MOSSELWAD Herstel en Duurzaam beheer Mosselbanken Waddenzee

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "MOSSELWAD Herstel en Duurzaam beheer Mosselbanken Waddenzee"

Transcriptie

1 MOSSELWAD Herstel en Duurzaam beheer Mosselbanken Waddenzee EUCC, The Coastal Union Wageningen IMARES Nederlands Instituut voor Ecologie (NIOO-CEME) Koninklijk Nederlands Instituut voor Zeeonderzoek (NIOZ) Universiteit Utrecht SOVON Vogelonderzoek Nederland Cofinanciering -- Rijkswaterstaat

2 Mosselbanken spelen een belangrijke rol in ecosysteem Waddenzee Biobouwer Habitat voor andere soorten Invangen slib Productie nutriënten Verrijking omliggende wad Klimaatbuffer Voedsel voor vogels Mossels Prooidieren die op of bij mosselbank leven

3 Beleid schelpdieren i.v.m. natuurwaarden Natura 2000 instandhoudingsdoelstellingen Waddenzee Habitatvormende structuur Stabiele droogvallende mosselbanken vormen groot areaal Biogene structuren op permanent overstroomde zandbanken Voedsel voor schelpdieretende vogels Toppereend, Eidereend, Brilduiker, Scholekster, Kanoetstrandloper, Wulp, Zwarte Ruiter, Tureluur, Groenpootruiter, Steenloper, Zilverplevier, Wageningen IMARES

4 Probleem Litoraal Lokaal te weinig mosselbanken Nauwelijks herstel in westelijke Waddenzee Langzaam herstel Sublitoraal Geen ongestoorde banken Geen oude structuurrijke banken

5 Doel van mosselwad Herstel belangrijke natuurwaarde Bijdrage aan beleid en beheer Ecotargets Meer en normale verdeling van mosselbanken Inzicht krijgen in essentiële processen Aanleg mosselbanken gebaseerd op kennis Public awareness Handboek mosselbankbeheer

6 Langzaam herstel van droogvallende banken na verdwijning rond Areaal mosselbanken 4000 Hectares Voorjaar Najaar

7 Ha Herstel beperkt tot oostelijke Waddenzee oost west Leeftijdsopbouw mosselbanken in het oostelijke deel van de Waddenzee in jaar 2 jaar 3 jaar wadplaten 4-5 jaar 6-8 jaar 9-13 jaar

8 Mosselzaadvisserij in het sublitoraal is Jaar Wilde bestand in voorjaar Ens et al (2007) / PRODUS zeer intensief Gevist in voorjaar Gevist als % van bestand ** Wilde bestand in herfst Gevist in herfst Gevist als % van bestand * * * % 21%

9 Mosselzaadvisserij in sublitoraal zo intensief dat zich geen ongestoorde banken kunnen vormen mosselzaad najaar Kweek percelen mln kg bruot opgevist bestand na visserij mosselzaad voorjaar 120 Zaad visserij mln kg bruto opgevist bestand na visserij

10 Aanpak Mosselwad Wat is de meest effectieve manier om herstel natuurlijke mosselbanken te bevorderen? Waar en hoe? Nodig Inzicht in processen die ontwikkeling bepalen Biotische» Specifieke mosselecologie» Structuur» Predatie Abiotische Veldproeven» Locatiespecifieke (geomorfologie)» Hydrodynamiek (golven, stroming) Aanleg litorale banken

11 Niet alles kan worden onderzocht Nadruk op Hypothesen die relatief eenvoudig te onderzoeken zijn met praktische relevantie Factoren die vestiging bepalen Factoren die overleving jonge banken bepalen Combinatie van observaties, metingen en experimenten

12 Stimuleren oude banken zaadval? Oude mosselbank mosselzaad Balgzand najaar 2008

13 Grote verliezen bij jongen banken in eerste winter 20 BANKEN VÓÓR WINTER In voorjaar 3 NOG HELEMAAL INTACT 8 HALF WEG 9 VERDWENEN Percentage van de banken dat is weggeslagen tussen december en april percentage weggeslagen (%) A N D E F G H 8 10 J K bank weggeslagen tussen januari en april weggeslagen tussen december en januari

14 Mogelijke oorzaken grote verliezen Stormgevoeligheid Predatie Nabijheid oude banken

15 Onderzoek nodig naar factoren die overleving jonge banken bepalen Aanwezigheid (delen van) oude bank Predatie Vogels (litoraal en sublitoraal) Garnaal en krab (litoraal en sublitoraal) Vissen en zeesterren (sublitoraal) Weerstand tegen stormen Wind en golfrichting en diepte Patchgrootte Mosselgroei Sedimentsamenstelling

16 Processen op schaal van hele bank en delen van bank onderzoeken Bank Contour van m IMARES

17 Methoden Onderzoekslocaties Bestaande banken van verschillende leeftijd Experimenteel aangelegde banken Metingen Karakteristieken mosselbank Camera s voor hoge meetfrequentie Communicatie richting publiek (webcam) Fysische metingen Golven Stroming Sedimentsterkte Vogelpredatie Continue registratie (camera) Verschillende schaalniveau s

18

19 Sublitoraal Produs bestudeert kleine vakken en relatie met visserij Mosselwad bestudeert herstel Sluiten van 5-6 banken van 100 ha Bestuderen alle (natuurlijke) factoren die invloed hebben op ontwikkeling Sidescan en video voor structuur Bemonstering voor samenstelling gemeenschap

20 Sidescan sonar Google Earth

21

22 EN NU: AFWACHTEN

MOSSELWAD ( ) Herstel en Duurzaam beheer Mosselbanken Waddenzee

MOSSELWAD ( ) Herstel en Duurzaam beheer Mosselbanken Waddenzee MOSSELWAD (2009 2014) Herstel en Duurzaam beheer Mosselbanken Waddenzee EUCC, The Coastal Union Wageningen IMARES Nederlands Instituut voor Ecologie (NIOO-CEME) Koninklijk Nederlands Instituut voor Zeeonderzoek

Nadere informatie

Wageningen IMARES. De rol van schelpdieronderzoek in een duurzame ontwikkeling van de Waddenzee. Pauline Kamermans

Wageningen IMARES. De rol van schelpdieronderzoek in een duurzame ontwikkeling van de Waddenzee. Pauline Kamermans De rol van schelpdieronderzoek in een duurzame ontwikkeling van de Waddenzee Pauline Kamermans is een samenwerkingsverband tussen Wageningen UR en TNO De rol van schelpdieronderzoek in een duurzame ontwikkeling

Nadere informatie

MOSSELBANKEN IN DE WADDENZEE

MOSSELBANKEN IN DE WADDENZEE MOSSELBANKEN IN DE WADDENZEE Functies - Wadden ecosysteem Filter feeders en waterkwaliteit; slib Biodepositie en stabiliteit van substraat; kustbescherming Morfologische landschappelijke eenheid in systeem

Nadere informatie

Projectplan MOSSELWAD

Projectplan MOSSELWAD Projectplan MOSSELWAD Herstel en Duurzaam beheer Mosselbanken Waddenzee Voorstel t.b.v. Waddenfonds 2008 Partners - EUCC - The Coastal Union - Wageningen IMARES - Nederlands Instituut voor Ecologie (NIOO-CEME)

Nadere informatie

Betere bescherming en herstel van het voedselweb in de Waddenzee

Betere bescherming en herstel van het voedselweb in de Waddenzee Betere bescherming en herstel van het voedselweb in de Waddenzee Wadden Engine Waddensleutels Mosselwad Ellen Weerman Postdoc Wadden Engine Community Ecology and Conservation group Rijksuniversiteit Groningen

Nadere informatie

PRODUS Project onderzoek duurzame schelpdiercultuur

PRODUS Project onderzoek duurzame schelpdiercultuur PRODUS Project onderzoek duurzame schelpdiercultuur Kader: schelpdiercultuur ~ natuurbeheer Looptijd 2005 2010 / 2012 In opdracht van LNV & Mosselsector Uitvoering; Imares, NIOZ, NIOO, MarinX, Kersting

Nadere informatie

Wageningen IMARES. Overzicht bestaande werkzaamheden. Bert Brinkman

Wageningen IMARES. Overzicht bestaande werkzaamheden. Bert Brinkman Overzicht bestaande werkzaamheden Bert Brinkman Lopende projecten (1) NWO-ZKO: Draagkracht Waddenzee en Noordzee-kustzone (IMARES / NIOZ / NIOO / SOVON / RUG /...) BO-project: Draagkracht en vogels (LNV;

Nadere informatie

Inventarisatie van het wilde mosselbestand in de Waddenzee in het najaar van 2009

Inventarisatie van het wilde mosselbestand in de Waddenzee in het najaar van 2009 Onderzoek en advies - mariene ecologie, visserij en schelpdierkweek Elkerzeeseweg 77 4322 NA Scharendijke tel./fax: 0111-671584 mobiel: 06-44278294 e-mail: marinx@zeelandnet.nl rapport nr. 2009.87 Inventarisatie

Nadere informatie

Effecten van mosselzaadvisserij op sublitorale natuurwaarden in de westelijke Waddenzee

Effecten van mosselzaadvisserij op sublitorale natuurwaarden in de westelijke Waddenzee Effecten van mosselzaadvisserij op sublitorale natuurwaarden in de westelijke Waddenzee Achtergrond De kweek van mosselen in Nederland is gebaseerd op bodemcultuur. Deze vindt plaats op mosselkweekpercelen

Nadere informatie

De Dynamiek van Mosselbanken Invloed van stroming en golven

De Dynamiek van Mosselbanken Invloed van stroming en golven De Dynamiek van Mosselbanken Invloed van stroming en golven Jasper Donker 1 3 Waterbeweging in de Waddenzee Waterstand / waterdiepte Stromingen door getij en wind Golfwerking Feedback: terugkoppeling

Nadere informatie

Sleutelprocessen in een natuurlijke Waddenzee Han Olff & Theunis Piersma Rijksuniversiteit Groningen

Sleutelprocessen in een natuurlijke Waddenzee Han Olff & Theunis Piersma Rijksuniversiteit Groningen Sleutelprocessen in een natuurlijke Waddenzee Han Olff & Theunis Piersma Rijksuniversiteit Groningen Growth of the world human population over last 10,000 yrs Campbell & Reese 2008 Hoofdthema s Sleutelprocessen

Nadere informatie

Bij eb droogvallende slikwadden en zandplaten (H1140) Verkorte naam: Slik- en zandplaten. 1. Status. 2. Kenschets

Bij eb droogvallende slikwadden en zandplaten (H1140) Verkorte naam: Slik- en zandplaten. 1. Status. 2. Kenschets Bij eb droogvallende slikwadden en zandplaten (H1140) Verkorte naam: Slik- en zandplaten 1. Status Habitatrichtlijn Bijlage I (inwerkingtreding 1994). 2. Kenschets Beschrijving: Dit habitat betreft ondiepe

Nadere informatie

Primaire Productie in de Waddenzee

Primaire Productie in de Waddenzee Workshop Onderzoek Mosselkweek Natuurbeheer 19 februari 2009 Primaire Productie in de Waddenzee ZKO-Draagkracht IN PLACE onderzoeksproject Katja Philippart Koninklijk Nederlands Instituut voor Zeeonderzoek

Nadere informatie

Kokkels in Waddenzee en Zeeuwse Delta,

Kokkels in Waddenzee en Zeeuwse Delta, Indicator 2 juli 2015 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. De natuurlijke dynamiek van het

Nadere informatie

DUURZAAM EN DYNAMISCH. Advies van de Beleidsadviesgroep EVA II inzake het toekomstig beleid voor de schelpdiervisserij

DUURZAAM EN DYNAMISCH. Advies van de Beleidsadviesgroep EVA II inzake het toekomstig beleid voor de schelpdiervisserij DUURZAAM EN DYNAMISCH Advies van de Beleidsadviesgroep EVA II inzake het toekomstig beleid voor de schelpdiervisserij Juni 2004 Inleiding De Beleidsadviesgroep EVA II (BAG) is in juni 2003 door minister

Nadere informatie

Uitgangspunten: wetenschap en monitoring

Uitgangspunten: wetenschap en monitoring waddenacademie-knaw Uitgangspunten: wetenschap en monitoring Peter M.J. Herman NIOO-CEME WaddenAcademie Minimale overeenstemming wat zijn de echte problemen hoe behoren die problemen onderzocht en beschreven

Nadere informatie

DE MINISTER VAN LANDBOUW, NATUUR EN VOEDSELKWALITEIT,

DE MINISTER VAN LANDBOUW, NATUUR EN VOEDSELKWALITEIT, Directie Kennis De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA 's-gravenhage uw brief van uw kenmerk ons kenmerk datum DK. 2008/2195 17 oktober 2008 onderwerp doorkiesnummer

Nadere informatie

Overleving van MZI zaad: heeft krabben vangen zin?

Overleving van MZI zaad: heeft krabben vangen zin? Overleving van MZI zaad: heeft krabben vangen zin? Pauline Kamermans, Jack Perdon, Monique Blankendaal, Arnold Bakker, Liesbeth van der Vlies, Martin de Jong, Maarten van Hoppe Vraat door krabben MZI zaad

Nadere informatie

Visplan mosselzaadvisserij najaar 2018 sublitoraal westelijke Waddenzee. het Reglement Mosselvisserij 1998 is van toepassing.

Visplan mosselzaadvisserij najaar 2018 sublitoraal westelijke Waddenzee. het Reglement Mosselvisserij 1998 is van toepassing. Reglement Mosselvisserij het Reglement Mosselvisserij 1998 is van toepassing. Periode van 1 oktober 2018 tot en met 30 november 2018. In beginsel wordt er gevist in de weken 40, 42, 44 en 46. Week 48 is

Nadere informatie

Inventarisatie van het wilde mosselbestand in de Waddenzee in het najaar van 2005

Inventarisatie van het wilde mosselbestand in de Waddenzee in het najaar van 2005 onderzoek en advies - mariene ecologie, visserij en schelpdierkweek Elkerzeeseweg 77 4322 NA Scharendijke tel./fax: 0111-671584 mobiel: 06-44278294 e-mail: marinx@zeelandnet.nl notitie nr. 2005.48.2 Inventarisatie

Nadere informatie

VOORTGANGSRAPPORT VERDUURZAMING MOSSELZAAD VISSERIJ OVER HET JAAR 2017

VOORTGANGSRAPPORT VERDUURZAMING MOSSELZAAD VISSERIJ OVER HET JAAR 2017 VOORTGANGSRAPPORT VERDUURZAMING MOSSELZAAD VISSERIJ OVER HET JAAR 2017 1 INHOUD INLEIDING 4 1. GESLOTEN GEBIEDEN VOOR DE MOSSELZAADVISSERIJ 6 2. MOSSELBESTANDEN EN -ZAAD VISSERIJ IN 2016 8 3. INVANG VAN

Nadere informatie

Henrice Jansen, 27 Januari, schelpdierconferentie

Henrice Jansen, 27 Januari, schelpdierconferentie Mosselkweek & Natuur KOMPRO Henrice Jansen, 27 Januari, schelpdierconferentie Aad Smaal, Pauline Kamermans, Karin Troost, Margriet v Asch, Marnix v Stralen, Jacob Capelle, Sander Glorius,..,.. Overzicht

Nadere informatie

VOORTGANGSRAPPORT VERDUURZAMING MOSSELZAAD VISSERIJ OVER HET JAAR 2015

VOORTGANGSRAPPORT VERDUURZAMING MOSSELZAAD VISSERIJ OVER HET JAAR 2015 VOORTGANGSRAPPORT VERDUURZAMING MOSSELZAAD VISSERIJ OVER HET JAAR 2015 1 INHOUD INLEIDING 4 1. GESLOTEN GEBIEDEN VOOR DE MOSSELZAADVISSERIJ 6 2. MOSSELBESTANDEN EN -ZAAD VISSERIJ IN 2015 8 3. INVANG VAN

Nadere informatie

Instandhoudingsdoelen Nederlandse Natura 2000- gebieden

Instandhoudingsdoelen Nederlandse Natura 2000- gebieden Bijlage C. Instandhoudingsdoelen Nederlandse Natura 2000- gebieden Waddenzee Habitat H1110A H1140A Permanent overstroomde zandbanken (getijdengebied) Slik- en zandplaten, (getijdengebied) Behoud oppervlakte

Nadere informatie

Pilot bruikbaarheid onderwatervideocamera voor de signalering van randeffecten op de onderzoeksvakken van PRODUS dp 3

Pilot bruikbaarheid onderwatervideocamera voor de signalering van randeffecten op de onderzoeksvakken van PRODUS dp 3 Pilot bruikbaarheid onderwatervideocamera voor de signalering van randeffecten op de onderzoeksvakken van PRODUS dp 3 Frouke Fey-Hofstede en Jeroen Jansen Rapport C030/09 / HDV nr.: HDV 08-66 PRODUS dp

Nadere informatie

Onderwerp: Aanvraag vergunning Natuurbeschermingswet 1998 Handmatige kokkelvisserij in de Waddenzee

Onderwerp: Aanvraag vergunning Natuurbeschermingswet 1998 Handmatige kokkelvisserij in de Waddenzee Vereniging 'Op handkracht verder' de heer B.J. Keus Postbus 116 4400 AC Yerseke Leeuwarden, 3 augustus 2006 Verzonden, Ons kenmerk : 649112 Afdeling : Landelijk Gebied Telefoon : 058-2925024 / M. Flipse

Nadere informatie

RIVO / marinx Rapport Nummer: C021/03

RIVO / marinx Rapport Nummer: C021/03 ederlands Instituut voor Visserij Onderzoek (RIVO) BV Postbus 68 Postbus 77 1970 AB IJmuiden 4400 AB Yerseke Tel.: 0255 564646 Tel.: 0113 672300 Fax.: 0255 564644 Fax.: 0113 573477 Internet:postkamer@rivo.dlo.nl

Nadere informatie

Wageningen IMARES Institute for Marine Resources & Ecosystem Studies

Wageningen IMARES Institute for Marine Resources & Ecosystem Studies Wageningen IMARES Institute for Marine Resources & Ecosystem Studies Vestiging IJmuiden Postbus 68 1970 AB IJmuiden Tel.: 0255 564646 Fax: 0255 564644 Vestiging Yerseke Postbus 77 4400 AB Yerseke Tel.:

Nadere informatie

De functie van het Balgzand als hoogwatervluchtplaats voor wadvogels II. aantallen vogels en hun verspreiding tijdens hoogwater

De functie van het Balgzand als hoogwatervluchtplaats voor wadvogels II. aantallen vogels en hun verspreiding tijdens hoogwater De functie van het Balgzand als hoogwatervluchtplaats voor wadvogels II. aantallen vogels en hun verspreiding tijdens hoogwater Rapportage van onderzoek In opdracht van Rijkswaterstaat Directie Noord-Holland

Nadere informatie

VOORTGANGSRAPPORT VERDUURZAMING MOSSELZAAD VISSERIJ OVER HET JAAR 2016

VOORTGANGSRAPPORT VERDUURZAMING MOSSELZAAD VISSERIJ OVER HET JAAR 2016 VOORTGANGSRAPPORT VERDUURZAMING MOSSELZAAD VISSERIJ OVER HET JAAR 2016 1 17015012-1_PRW_Mosseltransitie_2017.indd 1 01-05-17 15:08 INHOUD INLEIDING 4 1. GESLOTEN GEBIEDEN VOOR DE MOSSELZAADVISSERIJ 6 2.

Nadere informatie

Sedimentatie in Harderwijker Bocht ten gevolge van de strekdam bij Strand Horst Noord

Sedimentatie in Harderwijker Bocht ten gevolge van de strekdam bij Strand Horst Noord Sedimentatie in Harderwijker Bocht ten gevolge van de strekdam bij Strand Horst Noord In het gebied tussen de strekdammen bij Strand Horst Noord en de bebouwing van Harderwijk ligt een klein natuurgebied

Nadere informatie

Advies. Aan: Waddenfonds Van: Waddenacademie Datum: April 2015 Betreft: Garnalenvisserij. Inleiding

Advies. Aan: Waddenfonds Van: Waddenacademie Datum: April 2015 Betreft: Garnalenvisserij. Inleiding Advies Aan: Waddenfonds Van: Waddenacademie Datum: April 2015 Betreft: Garnalenvisserij Inleiding Het Waddenfonds heeft de Waddenacademie gevraagd advies uit te brengen ten aanzien van het thema garnalenvisserij.

Nadere informatie

Zeg ken jij de mossel?

Zeg ken jij de mossel? Zeg ken jij de mossel? Even voorstellen Wat kan de mossel? Hoe wordt de mossel gebruikt? Kwaliteit? Aad Smaal, Wageningen Universiteit ZAZ EXPERT MEETING 28 NOV 2017 De mossel Tweekleppig weekdier Zowel

Nadere informatie

Bijlage 1 bij besluit DRZ/06/2060/SD/SM, d.d. 10 mei 2006 VOORJAARSMOSSELZAADVISSERIJ 2006 WESTELIJKE WADDENZEE INHOUDELIJKE OVERWEGINGEN

Bijlage 1 bij besluit DRZ/06/2060/SD/SM, d.d. 10 mei 2006 VOORJAARSMOSSELZAADVISSERIJ 2006 WESTELIJKE WADDENZEE INHOUDELIJKE OVERWEGINGEN Directie Regionale Zaken uw brief van uw kenmerk ons kenmerk datum DRZ/02060/SD/SM 10-05-2006 onderwerp doorkiesnummer bijlagen Bijlage 1 bij besluit DRZ/06/2060/SD/SM, d.d. 10 mei 2006 VOORJAARSMOSSELZAADVISSERIJ

Nadere informatie

Voortgangsrapport. Nederlandse mosselsector [2013] programma Naar een rijke Waddenzee

Voortgangsrapport. Nederlandse mosselsector [2013] programma Naar een rijke Waddenzee Voortgangsrapport transitie van de Nederlandse mosselsector [2013] 1 inhoudsopgave Samenvatting 4 1 Stand van zaken transitie mosselsector 8 11 Inleiding 8 12 Sluiting mosselbanken en oogsten bodemvisserij

Nadere informatie

PMR monitoring: H1110 (permanent overstroomde zandbanken)

PMR monitoring: H1110 (permanent overstroomde zandbanken) PMR monitoring: H1110 (permanent overstroomde zandbanken) 1 oktober Vlissingen Ingrid Tulp, Johan Craeymeersch, Vincent Escaravage (NIOZ), Nicola Tien, Cindy van Damme H1110: benthos en vis Verwachting:

Nadere informatie

Een zee. van Mosselen. zee van Mosselen. Handboek ecologie, bescherming, beleid en beheer van mosselbanken in de Waddenzee

Een zee. van Mosselen. zee van Mosselen. Handboek ecologie, bescherming, beleid en beheer van mosselbanken in de Waddenzee Een zee zee van Mosselen van Mosselen Handboek ecologie, bescherming, beleid en beheer van mosselbanken in de Waddenzee Norbert Dankers Frouke Fey-Hofstede Colofon Met bijdragen van Projectgroep Mosselwad

Nadere informatie

IMARES Wageningen UR. Het areaal aan mosselbanken op de droogvallende platen in de Waddenzee in het voorjaar van 2011

IMARES Wageningen UR. Het areaal aan mosselbanken op de droogvallende platen in de Waddenzee in het voorjaar van 2011 Het areaal aan mosselbanken op de droogvallende platen in de Waddenzee in het voorjaar van 2011 C. van Zweeden, K. Troost, D. van den Ende, M. van Stralen Rapport C097/12 IMARES Wageningen UR (IMARES -

Nadere informatie

Biobouwers en habitat-overstijgende interacties in kustecosystemen. Tjisse van der Heide

Biobouwers en habitat-overstijgende interacties in kustecosystemen. Tjisse van der Heide Biobouwers en habitat-overstijgende interacties in kustecosystemen Tjisse van der Heide Een biobouwer is een organisme dat zijn omgeving sterk verandert Jones et al., 1994 Biobouwers in kustecosystemen

Nadere informatie

Bestandsopname van mosselen op mosselkweekpercelen in de Waddenzee in juni 2018

Bestandsopname van mosselen op mosselkweekpercelen in de Waddenzee in juni 2018 Bestandsopname van mosselen op mosselkweekpercelen in de Waddenzee in juni 2018 Auteurs Jacob J. Capelle en Marnix R. van Stralen Wageningen University & Research rapport C063/18 Bestandsopname van mosselen

Nadere informatie

Inventarisatie van het sublitorale wilde mosselbestand in de westelijke Waddenzee in het voorjaar van 2009

Inventarisatie van het sublitorale wilde mosselbestand in de westelijke Waddenzee in het voorjaar van 2009 onderzoek en advies mariene ecologie, visserij en schepldierkweek Elkerzeeseweg 77 4322 NA Scharendijke tel./fax: 0111-671584 GSM: 06-44278294 e-mail: marinx@zeelandnet.nl RAPPORT 2009.79 - CONCEPT Inventarisatie

Nadere informatie

Inventarisatie van het sublitorale wilde mosselbestand in de westelijke Waddenzee in het najaar van 2018.

Inventarisatie van het sublitorale wilde mosselbestand in de westelijke Waddenzee in het najaar van 2018. onderzoek en advies mariene ecologie, visserij en schelpdierkweek Elkerzeeseweg 77 4322 NA Scharendijke tel./fax: 0111-671584 GSM: 06-44278294 e-mail: marinx@zeelandnet.nl RAPPORT 2018.184 Inventarisatie

Nadere informatie

Vernieuwingen in de Mosselcultuur: Gebruik mosselzaadinvang installatie (MZI s) Aad Smaal, Wageningen Universiteit en IMARES Yerseke

Vernieuwingen in de Mosselcultuur: Gebruik mosselzaadinvang installatie (MZI s) Aad Smaal, Wageningen Universiteit en IMARES Yerseke Vernieuwingen in de Mosselcultuur: Gebruik mosselzaadinvang installatie (MZI s) Aad Smaal, Wageningen Universiteit en IMARES Yerseke Natuurkundig Gezelschap, 14 maart 2014 IMARES: sinds 2006, Fusie diverse

Nadere informatie

VOORTGANGSRAPPORTAGE MOSSELCONVENANT OVER HET JAAR 2018

VOORTGANGSRAPPORTAGE MOSSELCONVENANT OVER HET JAAR 2018 VOORTGANGSRAPPORTAGE MOSSELCONVENANT OVER HET JAAR 2018 inhoud INLEIDING 5 1. SITUERING MOSSELBANKEN IN WESTELIJKE WADDENZEE EN DE GESLOTEN GEBIEDEN 6 2. MOSSELZAAD VANGST VAN DE BODEM 8 3. INVANG VAN

Nadere informatie

Resultaten wetenschappelijk onderzoek EVA II Publieksversie

Resultaten wetenschappelijk onderzoek EVA II Publieksversie Resultaten wetenschappelijk onderzoek EVA II Publieksversie Wat is EVA II? Wat is EVA II? EVA II staat voor de tweede fase van de evaluatie van het schelpdiervisserijbeleid in Nederland. De evaluatie met

Nadere informatie

Verslag startsymposium Waddensleutels

Verslag startsymposium Waddensleutels Verslag startsymposium Waddensleutels Blokhuispoort Leeuwarden, woensdag 20 oktober De dagvoorzitter Wilfred Alblas (Regiodirecteur Noord Vereniging Natuurmonumenten) heet de ongeveer 50 aanwezigen van

Nadere informatie

PLAN VAN UITVOERING TRANSITIE MOSSELSECTOR

PLAN VAN UITVOERING TRANSITIE MOSSELSECTOR PLAN VAN UITVOERING TRANSITIE MOSSELSECTOR [2014-2018] CONVENANT TRANSITIE MOSSELSECTOR EN NATUURHERSTEL WADDENZEE 1 DE STAATSSECRETARIS VAN ECONOMISCHE ZAKEN, SHARON DIJKSMA PO MOSSELCULTUUR, DAAN VAN

Nadere informatie

Mr. H.J. van Geesbergen Postbus AC YERSEKE. Project nummer: Ir. H. van der Mheen Clusterleider Zeecultuur en Visteelt

Mr. H.J. van Geesbergen Postbus AC YERSEKE. Project nummer: Ir. H. van der Mheen Clusterleider Zeecultuur en Visteelt ederlands Instituut voor Visserij Onderzoek (RIVO) BV Postbus Postbus 68 Centrum voor 1970 AB IJmuiden Schelpdier Onderzoek Tel.: 0255 564646 Postbus 77 Fax.: 0255 564644 4400 AB Yerseke E-mail: visserijonderzoek.asg@wur.nl

Nadere informatie

RIVO / marinx Rapport

RIVO / marinx Rapport ederlands Instituut voor Visserij Onderzoek (RIVO) BV Postbus 68 Postbus 77 1970 AB IJmuiden 4400 AB Yerseke Tel.: 0255 564646 Tel.: 0113 672300 Fax.: 0255 564644 Fax.: 0113 573477 Internet:postkamer@rivo.dlo.nl

Nadere informatie

Fax: Fax: Fax: Fax: P. C. Goudswaard, M. R. van Stralen, J. J. Kesteloo, J. Jol, C.

Fax: Fax: Fax: Fax: P. C. Goudswaard, M. R. van Stralen, J. J. Kesteloo, J. Jol, C. Wageningen IMARES Institute for Marine Resources & Ecosystem Studies Vestiging IJmuiden Vestiging Yerseke Vestiging Den Helder Vestiging Texel Postbus 68 Postbus 77 Postbus 57 Postbus 167 1970 AB IJmuiden

Nadere informatie

PERSDOSSIER MOSSELEN

PERSDOSSIER MOSSELEN PERSDOSSIER MOSSELEN Mosselen algemeen De mossel is een belangrijk product uit de Nederlandse schelpdierteelt. In Europa worden er jaarlijks circa 700 miljoen kilo mosselen geproduceerd, waarvan ongeveer

Nadere informatie

/1. Datum uitspraak: 27 februari 2008 AFDELING BESTUURSRECHTSPRAAK. Uitspraak in het geding tussen:

/1. Datum uitspraak: 27 februari 2008 AFDELING BESTUURSRECHTSPRAAK. Uitspraak in het geding tussen: zaaknummer 200607555/1 datum van uitspraak woensdag 27 februari 2008 tegen de Minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit proceduresoort Eerste aanleg - meervoudig rechtsgebied Kamer 1 - RO - Natuurbeschermingswet

Nadere informatie

Natuurcompensatie Voordelta

Natuurcompensatie Voordelta Natuurcompensatie Voordelta Ervaringen met gebiedsbescherming in een ondiepe kustzone Mennobart van Eerden Job van den Berg Aanleiding De natuurcompensatie in de Voordelta als gevolg van de aanleg en aanwezigheid

Nadere informatie

VERSLAG VAN DE 2e STUDIEDAG 2011 RENDEMENT EN IMPACT MOSSELKWEEK WADDENZEE. VRIJDAG 25 februari, DE ZAETE, YERSEKE

VERSLAG VAN DE 2e STUDIEDAG 2011 RENDEMENT EN IMPACT MOSSELKWEEK WADDENZEE. VRIJDAG 25 februari, DE ZAETE, YERSEKE VERSLAG VAN DE 2e STUDIEDAG 2011 RENDEMENT EN IMPACT MOSSELKWEEK WADDENZEE VRIJDAG 25 februari, DE ZAETE, YERSEKE IMARES Yerseke, A.C. Smaal A vd Brink J. Capelle T. Schellekens Zie de Produs website www.imares.wur.nl/nl/onderzoek/aquacultuur/produs/

Nadere informatie

Inventarisatie van het sublitorale wilde mosselbestand in de westelijke Waddenzee in het voorjaar van 2008

Inventarisatie van het sublitorale wilde mosselbestand in de westelijke Waddenzee in het voorjaar van 2008 Inventarisatie van het sublitorale wilde mosselbestand in de westelijke Waddenzee in het voorjaar van 2008 J.M.J. Jansen 1, M.R. van Stralen 2, J.J. Kesteloo 1, C. van Zweeden 1 Rapport C044/2008 1 Wageningen

Nadere informatie

Onderzoeksproject duurzame schelpdiervisserij (PRODUS). Deelproject 1A: Bepaling bestand mosselpercelen in de Waddenzee najaar 2005

Onderzoeksproject duurzame schelpdiervisserij (PRODUS). Deelproject 1A: Bepaling bestand mosselpercelen in de Waddenzee najaar 2005 Onderzoeksproject duurzame schelpdiervisserij (PRODUS). Deelproject 1A: Bepaling bestand mosselpercelen in de Waddenzee najaar 2005 J.W.M. Wijsman, J. Jol Rapport nr. C004/07 Januari 2007 Wageningen IMARES

Nadere informatie

CONCLUSIES. f. Er zijn geen aanwijzingen dat kokkelvisserij

CONCLUSIES. f. Er zijn geen aanwijzingen dat kokkelvisserij De eutrofiëring betreft een autonome ontwikkeling. Het is de verwachting dat de eutrofiëring nog wat verder zal teruglopen. Daarmee komt de draagkracht in de Waddenzee op termijn weer dicht bij de natuurlijke

Nadere informatie

Inventarisatie van het wilde mosselbestand in de Oosterschelde en Voordelta in het najaar van 2005

Inventarisatie van het wilde mosselbestand in de Oosterschelde en Voordelta in het najaar van 2005 onderzoek en advies - mariene ecologie, visserij en schelpdierkweek Elkerzeeseweg 77 4322 NA Scharendijke tel./fax: 0111-671584 mobiel: 06-44278294 e-mail: marinx@zeelandnet.nl notitie nr. 2005.48.1 Inventarisatie

Nadere informatie

PvA Verbetering beheer Waddenzee

PvA Verbetering beheer Waddenzee PvA Verbetering beheer Waddenzee Coalitie Wadden Natuurlijk maart 2014 De agenda (2014 2018) we gaan zoeken naar meer samenhang we werken alsof we één beheerder zijn we gaan aan de slag met concrete stappen

Nadere informatie

Duurzaam duurt het langst II Naar een nieuw schelpdiervisserijbeleid voor de Waddenzee

Duurzaam duurt het langst II Naar een nieuw schelpdiervisserijbeleid voor de Waddenzee Duurzaam duurt het langst II Naar een nieuw schelpdiervisserijbeleid voor de Waddenzee Advies aan de Minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit Advies 2004/01 2 februari 2004 I n h o u d s o p g

Nadere informatie

Visplan mosselzaadvisserij voorjaar 2018 sublitoraal westelijke Waddenzee 1/3. het Reglement Mosselvisserij 1998 is van toepassing.

Visplan mosselzaadvisserij voorjaar 2018 sublitoraal westelijke Waddenzee 1/3. het Reglement Mosselvisserij 1998 is van toepassing. Visplan mosselzaadvisserij voorjaar 2018 sublitoraal westelijke Waddenzee 1/3 Reglement Mosselvisserij het Reglement Mosselvisserij 1998 is van toepassing. Periode van 1 mei 2018 tot en met 31 mei 2018.

Nadere informatie

RIVO Rapport Nummer : C070/03. Het mosselareaal en -bestand op de droogvallende platen in de Waddenzee in het voorjaar van 2003.

RIVO Rapport Nummer : C070/03. Het mosselareaal en -bestand op de droogvallende platen in de Waddenzee in het voorjaar van 2003. Nederlands Instituut voor Visserij Onderzoek (RIVO) BV Postbus 68 Postbus 77 1970 AB IJmuiden 4400 AB Yerseke Tel.: 0255 564646 Tel.: 0113 672300 Fax.: 0255 564644 Fax.: 0113 573477 Internet:postkamer@rivo.dlo.nl

Nadere informatie

Probleemstelling: Wat zijn de bedreigende factoren voor de vissen in de Waddenzee? En welke is de meest bedreigende?

Probleemstelling: Wat zijn de bedreigende factoren voor de vissen in de Waddenzee? En welke is de meest bedreigende? Klas: V5B/V5C Bio cluster 7/2 Datum: 21 05 2010 Namen v/d groep: Chris Klaver, Loes Klaver, Isabel Schilder en Lisanne van Dijk. Titel v/d opdracht: Visserij Omschrijving v/h onderwerp: Visserij in de

Nadere informatie

Biobouwers Het fundament onder kustecosystemen. Tjisse van der Heide Radboud Universiteit Nijmegen & Rijksuniversiteit Groningen

Biobouwers Het fundament onder kustecosystemen. Tjisse van der Heide Radboud Universiteit Nijmegen & Rijksuniversiteit Groningen Biobouwers Het fundament onder kustecosystemen Tjisse van der Heide Radboud Universiteit Nijmegen & Rijksuniversiteit Groningen Een biobouwer is een organisme dat zijn omgeving sterk verandert Jones

Nadere informatie

Midwintertelling van zee-eenden in de Waddenzee en de Nederlandse kustwateren, januari 2003

Midwintertelling van zee-eenden in de Waddenzee en de Nederlandse kustwateren, januari 2003 Ministerie van Verkeer en Waterstaat Directoraat Generaal Rijkswaterstaat Rijksinstituut voor Kust en Zee/RIKZ Midwintertelling van zee-eenden in de Waddenzee en de Nederlandse kustwateren, januari 23

Nadere informatie

De ecologische behoeften van het IJsselmeer en de Waddenzee. Peter M.J. Herman Waddenacademie, NIOZ

De ecologische behoeften van het IJsselmeer en de Waddenzee. Peter M.J. Herman Waddenacademie, NIOZ De ecologische behoeften van het IJsselmeer en de Waddenzee Peter M.J. Herman Waddenacademie, NIOZ Een blik over de dijk Wat zijn grote trends in ecologie IJsselmeergebied? Wat drijft deze trends? Hoe

Nadere informatie

Wageningen IMARES Institute for Marine Resources & Ecosystem Studies

Wageningen IMARES Institute for Marine Resources & Ecosystem Studies Wageningen IMARES Institute for Marine Resources & Ecosystem Studies Vestiging IJmuiden Postbus 68 1970 AB IJmuiden Tel.: 0255 564646 Fax: 0255 564644 Vestiging Yerseke Postbus 77 4400 AB Yerseke Tel.:

Nadere informatie

Natuurlijk vissen op de Waddenzee

Natuurlijk vissen op de Waddenzee 19 november 2007 Natuurlijk vissen op de Waddenzee advies over duurzame Waddenzeevisserij ADVIES 2007/04 a a n b i e d i n g s b r i e f a a n b i e d i n g s b r i e f Samenvating 1 Inleiding 2 Waar

Nadere informatie

Geschikte eulitorale gebieden in de Nederlandse Waddenzee voor het voorkomen van meerjarige natuurlijke mosselbanken. Samenvatting

Geschikte eulitorale gebieden in de Nederlandse Waddenzee voor het voorkomen van meerjarige natuurlijke mosselbanken. Samenvatting Geschikte eulitorale gebieden in de Nederlandse Waddenzee voor het voorkomen van meerjarige natuurlijke mosselbanken Samenvatting ALTERRA RIVO A.G. Brinkman T. Bult Januari 2002 Geschikte eulitorale gebieden

Nadere informatie

IMARES Wageningen UR. Nadere effectenanalyse Natura 2000-gebieden Waddenzee en Noordzeekustzone. Deelrapport cumulatie

IMARES Wageningen UR. Nadere effectenanalyse Natura 2000-gebieden Waddenzee en Noordzeekustzone. Deelrapport cumulatie Nadere effectenanalyse Natura 2000-gebieden Waddenzee en Noordzeekustzone Deelrapport cumulatie R.H. Jongbloed (IMARES), J.E. Tamis (IMARES) & B.J.H. Koolstra (ARCADIS) IMARES Rapport C174/11 ARCADIS Rapport

Nadere informatie

Nederlands Instituut voor Visserij Onderzoek (RIVO) BV. Rapport Nummer: C076/03

Nederlands Instituut voor Visserij Onderzoek (RIVO) BV. Rapport Nummer: C076/03 Nederlands Instituut voor Visserij Onderzoek (RIVO) BV Postbus 68 Postbus 77 1970 AB IJmuiden 4400 AB Yerseke Tel.: 0255 564646 Tel.: 0113 672300 Fax.: 0255 564644 Fax.: 0113 573477 Internet:postkamer@rivo.dlo.nl

Nadere informatie

Biobouwers als kustbeschermers: groene fantasie of fantastisch groen? Luca van Duren

Biobouwers als kustbeschermers: groene fantasie of fantastisch groen? Luca van Duren Biobouwers als kustbeschermers: groene fantasie of fantastisch groen? Luca van Duren 23 maart 2011 Wat zijn biobouwers? Organismen die direct of indirect hun omgeving zo veranderen dat ze hiermee het habitat

Nadere informatie

Auditverslag inzake een tweetal passende beoordelingen van de mosselzaadvisserij

Auditverslag inzake een tweetal passende beoordelingen van de mosselzaadvisserij SOVON Vogelonderzoek Nederland Rijksstraatweg 178 6573 DG Beek-Ubbergen T (024) 684 81 11 F (024) 684 81 22 E info@sovon.nl I www.sovon.nl Auditverslag inzake een tweetal passende beoordelingen van de

Nadere informatie

E C O L O G I E Ecologie Factoren die invloed hebben op het milieu: Niveaus van de ecologie:

E C O L O G I E Ecologie Factoren die invloed hebben op het milieu: Niveaus van de ecologie: E C O L O G I E Ecologie = wetenschap die bestudeert waarom bepaalde planten en dieren ergens in een bepaald milieu voorkomen en wat de relaties zijn tussen organismen en dat milieu Factoren die invloed

Nadere informatie

Een rijk wad bij Texel. Natuurvisie De Schorren en Vlakte van Kerken 2015-2033

Een rijk wad bij Texel. Natuurvisie De Schorren en Vlakte van Kerken 2015-2033 Een rijk wad bij Texel Natuurvisie De Schorren en Vlakte van Kerken 2015-2033 Inhoud Voorwoord 5 Samenvatting 6 1 De Waddenzee 9 1.1 Het Wadden-ecosysteem 9 Ontstaanswijze 10 Natuurlijke processen 11 Habitats

Nadere informatie

Bijlage 2. NAM- EPE-S-HD december-2005-1 -

Bijlage 2. NAM- EPE-S-HD december-2005-1 - Bijlage 2 Monitoringplan behorend bij de vergunningaanvragen Natuurbeschermingswet 1998 met betrekking tot gaswinning vanaf de locaties Moddergat, Lauwersoog en Vierhuizen. 1. Inleiding Dit monitoringplan

Nadere informatie

Wijzigingsbesluit Natura 2000-gebied Westerschelde & Saeftinghe

Wijzigingsbesluit Natura 2000-gebied Westerschelde & Saeftinghe Wijzigingsbesluit Natura 2000-gebied Westerschelde & Saeftinghe De Staatssecretaris van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie Gelet op de artikelen 10a en 15 van de Natuurbeschermingswet 1998; BESLUIT:

Nadere informatie

Bijlage 1 bij besluit DRZZ/ , d.d

Bijlage 1 bij besluit DRZZ/ , d.d Bijlage 1 bij besluit DRZZ/2009-2893, d.d. 04-09-2009 MOSSELZAADVISSERIJ OOSTERSCHELDE 2009 INHOUDELIJKE OVERWEGINGEN DE AANVRAAG De aanvraag heeft betrekking op de mosselzaadvisserij in het Natura 2000-gebied

Nadere informatie

Inhoudsopgave. Inhoudsopgave Samenvatting Inleiding Materiaal en methode... 5

Inhoudsopgave. Inhoudsopgave Samenvatting Inleiding Materiaal en methode... 5 Rapport C017/06 pagina 1 van 18 Inhoudsopgave Inhoudsopgave... 1 Samenvatting... 2 1. Inleiding... 3 2. Materiaal en methode... 5 2.1. Effect van tijdstip van uithanging op zaadval, groeisnelheid van het

Nadere informatie

WADDENSLEUTELS. Herstel van sleutelprocessen in het intergetijdegebied van de Waddenzee Bijlage D - projectplan

WADDENSLEUTELS. Herstel van sleutelprocessen in het intergetijdegebied van de Waddenzee Bijlage D - projectplan WADDENSLEUTELS Herstel van sleutelprocessen in het intergetijdegebied van de Waddenzee Bijlage D - projectplan Inhoudsopgave 1) Samenvatting van het probleem en schets van de aanpak 5 2) Doelen en output

Nadere informatie

University of Groningen. Common eiders Somateria mollissima in the Netherlands Kats, Romke Kerst Hendrik

University of Groningen. Common eiders Somateria mollissima in the Netherlands Kats, Romke Kerst Hendrik University of Groningen Common eiders Somateria mollissima in the Netherlands Kats, Romke Kerst Hendrik IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish

Nadere informatie

Hoe groot is het aanpassingsvermogen. van de Waddenzee?

Hoe groot is het aanpassingsvermogen. van de Waddenzee? Hoe groot is het aanpassingsvermogen van de Waddenzee? Han Olff Rijksuniversiteit Groningen Photo: Han Olff Foto Ruben Smit Meer uitstoot CO 2 en Mondiale Vermesting verzuring van de opwarming en vervuiling

Nadere informatie

Voortgangsrapport. van de transitie van de nederlandse mosselsector [2014]

Voortgangsrapport. van de transitie van de nederlandse mosselsector [2014] Voortgangsrapport van de transitie van de nederlandse mosselsector [2014] 1 Inhoudsopgave Samenvatting 4 1. Stand van zaken transitie mosselsector 8 1.1 Inleiding 8 1.2 Sluiting mosselbanken, mosselbestanden

Nadere informatie

HET GEVECHT VOOR EEN DUURZAME TOEKOMST

HET GEVECHT VOOR EEN DUURZAME TOEKOMST HET GEVECHT VOOR EEN DUURZAME TOEKOMST Allereerst zal ik uiteen zetten wie wij zijn en wat wij doen. Mijn naam is Huub Lacor, algemeen directeur van het familiebedrijf Roem van Yerseke. Mijn voorvaderen

Nadere informatie

Het WADDENSLEUTELS project

Het WADDENSLEUTELS project Het WADDENSLEUTELS project Han Olff University of Groningen Photo H. Olff WADDENSLEUTELS project Bijdrage leveren aan betere bescherming en herstel van het waddenzee voedselweb? WADDENSLEUTELS project!

Nadere informatie

Inhoudelijke overwegingen mosselhangcultuur op de mosselkweekpercelen Slaak 5 en 7 in de Oosterschelde

Inhoudelijke overwegingen mosselhangcultuur op de mosselkweekpercelen Slaak 5 en 7 in de Oosterschelde Directie Regio en Ruimtelijke Economie Vestiging Zuid Inhoudelijke overwegingen mosselhangcultuur op de mosselkweekpercelen Slaak 5 en 7 in de Oosterschelde Keizersgracht 5 5611 HB EINDHOVEN Postbus 6111

Nadere informatie

Datum: 27 juni 2014 Kenmerk: EG/AWo/WvdH/14134

Datum: 27 juni 2014 Kenmerk: EG/AWo/WvdH/14134 Ministerie van Economische Zaken DG Natuur en Regio t.a.v. mevrouw mr. S.N.M. van Dijk Postbus 20401 2500 EK DEN HAAG Aantekenen Datum: 27 juni 2014 Kenmerk: EG/AWo/WvdH/14134 Betreft: Zienswijze garnalenvisserij

Nadere informatie

VISALAB SESSIES GROUP MODEL BUILDING OVER MOSSELVISSERIJ IN DE WADDENZEE. Pim Vugteveen Etiënne Rouwette Hendrik Stouten Lucien Hanssen

VISALAB SESSIES GROUP MODEL BUILDING OVER MOSSELVISSERIJ IN DE WADDENZEE. Pim Vugteveen Etiënne Rouwette Hendrik Stouten Lucien Hanssen GROUP MODEL BUILDING OVER MOSSELVISSERIJ IN DE WADDENZEE RAPPORTAGE Pim Vugteveen Etiënne Rouwette Hendrik Stouten Lucien Hanssen VISALAB SESSIES Radboud Universiteit Nijmegen IWWR - Afdeling Milieukunde

Nadere informatie

Vissen in het IJsselmeer. Romke Kats

Vissen in het IJsselmeer. Romke Kats Vissen in het IJsselmeer Romke Kats Functies IJsselmeer Water Transport Recreatie Visserij Natuur Vissen in het IJsselmeer Historie Ecologie Voedselketen IJsselmeer algen, vissen, mosselen, waterplanten,

Nadere informatie

Eilanden en biotische veranderingen in zee. Dr. ir. M.J. Baptist

Eilanden en biotische veranderingen in zee. Dr. ir. M.J. Baptist Eilanden en biotische veranderingen in zee Dr. ir. M.J. Baptist Megasuppletie Zandmotor Megasuppleties kunnen in de vorm van een eiland of schiereiland worden uitgevoerd. Eerste ontwerp ( Kustboekje,

Nadere informatie

Waddensleutels: Mosselbanken en andere biobouwers aan de basis voor een gezonde Waddenzee?

Waddensleutels: Mosselbanken en andere biobouwers aan de basis voor een gezonde Waddenzee? De Waddenzee is een ecologisch gezonde zee met schoon water, uitgestrekte schelpdierbanken en zeegrasvelden. Dit is het streefbeeld voor 2030 dat staat beschreven in het programma Naar een rijke Waddenzee,

Nadere informatie

Bijlage 2 bij besluit DRZZ 06-3825/GV, d.d. 19 september 2006

Bijlage 2 bij besluit DRZZ 06-3825/GV, d.d. 19 september 2006 Bijlage 2 bij besluit DRZZ 06-3825/GV, d.d. 19 september 2006 KOKKELVISSERIJ VOORDELTA 2006 INHOUDELIJKE OVERWEGINGEN DE AANVRAAG De aanvraag heeft betrekking op de mechanische kokkelvisserij in het Natura

Nadere informatie

Nederlands Instituut voor Visserij Onderzoek (RIVO) BV. RIVO Rapport Nummer: C010/04

Nederlands Instituut voor Visserij Onderzoek (RIVO) BV. RIVO Rapport Nummer: C010/04 Nederlands Instituut voor Visserij Onderzoek (RIVO) BV Postbus 68 Postbus 77 1970 AB IJmuiden 4400 AB Yerseke Tel.: 0255 564646 Tel.: 0113 672300 Fax.: 0255 564644 Fax.: 0113 573477 Internet:postkamer@rivo.dlo.nl

Nadere informatie

Dijkversterking Waddenzeedijk Texel, sectie 9

Dijkversterking Waddenzeedijk Texel, sectie 9 Dijkversterking Waddenzeedijk Texel, sectie 9 Toetsingsadvies over het milieueffectrapport 15 maart 2017 / projectnummer: 3183 1. Oordeel over het milieueffectrapport (MER) Het Hoogheemraadschap Hollands

Nadere informatie

Midwintertelling van zee-eenden in de Waddenzee en de Nederlandse kustwateren, januari 2006

Midwintertelling van zee-eenden in de Waddenzee en de Nederlandse kustwateren, januari 2006 Ministerie van Verkeer en Waterstaat Directoraat Generaal Rijkswaterstaat Rijksinstituut voor Kust en Zee/RIKZ Midwintertelling van zee-eenden in de Waddenzee en de Nederlandse kustwateren, januari 26

Nadere informatie

IMARES Wageningen UR (IMARES - Institute for Marine Resources & Ecosystem Studies) Bepaling bestand op de mosselpercelen in de Waddenzee najaar 2011

IMARES Wageningen UR (IMARES - Institute for Marine Resources & Ecosystem Studies) Bepaling bestand op de mosselpercelen in de Waddenzee najaar 2011 Bepaling bestand op de mosselpercelen in de Waddenzee najaar 2011 Jeroen Wijsman en Johan Jol Rapport C060/12 IMARES Wageningen UR (IMARES - Institute for Marine Resources & Ecosystem Studies) Opdrachtgever:

Nadere informatie

Visgebied voorjaarsvisserij 2017

Visgebied voorjaarsvisserij 2017 Bijlage bij Visplan mosselzaadvisserij voorjaar 2017 Visgebied voorjaarsvisserij 2017 19 april 2017 1. Buitengrenzen visgebied Het visgebied omvat de kombergingen Vliestroom en het Marsdiep, voor zover

Nadere informatie

Rijke Zee. Een bruisende toekomst voor de Waddenzee

Rijke Zee. Een bruisende toekomst voor de Waddenzee Rijke Zee Een bruisende toekomst voor de Waddenzee Coalitie Wadden Natuurlijk, januari 2009 Inleiding Wingebied of natuurgebied? Over de toekomst van de Waddenzee zijn stevige discussies gevoerd. Eind

Nadere informatie

Wadvogels op Ameland-Oost

Wadvogels op Ameland-Oost Wadvogels op Ameland-Oost Verandering van het aantal wadvogels op Ameland- Oost sinds het begin van de gaswinning in 1986 Marcel Kersten 1 Inhoudsopgave 1. Conclusies 3 2. Inleiding 4 3. Methode 5 4. Resultaten

Nadere informatie

Bijlage 1 bij besluit DRZZ/ d.d. 4 april 2007

Bijlage 1 bij besluit DRZZ/ d.d. 4 april 2007 Bijlage 1 bij besluit DRZZ/2007-1363 d.d. 4 april 2007 PROEF MET MOSSELZAADINVANGINSTALLATIES IN DE VOORDELTA INHOUDELIJKE OVERWEGINGEN AANVRAAG De aanvrager verzoekt om een vergunning op grond van de

Nadere informatie