ONDERZOEKSVERSLAG. Definitieve conceptrapportage van de toetsing van

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "ONDERZOEKSVERSLAG. Definitieve conceptrapportage van de toetsing van"

Transcriptie

1 ONDERZOEKSVERSLAG Definitieve conceptrapportage van de toetsing van Hogeschool IVA Hogere managementopleiding voor de Mobiliteitsbranche Croho-registratienummer: aan het NVAO Accreditatiekader De visitatie vond plaats op 23 en 30 augustus 2006 Inhoud van het verslag Identificatie...2 Managementsamenvatting...4 Bevindingen...6 Bijlage 1: Programma...34 Bijlage 2: Documenten...37 Bijlage 3: Domeinspecifiek referentiekader...38 Bijlage 4: Visitatieteam...44 Bijlage 5: Onafhankelijkheidsverklaringen...45 De verantwoordelijke teamleider: ir. R.S. Kloosterman namens deze, Certiked November 2006 Pagina 1 van 45

2 Identificatie Hogeschool IVA Driebergen Instituut voor Autobranche & Management Hogesteeg 2A 3972 JT Driebergen Postbus AA Driebergen Telefoon: Website: Voor kwaliteit verantwoordelijke bestuurder: De heer O. Verrips Scope en doel De visitatie heeft betrekking op: Hogeschool IVA HBO opleiding Hogere managementopleiding voor de Mobiliteitsbranche Voltijd, deeltijd Locatie Driebergen-Rijsenburg Doel van het onderzoek is te beoordelen in welke mate het NVAO Beoordelingskader (februari 2003) adequaat wordt afgedekt. Teamsamenstelling Teamleider: de heer ir. R.S. Kloosterman Extern deskundige: de heer H. Adriani Secretaris: mevr. A.J.C. van Noort Studentlid: mevr. W. de Jong Pagina 2 van 45

3 Werkwijze De opleiding heeft een zelfevaluatie opgesteld ten aanzien van de gevisiteerde opleiding, en deze doen toekomen aan het visitatieteam in augustus Het visitatieteam heeft een voorbereidende bijeenkomst gehad waarin is vastgesteld dat het zelfevaluatierapport voldoende basis biedt om de visitatie uit te voeren. De eerste visitatiedag is uitgevoerd op 23 augustus 2006; en op 30 augustus 2006 is de tweede visitatiedag uitgevoerd. Het conceptrapport is op 4 oktober 2006 toegezonden aan het management van de opleiding. Op 20 oktober 2006 heeft een gesprek plaatsgevonden met de opleiding inzake het conceptrapport, hetgeen heeft geleid tot onderhavig definitief rapport. In de aanloop naar de visitatie is er driemaal een bijeenkomst geweest tussen de teamleider van het visitatieteam en vertegenwoordigers van de Hogeschool. Deze bijeenkomsten hadden allen een voorlichtend en planningstechnisch karakter, waarbij onder andere de werkwijze is toegelicht, de teamsamenstelling is besproken en het programma tot stand is gekomen. Pagina 3 van 45

4 Managementsamenvatting Op 23 en 30 augustus 2006 heeft een visitatieteam van Certiked een visitatie uitgevoerd bij de Bacheloropleiding Hogere Managementopleiding voor de Mobiliteitsbranche van IVA Driebergen. Doelstelling was een toetsing uit te voeren van de kwaliteit van de opleiding, gerelateerd aan het NVAO Beoordelingskader. IVA Driebergen is een particulier instituut met een lange historie. Begonnen in 1930 als Instituut voor den Autohandel met als doelstelling om kerels met karakter 1 op te leiden, is IVA Driebergen inmiddels uitgegroeid tot een opleidingsinstituut met ruim duizend studenten. Circa 200 daarvan volgen de gevisiteerde HBO-bacheloropleiding (voltijd en deeltijd). De hogeschoolopleiding is nog jong binnen de IVA Driebergen (gestart in 2002). Het visitatieteam heeft een goed ontwikkelde opleiding aangetroffen die een opvallend sterke oriëntatie heeft op de branche waartoe zij opleidt. De interactie en verwevenheid met de mobiliteitsbranche is zeer manifest: de branche weet de IVA Driebergen te vinden om de nieuwste ontwikkelingen te demonstreren, en andersom is IVA Driebergen een betrouwbare leverancier van pas afgestudeerden aan de branche. Het visitatieteam van Certiked heeft deze verwevenheid met het werkveld als excellent gekwalificeerd. Opvallend is ook hoe de school in meer dan 75 jaar trouw is gebleven aan de doelstelling om een bepaalde vorming bij de studenten na te streven. Zakelijke ethiek en omgangsvormen worden vanaf het eerste moment van de opleiding vereist van de studenten. Na korte tijd is bij de studenten merkbaar dat deze zakelijke ethiek een tweede natuur is geworden. De branche, maar inmiddels ook aanpalende branches, spreken hier hun waardering over uit. Voorts was het visitatieteam positief onder de indruk van de kwaliteit van het docentencorps. De geïnterviewde docenten straalden allen dezelfde zakelijke ethiek uit en getuigden van een groot enthousiasme voor de opleiding en het instituut. Dit enthousiasme weet men goed op de studenten over te dragen, want ook studenten waarderen de kwaliteit van het docentencorps als een positief punt binnen de opleiding. Vakinhoudelijk en qua oriëntatie op de mobiliteitsbranche zijn de docenten adequaat onderlegd. Positief is voorts ook de mate en vorm van studiebegeleiding, die leidt tot een hoog rendement van deze Bacheloropleiding. 1 Bron: IVA Driebergen de eerste 75 jaar Pagina 4 van 45

5 Alles overwegende heeft het visitatieteam veel waardering voor de opleiding en haar specifieke profiel, en zonder enig voorbehoud zijn alle facetten en onderwerpen van het accreditatiekader positief beoordeeld. Uiteraard zijn er verbeterpunten gesignaleerd; de meeste daarvan zijn door het management van de opleiding ook reeds eerder gesignaleerd en er wordt actie ondernomen. Dit betreft met name de overgang van het didactische concept, die van jaar 2 naar jaar 3 nogal verandert van strak naar zelfstandig. Voorts is het visitatieteam van mening dat de talen Duits en Frans beter als keuzemogelijkheid in de opleiding gegeven kunnen worden dan als verplichte vakken. De instroomniveaus op taalgebied lopen sterk uiteen waardoor ook het effect van deze vakken erg uiteenlopend is. Daarnaast zijn nog enkele kleine operationele verbeterpunten gesignaleerd. Bij de positieve beoordeling van de opleiding heeft het visitatieteam aan het management van de opleiding ook een uitdaging geformuleerd: Ga vooral door op de voet waarop men bezig is, en vergroot de bekendheid van de hogeschool IVA Driebergen zowel in de branche als ook daarbuiten. Pagina 5 van 45

6 Overzicht van beoordelingen voltijd en deeltijd opleiding Onderwerp en facet Certiked beoordeling Doelstellingen opleiding Domeinspecifieke eisen Niveau: Bachelor Oriëntatie HBO Programma Eisen HBO Relatie doelstellingen / inhoud Samenhang programma Studielast Instroom Duur Afstemming vormgeving / inhoud Beoordeling en toetsing positief excellent voldoende goed positief goed voldoende voldoende voldoende voldoende voldoende voldoende goed Inzet van personeel positief Eisen HBO Kwantiteit personeel Kwaliteit personeel goed goed goed Voorzieningen positief Materiële voorzieningen Studiebegeleiding goed goed Interne kwaliteitszorg positief Evaluatie resultaten Maatregelen tot verbetering Betrekken van medewerkers, studenten, alumni en beroepenveld goed goed goed Resultaten positief Gerealiseerd niveau Onderwijsrendement goed voldoende Pagina 6 van 45

7 Bevindingen Voor de NVAO-onderwerpen zijn hieronder de bevindingen van het visitatieteam weergegeven. Steeds zijn in de blokken de NVAO-criteria aangegeven die bij betreffend onderwerp en facetten horen, is een beschrijving gegeven van de bevindingen en wordt vervolgens een beoordeling ten aanzien van betreffend facet gegeven. Daarbij dient in ogenschouw genomen te worden, dat voldoende te interpreteren is als: voldoet aan de eisen. De waardering goed wordt gegeven op het moment dat er duidelijk sprake is van een beoordeling die daar bovenuit stijgt. De waardering excellent wil zeggen dat voor dat facet betreffende opleiding een voorbeeldfunctie in Nederland vervult. Pagina 7 van 45

8 1. Onderwerp: doelstellingen opleiding 1.1 Domeinspecifieke eisen De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij de eisen die door (buitenlandse) vakgenoten en de beroepspraktijk gesteld worden aan een opleiding in het betreffende domein. Bevindingen: Het visitatieteam heeft op grond van de gevoerde gesprekken en de bestudering van de verstrekte informatie het navolgende kunnen vaststellen: IVA Driebergen kent een ruim 75-jarige historie; de hbo-opleiding is nog jong. De opleiding is feitelijk gestart in 1995; sinds 2001 is de IVA aangewezen als hbo-instelling. In 2005 zijn de eerste hbo-studenten afgestudeerd. Aan de basis van de opleiding ligt een opleidingsprofiel waarin de doelstelling van de opleiding zijn beschreven. Het beroepsprofiel is tot stand gekomen door het continu betrekken van signalen uit het werkveld. Hogeschool IVA heeft daarvoor zijn eigen netwerk benaderd en alle relevante partijen om input gevraagd. Er is nog steeds dagelijks contact met de branche. Het profiel bevat eindtermen voor de gehele opleiding in termen van kennis, inzicht en vaardigheden, kennis en inzicht op vakniveau, beroepsvaardigheden op vakniveau en de beroepshouding c.q. competenties die de student beheerst na afronding van zijn opleiding. Doordat signalen vanuit de branche zijn betrokken bij de totstandkoming van het opleidingsprofiel sluiten de eindkwalificaties zeer nauw aan bij de eisen uit de beroepspraktijk. De Hogeschool IVA is erop gespitst die studenten af te leveren waaraan het werkveld behoefte heeft. Hogeschool IVA ontvangt hierover positieve signalen. Om te blijven garanderen dat de eindkwalificaties aansluiten bij de beroepspraktijk worden ze iedere twee jaar beoordeeld door de Beroepenveldcommissie (BVC). Naar aanleiding van het oordeel van de BVC kunnen aanpassingen worden aangebracht in het opleidingsprofiel. De BVC bestaat uit zes leden, van wie er vijf afkomstig zijn uit de mobiliteitsbranche. Eén lid is een oud-onderwijsinspecteur, wiens expliciete taak het is om de aansluiting bij ontwikkelingen in het onderwijsveld te bewaken. De overige leden beoordelen de mate waarin de opleiding aansluit bij ontwikkelingen in de mobiliteitsbranche. De doelstelling van de BVC is de branche te vertegenwoordigen en ervoor zorgen dat afgestudeerde studenten beschikken over competenties die de branche vraagt. Daarnaast houden ze het management scherp door met de werkveldblik te kijken naar de opleiding en te beoordelen of het palet aan kennis en vaardigheden dat aangeboden wordt aansluit bij de branche. De BVC heeft geen macht en schrijft niet voor maar adviseert. De BVC heeft met name een klankbordfunctie. Daartoe wordt meerdere malen per jaar serieus overleg gevoerd met de IVA-directie over diverse zaken. De BVC kan gevraagd en ongevraagd adviseren aan de directie. Uit diverse voorbeelden (invoering van een externe scriptiecommissie en uitbreiding van het aandeel Finance, waaronder leasing, in de opleiding) is gebleken dat de opleiding de adviezen van de BVC ter harte neemt en hier ook daadwerkelijk iets mee doet. Pagina 8 van 45

9 Ook andere contacten worden onderhouden door hogeschool IVA, onder andere om het hbo-niveau te garanderen. Zo is hogeschool IVA aangesloten bij Paepon. In dat kader zijn er contacten met andere hogescholen. Tevens is er nauw contact met de nabijgelegen hogeschool TMO en worden contacten onderhouden met instituten waar IVA-afgestudeerden hun onderwijscarrière willen vervolgen (onder andere Nijenrode en NIMBAS). Tevens zijn directieleden actief in het bezoek van congressen, beurzen en bijeenkomsten binnen het onderwijsveld zodat voeling wordt gehouden met ontwikkelingen in het onderwijs. De opleiding is te karakteriseren als een bedrijfskundige c.q. commerciële managementopleiding met daarin technisch componenten. De opleiding is met name gericht op managementvaardigheden, maar een groot aantal studenten heeft tijdens de opleiding de ambitie om als zelfstandig ondernemer te gaan werken. IVA zorgt ervoor dat studenten met alle facetten van bedrijfsvoering kennis maken, zodat ze later voldoende in staat zijn om een eigen bedrijf te leiden. In Duitsland en Denemarken zijn vergelijkbare onderwijsinstellingen. Hogeschool IVA volgt de ontwikkelingen aan deze onderwijsinstellingen. Het onderscheid met een HEAO is dat de HEAO geen technische elementen en geen autosaus heeft. IVA-studenten zijn in vergelijking met HEAO-studenten ook meer dan gemiddeld geïnteresseerd in het product vanwege hun achtergrond. In vergelijking met de HTS wordt op de HTS vooral industriële techniek onderwezen, wat van een hoger niveau is dan bij IVA het geval is. Daarnaast is de HTS meer gericht op een andere branche. Beoordeling door het Certiked visitatieteam: Hogeschool IVA heeft regelmatig en uitgebreid contact met relevante partijen, zowel uit de mobiliteitsbranche als uit het onderwijs. Daardoor is de hogeschool in staat voor zijn hbo-opleiding eindkwalificaties te formuleren die zeer nauw aansluiten bij de wensen en eisen uit het werkveld. De hogeschool evalueert de eindkwalificaties regelmatig. Op grond hiervan beoordeelt het visitatieteam het facet Doelstellingen opleiding als excellent. 1.2 Niveau De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij algemene, internationaal geaccepteerde beschrijvingen van de kwalificaties. Bevindingen: Het visitatieteam heeft op grond van de gevoerde gesprekken en de bestudering van de verstrekte informatie het navolgende kunnen vaststellen: Het visitatie team heeft de eindkwalificaties en doelen van de opleiding en van het landelijk profiel getoetst aan de Dublin Descriptoren en zij weerspiegelen het gewenste niveau: Kennis en inzicht Afgestudeerden komen over het algemeen terecht in technisch-commerciële functies met de mogelijkheid om door te groeien naar managementfuncties. Dat betekent dat van de afgestudeerde wordt verwacht dat hij kennis van en inzicht in diverse hiervoor relevante vakgebieden heeft, zoals marketing, bedrijfsmanagement, bedrijfseconomie, verkoop, recht, automatisering. Toepassen van kennis en inzicht De afgestudeerde dient niet alleen te beschikken over kennis en inzicht, maar moet de gangbare theorieën en handelswijzen in het werkveld ook kunnen toepassen. Daartoe is in het opleidingsprofiel aangegeven over welke toepassingsvaardigheden de afgestudeerde dient te beschikken teneinde zijn functie adequaat uit te kunnen oefenen. Pagina 9 van 45

10 Oordeelsvorming De afgestudeerde beschikt over voldoende analytische vaardigheden om zich, met inachtneming van relevante factoren, een beeld te vormen aan de hand van onderzoeksgegevens of calculaties. Op basis hiervan kan hij adequaat actie ondernemen. Tevens is hij in staat tussentijds zijn aanpak af te stemmen op gewijzigde omstandigheden. Communicatie Werkzaam zijn in een commercieel-technische functie, waarbij contact wordt onderhouden met consumenten, collega s en leveranciers vereist van de afgestudeerde dat hij communicatief vaardig is. Tevens moet de afgestudeerde in staat zijn een netwerk te bouwen en te onderhouden. Hiervoor dienen niet alleen mondelinge, maar ook schriftelijke vaardigheden ontwikkeld te zijn. Leervaardigheden De afgestudeerde heeft de bekwaamheid om zijn kennis uit te bouwen en bij te stellen. Hij is in staat te reflecteren op zijn eigen functioneren en zijn beroepshouding. Hij onderkent zijn sterke en zwakke punten en is in staat hier adequaat mee om te gaan. Tevens stellen zijn leervaardigheden hem in staat om zijn loopbaan verder te ontwikkelen. Beoordeling door het Certiked visitatieteam: De eindkwalificaties sluiten aan bij algemeen geaccepteerde beschrijvingen en weerspiegelen het hbo-niveau. Het visitatieteam beoordeelt het facet Niveau daarom als voldoende. 1.3 Oriëntatie HBO De eindkwalificaties van de opleiding zijn mede ontleend aan de door of met het relevante beroepenveld opgestelde beroepsprofielen en/of beroepscompetenties. Een HBO-bachelor heeft de kwalificaties voor het niveau van een beginnend beroepsbeoefenaar in een specifiek beroep of in een samenhangend spectrum van beroepen waarvoor een HBO-opleiding vereist of dienstig is. Bevindingen: Het visitatieteam heeft op grond van de gevoerde gesprekken en de bestudering van de verstrekte informatie het navolgende kunnen vaststellen: De opleiding leidt op tot managementfuncties in de mobiliteitsbranche. Het accent ligt daarbij het meest op de automotive branche, maar ook de fiets-, boten-, caravan- en openbaar vervoerbranche worden daartoe gerekend. Dit blijkt ook een reële afspiegeling te zijn van organisaties waar studenten stage lopen en/of werkzaam zijn of worden na hun studie. 70% van de studenten vindt zijn weg naar de mobiliteitsbranche. De eindkwalificaties zijn een goede weerspiegeling van hetgeen een beginnend beroepsbeoefenaar in het algemeen en in de mobiliteitsbranche specifiek moet beheersen aan kennis en kunde. Minstens zo belangrijk als de vereiste kennis, inzicht en vaardigheden is de beroepshouding waarmee de beginnend professional de arbeidsmarkt betreedt. Tijdens de opleiding wordt hier ruime aandacht aan geschonken, zoals blijkt uit hetgeen een lid van de BVC hierover zei, namelijk: IVA is opleiding en opvoeding. IVA-studenten zijn dan ook is herkenbaar aan het feit dat ze meteen aan de slag kunnen in de mobiliteitsbranche. Ze kunnen zich goed presenteren, hebben een zakelijke attitude en kennen de normen en waarden van de branche. Wijzigingen van de eindkwalificaties, bijvoorbeeld naar aanleiding van signalen uit het werkveld of van de BVC, worden tevens getoetst aan de Dublin Descriptoren zodat het hbo-niveau wordt gehandhaafd. Pagina 10 van 45

11 De opleiding heeft een uitgebreid netwerk in de branche, waardoor continu afstemming plaatsvindt over de mate waarin de eindkwalificaties voldoen aan het niveau van een beginnend beroepsbeoefenaar. Hogeschool IVA ontvangt hierover positieve geluiden uit het werkveld. Ook ervaringen van stagiairs en afgestudeerden worden hierbij betrokken. Beoordeling door het Certiked visitatieteam: Het visitatieteam beoordeelt de praktijkgerichtheid van het competentieprofiel als goed en corresponderend met dat van een beginnend beroepsbeoefenaar in het betreffende werkveld. Op basis van de bevindingen beoordeelt zij het facet Oriëntatie HBO als goed. Beoordeling van het onderwerp Doelstellingen opleiding Het visitatieteam is van mening dat voor de opleiding een goede basis is gelegd met het gebruikte competentieprofiel. Het profiel, dat in nauw overleg met het werkveld tot stand is gekomen, bevat kwalificaties die behoren bij het bachelorniveau en die zijn afgestemd op het niveau van de beginnend beroepsbeoefenaar. De facetten van het onderwerp Doelstellingen opleiding zijn respectievelijk met excellent, voldoende en goed beoordeeld. Daarom is de beoordeling van het onderwerp in zijn geheel positief. Pagina 11 van 45

12 2. Onderwerp: programma 2.1 Eisen HBO Kennisontwikkeling door studenten vindt plaats via vakliteratuur, aan de beroepspraktijk ontleend studiemateriaal en via interactie met de beroepspraktijk en/of (toegepast) onderzoek. Het programma heeft aantoonbare verbanden met actuele ontwikkelingen in het vakgebied / de discipline. Het programma waarborgt de ontwikkeling van beroepsvaardigheden en heeft aantoonbare verbanden met de actuele beroepspraktijk. Bevindingen: Het visitatieteam heeft op grond van de gevoerde gesprekken en de bestudering van de verstrekte informatie het navolgende kunnen vaststellen: De opleiding maakt gebruik van relevante en voldoende actuele vakliteratuur, die ook bij andere hbo-instellingen wordt ingezet. In enkele gevallen is de algemeen geaccepteerde literatuur aangepast. Dat houdt concreet in dat de boeken zijn aangevuld met specifieke, voor IVA relevante theorie en cases. Voor een aantal vakken wordt gebruik gemaakt van Engelstalige literatuur. De literatuur is beroepspraktijkgericht. De aanpassing van enkele gebruikte boeken (zie punt hiervoor) draagt daar zeker aan bij. 70% van de studenten komt in de automotive terecht. Daarvoor is kennis van techniek nodig (bijvoorbeeld van testapparatuur) ook om met een monteur en leverancier te kunnen praten. Er wordt niet opgeleid voor puur technische beroepen, maar technische vakken zijn wel essentieel in de opleiding. De technische component zit in het eerste en tweede jaar (in het eerste jaar ook in de technische ruimte, in het tweede jaar alleen theorie). De opleiding (o.a. docenten en promotoren) onderhoudt in ruime mate contacten met de beroepspraktijk. Zo kunnen de ontwikkelingen in het werkveld nauwlettend gevolgd worden en daar waar nodig c.q. wenselijk worden ingebracht in de opleiding. Vanuit het netwerk komen signalen over nieuwe zaken naar de opleiding toe en er worden presentaties/workshops gegeven. Docenten (door studenten en henzelf vakidioten genoemd) houden zelf de nieuwste ontwikkelingen bij. Actuele thema s krijgen dan ook bij verschillende vakken een plek in de opleiding. Voor diverse vakken worden geregeld gastdocenten uitgenodigd om de student te informeren over de praktijk en actuele ontwikkelingen die spelen in het werkveld. Ook de activiteiten in het technisch centrum sluiten aan bij de actualiteit. Continu worden door fabrikanten van diverse merken aan hogeschool IVA de nieuwste automodellen ter beschikking gesteld, zodat de studenten letterlijk met hun neus boven op nieuwe ontwikkelingen staan. De promotoren (docenten, die de vakgroep leiden) zijn belast met de taak om de inhoud, het niveau en de beroepspraktijkgerichtheid van de modulen te bewaken. De bevindingen worden besproken in het promotorenoverleg en in het overleg tussen promotor en directie. Daar waar nodig leidt dit tot actualisatie van het onderwijs. Ook de BVC beoordeelt de mate waarin de opleiding aansluit bij de beroepspraktijk en adviseert de directie hieromtrent. Begeleiding van stages en afstudeeropdrachten bieden docenten mogelijkheden om contact te onderhouden met het werkveld. In deze contacten wordt impliciet en expliciet de praktijkgerichtheid van de opleiding getoetst bij het beroepenveld. Pagina 12 van 45

13 De theorie en cases zijn praktijkgericht. De studenten zijn voorts gedurende de opleiding werkzaam in stands tijdens de PersonenwagenRAI, de BedrijfswagenRAI en de Auto Vakbeurs. In het eerste jaar wordt een dagexcursie georganiseerd. In het tweede en derde jaar zijn er excursies, die overigens niet verplicht zijn. In sommige gevallen zijn de excursies alleen voor studenten toegankelijk die aan een bepaalde prestatienorm voldoen. Een belangrijk aspect ten aanzien van de praktijkgerichtheid van de opleiding is de zaterdagbaan in de autobranche. Door middel van de zaterdagbaan kunnen studenten de praktijk toetsen aan de theorie en dit biedt hen tevens de gelegenheid hun ervaringen in te brengen in het onderwijs. De zaterdagbaan wordt overigens door de opleiding geadviseerd en is niet verplicht; het grootste deel (circa 90%) van de studenten heeft gedurende een of enkele leerjaren een dergelijke zaterdagbaan. Studenten die een zaterdagbaan hebben, onderschrijven het belang en de relevantie hiervan. Ze geven expliciet aan dat dit meerwaarde heeft voor hun opleiding. In het derde jaar wordt het hbo-niveau goed zichtbaar, Kernwoorden zijn dan inzicht, toepassing en integraliteit. In het laatste jaar voert de student een afstudeeropdracht uit in de praktijk. Dit is gerelateerd aan een concrete bedrijfscase. De afstudeeropdracht moet in ieder geval een onderzoekscomponent hebben en de resultaten van het onderzoek moeten leiden tot een advies. Het mag dus geen werkstage worden. De afstudeeropdracht dient altijd uitgevoerd te worden bij een meerlaags bedrijf. Ondanks dat het aantal keren dat de student in contact komt met de praktijk volgens het visitatieteam uitgebreid kan worden, geven studenten zelf aan hier niet specifiek behoefte aan te hebben. Voor de mate waarin de studenten de actualiteit en kwaliteit van de opleiding beoordelen baseert de opleiding zich op de resultaten van de CHOICE-enquête. De resultaten van dit onderzoek in het jaar zijn ter beschikking gesteld aan het visitatieteam. De resultaten gaven een positief beeld: scores variëren van een 8.1 tot een 8,6. Beoordeling door het Certiked visitatieteam: De opleiding is praktijkgericht in zijn oriëntatie. Daar wordt mee bedoeld dat directie en docenten veel contacten onderhouden met het werkveld en de studenten sterk gestimuleerd worden werkzaamheden in het werkveld uit te voeren. Tevens krijgt de praktijkgerichtheid invulling door actuele ontwikkelingen in het werkveld in te brengen in het onderwijs. Het visitatieteam heeft daar veel waardering voor. Op grond daarvan beoordeelt het visitatieteam het facet Eisen HBO als goed. Pagina 13 van 45

14 2.2 Relatie tussen doelstellingen en inhoud programma Het programma is een adequate concretisering van de eindkwalificaties qua niveau, oriëntatie en domeinspecifieke eisen. De eindkwalificaties zijn adequaat vertaald in leerdoelen van (onderdelen van) het programma. De inhoud van het programma biedt de studenten de mogelijkheid om de geformuleerde eindkwalificaties te bereiken. Bevindingen: Het visitatieteam heeft op grond van de gevoerde gesprekken en de bestudering van de verstrekte informatie het navolgende kunnen vaststellen: De opleiding is opgebouwd uit vakken, die elk uit meerdere modulen bestaan. De betreffende promotor (de coördinerend docent van een vakgroep) stelt het programma van het vak samen. Hij draagt zorg voor een gestructureerde en logische opbouw en een evenwichtige verdeling. Daarbij houdt hij rekening met overlap en ondersteunende leerstof uit aangrenzende vakken. Om de onderlinge samenhang in de opleiding en een evenwichtige spreiding van de eindkwalificaties te bewaken voeren de promotoren meerdere malen per jaar overleg met elkaar. Waar dat relevant wordt geacht worden daarbij tevens de didactische uitgangspunten betrokken. Op deze wijze vindt periodieke toetsing plaats van het programma aan de doelstellingen. Per semester wordt van alle vakken een beschrijving gegeven van de inhoud en de leerdoelen. De studenten beschikken over deze beschrijvingen en weten dus precies wat hen tijdens een module te wachten staat. Het visitatieteam is van mening dat de leerdoelen van voldoende diepgang en breedte zijn. Ook heeft het visitatieteam kennis genomen van de inhoud en opbouw van het curriculum en is van mening dat het geheel aan leerdoelen dekkend is voor de eindkwalificaties. De eindkwalificaties zijn evenwichtig gespreid over de opleiding. Internationale uitwisseling wordt niet actief gestimuleerd door de opleiding. Studenten kunnen op eigen initiatief hun stage en afstudeeropdracht in het buitenland uitvoeren. Hier wordt niet vaak gebruik van gemaakt. Wel is gebleken dat een aantal buitenlandse, met name Belgische, studenten aan de IVA komen studeren. Over het algemeen gaat het niet om een korte studieperiode; ze volgen vaak de gehele opleiding. Uit gesprekken die het visitatieteam voerde met studenten bleek de opleiding meer aandacht aan techniek schenkt dan ze van tevoren hadden verwacht. In de praktijk blijkt dat stagegevende bedrijven daar positief van onder de indruk zijn. Daarnaast gaven studenten aan dat het talenonderwijs niet voldoende uit de verf komt, dit geldt met name voor het vak Frans. Dit komt mede door het verschillende instroomniveau van de studenten: een aantal studenten heeft Frans op de middelbare school gehad, maar MBO-studenten hebben hierin geen of weinig achtergrond. De Belgische studenten beheersen het Frans daarentegen weer goed. Studenten geven zelf aan behoefte te hebben aan taalonderwijs als keuzevak en dat mede afgestemd is op hun instroomniveau. Het visitatieteam vindt dit een terechte opmerking. Pagina 14 van 45

15 Beoordeling door het Certiked visitatieteam: Het visitatieteam heeft kunnen vaststellen dat de doelstellingen van de opleiding adequaat worden afgedekt door de inhoud van het programma. Het visitatieteam beoordeelt het facet Relatie tussen doelstellingen en inhoud programma daarom als voldoende. Wel adviseert het visitatieteam te onderzoeken op welke wijze het taalonderwijs op zodanige wijze kan worden vormgeven dat het aansluit bij het instapniveau van de student. 2.3 Samenhang programma Studenten volgen een inhoudelijk samenhangend studieprogramma. Bevindingen: Het visitatieteam heeft op grond van de gevoerde gesprekken en de bestudering van de verstrekte informatie het navolgende kunnen vaststellen: Uit de modulebeschrijvingen per semester blijkt dat onderdelen van het programma op logische wijze op elkaar voortbouwen. Dit wordt mede bewaakt in het promotorenoverleg. De moeilijkheidsgraad loopt gedurende de opleiding op. Het visitatieteam baseert zich hierbij mede op het overzicht dat de opleiding heeft gemaakt, waaruit blijkt op welk moment in de opleiding de student zijn competenties op een bepaald niveau dient te beheersen. Daarbij wordt onderscheid gemaakt in drie niveaus: 1. Eenvoudige problemen in overzichtelijke context kunnen oplossen; 2. Zelfstandig of in een groep praktijkrelevante problemen oplossen; 3. Zelfstandig praktijkproblemen oplossen (gelijk aan de beginnend beroepsbeoefenaar). Grofweg kan gezegd worden dat rond semester 3 à 4 niveau 2 bereikt is. Aan het einde van de opleiding beheerst de student alle competenties op niveau 3. Met name de eerste twee jaar zijn sterk gericht op de automotive branche. Het derde jaar is algemener van aard. De opleiding heeft hiervoor gekozen, onder andere om duidelijk een breder profiel te creëren dan de studenten die de tweejarige (niet-hbo) opleiding volgen. Studenten gaven in de gesprekken aan dat de overgang van jaar twee naar jaar drie wat abrupt overkwam; de opleiding neemt hierop maatregelen door jaar twee op onderdelen aan te passen. In het laatste jaar biedt de keuze voor een afstudeeropdracht de student de mogelijkheid zich verder te verbreden of wat meer specialistische ervaring op te doen. Ten aanzien van onder andere samenhang tussen vakken en aansluiting van studiejaren geeft de CHOICE-enquête opnieuw een positief beeld (scores variëren van 7,6 tot 8,1). Beoordeling door het Certiked visitatieteam: Het visitatieteam is van mening dat de samenhang aanwezig is. Onderdelen van het programma bouwen logisch op elkaar voort en de moeilijkheidsgraad neemt gedurende het programma toe. Op grond hiervan beoordeelt het visitatieteam het facet Samenhang als voldoende. Pagina 15 van 45

16 2.4 Studielast Het programma is studeerbaar doordat factoren, die betrekking hebben op dat programma en die de studievoortgang belemmeren zoveel mogelijk worden weggenomen. Bevindingen: Het visitatieteam heeft op grond van de gevoerde gesprekken en de bestudering van de verstrekte informatie het navolgende kunnen vaststellen: De opleiding heeft een vastgestelde leerroute, waar studenten in principe niet van kunnen afwijken. De vakken worden voldoende vaak gedoceerd. De informatievoorziening naar de studenten is adequaat. Studenten ontvangen ruim voor een tentamenronde (minimaal 4 weken van tevoren) een uitgebreide handleiding en het tentamenrooster). Dit beeld werd bevestigd door gesprekken met de studenten en is ook gebleken uit de resultaten van de CHOICE-enquête (scores ten aanzien van studeerbaarheid variëren van 7.1 tot 7,8; scores ten aanzien van informatievoorziening worden gewaardeerd met 7,7 en 8,2). Studenten die voortijdig de opleiding verlaten wordt gevraagd naar de reden van uitval. Over het algemeen gaat het om persoonlijke omstandigheden en in slechts enkele gevallen blijkt dat de studiestakers zich moeilijk kunnen aanpassen aan de regels en voorschriften van de school. Om de studeerbaarheid van het programma te bewaken zijn de resultaten van de CHOICE-enquête richtinggevend. Tevens voert de opleiding zelf onderwijsevaluaties uit. Enkele studenten hebben in de interviews aangegeven aan dat ze ter voorbereiding op de tentamenweken graag een roostervrije week of een verkort studierooster zien, dat hen helpt in het zelfstandig voorbereiden op de tentamens. Voor het derde jaar is een dergelijke roostervrije periode al ingesteld. Vanuit didactische overwegingen met betrekking op het zelfstandig voorbereiden op tentamens, acht het visitatieteam het een terechte opmerking om te overwegen dat ook jongerejaars de mogelijkheid wordt geboden om in een mate van zelfstandigheid zich voor te bereiden op de tentamens. Naast de voltijd opleiding wordt tevens een avond-hbo opleiding onderscheiden. Studenten die de avond-hbo doen, hebben de eerste twee studiejaren in voltijd afgerond en doen het derde studiejaar, verspreid over twee collegejaren, in deeltijd. Evenals bij de voltijd opleiding staat het vierde jaar voor hen in het teken van de stage en de afstudeeropdracht. Beoordeling door het Certiked visitatieteam: Op basis van bovenstaande bevindingen beoordeelt het visitatieteam het facet Studielast als voldoende. Het visitatieteam adviseert de opleiding wel om te overwegen hoe zij tegemoet kunnen komen aan de geuite behoefte van de studenten om extra studietijd te kunnen benutten in een zelfstandige aanloop naar de tentamens. Pagina 16 van 45

17 2.5 Instroom Het programma sluit qua vorm en inhoud aan bij de kwalificaties van de instromende studenten: VWO, HAVO, middenkaderopleiding of specialistenopleiding (WEB) of daarmee vergelijkbare kwalificaties, blijkend uit toelatingsonderzoek. Bevindingen: Het visitatieteam heeft op grond van de gevoerde gesprekken en de bestudering van de verstrekte informatie het navolgende kunnen vaststellen: Toelaatbaar zijn aspirant-studenten die beschikken over een diploma havo/vwo of mbo niveau 4 met doorstroomrechten voor hbo. Ondanks dat havo- en vwo-leerlingen worden toegelaten ongeacht hun profiel, wordt geadviseerd een profiel E&M, N&T en N&G met in het vrije deel M&O en/of Economie 1/2. Kandidaten met een profiel C&M of een driejarige niveau 4-opleiding (MBO) worden bij inschrijving uitgenodigd voor een gesprek. In alle gevallen waarbij inschrijving voor de hbo-opleiding zonder of met onvoldoende diploma plaatsvindt, maar de student op basis van EVC s of leeftijd wil instromen, beslist de toelatingscommissie of de inschrijving gehonoreerd wordt. De mate waarin de instroomeisen aansluiten bij de eindkwalificaties van havo, vwo en mbo wordt geregeld door de hogeschool IVA onderzocht met het doel om discrepanties in beeld te krijgen. Wanneer er bijzonderheden worden aangetroffen in de prestaties van studenten waarbij de vooropleiding een rol speelt, dan vindt overleg plaats met de afdeling Voorlichting. De hogeschool IVA hecht veel belang aan naleving van de opgestelde gedragsregels op het instituut. Daartoe ondertekenen alle studenten op het inschrijfformulier dat zij zich zullen conformeren naar deze regels. Vrijstellingen worden niet toegekend. Hierop is slechts één uitzondering, namelijk het vak Sport. Hiervoor kan een vrijstelling worden verkregen voor het actief meedoen wanneer een medische verklaring van een arts overlegd kan worden. In dat geval krijgt de student een vervangende opdracht om voor de module zijn studiepunten te behalen. Met elke student die de opleiding voortijdig verlaat vindt een eindgesprek plaats. Analyse van de gegevens door de hogeschool heeft geen eenduidig beeld opgeleverd wat de redenen van uitval zijn. Over het algemeen heeft de hogeschool geconstateerd dat andere redenen dan studieverleden daarbij een belangrijke rol spelen. Om deel te nemen aan de deeltijd opleiding zijn aparte toelatingseisen vastgesteld, namelijk: - 2 jaar voltijds IVA hogeschool waarbij alle modules behaald zijn, of; - 2 jaar voltijds IVA B-diploma en de succesvol afgeronde IVA Business Management Class (de Business Managament Class is een opleiding die één jaar duurt waarmee de IVA B-student zijn kennis op een niveau kan brengen dat gelijk is aan twee jaar IVA Hogeschool, of; - 2 jaar voltijds IVA A-diploma (dat gelijk loopt met twee jaar IVA Hogeschool) maar speciaal voor studenten is die niet vier jaar een dagstudie willen volgen. Beoordeling door het Certiked visitatieteam: Het visitatieteam beoordeelt op grond van bovenstaande bevindingen het facet Instroom als voldoende. Pagina 17 van 45

18 2.6 Duur De opleiding voldoet aan de formele eisen met betrekking tot de omvang van het curriculum: 240 studiepunten. Bevindingen: Het visitatieteam heeft op grond van de gevoerde gesprekken en de bestudering van de verstrekte informatie het navolgende kunnen vaststellen: Het onderwijsprogramma omvat een vierjarig programma en beslaat 240 creditpoints. De opleiding is ingedeeld in een propedeutische fase van 60 EC s en een hoofdfase van 180 EC s. Elk studiejaar bestaat uit twee semesters. De semesters verschillen qua omvang. Dat kan variëren van 23 tot 42 studiepunten. Dit komt doordat het eerste semester van elk schooljaar een kortere periode beslaat dan het tweede semester. Gedurende de opleiding neemt het aantal contacturen geleidelijk af. Het aantal zelfstudie-uren neemt toe. Studenten geven aan dat ze de studiebelasting als redelijk zwaar ervaren. De studenten die in het internaat zitten, dienen elke dag na schooltijd eerst twee uur te studeren. Studenten die niet in het internaat zitten, ervaren ongeveer dezelfde studiebelasting. De deeltijd en voltijd studenten krijgen hetzelfde vakkenpakket en dezelfde tentamens. Deeltijd is modulair en volgtijdelijk, terwijl bij voltijd de vakken simultaan zijn. Ook is het aantal contacturen bij deeltijd minder: de deeltijd studenten krijgen iedere week vier uur college. Het aantal uren dat ze besteden aan zelfstudie varieert, maar is gemiddeld vier uur per week. Het derde jaar doen zij verspreid over twee collegejaren, waardoor de totale studieduur vijf jaar beslaat. Beoordeling door het Certiked visitatieteam: De opleiding voldoet aan de formele eisen met betrekking tot de omvang van het curriculum. Daarom beoordeelt het visitatieteam het facet Studieduur als voldoende. 2.7 Afstemming tussen vormgeving en inhoud Het didactisch concept is in lijn met de doelstellingen. De werkvormen sluiten aan bij het didactisch concept. Bevindingen: Het visitatieteam heeft op grond van de gevoerde gesprekken en de bestudering van de verstrekte informatie het navolgende kunnen vaststellen: Bij de vormgeving van de opleiding zijn twee paradigma s gehanteerd: het sociaal regelsysteem (A) en communicatieve zelfsturing (B). Aan het begin van de opleiding ligt de nadruk met name op het sociaal regelsysteem. Gedurende de opleiding verschuift het accent steeds meer naar communicatieve zelfsturing. Het eerste jaar wordt gekenmerkt door A, het tweede jaar is voornamelijk A en steeds meer B. In het derde jaar ligt het accent met name op B, en is nog maar beperkt sprake van A. Het vierde jaar is volledig B. Pagina 18 van 45

19 De werkvormen die in de opleiding worden gehanteerd, zijn afwisselend. Er wordt gebruik gemaakt van competentiegericht onderwijs, probleemgestuurd onderwijs, case-onderwijs en samenwerkend leren. Met name in het derde jaar wordt een combinatie gemaakt van competentiegericht onderwijs en samenwerkend leren. In de praktijk betekent dit dat studenten in kleine groepen (ongeveer 5 studenten) projecten uitvoeren waarmee ze hun eigen competenties kunnen ontwikkelen. Er is zowel sprake van een individuele benadering van de student (met name in klassikale lessen) als groepswerk. Het groepswerk varieert en neemt toe in omvang en complexiteit. Aanvankelijk gaat het met name om groepsopdrachten binnen de les, maar geleidelijk is er meer sprake van lesoverstijgende opdrachten. In het derde jaar wordt voor het overgrote deel van de vakken gewerkt aan projecten, waarbij de docent nog slechts de rol van procesbewaker heeft. In het derde jaar zijn de woensdagen studiedagen. Studenten herkennen dat gedurende het eerste jaar de student bij de hand wordt genomen en dat gedurende de opleiding de student steeds meer wordt losgelaten en zelfstandiger dient te werken. Wel ervaren de studenten de overgang van het tweede jaar naar het derde jaar als erg groot. Dit heeft met name te maken met de forse toename van groepsopdrachten in het derde jaar. Studenten stellen voor de overgang wat soepeler te laten verlopen door al in het tweede jaar het aantal groepsopdrachten uit te breiden; de opleiding heeft aangegeven dat dat met ingang van 2006/2007 ook gebeurt. Binnen het didactisch concept staat praktijkgerichtheid centraal. Hier is vorm aan gegeven door veel voorbeelden te gebruiken die afkomstig zijn uit de (actuele) beroepspraktijk. In het didactisch concept wordt tevens belang gehecht aan het stimuleren van een kritische instelling in de ontwikkeling van een eigen mening. De docenten geven hier vorm aan door onderwerpen ter discussie te stellen en de student uit te dagen daarop te reflecteren. De docenten proberen geen waardeoordeel te geven, zodat de student ruimte heeft om zijn eigen mening te vormen. Uit het CHOICE-onderzoek blijkt dat de studenten redelijk tevreden zijn over het didactisch concept en de functionaliteit van de werkvormen (scores van 7,0 tot 7,4. Beoordeling door het Certiked visitatieteam: De uitgangspunten van het onderwijsconcept zijn voldoende herkenbaar in het programma. De gekozen werkvormen sluiten aan bij de uitgangspunten. In het derde jaar zorgde de grote hoeveelheid groepsopdrachten voor een wat moeizame overgang na de eerste twee jaar. Het visitatieteam adviseert de opleiding te onderzoeken of de genomen acties hierop adequaat. Het visitatieteam beoordeelt het facet Afstemming tussen vormgeving en inhoud als voldoende. 2.8 Beoordeling en toetsing Door de beoordelingen, toetsingen en examens wordt adequaat getoetst of de studenten de leerdoelen van (onderdelen van) het programma hebben gerealiseerd. Bevindingen: Het visitatieteam heeft op grond van de gevoerde gesprekken en de bestudering van de verstrekte informatie het navolgende kunnen vaststellen: In de opleiding wordt gebruik gemaakt van verschillende toetsvormen: testen, groepswerk en individueel gemaakte tentamens. De combinatie van resultaten van deze testvormen leidt tot een eindcijfer. Pagina 19 van 45

20 Gedurende de eerste twee jaar van de opleiding neemt de frequentie van de testen af. Het groepswerk neemt steeds meer de overhand, maar het individueel gemaakte tentamen behoudt de zwaarste weging bij de vaststelling van het eindcijfer. In het eerste studiejaar wordt veelvuldig door de student een aantal testen afgelegd. Deze testen bevatten vragen over een gedeelte van de lesstof van dat semester. De vragen dienen schriftelijk beantwoord te worden. Aan het einde van een semester leiden de resultaten van deze testen tot een Gemiddeld Test Cijfer (GTC). Het GTC heeft een aantal functies. Met het GTC wordt voor de docent en de student inzichtelijk of de lesstof voldoende beheerst wordt. Het GTC telt ook als toelatingseis tot het afsluitende tentamen: zonder GTC geen deelname. Tot slot biedt het GTC een buffer bij de tentamenuitslag, waarin het GTC-cijfer voor een deel mee (vaak voor 1/3 deel) meetelt. Studenten geven aan dat je door de tentamenperioden heen komt als je de testen goed maakt. Als je GTC laag is, lukt het je niet om het cijfer in het tentamen op te krikken. Studenten noemen als positief aspect aan het GTC-systeem dat ze gedwongen worden om te studeren. In het tweede studiejaar neemt het aantal testen wat leidt tot het GTC af. Daarentegen wordt er in toenemende mate gebruik gemaakt van deeltentamens. Deeltentamens kunnen individueel of in groepen gemaakt worden. Gezien de belangrijkheid van de leerstof die door de deeltentamens gedekt wordt, mogen studenten hiervoor niet lager dan een 4,5 behalen om de studiepunten toegewezen te krijgen. In het tweede jaar weegt het GTC voor 25% mee in de tentamenuitslag. Het deeltentamen en het individueel gemaakte tentamen tellen respectievelijk voor 25% en 50% mee. In het derde jaar wordt niet langer gebruik gemaakt van testen en het GTC. Elke module kent een deeltentamen dat in de vorm van groepswerk wordt gemaakt en een individueel tentamen. Het (groeps-) deeltentamen weegt voor 1/3 mee, het individueel gemaakte tentamen voor 2/3. De marketingvakken worden afgesloten met een NIMA A (IVA-examen) en een NIMA B-certificaat (extern). Mogelijk wordt daar dit jaar het mondeling deel van het B3-examen aan toegevoegd. In het vierde jaar wordt de scriptie gemaakt en verdedigd. De scriptie wordt gemaakt naar aanleiding van een onderzoek in het bedrijf waar de student werkzaam is. Het groepswerk levert in principe ook een groepsbeoordeling op. Als de indruk bestaat dat studenten zich schuldig hebben gemaakt aan meeliftgedrag kan er een individuele beoordeling worden gegeven. De docent kan dan bijvoorbeeld de studenten vragen cijfers onderling te verdelen op zodanige wijze dat het aansluit bij de individuele inzet. Zo wordt duidelijk wie het meest en minst heeft gedaan en wordt meeliftgedrag voorkomen. Het visitatieteam heeft gesignaleerd dat een aantal tentamens van ondersteunende vakken in het derde jaar nu nog volledig mc is. Ondanks dat dit slechts voor een deel het totaalcijfer uitmaakt, is in het promotorenoverleg inmiddels het besluit genomen om dat te reduceren. Dat leidt er toe dat maximaal 50% van de beoordeling van het tentamen uit mc-vragen mag bestaan. In die gevallen dat er gebruik wordt gemaakt van Engelstalige literatuur wordt ook het tentamen in het Engels afgenomen. Studenten van de avond-hbo (de deeltijdopleiding) maken tentamens die qua inhoud en zwaarte gelijkwaardig zijn aan die van de voltijdopleiding. Omdat hun tentamens op een ander tijdstip worden is er geen sprake van identieke tentamens. Pagina 20 van 45

21 De student loopt in het laatste jaar een stage en maakt naar aanleiding daarvan een scriptie, die betrekking moet hebben op onderzoek en advisering. De scriptie moet uit drie onderdelen bestaan: A. Het voorstuk met de aanleiding en achtergrond voor het onderzoek B. Het advies (dit deel gaat naar het stagebedrijf) C. Evaluatie De begeleidend docent beoordeelt de scriptie aan de hand van het beoordelingsformulier. De bedrijfsbegeleider geeft ook een beoordeling, zowel voor de stage (waarin mede de werkhouding van de student wordt beoordeeld) als de scriptie. De stagecoördinator neemt beide cijfers in ontvangst waarna het cijfer wordt bepaald. At random worden scripties (ongeveer 20-25% van alle scripties) naar externe beoordelaars gestuurd die ook een cijfer geven. Dit gebeurt als kwaliteitscontrole. De externe beoordelaars mogen van 6 scripties hun voorkeur aangeven om die te beoordelen. Vaak kiezen zij voor een scriptie vanuit hun expertise of verwantschap met het onderwerp. Als de beoordelingen maximaal 1 punt uit elkaar liggen, wordt het cijfer gemiddeld. Als de afwijking meer dan een punt is vindt er overleg plaats tussen de stagebegeleider en de externe beoordelaar. Samen bepalen ze dan wat het eindcijfer wordt. 25% van de externe beoordelingen heeft een afwijking van meer dan een punt. Het komt vaak voor dat de IVA-docent strenger beoordeelt dan de externe beoordelaar. Beoordeling door het Certiked visitatieteam: De tentamens zijn door het visitatieteam beoordeeld en adequaat bevonden qua niveau en complexiteit. Het visitatieteam is van mening dat de opleiding over het geheel genomen voldoende breed en diep toetst. Het visitatieteam spreekt voorts haar oprechte waardering uit voor de goede organisatie rond toetsing. Alles overwegend beoordeelt het visitatieteam het facet Beoordeling en toetsing daarom als goed. Beoordeling van het onderwerp Programma Het programma van de opleiding, waarin de eindkwalificaties adequaat verwerkt zijn is samenhangend en van hbo-niveau. Werkvormen sluiten aan bij de didactische uitgangspunten. De toetsen zijn van voldoende zwaarte en complexiteit. Alle facetten zijn goed of voldoende beoordeeld. Daarom is de beoordeling voor het onderwerp Programma positief. Pagina 21 van 45

22 3. Onderwerp: inzet van personeel 3.1 Eisen HBO Het onderwijs wordt voor een belangrijk deel verzorgd door personeel dat een verbinding legt tussen de opleiding en de beroepspraktijk. Bevindingen: Het visitatieteam heeft op grond van de gevoerde gesprekken en de bestudering van de verstrekte informatie het navolgende kunnen vaststellen: In de eerste twee studiejaren worden in veel IVA-specifieke vakken docenten ingezet die werkzaam zijn geweest in dit vakgebied. Een aantal docenten uit het derde jaar heeft een deeltijdaanstelling bij de hogeschool. Daarnaast heeft een aantal van de docenten een eigen bedrijf, overwegend op het gebied van consultancy. Een deel van de docenten onderhoudt tevens contact met het beroepenveld doordat zij bedrijfstrainingen verzorgen. Jaarlijks gaat een groep van 15 tot 20 docenten naar de BOVAG om ten aanzien van tenminste twee actuele onderwerpen de meest recente kennis op te doen. Daarnaast gaan vakgroepen jaarlijks op bezoek bij en bij hun vak behorend bedrijf. Een deel van de docenten begeleidt vierdejaars studenten bij hun stage en afstudeeropdracht. Op deze wijze houden zij een goed en actueel inzicht in de beroepspraktijk. Daarnaast worden vier externe afstudeerbegeleiders ingezet. Dit gebeurt uit capaciteitsoverwegingen. De afstudeerbegeleiders zijn erg enthousiast over het begeleiden bij afstudeeropdrachten. Ze geven aan dat dit hen een goede mogelijkheid biedt op de hoogte te blijven van actuele ontwikkelingen en contacten te onderhouden met het werkveld. Gezien de meerwaarde die aan de afstudeerbegeleiding wordt toegekend, is het visitatieteam van mening dat de opleiding zou moeten heroverwegen de externe afstudeerbegeleiding alsnog intern onder te brengen. De opleiding heeft aan het visitatieteam een overzicht ter beschikking gesteld waaruit blijkt welke contacten worden onderhouden met de beroepspraktijk. Dit varieert van contacten die leiden tot gastcolleges tot docenten die trainingen volgen en hebben zowel betrekking op commerciële als technische vakken. Beoordeling door het Certiked visitatieteam: Het visitatieteam is van mening dat aan de opleiding wordt vormgegeven door enthousiaste, betrokken docenten. De verbinding tussen de opleiding en de praktijk wordt door hen op diverse manieren gelegd. Daarom beoordeelt het visitatieteam het facet Eisen HBO als goed. Pagina 22 van 45

23 3.2 Kwantiteit personeel Er wordt voldoende personeel ingezet om de opleiding met de gewenste kwaliteit te verzorgen. Bevindingen: Het visitatieteam heeft op grond van de gevoerde gesprekken en de bestudering van de verstrekte informatie het navolgende kunnen vaststellen: Hogeschool IVA heeft vastgesteld wat de maximale capaciteit is en wat de daaraan gekoppelde behoefte aan docenten is. Wanneer docenten andere taken toegewezen krijgen, onderneemt hogeschool IVA ruimschoots van tevoren stappen om extra benodigde capaciteit aan te trekken. Hogeschool IVA wil voorkomen dat er bij langdurige bijzonderheden lesuitval ontstaan. Om lesuitval te voorkomen, of tenminste tot een absoluut minimum te beperken, heeft hogeschool IVA een ruime mate van overcapaciteit opgenomen (3 fte). Er is sprake van laag ziekteverzuim (minder dan 2%) waardoor de lesuitval ook daadwerkelijk tot een minimum beperkt blijft. Beoordeling door het Certiked visitatieteam: Met name doordat de lesuitval zeer beperkt is, beoordeelt het visitatieteam het facet Kwantiteit personeel als goed. 3.3 Kwaliteit personeel Het personeel is gekwalificeerd voor de inhoudelijke, onderwijskundige en organisatorische realisatie van het programma. Bevindingen: Het visitatieteam heeft op grond van de gevoerde gesprekken en de bestudering van de verstrekte informatie het navolgende kunnen vaststellen: Docenten die aangesteld worden aan hogeschool IVA maken kennis met het gehanteerde didactische concept. Dit concept houdt in dat studenten aan het begin van de studie veel kennis en feiten opdoen. Dit wordt op een frontale manier onderwijzen. Naarmate de opleiding vordert, wordt er minder individueel uitgewerkt en wordt aan vraagstukken in tweetallen (later in groepen) gewerkt. De docenten worden gestuurd, geobserveerd en geëvalueerd door hun promotor. Dit gebeurt mede naar aanleiding van een door de adjunct directeur afgenomen lesbeoordeling van de studenten over de betreffende docent. Om derdejaars studenten voor te bereiden op het groepswerk krijgen zij een training. De docenten hebben deze training eerst ondergaan. Daar waar noodzakelijk of gewenst krijgen de docenten een didactische training. Uit het CHOICE-onderzoek blijkt dat studenten positief zijn over de kwaliteit van de docenten. Zij hebben dit met een 7,9 beoordeeld. Docenten stimuleren via opdrachten en groepsopdrachten de actieve participatie van studenten. Pagina 23 van 45

Accreditatiekader bestaande opleidingen hoger onderwijs [hbo-bachelor]: uitwerking voor Associate degree-programma s tijdens de pilotfase

Accreditatiekader bestaande opleidingen hoger onderwijs [hbo-bachelor]: uitwerking voor Associate degree-programma s tijdens de pilotfase Accreditatiekader bestaande opleidingen hoger onderwijs [hbo-bachelor]: uitwerking voor Associate degree-programma s tijdens de pilotfase 11 februari 2008 Inhoud 1 Inleiding 3 2 Accreditatiekader, toegespitst

Nadere informatie

Concept Beoordelingskader voor het bijzondere kenmerk residentieel onderwijs

Concept Beoordelingskader voor het bijzondere kenmerk residentieel onderwijs Concept Beoordelingskader voor het bijzondere kenmerk residentieel onderwijs 2 december 2008 Inhoud 1 Inleiding 3 2 Beoordelingskader 4 pagina 2 1 Inleiding Dit beoordelingskader bevat een aantal facetten

Nadere informatie

Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag om accreditatie van de opleiding hbo-bachelor Chemie van de Hogeschool Drenthe

Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag om accreditatie van de opleiding hbo-bachelor Chemie van de Hogeschool Drenthe College van Bestuur Hogeschool Drenthe Postbus 2080 7801 CB EMMEN Besluit Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag om accreditatie van de opleiding hbo-bachelor Chemie van de Hogeschool

Nadere informatie

Teamscan op accreditatiewaardigheid

Teamscan op accreditatiewaardigheid Teamscan op accreditatiewaardigheid De Teamscan accreditatiewaardigheid (in vervolg: scan) geeft inzicht in hoe het opleidingsteam ervoor staat met betrekking tot de opleidingsaccreditatie. De scan bestaat

Nadere informatie

Jaarlijkse Studenten Enquete (JSE) Behaalde resultaten en samenvatting. Studiejaar

Jaarlijkse Studenten Enquete (JSE) Behaalde resultaten en samenvatting. Studiejaar Jaarlijkse Studenten Enquete (JSE) Behaalde resultaten en samenvatting Studiejaar 2-2 Inhoudopgave Inleiding Samenvatting De enquete vragen De resultaten 7 2 Inleiding De Jaarlijkse Studenten Enquete (JSE)

Nadere informatie

Besluit. Aan het Bestuur van de Leidse Onderwijsinstellingen (LOI) Postbus CA LEIDERDORP

Besluit. Aan het Bestuur van de Leidse Onderwijsinstellingen (LOI) Postbus CA LEIDERDORP Aan het Bestuur van de Leidse Onderwijsinstellingen (LOI) Postbus 4200 2350 CA LEIDERDORP Besluit Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag om accreditatie van de opleiding hbo-bachelor

Nadere informatie

PEER REVIEWS. Managementgroep Interactum September 2014

PEER REVIEWS. Managementgroep Interactum September 2014 PEER REVIEWS Managementgroep Interactum September 2014 Met peer review wordt een systeem bedoeld waarbij de betreffende opleidingen structureel gebruik maken van elkaars deskundigheid en elkaars critical

Nadere informatie

Richtlijn beoordeling postinitiële wo-master opleidingen in Nederland Positionering van de opleidingen De vergelijking met Vlaanderen

Richtlijn beoordeling postinitiële wo-master opleidingen in Nederland Positionering van de opleidingen De vergelijking met Vlaanderen Richtlijn beoordeling postinitiële wo-master opleidingen in Nederland Het is aan het beoordelingspanel om te bepalen of deze toelichting relevant is bij de beoordeling van de onderhavige opleiding. Positionering

Nadere informatie

Examenreglement 2014-2015

Examenreglement 2014-2015 Examenreglement 2014-2015 INHOUDSOPGAVE Hoofdstuk 1 Algemeen 3 Hoofdstuk 2 Toelating tot opleidingen en cursussen 4 Hoofdstuk 3 Onderwijsprogramma 5 Hoofdstuk 4 Getuigschrift 7 Hoofdstuk 5 Doel en vorm

Nadere informatie

Bachelor of Business Administration (MER opleiding)

Bachelor of Business Administration (MER opleiding) Bachelor of Business Administration (MER opleiding) voor decentrale overheden Het Onderwijs De Bachelor of Business Administration voor decentrale overheden (Management, Economie & Recht, MER) wordt aangeboden

Nadere informatie

Modulebeschrijving FINSLC0108

Modulebeschrijving FINSLC0108 pagina 1 van 5 Modulebeschrijving FINSLC0108 Naam module FINSLC0108 Vakgebied(en) Studieloopbaancoaching Studiepunten 1 EC Voorkennis De vereiste voorkennis van deze module zijn de stagevoorbereidingsactiviteiten

Nadere informatie

Toelichting beoordelingskader bij beoordeling postinitiële wo-master opleidingen in Nederland

Toelichting beoordelingskader bij beoordeling postinitiële wo-master opleidingen in Nederland Toelichting beoordelingskader bij beoordeling postinitiële wo-master opleidingen in Nederland Het is aan het beoordelingspanel om te bepalen of deze toelichting relevant is bij de beoordeling van de onderhavige

Nadere informatie

Handreiking bij het beoordelingskader voor het bijzonder kenmerk Kleinschalig en intensief onderwijs

Handreiking bij het beoordelingskader voor het bijzonder kenmerk Kleinschalig en intensief onderwijs Handreiking bij het beoordelingskader voor het bijzonder kenmerk Kleinschalig en intensief onderwijs 12 november 2012 Inhoudsopgave 1 Inleiding 3 2 Handreiking voor specifieke invulling van de standaarden

Nadere informatie

Besluit. College van bestuur. Hanzehogeschool Groningen. Postbus 30030 9700 RM GRONINGEN

Besluit. College van bestuur. Hanzehogeschool Groningen. Postbus 30030 9700 RM GRONINGEN College van bestuur Hanzehogeschool Groningen Postbus 30030 9700 RM GRONINGEN Besluit Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag om accreditatie van de opleiding hbo-bachelor Facility

Nadere informatie

ONDERZOEKSVERSLAG. Rapportage van de toetsing van. Hogeschool Drenthe hbo-opleiding Bedrijfseconomie. Croho-registratienummer: 34401

ONDERZOEKSVERSLAG. Rapportage van de toetsing van. Hogeschool Drenthe hbo-opleiding Bedrijfseconomie. Croho-registratienummer: 34401 ONDERZOEKSVERSLAG Rapportage van de toetsing van Hogeschool Drenthe hbo-opleiding Bedrijfseconomie Croho-registratienummer: 34401 aan het NVAO Accreditatiekader De visitatie vond plaats op 11 en 25 april

Nadere informatie

Besluit. College van Bestuur. Hogeschool van Amsterdam. Postbus AX AMSTERDAM

Besluit. College van Bestuur. Hogeschool van Amsterdam. Postbus AX AMSTERDAM College van Bestuur Hogeschool van Amsterdam Postbus 931 1000 AX AMSTERDAM Besluit Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag om accreditatie van de opleiding hbo-bachelor Media,

Nadere informatie

Associate degree Deeltijd

Associate degree Deeltijd Associate degree Deeltijd 2018-2019 Bloemsierkunst Vakmanschap, effectief communiceren en managen op hbo-niveau in de bloemsierkunst U bent werkzaam in de bloemenbranche, als zelfstandig ondernemer of

Nadere informatie

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Bewegingstechnologie van De Haagse Hogeschool

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Bewegingstechnologie van De Haagse Hogeschool NAO nederlands- vlaamse accreditatieorganisatie Besluit Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Bewegingstechnologie van De Haagse Hogeschool Datum: 1 oktober

Nadere informatie

Besluit strekkende tot een positief oordeel van een aanvraag toets nieuwe opleiding van de hbo-bachelor HBO-Rechten van Capabel Hogeschool

Besluit strekkende tot een positief oordeel van een aanvraag toets nieuwe opleiding van de hbo-bachelor HBO-Rechten van Capabel Hogeschool nvao nederlands - vlaamse accreditatieorganisatie Besluit strekkende tot een positief oordeel van een aanvraag toets nieuwe opleiding van de hbo-bachelor HBO-Rechten van Capabel Hogeschool datum 29 december

Nadere informatie

Breakout sessie 2-5. Stelsel 3.0 Accreditatie op Maat: Opleidingsbeoordeling. Introductie

Breakout sessie 2-5. Stelsel 3.0 Accreditatie op Maat: Opleidingsbeoordeling. Introductie Breakout sessie 2-5 Stelsel 3.0 Accreditatie op Maat: Opleidingsbeoordeling De voorstellen beschreven in deze notitie dienen als uitwerking van (aangekondigde) wetswijzigingen. Op basis van deze wetswijzigingen

Nadere informatie

Informatievergadering. Hervisitatie Specifieke lerarenopleiding

Informatievergadering. Hervisitatie Specifieke lerarenopleiding Informatievergadering Hervisitatie Specifieke lerarenopleiding Wie zijn we? Besluit Vlaamse Regering Visitatieprotocol Planning ZER en beoordelingskader Visitatieproces Visitatiecommissie 23/04/2014 2

Nadere informatie

ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING. Faculteit der Filosofie, Theologie en Religiewetenschappen. Deel 2 (Opleidingsspecifiek deel): Bachelor Wijsbegeerte

ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING. Faculteit der Filosofie, Theologie en Religiewetenschappen. Deel 2 (Opleidingsspecifiek deel): Bachelor Wijsbegeerte ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING 2015-2016 Faculteit der Filosofie, Theologie en Religiewetenschappen Deel 2 (Opleidingsspecifiek deel): Bachelor Wijsbegeerte Deze onderwijs- en examenregeling (OER-FFTR) treedt

Nadere informatie

{nvao. Uit Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Technische Informatica van de Hogeschool Dirksen B.V.

{nvao. Uit Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Technische Informatica van de Hogeschool Dirksen B.V. {nvao w nederlands - vlaamse accreditatieorganisatie Uit Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Technische Informatica van de Hogeschool Dirksen B.V. datum 29

Nadere informatie

Modulebeschrijving FINSLC0106

Modulebeschrijving FINSLC0106 Modulebeschrijving FINSLC0106 Naam module FINSLC0106 (onderdeel van stagenorm jaar 3 voor de BE-studenten) Vakgebied(en) Studieloopbaancoaching Studiepunten 1 EC (wordt in blok 4 uitgekeerd voor de AC-,

Nadere informatie

ONDERZOEKSVERSLAG. Rapportage van de toetsing van. NHTV internationale hogeschool Breda Opleiding Facility management Croho-registratienummer: 34500

ONDERZOEKSVERSLAG. Rapportage van de toetsing van. NHTV internationale hogeschool Breda Opleiding Facility management Croho-registratienummer: 34500 ONDERZOEKSVERSLAG Rapportage van de toetsing van NHTV internationale hogeschool Breda Opleiding Facility management Croho-registratienummer: 34500 aan het NVAO Accreditatiekader De visitatie vond plaats

Nadere informatie

Bijlage 2. Protocol toetsing Associatedegreeprogramma. 15 december 2009

Bijlage 2. Protocol toetsing Associatedegreeprogramma. 15 december 2009 Bi Bijlage 2 Protocol toetsing Associatedegreeprogramma door de NVAO 15 december 2009 Inhoud 1 Inleiding 3 2 Toets Associate-degreeprogramma in de hbo-bachelor 4 2.1 2.2 Criteria De status van de bacheloropleiding

Nadere informatie

2. Bevindingen met betrekking tot het VBI-rapport

2. Bevindingen met betrekking tot het VBI-rapport Hogeschool Dirksen B.V. De heer D. van der Mark, directeur Postbus 3090 6802 DB ARNHEM Besluit Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag om accreditatie van de opleiding hbo-bachelor

Nadere informatie

Onderwijs- en examenregeling

Onderwijs- en examenregeling Onderwijs- en examenregeling geldig vanaf 1 september 2017 Opleidingsspecifiek deel: Bacheloropleiding: Russische studies Deze onderwijs- en examenregeling is gebaseerd op de Wet op het hoger onderwijs

Nadere informatie

Marketing NIMA-B. studiejaar 2015-2016. Media, Informatie en Communicatie. Modulehandleiding. Specialisatie Mediaondernemerschap

Marketing NIMA-B. studiejaar 2015-2016. Media, Informatie en Communicatie. Modulehandleiding. Specialisatie Mediaondernemerschap Opleiding: Media, Informatie en Communicatie Marketing NIMA-B Modulehandleiding Specialisatie Mediaondernemerschap studiejaar 2015-2016 Blok 1 + 2 Docenten:, Eric de, Willem Buffing, Marcel van der Lugt

Nadere informatie

ONDERZOEKSVERSLAG. Rapportage van de toetsing van. HBO SPD Bedrijfsadministratie Hogeschool Markus Verbeek. Croho-registratienummer: 34426

ONDERZOEKSVERSLAG. Rapportage van de toetsing van. HBO SPD Bedrijfsadministratie Hogeschool Markus Verbeek. Croho-registratienummer: 34426 ONDERZOEKSVERSLAG Rapportage van de toetsing van Hogeschool Markus Verbeek Croho-registratienummer: 34426 aan het NVAO Accreditatiekader De visitatie vond plaats op 15 oktober 2007 en 29 oktober 2007 Inhoud

Nadere informatie

ONDERZOEKSVERSLAG. Rapportage van de toetsing van. Universiteit Utrecht Master Natuurwetenschappen en Bedrijf. Croho-registratienummer: 60710

ONDERZOEKSVERSLAG. Rapportage van de toetsing van. Universiteit Utrecht Master Natuurwetenschappen en Bedrijf. Croho-registratienummer: 60710 ONDERZOEKSVERSLAG Rapportage van de toetsing van Master Natuurwetenschappen en Bedrijf Croho-registratienummer: 60710 aan het NVAO Accreditatiekader De visitatie vond plaats op 29 mei 2007, 6 juni 2007

Nadere informatie

ONDERZOEKSVERSLAG. Rapportage van de toetsing van. HBO SPD Bedrijfsadministratie. ABC Hogeschool Dordrecht e.o. Croho-registratienummer 34426

ONDERZOEKSVERSLAG. Rapportage van de toetsing van. HBO SPD Bedrijfsadministratie. ABC Hogeschool Dordrecht e.o. Croho-registratienummer 34426 ONDERZOEKSVERSLAG Rapportage van de toetsing van ABC Hogeschool Dordrecht e.o. Croho-registratienummer 34426 aan het NVAO Accreditatiekader De visitatie vond plaats op 23 april 2007 Inhoud van het verslag

Nadere informatie

BACHELOROPLEIDING DEELTIJD

BACHELOROPLEIDING DEELTIJD HBO-ICT INFORMATICA BACHELOROPLEIDING DEELTIJD 2015-2016 2014-2015 LEERROUTES: BUSINESS IT & MANAGEMENT, SOFTWARE ENGINEERING, SYSTEM AND NETWORK ENGINEERING CREATING TOMORROW HBO-ICT DE VIERJARIGE DEELTIJDOPLEIDING

Nadere informatie

ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING. Faculteit der Filosofie, Theologie en Religiewetenschappen

ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING. Faculteit der Filosofie, Theologie en Religiewetenschappen ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING 2016-2017 Faculteit der Filosofie, Theologie en Religiewetenschappen Master Filosofie () Deze onderwijs- en examenregeling (OER-FFTR) treedt in werking op 1 september 2016.

Nadere informatie

Toelating tot de opleiding

Toelating tot de opleiding DEEL 3: Toelating tot de opleiding Algemene bepaling De specifieke vooropleidingseisen van elke opleiding zijn vermeld op de website van Zuyd Hogeschool bij de informatie van de desbetreffende opleiding

Nadere informatie

ONDERZOEKSVERSLAG. Rapportage van de toetsing van

ONDERZOEKSVERSLAG. Rapportage van de toetsing van ONDERZOEKSVERSLAG Rapportage van de toetsing van Lerarenopleidingen Voortgezet Onderwijs Algemene Economie, Duits, Engels, Geschiedenis, Nederlands, Wiskunde Croho-registratienummer: 35202 (Algemene Economie),

Nadere informatie

ONDERZOEKSVERSLAG. Rapportage van de toetsing van. Verkeerskunde NHTV internationale hogeschool Breda. CROHO-nummer 34371

ONDERZOEKSVERSLAG. Rapportage van de toetsing van. Verkeerskunde NHTV internationale hogeschool Breda. CROHO-nummer 34371 ONDERZOEKSVERSLAG Rapportage van de toetsing van Verkeerskunde NHTV internationale hogeschool Breda CROHO-nummer 34371 aan het NVAO Accreditatiekader De visitatie vond plaats op 5 april, 8 juni en 16 november

Nadere informatie

A. Nadere facultaire invulling van onderstaande artikelen uit de HU-OER 2015-2016

A. Nadere facultaire invulling van onderstaande artikelen uit de HU-OER 2015-2016 10 FACULTAIRE OER: FACULTEIT COMMUNICATIE EN JOURNALISTIEK Vastgesteld door de faculteitsdirecteur op 2 maart 2015 Met nstemming van de facultaire medezeggenschapsraad A. Nadere facultaire invulling van

Nadere informatie

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor nuao nederlands- vlaamse accreditatieorganisatie Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Logistics Engineering van de NHTV internationale hogeschool Breda datum

Nadere informatie

Besluit. Raad van bestuur. Saxion Hogescholen. Postbus KB ENSCHEDE

Besluit. Raad van bestuur. Saxion Hogescholen. Postbus KB ENSCHEDE Raad van bestuur Saxion Hogescholen Postbus 70000 7500 KB ENSCHEDE Besluit Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag om accreditatie van de opleiding hbo-bachelor Informatiedienstverlening

Nadere informatie

Curriculumevaluatie BA Wijsbegeerte

Curriculumevaluatie BA Wijsbegeerte Curriculumevaluatie BA Wijsbegeerte Beste student, U heeft onlangs alle onderdelen van uw bacheloropleiding Wijsbegeerte afgerond en kunt nu het BA-diploma aanvragen. Het bestuur van het Instituut voor

Nadere informatie

ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING Bijlage, Bachelor Opleiding Docent Muziek

ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING Bijlage, Bachelor Opleiding Docent Muziek ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING Bijlage, Bachelor Opleiding Docent Muziek Studiejaar 2013-2014 Algemeen 1. Deze bijlage bij het algemene gedeelte van de Onderwijs- en examenregeling van Codarts is van toepassing

Nadere informatie

Bijlage 1: Toetsingskader opleidingsschool

Bijlage 1: Toetsingskader opleidingsschool Bijlage 1: Toetsingskader opleidingsschool NVAO, 3 maart 2009 Inhoud 1 Inleiding 3 2 Definitie 5 3 Beoordelingskader 6 4 Werkwijze 12 pagina 2 1 Inleiding In de kwaliteitsagenda voor het opleiden van leraren

Nadere informatie

BEOORDELINGSKADER EN -PROCEDURE VOOR DE CERTIFICERING VAN BEDRIJFSOPLEIDINGEN TOURMANAGER

BEOORDELINGSKADER EN -PROCEDURE VOOR DE CERTIFICERING VAN BEDRIJFSOPLEIDINGEN TOURMANAGER BEOORDELINGSKADER EN -PROCEDURE VOOR DE CERTIFICERING VAN BEDRIJFSOPLEIDINGEN TOURMANAGER 1. INLEIDING Het certificeringsonderzoek voor de aanbieders van opleidingen voor tourmanager heeft de vorm van

Nadere informatie

Naam/Datum/Versie document advies/verbeterpunten. Avans documenten

Naam/Datum/Versie document advies/verbeterpunten. Avans documenten Document / Informatie P = Prettig ; N = Noodzakelijk Algemene input voor schrijven zelfevaluatie 1. (P) Interne rapport tussentijdse audit op onderwijskwaliteit/accre-ditatiewaardigheid Suggesties NQA

Nadere informatie

ONDERZOEK NAAR KWALITEITSVERBETERING MBO. MBO Amersfoort te Amersfoort

ONDERZOEK NAAR KWALITEITSVERBETERING MBO. MBO Amersfoort te Amersfoort ONDERZOEK NAAR KWALITEITSVERBETERING MBO MBO Amersfoort te Amersfoort Sociaal-maatschappelijk dienstverlener (Sociaal-maatschappelijk dienstverlener) definitief 12 april 2013 Plaats: Amersfoort BRIN: 30RR

Nadere informatie

Onderwijs- en examenregeling Hoofdstuk 4 Opleidingsdeel hbo-pedagogiek

Onderwijs- en examenregeling Hoofdstuk 4 Opleidingsdeel hbo-pedagogiek Onderwijs- en examenregeling Hoofdstuk 4 Opleidingsdeel hbo-pedagogiek 2018-2019 Opleidingsdeel voor de bachelor pedagogiek van Driestar hogeschool (onderdeel van Driestar educatief) Onderwijs- en examenregeling

Nadere informatie

ONDERZOEKSVERSLAG. Rapportage van de toetsing van

ONDERZOEKSVERSLAG. Rapportage van de toetsing van ONDERZOEKSVERSLAG Rapportage van de toetsing van HBO opleiding Hoger Pedagogisch en Hoger Sociaal Agogisch Onderwijs Croho-registratienummer: 35158 (Pedagogiek) en 35204 (Opleiding tot leraar) Stichting

Nadere informatie

ONDERZOEKSVERSLAG. Rapportage van de toetsing van. HBO SPD Bedrijfsadministratie Hogeschool NTI. Croho-registratienummer: 34426

ONDERZOEKSVERSLAG. Rapportage van de toetsing van. HBO SPD Bedrijfsadministratie Hogeschool NTI. Croho-registratienummer: 34426 Inhoud van het verslag ONDERZOEKSVERSLAG Rapportage van de toetsing van HBO SPD Bedrijfsadministratie Hogeschool NTI Croho-registratienummer: 34426 aan het NVAO Accreditatiekader De visitatie vond plaats

Nadere informatie

Onderwijs- en examenregeling

Onderwijs- en examenregeling Onderwijs- en examenregeling Inhoud Inhoud... 1 Inleiding... 2 De opleiding... 3 Leren op school... 3 Leren in de praktijk (LIP)... 3 Leren in het bedrijf... 3 Onderwijstijd... 4 Beroepspraktijkvorming...

Nadere informatie

Jan des Bouvrie Academie, interior design & styling - hbo bachelor

Jan des Bouvrie Academie, interior design & styling - hbo bachelor Jan des Bouvrie Academie, interior design & styling - hbo bachelor De opleiding interior design & Styling - hbo bachelor Mensen zien hun omgeving steeds meer als een verlengstuk van hun persoonlijkheid.

Nadere informatie

ONDERZOEKSVERSLAG. Rapportage van de toetsing van. HBO SPD Bedrijfsadministratie Fontys Bedrijfshogeschool. Croho-registratienummer 34426

ONDERZOEKSVERSLAG. Rapportage van de toetsing van. HBO SPD Bedrijfsadministratie Fontys Bedrijfshogeschool. Croho-registratienummer 34426 ONDERZOEKSVERSLAG Rapportage van de toetsing van HBO SPD Bedrijfsadministratie Croho-registratienummer 34426 aan het NVAO Accreditatiekader De visitatie vond plaats op 20 april 2007 en op 23 mei 2007 Inhoud

Nadere informatie

: Afstudeerproject BSc KI : Bachelor Kunstmatige Intelligentie Studiejaar, Semester, Periode : semester 2, periode 5 en 6

: Afstudeerproject BSc KI : Bachelor Kunstmatige Intelligentie Studiejaar, Semester, Periode : semester 2, periode 5 en 6 Studiewijzer BACHELOR OPLEIDING KUNSTMATIGE INTELLIGENTIE Vak : Afstudeerproject BSc KI Opleiding : Bachelor Kunstmatige Intelligentie Studiejaar, Semester, Periode : 2015-2016 semester 2, periode 5 en

Nadere informatie

A. Nadere facultaire invulling van onderstaande artikelen uit de HU-OER 2014-2015

A. Nadere facultaire invulling van onderstaande artikelen uit de HU-OER 2014-2015 10 FACULTAIRE OER: FACULTEIT COMMUNICATIE EN JOURNALISTIEK Vastgesteld door de faculteitsdirecteur op 27 januari 2014 Instemming van de facultaire medezeggenschapsraad op..2014 A. Nadere facultaire invulling

Nadere informatie

HBO Bedrijfskunde Bachelor of Business Administration (BBA)

HBO Bedrijfskunde Bachelor of Business Administration (BBA) HBO Bedrijfskunde Bachelor of Business Administration (BBA) HBO Bedrijfskunde Academie Mercuur en AdviCo verzorgen in samenwerking met Hogeschool SDO de opleiding HBO Bachelor Bedrijfskunde. Het programma

Nadere informatie

ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING. Faculteit der Filosofie, Theologie en Religiewetenschappen

ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING. Faculteit der Filosofie, Theologie en Religiewetenschappen ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING 2016-2017 Faculteit der Filosofie, Theologie en Religiewetenschappen Master Filosofie (120 EC) Deze onderwijs- en examenregeling (OER-FFTR) treedt in werking op 1 september

Nadere informatie

Concept. Algemene toelichting bij de Accreditatiekaders NOVA

Concept. Algemene toelichting bij de Accreditatiekaders NOVA Versie juli 2013 Concept Algemene toelichting bij de Accreditatiekaders NOVA Algemene toelichting bij de Accreditatiekaders April 2012 0 Inhoud Gebruikte begrippen en afkortingen... 2 Inleiding... 5 Opbouw

Nadere informatie

Management & Organisatie

Management & Organisatie Management & Organisatie Algemeen De opleiding Bedrijfskunde MER (deeltijd) wordt verzorgd door het Instituut voor Bedrijfskunde, Hanzehogeschool Groningen. Steeds meer krijgen organisaties te maken met

Nadere informatie

2. Selectie van studenten geschiedt op basis van een oordeel over de volgende kerncompetenties van belangstellenden:

2. Selectie van studenten geschiedt op basis van een oordeel over de volgende kerncompetenties van belangstellenden: Opleidingsspecifieke deel OER, 2017-2018 Opleiding / programma: Theologie en Religiewetenschappen Programma: Religie en Samenleving Artikel Tekst 2.1 Toelatingseisen opleiding 1. Voor toelating tot de

Nadere informatie

SCHOOLJAAR Verder na de derde klas. Voor ouders en leerlingen van de derde klas vmbo-tl. Marga Kloosterman, decaan

SCHOOLJAAR Verder na de derde klas. Voor ouders en leerlingen van de derde klas vmbo-tl. Marga Kloosterman, decaan OPENBARE SCHOLENGEMEENSCHAP VOOR VWO HAVO VMBO POSTBUS 9109 1800 GC ALKMAAR TEL.: 072 56 25 000 FAX: 072 56 20 599 SCHOOLJAAR 2018-2019 Verder na de derde klas Voor ouders en leerlingen van de derde klas

Nadere informatie

Beoordelingskader Beoordelingskader voor de beperkte opleidingsbeoordeling van de NVAO (Stcrt. 2014, nr 36791).

Beoordelingskader Beoordelingskader voor de beperkte opleidingsbeoordeling van de NVAO (Stcrt. 2014, nr 36791). m ao * nederiands-viaam se accreditatie organisatie Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Human Resource Management van de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen

Nadere informatie

Hbo tweedegraadslerarenopleiding

Hbo tweedegraadslerarenopleiding Hbo tweedegraadslerarenopleiding Verkort traject www.saxionnext.nl Inhoudsopgave Inleiding 3 Een bijzondere opleiding 4 Opbouw 5 Toelating en inschrijving 7 Beste student, Je hebt een afgeronde hbo- of

Nadere informatie

Toetsvormen. Onderwijsmiddag 14 februari 2012 Ferdi Engels & Gerrit Heil toetsadviescommissie

Toetsvormen. Onderwijsmiddag 14 februari 2012 Ferdi Engels & Gerrit Heil toetsadviescommissie Toetsvormen Onderwijsmiddag 14 februari 2012 Ferdi Engels & Gerrit Heil toetsadviescommissie 1 Waarom wordt er getoetst? Om te beoordelen in hoeverre de student in staat is te handelen zoals op academisch

Nadere informatie

ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING. Faculteit der Filosofie, Theologie en Religiewetenschappen. Bachelor Religiewetenschappen

ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING. Faculteit der Filosofie, Theologie en Religiewetenschappen. Bachelor Religiewetenschappen ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING 2015-2016 Faculteit der Filosofie, Theologie en Religiewetenschappen Deel 2 (Opleidingsspecifiek deel) Bachelor Religiewetenschappen Deze onderwijs- en examenregeling (OER-FFTR)

Nadere informatie

Ontwerpkaders: Onderwijs. Versie 1.0/november 2016

Ontwerpkaders: Onderwijs. Versie 1.0/november 2016 Ontwerpkaders: Onderwijs Versie 1.0/november 2016 1 Flexibel onderwijs Flexibel Onderwijs kenmerkt zich door tijd, plaats en tempo-onafhankelijk studeren. De route is individueel en past bij de uitgangssituatie

Nadere informatie

ONDERZOEKSVERSLAG. Rapportage van de toetsing van. HBO bachelor International Business and Languages Stenden hogeschool

ONDERZOEKSVERSLAG. Rapportage van de toetsing van. HBO bachelor International Business and Languages Stenden hogeschool ONDERZOEKSVERSLAG Rapportage van de toetsing van Stenden hogeschool Croho-registratienummer: 34407 aan het NVAO Accreditatiekader De visitatie vond plaats op 2 juni 2009 en 9 juni 2009 Inhoud van het verslag

Nadere informatie

Besluit. Aan het bestuur van de Leidse Onderwijsinstellingen b.v. (LOI) Postbus 4200 2350 CA LEIDERDORP

Besluit. Aan het bestuur van de Leidse Onderwijsinstellingen b.v. (LOI) Postbus 4200 2350 CA LEIDERDORP Aan het bestuur van de Leidse Onderwijsinstellingen b.v. (LOI) Postbus 4200 2350 CA LEIDERDORP Besluit Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag om accreditatie van de opleiding

Nadere informatie

EXAMENREGLEMENT FACTORING MANAGEMENT

EXAMENREGLEMENT FACTORING MANAGEMENT EXAMENREGLEMENT FACTORING MANAGEMENT ARTIKEL 1. BEGRIPSBEPALINGEN In dit examenreglement wordt verstaan onder: NIVE: Cash management Examencommissie: Voorzitter: Dagvoorzitter: Corrector: Examinator: Kandidaat:

Nadere informatie

Besluit. College van bestuur. Hogeschool Leiden. Postbus 382 2300 AJ LEIDEN

Besluit. College van bestuur. Hogeschool Leiden. Postbus 382 2300 AJ LEIDEN College van bestuur Hogeschool Leiden Postbus 382 2300 AJ LEIDEN Besluit Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag om accreditatie van de opleiding hbo-bachelor Personeel en Arbeid

Nadere informatie

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Bestuurskunde/Overheidsmanagement van de NHL Hogeschool

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Bestuurskunde/Overheidsmanagement van de NHL Hogeschool ,nvao r nederlands-vlaam se accreditatie organisatie S uif Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Bestuurskunde/Overheidsmanagement van de NHL Hogeschool datum

Nadere informatie

ONDERZOEKSVERSLAG. Rapportage van de toetsing van. HTO Elektrotechniek, Datacommunicatie en Netwerken. Croho-registratienummer: 34313

ONDERZOEKSVERSLAG. Rapportage van de toetsing van. HTO Elektrotechniek, Datacommunicatie en Netwerken. Croho-registratienummer: 34313 ONDERZOEKSVERSLAG Rapportage van de toetsing van HTO Elektrotechniek, Datacommunicatie en Netwerken Croho-registratienummer: 34313 aan het NVAO Accreditatiekader De visitatie vond plaats op 10 mei 2005

Nadere informatie

Praktijkopleider agrotechniek

Praktijkopleider agrotechniek Associate degree Deeltijd 2018-2019 Praktijkopleider agrotechniek Ontwikkel uw vaardigheden als praktijkopleider in de agrotechnische sector met deze tweejarige opleiding 2 De agrarische sector is continu

Nadere informatie

Medical Imaging/ Radiation Oncology Masteropleiding Haarlem

Medical Imaging/ Radiation Oncology Masteropleiding Haarlem Medical Imaging/ Radiation Oncology Masteropleiding Haarlem Gezondheid, Sport en Welzijn Masteropleiding Medical Imaging/ Radiation Oncology Verschillende studies laten zien dat de druk op de gezondheidszorg

Nadere informatie

Competentie 1 Ondernemerschap Initiëren en/of creëren van producten en/of diensten, zelfstandig en ondernemend.

Competentie 1 Ondernemerschap Initiëren en/of creëren van producten en/of diensten, zelfstandig en ondernemend. Naam student: Studentnummer: Evaluatieformulier meewerkstage CE In te vullen door de bedrijfsbegeleider van de stage biedende organisatie voorafgaand aan het eindgesprek met de stagedocent. De stagiair

Nadere informatie

Opleidingsstatuut Bacheloropleiding Automotive Studiejaar 2015 2016. Regeling Externe toezichthouders bij examens

Opleidingsstatuut Bacheloropleiding Automotive Studiejaar 2015 2016. Regeling Externe toezichthouders bij examens Opleidingsstatuut Bacheloropleiding Automotive Studiejaar 2015 2016 Regeling Externe toezichthouders bij examens Inhoudsopgave 1. Positie en benoeming externe toezichthouders... 3 2. Taak externe toezichthouder

Nadere informatie

Curriculumevaluatie BA Filosofie

Curriculumevaluatie BA Filosofie Curriculumevaluatie BA Filosofie Beste student, U heeft onlangs het laatste onderdeel van uw bacheloropleiding Filosofie afgerond en staat op het punt het bachelorexamen aan te vragen. Om de kwaliteit

Nadere informatie

ONDERZOEKSVERSLAG. Rapportage van de toetsing van. Hogeschool Driestar Educatief Opleiding Pedagogiek Croho-registratienummer: 35158

ONDERZOEKSVERSLAG. Rapportage van de toetsing van. Hogeschool Driestar Educatief Opleiding Pedagogiek Croho-registratienummer: 35158 ONDERZOEKSVERSLAG Rapportage van de toetsing van Hogeschool Driestar Educatief Opleiding Croho-registratienummer: 35158 aan het NVAO Accreditatiekader De visitatie vond plaats op 5 en 15 oktober 2007 Inhoud

Nadere informatie

Resultaten NSE Resultaten Domein Gezondheid, Sport en Welzijn. Mei Institutional Research Afdeling Informatievoorziening en Technologie

Resultaten NSE Resultaten Domein Gezondheid, Sport en Welzijn. Mei Institutional Research Afdeling Informatievoorziening en Technologie Resultaten NSE 2017 Resultaten Domein Gezondheid, Sport en Welzijn Mei 2017 Institutional Research Afdeling Informatievoorziening en Technologie 2 Inleiding Hogeschool Inholland (Inh) voert voor de dertiende

Nadere informatie

Beoordelingskader Kader voor de beperkte toets nieuw Associate-degree (Ad-)programma van de NVAO (Stcrt. 2014, nr 9832).

Beoordelingskader Kader voor de beperkte toets nieuw Associate-degree (Ad-)programma van de NVAO (Stcrt. 2014, nr 9832). nvao w nederlands -vlaa m se accreditatieorganisatie sluit Besluit strekkende tot een oordeel voldoende van een aanvraag toets nieuw Associate-degreeprogramma Juridisch medewerker van de Hogeschool van

Nadere informatie

Sportleider SeniorenSport (SSS)

Sportleider SeniorenSport (SSS) Sportleider SeniorenSport (SSS) Een leven lang bewegen We worden steeds ouder en genieten gelukkig steeds langer van een goede gezondheid. Sport en bewegen speelt hierbij een belangrijke rol. Steeds meer

Nadere informatie

3. Opleidingskader voor de opleiding Informatiecoördinator

3. Opleidingskader voor de opleiding Informatiecoördinator 3. Opleidingskader voor de opleiding Informatiecoördinator In het project GROOTER worden onder andere opleidingskaders ontwikkeld voor drie functiegerichte opleidingen voor Bevolkingszorg. In dit hoofdstuk

Nadere informatie

NSE: Van vraag naar verbetering

NSE: Van vraag naar verbetering NSE: Van vraag naar verbetering Olof Wiegert Hogeschool van Amsterdam Stafafdeling Onderwijs en Onderzoek Hogeschool van Amsterdam 46444 studenten 3539 medewerkers 7 domeinen 68 voltijd bachelor opleidingen

Nadere informatie

Certificering pabo-studenten voor Ontwikkelingsgericht Onderwijs Door: Bestuur OGO-Academie september 2014

Certificering pabo-studenten voor Ontwikkelingsgericht Onderwijs Door: Bestuur OGO-Academie september 2014 Certificering pabo-studenten voor Ontwikkelingsgericht Onderwijs Door: Bestuur OGO-Academie september 2014 Inleiding De certificering wordt door de OGO-Academie uitgevoerd. De pabo s zijn verantwoordelijk

Nadere informatie

Veel gestelde vragen lijst Deeltijd Human Resource Management 2013-2014

Veel gestelde vragen lijst Deeltijd Human Resource Management 2013-2014 Veel gestelde vragen lijst Deeltijd Human Resource Management 2013-2014 1. Op welke dag wordt lesgegeven? Er is één vaste lesdag per week. Tijdens het cursusjaar 2013-2014 zijn de lessen als volgt: De

Nadere informatie

Algemene bepaling DEEL 3: VOOROPLEIDINGSEISEN EN EISEN PROPEDEUSE

Algemene bepaling DEEL 3: VOOROPLEIDINGSEISEN EN EISEN PROPEDEUSE DEEL 3: VOOROPLEIDINGSEISEN EN EISEN PROPEDEUSE Algemene bepaling De specifieke vooropleidingseisen van elke opleiding zijn vermeld op de website van Zuyd Hogeschool bij de informatie van de desbetreffende

Nadere informatie

ONDERZOEKSVERSLAG. Rapportage van de Toets Nieuwe Opleiding van

ONDERZOEKSVERSLAG. Rapportage van de Toets Nieuwe Opleiding van ONDERZOEKSVERSLAG Rapportage van de Toets Nieuwe Opleiding van NIFA, Nederlands Instituut voor Financieel-economisch Administratieve Opleidingen aan het NVAO Toetsingskader nieuwe opleidingen hoger onderwijs

Nadere informatie

Besluit. College van Bestuur van de Hanzehogeschool Groningen Postbus 30030 9700 RM GRONINGEN

Besluit. College van Bestuur van de Hanzehogeschool Groningen Postbus 30030 9700 RM GRONINGEN College van Bestuur van de Hanzehogeschool Groningen Postbus 30030 9700 RM GRONINGEN Besluit datum 19 januari 2005 onderwerp Definitief besluit accreditatie hbo-bachelor Bouwkunde ons kenmerk NVAO/20050113/CT

Nadere informatie

Onderwijs- en examenregeling

Onderwijs- en examenregeling Onderwijs- en examenregeling geldig vanaf 1 september 2011 Opleidingsspecifiek deel: Bacheloropleiding: Russische Studies Deze Onderwijs- en examenregeling is opgesteld overeenkomstig artikel 7.13 van

Nadere informatie

Bedrijfskunde (AVD) Bedrijfskunde MER (AVD) Financiële Dienstverlening (AVD)

Bedrijfskunde (AVD) Bedrijfskunde MER (AVD) Financiële Dienstverlening (AVD) Bedrijfskunde (AVD) 80074 Bedrijfskunde MER (AVD) 34139 Financiële Dienstverlening (AVD) 80038 Onderwijs- en Examenregeling AVD 17-18 deel B (opleidingsspecifiek) Academie voor Deeltijd Vastgesteld per

Nadere informatie

ONDERZOEKSVERSLAG. Rapportage van de toetsing van. HBO Accountancy LOI Hogeschool. Croho-registratie: 34484. aan het NVAO Accreditatiekader

ONDERZOEKSVERSLAG. Rapportage van de toetsing van. HBO Accountancy LOI Hogeschool. Croho-registratie: 34484. aan het NVAO Accreditatiekader ONDERZOEKSVERSLAG Rapportage van de toetsing van HBO Accountancy LOI Hogeschool Croho-registratie: 34484 aan het NVAO Accreditatiekader De visitatie vond plaats op 11 december 2003 en 18 augustus 2004

Nadere informatie

ONDERZOEKSVERSLAG. Rapportage van de toetsing van. Hogere Informatica IT Service Management van Hogeschool Dirksen. Croho-registratienummer: 34488

ONDERZOEKSVERSLAG. Rapportage van de toetsing van. Hogere Informatica IT Service Management van Hogeschool Dirksen. Croho-registratienummer: 34488 ONDERZOEKSVERSLAG Rapportage van de toetsing van Hogere Informatica IT Service Management van Hogeschool Dirksen Croho-registratienummer: 34488 aan het NVAO Accreditatiekader De visitatie vond plaats op

Nadere informatie

DEEL 3: VOOROPLEIDINGSEISEN EN EISEN PROPEDEUSE

DEEL 3: VOOROPLEIDINGSEISEN EN EISEN PROPEDEUSE DEEL 3: VOOROPLEIDINGSEISEN EN EISEN PROPEDEUSE Algemene bepaling De specifieke vooropleidingseisen van elke opleiding zijn vermeld op de website van Zuyd Hogeschool bij de informatie van de desbetreffende

Nadere informatie

ICLON Powerpoint sjabloon

ICLON Powerpoint sjabloon ICLON Powerpoint sjabloon Een voorbeeld van een ICLON presentatie Piet Presentator & Co Copresentator (ICLON) Coby Collega (Leiden University) Max Medewerker (Instituut voor Cooperatie) [Congresnaam, Plaats,

Nadere informatie

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding wo-bachelor

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding wo-bachelor nvao w n e d e rla n d s- vlaam se a c c re d ita tie o rg a n is a tie ; fluit Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding wo-bachelor Aarde en Economie van de Vrije Universiteit

Nadere informatie

BASISGGEVENS. Naam Functie

BASISGGEVENS. Naam Functie 1 BASISGGEVENS Soort aanvraag:: Nieuwe opleiding De startdatum van de Ad opleiding is gepland per 1 september 2018. Hiermee is te verwachten dat deze nieuwe opleiding valt onder de nieuwe wetgeving rond

Nadere informatie

HBO5 Boekhouden/Accountancy (90 studiepunten) Bij Organisatie:

HBO5 Boekhouden/Accountancy (90 studiepunten) Bij Organisatie: STUDIEFICHE CVO DE AVONDSCHOOL Opleiding HBO5 Boekhouden/Accountancy (90 studiepunten) Module Organisatie en communicatie Plaats van de module in de opleiding: De cursist krijgt zicht op het belang van

Nadere informatie

Management & Organisatie

Management & Organisatie Management & Organisatie Algemeen De Associate degree Human Resource Management (deeltijd) wordt verzorgd door het Instituut voor Bedrijfskunde, Hanzehogeschool Groningen. Mensen zijn het belangrijkste

Nadere informatie

ONDERZOEKSVERSLAG. Rapportage van de Toets Nieuwe Opleiding van. HBO Bachelor Bedrijfskunde. aan het NVAO Accreditatiekader

ONDERZOEKSVERSLAG. Rapportage van de Toets Nieuwe Opleiding van. HBO Bachelor Bedrijfskunde. aan het NVAO Accreditatiekader ONDERZOEKSVERSLAG Rapportage van de Toets Nieuwe Opleiding van HBO Bachelor Bedrijfskunde aan het NVAO Accreditatiekader De visitatie vond plaats op 30 augustus 2005 en 27 september 2005 Inhoud van het

Nadere informatie

ONDERZOEKSVERSLAG. Rapportage van de toetsing van. Hogeschool Van Hall Larenstein Opleiding Kust en Zee Management Croho-registratienummer: 39204

ONDERZOEKSVERSLAG. Rapportage van de toetsing van. Hogeschool Van Hall Larenstein Opleiding Kust en Zee Management Croho-registratienummer: 39204 ONDERZOEKSVERSLAG Rapportage van de toetsing van Hogeschool Van Hall Larenstein Opleiding Croho-registratienummer: 39204 aan het NVAO Accreditatiekader De visitatie vond plaats op 1 en 12 juni 2007 Inhoud

Nadere informatie