evaluatie, monitoring, tevr effectonderzoek en datave

Transcriptie

1 ijs arbeid data zorg onderwijs zekerheid etenschap rg welzijn mobiliteit jn beleids- Het ITS maakt deel uit van de Radboud Universiteit Nijmegen evaluatie, monitoring, tevr effectonderzoek en datave Samenwerking ouders en (voor)school Eerste meting ouderbetrokkenheid bij de VVE in de gemeente Arnhem Frederik Smit Menno Wester Jos van Kuijk

2 Projectnummer: Opdrachtgever: Stichting PAS 2015 ITS, Radboud Universiteit Nijmegen Behoudens de in of krachtens de Auteurswet van 1912 gestelde uitzonderingen mag niets uit deze uitgave worden verveelvuldigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm of op welke andere wijze dan ook, en evenmin in een retrieval systeem worden opgeslagen, zonder de voorafgaande schriftelijke toestemming van het ITS van de Radboud Universiteit Nijmegen. No part of this book/publication may be reproduced in any form, by print, photoprint, microfilm or any other means without written permission from the publisher. ii Samenwerking ouders en VVE-(voor)school

3 Voorwoord Stichting PAS heeft het ITS, Radboud Universiteit Nijmegen opdracht verleend een monitor te ontwikkelen om de relatie ouders en VVE-(voor)scholen in Arnhem te optimaliseren. De monitor biedt drie gezamenlijke schoolbesturen Primair Onderwijs: De Basis, Delta, Fluvius en de Gemeente Arnhem inzicht om de ontwikkelingen wat betreft de samenwerking tussen ouders en (voor)school te monitoren. Er is een eerste meting uitgevoerd naar de stand van zaken wat betreft de samenwerking tussen ouders, peuterspeelzalen en de eerste twee groepen van de basisscholen in Arnhem en de gepercipieerde effecten op kinderen. Het onderhavige onderzoek is uitgevoerd door Frederik Smit, Menno Wester en Jos van Kuijk. Het onderzoek is op zeer constructieve wijze begeleid door Jonathan Simonis van de stichting PAS. Een speciaal woord van dank geldt de ouders en de medewerkers van de VVE-(voor)scholen in Arnhem die aan het onderzoek hebben meegewerkt. Zonder hen was de uitvoering van het onderzoek niet mogelijk geweest. ITS, Radboud Universiteit Nijmegen Nijmegen, oktober 2015 dr. J.W. Winkels directeur Samenwerking ouders en VVE-(voor)school iii

4

5 Inhoud Voorwoord iii 1 Samenvatting en conclusies Inleiding Aanleiding, onderzoeksvragen, -opzet en -uitvoering Resultaten Conclusies 4 2 Achtergronden Inleiding Pedagogisch medewerkers en leerkrachten Ouders Succesfactoren ouderbetrokkenheid Probleemstelling 9 3 Onderzoeksopzet Inleiding Aanleiding en doel van het onderzoek Onderzoeksopzet en uitvoering Verdere opbouw van het rapport 15 4 Visie ouders op relatie ouders en VVE-(voor)school Inleiding Contact met de VVE-(voor)school Belang van samenwerking tussen ouders en pedagogisch medewerker/leerkracht Effecten samenwerking ouders en VVE-(voor)school Rapportcijfer voor inzet pedagogisch medewerker/ leerkracht en ouders Samenvattend 21 5 Visie professionals op samenwerking ouders en VVE-(voor)school Inleiding Contact met ouders Belang samenwerking ouders en professionals Effecten samenwerking met ouders Oordeel over de inzet van ouders, schoolmedewerkers en de effecten op het kind Samenvattend 27 6 Gewenste verbeteringen relatie ouders en VVE-(voor)school Inleiding Aanbevelingen van ouders om de samenwerking met de professionals te verbeteren Aanbevelingen van professionals om de samenwerking met ouders te verbeteren Samenvattend 32 Samenwerking ouders en VVE-(voor)school v

6

7 1 Samenvatting en conclusies 1.1 Inleiding In dit hoofdstuk worden de belangrijkste resultaten samengevat. We beginnen met de aanleiding, onderzoeksvragen, -opzet en -uitvoering (paragraaf 1.2). In paragraaf 1.3 vatten we de resultaten samen. In paragraaf 1.4 worden enkele conclusies getrokken. 1.2 Aanleiding, onderzoeksvragen, -opzet en -uitvoering Op verzoek van PAS heeft het ITS een eerste meting uitgevoerd naar de stand van zaken wat betreft de samenwerking tussen ouders, voorschoolse voorzieningen (hierna te noemen: voorscholen) en de eerste twee groepen van de basisscholen in Arnhem en de gepercipieerde effecten op kinderen. Het onderzoek startte begin juni en is in september 2015 afgesloten. De onderzoeksopzet omvatte een webenquête onder ouders en professionals over de samenwerking ouders en VVE-(voor)scholen in Arnhem. Daarnaast zijn voor ouders, op verzoek, op een deel van de (voor)scholen papieren versies van de vragenlijsten uitgedeeld. De bevindingen van de eerste meting zijn gebaseerd op de informatie van 672 personen: 543 ouders en 129 professionals. 1.3 Resultaten Per onderzoeksvraag worden de belangrijkste uitkomsten weergegeven. Onderzoekvraag 1: In welke mate zijn ouders en VVE-(voor)school bereid met elkaar samen te werken? Nagenoeg alle ouders die de vragenlijsten hebben ingevuld voelen zich welkom bij de VVE in de VVE-(voor)school. Bijna alle ouders vinden samenwerking met de pedagogisch medewerker/ leerkracht belangrijk, zowel voor de ontwikkelingskansen als het welbevinden van het kind. De medewerkers van de VVE-(voor)school zijn over het algemeen positief over het contact met ouders. Ze zorgen ervoor dat ouders zich welkom voelen, ze tonen interesse voor de mening van ouders, bij problemen in het contact met ouders zoeken ze manieren om dat weer op gang te brengen. Ook geven de meeste professionals aan dat ze ouders een goed beeld geven wat het kind doet op de VVE-(voor)school of hoe ouders hun kind thuis kunnen helpen. Samenwerking ouders en VVE-(voor)school 1

8 (Voor)schoolmedewerkers geven een ruime voldoende voor de inzet van ouders, maar zijn iets kritischer over de inzet van ouders om met de (voor)schoolmedewerkers in contact te komen. De helft geeft hiervoor een 6 of een 7 als rapportcijfer; een tiende vindt de inzet van ouders onvoldoende. Ongeveer 40 procent geeft de inzet van ouders een 8 of hoger. (Voor)schoolmedewerkers geven aan zich in te zetten om met ouders in contact te komen. Bijna alle responderende medewerkers geven zichzelf hiervoor een 8 of hoger als rapportcijfer. Onderzoekvraag 2: In welke mate hebben ouders en VVE-(voor)school de vaardigheden (ontwikkeld) om met elkaar samen te werken? Ruim een derde van de ouders merkt op dat ze door de samenwerking met de VVE-(voor)school hebben deelgenomen aan een ouderprogramma, zoals LOGO 3000 of Taalmozaïek. Bijna een vijfde van de ouders heeft deelgenomen aan taalles, Voorlees-Express of Talen in Balans. Ongeveer de helft van de ouders constateert dat ze door de samenwerking met de VVE- (voor)school beter hebben leren omgaan met hun kind en met de pedagogisch medewerk(st)er of de leerkracht. Bijna tweederde vindt dat ze hun kind door de samenwerking ook thuis beter kunnen helpen. De meeste (voor)schoolmedewerkers stellen vast dat door de samenwerking met ouders de ouders hun kinderen thuis beter kunnen helpen. Ook vinden de meeste (voor)schoolmedewerkers dat ze beter hebben leren omgaan met ouders. Onderzoekvraag 3: In welke mate zijn er duidelijke afspraken gemaakt hoe ouders en VVE- (voor)school samenwerken? Een ruime meerderheid (70%) van de ouders stelt dat er duidelijke afspraken zijn gemaakt over ouderavonden. Ongeveer een kwart van de ouders geeft aan niet te weten of er duidelijke afspraken zijn over ouderavonden. Een aantal ouders is kritisch over het feit dat ze geen suggesties krijgen om het kind thuis te helpen, niet altijd goed op de hoogte zijn wat hun kind leert op de (voor)school, of niet altijd uitgenodigd worden om mee te doen aan het ouderprogramma. Ongeveer een zesde van de medewerkers geeft aan dat er geen duidelijke afspraken zijn gemaakt over het contact met ouders. Circa een vijfde geeft aan het doorverwijzen van ouders naar taalles/ Voorlees-Express of Talen in Balans, of het stimuleren dat ouders deelnemen aan een ouderarrangement over LOGO3000 of Taalmozaïek niet van toepassing is, of dat ze dit niet weten. Onderzoekvraag 4: Voelen ouders zich serieus genomen / educatief partners van de medewerkers van de VVE-(voor)school? Ouders weten waar ze met vragen terecht kunnen en hebben het idee dat hun vragen serieus worden genomen. Bijna alle ouders geven aan dat de pedagogisch medewerkers/leerkrachten interesse tonen voor hun mening, ze weten goed wat hun kind leert op de VVE-(voor)school en ze weten wat er van hen wordt verwacht. 2 Samenwerking ouders en VVE-(voor)school

9 Onderzoekvraag 5: In welke mate zijn de leerprestaties van de kinderen verbeterd door de samenwerking ouders en VVE-(voor)school? Ouders zijn over de hele linie tevreden over de inzet van de professionals en de effecten van de samenwerking bij de VVE. Ongeveer tweederde geeft een 8 of hoger voor de inzet van de leerkracht om met de ouder in contact te komen en voor de eigen inzet om zelf met de leerkracht in contact te komen. Nagenoeg alle ouders vinden samenwerking met de pedagogisch medewerker/ leerkracht belangrijk voor de ontwikkelingskansen van het kind. Ruim twee derde van de ouders geeft een 8 of hoger voor het effect van de eigen betrokkenheid op de ontwikkelingskansen van hun kind. Over het algemeen geven (voor)schoolmedewerkers een ruime voldoende voor de inzet van ouders, de (voor)schoolmedewerkers en de effecten op het kind. Bijna alle (voor)schoolmedewerkers zijn het er (helemaal) mee eens dat een goede samenwerking met ouders belangrijk is voor de ontwikkeling van kinderen en omdat kinderen zich er dan prettiger door voelen. Onderzoekvraag 6: In welke mate is er meer welbevinden bij de kinderen door de samenwerking ouders en VVE-(voor)school? Nagenoeg alle ouders vinden samenwerking met de pedagogisch medewerker/ leerkracht belangrijk voor het welbevinden van het kind. Driekwart van de responderende ouders geeft een 8 als rapportcijfer of hoger voor het effect van de eigen betrokkenheid bij de VVE-(voor)school op het welbevinden van het kind. (Voor)schoolmedewerkers zijn positief over het effect van ouderbetrokkenheid op hoe prettig kinderen zich voelen op de VVE-(voor)school en de ontwikkelingskansen van het kind, gemiddeld beoordelen ze dit met circa een 7,5. Onderzoekvraag 7: Wat zijn verbeterpunten? Suggesties voor verbeteringen van ouders wat betreft samenwerking met de professionals: beter bereikbaar zijn, gebruik maken van diverse communicatiemiddelen, op tijd informatie verstrekken, meer (gedetailleerde) informatie geven over de gang van zaken, wat kinderen overdag leren en over bijzondere gebeurtenissen. Daarnaast zien ouders als verbeterpunten om meer individuele gesprekken te voeren, de 10 minutengesprekken langer te laten duren en vaker een evaluatiegesprek met de medewerker/afdelingsleidster te hebben, een dagdeel mee te mogen maken en een opa- en omadag in te voeren. Tenslotte wil een aantal ouders meer invloed hebben op gezond eten op de (voor)school. De verbeterpunten van personeelsleden wat betreft de samenwerking met de ouders zijn: grotere opkomst bij informatiebijeenkomsten; de ouders meer interesse tonen voor ouderbijeenkomsten; grotere deelname aan oudercursus LOGO 3000; meer tijd tijdens haal- en brengmomenten voor gesprekken met ouders; Samenwerking ouders en VVE-(voor)school 3

10 meer interactie met ouders; ouders respecteren dat er op een kinderdagverblijf regels zijn waar ze zich aan moeten houden; gebruik kunnen maken van een tolk; planmatig aan ouderbetrokkenheid willen werken; ouders af en toe ook een dagje meedraaien in de klas; een ouderkamer starten waar ouders ruimte hebben voor ontmoeting; meer van de kwaliteiten van ouders gebruik maken; ouders meer open staan voor veranderingen en hierover meedenken. 1.4 Conclusies 1. Er is grote bereidheid bij ouders en professionals bij (voor)scholen in Arnhem om samen te werken. Professionals en ouders staan positief tegenover educatief partnerschap, gericht op de opvoeding en ontwikkeling van kinderen om hun prestaties en welbevinden te optimaliseren. 2. Een deel van de ouders zou beter geïnformeerd willen worden over de samenwerking. De (voor)schoolmedewerkers van hun kant zouden van ouders wat meer initiatief willen zien om in contact te komen. 3. Ouders en VVE-(voor)schoolmedewerkers zijn veelal enthousiast over wat men leert door meer samen te werken. Ouders vinden dat ze door het volgen van scholing tools in handen krijgen om hun kind thuis beter te helpen. Ouders noemen als verbeterpunt dat ze graag zouden willen dat de medewerkers van de VVE-(voor)school meer zouden doen met hun feedback die ze hen verstrekken. 4. De afspraken over hoe ouders en VVE-(voor)school samenwerken zijn niet altijd voor iedereen even duidelijk. Een deel van de ouders en de professionals vindt dat er betere afspraken dienen te worden gemaakt over de samenwerking om miscommunicatie te voorkomen. 5. Ouders voelen zich in de regel serieus genomen als educatief partners van de medewerkers van de VVE-(voor)school. Een aantal ouders zou graag willen dat de pedagogisch medewerkers en de leerkrachten in hun communicatie nauwkeuriger aansluiten bij de behoeften aan informatie om thuis het gewenste onderwijsondersteunend gedrag te kunnen vertonen. 6. Volgens ouders en professionals bij VVE-(voor)scholen heeft hun samenwerking een positieve invloed op de ontwikkelingskansen en op het welbevinden van de kinderen. 7. Een deel van de professionals vindt het onderhouden van contacten met ouders arbeidsintensief en tijdrovend. Daarbij zijn er ouders die graag nog frequenter en intensiever van gedachten willen wisselen met professionals over hun kind. Mogelijk biedt het gebruik van gegevens uit observaties en het Ontwikkelingsvolgmodel (OVM), waarin aspecten van de ontwikkeling van kinderen in de vorm van ontwikkelingslijnen zijn uitgewerkt handvatten voor het effectiever voeren van gesprekken. 4 Samenwerking ouders en VVE-(voor)school

11 8. De professionals zijn van de mening dat ouders meer betrokkenheid zouden kunnen tonen, bijvoorbeeld door meer aanwezig te zijn bij ouderbijeenkomsten. 9. Professionals zouden meer van de kwaliteiten van ouders gebruik willen maken in verband met hun taakverlichting (onderwijskundig partnerschap) en een aantal professionals zouden ouders meer willen betrekken bij de besluitvorming over veranderingen in de VVE- (voor)school (democratisch partnerschap). Samenwerking ouders en VVE-(voor)school 5

12

13 2 Achtergronden 2.1 Inleiding Kinderopvang en het onderwijs moet volgens het huidige kabinet meer recht doen aan de verschillen tussen kinderen en de middelmatigheid doorbreken. De kennis, ervaring en betrokkenheid van de gemeenschap in en rondom de (voor)scholen kan beter worden benut. Om te beginnen met de ouders. Ouderbetrokkenheid heeft betrekking op de inzet van ouders bij het leerproces van hun kind en de contacten met de (voor)school en vroegschoolse educatie. Met voor- en vroegschoolse educatie (VVE) wordt gedoeld op een educatief aanbod voor jonge kinderen die meer risico lopen op taal- en onderwijsachterstanden. VVE maakt deel uit van het onderwijsachterstandenbeleid van de gemeente Arnhem. Binnen de gemeente Arnhem vindt VVE zowel voorschools plaats in VVE-peuterspeelzalen, VVE-kinderdagverblijven, als vroegschools in OAB/VVE-basisscholen: groep 1 en 2. VVE wordt vooral aangeboden op die locaties waar relatief veel kinderen zijn met onderwijsachterstanden. De gemeente Arnhem heeft met de VVE-(voor)scholen prestatieafspraken gemaakt wat betreft het vergroten van de ouderbetrokkenheid. De bedoeling is dat VVE-(voor)scholen gerichte activiteiten organiseren voor doelgroepouders (laagopgeleide ouders) en programma s inzetten, die afgestemd zijn op de behoeften en mogelijkheden van de ouders op de betreffende locatie. De focus van de afspraken is gericht op educatief partnerschap: de samenwerking van de VVE- (voor)scholen met ouders gericht op het optimaliseren van de ontwikkelingskansen en welbevinden van kinderen. 1 In dit hoofdstuk belichten we de achtergronden van het onderzoek. In paragraaf 2.2 en 2.3 bespreken we de rol van pedagogisch medewerkers, leerkrachten en ouders wat betreft de ontwikkelingskansen en het welbevinden van kinderen. In paragraaf 2.4. komen de succesfactoren aan de orde en in paragraaf 2.5 schetsen we de probleemstelling van het onderzoek. 2.2 Pedagogisch medewerkers en leerkrachten Pedagogisch medewerkers en leerkrachten zijn enerzijds werknemers en gebonden aan de missie van de VVE-(voor)school en de instructies van hun werkgever. Anderzijds zijn pedagogisch medewerkers en leerkrachten vakinhoudelijk deskundigen, zij bepalen het tempo in de groepen, maken resultaatgerichte afspraken met ouders en verantwoorden dit aan hen. 2 1 VVE monitor van Stichting PAS. 2 Smit, F. (20 Smit, F., Wester, M., Craenen, O. & Schut, K. (2011). De visie van leraren, ouders en leerlingen op de kwaliteit van het onderwijs. Onderzoek naar kwaliteitsaspecten van het onderwijs onder leraren, ouders en leerlingen. Nijmegen: ITS, Radboud Universiteit Nijmegen en OIG. Samenwerking ouders en VVE-(voor)school 7

14 Een (minimale) bekwaamheidseis voor professionals in het onderwijs is dat zij op een professionele manier kunnen communiceren met ouders en andere betrokkenen over voor- en vroegschoolse educatie (vgl. Van Gennip, 2009). 3 VVE-(voor)scholen kunnen daarnaast de bekwaamheidseisen verder aanpassen aan het eigen beleid en de eigen visie in verband met het verhogen van de ontwikkelingskansen en het schoolsucces van hun kinderen. 2.3 Ouders Ouders zijn een cruciale factor in het verhogen van de ontwikkelingskansen en het schoolsucces van hun kinderen. Goede communicatie en het delen van verwachtingen van pedagogisch medewerkers, leerkrachten en ouders is het startpunt voor een goede relatie, schrijft de Staatssecretaris in een recente brief aan de Kamer. 4 De veronderstelling is dat door grotere betrokkenheid en een beter contact met de pedagogisch medewerker en leerkracht ouders hun kinderen beter kunnen begeleiden bij hun ontwikkeling en de schoolloopbaan (pedagogisch partnerschap). In het bijzonder zouden ouders een rol kunnen spelen om de motivatie voor de school te behouden of te vergroten. En motivatie is een belangrijke factor in het voorspellen van studiesucces. Een gedeelde ambitie, een visie op ouderbetrokkenheid en een planmatige aanpak (beleid) spelen een belangrijke rol om de geformuleerde doelen te kunnen realiseren. Tegenwoordig is er geen discussie meer over de vraag of ouders actief moeten kunnen deelnemen op de VVE- (voor)scholen: ook wel ouderparticipatie genoemd (onderwijskundig partnerschap) en medezeggenschap zouden moeten hebben (democratisch partnerschap). Dit wordt als een vanzelfsprekendheid beschouwd. 5 Ouders en de VVE-(voor)school hebben een gezamenlijk belang, namelijk het zorgen voor optimale omstandigheden voor de ontwikkelingskansen, de schoolcarrière en het welbevinden van de kinderen. Er is een groeiende aandacht voor samenwerking van opvoeders thuis en (voor)school, en voor de plichten van ouders als deelnemers in de samenleving (maatschappelijk partnerschap). Goede contacten tussen VVE-(voor)school, ouders en buurt werken door in de kwaliteit van een aanbod, de ontwikkelingskansen en het welbevinden van de kinderen. 6 3 Gennip, H. van (2009). Competenties adequaat kunnen omgaan met gedragsproblemen van kinderen. Rollen van leraren en ouders bij gedragsproblemen. In F. Smit (red.). Ouders en school. Ouderbetrokkenheid en ouderparticipatie in de praktijk (pp ). Den Haag/Nijmegen: Sdu Uitgevers/Expertisecentrum Ouders, school en buurt, ITS, Radboud Universiteit Nijmegen. 4 Brief aan de Tweede Kamer dd 15 juli 2013, kenmerk Smit, F., Wester, M., & Kuijk, J. van (2012). Beter presteren in Rotterdam. School en ouders samen. ITS, Radboud Universiteit. 6 Smit, F. (2015). Het gaat het met het kroonjuweel van minister Van Bijsterveldt? In: Pedagogiek in Praktijk. Oktober Samenwerking ouders en VVE-(voor)school

15 2.4 Succesfactoren ouderbetrokkenheid Succesfactoren voor het optimaal functioneren van vormen van ouderbetrokkenheid zijn (Smit, 2012): de wijze waarop betrokkenen een visie ontwikkelen in het met elkaar omgaan in het kader van het ouderbetrokkenheid; de mate waarin afspraken, procedures, overlegstructuren en verantwoordelijkheden duidelijk zijn; de mate waarin betrokkenen bereid zijn het samenwerkingsproces gezamenlijk aan te gaan; de vaardigheid waarmee de betrokkenen met elkaar omgaan. De vraag óf deze vier elementen elkaar stimuleren dan wel tegenwerken, wordt mede bepaald door de samenwerking met instellingen in de 'community' (buurt, wijk) Probleemstelling Er is nog niet zoveel bekend over de visies van pedagogisch medewerkers, leerkrachten en ouders over de samenwerking tussen ouders en VVE-(voor)scholen in de gemeente Arnhem. Doel van de meting Wat zijn de visies van professionals 8 en ouders in de gemeente Arnhem op de samenwerking van op de samenwerking ouders en VVE-(voor)scholen en de gepercipieerde effecten op de leerprestaties en het welbevinden van de kinderen 7 Smit, F. (2012). Ouders en school. Succesfactoren voor betrokkenheid. Amsterdam: SWP. 8 Professionals: managers en pedagogisch medewerkers van peuterspeelzalen; directeuren, interne begeleiders, oudercontactpersoon, ouderconsulenten, docenten van het ouderarrangement, leerkrachten van groepen 1 en/of 2 van basisscholen. Samenwerking ouders en VVE-(voor)school 9

16

17 3 Onderzoeksopzet 3.1 Inleiding Paragraaf 3.2 geeft een beschrijving van de aanleiding en het doel van het onderzoek. De onderzoeksopzet en -uitvoering wordt besproken in paragraaf 3.3. In paragraaf 3.4 ten slotte, wordt de verdere opbouw van het rapport beschreven. 3.2 Aanleiding en doel van het onderzoek In mei 2013 is in Arnhem beleid gelanceerd rond ouderbetrokkenheid bij voor- en vroegschoolse educatie (VVE) met de naam Ouders doen mee met VVE!. Afgesproken is dat alle VVE- (voor)scholen 9. een ouderbeleidsplan opstellen op basis van een analyse van de ouderpopulatie, gaan werken met een oudercontactpersoon en een ouderarrangement aanbieden. De Stichting PAS en de Stichting Actief Ouderschap hebben in januari 2015 afspraken gemaakt over een innovatietraject dat VVE-(voor)scholen in de gemeente Arnhem nauwer gaan samenwerken met de ouders. De bedoeling is op (voor)scholen wensen- en verwachtingenavonden te organiseren, op basis van een stappenplan de samenwerking ouders en school te stimuleren 10 en te werken met partnerschapsteams om de vaardigheid waarmee de betrokkenen met elkaar omgaan te vergroten en de leerprestaties en het welbevinden van de kinderen te optimaliseren. Op verzoek van PAS heeft het ITS een eerste meting uitgevoerd naar de stand van zaken wat betreft de samenwerking tussen ouders, peuterspeelzalen en de eerste twee groepen van de basisscholen in Arnhem en de gepercipieerde effecten op kinderen. Meer specifiek luiden de onderzoeksvragen: 1. In welke mate zijn ouders en VVE-(voor)school bereid met elkaar samen te werken? 2. In welke mate hebben ouders en VVE-(voor)school de vaardigheden (ontwikkeld) om met elkaar samen te werken? 3. In welke mate zijn er duidelijke afspraken gemaakt hoe ouders en VVE-(voor)school samenwerken? 4. Voelen ouders zich serieus genomen / educatief partners van de medewerkers van de VVE- (voor)school? 5. In welke mate zijn de leerprestaties van de kinderen verbeterd door de samenwerking ouders en VVE-(voor)school? 6. In welke mate is er meer welbevinden bij de kinderen door de samenwerking ouders en VVE-(voor)school? 7. Wat zijn verbeterpunten? 9 Peuterspeelzalen en de eerste twee groepen van de basisschool. 10 Smit, F., Driessen, G., & Wit, C. de (2009). Stappenplan optimalisering ouderbetrokkenheid in de Voor- en Vroegschoolse Educatie. Nijmegen: ITS. Samenwerking ouders en VVE-(voor)school 11

18 3.3 Onderzoeksopzet en uitvoering Doel Doel van het onderzoek is vast te stellen wat de visies zijn van ouders en professionals wat betreft de samenwerking tussen ouders en VVE-(voor)scholen in Arnhem en de gepercipieerde effecten op de prestaties en het welbevinden van de kinderen. Onderzoeksopzet Er zijn websurveys gehouden onder ouders, professionals op voorscholen en eerste twee groepen van de basisscholen in Arnhem. Daarnaast zijn voor ouders, op verzoek, op een deel van de scholen papieren versies van de vragenlijsten uitgedeeld. Onderzoeksinstrumenten Voor het verkrijgen van de gegevens is gebruik gemaakt van schriftelijke vragenlijsten en webenquêtes voor de ouders en webenquêtes voor de professionals werkzaam bij peuterspeelzalen en basisscholen in Arnhem (manager / directeur, pedagogisch medewerkster, leerkracht groep 1 en/of 2 interne begeleider, oudercontactpersoon, docent van het ouderarrangement) met open en gesloten antwoordcategorieën. De vragenlijsten/webenquêtes zijn in concept voorgelegd aan de opdrachtgever, voordat deze werden uitgezet. Te verzamelen informatie De te verzamelen informatie bij professionals en ouders had betrekking op: I Beoordeling contacten tussen ouders en VVE-(voor)school Of de professionals zorgen dat ouders zich welkom voelen, of professionals en ouders interesse tonen in elkaars mening, of de ouder goed weet wat het kind leert op VVE-(voor)school, of de ouder tips krijgt om z n kind thuis te helpen, of de ouder weet wat de leerkracht van hem/haar verwacht, of de ouder uitgenodigd wordt om mee te doen aan het ouderprogramma, of de ouder weet waar deze met z n vragen terecht kan, of de vragen van ouders serieus worden genomen, of er duidelijke afspraken zijn gemaakt over de ouderavonden en de inloopochtenden van de VVE-(voor)school. Of de VVE-(voor)scholen ouders doorverwijzen van ouders naar taalles/ Voorlees-Express of Talen in Balans, of de professionals stimuleren dat ouders deelnemen aan een ouderarrangement over LOGO3000 of Taalmozaïek, hoe problemen in het contact tussen ouders VVE- (voor)school worden opgelost II Belang van de samenwerking ouders en VVE-(voor)school Of men de samenwerking met elkaar belangrijk vindt voor de ontwikkelingskansen en het welbevinden van het kind. III Effecten van de samenwerking tussen ouders en VVE-(voor)school Of de ouders door de samenwerking met de VVE-(voor)school zijn gaan deelnemen aan een ouderprogramma (zoals LOGO 3000 of Taalmozaïek), aan taalles, Voorlees-Express of Talen in Balans, of ze beter hebben leren omgaan met hun kind, en/of met de pedagogisch medewerk(st)er of leerkracht, of ouders door de samenwerking hun kind ook thuis beter kunnen helpen. 12 Samenwerking ouders en VVE-(voor)school

19 Of de (voor)schoolmedewerkers door de samenwerking met ouders nieuwe sociale contacten hebben gelegd, nieuwe sociale vaardigheden hebben geleerd of beter hebben leren omgaan met kinderen. IV Oordeel over kwaliteit van de relatie ouders en VVE-(voor)school Welk rapportcijfer men voor de inzet van ouders, pedagogisch medewerkers/ leerkrachten om met elkaar in contact te komen en het effect van ouderbetrokkenheid bij de VVE-(voor)school op het welbevinden van de kinderen en de ontwikkelingskansen van de kinderen. VI Achtergrondgegevens Ouders: schoolsoort kind. Professionals: functie bij de VVE-(voor)school. Onderzoeksgroepen In de periode van 19 mei tot 20 juli 2015 was het voor ouders en professionals mogelijk om de vragenlijst in te vullen. Beide groepen zijn benaderd via de 36 betrokken voorscholen en basisscholen in Arnhem. De betrokken instellingen verstuurden zelf de internetlink van de vragenlijst naar de ouders. Daarnaast is gedurende de veldwerkperiode ook een papieren versie van de vragenlijst uitgedeeld aan de ouders, bijvoorbeeld wanneer zij hun kinderen van school ophaalden. In totaal hebben 543 ouders een bruikbare vragenlijst 11 ingevuld. Gemiddeld vulden 15 ouders per betrokken vestiging de vragenlijst in, dit varieert tussen 1 en 44 ouders. Ongeveer een derde van de vestigingen had minder dan 9 respondenten, zes scholen hadden meer dan 25 respondenten bij de ouders. Zie tabel In totaal hebben 562 ouders de vragenlijst geopend, hiervan hebben er 543 ouders meer dan één vraag beantwoord. De ouders die slechts één vraag hebben beantwoord zijn buiten beschouwing gelaten. Samenwerking ouders en VVE-(voor)school 13

20 Tabel 3.1 Respons van ouders, naar school Aantal peuters/kleuters Respons ouders 2015 Annie MG Schmidtschool 60 9 Blokkendoos Dikkertje Dap Dr. Willem Dreesschool Grenspost Harlekijn Hugo de Grootschool Ibn-i Sinaschool Johannesschool Klarendal Kleine Boemerang Klimop Kunstrijk Lourdesschool Malburcht Margarethaschool Merlijn Monchyschool Graslaan Monchyschool Lupine Moriaantje Mozaïek Eimerssingel Mozaïek Zwanebloem Overkant Pastoor van Arsschool Paulusschool Pinokkio Pompeltje Presikhaven 1 en 2 Rakkertjes Speelrijk Symfonie1 Symfonie2 Trommelaar Vlindertuin Vrolijke Ark Witte school De vragenlijst voor professionals is ingevuld door 129 professionals. 13 Ook de link naar de vragenlijst voor professionals verstuurden de VVE-(voor)scholen zelf. De directie ontving een met het verzoek om de vragenlijst door iemand van de directie en door de andere betrokkenen te laten invullen. Dit waren de pedagogisch medewerksters/leerkrachten groep 1 en 2, interne begeleider, oudercontactpersoon en/of de docent van het ouderarrangement. 12 De aantallen peuters en kleuters in Arnhem; de aantallen zoals vermeld in de VVE monitor van Stichting PAS. Informatie over de peuters (pp. 47 en 48) en over de kleuters (p. 54). 13 In totaal zijn 147 professionals aan de vragenlijst begonnen, hiervan hebben 129 professionals meer dan twee vragen beantwoord. Indien ze minder dan twee vragen hebben beantwoord zijn deze respondenten buiten de analyse gelaten. 14 Samenwerking ouders en VVE-(voor)school

21 Per vestiging vulden gemiddeld vier medewerkers de vragenlijst in. Bij een derde van de VVE- (voor)scholen waren dit er twee of minder, bij zeven vestigingen waren dit er zes of meer. Aan de (voor)schoolmedewerkers zijn ongeveer dezelfde vragen voorgelegd als aan de ouders. De vragenblokken hadden betrekking op de beoordeling van het contact met de ouders, het belang dat (voor-)schoolmedewerkers zien in de samenwerking met de ouders, de mate waarin (voor-)schoolmedewerkers merken dat ze door de samenwerking activiteiten zijn gaan doen en tot slot is er gevraagd naar de beoordeling in de vorm van rapportcijfers. In totaal hebben 129 medewerkers van een VVE-(voor)school de vragenlijst ingevuld. Zoals uit tabel 2.2 blijkt zijn dit voornamelijk pedagogisch medewerk(st)ers (35%), of leerkrachten van groep 1 en/of groep 2 (29%). Per vestiging vulden gemiddeld vier medewerkers de vragenlijst in. Bij een derde van de vestigingen waren dit er twee of minder, bij zeven vestigingen waren dit er zes of meer. Tabel 3.2 Verdeling van responderende (voor-)schoolmedewerkers naar functie (n=129) Percentage manager / directeur 12% pedagogisch medewerkster 35% leerkracht groep 1 en/of 2 29% interne begeleider 7% oudercontactpersoon 6% docent van het ouderarrangement 10% totaal (n=100%) 129 Analyses De analyses (rechte tellingen) waren erop gericht een beeld te schetsen van hoe ouders en medewerkers van de VVE-(voor)scholen tegen samenwerking aankijken. Er is gekeken naar verschillen en overeenkomsten in verwachtingen, opinies en wensen tussen beide groepen. Daarnaast is aan de medewerkers en de ouders voorgelegd of ze suggesties voor verbeteringen hadden. De aantallen respondenten waren te klein om nadere analyses (zoals kruistabellen) uit te voeren en aanbevelingen per VVE-(voor)school te kunnen doen. De resultaten zijn geïnterpreteerd in het licht van de ontwikkelingen wat betreft het streven naar meer samenwerking tussen ouders en VVE-(voor)school. 3.4 Verdere opbouw van het rapport In hoofdstuk 4 bespreken we de visie van ouders op de samenwerking met de professionals. In hoofdstuk 5 komt de visie van de professionals over de samenwerking met ouders aan de orde. Hoofdstuk 6 beschijft de gewenste verbeteringen in de samenwerking tussen ouders en de professionals. Samenwerking ouders en VVE-(voor)school 15

22

23 4 Visie ouders op relatie ouders en VVE-(voor)school 4.1 Inleiding In dit hoofdstuk beschrijven we de visie van ouders op de relatie ouders en VVE-(voor)school op basis van vragenlijsten onder ouders. In paragraaf 4.2 schetsen we het contact met de VVE- (voor)school. In paragraaf 4.3 bespreken we het belang van de samenwerking tussen ouders en VVE-(voor)school, volgens de ouders. In paragraaf 4.4 beschrijven we de gepercipieerde effecten van de samenwerking met de VVE-(voor)school. In paragraaf 4.5 geven we een beeld van de rapportcijfers die de ouders geven. In paragraaf 4.6 vatten we het hoofdstuk samen. 4.2 Contact met de VVE-(voor)school Aan de 543 responderende ouders zijn vier blokken met vragen voorgelegd. Deze vragenblokken hadden betrekking op de beoordeling van het contact met de VVE-(voor)school, het belang dat ouders zien in de samenwerking met de pedagogisch medewerker/leerkracht, de mate waarin ouders merken dat ze door de samenwerking activiteiten zijn gaan doen en tot slot is er gevraagd naar de beoordeling in de vorm van rapportcijfers. Over het algemeen zijn ouders goed te spreken over het contact met de VVE-(voor)school. In figuur 4.1 is te zien dat de meeste ouders het (helemaal) eens zijn met de stellingen over het contact. Nagenoeg alle responderende ouders voelen zich welkom (99%), ze weten waar ze met vragen terecht kunnen (97%) en hebben het idee dat hun vragen serieus worden genomen (95%). Bijna alle respondenten geven aan dat de pedagogisch medewerker/leerkracht interesse toont voor hun mening (92%), weten goed wat hun kind leert op de VVE-(voor)school (91%) en weten wat er van hun wordt verwacht (90%). Er zijn een paar kritische ouders die aangeven dat ze geen tips krijgen om het kind thuis te helpen (9%), niet altijd goed weten wat kind leert op de VVE-(voor)schooi (6%), of niet altijd uitgenodigd worden om mee te doen aan het ouderprogramma (6%). Een ruime meerderheid (70%) van de ouders stelt dat er duidelijke afspraken zijn gemaakt over ouderavonden. Ongeveer een kwart geeft aan niet te weten of er duidelijke afspraken zijn over ouderavonden of dat dit niet van toepassing is. Samenwerking ouders en VVE-(voor)school 17

24 Figuur 4.1 Beoordeling contact met VVE-(voor)school door de ouders (n=543) ik voel me welkom 64% 35% leerkracht toont interesse in mijn mening 46% 46% 7% weet goed wat kind leert op de (voor)school 36% 55% 6% krijg tips om kind thuis te helpen 31% 47% 9% 13% weet wat er van mij wordt verwacht 32% 58% 5% 6% meestal uitgenodigd om mee te doen aan ouderprogramma 39% 40% 6% 15% weet waar ik met vragen terecht kan 52% 45% vragen worden serieus genomen 50% 44% 4% duidelijke afspraken over ouderavonden met de (voor)school 30% 40% 5% 25% duidelijke afspraken over de inloopuren met de (voor)school 33% 45% 5% 18% als ik problemen heb in het contact met de (voor)school zoek ik manieren om het op gang te brengen 32% 50% 16% 0% 20% 40% 60% 80% 100% helemaal mee eens mee eens (helemaal) niet mee eens weet niet / nvt Ouders De ouders van peuterspeelzaal De Blokkendoos geven in hun gesprek met de inspectie aan dat de band met de leidsters en leerkrachten uitzonderlijk goed is. Ze voelen zich gesteund en weten en ervaren dat de deur voor hen altijd open staat. Zij ervaren dat hun kinderen een goede ontwikkeling doormaken. Als belangrijkste pluspunt noemen de ouders de aandacht en zorg die er is voor ieder kind. Vanwege het hoge percentage doelgroepkinderen met een veelal forse taal- achterstand is ouderbetrokkenheid een belangrijk aandachtspunt op de voor- en vroegschool waar veel energie in gestoken wordt. Bij beide is met ingang van het huidige schooljaar een start gemaakt met het organiseren van ouderbijeenkomsten rondom het woordenschatprogramma Logo De bijeenkomsten zijn z opgezet dat na een introductie buiten de groep, de ouders in de groep betrokken worden bij de taalstimulering van de kinderen. Hierdoor vindt een koppeling tussen theorie en praktijk plaats en krijgen ouders het goede voorbeeld. Het wordt zo eenvoudiger thuis ook met hun kinderen aan de slag te gaan. Alle betrokkenen zijn enthousiast over deze aanpak wat zich laat zien in de hoge opkomst van ouders bij deze bijeenkomsten. 18 Samenwerking ouders en VVE-(voor)school

25 Op dit moment wordt er zowel op wijk- als locatieniveau gewerkt aan het tot stand komen van een ouderbeleid. Dit beleid dient duidelijke doelen te bevatten over de rol van ouders in de voor- en vroegschoolse educatie, gebaseerd op een doelgerichte analyse van de ouderpopulatie. Dit kan helpen de basis die gelegd is op het gebied van ouderbetrokkenheid en educatief partnerschap te versterken en verder uit te bouwen. Voor de voorschool ligt er nog een verbeterpunt bij het informeren van de ouders over de ontwikkeling van hun kind. Indien ouders het wensen, is het mogelijk een afspraak te maken voor een gesprek over de eventuele zorgen die ouders hebben. Dat initiatief kan ook van de pedagogisch medewerk(st)er uitgaan. Hiervoor worden vooral de haal- en brengmomenten gebruikt. Om alle ouders toch structureel op de hoogte te houden van de algehele ontwikkeling en cognitieve ontwikkeling van hun kind(eren), is het belangrijk dat alle ouders uitgenodigd worden voor een gesprek na de eerste gewenningsperiode, rond de derde verjaardag en bij de overgang naar de vroegschool. Bij de laatste twee genoemde gesprekken kunnen dan ook gegevens uit observaties betrokken worden. Bron: Onderwijsinspectie, januari Belang van samenwerking tussen ouders en pedagogisch medewerker/leerkracht Nagenoeg alle ouders vinden samenwerking met de pedagogisch medewerker/leerkracht belangrijk, zowel voor de ontwikkelingskansen van het kind evenals dat het kind zich dan prettiger voelt. Zie figuur 4.2. Figuur 4.2 Belang van samenwerking tussen ouders en leerkracht, volgens de ouders (n=540) samenwerking met leerkracht belangrijk voor ontwikkelingskansen kind 66% 32% samenwerking met leerkracht belangrijk, omdat kind zich dan prettiger voelt 61% 34% 4% 0% 20% 40% 60% 80% 100% helemaal mee eens mee eens niet mee eens helemaal niet mee eens weet niet / nvt 4.4 Effecten samenwerking ouders en VVE-(voor)school Welke effecten van de samenwerking met de VVE-(voor)school geven ouders aan? Figuur 4.3 laat zien dat ruim een derde van de ouders van mening is dat ze door de samenwerking met de VVE-(voor)school hebben deelgenomen aan een ouderprogramma, zoals LOGO 3000 of Taalmozaïek en 18 procent van de ouders heeft deelgenomen aan taalles, Voorlees-Express of Talen in Balans. Voor meer dan de helft van de ouders is dit niet van toepassing (of weten zij dit niet). Samenwerking ouders en VVE-(voor)school 19

26 Ongeveer de helft van de ouders geeft aan dat ze merken dat ze door de samenwerking beter hebben leren omgaan met hun kind en met de pedagogisch medewerk(st)er of de leerkracht. Bijna tweederde van de ouders geeft aan dat ze hun kind door de samenwerking met de (voor)school ook thuis beter kunnen helpen. Figuur 4.3 Ouders merken dat door samenwerking met de VVE-(voor)school ze de volgende activiteiten doen of leren (n=539) gaan deelnemen aan een ouderprogramma 19% 17% 10% 5% 49% gaan deelnemen aan taalles / VoorleesExpress / Talen in Balans 8% 10% 13% 6% 63% beter leren omgaan met mijn kind 19% 33% 11% 3% 34% beter leren omgaan met pedagogisch medewerkster/ leerkracht 17% 37% 8% 36% kan kind thuis beter helpen 23% 40% 7% 28% 0% 20% 40% 60% 80% 100% helemaal mee eens mee eens niet mee eens helemaal niet mee eens weet niet / nvt 4.5 Rapportcijfer voor inzet pedagogisch medewerker/ leerkracht en ouders Over het algemeen zijn ouders tevreden over de inzet van de professionals en de effecten van de samenwerking tussen ouders en VVE-(voor)school; ze geven gemiddeld steeds ruim een 8. Zie tabel 4.1. Ongeveer tweederde van de ouders geeft een 8 of hoger voor de inzet van de pedagogisch medewerker/ leerkracht om met de ouder in contact te komen en voor de eigen inzet om zelf met de pedagogisch medewerker/ leerkracht in contact te komen. Driekwart van de responderende ouders geeft een 8 of hoger voor het effect van de eigen betrokkenheid bij (voor)school op hoe prettig het kind zich voelt. Ruim tweederde van de ouders geeft een 8 of hoger voor het effect van de eigen betrokkenheid op de ontwikkelingskansen van het kind. Een aantal ouders is iets kritischer, circa 4 procent geeft op deze vier onderdelen een onvoldoende. 20 Samenwerking ouders en VVE-(voor)school

27 Tabel 4.1 Rapportcijfer voor inzet pedagogisch medewerker/ leerkracht en ouders, gegeven door ouders cijfer 1-5 cijfer 6 of 7 cijfer 8-10 gemiddelde Totaal (n=100%) Inzet van de pedagogisch medewerker/ leerkracht om met u in contact te komen Uw inzet om met de pedagogisch medewerker/ leerkracht in contact te komen Effect van uw betrokkenheid bij de (voor)school op hoe prettig uw kind zich voelt Effect van uw betrokkenheid bij de (voor)school op de ontwikkelingskansen van uw kind 4% 28% 69% 8, % 28% 67% 8, % 21% 76% 8, % 28% 68% 8, Samenvattend In dit hoofdstuk is de visie van ouders op de relatie ouders en VVE-(voor)school besproken. Nagenoeg alle ouders die de vragenlijsten hebben ingevuld voelen zich welkom bij de VVE- (voor)school, ze weten waar ze met vragen terecht kunnen en hebben het idee dat hun vragen serieus worden genomen. Bijna alle ouders geven aan dat de pedagogisch medewerkers/leerkrachten interesse tonen voor hun mening, ze weten goed wat hun kind leert op de VVE- (voor)school en ze weten wat er van hen wordt verwacht. Een ruime meerderheid (70%) van de ouders stelt dat er duidelijke afspraken zijn gemaakt over ouderavonden. Ongeveer een kwart van de ouders geeft aan niet te weten of er duidelijke afspraken zijn over ouderavonden. Een aantal ouders is kritisch over het feit dat ze geen suggesties krijgen om het kind thuis te helpen, niet altijd goed op de hoogte zijn wat hun kind leert op de VVE-(voor)school, of niet altijd uitgenodigd worden om mee te doen aan het ouderprogramma. Nagenoeg alle ouders vinden samenwerking met de pedagogisch medewerker/leerkrachten belangrijk, zowel voor de ontwikkelingskansen als het welbevinden van het kind. Ruim een derde van de ouders merkt op dat ze door de samenwerking hebben deelgenomen aan een ouderprogramma, zoals LOGO 3000 of Taalmozaïek en bijna een vijfde van de ouders heeft deelgenomen aan taalles, Voorlees-Express of Talen in Balans. Ongeveer de helft van de ouders constateert dat ze door de samenwerking met de (voor)school beter hebben leren omgaan met hun kind en met de pedagogisch medewerk(st)er of de leerkracht. Bijna tweederde vindt dat ze hun kind door de samenwerking ook thuis beter kunnen helpen. Ouders zijn over de hele linie tevreden over de inzet van de professionals en de effecten van de samenwerking VVE-(voor)school. Ongeveer tweederde geeft een 8 of hoger voor de inzet van de leerkracht om met de ouder in contact te komen en voor de eigen inzet om zelf met de leerkracht in contact te komen. Driekwart van de responderende ouders geeft een 8 of hoger voor het effect van de eigen betrokkenheid bij de VVE-(voor)school op het welbevinden van het kind. Ruim tweederde van de ouders geeft een 8 of hoger voor het effect van de eigen betrokkenheid op de ontwikkelingskansen van hun kind. Samenwerking ouders en VVE-(voor)school 21

28

29 5 Visie professionals op samenwerking ouders en VVE- (voor)school 5.1 Inleiding In dit hoofdstuk beschrijven we de visie van de professionals op de samenwerking tussen ouders en VVE-(voor)school. In paragraaf 5.2 bespreken we de perceptie van de (voor)schoolmedewerkers op het contact met ouders. Paragraaf 5.3 en paragraaf 5.4 schetsen een beeld van de visie van de professionals van het belang dat ze hechten aan de samenwerking en de effecten van de samenwerking met ouders. In paragraaf 5.5 presenteren we de rapportcijfers die de onderwijsprofessionals geven voor de inzet van ouders, (voor-)schoolmedewerkers en de effecten voor het kind. Het hoofdstuk sluiten we af met een samenvatting. 5.2 Contact met ouders Over het algemeen zijn de medewerkers van de VVE-(voor)school positief over het contact met ouders. Nagenoeg alle respondenten geven aan dat ze zorgen dat ouders zich welkom voelen, ze tonen interesse voor de mening van ouders, bij problemen in het contact met ouders manieren zoeken om dat weer op gang te brengen. Ook geven de meesten aan dat ze ouders een goed beeld geven wat het kind doet op de VVE-(voor)school of hoe ouders hun kind thuis kunnen helpen. Ongeveer een zesde (16%) geeft aan dat er geen duidelijke afspraken zijn gemaakt over het contact met ouders. Circa een vijfde geeft aan het doorverwijzen van ouders naar taalles/ Voorlees-Express of Talen in Balans (23%), of het stimuleren dat ouders deelnemen aan een ouderarrangement over LOGO3000 of Taalmozaïek niet van toepassing is, of dat ze dit niet weten. Zie figuur 5.1. Samenwerking ouders en VVE-(voor)school 23

30 Figuur 5.1 Beoordeling contact met ouders door de (voor)schoolmedewerkers (n=129) zorgt dat de ouders zich welkom voelen 83% 13% 3% toont interesse in hun mening 76% 20% 3% geeft ouders goed beeld wat kind doet op (voor)school 57% 37% 3% geeft ouders suggesties hoe ze kind thuis kunnen helpen 52% 43% 4% vertelt wat van ouders wordt verwacht 32% 57% 5% 6% stimuleert ouders structureel deel te nemen aan ouderarrangement over LOGO 3000 of Taalmozaïek 43% 30% 9% 17% vertelt ouders waar ze met vragen terecht kunnen 62% 30% 4% 4% verwijst ouders door naar taalles/ VoorleesExpress/ Talen in Balans 20% 42% 15% 23% er zijn duidelijke afspraken gemaakt over contact met ouders 33% 47% 16% 5% als ik problemen heb in contact met ouders zoek ik manieren om het op gang te brengen 63% 34% 3% 0% 20% 40% 60% 80% 100% helemaal mee eens mee eens (helemaal) niet mee eens weet niet / nvt 5.3 Belang samenwerking ouders en professionals Pedagogisch medewerkers en leerkrachten dienen de competenties te hebben om op een professionele manier te communiceren met ouders en andere betrokkenen bij de vorming van de leerlingen. Zie paragraaf 2.3. Hoe kijken de (voor)schoolmedewerkers en ouders aan tegen het belang van het contact tussen ouders en (voor)school? Nagenoeg alle (voor)schoolmedewerkers zijn het er (helemaal) mee eens dat een goede samenwerking met ouders belangrijk is voor de ontwikkeling van kinderen en omdat kinderen zich dan prettiger voelen. Zie figuur 5.2. Geen één (voor)schoolmedewerkers geeft aan het hier niet mee eens te zijn. 24 Samenwerking ouders en VVE-(voor)school

31 Figuur 5.2 Belang van samenwerking tussen ouders en (voor)schoolmedewerkers, volgens de (voor)schoolmedewerkers (n=129) goede samenwerking met ouders belangrijk voor de ontwikkeling van kinderen 93% 7% goede samenwerking met ouders belangrijk, omdat kinderen zich dan prettiger voelen 76% 23% 0% 20% 40% 60% 80% 100% helemaal mee eens mee eens niet mee eens helemaal niet mee eens weet niet / nvt Motto Het motto van basisschool Mozaïek in Arnhem is: Ouders zijn verantwoordelijk voor de opvoeding van hun kind. Een deel van de opvoeding hebben ze overgedragen aan de school, maar de ouders blijven uiteindelijk de eindverantwoordelijkheid dragen. Daarom is het belangrijk dat ouders betrokken zijn bij school en zich goed laten informeren. Ook kunnen eventuele problemen sneller opgelost worden als er een open en regelmatig contact is tussen leerkrachten en ouders. Voor ouders bestaat de mogelijkheid om een ochtend of middag mee te draaien in de groep van hun kind. Ouders krijgen zo een indruk van de manier waarop er les gegeven wordt. Daarnaast maken ouders kennis met de klasgenoten van hun kind en proeven de sfeer in de groep. Ieder jaar worden er themabijeenkomsten gehouden, bijvoorbeeld de taalontwikkeling, straffen en belonen, televisie kijken of het gebruik van de computer. Er is op school behoefte aan praktische hulp van ouders bij een aantal terugkerende activiteiten, die veel tijd en inzet van de leerkrachten vragen. Deze tijd gaat af van de tijd die leerkrachten kunnen besteden aan het voorbereiden van hun lessen en extra hulp aan leerlingen en dat is niet wat wij willen. Alle hulp is welkom, zodat de leerkrachten zich zoveel mogelijk met het onderwijs aan uw kind kunnen bezighouden. De school is 2012, 2013 en 2014 uitgeroepen tot excellente school. Bron: Schoolgids Mozaïek 5.4 Effecten samenwerking met ouders Welke effecten zien de (voor)schoolmedewerkers door de samenwerking met ouders? De meeste (voor)schoolmedewerkers (89%) geven aan dat ouders hun kinderen thuis beter kunnen helpen. Ook geven de meeste (voor)schoolmedewerkers (84%) dat ze beter hebben leren omgaan met ouders. Ongeveer een vijfde van de (voor)schoolmedewerkers geeft aan niet gemerkt te hebben dat ze door de samenwerking met ouders nieuwe sociale contacten hebben gelegd (20%), nieuwe sociale vaardigheden hebben geleerd (20%) of beter zouden hebben leren omgaan met kinderen (18%). Zie figuur 5.3. Samenwerking ouders en VVE-(voor)school 25

32 Figuur 5.3 (Voor)schoolmedewerkers constateren dat ze door samenwerking met ouders de volgende activiteiten zijn gaan doen of hebben geleerd (n=128) nieuwe sociale contacten gelegd 27% 41% 20% 13% nieuwe sociale vaardigheden geleerd 23% 48% 20% 9% beter leren omgaan met kinderen 23% 48% 18% 11% beter leren omgaan met ouders 26% 58% 9% 8% ouders thuis hun kind beter kunnen helpen 33% 56% 3% 8% 0% 20% 40% 60% 80% 100% helemaal mee eens mee eens (helemaal) niet mee eens weet niet / nvt 5.5 Oordeel over de inzet van ouders, schoolmedewerkers en de effecten op het kind Over het algemeen geven (voor)schoolmedewerkers een ruime voldoende voor de inzet van ouders, de (voor)schoolmedewerkers en de effecten op het kind. Zie tabel 5.1. Ze zijn iets kritischer over de inzet van ouders om met de (voor)schoolmedewerkers in contact te komen. De helft geeft hiervoor een 6 of een 7 als rapportcijfer, een tiende vind de inzet van ouders onvoldoende. Ongeveer 40 procent van de (voor)schoolmedewerkers geeft de inzet van ouders een 8 of hoger. (Voor)schoolmedewerkers geven aan zich in te zetten om met ouders in contact te komen. Bijna alle responderende medewerkers (82%) geeft hiervoor een 8 of hoger. (Voor)schoolmedewerkers zijn positief over het effect van ouderbetrokkenheid op hoe prettig kinderen zich voelen op de (voor)school en de ontwikkelingskansen van het kind, gemiddeld beoordelen ze dit met circa een 7,5. Tabel 5.1 Rapportcijfer voor inzet (voor)schoolmedewerkers en ouders en effecten op het kind, gegeven door schoolmedewerkers cijfer 1-5 cijfer 6 of 7 cijfer 8-10 gemiddelde Totaal (n=100%) inzet ouders om met u in contact te komen 13% 47% 40% 6,9 125 uw inzet om met ouders in contact te komen 3% 15% 82% 8,1 125 effect ouderbetrokkenheid bij (voor)school op hoe 3% 37% 60% 7,5 125 prettig kinderen zich voelen effect ouderbetrokkenheid bij (voor)school op ontwikkelingskansen van kind 5% 40% 55% 7, Samenwerking ouders en VVE-(voor)school