Wadden in tijden van Klimaatverandering
|
|
- Maarten van Doorn
- 5 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Wadden in tijden van Klimaatverandering Oerol College 2018 Kunst ontmoet Wetenschap Marc van Vliet / Pier Vellinga Pier Vellinga, hgl klimaat en Water Waddenacademie; hgl. klimaatverandering VU Amsterdam ( ) Wageningen UR ( ); vz. Stichting Urgenda.
2 College in drie delen het klimaat verandert; de zeespiegel stijgt; hoe gaan we daarmee om in het Waddengebied.
3 Vraag 1. De gemiddelde wereldtemperatuur is sinds 1920 gestegen met: 1. 0,5 graad Celsius 2. 1,0 graad Celsius 3. 1,5 graad Celsius
4
5 Vraag 2: de gemiddelde temperatuur in Nederland is over de afgelopen 100 jaar gestegen met: 1. 0,5 graad Celsius 2. 1,0 graad Celsius 3. 2,0 graad Celsius
6
7 Vraag 3: Het wereldwijd gemiddelde zeeniveau is de afgelopen 20 jaar gestegen met: 1. met 1,5 mm per jaar 2. met 2,5 mm per jaar 3. met 3,5 mm per jaar
8
9 Vraag 4: De zeespiegel van de Noordzee is over de de afgelopen 20 jaar gestegen met 1. 1,9 mm per jaar 2. 3,5 mm per jaar 3. 5,5 mm per jaar
10
11 Vraag 5: De totale neerslag per jaar in Nederland is de afgelopen 100 jaar gestegen met: 1. 5 % % %
12
13
14 Wat te verwachten de komende 30 tot 70 jaar?
15 Scenario s temperatuurstijging, Nederland
16 Zeespiegelstijging in meters, beste schatting (KNMI, oranje) en wanneer het tegen zit (groen, Delta Commissie) Neerslag in winters tov (NOAA 2011). 40
17 Bodemdaling 2050
18 Klimaatverandering bij slagen van afspraken van Parijs Temperatuur in Nederland stijgt vermoedelijk met nog ca. 2 graden Celsius er bij, totaal bijna 4 graden dus; Regenval gaat vermoedelijk met nog 20 tot 40 % toenemen, piekbuien met 40 tot 70 %? Zeespiegel blijft vermoedelijk nog honderden jaren stijgen met ongeveer 1 meter per 100 jaar. Wat betekent dit voor ons land?
19 Verhuizen naar hoge gronden
20 Aanvallend verdedigen :
21 Verdedigen binnen bestaande contouren dichte variant
22 Verdedigen binnen bestaande contouren, open variant
23 Examples of existing broad (super) dikes, unbreakable dikes 23
24 24
25 Klimaatbuffer/brede dijk, waarbij de kwelder meegroeit met de zee
26
27 Nourishment of the coastal sand-river 1. Tidal Images Courtesy RIKZ 27
28 Create a new barrier (island) 28
29 German Broad Green Dike Brede Groene Dijk langs de Dollard Effect op waterveiligheid (i.s.m. Deltares) Effect op natuur en landschap
30 Rol kwelders voor Waterveiligheid
31
32
33 Sediment behoefte van de waddenzee om te kunnen meegroeien met de zeespiegelstijging, bron Baarse et al.
34
35
36 Vijf vormen van zilte teelt Zout bestendig maken van bestaande zoet water gewassen; Verdere teelt en markt ontwikkeling van typisch zilte gewassen zeekraal, zeekool etc Culinaire, recreatieve en educatieve locale voedsel voorziening; Schelpdieren zeewieren
37
38
39
40
41
42
43 UNESCO World Heritage Site One of the world s largest intertidal wetland ecosystems 450 km length Average width intertidal area approx. 10 km High biological productivity Habitat for shorebirds and a major staging area for migrating birdss. CWSS
44 Waddenacademie Kleine groep wetenschappers: een geoloog, een ecoloog, een wateren klimaat ingenieur, een econoom en een cultuurhistoricus die het wetenschappelijk onderzoek aangaande het waddengebied stimuleren en coördineren en adviseren over ideeën en projecten die als doel hebben het Waddengebied en haar inwoners een goede toekomst te bieden. en op deze wijze een brug willen vormen tussen de wetenschap en de maatschappij.
45
Waddengebied in tijden van klimaatverandering
Waddengebied in tijden van klimaatverandering Oerol college cyclus Terschelling 14 Juni 2016 Pier Vellinga Universiteit Wageningen Vrije Universiteit Nationaal Onderzoekprogramma Kennis voor klimaat (2007-2015)
Nadere informatieWadden in tijden van Klimaatverandering
Wadden in tijden van Klimaatverandering Lezingen Serie Waddenacademie 14 september 2015 Natuurcentrum Ameland Pier Vellinga Universiteit Wageningen, Voorzitter van het Nationaal Onderzoekprogramma Kennis
Nadere informatieWadden in tijden van Klimaatverandering
Wadden in tijden van Klimaatverandering Lezingen Serie Waddenacademie 26 oktober 2015 Vlieland Pier Vellinga Universiteit Wageningen, Voorzitter van het Nationaal Onderzoekprogramma Kennis voor klimaat
Nadere informatieWaddengebied in tijden van klimaatverandering (1)
Waddengebied in tijden van klimaatverandering (1) Lezingen serie Het wad in vijf dimensies Volksuniversiteit den Helder 19 januari 2017 Pier Vellinga Universiteit Wageningen (2007-2016) Vrije Universiteit
Nadere informatieWadden in tijden van Klimaatverandering
Wadden in tijden van Klimaatverandering Lezingen serie Waddenacademie Volksuniversiteit Fryslan 18 maart 2015 Leeuwarden Pier Vellinga Universiteit Wageningen en Vrije Universiteit Amsterdam, Voorzitter
Nadere informatieZoet is goed maar een beetje zout smaakt beter door Pier Vellinga *) Spaarwater eindsymposium Schouwburg de Harmonie, Leeuwarden, 12 maart 2019
Zoet is goed maar een beetje zout smaakt beter door Pier Vellinga *) Spaarwater eindsymposium Schouwburg de Harmonie, Leeuwarden, 12 maart 2019 Presentatie in drie delen: 1. Het klimaat verandert; wat
Nadere informatieKlimaatverandering, kansen voor agrarische ondernemers
Klimaatverandering, kansen voor agrarische ondernemers Nationale Najaarsconferentie POP 3 Workshop Klimaatverandering en Landbouw Utrecht, 17 Nov. 2016 door Pier Vellinga Wetenschappelijk directeur Kennis
Nadere informatieKlimaatverandering, en wat het voor ons betekent op het gebied van energie, voedsel, water en landschap;
Klimaatverandering, en wat het voor ons betekent op het gebied van energie, voedsel, water en landschap; lezing Marneslenk living lab Pingjum 28 augustus 2017 door Pier Vellinga Wetenschappelijk directeur
Nadere informatieDe vooruitzichten voor zilte landbouw in tijden van klimaatverandering en zeespiegelstijging
De vooruitzichten voor zilte landbouw in tijden van klimaatverandering en zeespiegelstijging Pier Vellinga Waddenacademie Openbare lezing Bij de opening van het academisch jaar Universiteit Franeker i.
Nadere informatieLANDBOUW EN NATUUR IN TIJDEN VAN KLIMAATVERANDERING
LANDBOUW EN NATUUR IN TIJDEN VAN KLIMAATVERANDERING Lezing ter gelegenheid van de Algemene Ledenvergadering 2018 van It Fryske Gea 29 mei 2018 De Wiidpleats Earnewâld door Pier Vellinga hgl. em. Vrije
Nadere informatieKlimaatverandering, de afspraken van Parijs wat betekent dat, wereldwijd en voor Friesland?
Klimaatverandering, de afspraken van Parijs wat betekent dat, wereldwijd en voor Friesland? Magister Alvinus Lezing 15 maart 2016, RSG Sneek door Pier Vellinga hoogleraar klimaatverandering Wageningen
Nadere informatie3/13/2014. Klimaatverandering vraagt om innovatie. Crises op meerdere fronten
Klimaatverandering vraagt om innovatie De crisis als voorbode van grote veranderingen in economie en maatschappij Brabantse Waterdag 28 februari 2014 s Hertogenbosch door Pier Vellinga Hoogleraar aan Wageningen
Nadere informatieKlimaatafspraken van Parijs betekenis voor de Nederlandse akkerbouw
Klimaatafspraken van Parijs betekenis voor de Nederlandse akkerbouw NAV Jaarcongres Swifterbant 17 februari 2016 Inleiding door prof. Pier Vellinga Waddenacademie en Urgenda voorheen Wageningen UR, Vrije
Nadere informatieDe Waddenacademie Introductie & De Audits van het Monitoringsprogramma (Effecten) Bodemdaling (door gaswinning) Ameland
De Waddenacademie Introductie & De Audits van het Monitoringsprogramma (Effecten) Bodemdaling (door gaswinning) Ameland De Waddenacademie 30 Juli 2008: Start Waddenacademie-KNAW 1 en 2 December 2008: inauguratie
Nadere informatieKlimaatverandering en klimaatscenario s in Nederland
Page 1 of 6 Klimaatverandering en klimaatscenario s in Nederland Hoe voorspeld? Klimaatscenario's voor Nederland (samengevat) DOWNLOAD HIER DE WORD VERSIE In dit informatieblad wordt in het kort klimaatverandering
Nadere informatieKennis voor Klimaat en de Waddenzee
Kennis voor Klimaat en de Waddenzee Reflectie Waddenacademie en de functie ervan in de Kennishuishouding van het Waddengebied Hessel Speelman Amersfoort; 7 april 2011 Onderwerpen reflectieve presentatie
Nadere informatieWordingsgeschiedenis van Noord-Holland 2000 v.chr zeegat Bergen / achtste eeuw n.chr strandwallen+dorpen
Wordingsgeschiedenis van Noord-Holland 2000 v.chr zeegat Bergen / achtste eeuw n.chr strandwallen+dorpen Wordingsgeschiedenis van Noord-Holland Rond 800! veenpakket / 1350! eilanden met duinenrij 3 Landwinning
Nadere informatieKLIMAATVERANDERING. 20e eeuw
KLIMAATVERANDERING 20e eeuw Vraag De temperatuur op aarde is in de afgelopen honderd jaar gestegen met 0.2-0.5 C 0.6-0.9 C Antwoord De temperatuur op aarde is in de afgelopen honderd jaar gestegen met
Nadere informatieNNV-bestuursstandpunt over de samenhang tussen klimaatverandering en energiegebruik
NNV-bestuursstandpunt over de samenhang tussen klimaatverandering en energiegebruik Het klimaat is een complex systeem waarin fysische, chemische en biologische processen op elkaar inwerken. Die complexiteit
Nadere informatieKlimaatverandering Wat kunnen we verwachten?
Klimaatverandering Wat kunnen we verwachten? Yorick de Wijs (KNMI) Veenendaal - 09 05 2019 Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut 1 Klimaatverandering Oorzaken en risico s wereldwijd Trends en
Nadere informatieKlimaatverandering. Opzet presentatie
Klimaatverandering Wat kunnen we in Nederland verwachten? J. Bessembinder e.v.a. Opzet presentatie Wat is klimaat(verandering) en het broeikaseffect? Waargenomen klimaatverandering KNMI 06 klimaatscenario
Nadere informatieNatuurwaarde van Waterkeringen
Natuurwaarde van Waterkeringen Kennisconferentie Deltaprogramma 23 April 2013, Jantsje van Loon-Steensma Wageningen UR Workshop Natuurwaarde van Waterkeringen (Zeedijken) Introductie De brede groene dijk
Nadere informatieklimaatverandering en voedsel
klimaatverandering en voedsel Parijs; wat is er afgesproken en gaat het lukken? Wat betekent dit voor landbouw en voeding? Energie transitie als voorbeeld voor producent en consument Duurzaamheid als paradigma.
Nadere informatieWaddenwerken Afsluitdijk >>>
Waddenwerken Afsluitdijk >>> Waddenwerken Afsluitdijk project Marktverkenning Afsluitdijk locatie Afsluitdijk ontwerpers Jonas Strous Peter de Ruyter Hilke Floris Remco Rolvink Jorrit Noordhuizen partners
Nadere informatieKlimaatverandering, de afspraken van Parijs wat betekent dat, wereldwijd en voor de hoge zandgronden?
Klimaatverandering, de afspraken van Parijs wat betekent dat, wereldwijd en voor de hoge zandgronden? Waterbeheer in tijden van klimaatverandering Deltaprogramma Hogezandgronden, regio oost door Pier Vellinga
Nadere informatieNaar minder harde grenzen. Luc Kohsiek Dijkgraaf
Naar minder harde grenzen Luc Kohsiek Dijkgraaf Inhoud Het klimaat verandert De samenleving verandert Van scherpe scheiding tussen overheid en burgers naar participerende samenwerking Van scherpe scheiding
Nadere informatieKlimaateffectschetsboek West-en Oost-Vlaanderen NATHALIE ERBOUT ZWEVEGEM, 5 DECEMBER 2014
Klimaateffectschetsboek West-en Oost-Vlaanderen NATHALIE ERBOUT ZWEVEGEM, 5 DECEMBER 2014 Klimaateffectschetsboek Scheldemondraad: Actieplan Grensoverschrijdende klimaatbeleid, 11 september 2009 Interregproject
Nadere informatieKlimaatverandering. Klimaatverandering. Klimaatverandering. Klimaatverandering. Klimaatverandering 8-10-2012. Klimaatverandering
Zonne-energie 2012: prijs 21 ct per kwh; 2020 prijs 12 ct kwh Groen rijden; energiehuizen, biologisch voedsel Stimular, de werkplaats voor Duurzaam Ondernemen Stichting Stimular www.stimular.nl 010 238
Nadere informatie9:45 Overzicht van de KNMI 06 klimaatscenario s. neerslag en potentiele verdamping. Aad van Ulden en Geert Lenderink
9:30 Inleiding ochtendvoorzitter Gerbrand Komen 9:45 Overzicht van de KNMI 06 klimaatscenario s Bart van den Hurk 10:15 Constructie van scenario s voor temperatuur, neerslag en potentiele verdamping Aad
Nadere informatieHet probleem is: 160 miljard. September2009 (niet ingewerkt in het Technisch rapport 2003) September2009
Het probleem is: De zeespiegel stijgt! De rivieren stijgen mee! De bodem daalt! Grondwaterdruk stijgt! Nederland verzilt! Door Deltacommissie geschatte kosten, deze eeuw 120-160 160 miljard 1 September2009
Nadere informatieDeltaprogramma Waddengebied. Deltaprogramma 2012 Probleemanalyse Waddengebied
Deltaprogramma Waddengebied Deltaprogramma 2012 Probleemanalyse Waddengebied Colofon Deltaprogramma Waddengebied Nieuwe Uitleg 1 Den Haag PROBLEEMANALYSE DELTAPROGRAMMA WADDEN Datum 10 augustus 2011 Status
Nadere informatieKlimaatverandering in internationaal perspectief
Klimaatverandering in internationaal perspectief Gaan onze buurlanden uit van dezelfde verandering? Janette Bessembinder Stelling 1 Als de warme golfstroom tot stilstand komt, wordt het in Nederland minstens
Nadere informatieJan Heemskerk (2006) 53 Texelse Limericks
Jan Heemskerk (2006) 53 Texelse Limericks WADDENWETENSCHAP Prof.dr. Pavel Kabat Bestuursvoorzitter Waddenacademie 30 juli 2008 WAT WETEN WIJ VAN DE WADDEN? EEN BIJZONDER GEBIED VOOR MENS EN MILEU Het Regionaal
Nadere informatieRegionale Klimaateffectatlas
Regionale Klimaateffectatlas Projectcode MR12039 Datum Regionale Klimaateffectatlas Versie 1.0 Opdrachtgever stadsregio Rotterdam Opdrachtnemer IGWR Inleiding De stadsregio Rotterdam werkt sinds 2008 aan
Nadere informatieExtra verhaal bij de uitzending 'Klimaatchaos': gevolgen van klimaatprobleem gaan ook Nederland raken
Weerman Gerrit Hiemstra Extra verhaal bij de uitzending 'Klimaatchaos': gevolgen van klimaatprobleem gaan ook Nederland raken Extra verhaal bij de uitzending 'Klimaatchaos': gevolgen van klimaatprobleem
Nadere informatieBuilding with Nature in the Delta. Inzetten van natuur en natuurlijke processen voor medegebruik
Building with Nature in the Delta Inzetten van natuur en natuurlijke processen voor medegebruik april 24, 2015 Ministry of Infrastructure and the Environment endorses BWN 26-04-2013 Minister Schultz van
Nadere informatieVeranderingen Antwoorden
Veranderingen Antwoorden Paragraaf 1 1a Waarschijnlijk hoeveel procent je energie is van je maximale hoeveelheid 1b Het gemiddelde ligt veel hoger, Bekijk de oppervlakte tussen de grafiek en de stippellijn.
Nadere informatieKlimaat in de 21 e eeuw
Klimaat in de 21 e eeuw Hoe verandert ons klimaat? J. Bessembinder e.v.a. Opzet presentatie Wat is klimaat(verandering)? Waargenomen klimaatverandering Wat verwachten we wereldwijd en voor Nederland Mogelijke
Nadere informatieEen veranderend klimaat: Lessen van de sedimentaire geschiedenis van Nederland (e.o.)
Een veranderend klimaat: Lessen van de sedimentaire geschiedenis van Nederland (e.o.) De nuchtere / ontnuchterende blik van een sedimentair geoloog Dr. Joep Storms Associate professor Technische Universiteit
Nadere informatieLandspiegelstijging en levende waterschappen
Faculty of Geosciences River and delta morphodynamics Landspiegelstijging en levende waterschappen Prof. dr. Maarten G. Kleinhans et al. Dit verhaal
Nadere informatieDe mens aan de kust. Wadden UNESCO Werelderfgoed. Uniek natuurgebied in een regio waar mensen wonen die werk en inkomen nodig hebben
Wadden UNESCO Werelderfgoed De mens aan de kust Uniek natuurgebied in een regio waar mensen wonen die werk en inkomen nodig hebben Presentatie in de serie Waddenkust Forum St. Nicolaaskerk, Blije, 21 november
Nadere informatieKNMI 06 klimaatscenario s
KNMI 06 klimaatscenario s Stof tot nadenken? Opzet presentatie Klimaatverandering en het (versterkte) broeikaseffect Waargenomen klimaatverandering De nieuwe KNMI-klimaatscenario s Mogelijke effecten 1
Nadere informatieDynamische Delta. Bewoonbaar, leefbaar en veilig door natuurlijke processen.
Dynamische Delta Bewoonbaar, leefbaar en veilig door natuurlijke processen. 1 Colofon Dynamische Delta - bewoonbaar, leefbaar en veilig door natuurlijke processen. Prijsvraag Nederland Deltaland Auteur:
Nadere informatie23/11/2018. Hoelang is Hol-(Zee)land nog houdbaar?
Hoelang is Hol-(Zee)land nog houdbaar? Sybren Drijfhout (KNMI, Universiteit Utrecht & Southampton) De zeespiegel blijft nog eeuwen stijgen. Zelfs als Parijs wordt uitgevoerd is over 200 jaar stijging 3-4
Nadere informatieHet zilte zoet. Beïnvloedt zilte teelt de smaak en voedingswaarde van aardappelen? Ingrid van der Meer
Het zilte zoet Beïnvloedt zilte teelt de smaak en voedingswaarde van aardappelen? Ingrid van der Meer Momentum voor aardappel Aardappel nu derde voedingsgewas op de wereld Snelst groeiende gewas in China,
Nadere informatieClimate Proof Areas. 2 november 2011
Slotconferentie ti Climate Proof Areas Pilot Schouwen-Duiveland 2 november 2011 Pilot Schouwen-Duiveland Ruben Akkermans 2 november 2011 EU Interreg project North Sea Programme 5 landen: België, Duitsland,
Nadere informatieKlimaatverandering. Opzet presentatie
Klimaatverandering Welke extremen kunnen we in de toekomst verwachten? J. Bessembinder e.v.a. Opzet presentatie Wat is klimaat(verandering)? Het broeikaseffect Waargenomen klimaatverandering Klimaatscenario
Nadere informatieZeespiegelstijging en oplossingen
Zeespiegelstijging en oplossingen Prof. dr. ir. S.N. (Bas) Jonkman, Waterbouwkunde Onderwerpen Effect zeespiegelstijging op overstromingsrisico s Maatregelen Ontwikkelingen hoogwaterbescherming in Nederland
Nadere informatieklimaatverandering en zeespiegelstijging Klimaatverandering en klimaatscenario s Achtergronden Prof Dr Bart van den Hurk
Achtergronden Klimaatverandering en klimaatscenario s Prof Dr Bart van den Hurk Watis 06 hetmondiale klimaatprobleem? Klimaatverandering is van alle tijden Natuurlijke invloeden: Interne schommelingen
Nadere informatieKennis voor een duurzame toekomst van de Wadden. Inauguratiesymposium Waddenacademie 1 en 2 december 2008 Leeuwarden
Kennis voor een duurzame toekomst van de Wadden Inauguratiesymposium Waddenacademie 1 en 2 december 2008 Leeuwarden WAT WETEN WIJ VAN DE WADDEN? Oost Een parachutisctische durfal dook vlak bij het wad
Nadere informatieWaterschap Hollandse Delta. dynamiek in de delta
Waterschap Hollandse Delta dynamiek in de delta Inhoud De dynamiek in de tijd Een dynamische ruimte De opgaven nu en voor de toekomst Water besturen Functionele overheid Algemeen belang en specifiek belang
Nadere informatieKNVWS Delft. Overzicht
Het klimaat in de afgelopen en komende 100 jaar KNVWS Delft 17 oktober 2017 Peter Siegmund KNMI Overzicht Het klimaat van de afgelopen 100 jaar: temperatuur, neerslag, diversen Het broeikaseffect Klimaatmodellen
Nadere informatie- Op de terugweg hiervan kwamen ze op één punt bijeen, Utrecht. ( auto s)
Samenvatting door Saskia 1046 woorden 8 april 2014 7,5 4 keer beoordeeld Vak Methode Aardrijkskunde De Geo 2.4 Files oplossen Files 29 mei 1955 was er in Nederland de eerste file. Duizenden inwoners van
Nadere informatieStormvloed 1509. Geschiedenis van de Dollard
Stormvloed 1509 Geschiedenis van de Dollard Op 19 september 2009 organiseerde de Stichting Verdronken Geschiedenis in de aula van het Ubbo Emmius Gymnasium te Leer (Ostfriesland) een symposium over de
Nadere informatieKustlijn van de Noordzee
International Wadden Sea School www.iwss.org 150.000 jaar geleden - 150.000 jaar geleden was het hele Noordzeebekken bedekt met een dikke ijslaag: dit was de Saale ijstijd. - Alle zeewater was in gletsjers
Nadere informatieVoorstellen. Waterschap Hollandse Delta. John Ebbelaar Hoofd afdeling Plannen en Regie
Voorstellen Waterschap Hollandse Delta John Ebbelaar Hoofd afdeling Plannen en Regie Waterschap Hollandse Delta Dynamiek in de Delta [2] Inhoud De taken van het waterschap De dynamiek in de tijd Een dynamische
Nadere informatieNederland: deltaland in een gematigd klimaat
Nederland: deltaland in een gematigd klimaat Nationaal Waterplan 2009-2015. Nederland deltaland Nederland in feite één grote delta waar de zee lange tijd vrij spel had Jaar 800 (1150 jaar geleden) getijdegebied
Nadere informatieKennis inventarisatie natuurlijke klimaatbuffer Zeegrasherstel Waddenzee
Kennis inventarisatie natuurlijke klimaatbuffer Zeegrasherstel Waddenzee Januari 2014 Contacten Josje Fens, Fens@waddenvereniging.nl, t. 0517 493 663 Luca van Duren, Luca.vanDuren@deltares.nl, t. 088 3358
Nadere informatieZeespiegelstijging in deltagebieden. Nascholing NLT module
Zeespiegelstijging in deltagebieden Nascholing NLT module Jonas Papenborg MSc Landschapsarchitect 18-03-2015 wie ben ik? Bachelor Landschapsarchitectuur Master Landschapsarchitectuur Onderzoeker Waterveiligheid
Nadere informatieTemperatuur oppervlaktewater,
Indicator 13 december 2018 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. De gemiddelde watertemperatuur
Nadere informatieKlimaatverandering en de Wadden: bedreiging of een kans? Inauguratiesymposium Waddenacademie 1 en 2 december 2008 Leeuwarden
Klimaatverandering en de Wadden: bedreiging of een kans? Inauguratiesymposium Waddenacademie 1 en 2 december 2008 Leeuwarden Overstromingsgebied bij NAP -6.0 m Waddenzee Markermeer A7 A9 A6 Amsterdam A2
Nadere informatie-Klimaatverandering, klimaatscenario s en gevolgen voor beleid en beheer-
Klimaatverandering; wat komt er op ons af? -Klimaatverandering, klimaatscenario s en gevolgen voor beleid en beheer- Het klimaat in Nederland gaat veranderen. Op dit moment is dat nog niet te merken. De
Nadere informatieklimaatverandering Planet
klimaatverandering Planet 66 67 klimaatver andering De verandering van het klimaat wordt tegenwoordig gezien als de grootste milieudreiging in de wereld. Klimaatmodellen voorspellen op de lange termijn
Nadere informatieNOORDZEE SYMPOSIUM 2007
NOORDZEE SYMPOSIUM 2007 Wat leren de oceanen ons over klimaatsverandering? Dr Wouter Rommens UNESCO/IOC Project Office for IODE VLIZ Inhoud Inleiding: IOC, IODE, databeheer en klimaatverandering Veranderende
Nadere informatieAdaptation of the Dutch Delta to a changing climate. UK-Netherlands Symposium on Coastal Defence and Flood Management The Hague, October 9, 2007.
Adaptation of the Dutch Delta to a changing climate UK-Netherlands Symposium on Coastal Defence and Flood Management The Hague, October 9, 2007. By prof. Pier Director Climate Programme, Wageningen University
Nadere informatieZELFVOORZIENEND: TRENDS, MOGELIJKHEDEN EN GRENZEN
ZELFVOORZIENEND: TRENDS, MOGELIJKHEDEN EN GRENZEN Lezing ter gelegenheid van het GEO Promotion Congres van eigen bodem 10 maart 2017 Groningen. door prof. em. Pier Vellinga Waddenacademie Colin OPBOUW
Nadere informatieAlbert Klein Tank, Geert Lenderink, Bernadet Overbeek, Janette Bessembinder, KNMI
Klimaatverandering in Nederland Aanvullingen op de KNMI 06 scenario s Albert Klein Tank, Geert Lenderink, Bernadet Overbeek, Janette Bessembinder, KNMI De KNMI klimaatscenario s voor Nederland uit 2006
Nadere informatieBodem & Klimaat. Op weg naar een klimaatbestendig bodembeheer
Bodem & Klimaat Op weg naar een klimaatbestendig bodembeheer Jaartemperaturen en warmterecords in De Bilt sinds het begin van de metingen in 1706 Klimaatverandering KNMI scenarios Zomerse dagen Co de Naam
Nadere informatieKlimaatverandering. Opzet presentatie
Klimaatverandering Wat kunnen we in de toekomst verwachten? J. Bessembinder e.v.a. Opzet presentatie Wat is klimaat(verandering)? Het broeikaseffect Waargenomen klimaatverandering Wat verwachten we wereldwijd/in
Nadere informatieOver de economie van de zilte zone
Over de economie van de zilte zone Presentatie voor het symposium Over zilte vitaliteit georganiseerd door de Waddenacademie en Noorderbreedte t Kronkelhoes, Kloosterburen, 13 maart 2015 Jouke van Dijk
Nadere informatiePraktische opdracht Economie Broeikaseffect
Praktische opdracht Economie Broeikaseffect Praktische-opdracht door S. 1631 woorden 7 april 2015 4 4 keer beoordeeld Vak Methode Economie Praktische economie De economische kijk op het broeikaseffect.
Nadere informatieWater en Natuur: Een mooi koppel!
Water en Natuur: Een mooi koppel! Onderzoek naar de succesfactoren, belemmeringen en kansen voor het meekoppelen van water en natuur Tim van Hattum (Alterra Wageningen UR) Aanleiding Deltaprogramma gaat
Nadere informatie3 november 2014. Inleiding
3 november 2014 Inleiding In 2006 publiceerde het KNMI vier mogelijke scenario s voor toekomstige veranderingen in het klimaat. Het Verbond van Verzekeraars heeft vervolgens doorgerekend wat de verwachte
Nadere informatieIJsselDelta. Wat zou er gebeuren wanneer het IJsselmeer en Markermeer. opnieuw in open verbinding komen te staan met de zee?
Martijn Al landschapsarchitect Jorryt Braaksma, landschapsarchitect (LAMA landscape architects) Een klimaatbestendige IJsselDelta Wat zou er gebeuren wanneer het IJsselmeer en Markermeer opnieuw in open
Nadere informatieKlimaatverandering. Opzet presentatie
Klimaatverandering Mondiaal en in Nederland J. Bessembinder e.v.a. Opzet presentatie Wat is klimaat(verandering)? Het broeikaseffect Waargenomen klimaatverandering Wat verwachten we wereldwijd/in Europa
Nadere informatieAnalyse grensoverschrijdende verzilting grondwater in het poldergebied van de provincies Oost-Vlaanderen, WestVlaanderen en Zeeland (fase 2)
ScaldWIN WP3 Analyse grensoverschrijdende verzilting grondwater in het poldergebied van de provincies Oost-Vlaanderen, WestVlaanderen en Zeeland (fase 2) Dieter Vandevelde Vlaamse Milieumaatschappij Afdeling
Nadere informatieZeespiegelmonitor 2018
Zeespiegelmonitor 2018 Wat is de aanleiding van dit rapport? Jaarlijks rapporteren Deltares en HKV met de Zeespiegelmonitor over de zeespiegelstijging langs de Nederlandse kust. De zeespiegel en het getij
Nadere informatieKlimaat(les)marathon. Leren voor en over het klimaat
Klimaat(les)marathon Leren voor en over het klimaat DE ESSENTIE VAN KLIMAATVERANDERING CRASHCURSUS KLIMAATWETENSCHAP Prof. Dr. Wim Thiery INHOUD WAAROVER ZAL IK HET HEBBEN? - Wat is het klimaat? - Wat
Nadere informatieDeltascenario s. Deltaprogramma
Deltaprogramma Deltascenario s Verkenning van mogelijke fysieke en sociaaleconomische ontwikkelingen in de 21 ste eeuw op basis van KNMI 06- en WLO-scenario s, voor gebruik in het Deltaprogramma 2011-2012
Nadere informatieIJsseldijk Zwolle-Olst Masterclass
IJsseldijk Zwolle-Olst Masterclass Prof. dr. ir. Matthijs Kok hoogleraar Waterveiligheid 14 mei 2018 Inhoud 1. Inleiding 2. Risico van overstromingen 3. Wat is acceptabel? 4. IJsseldijken; wat is er aan
Nadere informatieeen andere kijk op klimaatadaptatie
een andere kijk op klimaatadaptatie Jan Mulder datum 24 mei 2011 Klimaatverandering: WATER perspectief dominant Observed changes "Warming of the climate system is unequivocal, as is now evident from observations
Nadere informatieHoe groot is het aanpassingsvermogen. van de Waddenzee?
Hoe groot is het aanpassingsvermogen van de Waddenzee? Han Olff Rijksuniversiteit Groningen Photo: Han Olff Foto Ruben Smit Meer uitstoot CO 2 en Mondiale Vermesting verzuring van de opwarming en vervuiling
Nadere informatieDe vergeten slenk. Living lab Marneslenk 2.0
De vergeten slenk Living lab Marneslenk 2.0 2 Living lab Marneslenk 2.0 28-31 augustus 2017 Pingjum en omgeving 3 Organisatie: Bureau Peter de Ruyter, landschapsarchitectuur Kenniscentrum Landschap, Rijksuniversiteit
Nadere informatieBo02 Hammarby Sjöstad, Stockholm, Sweden atelier GROENBLAUW, Madeleine d Ersu
Uitdagingen Bo02 Hammarby Sjöstad, Stockholm, Sweden atelier GROENBLAUW, Madeleine d Ersu Klimaatverandering Voor de meeste wetenschappers en de beleidsmakers is de klimaatverandering een feit. De voor
Nadere informatieDe Geo H3 Nederland duurzaam: energie en water 3.1 Energie en klimaatverandering Energie de kracht die dingen laat werken aardgas Slochteren
Samenvatting door Stressedstudent 1304 woorden 14 januari 2018 7,5 21 keer beoordeeld Vak Methode Aardrijkskunde De Geo De Geo H3 Nederland duurzaam: energie en water 3.1 Energie en klimaatverandering
Nadere informatieKlimaatinformatie op maat. De juiste data voor elke sector
Klimaatinformatie op maat De juiste data voor elke sector Klimaatinformatie voor adaptatie De Nederlandse overheid, kennisinstellingen en bedrijven werken hard aan klimaatadaptatie: het aanpassen aan de
Nadere informatieKlimaatverandering & schadelast. April 2015
Klimaatverandering & schadelast April 2015 Samenvatting Het Centrum voor Verzekeringsstatistiek, onderdeel van het Verbond, heeft berekend in hoeverre de klimaatscenario s van het KNMI (2014) voor klimaatverandering
Nadere informatieKwelderwal voor Delfzijl eerste indicaties voor ontwerp, ecologische potenties en kosten
Kwelderwal voor Delfzijl eerste indicaties voor ontwerp, ecologische potenties en kosten Marconi werkatelier Segmenten in de zeekering Focus op schermdijk Voolhok Schermdijk Voolhok: condities voor kwelderwal
Nadere informatieKlimaatverandering: Angst voor de Apocalyps? Feiten en verwachtingen
Klimaatverandering: Angst voor de Apocalyps? Feiten en verwachtingen symposium Klimaatstemming Hoogeschool Leiden vrijdag 9 juni 2017 Leo Meyer ClimateContact-Consultancy Natuurlijk broeikaseffect Natuurlijke
Nadere informatieWerkprogramma Waddenacademie
Werkprogramma Waddenacademie 2016 November 2015 Inhoud 1. Inleiding 2. Uitgangspunten 3. Werkprogramma Foto omslag: Robert-Jan Geerts 1. Inleiding De Waddenacademie is op 30 juli 2008 officieel opgericht
Nadere informatieOver de economie van de zilte zone
Over de economie van de zilte zone Trilateral Waddensea area UNESCO-Worldheritage site since 2009 Denmark Presentatie voor het symposium Over zilte vitaliteit georganiseerd door de Waddenacademie en Noorderbreedte
Nadere informatieSleutelprocessen in een natuurlijke Waddenzee Han Olff & Theunis Piersma Rijksuniversiteit Groningen
Sleutelprocessen in een natuurlijke Waddenzee Han Olff & Theunis Piersma Rijksuniversiteit Groningen Growth of the world human population over last 10,000 yrs Campbell & Reese 2008 Hoofdthema s Sleutelprocessen
Nadere informatieDe Waddenacademie: 10 jaar werken aan kennis voor een duurzame toekomst van de Wadden
De Waddenacademie: 10 jaar werken aan kennis voor een duurzame toekomst van de Wadden Prof.dr. Jouke van Dijk Directeur Waddenacademie Hoogleraar Regionale Arbeidsmarktanalyse RUG Wadden UNESCO Werelderfgoed:
Nadere informatieAanzet ruimtelijke klimaatagenda Zuidelijk Flevoland
Aanzet ruimtelijke klimaatagenda Zuidelijk Flevoland 1 Colofon Dit rapport is opgesteld door Gemeente Almere, Albert Jong Waterschap Zuiderzeeland, Rob Nieuwenhuis Provincie Flevoland, Martin Griffioen
Nadere informatie3D-waterkaart van Nederland
3D-waterkaart van Nederland De waterkaart van Nederland is een waterdichte bak van 80x80 cm waar Nederland in 3D is weergegeven. Door water in de bak te gieten, zien de kinderen hoe de rivieren lopen en
Nadere informatieKLIMAAT & VEILIGHEID KLIMAAT & VEILIGHEID. Pim Vugteveen Lucien Hanssen. Radboud Universiteit IWWR Afdeling Milieukunde. Nijmegen
KLIMAAT & VEILIGHEID KLIMAAT & VEILIGHEID DEEL B - PRIORITERING Pim Vugteveen Lucien Hanssen Radboud Universiteit IWWR Afdeling Milieukunde Nijmegen VERSIE 20120301 MRT 12 INHOUDSOPGAVE 1 INLEIDING...
Nadere informatieDe klimaatverandering: fabel of pure ernst?
De klimaatverandering: fabel of pure ernst? Rozemien De Troch 1,2 1 Koninklijk Meteorologisch Instituut; 2 Departement Fysica en Astronomie, UGent Praatcafé Beweging.net, 20 maart 2015, Drongen R. De Troch
Nadere informatieKLIMAAT EN WATERBEHEER. Delfzijl, 22 oktober 2014; de eerste herfststorm van het jaar zorgde voor hoog water, waardoor de kades onderliepen.
Nederland moet meer rekening houden met dijkdoorbraken, vindt Judith Klostermann van Alterra Wageningen UR. Want de kans erop is weliswaar klein, de gevolgen kunnen groot zijn. In Nederland praten we niet
Nadere informatieOverzicht en karakteristieken klimaatrisico s Nederland. Willem Ligtvoet
Overzicht en karakteristieken klimaatrisico s Nederland Willem Ligtvoet Kader: Nationale Adaptatiestrategie (begin 2016) Gevraagd: breed overzicht klimaateffecten en aangrijpingspunten voor beleid Aanvulling
Nadere informatietijdreeksen voor de toekomst
Klimaatverandering, klimaatscenario s en tijdreeksen voor de toekomst J. Bessembinder J. Beersma, KNMI Opzet presentatie Definitie klimaat en klimaatscenario s Mondiale en regionale klimaatscenario s Relatie
Nadere informatie