Fact sheets buurtcombinaties stadsdeel Zuid. Projectnummer: 9306 In opdracht van: Gebiedsmanagement, Stadsdeel Oud-Zuid

Transcriptie

1 Fact sheets buurtcombinaties stadsdeel Zuid Projectnummer: 9306 In opdracht van: Gebiedsmanagement, Stadsdeel Oud-Zuid Lonneke van Oirschot MSc Raziye Simsek MSc Drs. Jeroen Slot Oudezijds Voorburgwal 300 Postbus GL Amsterdam 1000 AR Amsterdam Telefoon Fax Amsterdam, november 2009

2 2

3 Inhoud Inleiding 5 1 Oude Pijp 7 2 Nieuwe Pijp 10 3 Diamantbuurt 13 4 Hoofddorppleinbuurt 15 5 Schinkelbuurt 18 6 Willemsparkbuurt 21 7 Museumkwartier 24 8 Stadionbuurt 27 9 Apollobuurt Duivelseiland Scheldebuurt Ijselbuurt Rijnbuurt Station Zuid e.o Buitenveldert-West Buitenveldert-Oost 52 3

4 4

5 Inleiding In mei 2010 worden de 14 huidige stadsdelen samengevoegd tot zeven stadsdelen. Zuideramstel en Oud-Zuid gaan samen stadsdeel Zuid vormen. Om een beter beeld te krijgen van de situatie in dit nieuwe stadsdeel is een overzicht van de situatie per wijk wenselijk. Stadsdeel Oud-Zuid heeft O+S, de dienst Onderzoek en Statistiek van de gemeente Amsterdam, benaderd dit overzicht te leveren in de vorm van fact sheets. Alle wijken / buurtcombinaties in Oud-Zuid en Zuideramstel hebben een aparte fact sheet die in deze rapportage afzonderlijke hoofdstukken vormen. De volgende wijken komen aan de orde: - Oude Pijp (V24 / K24) - Nieuwe Pijp (V25 / K25) - Diamantbuurt (V26 / K26) - Hoofddorppleinbuurt (V44 / K44) - Schinkelbuurt (V45 / K45) - Willemsparkbuurt (V46 / K46) - Museumkwartier (V47 / K47) - Stadionbuurt (V48 / K48) - Apollobuurt (V49 / K49) - Duivelseiland (V50 / K50) - Scheldebuurt (W52 / K52) - Ijselbuurt (W53 / K53) - Rijnbuurt (W54 / K54) - Station Zuid e.o. (W59 / K59) - Buitenveldert-West (W90 / K90) - Buitenveldert-Oost (W91 / K91) De hoofdstukken / fact sheets bevatten een afbeelding van de betreffende buurtcombinatie, een korte samenvatting van de situatie in de wijk en een uitgebreide beschrijving van de situatie op het gebied van bevolking, werk en inkomen en wonen en woonomgeving. In deze uitgebreide beschrijving wordt de wijk vergeleken met het gemiddelde van stadsdeel Zuid. Deze vergelijking wordt geïllustreerd aan de hand van een figuur. In het vervolg van de inleiding wordt deze figuur uitgelegd door middel van een voorbeeld. De fact sheets sluiten af met een korte typering van de wijk. In de bijlage volgt een korte omschrijving van de indicatoren die in de figuren te zien zijn. In de bijlage zijn ook tabellen met alle achterliggende cijfers te vinden. Uitleg figuur In de fact sheets worden de buurtcombinaties besproken aan de hand van indicatoren / dimensies op het gebied van bevolkingssamenstelling, werk en inkomen en wonen en woonomgeving. In de bijlage staat een tabel met alle gegevens van deze indicatoren. De belangrijkste indicatoren zijn uitgekozen en vormen samen de figuur zoals het voorbeeldfiguur. De definities van deze indicatoren zijn te vinden in de bijlage. 5

6 Alle dimensies staan in de onderstaande figuur op de assen. Het hart van de figuur betekent de laagste score, de buitenrand betekent de hoogste score. De scores op heterogeniteit, tevredenheid met de buurt en de ratio banen / beroepsbevolking lopen in de figuur in plaats van 0-1 of 0-10 van (dus x10 of x100). De scores op de objectieve en subjectieve veiligheidsindex zijn ongewijzigd gebleven. De laagste scores zijn het hart van het figuur (indexscore 50 op objectief en indexscore 46 op subjectief), de hoogste scores de buitenrand (indexscore 100 op objectief 1 en 75 op subjectief). Van de overige indicatoren zijn zogenaamde percentielscores gemaakt. Alle scores lopen van 0 tot 100, waarbij de laagste oorspronkelijke score gelijk is gesteld aan 0 en de hoogste aan 100. Alle tussenliggende getallen worden vervangen door het percentage dat lager scoort op de oorspronkelijke indicator. Als de gemiddelde WOZ-waarde in een buurt bijvoorbeeld is en 50% van de buurten heeft een lagere gemiddelde waarde, krijgt de buurt een score van 50. Zo wordt de verhouding tussen de verschillende buurtcombinaties en het stadsdeel Zuid zichtbaar. Voor de berekening van de percentielscores zijn alle scores van de buurtcombinaties, het gemiddelde in stadsdeel Zuid en het gemiddelde van Amsterdam meegenomen. De exacte scores zijn, zoals eerder aangegeven, terug te vinden in de tabellen in de bijlage. In het voorbeeldfiguur wordt Zuid op alle bovengenoemde dimensies vergeleken met Amsterdam. Er is bijvoorbeeld te zien dat het aandeel 65-plussers in Zuid naar verhouding groter is dan gemiddeld in Amsterdam, maar het aandeel sociale huurwoningen lager. In de fact sheets worden de betreffende buurtcombinaties aan de figuur toegevoegd. Voorbeeldfiguur Stadsdeel Zuid vergeleken met Amsterdam inrichting woonomgeving hetereogeniteit 100 aandeel 65-plussers tevredenheid met de buurt WOZ-waarde aandeel alleenstaanden aandeel gezinnen zonder kinderen sociale cohesie 20 0 ratio banen / beroepsbevolking aandeel sociale verhuur index inkomen saldo externe migratie sportvoorzieningen saldo interne migratie subjectieve veiligheid m2 groen per woning objectieve veiligheid Zuid Amsterdam 1 Hoogste indexcijfer op objectieve veiligheid is eigenlijk 110 in V24. Deze is voor de figuur gelijk gesteld aan

7 1 Oude Pijp De Oude Pijp grenst aan het Centrum van Amsterdam en ligt in het noordoosten van stadsdeel Zuid (zie figuur 1.1). Onder andere de Albert Cuyp, het Sarphatipark, het Marie Heinekenplein zijn gesitueerd in de Oude Pijp. Het is de oudste buurtcombinatie van stadsdeel Zuid met relatief veel kleine woningen. In de afgelopen jaren waren de woningen aantrekkelijk voor studenten en starters, mede door de gunstige woningprijzen. Hoewel de woningprijzen inmiddels zijn gestegen (de prijs per vierkante meter is hoog), is eerdere aantrekkingskracht op studenten en starters nog goed zichtbaar. De aantrekkelijkheid van de woonomgeving wordt (en werd) ook bepaald door de ligging ten opzichte van het centrum, de horecagelegenheden, de winkels in de buurt en in de toekomst de Noord/Zuidlijn. Door deze voorzieningen zal de buurt zijn aantrekkelijkheid behouden. De Oude Pijp zal hierdoor voor nieuwe stedelingen het nieuwe centrum van Amsterdam gaan worden. Deze nieuwe stedelingen, autochtone Nederlanders van buiten Amsterdam, tussen 18 en 34 jaar, die werken in de stad en in dit geval al een bovengemiddeld inkomen hebben, zullen zich in de toekomst in de Oude Pijp gaan vestigen en het beeld van de buurt verder bepalen. Figuur 1.1 Oude Pijp In figuur 1.2 wordt de Oude Pijp op een aantal dimensies vergeleken met het gemiddelde van stadsdeel Zuid. Hieronder worden de belangrijkste dimensies kort besproken. 7

8 Bevolking In de Oude Pijp wonen relatief veel studenten en starters; de leeftijdsgroep tussen de 20 en 34 jaar (40%) is groot vergeleken met het gemiddelde van Zuid (28%). Daarnaast is ook het aandeel alleenstaanden (68%) hoger dan het gemiddelde in Zuid (59%). De samenstelling van de bevolking is ongeveer even divers als het hele stadsdeel (score van 0,58 vergeleken met gemiddeld 0,55 op een schaal van 0 tot en met 1, waarbij een score 1 heterogeen en 0 homogeen betekent), maar minder heterogeen dan Amsterdam (0,69). Werk en inkomen Dat de Oude Pijp aantrekkelijk is voor starters en studenten is ook terug te zien in het gemiddelde inkomen dat lager is dan het stadsdeelgemiddelde. Op de inkomensindex scoort de Oude Pijp 100 (gelijk aan het Nederlandse gemiddelde) terwijl het gemiddelde indexcijfer voor Zuid 116,7 is. De verhouding tussen potentiële werknemers en het aantal banen in de buurt is redelijk laag (0,43 in vergelijking tot 0,91 in het stadsdeel). Het aantal potentiële werknemers in de Oude Pijp is met het grootst in het hele stadsdeel. Wonen en woonomgeving De woningen zijn relatief oud en klein en de WOZ-waarde ( ) is daardoor een van de laagste in Zuid (gemiddeld ). Het aandeel sociale huurwoningen (30%) ligt rond het stadsdeelgemiddelde (32%), maar het aandeel particuliere huurwoningen is iets hoger (48% versus 42% gemiddeld). Op gebied van veiligheid is de Oude Pijp de minst veilige buurt in Zuid. De objectieve veiligheid is het laagst in de stad (indexscore van 110 vergeleken met 69 gemiddeld (hoe lager de score hoe veiliger)). Ook de subjectieve veiligheid is in deze buurtcombinatie (naast de Nieuwe Pijp) het laagst (indexscore van 68 vergeleken met 58 gemiddeld). In de tevredenheid van de bewoners met hun woonomgeving is dit niet terug te zien. De bewoners zijn tevreden over hun buurt (rapportcijfer van 7,9) en de sociale cohesie ligt rond het gemiddelde van het stadsdeel (en is dus iets hoger dan het stedelijk gemiddelde). Opvallend is dat vanuit Amsterdam minder mensen naar de Oude Pijp trekken dan er naar andere delen van de stad verhuizen (negatief saldo interne migratie). Daarmee is de Oude Pijp de buurtcombinatie met het laagste (negatieve) saldo van interne migratie (verhuizingen binnen Amsterdam) in verhouding tot de andere buurtcombinaties. De migratie van en naar buiten Amsterdam (externe migratie) is juist een van de hogere in Zuid. Vanuit buiten de stad komen er juist meer mensen bij dan vertrekken. De Oude Pijp lijkt aantrekkelijk voor mensen van binnen èn buiten Amsterdam. 8

9 Figuur 1.2 Oude Pijp vergeleken met stadsdeel Zuid en Amsterdam inrichting woonomgeving hetereogeniteit 100 aandeel 65-plussers tevredenheid met de buurt WOZ-waarde aandeel alleenstaanden aandeel gezinnen zonder kinderen sociale cohesie 20 0 ratio banen / beroepsbevolking aandeel sociale verhuur index inkomen saldo externe migratie sportvoorzieningen saldo interne migratie subjectieve veiligheid m2 groen per woning objectieve veiligheid Amsterdam Zuid Oude Pijp De Oude Pijp is een vitaal onderdeel van de rode loper De Oude Pijp is de eerste buurt waar het Centrum over de Singelgracht is uitgerold. Het is een schoolvoorbeeld van de milde gentrification die zich in Amsterdam heeft voltrokken in de afgelopen 25 jaar. Opvolging van eerdere en oorspronkelijke bewoners door nieuwe stedelingen, aanvankelijk studenten, inmiddels ook jonge hoogopgeleide starters op de arbeidsmarkt. De centrale ligging, de hoge dichtheid, de sterke functiemenging en de kleinschalige diversiteit verlenen de buurt een heel sterke identiteit. In het perspectief van Zuid als geheel is de buurt niet meer dan een starterswijk. Er is nog veel kwaliteitsverbetering (openbare ruimte, woningen) en intensivering van het gebruik mogelijk, zonder dat dit label wordt aangetast. Voor de toekomst is vooral de inpassing van de NZ-lijn in de openbare ruimte een belangrijke opgave. Het is een vitaal onderdeel van de rode loper. 9

10 2 Nieuwe Pijp In het Noordoosten, ten zuiden van de Oude Pijp, ligt de Nieuwe Pijp (zie figuur 2.1). De buurt toont veel gelijkenissen met de Oude Pijp, maar loopt op een aantal fronten achter. Zo is het aandeel woningen in de sociale verhuur hoger, het gemiddelde inkomen lager en is de sociale cohesie ook laag. Door de woningprijzen en de locatie trekt ook de Nieuwe Pijp nieuwe stedelingen, maar zij hebben een lager inkomen dan de nieuwe stedelingen die zich in de Oude Pijp vestigen. Door de locatie en de aantrekkingskracht op jonge niet- Amsterdammers heeft de Nieuwe Pijp de potentie om meer op de Oude Pijp te gaan lijken. Dit zal echter wel tijd in beslag nemen, omdat het nog een aantal jaar zal duren voordat ook in deze buurt de nieuwe stedelingen (of studenten en starters) de sfeer in de buurt gaan bepalen. Figuur 2.1 Nieuwe Pijp Bevolking Negen procent van de bevolking in Zuid (N = ) woont in de Nieuwe Pijp. De samenstelling van verschillende herkomstgroepen in de buurt is redelijk divers (score van.60 vergeleken met.55 gemiddeld in Zuid). Dit komt omdat er naar verhouding minder autochtonen en meer Marokkanen, Surinamers en overig niet-westerse allochtonen in de Nieuwe Pijp wonen in vergelijking tot de rest van het stadsdeel. Net als in de Oude Pijp is het aandeel tussen de 20 en 34 jaar redelijk hoog (37% in de Nieuwe Pijp, 40% in de 10

11 Oude Pijp tegenover 28% gemiddeld in Zuid). Het aandeel alleenstaanden is het op een na hoogste in het stadsdeel (66%). Werk en inkomen Het gemiddelde inkomen in de Nieuwe Pijp is lager dan het stadsdeelgemiddelde. Op de index heeft de Nieuwe Pijp met 95,4 een score onder het landelijk gemiddelde (100). Alleen de Diamantbuurt scoort lager (86,1) en Rijnbuurt heeft een gelijke score. De verhouding tussen het aantal banen en de potentiële beroepsbevolking is ongeveer één op twee. De vestigingen met werkzame personen zijn te vinden in de sector Onroerend goed en zakelijke diensten (o.a. advocaten en makelaars). Wonen en woonomgeving De veiligheid in de Nieuwe Pijp is lager dan gemiddeld in het stadsdeel, zowel qua subjectieve als objectieve veiligheid. Het is in de Nieuwe Pijp wel veiliger dan gemiddeld in Amsterdam. Opvallend zijn de lage WOZ-waardes en het relatief hoge aandeel sociale huurwoningen vergeleken met de rest van Zuid. De woningen zijn relatief klein (in oppervlakte en aantal kamers) en oud. Ook opvallend is dat de sociale cohesie erg laag is, maar dat de bewoners wel tevreden zijn met hun buurt. De grootste migratiestroom in de Nieuwe Pijp wordt veroorzaakt door verhuizingen binnen Amsterdam. Het saldo is echter negatief (er vertrekken meer mensen dan zich er vestigen). Het saldo van externe migratie (verhuizingen van en naar buiten Amsterdam) is juist positief. Net als in de Oude Pijp lijkt de buurt nieuwe stedelingen aan te trekken. Met als grote verschil dat degene die zich in de Oude Pijp vestigen een hoger inkomen hebben dan zij die naar de Nieuwe Pijp komen. Figuur 2.2 Nieuwe Pijp vergeleken met stadsdeel Zuid en Amsterdam hetereogeniteit 100 inrichting woonomgeving aandeel 65-plussers tevredenheid met de buurt WOZ-waarde aandeel alleenstaanden aandeel gezinnen zonder kinderen sociale cohesie 20 0 ratio banen / beroepsbevolking aandeel sociale verhuur index inkomen saldo externe migratie sportvoorzieningen saldo interne migratie subjectieve veiligheid m2 groen per woning objectieve veiligheid Amsterdam Zuid Nieuwe Pijp 11

12 Nieuwe Pijp heeft potentie aan te sluiten bij Oude Pijp De Nieuwe Pijp lijkt in een aantal opzichten op de Oude Pijp; de functiemenging is echter minder sterk; de woningvoorraad is minder divers (hoger aandeel sociale verhuur). Het aandeel alleenstaanden is wel relatief hoog, net als het aandeel jarigen, maar de stedelijke oriëntatie van de bewoners is gemiddeld aanzienlijk kleiner. Deze doorsnee stadswijk heeft in veel opzichten de potentie aansluiting te vinden bij de Oude Pijp. 12

13 3 Diamantbuurt In het oostelijk deel van stadsdeel Zuid ligt de Diamantbuurt. Van alle buurten in Zuid staat de Diamantbuurt er het minst voor. De sociale samenhang is laag, het aandeel sociale huurwoningen is hoog en het gemiddelde inkomen is laag. Waar de Oude Pijp en (in mindere mate) de Nieuwe Pijp aantrekkelijk zijn (geworden) voor nieuwe stedelingen, is hiervan in de Diamantbuurt geen sprake. Het hoge aandeel sociale huurwoningen bepaalt het beeld van deze buurt. Als dit in de komende jaren niet verandert, zal de sfeer en de beeld van de buurt de komende jaren ook stabiel blijven. Figuur 3.1 Diamantbuurt Bevolking De bevolking in de Diamantbuurt bestaat uit diverse herkomstgroepen. De diversiteit is het hoogst in heel Zuid (0.72 tegenover.55 gemiddeld). Dit komt omdat de groep autochtonen relatief klein is en andere herkomstgroepen (Marokkanen, Turken, Surinamers en overige niet-westerse allochtonen) relatief groot. De groep inwoners tussen 50 en 64 jaar is met 22% het grootst vergeleken met de rest van het stadsdeel 18%; op het Museumkwartier na waar deze groep even groot is). Opvallend in de Diamantbuurt is het aandeel eenoudergezinnen (11% in vergelijking tot 7% gemiddeld). Werk en inkomen In stadsdeel Zuid is de verhouding banen en potentiële werkbevolking nergens zo laag als in de Diamantbuurt (0,17, stadsdeelgemiddelde is 0,91). De vestigingen met werkzame 13

14 personen die zich in de buurt bevinden zijn bijvoorbeeld het stadsdeelkantoor van Oud- Zuid aan de Karel du Jardinstraat en het Gemeentearchief aan de Amstel. Het gemiddelde inkomen in de Diamantbuurt (indexscore 86,1) is het laagst in heel het stadsdeel (score 116,7) en ook lager dan het gemiddelde van Amsterdam (indexscore 98,1). Wonen en woonomgeving De Diamantbuurt is de buurt in Zuid met de meeste sociale verhuurwoningen. Met 80% heeft de buurt een veel hoger aandeel dan de andere buurten in Zuid (32%) en Amsterdam (49%). De WOZ-waarde in de Diamantbuurt ( ) is na de Nieuwe Pijp ( ) dan ook het laagst in het stadsdeel. De sport- en groenvoorziening in de Diamantbuurt zijn minimaal, maar de bewoners zijn redelijk tevreden over hun buurt (7,4) en met de inrichting van de woonomgeving (6,6). Deze beoordeling is iets minder positief dan gemiddeld in Zuid, maar ligt rond het gemiddelde van Amsterdam. De sociale samenhang in de buurt is laag, lager dan het stedelijk gemiddelde. De veiligheid, zowel objectief als subjectief, is wel hoger dan het stedelijk gemiddelde en ligt rond het gemiddelde van Zuid. In 2008 zijn er uit de Diamantbuurt meer mensen vertrokken dan zich hebben gevestigd. Vooral veel bewoners zijn vertrokken naar buiten Amsterdam. Figuur 3.2 Diamantbuurt vergeleken met stadsdeel Zuid en Amsterdam hetereogeniteit 100 inrichting woonomgeving aandeel 65-plussers tevredenheid met de buurt WOZ-waarde aandeel alleenstaanden aandeel gezinnen zonder kinderen sociale cohesie 20 0 ratio banen / beroepsbevolking aandeel sociale verhuur index inkomen saldo externe migratie sportvoorzieningen saldo interne migratie subjectieve veiligheid m2 groen per woning objectieve veiligheid Amsterdam Zuid Diamantbuurt Grote potentie Diamantbuurt door architectuur De Diamantbuurt heet een kansarme gezinsbuurt te zijn. Naar de kenmerken van bewoners gemeten is dat een begrijpelijk label. De buurt heeft bovendien een slecht imago en wordt gemakkelijk in verband gebracht met overlast en criminaliteit. De gegevens uit statistieken zijn op dat laatste punt overigens minder verontrustend. De potentie van de buurt is gegeven de stedenbouwkundige opzet en de architectuur groot. Door successie van de huidige bewoners zal de potentie ook tot uiting komen, al is onzeker hoe lang dat zal duren. 14

15 4 Hoofddorppleinbuurt In het uiterste westen van Zuid bevindt zich de Hoofddorppleinbuurt (zie figuur 4.1). Deze buurt ligt tussen de Westlandgracht, de ringweg A10, de Schinkel en de Lelylaan. De Hoofddorppleinbuurt is de minst opvallende buurt van het stadsdelen. De bevolkingssamenstelling lijkt op de samenstelling van Amsterdam en in mindere mate op Zuid. Zuid is over het algemeen een welvarend stadsdeel en hierin blijft de Hoofddorppleinbuurt iets achter. De mogelijke positieve invloed van de andere buurten in Zuid (waar het beter gaat) wordt door de natuurlijke barrière van de Schinkel tegengehouden. Aan de andere kant houdt de ring A10 de mogelijke negatieve invloed van de buurten in Slotervaart tegen (Westlandgracht en Overtoomseveld). In de toekomst zal deze buurt zich eerder positief dan negatief gaan ontwikkelen. De ligging ten opzichte van het centrum, de ring (er binnen maar wel vlakbij) en de totale aantrekkelijkheid van het stadsdeel zullen hier van grote invloed op zijn. Figuur 4.1 Hoofddorppleinbuurt In figuur 4.2 worden de belangrijkste dimensies vergeleken met de scores in Zuid en Amsterdam. Hieronder worden de onderwerpen kort besproken. De bijbehorende tabellen zijn in de bijlage te vinden, evenals de definities van de dimensies / indicatoren. 15

16 Bevolking In de Hoofddorppleinbuurt wonen mensen (op 1 januari 2009) waarvan 35% tussen de 20 en 34 jaar is (in vergelijking met 28% in Zuid). De huishoudens bestaan zowel uit alleenstaanden (59%), gezinnen zonder kinderen (22%) en gezinnen met kinderen (11%). Het aandeel gezinnen zonder kinderen is gemiddeld hoger dan in de rest van het stadsdeel. De samenstelling van de herkomstgroepen is minder divers dan gemiddeld in Zuid (0.49 versus 0.55). Werk en inkomen In de Hoofddorppleinbuurt zijn naar verhouding minder potentiële banen dan potentiële werknemers (verhouding 0,65: 1). Dit is lager dan in de stad en het stadsdeel. Voor in de sector Onroerend goed en zakelijke dienstverlening zijn er vestigingen in de Hoofddorppleinbuurt. Het inkomen in de buurt (indexscore 106.9) ligt iets lager dan het gemiddelde van Zuid (116,7), maar hoger dan het stedelijke gemiddelde (98,1). Wonen en woonomgeving De woningen in de Hoofddorppleinbuurt hebben gemiddeld een lage WOZ-waarde ( ) vergeleken met de rest in Zuid ( ), maar is wel hoger dan het Amsterdamse gemiddelde ( ). Het aandeel sociale verhuurwoningen is vrij laag (16% vergeleken met 32% in Zuid) en het aandeel particuliere verhuurwoningen is juist vrij hoog (49% vergeleken met 42% in Zuid). Opvallend is de hoge sociale cohesie in de buurt; 53% van de respondenten is positief over de andere buurtbewoners en de gezelligheid en voelt zich er thuis. De veiligheid in de buurt, objectief en subjectief, ligt rond het gemiddelde van Amsterdam en is hoger dan het Amsterdamse gemiddelde. Het saldo vestiging en vertrek in de Hoofddorppleinbuurt is negatief; er vertrekken meer mensen dan zich hebben gevestigd. Dit geldt vooral voor de externe migratie waar 130 mensen meer zijn vertrokken dan zijn gekomen. Figuur 4.2 Hoofddorppleinbuurt vergeleken met stadsdeel Zuid en Amsterdam hetereogeniteit 100 inrichting woonomgeving aandeel 65-plussers tevredenheid met de buurt WOZ-waarde aandeel alleenstaanden aandeel gezinnen zonder kinderen sociale cohesie 20 0 ratio banen / beroepsbevolking aandeel sociale verhuur index inkomen saldo externe migratie saldo interne migratie subjectieve veiligheid sportvoorzieningen m2 groen per woning objectieve veiligheid Amsterdam Zuid Hoofddorppleinbuurt 16

17 In Hoofddorppleinbuurt sprake van langzame opwaardering De Hoofddorppleinbuurt is een in populariteit groeiende buurt die door de nabijheid van erg gewilde buurten nog potentie heeft om stedelijker te worden. De beperkte kwaliteit en diversiteit in de woningvoorraad leiden ertoe dat de opwaardering langzaam verloopt en de buurt voor grote groepen toegankelijk blijft. 17

18 5 Schinkelbuurt De Schinkelbuurt, in het westen van stadsdeel Zuid, wordt begrensd door de Schinkel en de Amstelveenseweg (zie figuur 5.1). In het zuidelijke deel van de buurt ligt een tramremise van het GVB, het start- en eindpunt van de Elektrische Museumtramlijn en een Huis van Bewaring. Het noordelijke deel bestaat uit woningen en een aantal straten met winkels. De Schinkelbuurt is een gemiddelde buurt in stadsdeel Zuid. De bevolkingssamenstelling (qua herkomst, leeftijd en huishoudenstypen), de woningen (qua waarde en type) en de tevredenheid van de bewoners met de woonomgeving hebben allemaal scores rond het stadsdeelgemiddelde. De Schinkelbuurt lijkt beïnvloedt te worden door de drie aangrenzende buurten. De Hoofddorppleinbuurt is een vergelijkbare gemiddelde buurt, maar de Schinkelbuurt scoort op een aantal indicatoren toch iets hoger. Dit komt voornamelijk door de Willemsparkbuurt (K46 in figuur 5.1) waar de inwoners gemiddeld rijker en de woningen meer waard zijn. Door de ligging van de buurt ten opzichte van het centrum, de ring A10 en het Vondelpark leent de Schinkelbuurt zich voor een ontwikkeling die parallel loopt aan de ontwikkeling van de Pijp. Als de woningen daar in de toekomst duurder worden, lijkt de Schinkelbuurt een goed alternatief voor starters en studenten met een lager of gemiddeld inkomen. Figuur 5.1 Schinkelbuurt 18

19 Bevolking De Schinkelbuurt is met inwoners de op twee na kleinste buurtcombinatie in stadsdeel Zuid. De bevolkingssamenstelling in de buurt (0.56) is minder divers dan in de rest van Amsterdam (0.69) en ongeveer gelijk aan het stadsdeelgemiddelde (0.55). Ook de samenstelling van leeftijdsgroepen is ongeveer gelijk aan het stadsdeelgemiddelde; 13% is 19 jaar of jonger, 10% is 65 jaar of ouder en de rest (77%) is tussen de 20 en 64 jaar oud. Het aandeel alleenstaanden is naar verhouding redelijk hoog (64% ten opzichte van 59% gemiddeld). Werk en inkomen De verhouding tussen de potentiële beroepsbevolking en het aantal banen is in de Schinkelbuurt ongeveer één op één (ratio 1: 1,05). Er zijn relatief veel vestigingen in de sector onroerend goed en zakelijke dienstverlening (38% van de vestigingen) en daarnaast biedt het GVB relatief veel arbeidsplaatsen. Het gemiddelde inkomen van de bewoners van de Schinkelbuurt (103.7) ligt iets hoger dan het stedelijk gemiddelde (98.1), maar lager dan het stadsdeelgemiddelde (116.7). Wonen en woonomgeving De woonomgeving wordt door de bewoners van de Schinkelbuurt positief beoordeeld; de inrichting krijgt een gemiddeld rapportcijfer van 6,5 en de gemiddelde tevredenheid met de buurt is een 7,8. De sociale samenhang is groter dan het gemiddelde van Zuid. Qua woningen laat de Schinkelbuurt het gemiddelde beeld van stadsdeel Zuid zien; iets minder dan een derde koopwoningen (28%), een derde (35%) is sociale verhuur en iets meer dan een derde (37%) is particuliere verhuur. De gemiddelde WOZ-waarde is met lager dan het stadsdeelgemiddelde ( ) maar hoger dan het gemiddelde van Amsterdam ( ). Het aantal verhuizingen in de Schinkelbuurt is relatief laag. De verhuisstroom van en naar de rest van Amsterdam is iets groter dan de verhuisstroom van en naar buiten de stad. Het saldo van de interne en externe migratie is in beide buurten licht negatief; er vertrekken iets meer mensen dan zich vestigen. 19

20 Figuur 5.2 Schinkelbuurt vergeleken met stadsdeel Zuid en Amsterdam inrichting woonomgeving hetereogeniteit 100 aandeel 65-plussers tevredenheid met de buurt WOZ-waarde aandeel alleenstaanden aandeel gezinnen zonder kinderen sociale cohesie 20 0 ratio banen / beroepsbevolking aandeel sociale verhuur index inkomen saldo externe migratie sportvoorzieningen saldo interne migratie subjectieve veiligheid m2 groen per woning objectieve veiligheid Amsterdam Zuid Schinkelbuurt Schinkelbuurt kan zich ontwikkelen tot yuppenbuurt De Schinkelbuurt is klein en divers, met veel water. De buurt zal op de mooiste plekken overloop uit het chique deel van Zuid op vangen. Voor starters op de woningmarkt en voor startende ondernemers is de buurt ook aantrekkelijk. Een typische buurt waarin particulieren willen investeren. Maatwerk in de publieke ruimte zal de ontwikkeling van doorsnee naar yuppenbuurt (in de oorspronkelijke betekenis van het woord) kunnen versnellen. 20

21 6 Willemsparkbuurt In het Noorden van stadsdeel Zuid ligt de Willemsparkbuurt (zie figuur 6.1). Het Vondelpark neemt het noordelijk deel van de buurt in beslag. Centraal door de buurt lopen de Koninginneweg en de Cornelis Krusemanstraat. De Willemsparkbuurt is een gezinswijk voor welgestelde huishoudens; in de omgeving zijn voldoende voorzieningen (waaronder het park en scholen) en de huizen zijn groot genoeg voor ouders met kinderen. Er vindt in deze buurt wel een redelijk hoge doorstroom van bewoners plaats. Dit wordt veroorzaakt door Amsterdammers zelf, maar ook door expats. Deze mensen zijn afkomstig uit Europa, Noord-Amerika, Japan, hebben hoge functies in het bedrijfsleven, en willen tijdelijk in Amsterdam wonen omdat zij daar moeten werken. Veel werkgevers bevinden zich binnen de ring van Amsterdam, rond de Zuidas of Schiphol. Wonen in Zuid is daarom een goede optie. De expats nemen hun partner en /of kinderen mee, die hier naar school gaan. Door het type woningen en de ligging zal deze buurt in de toekomst weinig veranderen. De welgestelde gezinnen, met en zonder kinderen, zullen hier het beeld blijven bepalen. Figuur 6.1 Willemsparkbuurt Bevolking Slechts 4% van de bevolking in Zuid woont in de Willemsparkbuurt. In de buurt wonen veel gezinnen met kinderen (22% vergeleken met 12% gemiddeld). Van de inwoners is 22% dan ook 19 jaar of jonger terwijl dit in heel Zuid 15% is. De groep tussen 20 en 34 jaar oud is relatief klein (22% vergeleken met 28% in Zuid). Naast autochtonen wonen er 21

22 in de Willemsparkbuurt ook relatief veel westerse allochtonen. Dit maakt dat de bevolkingssamenstelling qua herkomst niet homogeen is (score 0.52). Werk en inkomen Het gemiddelde inkomen in de Willemsparkbuurt is hoog vergeleken met het gemiddelde van Zuid en Amsterdam. De score op de index van de Willemsparkbuurt is 167,7, voor Zuid is dit 116,7. De verhouding tussen de banen en de potentiële beroepsbevolking is 1,08: 1, in theorie is er voldoende werkgelegenheid in de buurt. De vestigingen met werknemers zijn vooral in de sector onroerend goed en zakelijke dienstverlening. Hieronder vallen onder andere advocaten en makelaars. Wonen en woonomgeving De woningen in de Willemsparkbuurt zijn gemiddeld groot, ruim 90% is groter dan 60 vierkante meter. Dit is terug te zien in de gemiddelde WOZ-waarde; waar deze in Zuid is, is dit in de Willemsparkbuurt Het aandeel sociale verhuur is dan ook laag (10%) en het aandeel koopwoningen hoog (44%). In de buurt zijn ook veel meer sportvoorzieningen dan gemiddeld. Door het Vondelpark is het aantal vierkante meters groen per woning erg groot (89m2), zeker in vergelijking met de buurten die eerder ook tot Oud-Zuid behoorden. De bewoners zijn tevreden met hun buurt (8,3) en beoordelen de inrichting van de woonomgeving ook als goed (7,4). De sociale samenhang in de buurt is hoger dan gemiddeld in Zuid. De bewoners voelen zich thuis in de buurt en vinden dat de bewoners prettig met elkaar omgaan. De veiligheid is iets lager dan in Zuid, vooral op gebied van objectieve veiligheid. Het aandeel inbraken in woningen en bedrijven is in deze buurt iets groter dan in de rest van het stadsdeel. De mensen die uit de buurt weggaan gaan eerder naar een ander deel van Amsterdam. De mensen die in de Willemsparkbuurt komen wonen, komen zowel van buiten als binnen Amsterdam. Het saldo interne migratie van en naar de buurt is negatief, het saldo externe migratie is juist positief. De aantallen ontlopen elkaar echter niet veel. 22

23 Figuur 6.2 Willemsparkbuurt vergeleken met stadsdeel Zuid en Amsterdam inrichting woonomgeving tevredenheid met de buurt hetereogeniteit aandeel 65-plussers aandeel alleenstaanden WOZ-waarde sociale cohesie aandeel gezinnen zonder kinderen ratio banen / beroepsbevolking aandeel sociale verhuur index inkomen saldo externe migratie sportvoorzieningen saldo interne migratie subjectieve veiligheid m2 groen per woning objectieve veiligheid Amsterdam Zuid Willemspark Willemsparkbuurt en Museumkwartier hebben positieve uitstraling naar omliggende buurten Een welgesteld dorp in de stad, met hoge welstand, veel zakelijke dienstverlening en ook gewild door huishoudens met kinderen. Door het prijsniveau van onroerend goed en het zeer beperkte aanbod in de sociale sector is de bevolking selectief, maar met positieve uitstraling naar omliggende buurten. 23

24 7 Museumkwartier Met inwoners is het Museumkwartier een van de grotere buurten in Zuid. Het Museumplein vormt de kern van deze buurt. Het Museumkwartier is een welvarende buurt, waar vooral gezinnen met kinderen en (getrouwde) koppels wonen. Het gemiddelde inkomen en de WOZ-waarde van de woningen zijn de op één na hoogste in het stadsdeel. De buurt is daarmee vergelijkbaar met de Apollobuurt. Een opvallend verschil tussen de Apollobuurt en het Museumkwartier is de sociale samenhang. De bewoners in de Apollobuurt hebben beter contact met de buren en voelen zich meer thuis dan de bewoners van het Museumkwartier. Een belangrijke oorzaak is het gebruik van de openbare ruimte in beide buurten. Het Museumkwartier trekt door alle musea en het Vondelpark veel meer bezoekers waardoor de kans op contact met vreemden (op straat) veel groter is en er minder het gevoel bestaat dat de buurt van de inwoners zelf is. In toekomst zal het Museumkwartier niet veel veranderen. De toeristische trekpleisters blijven en de woningen zullen door de grootte, de ligging en de omgeving dezelfde hoge waarde behouden. Figuur 7.1 Museumkwartier Bevolking De inwoners van het Museumkwartier wonen voornamelijk als gezinnen met (17%) of zonder (23%) kinderen. Het aandeel alleenstaanden is in verhouding tot Zuid en de rest van Amsterdam laag. Van alle bewoners is 20% onder de 20 jaar, dit is meer dan het stadsdeelgemiddelde (15%). De samenstelling van herkomstgroepen in de buurt is 24

25 redelijk homogeen (score van 0.48 vergeleken met 0.55 gemiddeld in Zuid en 0.69 in Amsterdam). Werk en inkomen Op Buitenveldert-West na bevinden zich in het Museumkwartier de meeste werkzame personen van het stadsdeel (respectievelijk en ). In het Museumkwartier bestaat de potentiële beroepsbevolking uit mensen. De verhouding tussen banen en potentiële werknemers is hiermee 1: 1,28. Het Museumkwartier heeft daarmee een van de grootste ratio s van Zuid. Qua inkomen van de inwoners is het Museumkwartier een van de welvarendste in het stadsdeel; de indexscore is 167,6 vergeleken met 116,7 gemiddeld. Wonen en woonomgeving Het Museumkwartier is een redelijk veilige buurt te noemen. De subjectieve veiligheid is zelfs het hoogst van heel het stadsdeel (indexscore 46 vergeleken met 58 gemiddeld). De objectieve veiligheid (score 67) ligt rond het gemiddelde (score 69). De bewoners zijn ook zeer tevreden over hun buurt; het gemiddelde rapportcijfer (8,4) is het hoogst van het stadsdeel en is hetzelfde als het gemiddelde rapportcijfer voor de Apollobuurt en Station Zuid en omgeving. Ook de inrichting van de woonomgeving wordt door de bewoners goed beoordeeld met een 7,6. Opvallend is de sociale cohesie; de bewoners beoordelen de sociale samenhang in de buurt lager dan gemiddeld in Zuid, rond het Amsterdamse gemiddelde. De verhuizingen in het Museumkwartier kennen een negatief saldo, voornamelijk veroorzaakt door de interne migratie. Er zijn meer mensen die naar de rest van Amsterdam vertrekken dan er uit de rest van Amsterdam naar de buurt komen. Wat betreft de externe migratie vestigen zich meer dan vertrekken, maar dit weegt niet op tegen het negatieve saldo interne migratie. De woningen in de buurt zijn gemiddelde één van de duurste van het stadsdeel. De gemiddelde WOZ-waarde ( ) is na de Apollobuurt ( ) de hoogste van Zuid. Het is dan ook niet opvallend dat het aandeel sociale huurwoningen in de buurt erg laag is (3%). 25

26 Figuur 7.2 Museumkwartier vergeleken met stadsdeel Zuid en Amsterdam inrichting woonomgeving hetereogeniteit 100 aandeel 65-plussers tevredenheid met de buurt WOZ-waarde aandeel alleenstaanden aandeel gezinnen zonder kinderen sociale cohesie 20 0 ratio banen / beroepsbevolking aandeel sociale verhuur index inkomen saldo externe migratie sportvoorzieningen saldo interne migratie subjectieve veiligheid m2 groen per woning objectieve veiligheid Amsterdam Zuid Museumkwartier Willemsparkbuurt en Museumkwartier hebben positieve uitstraling naar omliggende buurten Een welgesteld dorp in de stad, met hoge welstand, veel zakelijke dienstverlening en ook gewild door huishoudens met kinderen. Door het prijsniveau van onroerend goed en het zeer beperkte aanbod in de sociale sector is de bevolking selectief, maar met positieve uitstraling naar omliggende buurten. 26

27 8 Stadionbuurt De Stadionbuurt grenst aan zes andere buurtcombinaties van stadsdeel Zuid. Kenmerkende punten in de Stadionbuurt zijn het Olympisch stadion, het voormalig Olympisch dorp en de architectuur, inclusief het stratenplan, van Berlage. Het verleden van de buurt is nu terug te zien in de grote hoeveelheid sportvoorzieningen in de buurt en het hoge aandeel sociale verhuurwoningen rondom de Marathonweg. Deze woningen zijn gebruikt voor sporters om daarna weer verhuurd te worden aan Amsterdammers. De woningen zijn redelijk oud en klein. De buurt zal in de toekomst meer op de Willemsparkbuurt en de Apollobuurt gaan lijken omdat de bevolking naar verwachting in samenstelling zal veranderen. De sociale verhuurwoningen worden gefaseerd als koopwoning aangeboden. Door de voorzieningen en de ligging ten opzichte van de snelweg, het centrum en de natuur (De Schinkel en Nieuwe Meer, het Vonderlpark en het Amsterdamse bos) maken de Stadionbuurt een aantrekkelijke locatie in Zuid. Omdat de gemiddelde WOZ-waarde lager is dan de omliggende buurten, zal ook deze buurt aantrekkingskracht hebben op de nieuwe stedelingen. Figuur 8.1 Stadionbuurt Bevolking Met inwoners woont 9% van de bevolking van Zuid in de Stadionbuurt. De buurt is na de Diamantbuurt de buurt met de hoogste etnische diversiteit (score van 0.63). Er wonen in vergelijking met de rest van het stadsdeel meer niet-westerse allochtonen. De bevolkingssamenstelling qua leeftijd is ongeveer gelijk de verdeling binnen het stadsdeel; 27

28 15% is jonger dan 20 jaar, 72% is tussen de 20 en 64 jaar en 12% is 65 jaar en ouder. Het aandeel alleenstaanden is iets hoger dan gemiddeld (63% vs. 59%). Werk en inkomen Het gemiddelde inkomen in de Stadionbuurt is gelijk aan het Nederlandse gemiddelde (indexscore 100.0). Dit is dus lager dan het stadsdeelgemiddelde (116.7), maar hoger dan het Amsterdamse gemiddelde (98.1). De verhouding banen en potentiële werknemers tussen de 15 en 64 jaar is 0.37:1. Er zijn dus meer werknemers dan banen. Wonen en woonomgeving Er is in de omgeving van het Olympisch stadion veel te doen op gebied van sport. Het aantal sportvoorzieningen in de Stadionbuurt is de op één na hoogste in Zuid. Naast de faciliteiten van het Olympisch stadion (inclusief sportschool), zijn de sportvoorzieningen te vinden bij het Olympiaplein (sportveldjes en een sportschool), Sportcomplex De Schinkel (sportvelden en atletiekbaan), Sportcomplex Zuid (tennisbanen), de Frans Otten Tennishal en de Sporthallen Zuid. De Stadionbuurt is ook één na hoogste qua aandeel woningen in de sociale verhuur (59%). Deze woningen zijn vooral te vinden in het voormalig Olympisch dorp, rond de Marathonweg. De WOZ-waarde ( ) is dan ook lager dan het gemiddelde in Zuid ( ). De bewoners zijn tevreden met hun buurt (7,8) en de sociale samenhang in de buurt is hoog. De bewoners voelen zich thuis in de buurt en vinden dat de mensen prettig met elkaar omgaan. Ook op gebied van veiligheid gaat het goed in de buurt; de objectieve veiligheid ligt rond het stadsdeelgemiddelde en de subjectieve veiligheid is hoger. In 2008 hebben zich veel nieuwe inwoners gevestigd in de Stadionbuurt, zowel vanuit binnen als buiten de rest van Amsterdam. Deze positieve saldi van de interne en externe migratie zijn mogelijk gemaakt door de grote hoeveelheid nieuwbouwwoningen in het Olympisch Kwartier (gebied tussen de Amstelveenseweg, Stadiongracht en Laan der Hesperiden). 28

29 Figuur 8.2 Stadionbuurt vergeleken met stadsdeel Zuid en Amsterdam inrichting woonomgeving hetereogeniteit 100 aandeel 65-plussers tevredenheid met de buurt WOZ-waarde sociale cohesie aandeel alleenstaanden aandeel gezinnen zonder kinderen ratio banen / beroepsbevolking aandeel sociale verhuur index inkomen saldo externe migratie sportvoorzieningen saldo interne migratie subjectieve veiligheid m2 groen per woning objectieve veiligheid Amsterdam Zuid Stadionbuurt Stadionbuurt heeft potentie door hoogwaardige stedenbouwkundige opzet De Stadionbuurt is mozaïek van kleinere buurten die sterk van karakter kunnen verschillen. Sommige stukjes zijn vergelijkbaar met de Diamantbuurt, andere zijn voorbeelden van dure en exclusieve nieuwbouw. De potentie is mede door de kwalitatief hoogwaardige stedenbouwkundige opzet groot. 29

30 9 Apollobuurt De Apollobuurt ligt centraal in stadsdeel Zuid, ten noorden van de ring A10 (zie figuur 9.1). Figuur 9.1 Apollobuurt De Apollobuurt is de buurt met de duurste woningen in het stadsdeel en maar weinig sociale woningbouw. In de buurt is een hoge sociale samenhang en een lage doorstroom van nieuwe bewoners (zowel van binnen als buiten de stad). Vergeleken met de overige buurten in stadsdeel Zuid is dit de meest welvarende. De vraag is of dit in de toekomst nog steeds zo zal zijn. Door de verdere invulling van station Zuid en omgeving zal die buurtcombinatie naar verwachting nog duurder en welvarender worden dan de Apollobuurt. Naar verwachting zal de situatie in de Apollobuurt de komende jaren stabiel blijven. Door het type woningen en de lage doorstroom zal de bevolkingssamenstelling nauwelijks veranderen en dit komt ook weer ten goede aan de sociale samenhang in de buurt. In figuur 9.2 wordt de Apollobuurt op een aantal dimensies vergeleken met het gemiddelde van stadsdeel Zuid. Hieronder worden de belangrijkste dimensies kort besproken. Bevolking In de Apollobuurt woonden op 1 januari mensen. De grootste groep bestaat uit volwassenen tussen 35 en 65 jaar (44%). In vergelijking met de overige buurten in stadsdeel Zuid wonen er ook relatief veel kinderen en jongeren tot en met 19 jaar (22% tegen over 16% in het hele stadsdeel). Dit is ook terug te zien in het aandeel gezinnen met kinderen (22%) dat hoger ligt dan het gemiddelde in Zuid (12%). Het aandeel 65- plussers is gelijk aan het stadsdeelgemiddelde van 16%. De samenstelling van de 30

31 inwoners van stadsdeel Zuid op basis van herkomst is in vergelijking met de rest van Amsterdam redelijk homogeen (0,55 versus 0,69 op een schaal van 0 tot 1 waarbij een 1 heterogeen en een -0 homogeen betekent). In de Apollobuurt ligt de heterogeniteit nog iets lager dan het gemiddelde van het stadsdeel (score van 0,50). Werk en inkomen In de Apollobuurt is de verhouding tussen de potentiële beroepsbevolking (inwoners tussen 15 en 64 jaar oud) 0,85. Dit betekent dat er per potentiële werknemer 0,85 banen in de eigen buurt bestaan wat rond het gemiddelde van Zuid ligt (0,91 banen per potentiële werknemer). Het gestandaardiseerde inkomen in de Apollobuurt is het hoogst van alle buurten in stadsdeel Zuid. Wonen en woonomgeving Het hoge gemiddelde inkomen hangt sterk samen met het type woningen en de woningprijzen in de Apollobuurt. Het aandeel koopwoningen is het hoogst in het hele stadsdeel (48%, met uitzondering van buurt Station Zuid (77%)). Ook de gemiddelde waarde van de woningen is het hoogste in Zuid ( vergeleken met gemiddeld). De bewoners zijn zeer tevreden over hun woonomgeving; zij beoordelen deze gemiddeld met een 8,4. Ook de sociale samenhang in de buurt wordt door de meerderheid met een voldoende beoordeeld en is het hoogste in Zuid. Het is dan ook niet opvallend dat het migratiesaldo in de Apollobuurt lager is dan in stadsdeel Zuid. Zowel het saldo verhuizingen binnen Amsterdam als van en naar buiten Amsterdam is lager. Op gebied van veiligheid scoort de Apollobuurt rond het gemiddelde van het stadsdeel. De objectieve veiligheid (heeft een indexscore van 68 in vergelijking met 69 in Zuid). In Amsterdam is de objectieve veiligheid gemiddeld veel lager (indexscore 88). De subjectieve veiligheid is ook rond het stadsdeelgemiddelde (indexscores van respectievelijk 56 en 57). Ook hier ligt het indexcijfer van Amsterdam hoger (75) en is het vergeleken met de hele stad dus relatief veilig in de Apollobuurt. 31

32 Figuur 9.2 Apollobuurt vergeleken met stadsdeel Zuid en Amsterdam inrichting woonomgeving hetereogeniteit 100 aandeel 65-plussers tevredenheid met de buurt WOZ-waarde aandeel alleenstaanden aandeel gezinnen zonder kinderen sociale cohesie 20 0 ratio banen / beroepsbevolking aandeel sociale verhuur index inkomen saldo externe migratie sportvoorzieningen saldo interne migratie subjectieve veiligheid m2 groen per woning objectieve veiligheid Amsterdam Zuid Apollobuurt Apollobuurt zonder dorpse karakter Willemsparkbuurt en Museumkwartier Een zeer welgestelde buurt, zonder het dorpse karakter van de Willemsparkbuurt en het Museumkwartier. 32

33 33

34 10 Duivelseiland De kleinste buurtcombinatie van Zuid ligt tussen het Museumkwartier en de Oude Pijp. Het Duivelseiland was een klein stuk land aan de Boerenwetering en is tussen 1800 en 1900 vernoemd naar een eilandje voor de kust van Frans Guyana waar een Franse generaal naar verbannen werd. In 2009 is de buurt een voorloper van de Oude Pijp. De Oude Pijp is steeds gewilder onder jonge mensen met ruim budget, mensen zoals nu al in Duivelseiland wonen. Niet alleen vanwege de ligging, maar ook vanwege de bevolkingssamenstelling is het logisch dat Duivelseiland bij veel buurtanalyses en - beschrijvingen onder het Museumkwartier gerekend wordt. Figuur 10.1 Duivelseiland Bevolking In Duivelseiland wonen inwoners, waarvan 42% tussen de 20 en 34 jaar oud zijn. Er wonen relatief veel alleenstaanden (66%, tegenover 59% gemiddeld) en relatief weinig gezinnen met kinderen (7%, in vergelijking met 12% gemiddeld). De diversiteit van herkomstgroepen is lager dan gemiddeld (score van 0,51 versus 0,55 in Zuid). De grootste groepen inwoners zijn autochtonen (61%) en westerse allochtonen (21%). Werk en inkomen De werkgelegenheid in Duiveleiland is in vergelijking met de rest van Zuid iets lager. Waar in het stadsdeel 0,91 banen per potentiële werknemer zijn, is dit in Duivelseiland 0,74. Het 34

35 gemiddelde inkomen is wel hoger dan gemiddeld; de indexscore van de buurt is 129,2, terwijl dit in Zuid 116,7 is. Wonen en woonomgeving In de meeste buurten in Zuid lopen de WOZ-waarde van de woningen en het gemiddelde inkomen van de inwoners parallel. In Duivelseiland is dit niet het geval; het inkomen is naar verhouding hoger dan de gemiddelde WOZ-waarde ( ). De woningen in de buurt zijn, net als in de Pijp, oud en niet erg groot. Wel zijn het momenteel voornamelijk particuliere huurwoningen (57%) en koopwoningen (21%) en maar weinig sociale verhuur (12%). De inwoners zijn tevreden met hun buurt (rapportcijfer 8,0). De buurt is echter erg klein waardoor de kans groot is dat de bewoners ook een deel van het Museumkwartier tot hun buurt rekenen. De verhuisstroom in Duivelseiland is naar verhouding redelijk groot voor een inwoneraantal van rond 1200; er vertrokken in mensen en er vestigden zich 291. Figuur 10.2 Duivelseiland vergeleken met stadsdeel Zuid en Amsterdam* tevredenheid met de buurt hetereogeniteit aandeel 65-plussers WOZ-waarde 60 aandeel alleenstaanden 40 aandeel sociale verhuur 20 0 aandeel gezinnen zonder kinderen saldo externe migratie ratio banen / beroepsbevolking saldo interne migratie index inkomen m2 groen per woning sportvoorzieningen Amsterdam Zuid Duivelseiland * van Duivelseiland zijn niet alle gegevens bekend. Daarom is een aantal indicatoren uit de figuur gelaten Duivelseiland kan alleen maar aan populariteit winnen Duivelseiland is een kleine buurt die vooral opvalt door de, overigens relatief onbekende, naam. Het is een overgangszone, die, ingeklemd tussen de roerige Oude Pijp en het Museumkwartier alleen maar aan populariteit kan winnen. 35

36 11 Scheldebuurt De Scheldebuurt is qua aantal inwoners de op één na grootste buurt in Zuid. Kenmerkend aan deze buurt is de RAI in het zuidwesten. De buurt is een gemiddelde buurt in Zuid. De bewoners van de Scheldebuurt zijn homogener qua herkomstsamenstelling dan andere buurten in Zuid, maar qua leeftijd ziet het beeld er uit als het stadsdeelgemiddelde. De woningen lijken qua grootte redelijk op elkaar; 75% heeft vier of meer kamers. Doordat de woningen wat ouder zijn, er minder voorzieningen zijn dan in de omliggende buurten, er veel verkeersdruk is van de A10 en de buurt verder van het centrum van Amsterdam ligt, lijkt deze buurt minder aantrekkelijk te zijn dan vergelijkbare buurten in Zuid. De nieuwe metrolijn zal hier in de toekomst naar verwachting verandering in brengen. Ook de aantrekkingskracht van de Zuidas zal een rol gaan spelen. De verandering zal echter langzaam plaatsvinden; de doorstroom van bewoners is namelijk te laag om snelle verandering te weeg te brengen. Figuur 11.1 Scheldebuurt Bevolking De Scheldebuurt is de meest homogene buurt van stadsdeel Zuid. Van de inwoners is 71% autochtoon, 19% westerse allochtoon en 10% niet-westerse allochtoon. De bevolkingssamenstelling qua leeftijd is ongeveer gelijk aan het stadsdeelgemiddelde; 16% is jonger dan 20 jaar en 14% is 65 jaar en ouder. Het aandeel alleenstaanden (54%) is iets lager dan gemiddeld in Zuid (59%), maar gelijk aan het gemiddelde van Amsterdam. 36

37 Het aandeel gezinnen met kinderen (14%) en gezinnen zonder kinderen (23%) zijn ongeveer gelijk aan de rest van Zuid. Werk en inkomen De verhouding banen en potentiële werknemers (tussen 15 en 64 jaar oud) is redelijk laag. Slechts voor één op de drie werknemers is er theoretisch een baan in de eigen buurt. Het gemiddelde inkomen van de bewoners (score 117.1) ligt rond het stadsdeelgemiddelde (116.7). Wonen en woonomgeving De gemiddelde woningwaarde ( ) is ongeveer gelijk aan de waarde in Zuid ( ). Het aandeel sociale verhuur is lager (19% versus 32% gemiddeld) en het aandeel particuliere verhuur is juist hoger dan gemiddeld (57% versus 42%). Het aantal verhuizingen van en naar de Scheldebuurt is gezien de hoeveelheid inwoners (13.384) redelijk laag. Het externe migratiesaldo is bijna nul, het interne migratiesaldo is negatief maar klein. De inwoners zijn tevreden met hun buurt in het algemeen(gemiddeld rapportcijfer 8,2). De inrichting van de woonomgeving krijgt een 7,2 (vergeleken met 7,0 in Zuid). De bewoners voelen zich ook thuis in de buurt, vinden dat de buren prettig met elkaar omgaan en vinden de buurt gezellig; de sociale cohesie is hoger dan gemiddeld in Zuid en Amsterdam. Op gebied van veiligheid scoort de Scheldebuurt ook boven of rond het gemiddelde. De bewoners beoordelen de buurt als veilig. De subjectieve veiligheid is (samen met de Stadionbuurt en Apollobuurt) de hoogste in Zuid. De objectieve veiligheid is rond het gemiddelde. Figuur 11.2 Scheldebuurt vergeleken met stadsdeel Zuid en Amsterdam inrichting woonomgeving hetereogeniteit 100 aandeel 65-plussers tevredenheid met de buurt WOZ-waarde sociale cohesie aandeel alleenstaanden aandeel gezinnen zonder kinderen ratio banen / beroepsbevolking aandeel sociale verhuur index inkomen saldo externe migratie saldo interne migratie subjectieve veiligheid sportvoorzieningen m2 groen per woning objectieve veiligheid Amsterdam Zuid Scheldebuurt 37

38 Scheldebuurt en Rijnbuurt een stil oog in orkaan van ontwikkelingen Zuidas De Schelde- en Rijnbuurt zijn, gelegen tussen de nieuwe ontwikkelingen rond de Zuidas en De Amsteloevers, een stil oog in de orkaan van de stormachtige ontwikkelingen die Zuid doormaakt. De buurten hebben veel opwaartse potentie. Ze worden gekenmerkt door rust en veel plekken met kwalitatief hoogwaardige openbare ruimte. Deze buurten vormen het eindpunt van de rode loper. 38

39 12 IJselbuurt In het oosten van Zuid ligt de IJselbuurt die begrensd wordt door de Amstel, Amstelkade, Churchillaan en Vrijheidslaan (zie figuur 12.1). Figuur 12.1 Ijselbuurt Bevolking De IJselbuurt is met inwoners een van de kleinere buurten in Zuid. De bevolkingssamenstelling op basis van herkomst is redelijk divers (score van 0.60 vergeleken met 0.55 in Zuid). Dit komt door het hogere aandeel niet-westerse allochtonen en dan met name Surinamers en Marokkanen. In de leeftijdsgroep tussen de 24 en 49 jaar bevinden zich meer bewoners dan gemiddeld in het stadsdeel (resp. 57% versus 52%). De groep van 65 jaar en ouder is juist klein (10% vs. 15% gemiddeld). De huishoudenstypen verschillen nauwelijks van het gemiddelde in Zuid; 59% is alleenstaand, 10% is gezin met kinderen en 20% is echtpaar of samenwonend zonder kinderen. Werk en inkomen De verhouding tussen de potentiële beroepsbevolking en het aantal banen in de Ijselbuurt is 1:0.20. Deze verhouding van één baan per vijf potentiële werknemers is na de Diamantbuurt de laagste in Zuid. Het gemiddelde inkomen van de inwoners (103.2) valt tussen het gemiddelde in Zuid (116.7) en het gemiddelde in Amsterdam (98.1). 39

40 Wonen en woonomgeving De verhouding van het inkomen tussen de Ijselbuurt, Zuid en Amsterdam is ook terug te zien in de gemiddelde WOZ-waarde. In de Ijselbuurt ( ) is deze hoger dan in Amsterdam ( ), maar lager dan in Zuid ( ). Het aandeel sociale huurwoningen ligt met 47% meer rond het Amsterdamse gemiddelde (49%) dan rond het stadsdeelgemiddelde (32%). Het aandeel koopwoningen in de Ijselbuurt (12%) is erg laag en is na de Diamant- en Stadionbuurt zelfs de laagste in Zuid. De veiligheid in de buurt is hoger dan gemiddelde in Amsterdam. De objectieve veiligheid is wel iets lager dan in Zuid, maar de subjectieve veiligheid is juist iets hoger. Ondanks dat het aantal aangiften hoger is, is de veiligheid voor de bewoners gevoelsmatig hoger. De bewoners zijn over het algemeen tevreden het hun buurt (7,8) en met de inrichting van de woonomgeving (6,8). Figuur 12.2 Ijselbuurt vergeleken met stadsdeel Zuid en Amsterdam inrichting woonomgeving hetereogeniteit 100 aandeel 65-plussers tevredenheid met de buurt WOZ-waarde aandeel alleenstaanden aandeel gezinnen zonder kinderen sociale cohesie 20 0 ratio banen / beroepsbevolking aandeel sociale verhuur index inkomen saldo externe migratie sportvoorzieningen saldo interne migratie subjectieve veiligheid m2 groen per woning objectieve veiligheid Amsterdam Zuid IJselbuurt IJselbuurt is gewilde buurt, maar zal niet tot topsegment gaan horen De IJselbuurt is een overgangszone tussen de multifunctionele Pijp en de veel meer op wonen ingerichte buurten van het Plan Zuid. Een gewilde buurt die, gegeven de woningvoorraad, niet tot het topsegment zal gaan behoren. 40

41 13 Rijnbuurt De Rijnbuurt is met inwoners één van de grotere buurten in Zuid. Kenmerkend voor de buurt is de ligging aan de Amstel, begraafplaats Zorgvlied, stadsdeelkantoor Zuideramstel, het Marnixbad en het Martin Luther Kingpark. De Rijnbuurt is qua bevolkingssamenstelling even heterogeen als Zuid. Negentien procent van de bewoners is niet-westerse allochtoon. Dankzij het hoge aandeel sociale huurwoningen wonen in de Rijnbuurt vergeleken met de andere buurten in Zuid veel jong volwassenen (studenten en starters). Ook daardoor is het gemiddelde inkomen laag in de Rijnbuurt: het heeft na de Diamantbuurt en samen met de Nieuwe Pijp het laagste gemiddelde inkomen in Zuid. Opvallend in deze buurt is dat het gemiddelde inkomen laag is, maar de gemiddelde WOZ-waarde hoog vergeleken met Amsterdam. Dit komt enerzijds door de hoge hoeveelheid sociale huurwoningen (die bewoners trekt met een lager inkomen) en anderzijds de dure koopwoningen aan de Amstel die de gemiddelde WOZ-waarde verhogen. Figuur 13.1 Rijnbuurt Bevolking De Rijnbuurt telt inwoners en is daarmee een gemiddeld buurt in stadsdeel Zuid. Qua aantal inwoners is de Rijnbuurt te vergelijken met Apollobuurt en Diamantbuurt. De bevolkingssamenstelling op basis van herkomst is redelijk divers met een score gelijk aan Zuid (0.55). Negentien procent van de inwoners is niet-westerse allochtoon. De Rijnbuurt telt meer dan gemiddeld in de stad inwoners van tussen 20 en 34 jaar oud (respectievelijk 41