PRAKTIJKDAG OMGEVINGSWET 22 JANUARI 2016 Hotel V.d. Valk, Gilze

Transcriptie

1 PRAKTIJKDAG OMGEVINGSWET 22 JANUARI 2016 Hotel V.d. Valk, Gilze Onze eerste training in 2016 met de actuele stand van zaken over de toekomstige Omgevingswet, de belangrijkste veranderingen en een aanzet om op deze wet te anticiperen en te starten met implementeren. Het accent ligt op de gevolgen voor gemeenten. Als inleiders zullen optreden: 1. Noud Klaassen (JBA) 2. Nico Statius Muller (De Auditu) 3. Hans Damen (Rho adviseurs voor leefruimte) De praktijkdag heeft ook een informatief karakter omdat veel omgevingsjuristen nog niet goed op de hoogte zijn van de toekomstige stelselherziening in het omgevingsrecht. Dat inzicht is nodig voor de bewustwording van de impact en het gedachtegoed van de Omgevingswet. Pas daarna kan een plan van aanpak worden gemaakt. Tijdens de praktijkdag zal zowel op de regelgeving als het gedachtegoed worden ingegaan om gemeenten zo optimaal mogelijk klaar te stomen voor deze ingrijpende operatie. De bijeenkomst is bestemd voor een brede doelgroep, dus niet alleen voor (beleids)medewerkers die inhoudelijk met de wet aan de slag moeten, maar ook medewerkers die nauw betrokken zullen zijn bij de implementatie (teamleiders, projectmanagers etc.)

2 Omgevingswet in perspectief In de loop der jaren is het ruimtelijk bestuursrecht (omgevingsrecht) ingrijpend veranderd. We noemen de Wet ruimtelijke ordening, de Wabo, een groot aantal specifieke wetten (luchtkwaliteit, natuur, water, archeologie, externe veiligheid, geur etc) en het algemeen bestuursrecht. Het huidige stelsel van wet- en regelgeving voor de leefomgeving is complex, versnipperd en onoverzichtelijk en kan belemmerend werken voor duurzame ontwikkeling en initiatieven. Modernisering van het omgevingsrecht is noodzakelijk. Via de Omgevingswet worden regels vereenvoudigd, gebundeld en meer in samenhang met elkaar gebracht. Circa 26 wetten, ongeveer 120 AMvB s en evenzovele ministeriële regelingen zullen geheel of gedeeltelijk opgaan in het nieuwe stelsel onder de Omgevingswet. De contouren en de impact van de Omgevingswet en de 4 grote AMvB s - die eind 2018 naar verwachting in werking zullen treden - worden steeds duidelijker. De veranderingen zijn een vervolg op al ingezette ontwikkelingen, maar de Omgevingswet legt de lat een heel stuk hoger. Het omgaan en anticiperen op de ingrijpende verandering van de regels is niet de enige opgave voor gemeenten. Daarnaast hebben gemeenten te maken met een veranderende rol in samenwerken met andere overheden, burgers en marktpartijen. Dit alles tegen de achtergrond van de steeds verder doorgevoerde digitalisering. Voor veel organisaties is de Omgevingswet een logisch vervolg op al ingezette ontwikkelingen zoals zaakgericht en integraal werken, gebiedsgericht werken, verhogen serviceverlening richting burgers en digitalisering. De Omgevingswet legt de lat echter substantieel hoger, waardoor er een grote inspanning nodig is. Er moet meer kennis beschikbaar komen om organisatie bewust te maken van de veranderingen die nodig zijn en om het inzicht in de gevolgen te kunnen verdiepen. Meer integraal werken kan het noodzakelijk maken om meer taken bij de omgevingsdienst neer te leggen of juist om taken weer terug te halen naar de gemeente. Bestuurlijke afwegingsruimte en integrale benadering Meer bestuurlijke afwegingsruimte is een van de belangrijkste pijlers. Geen onbeperkte afwegingsruimte, maar een bandbreedte voor aanscherping of verruiming van het wettelijke beschermingsniveau. Deze actieve aanpak vergt een andere manier van werken en denken. Instrumenten voor lokale afwegingsruimte zijn onder andere: maatwerkregels, -voorschriften en omgevingswaarden. Als gemeenten afwijken van de basisbeschermingsnormen, leggen ze daarover verantwoording af aan de gemeenteraad. Een gemeente moet de verschillende aspecten van de fysieke leefomgeving, zoals lucht, water, bodem, energie en gebouwde constructies, integraal en gebiedsgericht kunnen afwegen. Een gemeente moet voor verschillende gebiedstypen verschillende gebiedskwaliteiten kunnen definiëren. Het omgevingsplan Inmiddels heeft het bestemmingsplan al een bredere reikwijdte gekregen dan alleen een goede ruimtelijke ordening, maar dit zal nog verder worden opgepakt op thema s als veiligheid, milieu en gezondheid. Het centrale begrip wordt de fysieke leefomgeving. Bestaande verordeningen zullen geheel of gedeeltelijk opgaan in het

3 omgevingsplan. Op de praktijkdag zal uitgebreid worden ingegaan op de regels die in een omgevingsplan kunnen worden gebundeld. Aan de hand van een praktijkvoorbeeld zal worden ingegaan op de plaats en de mogelijkheden van een omgevingsplan. Iedere gemeente moet werken met één omgevingsplan. Dat vraagt ook inhoudelijk om een andere manier van denken. Omgevingsplannen omvatten het totale pakket aan ruimtelijk relevante regels op gemeentelijk niveau. Er zal in elk geval veel minder op voorhand in detail worden vastgelegd dan we gewend zijn. Maar er zal wel moeten worden gewerkt vanuit een goed omlijnd kader dat met name wordt gevormd door de verplichte structuurvisie. Maar er zal meer ruimte komen voor particuliere initiatieven via een zogenaamde organische gebiedsontwikkeling en uitnodigingsplanologie. Niet wachten tot 2018 Het is zaak dat nu al wordt gestart met de implementatie van de wet binnen de eigen organisatie. De nadruk zal in het bijzonder liggen op verdere bewustwording en het zetten van de eerste stappen. De Omgevingswet betekent een cultuurverandering voor politiek, ambtenaren, burgers en ondernemers en zal ingrijpende effecten hebben op de organisatiestructuur, werkprocessen, kennis en vaardigheden, houding en gedrag, informatie en ICT. Gemeenten moeten hun personeel goed voorbereiden. Er wordt een andere manier van werken gevraagd, met andere competenties. Er zijn meer generalisten nodig die integraal en gebiedsgericht kunnen denken. Er zijn nieuwe vaardigheden nodig, die meer zijn gericht op participatie: communicatief, bereidheid tot samenwerken op basis van loslaten en vertrouwen, meer flexibiliteit, zelfwerkzaamheid en bereidheid tot co-creatie van oplossingen PROGRAMMA ONTVANGST DEELNEMERS Stand van zaken, doelstellingen en uitgangspunten Omgevingswet (Noud Klaassen) Overzicht wetgevingsproces, incl aanvullingswetgeving Verbeterdoelstellingen Zorgplichten Omgevingswaarden Invulling lokale afwegingsruimte Onderzoekslasten Flexibiliteit Uitnodigingsplanologie Het nieuwe instrumentarium (Noud Klaassen) Omgevingsvisies Programma s Decentrale regelgeving: o Gemeentelijk omgevingsplan

4 o Waterschapsverordening o Provinciale verordening Algemene rijksregels voor activiteiten in de leefomgeving Projectbesluit Omgevingsvergunning Pauze Wat betekent Omgevingswet voor gemeentelijke organisatie (Nico Statius Muller) Van stelselherziening naar cultuurverandering Veranderende wetgeving Digitalisering, de katalysator van de Omgevingswet (Digitaal Stelsel Omgevingswet, voorheen Laan voor de leefomgeving) Veranderende rol van overheden Gevolgen voor bestaande organisatie- en processtructuur Voorsorteren op omgevingsplan (Hans Damen) Gebiedsdekkend en integraal plan voor de gehele fysieke leefomgeving. Bestemmingsplan met verruimde reikwijdte o.g.v. Crisis- en herstelwet Toelichting pilots (Veghel, Boekel, Borsele, Oudewater, Almere) Ingrediënten voor een prototype van een omgevingsplan Hoe kan inhoudelijk worden geanticipeerd op Omgevingswet (Noud Klaassen) Beheersverordening in plaats van bestemmingsplan? Verlengingsbesluit Inventarisatie ruimtelijk relevante regelgeving binnen de gemeente in plannen, verordeningen, beleidsregels etc Voorwaardelijke verplichtingen Beleidsregels voor interpretatie bestemmingsplan IMPLEMENTATIE BINNEN GEMEENTELIJKE ORGANISATIE (Nico Statius Muller) Welke ondersteuning wordt geboden door Rijk en VNG? Verandering van de organisatie- en processtructuur noodzakelijk? Voorbereiding ambtelijke organisatie Samenwerking met andere bestuurslagen, marktpartijen en burgers Bouwstenen voor de implementatie PLENAIRE DISCUSSIE De kosten voor deze praktijkbijeenkomst bedragen 200,- per deelnemer. Voor onze serviceabonnmenthouders geldt dat de derde persoon voor de helft mag meedoen.

5 Inschrijfformulier Actualiteitendag 22 januari 2016 Inschrijving Per Gemeente: Organisatie Tel. nr.: Namen deelnemers met adressen: Fax nr.: