INTEGRAAL HUISVESTINGSPLAN BASISONDERWIJS STADSDELEN LOOSDUINEN EN SEGBROEK (2017)

Transcriptie

1 INTEGRAAL HUISVESTINGSPLAN BASISONDERWIJS STADSDELEN LOOSDUINEN EN SEGBROEK (2017)

2

3 Inhoud 1 Inleiding Waarom dit onderzoek? Opbouw van het rapport De aanpak Werkwijze Inventarisatie Knelpuntenanalyse De betrokkenen De opdracht Het vervolg Ontwikkelingen Onderwijshuisvesting Demografie Ruimtelijk Van analyse naar voorstellen Stadsdeel Loosduinen Inleiding Bohemen Meer en Bos, Kijkduin, Ockenburg & Waldeck Analyse Voorstel Burgemeesterswijk, Kom Loosduinen, Houtwijk & Kraayenstein en Vroondaal Analyse Voorstel Van analyse naar voorstellen - Segbroek Inleiding Bomen- en Bloemenbuurt & Vruchtenbuurt Analyse Voorstel Regentessekwartier & Valkenboskwartier Analyse Voorstel Vogelwijk Analyse Voorstel Resultaat Bijlage I Overzicht scholen per cluster Bijlage II Samenstelling Klankbordgroep... 30

4 1 Inleiding 1.1 Waarom dit onderzoek? Om een planning van de huisvesting voor de langere termijn te maken heeft de gemeente Den Haag sinds 1999 per stadsdeel een Integraal Huisvestingsplan (afgekort IHP) ontwikkeld in overleg met de verschillende betrokkenen. Aangezien voor alle stadsdelen reeds een IHP is opgesteld en deze moeten worden geactualiseerd, is nu gestart met een nieuwe cyclus aan IHP s inclusief een nieuwe werkwijze. In paragraaf 2.1 wordt dit verder toegelicht. Voorts betreffen de geactualiseerde IHP s per stadsdeel nu alleen het basisonderwijs. Voor het (voortgezet) speciaal onderwijs is in 2013 een stedelijk/regionaal IHP opgesteld en voor het voortgezet onderwijs wordt door de betrokken schoolbesturen ook een stedelijk/regionaal IHP opgesteld. Sinds 1997 beschikt de gemeente Den Haag voor het primair, (voortgezet) speciaal en voortgezet onderwijs over de Verordening voorzieningen huisvesting onderwijs gemeente Den Haag Per 1 januari 2015 is deze verordening geheel vernieuwd tot de Verordening voorzieningen huisvesting onderwijs gemeente Den Haag Hierin staan de belangrijkste procedures en normen met betrekking tot de gemeentelijke zorgplicht ten aanzien van onderwijshuisvesting. In dat kader functioneert er tevens een goed overleg met het onderwijsveld in de werkgroep huisvesting en spreiding (HES), het overlegorgaan voor onderwijshuisvesting van de Haagse schoolbesturen en de gemeente. De in het IHP benoemde gewenste maatregelen kunnen binnen de jaarlijks beschikbare investeringsruimte neerslag vinden in het jaarlijks te actualiseren indicatief meerjaren investeringsplan voor onderwijshuisvesting. Uiteraard zal jaarlijks de eerder in het IHP neergelegde verwachting worden getoetst aan de werkelijk waargenomen ontwikkeling Opbouw van het rapport De opzet en uitvoering van de aanpak wordt in hoofdstuk 2 beschreven. In hoofdstuk 3 worden voor de stadsdelen Loosduinen en Segbroek relevante ontwikkelingen op het gebied van onderwijshuisvesting, demografie en ruimte geschetst. In hoofdstuk 4 is voor stadsdeel Loosduinen per cluster een analyse van de kwaliteit van de huisvesting opgenomen. Op basis van deze analyse worden vervolgens per schoollocatie voorstellen geformuleerd ten aanzien van de huisvesting. In hoofdstuk 5 is dit gedaan voor stadsdeel Segbroek. In hoofdstuk 6 wordt tenslotte beschreven wat het beoogde resultaat is van de voorstellen uit hoofdstuk 4 en 5. In de bijlage is respectievelijk een overzicht van de scholen per cluster en de samenstelling van de klankbordgroep opgenomen. 4/30

5 2 De aanpak 2.1 Werkwijze Onderwijshuisvesting is een gedeelde verantwoordelijkheid van de gemeentelijke organisatie en de schoolbesturen. Om een goede invulling te geven aan deze verantwoordelijkheid worden sinds 1999 Integrale Huisvestingsplannen (IHP s) opgesteld. Inmiddels is voor elk stadsdeel een IHP opgesteld en is gestart met een actualisatie van de IHP s. In overleg met de schoolbesturen is voor het (voortgezet) speciaal onderwijs een nieuw en stadsbreed IHP vastgesteld, waarbij ook de omliggende gemeenten zijn betrokken. Met betrekking tot het voortgezet onderwijs is overeengekomen dat daarvoor door de schoolbesturen zelf een stadsbreed IHP wordt opgesteld. Voor het reguliere basisonderwijs is nu een cyclus gestart om wederom per stadsdeel een IHP op te stellen. De IHP s gelden als leidraad voor de ontwikkeling van de onderwijshuisvesting van zowel primair, (voortgezet) speciaal als voortgezet onderwijs binnen de gemeente. Ten behoeve van een nieuwe cyclus is in samenspraak met de gemeentelijke organisatie tevens een nieuwe werkwijze ontwikkeld. Belangrijke kenmerken van deze werkwijze zijn: Meer nadruk op schoolgebouwen waar iets gedaan moet worden; Onderscheid naar onderwijssoort (PO, SO, VO); Een meer integrale benadering; Meer inspelen op beleidsontwikkelingen; Een kortere cyclus. De bovenstaande werkwijze heeft zich vertaald in het volgende stappenplan: Inventarisatie Knelpuntenanalyse Formuleren voorstellen Inventarisatie Vertrekpunt om te komen tot voorstellen per schoollocatie is het inventariseren van basisinformatie omtrent de scholenportefeuille. Om de locaties (later) integraal te kunnen beoordelen zijn de locaties vanuit 4 verschillende perspectieven geïnventariseerd, te weten: vraag en aanbod, staat gebouw, financiën en breed gebruik. De informatie is enerzijds verkregen aan de hand van beknopte digitale vragenlijsten, die door alle schoolbesturen zijn ingevuld. Hierin geven zij onder andere aan wat de technische en functionele staat is van hun gebouwen en wat de hoogte is van huidige energielasten en verwachte onderhoudslasten. Anderzijds is informatie verkregen uit het gemeentelijke informatiesysteem G4-net en andere relevante beleidsstukken. 5/30

6 2.1.2 Knelpuntenanalyse De geïnventariseerde informatie is vervolgens per perspectief verwerkt en geanalyseerd aan de hand van het zogenaamde stoplichtmodel. Op basis van vooraf opgestelde criteria is bepaald of er sprake is van een direct knelpunt, een knelpunt op termijn of dat het de komende 10 jaar geen knelpunt zal zijn. Met deze werkwijze is vanuit een breder perspectief naar de kwaliteit van de schoolgebouwen gekeken. Indien strikt de gemeentelijke verordening wordt gehanteerd, wordt uitsluitend gekeken naar de technische staat en voldoende capaciteit. Door ook het betrekken van zaken als de functionaliteit en de exploitatielasten, waarvoor de verantwoordelijkheid ligt bij schoolbesturen, is meer gezamenlijk invulling gegeven aan de zorgplicht voor onderwijshuisvesting en de rol en verantwoordelijkheid van de gemeente daarbij. Dit moet resulteren in voorstellen, die meer op maat zijn gesneden. De knelpuntenanalyse is per perspectief als volgt opgebouwd: Vraag en aanbod: Voor elke locatie is inzichtelijk gemaakt wat de normatieve ruimtebehoefte is op basis van de laatste leerlingentelling (1 oktober 2016) en de verwachting voor de komende 10 jaar. Dit is afgezet tegen de beschikbare capaciteit om te beoordelen of er sprake is van een ruimtetekort of ruimteoverschot. Er is tevens gekeken naar de impact van lokaal beleid (bv. regeling multifunctioneel gebruik) op de ruimtebehoefte of aanwezige capaciteit. Beoordeling vraag en aanbod Het gebouw sluit nu en in de toekomst naadloos aan bij de ruimtebehoefte (over- en ondercapaciteit maximaal 10%) Het gebouw sluit nu en of in de toekomst redelijk aan bij de ruimtebehoefte (overcapaciteit tussen 10-20%) Het gebouw sluit nu en of in de toekomst slecht aan bij de ruimtebehoefte (meer dan 20% overcapaciteit OF meer dan 10% ondercapaciteit) Technische staat: De technische staat van elke schoollocatie is door de schoolbesturen beoordeeld op een vijfpuntschaal. Er is hierbij onderscheid gemaakt naar de binnenkant, buitenkant, installaties en het totaal. Beoordeling technische staat totaal Beoordeling uitstekend en goed Beoordeling redelijk Beoordeling matig en slecht 6/30

7 Financiën: Door de schoolbesturen zijn voor alle schoollocaties de huidige energielasten en meerjarenonderhoudsplannen beschikbaar gesteld. Deze exploitatielasten zijn vervolgens omgerekend naar een jaarlijks bedrag per vierkante meter bruto vloeroppervlak, zodat deze kunnen worden geanalyseerd en beoordeeld. De onderhoudslasten zijn vervolgens afgezet tegen het Benchmarkonderzoek Onderhoudslasten in het primair onderwijs (Kenniscentrum ICSadviseurs, 2014). De lasten voor energie zijn afgezet tegen het bedrag uit de Materiele instandhoudingsvergoeding 2016 oftewel de vergoeding die een school ontvangt ten behoeve van energie. Beoordeling Financien (onderhoud + energie) Minder dan 45 per m² bvo per jaar Tussen de per m² bvo per jaar Meer dan 55 per m² bvo per jaar Breed gebruik: Door de schoolbesturen zijn alle schoollocaties beoordeeld op breed gebruik. Hierbij is naar twee aspecten gekeken, te weten: onderwijskundige functionaliteit en functionaliteit breed gebruik. De onderwijskundige functionaliteit geeft aan in hoeverre het schoolgebouw aansluit bij het onderwijsconcept. De functionaliteit breed gebruik geeft aan in hoeverre het schoolgebouw geschikt is voor breder gebruik en gezamenlijke activiteiten. Er is hierbij zowel een beoordeling gegeven van de huidige als van de geambieerde situatie (indien dit van toepassing is). Op basis van het totaal van de beoordelingen is (volgens een vaste systematiek) de beoordeling conform het stoplichtmodel bepaald. Het stoplichtmodel geeft mogelijke knelpunten weer. Wanneer een schoolgebouw op onderdelen rood of oranje scoort is dit aanleiding tot gesprek. Met de klankbordgroep zijn de analyses van de gebouwen met de schoolbesturen besproken. Op basis van deze bespreking komen de uiteindelijke voorstellen ten aanzien van de gebouwen tot stand. 2.2 De betrokkenen Bij het ontwikkelen van de voorstellen zijn de volgende partijen betrokken geweest: Vertegenwoordigers van de schoolbesturen; Dienst Onderwijs, Cultuur en Welzijn (OCW). Ten behoeve van het opstellen van het IHP is een Klankbordgroep opgericht, waarin bovenstaande betrokkenen vertegenwoordigd waren. De Klankbordgroep is ten behoeve van dit IHP tweemaal bij elkaar gekomen. Een overzicht van de samenstelling van de Klankbordgroep is opgenomen in de bijlage. 7/30

8 2.3 De opdracht ICSadviseurs heeft van de dienst OCW, afdeling Onderwijshuisvesting opdracht gekregen om, conform de nieuwe werkwijze, een Integraal Huisvestingsplan op te stellen voor de stadsdelen Loosduinen en Segbroek. Bij het opstellen van het Integraal Huisvestingsplan is rekening gehouden met: De ontwikkeling van de leerlingaantallen; Een integrale benadering van het vastgoed; De visie en plannen van de schoolbesturen; Ontwikkelingen op het gebied van kinderopvang en buitenschoolse opvang. Doel van de opdracht is tevens om op basis van informatie vanuit de schoolbesturen en de dienst OCW, afdeling Onderwijshuisvesting voorstellen te ontwikkelen, die leiden tot optimalisering van het gebruik van schoolgebouwen in de stadsdelen Loosduinen en Segbroek. Ten slotte is het van groot belang dat bij het gehele proces voldoende terugkoppeling plaatsvindt tussen de visies van de schoolbesturen en de verschillende betrokkenen aan de zijde van de gemeente. Het IHP is dan ook gerealiseerd in nauw overleg met de hiervoor ingestelde Klankbordgroep. 2.4 Het vervolg Met dit tweede IHP voor de stadsdelen Loosduinen en Segbroek is voor de onderwijshuisvesting weer een middellang termijnperspectief ontwikkeld. Dat maakt het mogelijk om samen met schoolbesturen afspraken te maken over (verder onderzoek naar) de mogelijke investeringen voor de komende 5 à 10 jaar. Op basis van deze voorstellen kan afstemming plaatsvinden met betrekking tot de realisatie van Brede Buurtscholen of Integrale Kindcentra en kan rekening worden gehouden met ontwikkelingen die vanuit de stedenbouwkundige invalshoek als gewenst of juist ongewenst worden beschouwd. Door de continue en planmatige benadering ten aanzien van onderwijshuisvesting in dit stadsdeel wordt ook voorkomen dat kansloze aanvragen voor voorzieningen in de huisvesting (Programma onderwijshuisvesting) worden ingediend en moeten worden behandeld. Het IHP is geen statisch document, maar geeft de richting aan voor de ontwikkelingen in de onderwijshuisvesting in de komende jaren. In het reguliere overleg met de schoolbesturen aangaande onderwijshuisvesting, de werkgroep Huisvesting en Spreiding, zal de voortgang van het IHP periodiek worden gemonitord. Bij de jaarlijks door de schoolbesturen in te dienen aanvragen in het kader van het Programma onderwijshuisvesting vindt beoordeling plaats op basis van de dan geldende wet- en regelgeving en de dan voorliggende gegevens ten aanzien van leerlingenaantallen en leerlingenprognoses. 8/30

9 3 Ontwikkelingen 3.1 Onderwijshuisvesting Regeling multifunctioneel gebruik schoolgebouwen De regeling multifunctioneel gebruik schoolgebouwen voorziet erin dat zoveel mogelijk voorzieningen worden samengebracht met het onderwijs op een locatie. Hierdoor ontstaat de mogelijkheid om bestaande en nieuwe huisvesting zo efficiënt mogelijk te benutten. Scholen krijgen een spilfunctie in de buurt als brede scholen met meer dan alleen onderwijsvoorzieningen. De uitvoering hiervan vindt plaats in de periode Voor de navolgende basisscholen is de regeling van toepassing: Stadsdeel Loosduinen: - OBS De Kleine Keizer, Loosduinse Uitleg 10; - Koos Meindertschool, A. Kortekaasplantsoen 125 / C.A. van Beverenstraat 40 (bij vervangende nieuwbouw); - De Oase, Donker Curtiusstraat 4-6 (bij vervangende nieuwbouw); - Ds. W.E. den Hertogschool, Luxemburgstraat 7. Stadsdeel Segbroek: - Montessorischool Valkenbos, Cederstraat 29; - OBS De Vlierboom, Vlierboomstraat 366; - Nutsschool Laan van Poot, Laan van Poot 355; - O.G. Heldringschool, IJsvogelplein 10; - De Vliermeent, Vlierboomstraat 362; - Christelijke Montessorischool De Abeelstraat, Abeelstraat 30; - Eerste Nederlandse Montessorischool, Laan van Poot 352. Leerkansenprofiel Het leerkansenprofiel is ontwikkeld voor basisscholen waar grote groepen leerlingen veel minder ontwikkelingskansen hebben. Deze kinderen hebben achterstanden in het onderwijs opgelopen. Voor veel leerlingen op deze scholen is Nederlands niet de moedertaal. Ook hebben veel leerlingen en ouders een achterstand op andere gebieden dan taal. Voor kinderen op brede buurtscholen met het leerkansenprofiel is de lestijd met zes uur per week verlengd. De gemeente Den Haag betaalt de extra lestijd. In de huisvestingsnorm wordt via een opslagfactor rekening gehouden met deze extra lestijd. Voor basisschool Toermalijn, in afwachting van vervangende nieuwbouw aan de Beeklaan 184 thans tijdelijk gehuisvest in het schoolgebouw Weimarstraat 300 (Segbroek) is het leerkansenprofiel van toepassing. Voorschool Een voorschool is een samenwerking tussen een kinderdagverblijf en/of peuterspeelzaal en een basisschool. Zij werken samen aan één educatief programma. De voorschool is er voor kinderen vanaf 2,5 jaar oud en zijn (vooral) bedoeld voor kinderen die moeite hebben met de Nederlandse taal. Zij maken spelenderwijs kennis met het Nederlands door minimaal vier dagdelen per week door te brengen op de peuterspeelzaal of het kinderdagverblijf met voor- en vroegschoolse educatie (VVE). Als ze 4 jaar oud zijn, gaan de kinderen naar groep 1 van de basisschool, die daarmee samenwerkt. 9/30

10 Aan de navolgende basisscholen is een voorschool verbonden: Stadsdeel Loosduinen: - OBS Houtwijk, Mari Andriessenstraat 42; - OBS De Kleine Keizer, Alphons Diepenbrockhof 79; - Het Lichtbaken, Georges Bizetstraat 21; - De Eshof, Mari Andriessenerf 15. Stadsdeel Segbroek: - OBS De Klimop, Cartesiusstraat 2-4; - OBS De Klimop, De Reaumurstraat 43; - De Drie Linden, 2e Braamstraat 4-5; - Toermalijn, tijdelijk Weimarstraat 300 in afwachting van vervangende nieuwbouw Beeklaan 184; - Bavinckschool, Acaciastraat 141; - Christelijke Montessorischool De Abeel, Abeelstraat Demografie Ontwikkelingen in aantallen leerlingen - Loosduinen In 2017 is er een prognose 1 opgesteld voor de ontwikkeling van het aantal basisschoolleerlingen in de gemeente Den Haag. Voor stadsdeel Loosduinen wordt tot 2027 een geleidelijke toename van de basisgeneratie verwacht. De ontwikkeling verschilt echter wel per wijk, vooral in Kraayenstein wordt een groei verwacht. Deze groei in de wijk Kraayenstein wordt verklaard door de verdere nieuwbouwontwikkeling in het uitleggebied Vroondaal. Tabel: Basisgeneratie 4-12 jarigen per wijk - Loosduinen 1 Vastgestelde Integrale leerlingprognose basisonderwijs gemeente Den Haag 2017 t/m 2032, januari 2017, Pronexus 10/30

11 Ontwikkelingen in aantallen leerlingen - Segbroek In 2017 is er een prognose 2 opgesteld voor de ontwikkeling van het aantal basisschoolleerlingen in de gemeente Den Haag. Voor stadsdeel Segbroek wordt tot 2032 een geleidelijke afname van de basisgeneratie verwacht. De ontwikkeling verschilt echter wel per wijk, in de wijk Rond de Energiecentrale wordt een groei verwacht. Het Valkenboskwartier kent de grootse krimp. Tabel: Basisgeneratie 4-12 jarigen per wijk - Segbroek 3.3 Ruimtelijk Agenda Ruimte voor de Stad Eind 2016 is de Agenda Ruimte voor de Stad vastgesteld door de gemeenteraad. In een stad als Den Haag, waar de ruimte schaars is, moeten ruimtelijke keuzen worden gemaakt. De Agenda Ruimte voor de Stad zet een stip op de horizon; het vormt de basis voor beleidsvernieuwing, geeft ruimtelijke kaders voor sectoraal beleid en biedt een actieagenda voor de korte en middellange termijn. De Agenda Ruimte voor de Stad is de uitwerking van het collegeakkoord om de verdichtingsnota te actualiseren. Dat is noodzakelijk omdat de bevolking van Den Haag richting 2040 nog fors doorgroeit en het college die groei van de stad ruimtelijk wil faciliteren: bouwen omdat de stad groeit. Voor de onderwijsvoorzieningen betekent dit dat bij (vervangende) nieuwbouw en/of van schoolgebouwen mede de mogelijkheden voor stedelijke verdichting zullen worden bezien en rekening moet worden gehouden met geleidelijke toename van het aantal leerlingen. Deze stedelijke verdichting kan van invloed zijn op de toekomstige prognoses en is vooralsnog niet verwerkt in de prognoses zoals weergegeven in de vorige paragraaf. 2 Vastgestelde Integrale leerlingprognose basisonderwijs gemeente Den Haag 2017 t/m 2032, januari 2017, Pronexus 11/30

12 4 Van analyse naar voorstellen Stadsdeel Loosduinen 4.1 Inleiding Om te komen tot goede voorstellen zijn alle locaties vanuit meerdere perspectieven en op buurtniveau beoordeeld. Van elke locatie is op basis van 4 perspectieven een knelpuntenanalyse gemaakt. Deze knelpuntenanalyse geeft een integraal beeld van de staat van elke schoollocatie. Bij de analyse van de schoollocaties is een clustering gemaakt van buurten zodat tevens een beeld ontstaat van eventuele knelpunten in een bepaald gebied. Dit beeld helpt bij het formuleren van integrale voorstellen. De buurten van stadsdeel Loosduinen zijn geclusterd in de volgende 2 gebieden: Bohemen Meer en Bos, Kijkduin, Ockenburg & Waldeck; Burgemeesterswijk, Kom Loosduinen, Houtwijk & Kraayenstein en Vroondaal. Verder is teruggeblikt welke plannen zijn gerealiseerd uit het Integraal Huisvestingsplan Onderwijs stadsdeel Loosduinen uit 2009 of welke andere plannen er sindsdien zijn gerealiseerd. 4.2 Bohemen Meer en Bos, Kijkduin, Ockenburg & Waldeck In de buurten Bohemen Meer en Bos, Kijkduin, Ockenburg en Waldeck zijn de volgende 6 scholen gevestigd. School Locatie Ruimte Bohemen - Kijkduin Daltonplantsoen 6 Les / gym Primary School Kijkduin* Wijndaelerduin 1 Les / gym De Oase Donker Curtiusstraat 6 Les / gym Het Lichtbaken Georges Bizetstraat 21 Les / gym De Kleine Keizer Alphons Diepenbrockhof 79 Les / gym Wonnebald De Vrije School Mozartlaan 189 Les / gym * alleen internationaal onderwijs 12/30

13 Gerealiseerde en lopende planvorming In het Integraal Huisvestingsplan stadsdeel Loosduinen uit 2009 zijn geen voorstellen voor nieuwbouw in dit cluster opgenomen. Met de Programma s onderwijshuisvesting is uitbreiding van de basisschool Bohemen in 2014 (inmiddels gerealiseerd), uitbreiding van de Primary School Kijkduin in 2017 en nieuwbouw van De Oase in 2017 toegekend. Kaart 1: cluster Bohemen Meer en Bos, Kijkduin, Ockenburg en Waldeck NR ADRES SCHOOL 1 Daltonplantsoen 6 Bohemen Kijkduin 2 Wijndaelerduin 1 Primary School Kijkduin 3 Donker Curtiusstraat 6 De Oase 4 Georges Bizetstraat 21 Het Lichtbaken 5 Alphons Diepenbrockhof 79 De Kleine Keizer (H) 6 Mozartlaan 189 De Vrije School Wonnebald Analyse Vraag en aanbod Per zitten er in dit cluster leerlingen op school. Dit is inclusief de Primary School Kijkduin. Volgens de laatste leerlingprognose stijgt dit aantal leerlingen naar leerlingen in 2026, een toename van 10,3%. 13/30

14 Technische staat, financiën en breed gebruik - De technische staat van de schoollocaties varieert van redelijk tot goed/uitstekend. Uitzondering hierop vormen De Oase, waarvoor nieuwbouw is toegekend voor 2017, en De Wonnebald, waar de technische staat als slecht is aangemerkt. De verantwoordelijkheid voor de instandhouding van de schoolgebouwen ligt bij de schoolbesturen. - Vanuit financieel perspectief zijn de schoollocaties die worden uitgebreid of nieuw gebouwd goed of uitstekend beoordeeld. De Kleine Keizer scoort ook goed. Het Lichtbaken en de Wonnebald scoren slecht. - Het brede gebruik (functionaliteit) van de schoollocaties is door de schoolbesturen als goed of uitstekend beoordeeld. Met uitzondering van De Oase en De Wonnebald, deze worden als slecht beoordeeld. 14/30

15 4.2.2 Voorstel De voorgaande analyse van de schoolgebouwen en de verwachting van de leerlingontwikkeling leiden tot de volgende voorstellen: School Bohemen Kijkduin Primary School Kijkduin* De Oase Het Lichtbaken De Kleine Keizer HV Voorstel Na realisatie uitbreiding in stand houden Realiseren van vervangende nieuwbouw samen met speciale school voor basisschool Pastoor van Ars, het CJG, kinderopvang en de Hofstad MAVO Vervangende nieuwbouw, binnen de periode van het IMIP , waarbij tevens de mogelijke stedenbouwkundige Wonnebald De Vrije School ontwikkelingen aangaande verdichting woningbouw met betrekking tot de naastliggende locatie zullen worden betrokken. * Monitoren leerlingontwikkeling van het internationaal onderwijs ** De school is recent uitgebreid en het schoolbestuur geeft aan dat het gebouw technisch in goede staat is. 4.3 Burgemeesterswijk, Kom Loosduinen, Houtwijk & Kraayenstein en Vroondaal In de buurten Burgemeesterswijk, Kom Loosduinen, Houtwijk & Kraayenstein en Vroondaal zijn de volgende 6 scholen gevestigd. School Locatie Ruimte Houtwijk Montessori-basisschool Architect Berlagelaan 125 Les Koos Meindertsschool A. Kortekaasplantsoen 125 Les / gym De Eshof Mari Andriessenerf Les Houtwijk Mari Andriessenstraat Les / gym Ds. W.E. den Hertogschool Luxemburgstraat 7-9 Les / gym De Kleine Keizer Loosduinse Uitleg 10 Les 15/30

16 Gerealiseerde en lopende planvorming In het Integraal Huisvestingsplan stadsdeel Loosduinen uit 2007 is vervangende nieuwbouw van de Ds. W.E. den Hertogschool opgenomen, dit is inmiddels gerealiseerd. Kaart 2: cluster Burgemeesterswijk, Kom Loosduinen, Houtwijk & Kraayenstein en Vroondaal NR ADRES SCHOOL 1 Architect Berlagelaan 125 Montessorischool Houtwijk 2 A. Kortekaasplantsoen 125 Koos Meindertschool 3 Mari Andriessenerf De Eshof (tot 1 augustus 2018) 4 Mari Andriessenstraat OBS Houtwijk 5 Luxemburgstraat 7 Ds. W.E. den Hertogschool 6 Loosduinse Uitleg 10 De Kleine Keizer (NV) A beoogde tijdelijke locatie Vroondaal De Eshof B permanente locatie Vroondaal De Eshof 16/30

17 4.3.1 Analyse Vraag en aanbod Per zitten er in dit cluster leerlingen op school. Volgens de laatste leerlingprognose stijgt dit aantal leerlingen naar leerlingen in 2026, een toename van 16%. Noot: De verhuizing van De Eshof heeft effect op de ontwikkeling van het aantal leerlingen van De Eshof en de andere scholen in dit cluster. Dit effect is echter niet verwerkt in de prognose en bovenstaande tabel. Technische staat, financiën en breed gebruik - De technische staat van de schoollocaties Houtwijk Montessori, Ds. W.E. den Hertog en De Kleine Keizer wordt goed/uitstekend beoordeeld. De Eshof en Houtwijk worden matig beoordeeld. De Koos Meindertschool scoort slecht, voor deze school is vervangende nieuwbouw voorzien in Vanuit financieel perspectief zijn de schoollocaties De Eshof, Houtwijk en de Ds. W.E. den Hertogschool goed of uitstekend beoordeeld. De Koos Meindertsschool en De Kleine Keizer scoren slecht. Van de Houtwijk Montessori is de financiële beoordeling onbekend. - Het brede gebruik (functionaliteit) van de Ds. W.E. den Hertogschool en de Kleine Keizer is door de schoolbesturen als goed of uitstekend beoordeeld. De Eshof en Houtwijk scoren redelijk. De Houtwijk Montessori en de Koos Meindertsschool zijn slecht beoordeeld. Het aanpassen van het gebouw, ter verbetering van de functionaliteit, is de verantwoordelijkheid van het schoolbestuur. Per 1 augustus 2017 wordt in het uitbreidingsgebied Vroondaal, onderdeel van het stadsdeel Loosduinen, gestart met een basisschool, eerst in een tijdelijk gebouw, waarna permanente bouw zal worden gerealiseerd. Op grond van de Wet op het primair onderwijs is het realiseren van deze voorziening slechts mogelijk door het verhuizen van een bestaande basisschool binnen het stadsdeel Loosduinen. In het Platform Primair Onderwijs zijn de gezamenlijke Haagse schoolbesturen voor primair onderwijs overeengekomen dat de PC basisschool De Eshof van Mari Andriessenerf verhuist naar Vroondaal. 17/30

18 4.3.2 Voorstel De voorgaande analyse van de schoolgebouwen, de ontwikkeling in Vroondaal en de verwachting van de leerlingontwikkeling vraagt om gedeeltelijke verplaatsing van het onderwijs en tijdelijke huisvesting op korte termijn en permanente nieuwbouw op lange termijn. Het voorgaande heeft geleid tot de volgende voorstellen. School Houtwijk Montessori Koos Meindertsschool De Eshof Houtwijk Ds. W.E. den Hertogschool De Kleine Keizer NV Voorstel In verband met gewenste doorgroei naar een extra stroom onderbouw/middenbouw/bovenbouw uitbreiding van het bestaande schoolgebouw met drie groepsruimten dan wel vervangende nieuwbouw ten behoeve van 12 groepen op het bestaande terrein, of een andere nader te bepalen locatie in Houtwijk Oost, te realiseren binnen het Indicatief Meerjaren Investeringsplan (IMIP) voor de jaren 2019 tot en met Vervangende nieuwbouw (2020), 18 groepen + gymnastieklokaal, in combinatie met onderzoek naar mogelijkheden voor verdichting woningbouw. Verhuizing binnen het stadsdeel Loosduinen naar het in ontwikkeling zijnde woongebied Vroondaal. Totdat de permanente nieuwbouw in Vroondaal is gerealiseerd zal gebruik worden gemaakt van tijdelijke huisvesting (volgens huidige planning aan de Madepolderweg). De huidige schoollocatie aan Mari Andriessenerf wordt vervolgens overgedragen aan de gemeente. Na verhuizing van de naastgelegen PC basisschool De Eshof naar de nieuwe wijk Vroondaal, afhankelijk van de ontwikkeling van het aantal leerlingen op termijn onderzoek doen naar de mogelijkheid voor vervangende nieuwbouw afgestemd op het aantal leerlingen in combinatie met onderzoek naar mogelijkheden voor verdichting woningbouw op de resterende locatie. 18/30

19 5 Van analyse naar voorstellen - Segbroek 5.1 Inleiding Om te komen tot goede voorstellen zijn alle locaties vanuit meerdere perspectieven en op buurtniveau beoordeeld. Van elke locatie is op basis van 4 perspectieven een knelpuntenanalyse gemaakt. Deze knelpuntenanalyse geeft een integraal beeld van de staat van elke schoollocatie. Bij de analyse van de schoollocaties is een clustering gemaakt van buurten zodat tevens een beeld ontstaat van eventuele knelpunten in een bepaald gebied. Dit beeld helpt bij het formuleren van integrale voorstellen. De buurten van stadsdeel Segbroek zijn geclusterd in de volgende 2 gebieden: Bomen- en Bloemenbuurt & Vruchtenbuurt; Regentessekwartier & Valkenboskwartier; Vogelwijk. Verder is teruggeblikt welke plannen zijn gerealiseerd uit het Integraal Huisvestingsplan Onderwijs stadsdeel Segbroek uit 2009 of welke andere plannen er sindsdien zijn gerealiseerd. 5.2 Bomen- en Bloemenbuurt & Vruchtenbuurt In de buurten Bomen- en Bloemenbuurt & Vruchtenbuurt zijn de volgende 7 scholen gevestigd. School Locatie Ruimte Montessorischool De Abeel Abeelstraat 30 Les / gym Europese School Den Haag, elementary* Houtrustweg 2 Les / gym Bavinckschool Acaciastraat 141 Les / gym Valkenbos Montessorischool Cederstraat 29 Les De Zonnebloem Hyacinthweg 5 Les / gym De Vliermeent Chr. Basisschool Vlierboomstraat 362 Les / gym De Vlierboom Vlierboomstraat 366 Les / gym * Internationaal onderwijs 19/30

20 Gerealiseerde en lopende planvorming In het Integraal Huisvestingsplan stadsdeel Segbroek uit 2009 zijn diverse voorstellen voor nieuwbouw opgenomen, waarvan de meeste inmiddels zijn gerealiseerd. Dit zijn de Christelijke Montessori De Abeel, Bavinckschool, Valkenbos Montessori en De Vlierboom. Nog niet gerealiseerd is De Vliermeent (2019). In de Programma s onderwijshuisvesting 2014 en 2015 is in het kader van de ingebruikneming van het schoolgebouw Houtrustweg 2 aanpassing en renovatie aan de Europese School Den Haag toegekend. 20/30

21 Kaart 3: cluster Bomen- en Bloemenbuurt & Vruchtenbuurt NR ADRES SCHOOL 1 Abeelstraat 30 Christelijke Montessorischool De Abeel 2 Houtrustweg 2 Europese School Den Haag 3 Acaciastraat 141 Bavinckschool 4 Cederstraat 29 Montessorischool Valkenbos 5 Hyacinthweg 5 De Zonnebloem 6 Vlierboomstraat 362 De Vliermeent 7 Vlierboomstraat 366 De Vlierboom 21/30

22 5.2.1 Analyse Vraag en aanbod Per zijn er in dit cluster leerlingen gehuisvest. Volgens de laatste leerlingprognose stijgt dit aantal leerlingen naar leerlingen in 2026, een toename van 2,8%. Technische staat, financiën en breed gebruik - De technische staat van alle schoollocaties is goed/uitstekend. Uitzondering hierop vormt De Vliermeent, waarvoor nieuwbouw is toegekend in 2018 en De Zonnebloem, waar de technische staat als redelijk is aangemerkt. - Vanuit financieel perspectief zijn de schoollocaties die worden uitgebreid of nieuw (zijn) gebouwd goed of uitstekend beoordeeld, zo ook de Europese School, Valkenbos Montessori en De Vlierboom. Alleen De Zonnebloem scoort redelijk. De verantwoordelijkheid voor de instandhouding van de schoolgebouwen ligt bij de schoolbesturen. - Het brede gebruik (functionaliteit) van de schoollocaties is door de schoolbesturen als goed of uitstekend beoordeeld. Met uitzondering van de Europese School, waar de capaciteit wordt onderzocht, De Vliermeent, waar nieuwbouw is voorzien in 2018 en De Zonnebloem, die wordt redelijk beoordeeld. Het aanpassen van het gebouw, ter verbetering van de functionaliteit, is de verantwoordelijkheid van het schoolbestuur 22/30

23 5.2.2 Voorstel De voorgaande analyse van de schoolgebouwen en de verwachting van de leerlingontwikkeling geeft geen aanleiding om grootschalige ingrepen op clusterniveau voor te stellen. De voorstellen richten zich vooral op de individuele situatie bij de scholen en het voortzetten van reeds gestarte (nieuwbouw)ontwikkelingen. Ondanks de geconstateerde kwaliteit van het gebouw van De Zonnebloem is er geen noodzaak tot ingrepen in de huisvesting. Het voorgaande heeft geleid tot de volgende voorstellen. School Montessorischool De Abeel Europese School Den Haag, elementary Bavinckschool Valkenbos Montessorischool De Zonnebloem Voorstel en onderzoeken mogelijkheden voor aanvullende capaciteit ten behoeve van het voortgezet onderwijs. Op termijn mogelijk onderzoeken of tevens aanvullende capaciteit ten behoeve van het primair onderwijs (op een andere locatie) nodig is. De Vliermeent Chr. Basisschool Na nieuwbouw 2018 in stand houden De Vlierboom 5.3 Regentessekwartier & Valkenboskwartier In de buurten Regentessekwartier & Valkenboskwartier zijn de volgende 5 scholen gevestigd, waarvan één school met een dislocatie. School Locatie Ruimte Algemene Hindoe-basisschool Mackaystraat 6 Les / gym De Drie Linden 2e Braamstraat 4 Les / gym De Elout Copernicusstraat 159 Les / gym Basisschool Toermalijn Weimarstraat 300 Les / gym De Klimop (hoofdvestiging) Cartesiusstraat 2 Les / gym De Klimop (dislocatie) De Réaumurstraat 43 Les / gym 23/30

24 Gerealiseerde en lopende planvorming In het Integraal Huisvestingsplan stadsdeel Segbroek uit 2007 zijn 3 voorstellen voor nieuwbouw opgenomen, waarvan 2 inmiddels zijn gerealiseerd. Dit zijn de Algemene Hindoe-basisschool en De Elout. Nog niet gerealiseerd is De Toermalijn (voormalig Heilig Hart). Kaart 4: cluster Regentessekwartier & Valkenboskwartier NR ADRES SCHOOL 1 Mackaystraat 6 Algemene Hindoe Basisschool 2 2e Braamstraat 4 De Drie Linden 3 Copernicusstraat 159 Christelijke basisschool De Elout 4 Weimarstraat 300 Toermalijn 5 Cartesiusstraat 2 De Klimop (H) 6 De Réaumurstraat 43 De Klimop (D) Analyse Vraag en aanbod Per zijn er in dit cluster leerlingen gehuisvest. Volgens de laatste leerlingprognose stijgt dit aantal leerlingen naar leerlingen in 2026, een toename van 1,6%. Huidige situatie Aantal leerlingen Ruimtebehoefte in Ruimtebehoefte in Ruimtebehoefte in Capaciteit in Verschil School 1-10-'16 groepen 1-10-'16 groepen 1-10-'26 groepen 1-10-'31 groepen 1-10-'16 Algemene Hindoe-basisschool (VAHON) De Drie Linden De Elout Basisschool Toermalijn De Klimop HV De Klimop DL Totaal /30

25 Technische staat, financiën en breed gebruik - De technische staat van de schoollocaties de Algemene Hindoe-basisschool, De Drie Linden en De Elout wordt goed/uitstekend beoordeeld. Beide locaties van De Klimop worden matig beoordeeld. - Vanuit financieel perspectief zijn de schoollocaties die nieuw zijn gebouwd goed of uitstekend beoordeeld. De Drie Linden scoort redelijk. Beide locaties van De Klimop scoren financieel slecht. De verantwoordelijkheid voor de instandhouding van de schoolgebouwen ligt bij de schoolbesturen. - Het brede gebruik (functionaliteit) van de Algemene Hindoe-basisschool is onbekend, maar wordt als goed aangenomen vanwege de nieuwbouw in Alle overige scholen zijn door de schoolbesturen als goed of uitstekend beoordeeld. Met uitzondering van de dislocatie van De Klimop. Het aanpassen van het gebouw, ter verbetering van de functionaliteit, is de verantwoordelijkheid van het schoolbestuur Voorstel De voorgaande analyse van de schoolgebouwen en de verwachting van de leerlingontwikkeling geeft vooralsnog geen aanleiding om grootschalige ingrepen op clusterniveau voor te stellen. De voorstellen richten zich vooral op de individuele situatie bij de scholen en het voortzetten van reeds gestarte (nieuwbouw)ontwikkelingen. Het voorgaande heeft geleid tot de volgende voorstellen. School Algemene Hindoe-basisschool De Drie Linden De Elout Basisschool Toermalijn De Klimop (hoofdvestiging) De Klimop (dislocatie) Voorstel Realisatie vervangende nieuwbouw Schoolbestuur onderzoekt de totale huisvestingssituatie van de beide vestigingen 5.4 Vogelwijk In de buurt Vogelwijk zijn de volgende 5 scholen gevestigd. School Locatie Ruimte Eerste Nederlandse Montessori Laan van Poot 353 Les / gym De Parkiet Parkietlaan 1 Les / gym O.G. Heldringschool IJsvogelplein 10 Les / gym Houtrust Nachtegaalplein 19A Les / gym Laan van Poot Nutsschool Laan van Poot 355 Les / gym 25/30

26 Gerealiseerde en lopende planvorming In het Integraal Huisvestingsplan stadsdeel Segbroek uit 2007 is 1 voorstel voor nieuwbouw opgenomen, deze is inmiddels gerealiseerd. Dit betreft de O.G. Helderingschool. Kaart 5: cluster Vogelwijk NR ADRES SCHOOL 1 Laan van Poot 353 Eerste Nederlandse Montessorischool 2 Laan van Poot 355 Nutsschool Laan van Poot 3 Parkietlaan 1 De Parkiet 4 IJsvogelplein 10 O.G. Heldringschool 5 Nachtegaalplein 19A Houtrust 26/30

27 5.4.1 Analyse Vraag en aanbod Per zijn er in dit cluster leerlingen gehuisvest. Volgens de laatste leerlingprognose stijgt dit aantal leerlingen naar leerlingen in 2026, een toename van 1,9%. Huidige situatie Aantal leerlingen Ruimtebehoefte in Ruimtebehoefte in Ruimtebehoefte in Capaciteit in Verschil School 1-10-'16 groepen 1-10-'16 groepen 1-10-'26 groepen 1-10-'31 groepen 1-10-'16 Eerste Nederlandse Montessorischool De Parkiet O.G. Heldringschool * Houtrust Laan van Poot Nutsschool Totaal * Tot 2017 had de O.G. Heldringschool een dislocatie aan de Tesselsestraat 75 in het stadsdeel Scheveningen. Vanaf 2017 is deze dislocatie toegevoegd aan de Oranjeschool, Westduinweg 127 in het stadsdeel Scheveningen. Technische staat, financiën en breed gebruik - De technische staat van alle schoollocaties wordt goed/uitstekend tot redelijk beoordeeld. - Vanuit financieel perspectief is voor de nieuwbouw van de O.G. Helderingschool een beoordeling goed/uitstekend opgenomen. De andere 4 scholen scoren op dit thema slecht tot redelijk. - Het brede gebruik (functionaliteit) van alle scholen wordt goed of uitstekend beoordeeld Voorstel De voorgaande analyse van de schoolgebouwen en de verwachting van de leerlingontwikkeling geeft vooralsnog geen aanleiding om grootschalige ingrepen op clusterniveau voor te stellen. Ook op locatieniveau is er geen of onvoldoende aanleiding om grootschalige ingrepen voor te stellen. School Eerste Nederlandse Montessori De Parkiet O.G. Heldringschool Houtrust Laan van Poot Nutsschool Voorstel 27/30

28 6 Resultaat Met het opstellen van Integraal Huisvestingsplannen geeft de gemeente mede invulling aan zorgplicht en beoogt de gemeente tevens de kwaliteit van de schoolgebouwen een impuls te geven. In dit hoofdstuk wordt schematisch weergegeven tot welke resultaten de voorstellen zullen leiden en welke knelpunten mogelijkerwijs nog aandacht vragen. Het resultaat is hierbij vanuit de vier perspectieven bekeken, waarbij telkens wordt ingezoomd op de verschillende stadsdelen. Perspectief Loosduinen Segbroek Vraag en aanbod Er wordt ingespeeld op de verwachte groei als gevolg van woningbouwontwikkelingen. De (beperkte) leegstand wordt met de voorstellen aangepakt. Staat gebouwen Financiën Breed gebruik De huidige technische staat is in de helft van de gevallen redelijk/slecht. Met de voorstellen wordt de (technische) staat van 6 schoollocaties verbeterd. De exploitatielasten (voor rekening van de schoolbesturen) zijn in de helft van de gevallen redelijk/ slecht. Met de voorstellen wordt de exploitatie naar verwachting op 6 locaties verbeterd. Door de schoolbesturen is aangegeven dat op 6 locaties de functionaliteit van het gebouw als matig/slecht wordt beoordeeld. Met de voorstellen wordt de functionaliteit naar verwachting op 6 locaties verbeterd. De huidige technische staat is overwegend goed/uitstekend. Met de voorstellen wordt de (technische) staat van 1 schoollocatie verbeterd. De exploitatielasten (voor rekening van de schoolbesturen) zijn in de helft van de gevallen redelijk/ slecht. Met de voorstellen wordt de exploitatie naar verwachting op 1 locatie verbeterd. Door de schoolbesturen is aangegeven dat de functionaliteit van het gebouw op nagenoeg alle scholen als goed/uitstekend wordt beoordeeld. Met de voorstellen wordt de functionaliteit naar verwachting op 1 locatie verbeterd. 28/30

29 Bijlage I Overzicht scholen per cluster Loosduinen Bohemen Meer en Bos, Kijkduin, Ockenburg & Waldeck Burgemeesterswijk, Kom Loosduinen, Houtwijk & Kraayenstein en Vroondaal Segbroek Bomen- en Bloemenbuurt & Vruchtenbuurt Regentessekwartier & Valkenboskwartier Vogelwijk 29/30

30 Bijlage II Samenstelling Klankbordgroep De Klankbordgroep voor het geactualiseerde Integraal Huisvestingsplan Onderwijs stadsdeel Loosduinen en stadsdeel Segbroek is als volgt samengesteld: De Haagse Scholen, stichting voor primair en speciaal openbaar onderwijs M. Groos Stichting Lucas Onderwijs M. Brink Stichting Christelijk Onderwijs Haaglanden T. van der Peet Samenwerkende Vrijescholen Zuid-Holland J. Gommers Stichting Het Rijnlands Lyceum M. Knoester Stichting Montessori Onderwijs Zuid-Holland P. Mos Platform Primair Onderwijs M. Huisman Gemeente Den Haag J. Bartelds en J. Buijs Niet aanwezig: Stichting Vahon 30/30