Hoe groot is het aanpassingsvermogen. van de Waddenzee?

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "Hoe groot is het aanpassingsvermogen. van de Waddenzee?"

Norbert Michiels
6 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 Hoe groot is het aanpassingsvermogen van de Waddenzee? Han Olff Rijksuniversiteit Groningen Photo: Han Olff

3 Foto Ruben Smit Meer uitstoot CO 2 en Mondiale Vermesting verzuring van de opwarming en vervuiling zee/oceaan Invasieve exoten Versnelde zeespiegel stijging Kust- Baggeren verdediging Zandsuppleties Inpoldering Overbevissing

4 Systemen met verschillende mate van aanpassingsvermogen -> veerkracht en weerstand Toestand van het ecosysteem a) Systeem volgt de omgeving b) System met veerkracht/weerstand/ aanpassingsvermogen c) Enig aanpassingsvermogen gevolgd door kantelpunt Externe omgeving kantelpunt tijd tijd tijd

5 Meer uitstoot CO2 Mondiale en opwarming verzuring van de zee/oceaan Vermesting en vervuiling Invasieve exoten Versnelde zeespiegel stijging Kustverdediging Inpoldering Baggeren Zandsuppleties Overbevissing 4. Hoog ecoevolutionair aanpassings vermogen? Componenten van het aanpassingsvermogen van de Waddenzee 2. Biobouwers aan de macht 3. Sterke voedselweb verbindingen 1. Zelf-organisatie van zand en water Natuurlijke variabiliteit

6 Natuurlijke oorzaken van variatie in omgevingsfactoren in intergetijdegebieden

7 Zeespiegelstijging

8 T Tidal components Lord Kelvin s Getij voorspellingsmachine 1872

9 Intergetijde systeem met weinig zelf-organiserend vermogen

10 Intergetijde systeem met veel zelf-organiserend vermogen door interactie van zand, water en wind Photo National Geographic

11 Meer uitstoot CO2 Mondiale en opwarming verzuring van de zee/oceaan Vermesting en vervuiling Invasieve exoten Versnelde zeespiegel stijging Kustverdediging Inpoldering Baggeren Zandsuppleties Overbevissing 4. Hoog ecoevolutionair aanpassings vermogen? Componenten van het aanpassingsvermogen van de Waddenzee 2. Biobouwers aan de macht 3. Sterke voedselweb verbindingen 1. Zelf-organisatie van zand en water Natuurlijke variabiliteit

12 Helmgras maakt duinen

13 Kwelderplanten maken kwelders

14 Wadpieren maken zandig wad

15 Zeegrassen bevorderen sedimentatie

16 Mosselbanken bevorderen sedimentatie

17 Het gaat niet goed met Mosselbanken! in het westelijk deel van de waddenzee Zie

18 Ruimtelijke interacties: Mosselbanken zorgen voor voedsel voor vogels in de wijdere omgeving Tower 1 Coast Tower 1 Coast Tower 2 Tower 2 Gulley Gulley Jan van de Kam Oystercatcher Reef Oystercatcher Reef Van der Zee, Piersma, Olff et al. (2012) Ecosystems

19 Ruimtelijke interacties: mossels helpen vestiging van kokkelbanken Donadi, Eriksson, Olff et al. (2013) Ecology

20 Ruimtelijke complexiteit verhoogd stabiliteit

21 Ruimtelijke complexiteit verhoogd stabiliteit Complex spatial patterns Liu, van de Koppel, Olff et al (2012) Proc. Roy Soc B

22 Ruimtelijke complexiteit leidt tot stabiliteit Bands No Bands Clumps Clumps No Clumps No Clumps De Paoli, van de Koppel et al in prep.

23 Meer en grotere mosselbanken leiden tot meer en grotere mosselbanken van der Heide, Jansen, Olff et al (in prep.)

24 Een vrijwel volledig ongestoorde waddenzee : Banc d Arguin, Mauretanië Organismen hebben hun omgeving volledig in de klauwen Photo: Helio & van Ingen

26 Photo Theunis Piersma

27 Tipping point?

29 Biobouwers zorgen voor stabiliteit, veerkracht -> maar ook voor kantelpunten! Scheffer 2010, Nature

30 Meer uitstoot CO2 Mondiale en opwarming verzuring van de zee/oceaan Vermesting en vervuiling Invasieve exoten Versnelde zeespiegel stijging Kustverdediging Inpoldering Baggeren Zandsuppleties Overbevissing 4. Hoog ecoevolutionair aanpassings vermogen? Componenten van het aanpassingsvermogen van de Waddenzee 2. Biobouwers aan de macht 3. Sterke voedselweb verbindingen 1. Zelf-organisatie van zand en water Natuurlijke variabiliteit

31 Rotgans 707

32 Naar beneden vissen van het voedselweb tijd

33 Exchange of sediments, detritus, nutriënts, energy through tidal currents Daily and seasonal migration of birds, fish, mammals, invertebrates The wadden sea is part of a worldwide meta-ecosystem Temperature rise Arctic tundra Temp. rise Acidification Overfishing Northern atlantic Temp. rise Sediment disturbance Overfishing North sea Temperature rise Sediment disturbance Overfishing Sublitoral banks and gulleys Wadden Sea Intertidal flats Eutrophication Northwest European Lowlands Acidification Overfishing Tropical Atlantic coastal zone W-African intertidal areas Desertification Overgrazing Sahara, Sahel

34 Meer uitstoot CO2 Mondiale en opwarming verzuring van de zee/oceaan Vermesting en vervuiling Invasieve exoten Versnelde zeespiegel stijging Kustverdediging Inpoldering Baggeren Zandsuppleties Overbevissing 4. Hoog ecoevolutionair aanpassings vermogen? Componenten van het aanpassingsvermogen van de Waddenzee 2. Biobouwers aan de macht 3. Sterke voedselweb verbindingen 1. Zelf-organisatie van zand en water Natuurlijke variabiliteit

35 Wat voor Waddenzee willen we??

36 Met dank aan: Theunis Piersma Jan van Gils Tjisse van der Heide Sander Holthuijsen Jim de Fouw Matthijs van der Geest Wilfred Alblas Quirin Smele Johan van de Koppel Quan-Xing Liu Klements Erisson Serena Donadi Els van der Zee Thijs van Vuure Andre de Roos Marten Scheffer Wim van der Putten Marcel Visser Jacintha Ellers Financiering and websites van nu lopende projecten: NWO ZKO: Waddenfonds:

Vergelijkbare documenten

Het WADDENSLEUTELS project

Het WADDENSLEUTELS project Han Olff University of Groningen Photo H. Olff WADDENSLEUTELS project Bijdrage leveren aan betere bescherming en herstel van het waddenzee voedselweb? WADDENSLEUTELS project