Kernvragen voor Toezichthouders

Transcriptie

1 Impressieverslag inspiratiebijeenkmst Persnen met verward gedrag 3 ktber 2017 Aanleiding vr deze bijeenkmst De vermaatschappelijking van de zrg wrdt breed aanvaard maar leidt in de praktijk regelmatig tt incidenten en teleurstellingen. Met name deze incidenten krijgen veel aandacht in de media en hebben vanuit de landelijke verheid tt bestuurlijke interventies geleid. Z is er een Schakelteam persnen met verward gedrag ingesteld. We zijn met elkaar incident-gedreven en sterk gericht p wat er fut gaat. We vernderstellen dat we dr blaming en shaming kunnen leren, echter het tegendeel is vaak het geval. Kunnen we met elkaar meer leren dr te kijken naar wat er ged gaat en in het licht te zetten? Er zijn veel praktijkvrbeelden waarin de betrkken burgers en rganisaties ged weten samen te werken en waarbij de leef- en systeemwereld effectief met elkaar verbnden zijn. Dit zijn de vrbeelden die het verdienen m in het licht gezet te wrden teneinde te leren van deze aanpakken. Om die reden rganiseert de VTW (Vereniging Tezichthuders Wningcrpraties) en de NVTZ (Nederlandse Vereniging van Tezichthuders in de Zrg) in samenwerking met GenP Gvernance een drietal inspiratiesessies ver persnen met verward gedrag, mensen met schulden en eenzame uderen in de wijk. Daarnaast willen wij tijdens deze inspiratiebijeenkmsten aandacht besteden aan de rl van de Raden van Tezicht in dit type van besturingsprcessen. Wat is hun rl in deze besturingsprcessen? Zijn zij alleen cntrlerend f k strategisch en ntwikkelend betrkken? He kunnen bestuur en tezicht meer vanuit de bedeling werken en z met elkaar een meer inclusieve samenleving bevrderen met leefbare buurten en wijken waar het prettig wnen is vr iedereen? Kernvragen vr Tezichthuders Waardecreatie vr huurders, burgers en samenleving. de beheftes van de samenleving? Vlden we wel aan De bedeling van de rganisatie eenvudiger? Beter? Delmatiger? Kan het prces He brengen wij nze rganisatie p een hger niveau? He brengen wij nze rganisatie p een hger niveau? 1

2 Inspiratiebijeenkmst ver persnen met verward gedrag Deze eerste inspiratiebijeenkmst gaat ver persnen met verward gedrag en vindt plaats in Tilburg. Aan de hand van een vijftal stellingen zijn ervaringen met elkaar uitgewisseld m daar met elkaar van te leren. In dit impressieverslag staan de belangrijkste uitkmsten van de bijeenkmst p een rij. Waarm Tilburg? Tilburg is ged p weg in de aanpak van verwarde persnen. Uit de evaluatie en mnitr van het landelijk schakelteam persnen met verward gedrag blijkt Tilburg ged te scren. Het landelijk schakelteam werkt vlgens 9 buwstenen (zie het nderstaande schema) in de aanpak van persnen met verward gedrag. 1. Stelling ver het ged rganiseren van de keten Inclusief wnen vr persnen met verward gedrag kan alleen slagen als de ketens van wnen, zrg en veiligheid ged gerganiseerd zijn, zals de casus Tilburg laat zien. Het Tilburgse mdel en het succes van dit mdel Tilburg heeft een ged werkende keten gerganiseerd aan de hand van een zelfntwikkeld licht afwijkend schema. In de praktijk blijkt deze aanpak ged te werken vr persnen met verward gedrag (zie bijlage 1). Het sciale dmein, veiligheid, zrg en wnen werken hier ged samen. Een ged functinerende ketensamenwerking is erg belangrijk m vrtgang te beken. Men weet elkaar snel te vinden in Tilburg. Tilburg hecht veel waarde aan dit thema en besteedt er veel tijd en aandacht aan, zwel p bestuurlijk als p ambtelijk niveau. 2

3 Er is een fulltime prjectleider aangetrkken binnen de gemeente die de keten van de verschillende deelprjecten strak regisseert. Er is bewust gekzen m niet te werken met stuurgrepen van bestuurders. Deelprjecten wrden klein en delmatig gerganiseerd met de direct betrkken prfessinals. Deze structuur werkt ged. In Tilburg is budget gereserveerd m met elkaar in leerkringen te leren ver persnen met verward gedrag. Er zijn veel prfessinals en rganisaties betrkken die elk hun eigen taal en handelingskaders kennen. Via de leerkringen wrdt gepgd bruggen te buwen. Dit heeft een psitief effect p alle mensen die binnen de keten werkzaam zijn en vr de mensen met verward gedrag. Intensivering van deze leerkringen is gewenst. 2. Stelling ver grenzen van inclusief wnen Inclusief wnen is een beleidsideaal dat alleen kan slagen als buurtbewners ander gedrag begrijpen en aanvaarden en weten wie ze kunnen aanspreken wanneer het mis gaat. De mensen in de wijk meten ng wennen aan persnen met verward gedrag en k de persnen met verward gedrag meten ng wennen aan het wnen in de wijk. Het is en blijft een ntdekkingsreis en Samen zijn we ged p weg, aldus de ervaringsdeskundige. De aanwezige huurders geven aan dat zij p dit mment geen meite hebben met persnen met verward gedrag in hun wijk. Wij helpen waar kan en stellen mgelijk verwarde bewners gerust en dat werkt. Vr de huurders is het nu ng niet altijd duidelijk wie ze meten bellen als er iets mis mcht gaan. Bellen kan naar de crpratie f de plitie en k de huismeester kan wrden gebeld. Het is belangrijk m de spankracht van de buurt mee te nemen bij de huisvesting van persnen met verward gedrag. Er zijn buurten waar huisvesting van persnen met verward gedrag ged kan. Er zijn echter k buurten waar huisvesting van deze delgrep niet gaat lukken. Dit met je met elkaar in kaart brengen. Huisvest persnen met verward gedrag in buurten die er vr pen staan. 3

4 Tilburg heeft een leefbaarheidsmnitr. Met behulp van deze mnitr wrdt de veiligheid, werkelsheid en het inkmen gemeten in buurten en wijken. Deze mnitr geeft veel infrmatie ver buurten en wijken en draagkracht en draaglast van de buurt m persnen met verward gedrag p te nemen. Een mgelijk nieuw te gebruiken instrument is de buurzaamheidsmeting. Deze meting nderzekt he het staat met deze wijk. Is deze wijk in balans? Wat det de buurt aan saamhrigheid? Zijn er vldende plaatsen m elkaar te ntmeten? Het is belangrijk m dit te nderzeken in buurten en wijken. Als je gedragsverandering bemerkt bij een persn met verward gedrag dan is het belangrijk m direct in gesprek te gaan. Kijk niet weg en maak direct cntact. Zrg ervr dat je achter de vrdeur kan kmen. Vanuit die psitie signaleer je snel en veel. Z kun je escalatie van prblemen vrkmen. Crpraties kunnen hier een verschil maken. Een mi vrbeeld m te lezen is bijvrbeeld de aanpak van Dmein in Enschede. Hiernder vindt u de link tt het artikel. ntent=paid&hash=a6b3569fae485cfd018bcefc23ddbeb257f436fe Signaleren is belangrijk, maar k de-escaleren. Dit zijn belangrijke preventieve methden. Leer van escalaties he het niet met en leer wat je wel kunt den. In Breda werkt men met een dynamische tp 10. Dit zijn de 10 meest vrkmende E33 meldingen. Deze persnen wrden pgerepen m p gesprek te kmen. Hen wrdt verzcht m mensen mee te nemen die tt steun kunnen zijn. Z kun je met elkaar tt structurele plssingen kmen vr die mensen die al vaker in een crisis terecht zijn gekmen. In de praktijk blijkt deze aanpak ged te werken. Als er een ernstige escalatie is geweest waarbij de persn met verward gedrag tijdelijk binnen de zrg is pgevangen, dan is het van belang dat als de bewner terugkeert in de wijk hij / zij samen met de behandelaar infrmatie geeft ver wat er is gebeurd. Dan kent de buurt de feiten en heven er geen wilde verhalen bedacht te wrden. Bvendien leer je elkaar beter kennen in een gesprek. Het kan fijn zijn als de cnciërge, huismeesters en buurtbewners handvatten krijgen m signalen te herkennen en advies krijgen wat zij kunnen den bij herkenbare signalen, zals stille signalen (bijvrbeeld grdijnen dicht, pst p de mat, schichtig gedrag etc.) maar k verlast en intimidatie. 4

5 Veel winst valt te behalen in cmmunicatie. Cmmunicatie tussen prfessinals (FACT Team en plitie) en k tussen buurtbewners, mensen met verward gedrag en de wijkregisseur. Kijk niet weg, ga het gesprek aan. Vraag he het met iemand gaat. Signaleer en maak zaken bespreekbaar. Schling is erg belangrijk. Prfessinals, buurtbewners en andere betrkkenen kunnen een MHFA (training Mental Health First Aid) schling vlgen. Dit is een srt EHBO-cursus, maar dan vr de geest. In Tilburg zijn er al veel mensen in de keten pgeleid. MHFA werkt preventief en heeft gede resultaten. Mensen in de mgeving leren he te handelen bij persnen in geestelijke nd en dat geeft zekerheid. De cnciërge f huismeester heeft een belangrijke signalerende functie in de buurten en wijken. Daar gaat een preventieve werking vanuit. 5

6 3. Stelling ver de ndzaak van wnzrgketens dr middel van persnsgerichte cntracten Wningcrpraties kunnen een grte rl spelen in deze keten dr samen met gemeenten en zrgaanbieders meer-partijen-cntracten (met maatwerk vr de betrkken mensen) af te sluiten. Uit data-analyse blijkt dat persnen met verward gedrag zwel in huurwningen als in kpwningen wnen. Een persnsvlgend systeem blijkt ged te werken, de persn met verward gedrag heft dan niet steeds zijn verhaal te den. Het is beter m aan de vrkant te kijken wat een persn met verward gedrag ndig heeft en daar zveel mgelijk rekening mee te huden bij de huisvesting. Dat werkt preventief beter. Z kun je rekening huden met specifiek gedrag zdat de andere buurtbewners hiervan z min mgelijk verlast ervaren. Op die manier zal de buurt de nieuwe bewner eerder accepteren. De aanpak van persnen met verward gedrag is nu vral gericht p crisisinterventie. De vraag is he deze aanpak structureel kan wrden aangepast zdat er k aandacht kmt vr het eerder signaleren van verward gedrag. Dr signalen eerder te herkennen kunnen escalaties en crisis wellicht eerder vrkmen wrden. He kunnen we in de tekmst meer preventief werken aan verward gedrag? De ntitie van De Vernieuwde Stad in samenwerking met de Argumentenfabriek kan leerzaam zijn: Z leven sciale huurders in lange systemen, Tien levensverhalen en wat crpraties hiervan kunnen leren Deze ntitie is gratis de dwnladen p Als een persn met verward gedrag niet echt binnen de keten past wrdt het lastig. Immers, wie betaalt er dan? Bvendien zijn de budgetten per gemeente verschillend. Een landelijk ptje met niet germerkt budget kan uitkmst bieden bij deze prblematiek. 6

7 Uit data-analyse van de E33-meldingen blijkt dat bij veel van de meldingen al een prfessinele behandelaar betrkken is. Als het mis gaat, dan kan de behandelaar wrden ingeschakeld. De keteninfrmatie is beschikbaar in het veiligheidshuis. 4. Stelling ver een gevarieerd aanbd van wnvrmen Het is van grt belang m vr de zeer gevarieerde grepen van huishudens met verward gedrag diverse wnvrmen aan te bieden met nderscheiden zwaartes van zrg en veiligheid. De intramurale zrg zal p termijn bedden afbuwen. Uiteindelijk wnen deze mensen in kwetsbare buurten en wijken. We zullen met elkaar meten vrkmen er teveel mensen met verward gedrag in bepaalde buurten kmen wnen. Een te grte cncentratie van persnen met verward gedrag in een cmplex f buurt kan prbleemversterkend werken. Spreiding van persnen met verward gedrag is belangrijk. Het met wel vr iedereen leefbaar blijven in de buurten en wijken. 7

8 Op dit mment zijn er ng nvldende wningen m al deze mensen te huisvesten. Het is belangrijk m hier als bestuur en tezicht aandacht vr te vragen zdat er p tijd kan wrden vrgesrteerd p dit vraagstuk. Dit is vrwerk achter de keten waar we met elkaar p tijd aandacht vr meten vragen. Heel veel persnen met verward gedrag blijken eenzame uderen met dementie te zijn. Deze delgrep kmt zwel vr in kp- als huurwningen en wrdt met de dag grter. Ok daar meten we p vrsrteren en aandacht vr vragen. Dit prbleem meten we in kaart brengen en k daar zullen we plssingen vr meten bedenken. Gespikkeld wnen in wijken en buurten met vldende welzijn en maatschappelijke ndersteuning in wijken en buurten blijkt ged te werken. Wijken die vlgens dit mdel zijn gebuwd in de 70 er jaren met veel aandacht vr welzijn en cultuur, zijn nu ng steeds sterk; mensen vinden het ng steeds prettig m daar te wnen. Een vrbeeld hiervan is de wijk Lunetten in Utrecht. We kunnen leren van de pzet en de principes van gespikkeld wnen. In nieuwe wijken kunnen we gebruik maken van de ingrediënten die deze wijken tt een succes hebben gemaakt. Weer aandacht vr welzijn, cultuur en differentiatie in wnen in buurten en wijken. Uit ervaring blijkt dat er altijd mensen zijn die meer gebaat zijn bij prikkelarm wnen f aan de rand van een buurt. Daarm blijven Skaeve Huse, prikkelarme wningen en respijthuizen ndig. Ze blijken ged te werken in de praktijk vr persnen met verward gedrag. Buiten de instelling wnen blijkt veel prettiger dan het wnen in de instelling. De intramurale zrg levert weinig psitiefs p vr de bewners, z blijkt uit de praktijk. Bvendien blijkt intramurale zrg k ng eens veel duurder dan het wnen in de wijk. We plakken graag labels in Nederland, echter iemand met verward gedrag is niet anders dan jijzelf. We kunnen allemaal verward raken. Het kan iedereen verkmen. Bvendien kent iedereen wel iemand met verward gedrag. Verward gedrag kmt veel meer vr dan we denken en het kmt in alle lagen van de bevlking vr. Zwel in armere buurten als in rijkere buurten. Zwel in kpwningen als in huurwningen. Ga eens het gesprek aan met elkaar ver verward gedrag. Dan blijkt iedereen wel iemand te kennen. Z wrdt het thema verward gedrag beter bespreekbaar en minder vreemd. Signaleer je vreemd gedrag? Kijk niet weg maar vraag f iemand hulp ndig heeft. Ga het gesprek aan en cmmuniceer met elkaar. 8

9 5. Stelling ver eigen rganisatiegrenzen kijken dr Raden van Tezicht Het is ndzakelijk dat Raden van Tezicht ver de eigen rganisatiegrenzen heen kijken en de kwaliteit en effectiviteit van samenwerking tussen rganisaties vlgen en bevrderen. Heel veel geld lekt weg naar de landelijke (externe) tezichthuder (Aw en inspectie in de zrg). Kan dit niet efficiënter en meer lkaal wrden gerganiseerd. Laat wnen en zrg het lkaal regelen. Immers, heel veel initiatieven wrden p wijkniveau genmen. In plaats van ng meer te investeren in regelgeving en landelijk tezicht zu men beter kunnen investeren in ndersteuning in wijken en buurten. Z kmt er veel meer geld beschikbaar vr betere buurten en wijken. Bestuurders en tezichthuders mgen meer lef tnen. Mmenteel werkt men vanuit een vlgende rl. We mgen wat minder braaf zijn. Het vervelende is dat we iedere keer als er iets fut gaat met ng meer regeltjes vanuit Den Haag wrden gecnfrnteerd. Dat is jammer, dan gaan mensen het vermijden m iets te durven den. Dit ddt creativiteit en uiteindelijk durven we niet meer buiten de lijntjes te handelen. Aan nieuwe gvernancestructuren blijkt geen behefte. De keten kan het best nder gemeentelijke regie wrden bestuurd. Meer in het licht zetten welke successen er met elkaar wrden bereikt, werkt beter dan blamen en shamen. In het licht zetten en meer aandacht vr deners en durfals. Het mier en leefbaarder maken van wijken en het weer prettig samenleven met elkaar in gezellige buurten. Dat kan tch niet bestraft wrden vanuit de Autriteit en de inspectie? Het is belangrijk m weer te besturen vanuit vertruwen, meer aandacht vr kwaliteit in plaats van alle aandacht vr cntrle. 9

10 Bij het tripartite verleg tussen de gemeente, wethuder wnen, de crpratie en de huurders kunnen indien wenselijk de betreffende zrg- en welzijnspartij en de wethuder zrg aanschuiven. Krte lijnen, meer ver grenzen heen kijken en met elkaar de leefbaarheid in buurten en wijken bevrderen. Veel gaat er ged in Tilburg. Echter k in Tilburg zijn er 20 casussen nderzcht dr de maatwerkfabriek, waarbij het niet ged is gegaan (20 keer maatwerk in Tilburg, de maatwerkfabriek 20 december 2016). Het blijft belangrijk m niet te zelfgenegzaam te zijn en met elkaar te leren van wat er ng niet ged gaat. Dit rapprt (20 keer maatwerk in Tilburg, de maatwerkfabriek 20 december 2016) kan binnen de RvC s wrden besprken m daar met elkaar van te leren. Het rganiseren van een dag van de Gvernance. De rganisatie rganiseert een ntmeting met haar belanghuders, waarbij k de RvC-leden aanwezig zijn. Er is ruimte vr ntmeting met elkaar. Bvendien kunnen de RvC-leden belangrijke infrmatie phalen vanuit de maatschappij en de belanghuders. Z kun je met elkaar ver de grenzen van de eigen rganisatie heen kijken, waardr kennis en vertruwen in en tussen rganisaties beter kan wrden. De verschillende rganisaties welzijn, zrg en wnen kunnen bijeenkmsten huden waarbij de RvC-leden elkaar ntmeten. Op deze manier krijg je een beeld van waar de andere tezichthuders mee bezig zijn. Z kun je leren van elkaar en casussen phalen waarbij er sprake is van verlap. Je krijgt p deze manier als RvC-lid meer gevel bij de andere rganisaties en je weet beter wat er leeft en speelt bij de ander. Cntacten met andere rganisaties en andere RvC-leden kunnen inspirerend zijn, zals blijkt uit de ntmeting vandaag. Je hrt dan veel meer dan als je alleen met je eigen RvC bij elkaar zit. Organiseer een wijksafari met je eigen RvC f met verschillende RvC s. Maak het spannender met elkaar. Leer van elkaar en kijk k ver de eigen rganisatiegrenzen heen. Meer inf ver het deelnemen aan een wijksafari is te vinden p 10

11 Het is ged m als RvC niet alleen met elkaar te vergaderen. Ga naar buiten, haal infrmatie p, dat zrgt vr input en creativiteit. Vrkm dat de RvC zich alleen beperkt tt een cntrlerende rl. Zrg naast de cntrlerende rl k vr een strategische en meer ntwikkelende rl binnen de RvC. Het verbreden van het blikveld van de RvC kan helpen m meer creatief en practief te wrden met elkaar (zie nderstaand schema gvernance als leiderschap). 11

12 Dit is het einde van een interessante discussie. Deze discussie zal de kmende weken vaker in het licht kmt te staan. De resultaten van het landelijk schakelteam in de aanpak van persnen met verward gedrag kmt de kmende week in vele prgramma s aan bd. Publicaties hierver zijn: Niemand tussen wal en schip : nverminderd urgent, schakelteam vr persnen met verward gedrag tussentijdse rapprtage Mnitrrapprtage stand van het land, ged werkende aanpak van persnen met verward gedrag, september 2017). Hartelijk dank vr jullie prettige aanwezigheid en zinvlle bijdrage aan deze inspiratiebijeenkmst. 12

13 Het Tilburgse mdel (bijlage 1) 13