Bijlage 1: Toelichting wijzigingen Verordening onderwijsvoorzieningen

Transcriptie

1 Gemeente Ede Bijlage 1: Toelichting wijzigingen Verordening onderwijsvoorzieningen 1. Inleiding In 2008 en in 2010 heeft de VNG voorstellen gedaan om de Verordening onderwijsvoorzieningen aan te passen. De Edese verordening is gebaseerd op de standaard VNG verordening maar wijkt op een aantal punten af. De verordening hebben wij indertijd opgesteld in Klare Taal en de structuur van de bijlagen is toen ook aangepast. De voorstellen van de VNG zijn beoordeeld en verwerkt in de nieuwe Verordening. Een belangrijke wijziging betreft de aanpassing van de wijze waarop de ruimtebehoefte van een school voor primair onderwijs en voor (voortgezet) speciaal onderwijs wordt berekend. Deze berekening is van belang bij de bepaling of een school al dan niet recht heeft op een uitbreiding. Wij hebben de Verordening op basis van deze voorstellen aangepast maar zijn op het punt van de drempelwaarde hiervan afgeweken. Als gevolg van deze aanpassingen van 2008 zouden scholen in het (voortgezet-) speciaal onderwijs extra ruimte krijgen in de vorm van een vaste voet als zij in het verleden, in het kader van de verbrede toelating in het speciaal onderwijs, een extra afdeling voor meervoudig gehandicapten hebben gekregen. De VNG heeft in haar voorstellen van 2010 de gemeenten de keuze gelaten om deze extra vaste voet al dan niet toe te kennen. Wij hebben gekozen om af te zien van deze extra ruimte. Naast de aanpassingen die de VNG heeft voorgesteld, hebben wij ook alle onderwerpen van eigen beleid die in het verleden zijn opgenomen in de Verordening aan een evaluatie onderworpen. Dit met het oog op de VNG voorstellen, de beperktere financiële middelen van de gemeente (bezuiniging op de begroting voor het IHP ), de afnemende basisgeneratie en ruimtebehoefte in de gemeente en efficiënt ruimtegebruik. Eind 2010 heeft de raad een wijziging van de vandalismeregeling goedgekeurd. De vandalismeregeling maakt deel uit van de Verordening onderwijsvoorzieningen. De gewijzigde vandalismeregeling is integraal opgenomen in de tekst van de nieuwe verordening. De voorstellen zijn besproken in het BO3 van 7 september. Hieronder gaan wij op de voorgestelde wijzigingen. De gewijzigde Verordening is bijgevoegd. 2. Werkwijze. In april 2008 heeft de VNG voorstellen gedaan om de standaard verordening ingrijpend aan te passen. In datzelfde jaar heeft de gemeenteraad de Verordening onderwijsvoorzieningen vastgesteld: een verordening geschreven in klare taal en met geheel aangepaste bijlagen (andere opbouw en tekst in Klare Taal). Het was niet eenvoudig om de nieuwe VNG voorstellen uit 2008 te verwerken in de aangepaste Verordening. Daarvoor zijn de wijzigingen te ingrijpend. Veruit de meeste wijzigingen hebben alleen gevolgen voor de bijlagen en niet voor de eigenlijke verordening. Daarom hebben wij er voor gekozen om u een gewijzigde verordening voor te leggen waarbij wij de Verordening zelf in klare taal hebben gehandhaafd en voor de bijlagen zijn teruggevallen op de bijlagen van de VNG oude stijl.

2 Blz. 2 In 2010 heeft de VNG enkele technische en taalkundige wijzigingen voorgesteld. Ook deze zijn door ons verwerkt. Eind 2010 heeft de raad een wijziging van de vandalismeregeling goedgekeurd. De vandalismeregeling maakt deel uit van de Verordening onderwijsvoorzieningen. De gewijzigde vandalismeregeling is nu integraal opgenomen in de tekst van de nieuwe verordening. 1. De verordening is bijgewerkt met de voorstellen van de VNG tot en met 2010 (zie bijlagen). 2. De bijlagen I, II, III, IV en V zijn opgesplitst per onderdeel: primair onderwijs, (voortgezet) speciaal onderwijs, voortgezet onderwijs en bewegingsonderwijs. Dit hebben wij gedaan om de leesbaarheid voor betreffende schoolbesturen te vergroten. 3. In de oude Verordening hebben wij in het verleden op een aantal punten eigen beleid toegevoegd. Al deze punten hebben wij nog een keer op een rij gezet en beoordeeld, mede tegen het licht van de voorgestelde wijzigingen. 4. Het resultaat is een aangepaste Verordening nog steeds in Klare Taal en aangepaste bijlagen in oude stijl. 3. De wijzigingsvoorstellen 2008 van de VNG. De kern in de voorstellen uit 2008 is dat de ruimtebehoefte in het primair- en (voortgezet) speciaal onderwijs niet meer uitgedrukt wordt in groepen leerlingen maar in m 2 bruto vloeroppervlak. Daarbij wordt aangesloten bij de veranderende diversiteit in de ruimtebehoefte van scholen en bij de laatste wijzigingen van het Bouwbesluit van 1 september De wijziging houdt ook een aanzienlijke vereenvoudiging in van de wijze waarop de ruimtebehoefte wordt berekend. Wij hebben de wijzigingen van 2008 integraal overgenomen met uitzondering van de drempelwaarden waarbij recht op (tijdelijke) uitbreiding ontstaat. Daarvoor hebben wij de volgende redenen. In de VNG voorstellen wordt voorgesteld om in het basisonderwijs bij een extra ruimtebehoefte van 55 m 2 (permanent) of 40 m 2 (tijdelijk) een uitbreiding toe te kennen. Het bezwaar bij deze aanpak is tweeledig. De eerste en tevens de belangrijkste reden is dat de drempelwaarde niet aansluit bij verwijzing naar medegebruik. In het huidige systeem, waarbij in groepen wordt gerekend, wordt uitgegaan van de eenheid groep met een ruimtebehoefte van een lokaal + nevenruimten van circa 115 m 2. Heeft een school behoefte aan ruimte voor een extra groep dan wordt verwezen naar een school die genormeerd een groep leegstand heeft (in principe ook een lokaal + nevenruimten van circa 115 m 2 ). Met andere woorden er wordt gerekend met uitwisselbare eenheden. In het nieuwe systeem komt een school voor basisonderwijs in aanmerking voor permanente uitbreiding bij een extra ruimtebehoefte 55 m 2. Als een andere school meer dan 55 m 2 ruimte leegstand heeft dan zouden wij in beginsel kunnen verwijzen. De vraag is dan aan de orde of er dan nog wel sprake is van een uitwisselbare functionele eenheid. In theorie hoeft er bij die omvang geen lokaal/ruimte beschikbaar te zijn dat bruikbaar is voor een andere school. De tweede reden is dat telkens bij een uitbreiding boven de drempelwaarde er een vaste voet wordt toegekend waardoor een stapsgewijze uitbreiding van bijvoorbeeld 2x60 m 2 ruim 13% meer kost dan eenmalig 120 m 2. Beide redenen zijn voor ons aanleiding om de drempelwaarden waarboven een school aanspraak kan maken op uitbreiding te verhogen. In onderstaande tabel hebben wij deze drempelwaarden weergegeven. Permanent >15 jaar Tijdelijk (4-15 jaar) Basisonderwijs Speciaal basisonderwijs (Voortgezet) speciaal onderwijs De drempelwaarden zijn het dubbele van de waarden die door de VNG zijn voorgesteld. Hiermee worden de vroegere BVO s voor een uitbreiding benaderd en is er in principe meer sprake van functionele en uitwisselbare eenheden. De voorgestelde wijziging maakt het wel nodig dat er een 0-meting met betrekking tot de capaciteit wordt vastgesteld. Voorheen werd de capaciteit van het schoolgebouw uitgedrukt in

3 Blz. 3 groepen met een norm voor het bruto vloeroppervlak. Soms is een school groter dan de oppervlakte die hoort bij het aantal groepen waarvoor de school geschikt was. Dit wordt dan veroorzaakt door onbruikbare ruimten in bijvoorbeeld gangen, hallen, zolders enzovoorts. Wij hebben de schoolbesturen een 0-meting in de vorm van een overzicht van de schoolgebouwen en de capaciteit uitgedrukt in bruto vloeroppervlak. In het IHP hebben wij hierop al geanticipeerd. Als er nog een verschil van mening is dan zullen daarover overleg hebben met het betreffende schoolbestuur. Het uiteindelijke resultaat nemen wij op in het volgende IHP. 4. De wijzigingsvoorstellen 2010 In 2010 heeft de VNG een beperkt aantal wijzigingen van de Verordening voorgesteld. Deze waren grotendeels technisch en taalkundig van aard (zie bijlagen) De wijzigingen zijn door ons verwerkt. Wel werd een belangrijk onderwerp te weten de ruimtebehoefte bij verbrede toelating aangesneden Ruimtebehoefte bij verbrede toelating. Scholen voor (voortgezet) speciaal onderwijs kunnen verbrede toelating aanvragen via het spreidingsplan. Verbrede toelating heeft gevolgen voor de ruimtebehoefte van de scholen voor (voortgezet) speciaal onderwijs. In de modelverordening is geen afzonderlijke normering voor de ruimtebehoefte bij verbrede toelating opgenomen. Dit betekent dat bij verbrede toelating zowel een afzonderlijke vaste voet als de vierkante meters bvo voor de betreffende leerlingen zouden moeten worden toegekend. De VNG heeft het alternatief aangereikt om in het kader van lokaal maatwerk de verbrede toelating gelijk te stellen aan een nevenvestiging. Met deze keuze is het niet nodig om bij verbrede toelating twee keer een vaste voet toe te kennen. Deze keuze moet in de verordening worden opgenomen. De afgelopen jaren hebben wij ons ingespannen om de huisvesting voor het (voortgezet) speciaal onderwijs te verbeteren. Niet alleen kwantitatief (nieuwe vestigingen) maar ook kwalitatief hebben wij met maatwerk de (nieuwe) scholen gehuisvest. De extra vaste voet, als gevolg van de verbrede toelating, voegt een aanzienlijke hoeveelheid m 2 BVO toe aan de ruimtebehoefte van de bestaande scholen. Het Rijk die de verbrede toelating heeft mogelijk gemaakt, compenseert niet de noodzakelijke (toekomstige) uitbreiding van de capaciteit via een toevoeging in het gemeentefonds. Wij kiezen daarom voor de mogelijkheid om gemeentelijk de verbrede toelating te zien als een nevenvestiging waarbij geen vaste voet wordt toegekend. Wel streven wij in de toekomst naar maatwerk in overleg met de betreffende schoolbesturen. We hebben deze keuze opgenomen in de Verordening bijlage III, deel B, onder 1 van de bijlagen voor het Speciaal onderwijs 5. Gemeentelijk beleid verankerd in de Verordening. In de huidige Verordening hebben wij van oudsher op een aantal punten eigen gemeentelijk beleid opgenomen. Wij hebben gemeend om in het kader van de voorliggende aanpassingen van de VNG, de beperktere financiële ruimte van de gemeente, de teruglopende ruimtebehoefte van de scholen en het efficiënt gebruik van de capaciteit, al deze punten opnieuw te beoordelen. Hieronder komen deze punten één voor één aan de orde en daarbij het voorstel op welke wijze dit eigen beleid in de nieuwe Verordening wordt verwerkt Eigen bijdrage bij vervangende nieuwbouw In artikel 1.3 onder c. staat dat het college de genormeerde vergoeding vermindert met een eigen bijdrage van het schoolbestuur namelijk.de onderhoudskosten, die het bevoegd gezag volgens de wet moet betalen en door de vervangende nieuwbouw bespaart. Bij de vaststelling van het IHP is hierover enige discussie ontstaat en heeft de raad aangegeven dat voor de eigen bijdrage per project moet worden bekeken wat de eigen bijdrage van het schoolbestuur kan zijn. Wij hebben nu het artikel genuanceerd door de zin: Dit bedrag vermindert het college met een bepaald deel.. te wijzigen in Dit bedrag kan het college verminderen met een bepaald deel.

4 Blz Investering voor tijdelijke huisvesting inzetten voor permanente bouw. In de huidige verordening is de mogelijkheid opgenomen dat het college het schoolbestuur in de gelegenheid stelt om de investering voor een tijdelijke uitbreiding in te zetten voor permanente bouw (artikel 1.3, lid c). Dit heeft wel tot gevolg dat de norm van het permanente schoolgebouw wordt verhoogd met het aantal groepen waarvoor de tijdelijke uitbreiding is toegekend. Wij hebben geen aanleiding om dit beleid te wijzigen Medegebruik/vorderen bij de dichtstbijzijnde school. Voorheen was het college gebonden aan een reeks regels op basis waarvan bepaald moest worden naar welke school het college kon verwijzen. Bij de laatste wijziging van de verordening is dit beperkt door het medegebruik/vorderen bij de dichtstbijzijnde school mogelijk te maken (artikel 4.2 lid 2). In overleg met de betreffende schoolbesturen kan het college anders besluiten. (artikel 4.2, lid 3). Wij hebben geen aanleiding om dit beleid te wijzigen Vergoeding bij verhuur, huurtermijn, huur ingaan na toestemming In de huidige Verordening kan het college bij de toestemming tot verhuur: - een huurtermijn noemen om te voorkomen dat de ruimte eventueel niet beschikbaar is als de ruimte voor het onderwijs (weer) nodig is (artikel 4.7, lid 3); - de vergoeding vaststellen die het schoolbestuur betaalt aan de gemeente (artikel 4.7, lid 4). Het aantal verhuursituaties neemt toe vooral onder invloed van de ontwikkeling van buitenschoolse opvang. Per situatie bekijken wij wat de hoogte van de vergoeding moet/kan zijn. De inkomsten uit verhuur komen rechtstreeks ten goede aan onderwijshuisvesting in de hele gemeente. Het ontstaan van leegstand in scholen zal de komende jaren alleen maar toenemen en dus ook de behoefte om deze te verhuren. Wij hebben geen aanleiding om dit beleid te wijzigen Verwijzing slechts mogelijk naar maximaal één dislocatie. Op grond van de huidige Verordening kan een school maar één dislocatie hebben (bijlage 1 A 2a). De huidige formulering laat geen ruimte om in sommige omstandigheden naar een tweede dislocatie te verwijzen. In de standaard verordening van de VNG is geen beperking van het aantal dislocaties opgenomen. Op grond van de wijkbevolkingsprognoses is er de komende jaren aanzienlijke leegstand te verwachten. Deze leegstand zal zich verdelen over diverse scholen en niet geconcentreerd op enkele plaatsen. Wij willen daarom de mogelijkheid open houden om een school te kunnen verwijzen naar meer dan één dislocatie. Het is aan het college om, rekeninghoudende met alle omstandigheden, al dan niet te verwijzen naar meerdere locaties. Schoolbesturen wijzen erop dat medegebruik in het algemeen en zeker op meer dan één locatie, gevolgen heeft voor de kwaliteit van het onderwijs. Ook wijzen zij er op dat scholen die goed presteren hierdoor worden gestraft. Hier staat wel tegenover dat goed presterende en daardoor groeiende scholen in een wijk bij de overige scholen leegstand tot gevolg heeft. De eventuele financiële kosten voor een uitbreiding steken dan schril af tegen die leegstand. Wij hebben de betreffende regel geschrapt. Wel zullen wij elke keer dat zich de situatie voordoet na overleg met het schoolbestuur een besluit nemen Cluster 3 en cluster 4 niet verwijzen naar scholen onder een ander bestuur. In de huidige verordening (bijlage 1 A 2a) zijn de verwijsmogelijkheden voor cluster 3 en cluster 4 scholen beperkt. Verwijzing is nu alleen mogelijk naar scholen van het eigen bestuur. Wij zien geen aanleiding om hieraan vast te houden. Het is aan het college om, rekeninghoudende met

5 Blz. 5 alle omstandigheden en de beperking van deze bijzondere groepen leerlingen, te verwijzen naar de dichtstbijzijnde en geschikte locatie. Wij hebben de betreffende regel geschrapt. Wel zullen wij elke keer dat zich de situatie voordoet na overleg met het schoolbestuur een besluit nemen Loopafstand maximaal 1000 meter bij gebruik gymnastieklokaal. In het IHP is, voor gebruik van een gymnastieklokaal, een loopafstand van maximaal 1000 meter hemelsbreed als uitgangspunt van beleid geformuleerd. Bij de laatste aanpassing hebben wij verzuimd om dit uitgangspunt te vertalen naar de verordening. In de standaard verordening van de VNG is geen criterium voor de loopafstand opgenomen. Wij nemen de loopafstand in de nieuwe Verordening op als eigen beleid (artikel 6.1, lid b). Wij hebben de maximale loopafstand opgenomen in de Verordening 5.8. Eigen beleid voor uitbreidingen in het (V)SO. Al een aantal jaren wordt er geen prognose meer opgesteld voor het speciaal onderwijs. De reden daarvoor is dat de ontwikkeling van het aantal leerlingen in het speciaal onderwijs nauwelijks te voorspellen is. Wet- en regelgeving hebben veel meer invloed op de ontwikkeling van de omvang van het aantal leerlingen dan demografische factoren. Dit was ook de reden om bij een school voor speciaal onderwijs op een bijzondere wijze om te gaan met uitbreidingen. In de huidige Verordening is uitgangspunt dat een school altijd in beginsel recht heeft op een uitbreiding zodra er een extra groep meer gehuisvest moest worden dan de aanwezige capaciteit toelaat. De uitbreiding is dan wel een tijdelijke voorziening. Ook voor een tweede groep kan de school een tijdelijke uitbreiding aanvragen. Pas als de school een derde groep moet huisvesten boven de permanente capaciteit van de school, kan de school een permanente uitbreiding aanvragen. In de praktijk is deze regel nooit toegepast. De uitbreidingen van de laatste jaren waren al in gang gezet voor de invoering. Wij stellen nu voor om voor toekomstige uitbreidingen terug te vallen op de standaard verordening. Aanleiding daarvoor is de wijziging in de wijze waarop de ruimtebehoefte wordt berekend in de voorliggende voorstellen van de VNG. Gelijktijdig hebben wij in bijlage II van de nieuwe Verordening voor het speciaal onderwijs de prognose als toets voor een aanvraag weer ingevoerd. Wij gaan daarbij niet uit van een standaardprognose maar van een prognose waarbinnen zoveel mogelijk de ontwikkelingen en zienswijzen binnen het speciaal onderwijs worden betrokken. Deze prognose wordt in nauw overleg met het schoolbestuur opgesteld als een aanvraag voor uitbreiding wordt ingediend. Wij hebben het eigen beleid voor uitbreidingen in het (V)SO geschrapt en zijn teruggevallen op de standaardverordening van de VNG. Wij stellen een prognose op in overleg met het schoolbestuur als een aanvraag voor uitbreiding zich voordoet Groepsgrootte in SBAO vervangen door nieuwe systematiek. In de huidige verordening is, in afwijking tot de standaard verordening, een groepsgrootte van 14 in het speciaal basisonderwijs op genomen. In de standaard verordening was de groepsgrootte 15. In de voorstellen van de VNG is het begrip groep en dus ook groepsgrootte verdwenen. De ruimtebehoefte berekening wordt in nu uitgedrukt in m 2 BVO. Wij zien nu geen aanleiding meer om het speciaal basisonderwijs binnen de nieuwe systematiek extra ruimte te bieden. De aangepaste groepsgrootte in het SBAO is door de de nieuwe systematiek van ruimtebehoefte berekening komen te vervallen.

6 Blz Vaste voet Marnix College en Het Streek In de huidige verordening hebben het Marnix College en Het Streek om verschillende redenen een extra voet toegekend gekregen (bijlage II, deel B, voetnoot bij tabel 8). Het Marnix heeft een extra vaste voet van 250 m 2 toegekend gekregen vanwege de ongunstige tarrafactor van de nevenvestiging aan de Prins Bernhardlaan 25. Het Steek heeft indertijd een extra vaste voet van 550 m 2 per nevenvestiging toegekend gekregen. Hoewel er geen spreidingsnoodzaak was, heeft de raad indertijd hiertoe besloten omdat de school in veel verspreide vestigingen was gehuisvest. Met de oplevering van de nieuwbouw van Het Streek aan de Zandlaan is een einde gekomen aan deze ongunstige situatie. Daar staat tegenover dat de school als enige in Ede vmbo praktijk en vmbo theoretische leerweg gecombineerd aanbiedt en dit ook nog combineert met praktijkonderwijs (voorheen De Opstap). Het Streek is gevraagd om bij de ontwikkeling van de nieuwe vmbo een gebouw te realiseren met een bvo van m 2 voor 1000 leerlingen en inclusief een vaste voet voor het praktijkonderwijs en inclusief de vaste voet van 550 m 2. Wij hebben de extra vast voet voor zowel het Marnix College als ook Het Streek gehandhaafd.