Spanningen in Amsterdamse buurten in 2014

Transcriptie

1 1 Spanningen in Amsterdamse buurten in 2014 Fact sheet februari 201 OIS berekent jaarlijks een spanningenindex om per buurt te laten zien in hoeverre er spanningen zijn tussen bevolkingsgroepen. Deze fact sheet presenteert de meest actueel beschikbare gegevens uit 2014 en de ontwikkelingen in het afgelopen jaar. Tussen 2013 en 2014 namen de spanningen tussen bevolkingsgroepen in de buurt toe. In 2014 geeft 19% aan wel eens spanningen met buurtgenoten uit een andere cultuur te ervaren tegen 1% in De toename hiervan is het sterkst in stadsdeel Centrum, al zijn hier in vergelijking tot de rest van Amsterdam nog steeds weinig spanningen. In de stadsdelen Noord en Nieuw-West zijn de meeste spanningen. Figuur 1 Spanningenindex 2014 weinig spanningen relatief weinig spanningen relatief veel spanningen veel spanningen

2 2 Toelichting spanningenindex Om de mate van spanningen tussen bevolkingsgroepen in beeld te brengen, ontwikkelde OIS in samenwerking met het Verwey-Jonker Instituut en de Leerstoel Veiligheid en Burgerschap van de Vrije Universiteit een instrument bestaande uit acht stellingen. 1 Spanningen in buurten, die vaak niet direct zichtbaar zijn, worden met dit instrument gemonitord. Drie stellingen meten verschillende gradaties van spanningen (cognitie, emotie, gedrag), vijf stellingen bieden inzicht in verschillende potentiële oorzaken voor spanningen (zie figuur 2). Figuur 2 Acht stellingen die de spanningen tussen bevolkingsgroepen meten gradatie gradatie gradatie In deze buurt wonen bevolkingsgroepen waar ik niet zo positief over denk. Ik voel wel eens spanningen met buurtgenoten die uit een andere cultuur dan ikzelf afkomstig zijn. Spanningen tussen bevolkingsgroepen in deze buurt zorgen ervoor dat mensen uit verschillende bevolkingsgroepen contact met elkaar vermijden. Sterke verschillen in religieuze achtergronden van bevolkingsgroepen in deze buurt zorgen voor spanningen. Het geeft mij een onprettig gevoel dat er in deze buurt bevolkingsgroepen wonen met andere normen en waarden. Overlast van jongeren uit andere bevolkingsgroepen zorgt voor spanningen in deze buurt. Het geeft mij een onprettig gevoel dat er in deze buurt bevolkingsgroepen wonen met andere omgangsvormen. Verschillen in opvattingen tussen bevolkingsgroepen over het schoonhouden van deze buurt zorgen voor spanningen. Figuur 3 Gradaties van het concept spanningen, (% (helemaal) mee eens) % 20 Deze acht stellingen zijn opgenomen in de Amsterdamse Veiligheidsmonitor. De Veiligheidsmonitor is een enquête over leefbaarheid, veiligheid en criminaliteit die jaarlijks onder ongeveer bewoners van de politieregio Amsterdam-Amstelland wordt afgenomen (1.000 per maand). OIS berekent op basis van de uitkomsten van de acht stellingen de spaningenindex. Het basisjaar hiervan is 2011 en het gemiddelde van Amsterdam 100. De spanningenindex betreft de gemiddelde score van een buurt 2 op de acht stellingen van het signaleringsinstrument gedeeld door de gemiddelde score van alle buurten in Buurten met relatief veel spanningen hebben een rode kleur, buurten met juist relatief weinig spanningen een donkergroene kleur. Buurten die meer een middenpositie innemen, krijgen ofwel een oranje kleur toegekend ofwel een lichtgroene kleur. 4 Figuur 1 toont de spanningenindex per buurt in Ontwikkeling spanningen tussen 2013 en 2014 Drie stellingen van de index geven inzicht in de gradaties van spanningen in de stad. Van de Amsterdamse bewoners geeft in % aan dat in de buurt bevolkingsgroepen wonen waar hij/zij niet positief over denkt, 19% van de Amsterdammers voelt spanningen met buurtgenoten uit een andere cultuur en 12% geeft aan dat bevolkingsgroepen contact met elkaar mijden door de spanningen in de buurt (zie figuur 3). Tussen 2013 en 2014 is het aandeel bewoners dat spanningen ervaart toegenomen: van 1 naar 19%. Het niet positief denken over andere bevolkingsgroepen en het vermijden van contact is gelijk gebleven. De resultaten van de vijf stellingen met potentiële niet positief denken spanningen voelen contact vermijden oorzaken van spanningen laten zien dat gedrag van andere bewoners vaker aanleiding voor spanningen tussen bevolkingsgroepen is dan religieuze tegenstellingen (zie figuur 4). Zo vindt 23% van de bewoners in 2014 dat overlast van jongeren uit andere bevolkingsgroepen voor spanningen zorgt en 18% dat spanningen ontstaan als gevolg van verschillende opvattingen over het schoonhouden van de buurt. Spanningen door verschillende religieuze verschillen wordt met 10% het minst waargenomen. Tussen 2013 en 2014 nemen de spanningen door religieuze

3 Figuur 4 Oorzaken van ervaren spanningen, (% (helemaal) mee eens) 3 30 % overlast jongeren schoonhouden buurt normen en waarden omgangsvormen religie Tabel Spanningenindex naar stadsdelen, Centrum A West E Nieuw-West F Zuid K Oost M Noord N Zuidoost T Amsterdam a totaal Standaarddeviatie 9,1 a Hier gebaseerd op het gemiddelde van zeven stadsdelen. tegenstellingen licht toe. Onprettige gevoelens vanwege verschillende normen en waarden komen juist iets minder vaak voor. 113 en 110 (tabel ). In de stadsdelen Centrum en Zuid zijn er relatief weinig spanningen tussen bevolkingsgroepen (88 en 91). Tussen 2013 en 2014 is de spanningenindex in elk stadsdeel toegenomen. De grootste toename vond plaats in stadsdeel Nieuw-West: van 109 naar 113. Eerder zagen we dat er vooral sprake is van een toename van het voelen van spanningen met buurtgenoten die uit een andere cultuur afkomstig zijn. Figuur 6 laat hiervan de ontwikkeling zien in de verschillende stadsdelen. De toename is het sterkst geweest in stadsdeel Centrum: van 8 naar 1% ervaren spanningen. In stadsdeel Zuidoost is de toename het kleinste: van 1 naar 16%. Verschillen tussen stadsdelen In de stadsdelen Nieuw-West en Noord zijn de spanningen tussen bevolkingsgroepen het hoogst in 2014: de spanningenindex is in deze stadsdelen Top tien buurten spanningenindex In Nieuwendam-Noord zijn er in 2014 de meeste spanningen tussen bevolkingsgroepen (tabel 7). Figuur 6 Ontwikkeling item spanningen ervaren naar stadsdelen, (% (helemaal) mee eens) 2 % Centrum West Nieuw-West Zuid Oost Noord Zuidoost Amsterdam

4 4 Tabel 7 Top tien buurten met hoogste score op spanningenindex, 2014 Van de tien buurten met de hoogste score op de 1 Nieuwendam-Noord index 12 6 Slotermeer-Noordoost index 117 spanningenindex liggen er zes in stadsdeel Nieuw- West, twee in stadsdeel Noord, een in stadsdeel Oost en een in West. In vergelijking tot 2013 zijn 2 Osdorp-Midden Osdorp-Oost 116 de buurten Erasmuspark, Tuindorp Nieuwendam/ 3 Geuzenveld/Spieringhorn Overtoomse Veld 11 Buiksloot en de Punt uit de top tien verdwenen. 4 Eendracht Hoofdweg e.o. 114 Nieuw in de top tien zijn Eendracht, Overtoomse Indische Buurt Oost Banne/Buiksloterham 114 Veld en Hoofdweg e.o. Tabel 8 Top tien buurten met sterkste afname of toename op spanningenindex tussen 2013 en 2014 top tien afname afname top tien toename toename 1 Frankendael 10 1 Nellestein Tuindorp Nieuwendam/ Buiksloot 9 2 Oostzanerwerf/Kadoelen Hoofddorppleinbuurt 6 3 Osdorp-Midden Burgwallen-Nieuwe Zijde 6 4 Eendracht +12 Bijlmer Oost (E,G,K) IJselbuurt Weesperbuurt/Plantage 4 6 Indische Buurt West Spaarndammer- en 4 7 Van Lennepbuurt +9 Zeeheldenbuurt 8 Oostelijke Eilanden/ Kadijken 4 8 Slotervaart +9 9 Overtoomse Veld 4 9 Nieuwendam-Noord Middenmeer 4 10 Stadionbuurt +7 Tabel 9 Spanningen met buurtgenoten andere cultuur, naar sekse, leeftijd, opleidingsniveau en herkomst, 2013 en 2014 spanningen ontwikkeling man 1,3 20,8, vrouw 14,7 17,8 3, ,+ 21,**, ,7 19,9 4, ,9 21,6, ,7 19,9, ,6 17,9 3, ,6 1,1 2, ,6 11,7 0,1 8 en ouder 1,8,9-9,9 lage opleiding 16,3** 18,3 2,0 middelbare opleiding 1,9 19,6 3,7 hoge opleiding 13,0 20,2 7,2 Top tien buurten met grootste toename en afname spanningenindex Tabel 8 toont zowel de tien buurten waar de spanningenindex tussen 2013 en 2014 het sterkst is afgenomen, als de buurten waar de index het sterkst is toegenomen. De sterkste afname vond plaats in Frankendael (stadsdeel Oost). De grootste toename in Nellestein (Zuidoost). Toename in bepaalde groepen Of de toename van spanningen tussen bevolkings groepen vooral bij bepaalde groepen Amsterdammers heeft plaatsgevonden is te zien in tabel 9. Het ervaren van spanningen met buurtgenoten afkomstig uit een andere cultuur is tussen 2013 en 2014 vooral toegenomen bij: mannelijke Amsterdammers, Amsterdammers van 1-24 jaar, 3-44 jaar, 4-4 jaar, hoogopgeleide Amsterdammers, westers allochtone en autochtone Amsterdammers. Bij de volgende groepen Amsterdammers is er sprake van een sterke afname: Amsterdammers van 8 jaar en ouder, Amsterdammers van Antilliaanse herkomst. Surinamers 14,2** 16,8** 2,6 Antillianen 20,6 13,2-7,4 Turken 1,1 18,7 3,6 Marokkanen 9,0 11,6 2,6 overige niet-westerse allochtonen 14,7 18,2 3, westerse allochtonen 13,4 19,2,8 autochtonen 16,3 20,9 4,6 totaal 1,0 19,3 4,3 ** p<.01 * p<.0 + p<.10 rood = hoger dan gemiddelde toename, groen = veel lager dan gemiddelde ontwikkeling

5 Tabel 10 Spanningenindex per buurtcombinatie, A00 Burgwallen-Oude Zijde A01 Burgwallen-Nieuwe Zijde A02 Grachtengordel-West A03 Grachtengordel-Zuid A04 Nieuwmarkt/Lastage A0 Haarlemmerbuurt A06 Jordaan A07 De Weteringschans A08 Weesperbuurt/Plantage A09 Oostelijke Eilanden/Kadijken E13/E12(B10/B11) Spaarndammer- en Zeeheldenbuurt E14 Staatsliedenbuurt E16/E1 Centrale Markt/Frederik Hendrikbuurt E17 Da Costabuurt E18 Kinkerbuurt E19 Van Lennepbuurt E20/E22 Helmers-/Vondelbuurt E21 Overtoomse Sluis E37(E36) Landlust / Sloterdijk E38 Erasmuspark E39 De Kolenkit E40abc De Krommert E40defg De Krommert E41 Van Galenbuurt E42 Hoofdweg e.o E43 Westindische Buurt F76 Slotermeer-Noordoost F77 Slotermeer-Zuidwest F78(F7) Geuzenveld/Spieringhorn F79 Eendracht F81 Osdorp-Oost F82 Osdorp-Midden F83 De Punt F84/F80 Middelveldsche Akerpolder/Lutkemeer/Ookmeer F8 Slotervaart F86 Overtoomse Veld F87 Westlandgracht F88 Sloter-/Riekerpolder K24 Oude Pijp K2 Nieuwe Pijp K26 Diamantbuurt K44 Hoofddorppleinbuurt K4 Schinkelbuurt K46 Willemspark K47/K0 Museumkwartier/Duivelseiland K48 Stadionbuurt K49 Apollobuurt K2 Scheldebuurt K3 IJselbuurt K4 Rijnbuurt

6 6 Tabel 10 Spanningenindex per buurtcombinatie, (slot) K90/K9 Buitenveldert-West/Station Zuid/WTC e.o K91 Buitenveldert-Oost M27 Weesperzijde M28 Oosterparkbuurt M29 Dapperbuurt M30 Transvaalbuurt M31 Indische Buurt West M32(M34) Indische Buurt Oost M33 Oostelijk Havengebied M3(IJburg) IJ-eiland e.o M Frankendael M6 Middenmeer M7/M8 Omval/Betondorp N60 Volewijck N61 IJplein/Vogelbuurt N62/N63 Tuindorp Nieuwendam/Buiksloot N6 Tuindorp Oostzaan N66/N67 Oostzanerwerf/Kadoelen N68 Nieuwendam-Noord N69 Buikslotermeer N70(N71) Banne/Buiksloterham N73/N72/N64 Waterland/Nieuwendamham/dijken T93 Bijlmer Centrum (D,F,H) T94 Bijlmer Oost (E,G,K) T9 Nellestein T96(T92) Holendrecht/Reigersbos/Amstel III/Bullewijk T97 Gein T98 Driemond Noten 1 Samenleven met verschillen. Over de ontwikkeling van een instrument om polarisatie en vertrouwen in buurten te meten. (2010) Jolijn Broekhuizen en Ron van Wonderen. 2 Hiermee bedoelen we buurtcombinatie. Amsterdam bestaat uit 97 buurtcombinaties, waarvan sommige zijn samengevoegd voor de berekening van de index. In deze fact sheet zal worden gesproken over buurt. 3 Bijvoorbeeld: bewoners uit Osdorp-Midden scoren gemiddeld een 2,9 op de acht stellingen, de gemiddelde score is een 2,4; Osdorp- Midden heeft een spanningenindex van 124 punten. De score op een afzonderlijk item kan variëren tussen 1, helemaal niet eens en, helemaal mee eens. Hoe hoger de score, hoe meer bewoners het eens zijn met de stellingen die spanningen meten, zoals ik voel wel eens spanningen met buurtgenoten die uit een andere cultuur afkomstig zijn. De antwoordcategorie weet niet, geen antwoord wordt buiten beschouwing gelaten. 4 Toekenning van kleuren vindt plaats op basis van de standaarddeviatie. De kleur oranje kennen we toe indien de indexscore hoger is dan 100, maar de afwijking van het gemiddelde binnen één standaarddeviatie valt. De kleur rood kennen we toe bij afwijkingen van meer dan één standaarddeviatie. Bij de kleuren licht- en donkergroen geldt hetzelfde principe, maar in dat geval is de indexscore lager dan 100. Colofon Onderzoek, Informatie en Statistiek (OIS) Oudezijds Voorburgwal GL Amsterdam Telefoon josca.boers@amsterdam.nl Auteurs Josca Boers en Jolijn Broekhuizen