare verbetermaatregelen komt. Pagina 22 van 35

23 6. Onderwerp: resultaten 6.1 Gerealiseerd niveau De gerealiseerde eindkwalificaties zijn in overeenstemming met de nagestreefde eindkwalificaties qua niveau, oriëntatie en domeinspecifieke eisen. De beoordelingen van de examens zijn dusdanig dat de gerealiseerde eindkwalificaties in overeenstemming zijn met de nagestreefde eindkwalificaties. Bij de afstudeeropdrachten vindt de beoordeling plaats door tenminste twee personen, waardoor de kwaliteit van de beoordeling mede is gewaarborgd. De afstudeeropdrachten zijn qua complexiteit, diepgang en aansluiting bij de beroepspraktijk van een voldoende niveau. De beoordeling van de afstudeerscripties is in overeenstemming met het niveau van de afstudeeropdrachten. Het visitatieteam beoordeelt op grond van deze bevindingen het gerealiseerde niveau als voldoende. Het visitatieteam heeft vastgesteld dat de examens en de afstudeeropdrachten een adequate beoordeling krijgen en zo de nagestreefde eindkwalificaties weerspiegelen. 6.2 Onderwijsrendement Voor het onderwijsrendement zijn streefcijfers geformuleerd in vergelijking met relevante andere opleidingen. Het onderwijsrendement voldoet aan deze streefcijfers. Volgens het handboek kwaliteitszorg bekijkt de examencommissie de examenresultaten en grijpt deze in als deze resultaten te wensen over zouden laten. Omdat de opleiding niet bekostigd is en de studenten de studie zelf of via hun werkgever moeten bekostigen, hebben ze in de ogen van de opleiding ook zelf een grote verantwoordelijkheid ten aanzien van de studieresultaten. Het visitatieteam beoordeelt op grond van deze bevindingen het onderwijsrendement als voldoende. Het visitatieteam heeft vastgesteld dat het eisen aan het onderwijsrendement zijn geformuleerd en dat de opleiding daar ook op stuurt. Pagina 23 van 35

24 Beoordeling van het onderwerp Resultaten Het visitatieteam beoordeelt op grond van bovenstaande bevindingen het onderwerp resultaten als zijnde positief. Het visitatieteam heeft vastgesteld dat het gerealiseerde niveau van de opleiding voldoende is en dat de opleiding eisen heeft geformuleerd op voor het onderwijsrendement. Pagina 24 van 35

25 Bijlage 1: Programma Eerste visitatiedag op 10 mei uur uur Bestuur, opleidingsmanager Voorstellen, doornemen van het programma van de visitatiedag Ing. D. van der Mark (directeur), drs. K. Veen (kwaliteitsmanager), P. Blaas (opleidingsmanager HTO Informatica), M. Feenstra Bc. (opleidingsmanager HTO Elektrotechniek), H. Slokker (lid didactische staf HTO Elektrotechniek) uur uur Opleidingsmanager en didactische staf (Management team) Domeinspecifieke eisen, bachelorniveau, HBO-oriëntatie, programma van de opleiding Ing. D. van der Mark (directeur), drs. K. Veen (kwaliteitsmanager), P. Blaas (opleidingsmanager HTO Informatica), M. Feenstra Bc. (opleidingsmanager HTO Elektrotechniek), H. Slokker (lid didactische staf HTO Elektrotechniek) uur uur Documentenonderzoek, lunch, aanvullend gesprek met opleidingsmanager uur uur Studenten, verdeeld over de leerjaren Studiebegeleiding, studielast, informatievoorziening, faciliteiten R. Kranendonk (derde jaar), M. Mouton (derde jaar) uur uur Afstudeerders, verschillende afstudeerrichtingen Resultaten van de opleidingen, niveau A. Wikkerink, T. Dirkson uur uur Alumni Aansluiting opleiding op de beroepspraktijk J. van Gelderen (afgestudeerd december 2004) uur uur Diner en beraad visitatieteam uur uur Bestuur, opleidingsmanagement Terugkoppeling bevindingen van eerste visitatiedag, maken vervolgafspraken Ing. D. van der Mark (directeur), drs. K. Veen (kwaliteitsmanager), P. Blaas (opleidingsmanager HTO Informatica), M. Feenstra (opleidingsmanager HTO Elektrotechniek) Pagina 25 van 35

26 Tweede visitatiedag op 19 mei uur uur Beroepenveldcommissie Afstemming opleiding op beroepspraktijk ir. R. Soors d Ancona (lid beroepenveldcommissie HTO Elektrotechniek) en M. Feenstra Bc. (opleidingsmanager HTO Elektrotechniek) uur uur Documentenonderzoek, lunch, aanvullend gesprek met opleidingsmanager uur uur Programmacommissie HTO Elektrotechniek HBO-niveau opleiding, samenhang curriculum, didactiek, toetsing en beoordeling] S. van Peski (lid programmacommissie), D. Lammerts (lid programmacommissie), M. Feenstra Bc. (lid programmacommissie) uur uur Aanvullend onderzoek, intern beraad visitatieteam uur uur Bestuur, opleidingsmanagement Terugkoppeling bevindingen Ing. D. van der Mark (directeur), drs. K. Veen (kwaliteitsmanager), P. Blaas (opleidingsmanager HTO Informatica), M. Feenstra Bc. (opleidingsmanager HTO Elektrotechniek) Pagina 26 van 35

27 Bijlage 2: Documenten Documenten die zijn bestudeerd, zijn: Zelfevaluatie kwaliteitszorgsysteem voor de opleiding HTO Elektrotechniek Beroepsprofiel van Career Space Beroepsprofiel ingenieur HTO Elektrotechniek Datacommunicatie en Netwerken Studiegids Hogeschool Dirksen Inschrijfvoorwaarden Programma HTO Elektrotechniek Onderwijs- en Examenreglement HTO Elektrotechniek Omschrijving module-inhouden HTO Elektrotechniek Uitgangspunten bij het verlenen van vrijstellingen en aanvraagformulier vrijstellingen Omschrijving vereiste wiskundekennis bij instroom in HTO Elektrotechniek Rondom uw cursus, informatie over de studie voor studenten DirksenPlaza, learning management systeem van Dirksen opleidingen Studiegegevens voor de modules die deel uitmaken van het programma HTO Elektrotechniek Instructie afstudeeropdracht Hogeschool Dirksen HTO Elektrotechniek Afstudeeropdrachten en praktijkopdrachten door studenten HTO Elektrotechniek Handleiding voor schrijven van afstudeerscriptie Hogeschool Dirksen Reglement programmacommissie HTO Elektrotechniek Overzicht van leden van de programmacommissie en hun c.v s Verslagen van vergaderingen van de programmacommissie Reglement beroepenveldcommissie HTO Elektrotechniek Overzicht van leden van de beroepenveldcommissie en hun c.v s Verslagen van de vergaderingen van de programmacommissie Overzicht van c.v s van docenten Exameneisen (eindtermen) van modulen uit programma HTO Elektrotechniek Examendata van de examens die Dirksen zelf verzorgt Examenreglement Dirksen Opleidingen Aanvulling examenreglement met betrekking tot praktijkopdrachten en afstudeeropdrachten Procedure bepalen examenresultaat bij open opgaven Examenbewijzen bij Dirksen Didactische aspecten en onderwijskundige grondslagen Stroomdiagram fasegewijze ontwikkelen Handleiding voor auteurs, een stappenplan Hogeschool Dirksen Self-Assessment Quality Guide of European Association for Distance Learning Kwaliteitszorg Hogeschool Dirksen Resultaten van evaluaties onder studenten Pagina 27 van 35