Kindcentra in de gemeente Boxmeer

Transcriptie

1 Kindcentra in de gemeente Boxmeer 0-13 JAAR conceptnotitie Versie 3 juni /15 I-WL/2011/739

2 INLEIDING Dé brede school bestaat niet: één brede schoolgeschiedenis dus ook niet. Hieronder daarom een korte uiteenzetting over hoe het allemaal begon, en welke kanten het vervolgens opging Het idee Scholen waar de voor- en naschoolse opvang een logisch vervolg is op het onderwijs, waar kinderen taalondersteuning krijgen, waar ouders s avonds terecht kunnen, waar opvoedingsondersteuning op school geregeld is, waarin een bibliotheek is gevestigd, en alle organisaties die zich met opgroeiende kinderen bezighouden samenwerken. In Zweden, de Verenigde Staten en Groot-Brittannië werd vanaf het begin van de jaren 80 geëxperimenteerd met zulke, voor Nederlandse begrippen toen nog utopische scholen. Toch kreeg het idee ook hier navolging. In Nederland Halverwege de jaren 90 werden de eerste, later meestal brede scholen genoemde, nieuwe scholen geopend in Groningen en Rotterdam. Een netwerk van zorg en opvoeding wilden ze zijn, met maar één doel, de ontwikkelingskansen van kinderen vergroten. Het idee sprak aan. Meer brede scholen volgden ze kregen fraaie namen als forumscholen, magneetscholen, buurtscholen, open wijkscholen, of onderwijskansenscholen. Vaak borduurden de nieuwe scholen voort op wat in de praktijk al gebeurde. Een school die gewend was kinderen met achterstanden bij te spijkeren zocht het in die hoek; een school die nadacht over naschoolse opvang, zocht het in een aansluitende dagindeling. Maar er gebeurde meer. Er kwamen nieuwe, voor de brede school ontworpen gebouwen, de samenwerking tussen onderwijs, welzijn, jeugdzorg en andere organisaties professionaliseerde, en het enthousiasme groeide navenant. Stormachtige ontwikkeling Dankzij de positieve verhalen en successen had de eerste generatie brede scholen in het primair onderwijs een olievlekwerking. Razendsnel groeide het aantal brede scholen naar ruim 500 in In 2007 was dat aantal al verdubbeld tot ruim Het ministerie van Onderwijs steunt deze ontwikkeling. Als het aan het ministerie ligt groeit het aantal brede scholen door naar 1600 in In Boxmeer Ook binnen de grenzen van de gemeente Boxmeer worden er initiatieven binnen de brede schoolontwikkeling ontwikkeld. Zo is er binnen de gemeente Boxmeer in 2005 het Bolwerk, een brede schoolvoorziening in de kern Boxmeer, met ondersteuning vanuit de gemeente gerealiseerd, op de voet gevolgd door initiatieven in Boxmeer Noord en Vierlingsbeek. Beiden met ondersteuning van de gemeente. In de Lokale Educatieve Agenda van de gemeente Boxmeer is de brede schoolvorming ook tot één van de prioritaire thema s benoemd. In het OOGO-overleg van 4 maart 2009, een overleg waarin alle besturen van de onderwijsinstellingen van de gemeente Boxmeer zijn vertegenwoordigd zijn, ontstond de behoefte een gezamenlijk en breed gedragen gemeentelijke visie binnen Boxmeer en de kerkdorpen over mogelijke samenwerking binnen het concept van de brede school te ontwikkelen. Het OOGO overleg heeft een werkgroep samengesteld met de opdracht een breed gedragen gemeentelijke visie uit te werken. De werkgroep rapporteert terug aan het OOGO. Het OOGO kan de uiteindelijke visie ter bespreking aan het College van B&W aanbieden met het verzoek de visie vast te stellen. Voor de ontwikkeling van de visie is een brede werkgroep ingesteld bestaande uit vertegenwoordigers van het werkveld onderwijs, voorschoolse- en buitenschoolse voorzieningen en de gemeente Boxmeer. Versie 3 juni /15 I-WL/2011/739

3 Deze concept-visienota zal zich voornamelijk richten op de leeftijdsgroep 0-13 jaar (fase 1). Het wordt gezien als groeidocument. Aansluiting op termijn van het Voortgezet Onderwijs en de leeftijdscategorie jaar is een nadrukkelijke optie (fase 2). KINDCENTRUM Wat is een brede school? Brede scholen zijn er in vele soorten en maten, maar de basisprincipes zijn grotendeels dezelfde. De werkgroep Boxmeer heeft besloten niet meer te spreken over brede scholen maar over kindcentra. Binnen de gemeente Boxmeer gaan wij uit van de volgende definitie: definitie kindcentrum Een kindcentrum is een samenhangend netwerk van toegankelijke en goede voorzieningen voor kinderen, ouders en buurt, met de school (scholen) als middelpunt. Visie Het kerndoel voor de ontwikkeling van Kindcentra in de gemeente Boxmeer is het realiseren van een doorgaande lijn in de ontwikkeling van kinderen en het stimuleren van de inzet en ontwikkeling van hun talenten. Daarbij wordt aangesloten bij bestaande voorzieningen en wordt het accent gelegd op het bevorderen van de inhoudelijke samenwerking tussen deze voorzieningen. Participatie van kinderen en ouders, optimaliseren van de aanwezige zorgvoorzieningen in een verbreed zorgaanbod en leefbaarheid in wijken en dorpskernen zijn integraal met de samenwerking in Kindcentra verbonden. Doelen Om bovenstaande visie te bewerkstelligen willen we binnen het kindcentrum de volgende zaken realiseren: doorgaande leer- en ontwikkelinglijn Optimale ontwikkelingsmogelijkheden, uitdagingen en gelijke kansen voor ieder kind aanbieden waarbij veiligheid en geborgenheid voor het kind voorop staan; Het verder ontwikkelen van doorlopende ontwikkeling- en leerlijnen voor kinderen van 0-13 jaar via consultatiebureau, kinderdagopvang, peuterspeelzalen,overige voorschoolse voorzieningen, basisscholen, buitenschoolse opvang (fase 1) en van daaruit naar het Voortgezet Onderwijs (fase 2); Vanuit een gemeenschappelijke verantwoordelijkheid zorgdragen voor een ononderbroken, effectieve conform algemene waarden en normen - gedragslijn in pedagogische en didactische aanpak. Dit conform wat in de kerndoelen basisonderwijs verwoord is. De ouders vormen hierin een onmisbare schakel en partner voor kinderen en instellingen; Het aanbieden van passende zorg en zorgopvang aansluitend bij de Wet Passend Onderwijs; Het nader opzetten en ontwikkelen van een afgestemd leerlingvolgsysteem in het belang van de nagestreefde ononderbroken leerlijn, vroegtijdig signaleren van mogelijke achterstanden en extra zorgbehoefte en een sluitende ketenzorg. Daarbij wordt aansluiting gezocht bij het al werkzame systeem van Zorg voor Jeugd of BRON (Basis Register Onderwijs Nummer); Het realiseren van een optimale overdracht van voorschoolse voorzieningen naar basisscholen en in latere instantie van basisscholen naar Voortgezet Onderwijs; Versie 3 juni /15 I-WL/2011/739

4 samenhang tussen binnen en buitenschoolse activiteiten Een samenhangend aanbod van activiteiten voor kinderen van 0-13 jaar op het gebied van onderwijs, zorg en welzijn (inclusief alle vormen van opvang), sport en cultuur, wijk- en dorpsfunctie; combinatiefuncties. Afstemming en aansluiting bij bestaande activiteiten en instellingen; Het gezamenlijk inrichten van een sluitende voorziening van voor-, tussen- en naschoolse opvang en het onderwijs in de basisscholen; Het aanbieden van naschoolse activiteiten in alle kindcentra met een ononderbroken overgang van onderwijs en voorschoolse voorzieningen naar buitenschoolse opvang en deze naschoolse activiteiten. multidisciplinaire samenwerking Realiseren van laagdrempelige voorzieningen en daardoor goed toegankelijk voor kinderen, ouders en overige partners; Het realiseren van één loket voor zorgvragen van kinderen en ouders binnen de Kindcentra waarbij aansluiting wordt gezocht bij ouderkamers en het Centrum voor Jeugd en Gezin; Optimaliseren van de inzet van aanwezige zorgvoorzieningen door het benutten van elkaars deskundigheid; Het bevorderen van gezamenlijke facilitaire en personele inzet waarbij het benutten van elkaars voorzieningen, ruimten en personeel centraal staat (combi-functies); Om maatwerk, afgestemd op de behoeften van de eigen wijk en/of eigen dorpskern, te kunnen leveren kunnen de uitwerkingen per kindcentrum verschillen. MODELLEN Voor de invulling van een brede schoolvisie bestaan er meerdere mogelijkheden. Belangrijk daarbinnen is de blijvende samenwerking die gewenst wordt tussen partners. Theoretisch zijn de volgende modellen denkbaar. Deze hangen mede af van de werkzaamheden van de participanten, locatie en overige voorzieningen in de omgeving. Een mengeling van een van deze modellen is in de praktijk uiteraard mogelijk. Figuur 1 theoretische modellen Brede School Multifunctionele Accommodatie samenwerking Netwerk veel veel Combinatie van voorzieningen onder één dak Samenwerken en samenwonen Bedrijfsverzamelgebouw Groot aantal participanten onder één dak In principe geen samenwerking op inhoud en/of activiteiten Samenwerkingsverband Gericht op inhoud en activiteiten Solitaire voorziening Eén organisatie in 1 gebouw Geen samenwerking of samenwonen weinig Mate van ruimtelijke samenwerking Versie 3 juni /15 I-WL/2011/739

5 Streefmodel Het schema gaat uit van theoretische modellen die in de praktijk een andere verschijningsvorm kunnen krijgen. In de gemeente Boxmeer wordt gestreefd naar de uitwerkingen van de modellen zoals aangegeven in de bovenste 2 kwadranten of een synthese daarvan. Bij de uitwerking van de modellen staat het kind en zijn talenten en ontwikkelingskansen centraal. De inhoudelijke samenwerking van partners staat voorop. De nabijheid van de samenwerkingspartners heeft de voorkeur maar gezamenlijke huisvesting is slechts een van de middelen om tot Kindcentra te komen. De mogelijkheid van het multifunctionele gebruik van ruimten en gebouwen is aanwezig en wordt gestimuleerd. De vorm waarin het Kindcentrum tot stand komt, kan dus per samenwerkingsverband verschillen. DE BASISSCHOOL ALS MIDDELPUNT Onderwijs als dé kernpartner Scholen richten zich in eerste instantie op hun kerntaak: goed onderwijs geven. Maar daarnaast richten scholen zich ook op hun maatschappelijke functie, zoals het bevorderen van burgerschapcompetenties bij kinderen, het ondersteunen van ouders of het bevorderen van de sociale cohesie in de wijk en/of dorpskern. Scholen kunnen dit niet alleen en werken daarom samen met andere partijen. Binnen de Boxmeerse situatie gaan wij uit van het standpunt dat het onderwijs dé centrale partner is binnen de te vormen kindcentra. Daarom is bij elk kindcentrum voor kinderen van 0-13 jaar minimaal één basisschool betrokken. Soms werken echter meerdere basisscholen van verschillende denominaties samen. Het streven naar gelijkwaardigheid vormt de basis voor de samenwerking in een kindcentrum. Echter kan niet ontkend worden dat de school een centrale plaats inneemt in de brede schoolontwikkeling. De school vervult ook organisatorisch vaak een spilfunctie. Bestaande basisscholen fungeren dikwijls als beginpunt van een te vormen kindcentrum, of omdat er nieuwbouw nodig is ofwel omdat men bestaande contacten tussen het onderwijs en andere instellingen wil uitbouwen tot een kindcentrum. De school is de plek in de wijk waar kinderen en ouders dagelijks samenkomen en waar men doelgroepen voor activiteiten kan bereiken en wordt samengewerkt in het bieden van ontwikkeling en zorg. PARTNERS Zoals eerder aangegeven staat de mate van inhoudelijke samenwerking tussen de partners binnen de kindcentra voorop, om uiteindelijk te kunnen bepalen of er al dan niet sprake is van een brede schoolontwikkeling. De veronderstelling daarbij is dat hechte samenwerkingsverbanden meer opleveren. Afhankelijk van de locale situatie kan er sprake zijn van een smal of breed voorzieningen pakket. Een combinatie van een basisschool met een peuterspeelzaal kan bijvoorbeeld beschouwd worden als een zeer smal kindcentrum, terwijl een samenwerkingsverband van basisschool, voorschool, zorg, cultuur, sport en opvang als een breed kindcentrum kan worden beschouwd. Versie 3 juni /15 I-WL/2011/739

6 Binnen Kindcentra wordt een samenwerking gewenst en gestimuleerd tussen: Onderwijs Peuterspeelzaal Kinderopvang Welzijn Zorg en Veiligheid Cultuur en Sport Figuur 2 partners kindcentrum Wat is een kindcentrum? Peuterspeelzaal Het peuterspeelzaalwerk heeft een stevige positie in een kindcentrum. Landelijk is het de meest genoemde samenwerkingspartner. Deze sterke band is niet toevallig, want beide partijen hebben ontwikkelingstimulering hoog in het vaandel staan. De samenwerking biedt daarvoor mogelijkheden die de partijen afzonderlijk veel moeilijker kunnen realiseren. Ontwikkelingen binnen de sector VVE-programma s / Taalstimulering Samenwerking met kinderopvang Longitudinale afstemming met het PO in verband met optimale continuering van de ontwikkeling Dagarrangementen Combinatiefuncties Toeleiding naar voorschoolse voorzieningen Harmonisatie van wetgeving m.b.t. kinderopvang en peuterspeelzaalwerk Versie 3 juni /15 I-WL/2011/739

7 Kinderopvang Sinds 1 augustus 2006 zijn scholen verantwoordelijk voor het organiseren van tussenschoolse opvang (het overblijven). Sinds 1 januari 2007 zijn scholen bovendien wettelijk verplicht voor- en naschoolse opvang te organiseren als de ouders daarom vragen. Daarnaast bieden kindcentra vaak ook andere opvang aan, zoals dagopvang voor 0-4 jarigen. Kinderopvang in een kindcentrum maakt het voor werkende ouders makkelijker om werk met zorg te combineren. De overheid stimuleert dit met nieuwe wetgeving. De kinderopvangsector maakt een sterke groei door en professionaliseert in snel tempo. Na de peuterspeelzaal wordt de kinderopvang het meest genoemd als partner in de samenwerkingsverbanden. Ontwikkelingen binnen de sector VVE-programma s / Taalstimulering Samenwerking met kinderopvang Longitudinale afstemming met het PO in verband met optimale continuering van de ontwikkeling Dagarrangementen Combinatiefuncties Toeleiding naar voorschoolse voorzieningen Harmonisatie van wetgeving m.b.t. kinderopvang en peuterspeelzaalwerk Welzijn Welzijn is een belangrijke partner binnen de brede school, omdat deze sector een lange traditie heeft in het organiseren van activiteiten voor kinderen, ouders en buurtbewoners. Daarnaast heeft de welzijnssector veel ervaring met het werken met vrijwilligers. Welzijnsinstelling Radius is in de directe omgeving van de scholen werkzaam en kan van daaruit het wijk- en/of dorpsgevoel bevorderen. Ontwikkelingen binnen de sector de verlengde schooldag spel- en speelgoed uitleen TOS (thuis op straat) Zorg en Veiligheid In veel gemeenten zijn JeugdGezondheidsZorg (JGZ), GGD en (school)maatschappelijk actief werkzaam in het aanbod in de brede schoolontwikkeling. De samenwerking met (jeugd)zorg richt zich meestal op preventie, signalering en doorverwijzing bij problemen van kinderen op sociaal-emotioneel en sociaal-maatschappelijk terrein. Daarnaast is in 2008 het project kwaliteitsteams Veiligheid van start gegaan. Deze regionale teams zijn ingesteld om scholen in o.a. het primair onderwijs te ondersteunen en oplossen van vraagstukken op het gebied van veiligheid in en om de school. Ontwikkelingen binnen de sector Wet op jeugdzorg Wet Maatschappelijke Ondersteuning (Wmo) Centra voor jeugd en gezin Veiligheidskaart Projecten veilige school binnen het PO Ouderkamers Versie 3 juni /15 I-WL/2011/739

8 Cultuur en Sport Voor veel kinderen begint de culturele loopbaan in het basisonderwijs. De basisschool kan met cultuureducatie voor kinderen de vensters naar de wereld openzetten. Cultuureducatie is een krachtige verbinding tussen de school en buitenschools leren. Cultuureducatie heeft tot doel om kinderen in een doorlopende lijn kennis te laten opdoen over en met cultuur en een gevarieerd programma van culturele activiteiten aan te bieden. Een belangrijke doelstelling van het overheidsbeleid is dat scholen en culturele instellingen steeds meer samen participeren in netwerken, een ontwikkeling die binnen een kindcentrum gemakkelijker kan plaatsvinden. Bij culturele instellingen denken we aan: bibliotheken, instellingen voor kunsteducatie, muziekscholen, musea en erfgoedinstellingen. Daarnaast kunnen plaatselijke kunstenaars bij kindcentra betrokken zijn. Sport krijgt steeds meer aandacht. Plaatselijke sportverenigingen zouden actief betrokken moeten worden. Bij de invulling van het activiteitenprogramma scoren sport en bewegen hoog bij ouders en kinderen. Ontwikkelingen binnen de sector stimuleringsregelingen; interne cultuurcoördinator kunsteducatie en bemiddeling BOS-impuls (Buurt, Onderwijs en Sport) Alliantie school en sport Sport en naschoolse opvang; combinatiefuncties Passend Onderwijs Passend Onderwijs is de wettelijk voorgeschreven sluitende onderwijs - zorgstructuur. Door bovenstaande ontwikkelingen wordt samenwerking tussen genoemde partners noodzakelijk en versterkt. De wetsvoorstellen in het kader van passend onderwijs verplichten schoolbesturen aan alle kinderen passend onderwijs te bieden. Daartoe werken de besturen al binnen WSNS en regionale verbanden intensief onderling samen en met de REC s. Voor het bieden van de juiste zorg aan de breder wordende doelgroep is samenwerking met de overige genoemde partners belangrijk om de juiste zorg te kunnen bieden. Voorlezen bij de peuters door basisschoolkind Versie 3 juni /15 I-WL/2011/739

9 MULTIFUNCTIONEEL GEBRUIK SCHOOLGEBOUWEN Zoals reeds gezegd streeft de gemeente Boxmeer naar een model waarbij de samenwerking voorop staat. De nabijheid van de samenwerkingspartners heeft de voorkeur maar gezamenlijke huisvesting is slechts een van de middelen om tot Kindcentra te komen. De mogelijkheid van het multifunctionele gebruik van ruimten en gebouwen is aanwezig en wordt door de gemeente Boxmeer toegejuicht en gestimuleerd. Dit vraagt echter om specifiek beleid. In de huidige praktijk zien we al dat er de laatste jaren een verschuiving optreedt in het gebruik van schoolgebouwen. Naast onderwijsinstellingen maken in toenemende mate andere instellingen en voorzieningen gebruik van deze onderwijsaccommodaties. Kindcentra hebben er veel profijt van als werk- sport- en spelruimtes multifunctioneel en gezamenlijk worden ingezet. Ruimtes kunnen efficiënter gebruikt worden, staan minder leeg, er wordt ruimte gewonnen en er zijn waarschijnlijk extra materialen voorhanden. Wie wordt eigenaar? In 1997 zijn de gemeenten bij de decentralisatie van de onderwijshuisvesting economisch eigenaar geworden van alle schoolgebouwen en ondergrond. De rijksoverheid heeft deze gebouwen overgedragen aan de gemeenten. Tegelijkertijd kregen de gemeenten een verantwoordelijkheid in het onderhoud van de gebouwen en bij uitbreiding en nieuwbouw van schoolgebouwen. Ook schoolbesturen hebben een verantwoordelijkheid in het onderhoud. Al de wettelijkheden, verplichtingen en verantwoordelijkheden rondom onderwijshuisvesting zijn vastgelegd in de gemeentelijke Verordening Onderwijshuisvesting Gemeente Boxmeer. De gemeente is economisch eigenaar van de schoolgebouwen. De schoolbesturen zijn juridisch eigenaar: de gemeente draagt de schoolgebouwen over aan de schoolbesturen ten behoeve van onderwijs. Op het moment dat de onderwijskundige activiteiten worden stopgezet valt het gebouw en de ondergrond weer terug aan de gemeente. De gemeente Boxmeer heeft geconstateerd dat de laatste jaren als het gevolg van maatschappelijke ontwikkelingen en uitbreiding van de verantwoordelijkheden van schoolbesturen een verschuiving optreedt in het gebruik van schoolgebouwen. Een ontwikkeling die door de gemeente Boxmeer wordt toegejuicht. Multifunctioneel gebruik van gemeentelijke gebouwen, brede-school-vorming en een centrale rol van het schoolgebouw in de wijk of dorpskern staat al lang op de gemeentelijke agenda. Ook is echter vastgesteld dat op dit punt specifiek beleid moet worden geformuleerd.geconstateerd. Beleid specifiek voor schoolgebouwen maar aansluitend bij het gemeentelijke accommodatiebeleid. Een inventarisatie van het multifunctioneel gebruik van de schoolgebouwen is opgesteld. De zelfstandige gebouwen van peuterspeelzalen of de ruimten van peuterspeelzalen in gemeentelijke accommodaties (inclusief schoolgebouwen) worden beschouwd als schoolgebouwen. De gemeente is immers eigenaar of bekostigt de ruimten. Aandachtspunt is het maken van goede afspraken over beheer, exploitatie en onderhoud. Bij het multifunctioneel gebruik van schoolgebouwen wordt het volgende onderscheid gemaakt: 1. gebruik buitenruimten: speelplaatsen en sportvelden 2. gebruik gymnastieklokalen/speelzalen in of bij de schoolgebouwen 3. gebruik schoolgebouwen door anderen dan school Versie 3 juni /15 I-WL/2011/739

10 Ad 1. Gebruik speelplaatsen en sportvelden (buitenruimten) De inventarisatie geeft aan dat een aantal buitenruimten expliciet openbaar zijn gemaakt. Daar waar dat niet is gebeurd en door de scholen wordt afgeraden zijn andere openbare speelruimten in de directe omgeving. Het benoemen van speelplaatsen behorende bij schoolgebouwen tot openbare of niet-openbare speelplaats heeft consequenties voor onderhoud en verzekeringen. Advies: Huidige situatie handhaven en geen wijzigingen doorvoeren. Ad 2. Gebruik gymnastieklokalen/speellokalen in en bij de schoolgebouwen. De inventarisatie geeft aan dat sportverenigingen mede gebruik maken van de gymnastieklokalen en sportzalen. Advies Het medegebruik van gymnastieklokalen en sportzalen door sportverenigingen vooralsnog handhaven in de huidige vorm d.w.z. medegebruik handhaven en de inkomsten ten goede laten komen aan de scholen (dekking van de exploitatielasten. Daarbij is rijksbijdrage aan scholen VO ook gebaseerd op het uitgangspunt dat scholen aanvullende inkomsten verwerven uit multifunctioneel gebruik). Ad 3. Multifunctioneel gebruik van schoolgebouwen c.q. schoollokalen en gemeenschappelijke ruimten. Hierbij hanteren we de volgende uitgangspunten: aansluiting bij het gemeentelijk accommodatiebeleid (huurcontracten en huurprijzen); nadere besluitvorming gemeenteraad over wel of niet onttrekken van deze ruimten aan de onderwijsbestemming Advies Bij het multifunctioneel gebruik van schoolgebouwen zijn vier situaties te onderscheiden: 1. huisvesting van een instelling in een schoolgebouw waarbij speciaal voor deze instelling wordt gebouwd en dus geïnvesteerd. De instelling kan zelf investeren, de gemeente kan voorfinancieren, waarbij de gepleegde investeringen via een huurovereenkomst tussen de instelling en de gemeente worden terugbetaald ; 2. het ter beschikking stellen van een in het schoolgebouw aanwezig schoollokaal aan een instelling, waarbij geen extra investeringen hoeven te worden gedaan. Tussen de gemeente en de betrokken instelling zal een huurovereenkomst worden gesloten. Tussen schoolbestuur/schooldirectie en instelling zal een overeenkomst over de exploitatielasten worden gesloten. 3. gezamenlijk gebruik van aanwezige schoolruimten en schoollokalen door school en instelling(en) minder dan 10 uur per week. Tussen schoolbestuur/schooldirectie en instelling zal een overeenkomst over de exploitatielasten worden gesloten. 4. gezamenlijk gebruik van aanwezige schoolruimten en schoollokalen door school en instelling(en) meer dan 10 uur per week. Tussen de gemeente en de betrokken instelling zal een huurovereenkomst worden gesloten. Tussen schoolbestuur c.q. schooldirectie en instelling zal een overeenkomst over de exploitatielasten worden gesloten. Ad 4. Leegstaande schoollokalen. Indien sprake is van leegstand zal op basis van overleg tussen de juridische eigenaar (het schoolbestuur)en de economische eigenaar (de gemeente) een bestemming worden gezocht. Daarbij vindt dit overleg plaats op directieniveau en is dit overleg gericht op consensus. De directie/beheerder is verantwoordelijk voor de communicatie met het gebruikersoverleg. Versie 3 juni /15 I-WL/2011/739

11 Advies Bij het bestemmen van leegstand gelden de volgende afspraken: 1. De gemeente moet toestemming geven voor verhuur/ingebruikname van leegstaande lokalen/ruimten. Daarbij is een exploitatievergoeding verschuldigd aan de beheerder en een huurvergoeding verschuldigd aan de gemeente. 2. Een voornemen van de gemeente tot onttrekking van een lokaal aan de onderwijsbestemming wordt vooraf besproken met de directie/beheerder. 3. Groei van de school leidt niet automatisch tot verdringing van de gebruikers. Hierbij worden de navolgende definities gehanteerd: Juridisch eigenaar: schoolbestuur/(hoofd)huurder Economische eigenaar: Gemeente Boxmeer Gebruikers: niet zijnde de hoofdhuurder van het gebouw. De gebruikers zijn gericht op de aan de doelstelling van het kindcentrum gerelateerde activiteiten. Gebruikersoverleg: het overleg van de beheerder (zonder hoofdstuk Beheer ) met de gebruikers van het gebouw. Onderhuurder: een huurder van een ruimte in het kindcentrum waarvan de activiteiten niet gerelateerd zijn aan de doelstelling van het kindcentrum Versie 3 juni /15 I-WL/2011/739

12 BEHEER De samenwerking tussen scholen en instellingen uit diverse sectoren en met verschillende culturen en regelgeving vraagt om nieuwe modellen en afspraken met betrekking tot eigendom, beheer en exploitatie. Wederzijds vertrouwen is nodig, maar niet voldoende. Bindende afspraken helpen voorkomen dat verantwoordelijkheden zoek raken, dat de samenwerking ontspoort en dat de deuren na verloop van tijd op slot gaan. De afspraken zijn bedoeld voor dagelijks gebruik en voor een worst-case scenario. Afspraken over gebruik en beheer zijn sterk afhankelijk van de specifieke omstandigheden. Het gaat niet alleen om het gebouw, maar ook om de lokale traditie en geschiedenis die de betrokken instellingen met elkaar hebben. Ook de houding van de gemeente is mede bepalend. Als de gemeente de instellingen blijft zien als aparte instellingen en de nieuwe multifunctionele accommodatie niet als nieuwe realiteit beschouwt, blijft men struikelen over het beheer. Bovendien zal men rekening moeten houden met onvoorziene omstandigheden, zoals leegstand. Er zijn drie modellen denkbaar: 1. gesplitst beheer 2. gebundeld beheer 3. onderbrengen bij een grotere beherende organisatie Model 1: gesplitst beheer Elke instelling beheert afzonderlijk haar deel van het gebouw en heeft rechtstreeks contact met de economisch eigenaar (de gemeente), met wie zij de beheerszaken bilateraal regelt. Het beheer van de gezamenlijke delen van het gebouw verloopt via de economisch eigenaar en via ad-hoc gebruikersoverleg. Als een gebouw meerdere eigenaren heeft levert dat meestal extra complicaties op. Voordelen: Gebruikers zijn sterk betrokken bij hun eigen accommodatiedeel. Deze optie is relatief gemakkelijk te realiseren want er hoeft geen nieuwe beheersorganisatie opgezet te worden. Nadelen: De betrokkenheid van de gebruikers bij de algemene delen van het gebouw is geringer. Er treedt een versnippering op in het beheer want ieder regelt zijn zaken afzonderlijk. Dit leidt tot inefficiëntie omdat er geen schaalvoordelen worden behaald. Gesplitst beheer staat haaks op het uitgangspunt van samenwerking in de brede school. Model 2: gebundeld beheer Het beheer van het gebouw wordt gezamenlijk geregeld door de gebruikers. Deze constructie kent grofweg twee vormen: 2A: Een zelfstandige beheersorganisatie voor het gebouw De gebruikers verenigen zich voor het beheer in één organisatie en dragen gezamenlijk zorg voor het beheer. Voordelen: Het beheer is door de grote inbreng van betrokkenen op maat gesneden (maatwerk). Door gezamenlijk het beheer te regelen wordt niet één partij bevoor- of benadeeld (onafhankelijkheid). Dit model past goed bij de samenwerkingsgedachte. Nadelen: De organisatie is betrekkelijk klein, waardoor er weinig winst te behalen is in efficiency- en schaalvoordelen en professionaliteit in het beheer. De aansturing is complex (gedeelde verantwoordelijkheden en bevoegdheden) en kost de gebruikers veel tijd. Versie 3 juni /15 I-WL/2011/739

13 2B: Beheer door één hoofdgebruiker De gebruikers leggen het beheer bij één hoofdgebruiker neer, bijvoorbeeld een schoolbestuur. Deze coördineert en regelt het beheer van het hele gebouw maar draagt ook het grootste risico. Voordelen: Er is één duidelijk aanspreekpunt. Deze beheersvorm is makkelijk te realiseren. De financiële consequenties zijn beperkt door de geringe overhead. De beheersconstructie is eenvoudig van opzet. Nadelen: De organisatie is betrekkelijk klein, waardoor er weinig winst te behalen is in efficiency- en schaalvoordelen en professionaliteit in het beheer. Er is een ongelijke situatie voor de gebruikers. De hoofdgebruiker kan daarvan de voordelen of juist de nadelen ondervinden. Model 3: onderbrengen bij een grotere beherende organisatie Het beheer van het gebouw wordt ondergebracht bij een bestaande of nieuw op te richten overkoepelende beheerorganisatie. Het gaat om een organisatie die voldoende schaalgrootte en professionaliteit heeft om het beheer van het gebouw kwalitatief goed te verzorgen. Voordelen: Een dergelijke organisatie heeft een voldoende schaalgrootte om te profiteren van efficiency- en schaalvoordelen en professionaliteit. Een dergelijke organisatie is onafhankelijk en staat meer op afstand van de gebruikers van het gebouw. Een dergelijke organisatie kan meer kwaliteit (deskundigheid) en continuïteit (bijvoorbeeld vervanging van beheerpersoneel) bieden. Nadelen: De gebruikers zijn minder direct betrokken bij het gebouw. Alles wordt door een derde partij geregeld. Deze beheersconstructie vraagt goede afstemming en afspraken. De kosten van overhead worden inzichtelijk en in rekening gebracht bij de huurders. De facilitaire kosten stijgen hierdoor in vergelijking met eigen beheer door gebruikers. Keuze gemeente Boxmeer Afhankelijk van de mogelijkheden kan in Boxmeer gekozen worden per locatie voor gebundeld beheer door een zelfstandige beheersorganisatie waarin de gebruikers zich verenigd hebben (2A) of door één hoofdgebruiker (model 2B). Waarbij de beheerder met de gebruikers duidelijke afspraken maakt over (gezamenlijke) risico s met als uitgangspunt evenredige risicospreiding. Wat komt er kijken bij beheer? Onder beheer valt alles wat nodig is om een gebouw en de bijbehorende buitenruimten op korte en lange termijn in stand te houden en te kunnen gebruiken voor het doel waarvoor ze bestemd zijn. Voor de brede school betekent dat: alles regelen wat nodig is om het activiteitenprogramma ongestoord te kunnen uitvoeren. Onder beheer valt onder meer: ontvangst van bezoekers sleutelbeheer verhuur van ruimten en coördinatie van het gebruik ervan verdeling exploitatiekosten over gebruikers schoonmaak klein dagelijks onderhoud Versie 3 juni /15 I-WL/2011/739

14 groot onderhoud opstellen en uitvoeren van meerjarige onderhoudsplannen opstellen van vervangingsplannen inventaris (vloerbedekking, meubilair, overige inrichting) voldoen aan veiligheidsvoorschriften (binnen en buiten) sluiten van contracten RECHTSVORM Bij de keuze voor een zelfstandige organisatie voor beheer model 2a is een keuze voor de rechtspersoon stichting gebruikelijk, een beheerstichting. Doel van de stichting is het beheer van een of meerdere multifunctionele accommodaties en tevens om de samenwerking tussen partijen te stimuleren. De samenwerkingspartners vormen samen het bestuur van de stichting en er kan sprake zijn van een DB binnen het bestuur van de stichting. In statuten worden de doelstelling van de stichting, de middelen, wijze van toetreden en taken en bevoegdheden van het bestuur opgenomen. Alle primaire gebruikers, de samenwerkingspartners, maken deel uit van het bestuur van de stichting. Om toe te kunnen treden als samenwerkingspartner op een locatie is instemming van alle leden en de gemeente als eigenaar vereist. Naast samenwerkingspartners kan sprake zijn van huurders, zie hieronder. De beheerskosten worden verdeeld over de gebruikers op basis van een op te stellen verdeelsleutel. De stichting heeft een eigen begroting en jaarrekening. De stichting kan personen in dienst hebben die werkzaam zijn voor het beheer of diensten verlenen voor alle gebruikers. Ook kunnen personen gedetacheerd worden bij de stichting. Bij een keuze voor model 2b, beheer door één hoofdgebruiker 2b is de rechtspersoon van de hoofdgebruiker bepalend. Om toe te kunnen treden als primaire gebruiker (samenwerkingspartner) op een locatie is instemming van de gemeente en overige samenwerkingspartners vereist. Naast samenwerkingspartners kan sprake zijn van huurders, zie hieronder. Huurders betalen huur en een bijdrage in de exploitatiekosten en beheer. Personeel in te zetten voor beheer kunnen gedetacheerd worden bij deze stichting. De kosten worden verdeeld over de gebruikers en in rekening gebracht. De beheerskosten dienen afzonderlijk in beeld gebracht te worden binnen de stichting en afzonderlijk in jaarrekening en begroting van de hoofdgebruiker te worden opgenomen. LEEGSTANDSRISICO Zowel bij een zelfstandig beheerder als bij beheer via een hoofdgebruiker kan sprake zijn van leegstand. Het risico van leegstand kan liggen bij de gemeente als economische eigenaar of de beheersstichting of gebruikers de juridische eigenaren. In de gemeente Boxmeer is gekozen voor het leggen van leegstandsrisico bij de gemeente. In die situatie zijn eigenaar en beheerder samen verantwoordelijk om leegstand te voorkomen. Bij het toetreden van nieuwe samenwerkingspartners is instemming van de gemeente en de samenwerkingspartners vereist. Daarbij wordt gestreefd naar consensus. Eventueel verhuur aan niet samenwerkingsgerelateerde instanties vindt plaats na, op overeenstemminggericht, overleg tussen gemeente en beheerder. Indien geen overeenstemming wordt bereikt beslist de gemeente over al dan niet verhuur en motiveert daarbij het afwijken van het advies van beheerder. COÖRDINATIE Om samenwerking tussen betrokken partijen te stimuleren en locaties te beheren is coördinatie van de activiteiten belangrijk op meerdere niveaus. Per locatie moet de coördinatie geregeld te worden voor locatiespecifieke aspecten. Tevens dient op Versie 3 juni /15 I-WL/2011/739

15 Gemeentelijk niveau afstemming plaats te vinden tussen betrokken partners en de Gemeente Boxmeer. Voor enkele aspecten kan mogelijk regionaal samengewerkt worden bijvoorbeeld bij het realiseren van een naschools aanbod NSA of zorgaanbod. Dit mede in verband met efficiency en de organisatiegraad van enkele partners. Locatieniveau De wijze waarop de coördinatie per locatie geregeld wordt is afhankelijk van het gekozen model 2A of 2B. Bij een beheerstichting 2A is het bestuur van de beheerstichting verantwoordelijk voor het beheer en de coördinatie. Daarbij dient overleg plaats te vinden over zowel de beheersaspecten als de inhoudelijke samenwerking tussen betrokken partijen. In het bestuur van de stichting zijn de gebruikers bestuurlijk vertegenwoordigd met mandaat vanuit de eigen organisatie. Het bestuur is verantwoordelijk zowel voor het beheer en het stimuleren van de samenwerking. Bestuurlijk wordt toegezien op het realiseren van de doelstelling van de stichting en de kaders en hoofdlijnen van beheersaspecten. Uitvoering kan worden gemandateerd aan uitvoeringsverantwoordelijken in een gebruikersoverleg en een projectgroep samenwerking. Bij het beheer in handen van één hoofdgebruiker 2B wordt een stuurgroep gevormd onder leiding van de beherende stichting. In deze stuurgroep zijn de samenwerkingspartners bestuurlijk vertegenwoordigd met mandaat vanuit de eigen organisatie. De stuurgroep is onder voorzitterschap van de beherende stichting eindverantwoordelijk zowel voor het beheer en het stimuleren van de samenwerking. Jaarlijks evalueren zij de samenwerking en kan de stuurgroep uitgangspunten en kaders meegeven aan de lokale verantwoordelijken en gebruikersoverleg.. De dagelijkse leiding berust bij de beherende stichting. In een gebruikersoverleg vindt afstemming plaats over zowel de beheersaspecten als de inhoudelijke samenwerking tussen betrokken partijen. In dit overleg zijn alle samenwerkingspartners lokaal vertegenwoordigd.. Beide taken t.a.v. beheersaspecten en samenwerking kunnen ook gescheiden worden in een gebruikersoverleg over beheersaspecten en projectgroep samenwerking. Ook bij model 2b vindt afstemming met de gemeente over aspecten als leegstand, onderhoud en dergelijke plaats in overleg tussen de gemeente en beheerder. Afstemming over samenwerking en educatieve agenda vindt plaats in de reguliere gezamenlijke overleggen van instanties met de gemeente. Gemeentelijke regie Onder regie van de gemeente vindt op gemeentelijk niveau overleg plaats tussen de gemeente en de betrokken partijen in dit kader. Daarbij is met name het afstemmen van activiteiten op elkaar en het bewaken en stimuleren van de doelstelling van belang. Op bestuurlijk niveau zou een breed samengestelde regiegroep jeugd gevormd kunnen worden uit bestuurlijk verantwoordelijken of gemandateerden van inhoudelijk relevante betrokken partijen en de gemeente. Deze regiegroep bespreekt mogelijk activiteiten in het kader van jeugdzorg in al haar breedte op hoofdlijnen en adviseert de gemeente bij relevante beleidsaspecten en het mogelijk vaststellen van kaders. De regiegroep is een adviserend orgaan waarbij overeenstemming wordt nagestreefd. Onder deze bestuurlijke regiegroep jeugd kunnen werkgroepen worden geformeerd voor deelaspecten of de meer uitvoerende aspecten bijvoorbeeld in het kader van Kindcentra, NSA, LEA en dergelijke Werkgroep Kindcentra gemeente Boxmeer.. Versie 3 juni /15 I-WL/2011/739