2.8 ORGANISCHE GEBIEDSONTWIKKELING: HYPE OF NIEUWE WERKELIJKHEID?

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "2.8 ORGANISCHE GEBIEDSONTWIKKELING: HYPE OF NIEUWE WERKELIJKHEID?"

Samuël de Winter
8 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 2.8 ORGANISCHE GEBIEDSONTWIKKELING: HYPE OF NIEUWE WERKELIJKHEID? Arjan Raatgever, projectleider Platform 31 Wienke Bodewes, voorzitter NEPROM en algemeen directeur Amvest Gespreksleider: Adriaan Visser, algemeen directeur Platform31

2 Introductie Organische Stedelijke Ontwikkeling Arjan Raatgever, Platform31 // mei 2013 Dag van de Projectontwikkeling

3 Inhoud presentatie (15 min) Definitie & kenmerken Traject Platform31 Enkele leerpunten per domein

4 Vooroordelen?

5 Vooroordelen Met organische ontwikkeling: Mag/kan geen geld mee worden verdiend Verdwijnen alle traditionele partijen Moeten alle bestaande regels overhoop Moeten we blikken kunstenaars opentrekken Vanaf nu moet álles organisch

partijen Moeten alle bestaande regels overhoop Moeten we

6 Ingrijpende transitie Organische ontwikkeling vergt bijstelling van onze ideeën over de maakbaarheid van de omgeving en wie daarvoor verantwoordelijk zijn

7 Wat is organische stedelijke ontwikkeling? Organische stedelijke ontwikkeling = open-eindeproces (geen blauwdruk) beheer en ontwikkeling door elkaar dominante rol voor eindgebruikers faciliterende rol voor de overheid

(geen blauwdruk) beheer en ontwikkeling door elkaar

8 Bron: PBL & UUD, Vormgeven aan de spontane stad, 2012 Integrale gebiedsontwikkeling <=> Organische gebiedsontwikkeling

9 Succesfactoren Succesfactor: aanwezigheid van voldoende niet-financieel kapitaal: menskracht, creativiteit, energie, vertrouwen, netwerk, fysieke ruimte, fysieke kwaliteit etc. Succesfactor: aanwezigheid van positief toekomstperspectief

energie, vertrouwen, netwerk, fysieke ruimte, fysieke

10 Traject Platform31 April - juni 2012: werksessies naar Amstel III, Amsterdam ZO // Havenkwartier, Deventer // Coolhaveneiland, Rotterdam // Emmerhout, Emmen

11 Traject Platform31 April - juni 2012: werksessies naar Amstel III, Amsterdam ZO // Havenkwartier, Deventer // Coolhaveneiland, Rotterdam // Emmerhout, Emmen Zomer 2012: publicaties Ruimte voor initiatief (Platform31) en Vormgeven aan de spontane stad (PBL en Urhahn Urban Design)

// Emmerhout, Emmen Zomer 2012: publicaties Ruimte voor initiatief

12 Traject Platform31 April - juni 2012: werksessies naar Amstel III, Amsterdam ZO // Havenkwartier, Deventer // Coolhaveneiland, Rotterdam // Emmerhout, Emmen Zomer 2012: publicaties Ruimte voor initiatief (Platform31) en Vormgeven aan de spontane stad (PBL en Urhahn Urban Design) Jan-feb 2013: masterclasses organische stedelijke ontwikkeling: Plan- en visievorming, Financieel-economische instrumenten, Procesvoering/samenwerking, Juridischplanologisch instrumentarium

Vormgeven aan de spontane stad (PBL en Urhahn Urban Design) Jan-feb 2013: masterclasses organische stedelijke

13 Traject Platform31 April - juni 2012: werksessies naar Amstel III (Amsterdam ZO), Havenkwartier (Deventer), Coolhaveneiland (Rotterdam), Emmerhout (Emmen) Zomer 2012: publicaties Ruimte voor initiatief (Platform31) en Vormgeven aan de spontane stad (PBL en Urhahn Urban Design) Jan-feb 2013: masterclasses organische stedelijke ontwikkeling: Plan- en visievorming, Financieel-economische instrumenten, Procesvoering/samenwerking, Juridischplanologisch instrumentarium Rest 2013 e.v.: Excursies Nu Al Eenvoudig Beter (i.o.v. Ministerie van I&M), Experiment Flexibele bestemmingsplannen, in-company trainingen, (nieuwe reeks) masterclasses organische ontwikkeling, samenwerkingen (bv. met NLBW en/of Watertorenberaad?)

visievorming, Financieel-economische instrumenten, Procesvoering/samenwerking, Juridischplanologisch instrumentarium Rest 2013 e.v.: Excursies Nu Al Eenvoudig Beter (i.o.v. Ministerie van I&M), Experiment Flexibele bestemmingsplannen, in-company trainingen, (nieuwe reeks) masterclasses organische ontwikkeling, samenwerkingen (bv.

14 Verschuivingen - Andere invulling nodig van: 1. Plannen en ambities 2. Procesvoering / vaardigheden 3. Financieringsconstructies 4. Wet- en regelgeving; omgaan met bestaande regels

15 Plan- en visievorming - Plannen en visies niet als eindbeelden, maar als verbinders, bronnen van inspiratie en scenario s Glimmende artist impressions zijn dan niet het meest geeigende middel - Van: wat => hoe => waarom (ontwikkelingsplanologie), naar: waarom => hoe => wat (uitnodigingsplanologie) - Wees bescheiden in ambities (verwachtingsmanagement) - Maximaal benutten van bestaande kwaliteiten

Van: wat => hoe => waarom (ontwikkelingsplanologie), naar: waarom => hoe => wat

16 Procesvoering/samenwerking - Van vastomlijnde projecten naar dynamische processen - Richt hier ook de organisatie op in - Binnen bredere processen ontstaan wel (kleinere) projecten - Kleine stapjes en lange adem - Serendipiteit: wees altijd klaar en kien op cadeautjes - Voortdurend balanceren tussen openheid voor nieuwe partijen en actie in beperkt comité

projecten - Kleine stapjes en lange adem - Serendipiteit: wees altijd klaar en kien op

17 Financieel-economische inrichting - Van grondexploitatie (grex) naar gebiedsexploitatie (gex) - Rekenen vanuit wat er al is (eigenaren, eindgebruikers, kasstromen en kwaliteiten) - Risico en voorinvesteringen verlagen, grondtransacties beperken - Kansrijke instrumenten: erfpacht, ingroeimodellen voor grondkoop- en huurprijzen, crowdfunding, microkredieten, gebiedscoöperaties, grond- of vastgoedbanken (ruilverkaveling), afschrijving

verlagen, grondtransacties beperken - Kansrijke instrumenten: erfpacht, ingroeimodellen voor grondkoop- en

18 Juridisch-planologisch instrumentarium - Anders omgaan met bestaande regelgeving cruciaal - Bestuurlijke durf nodig - Uitnodigingsplanologie - Flexibel bestemmingsplan, gemengde bestemmingen, eigen milieuzonering, beleidsenclave, uitsterfregelingen - Gebruik de Crisis- en herstelwet - Tijdelijke ontheffing naar 10 jaar, experimenteergebieden, gebiedsontwikkelingsplan - Beloningsplanologie?

bestemmingen, eigen milieuzonering, beleidsenclave, uitsterfregelingen - Gebruik de Crisis- en

19 Dank voor uw aandacht! Vragen?

20 Amstel III, Amsterdam ZO m2 leegstaande kantoren - Opgave: van monofunctioneel kantorenterrein, naar multifunctionele stadswijk - Zeer versnipperd eigendom - Nieuwe 'gebiedsentrepreneurs' - Heldere invulling gemeente van faciliteren van nieuwe ontwikkelingen Initiatieventeam Experimentenregeling Erfpacht Nieuw bestemmingsplan met zoveel mogelijk gemengde functie Leegstandsgesprekken door toepassing Leegstandsverordening - Stevige juridische en financiële knelpunten

versnipperd eigendom - Nieuwe 'gebiedsentrepreneurs' - Heldere invulling gemeente van faciliteren van nieuwe

21 Havenkwartier, Deventer Opgave: transformatie vmg. havengebied Strategie: gebiedsontwikkeling vanuit creatieve broedplaats Basis: sterk organisch ('Vlaams') ontwikkelmodel Innovatieve planologisch-juridische verankering met maximale ruimte voor flexibiliteit Solide mandaat vanuit gemeenteraad Vraag: Lukt het om energie creatieve ondernemers ook zonder subsidies vast te houden en om te zetten in vastgoedwaarde?

22 Emmerhout, Emmen Opgave: vergroten eigenaarschap/zelfredzaamheid bewoners woonerfwijk + fysieke vernieuwing Bewonersorganisatie is in kleine stappen uitgegroeid tot belangrijke samenwerkingspartner Voorwaarden: Geduld (zo'n 15 jaar) Uitnodigende houding institutionele partijen Geld, welwillendheid en helderheid vanuit instituties Vasthouden aan procesaanpak Emmen Revisited

23 Coolhaveneiland, Rotterdam - Opgave: upgraden van gemengde woonwijk, versterken van bewonersmix - Veel particuliere initiatieven in de wijk, met name van creatieven - Deelgemeente en corporatie staan hier welwillend tegenover. Maar hoe maak je keuzes? Hoe verbind je bottom-up energie met een heldere richting op een hoger schaalniveau? Gebiedsmanager gemeente omschrijft zijn werk als ceremoniemeester op een leuk, maar chaotisch feestje

25 NEPROM DAG VAN DE PROJECTONTWIKKELING Organische gebiedsontwikkeling. Hype of nieuwe werkelijkheid? - CRUQUIUS Door: Wienke Bodewes Datum:

26 OOSTELIJK HAVENGEBIED 26 NEPROM - DAG VAN DE PROJECTONTWIKKELING, CRUQUIUS

27 CRUQUIUS 27 NEPROM - DAG VAN DE PROJECTONTWIKKELING, CRUQUIUS

28 CRUQUIUS 28 NEPROM - DAG VAN DE PROJECTONTWIKKELING, CRUQUIUS

29 EIGENDOMMEN 17 ha plangebied 3 ha openbaar gebied 2 ha nieuwbouw bog 12 ha te herontwikkelen Eigendom Amvest: 6 ha 29 NEPROM - DAG VAN DE PROJECTONTWIKKELING, CRUQUIUS

30 BEDRIJVEN VAN OUDSHER 30 NEPROM - DAG VAN DE PROJECTONTWIKKELING, CRUQUIUS

31 NIEUWBOUW CRUQUIUS 31 NEPROM - DAG VAN DE PROJECTONTWIKKELING, CRUQUIUS

32 HINDERCIRKELS 32 NEPROM - DAG VAN DE PROJECTONTWIKKELING, CRUQUIUS

33 ONTWIKKELSTRATEGIE AMVEST

34 BRANDING 34 NEPROM - DAG VAN DE PROJECTONTWIKKELING, CRUQUIUS

35 KANSEN IN TIJDELIJKHEID 35 NEPROM - DAG VAN DE PROJECTONTWIKKELING, CRUQUIUS

36 DESIGN, CULTUUR MODE 36 NEPROM - DAG VAN DE PROJECTONTWIKKELING, CRUQUIUS

37 RESTAURANT ALS INCUBATOR 37 NEPROM - DAG VAN DE PROJECTONTWIKKELING, CRUQUIUS

38 ONTWIKKELSTRATEGIE Verwerving en placemaking 2012 Opening The Harbour Club 2013 Deal gemeente Amsterdam Verwerving betoncentrale 2014 Start ontwikkeling 38 NEPROM - DAG VAN DE PROJECTONTWIKKELING, CRUQUIUS

39 39 NEPROM - DAG VAN DE PROJECTONTWIKKELING, CRUQUIUS

40 ONTWIKKELSTRATEGIE GEMEENTE

41 STRUCTUURVISIE (AMSTERDAM 2040) 41 NEPROM - DAG VAN DE PROJECTONTWIKKELING, CRUQUIUS

42 SPELREGELKAART STADSDEEL OOST 42 NEPROM - DAG VAN DE PROJECTONTWIKKELING, CRUQUIUS

43 ORGANISCH ONTWIKKELEN Geen actieve gemeentelijke grondexploitatie Gemeente beoordeelt initiatieven op spelregelkaart Per initiatief apart bestemmingsplan 43 NEPROM - DAG VAN DE PROJECTONTWIKKELING, CRUQUIUS

44 VRAAGSTUKKEN / DILEMMA S Conserverend bestemmingsplan globaal bestemmingsplan Spelregels voor (kleine) initiatieven grote eigenaar 44 NEPROM - DAG VAN DE PROJECTONTWIKKELING, CRUQUIUS

Vergelijkbare documenten

Ruimte. voor. organische. stedelijke ontwikkeling. Schakeldag Jeroen Niemans Programmamanager Ruimte Platform31

Ruimte. voor. organische. stedelijke ontwikkeling. Schakeldag Jeroen Niemans Programmamanager Ruimte Platform31 Ruimte voor organische stedelijke ontwikkeling Schakeldag 2014 Jeroen Niemans Programmamanager Ruimte Platform31 Route van vandaag: van denken naar (zelf)doen Denken: de veranderende wereld 2012-2014 Doen: