RAPPORT VAN HET ONDERZOEK IN HET KADER VAN DE VOOR- EN VROEGSCHOOLSE EDUCATIE BASISSCHOOL CBS DE PAREL

Transcriptie

1 VVE-RAPPORT RAPPORT VAN HET ONDERZOEK IN HET KADER VAN DE VOOR- EN VROEGSCHOOLSE EDUCATIE BASISSCHOOL CBS DE PAREL Locatie(s) : Brinnr. :05XB Plaats :9649 HP Muntendam Onderzoeksnummer :15091 Datum onderzoek :23 juni 2011 Documentnummer : Datum vaststelling rapport :26 oktober 2011 Odin: Onderzoeksdatum: Pagina 1 van 7

2 1. INLEIDING Dit rapport is het verslag van een onderzoek van de Inspectie van het Onderwijs naar de kwaliteit van de voor- en vroegschoolse educatie (VVE). VVE is bedoeld voor jonge kinderen die onvoldoende zijn toegerust voor een soepele instroom in groep 3 van het basisonderwijs, waardoor ze grote kans lopen om achterop te raken. In dit rapport worden de volgende onderwerpen besproken: De voorwaarden van VVE De ouders De kwaliteit van de educatie Het VVE-programma, zoals dat wordt aangeboden Het pedagogisch klimaat Het educatief handelen De ontwikkeling, zorg en begeleiding De kwaliteitszorg De doorgaande lijn tussen de voor- en vroegschool De resultaten van VVE Elk van de VVE-kwaliteitsaspecten is uiteengelegd in indicatoren. Als een indicator beoordeeld wordt, gebeurt dat doorgaans met de volgende oordelen: 1. Staat in de kinderschoenen: verbeteringen zijn dringend nodig Deze kwalificatie geeft aan dat er écht iets verbeterd dient te worden. 2. Enigszins ontwikkeld: verbeteringen zijn wenselijk Deze kwalificatie geeft aan dat het wenselijk is dat iets verbeterd wordt. 3. Voldoende 4. Goed ontwikkeld: een voorbeeld voor anderen Deze kwalificatie geeft aan dat dit aspect in orde is, en wel op een zodanige manier dat andere voor- en/of vroegscholen hiervan kunnen leren. Opbouw van het rapport Hoofdstuk 2 beschrijft het totaalbeeld van het onderzoek. De beoordeelde onderwerpen (indicatoren) staan in hoofdstuk 3, met eerst de oordelen en daarna een toelichting als dat nodig is. Als er op basis van dit onderzoek afspraken gemaakt zijn, staan die in hoofdstuk 4. Groepsinformatie kleutergroepen: Aantal kleuters in groep a: 26, waarvan 6 doelgroepkleuters Context Cbs De Parel werkt nauw samen met peuterspeelzaal t Kwetternest. Bijna alle leerlingen komen van de peuterspeelzaal. De huidige directeur is ongeveer een jaar als directeur werkzaam op de school. Dit geldt eveneens voor de intern begeleider. Odin: Onderzoeksdatum: Pagina 2 van 7

3 2. HET TOTAALBEELD De inspectie heeft vastgesteld dat de kwaliteit van Voor- en Vroegschoolse Educatie (VVE) op cbs De Parel over het geheel genomen van voldoende niveau is. De voorwaarden zijn aanwezig om ook in de komende jaren verdere kwaliteitsslagen van de aangeboden VVE te realiseren. De school heeft een aantal ontwikkelpunten zoals onder meer de dubbele bezetting, de scholing voor VVE, het ouderbeleid, de afstemming van activiteiten met onder meer de peuterspeelzaal en de kwaliteitszorg. Tijdens het bezoek heeft de inspectie gesproken met een aantal ouders van doelgroepkinderen. De ouders zijn tevreden over de contacten met de leerkrachten. Zij krijgen daarbij voldoende zicht op de ontwikkeling van hun kinderen. Ondanks de tevredenheid van de ouders, acht de inspectie een gericht ouderbeleid een ontwikkelpunt en het adequaat informeren van de ouders over VVEactiviteiten. Het afgelopen jaar is de directie gewijzigd en is de huidige intern begeleider aangetreden. Het team is echter stabiel en toegewijd. Zij weet op een goede wijze de kinderen te betrekken bij de activiteiten. De planning is echter een ontwikkelpunt. Het is daarbij van belang tevens onderscheid te maken tussen het verschil in ontwikkeling van de verschillende kinderen, ook naar groep en leeftijd. Vervolgens behoren deze verschillen te worden vastgelegd en herzien wanneer dat nodig is. Op de school wordt de ontwikkeling van alle kinderen met behulp van Cito-observatielijsten gevolgd. Verder wordt zorg via groepsplannen en interventieformulier beschreven en uitgevoerd. Een ontwikkelpunt is de wijze waarop de evaluatie van de verstrekte zorg plaatsvindt. Het is daarbij van belang dat eveneens wordt vermeld of een vervolgtraject noodzakelijk is. In algemene zin vindt een warme overdracht plaats voor de zorgkinderen tussen de basisschool en de peuterspeelzaal t Kwetternest. Nagenoeg alle leerlingen zijn afkomstig van deze peuterspeelzaal. De afstemming op verschillende terreinen zoals op het gebied van het pedagogisch en educatief handelen en de wijze waarop ouders worden geïnformeerd vraagt echter om concretisering. De directeur is de VVE-coördinator binnen de school en is belast met de toeleiding van doelgroepkinderen. De inspectie constateert dat binnen de school zeker sprake is van beleid dat gericht is op VVE. Dit komt echter nog niet zo specifiek naar voren in verschillende beleidsstukken die met name gericht zijn op de kwaliteit van het onderwijs op de gehele school. Er is geen sprake van een kwaliteitscyclus waarmee de kwaliteit van VVE bewaakt en verbeterd wordt. De inspectie geeft geen oordeel over de resultaten van VVE. Op dit moment is door de gemeente, noch de voorschool aangegeven wat de resultaten van VVE feitelijk moeten zijn. De leiding van de school herkent zich in het geschetste kwaliteitsprofiel en is bereid om de ontwikkelpunten op te pakken. Odin: Onderzoeksdatum: Pagina 3 van 7

4 3. DE OORDELEN MET EEN TOELICHTING ALS DAT NODIG IS Naam gemeente Menterwolde A CONDITIES A1 Een integraal VVE-programma A1.1 Naam/namen van programma(s) Schatkist A1.2 Wat is de kwaliteit van het programma? 3 A3 Leidster - kind ratio ("dubbele bezetting") 2 A5 Kwaliteit beroepskrachten A5.2 Alle beroepskrachten zijn toereikend gekwalificeerd (opleiding) 3 A5.3 Alle beroepskrachten spreken voldoende Nederlands 3 A5.4 Alle beroepskrachten zijn toereikend geschoold (voor het vve-programma) 2 Condities (A3, en A5.4) De school heeft één gecombineerde groep 1/2. In de groep zitten 26 leerlingen waarvan 6 doelgroepleerlingen. Het aantal leerlingen, mogelijk ook doelgroep leerlingen, zal mogelijk gedurende het schooljaar groeien. Op de gecombineerde groep 1/2 is alleen een leekracht op de groep aanwezig. Heel af en toe wordt zij ondersteund door een klassenassistent. Op dit moment wordt zij ondersteund door een stagiaire. Er is op de groepen geen sprake van een dubbele bezetting. De leerkrachten zijn voldoende gekwalificeerd, maar nog niet toereikend VVE-geschoold ook niet voor het VVE-programma waarmee wordt gewerkt. Beide onderdelen zijn aandachtspunten. B OUDERS B1 Gericht ouderbeleid 2 B2 Ouders zijn vooraf adequaat geïnformeerd 2 B3 Intake 3 B4 Stimuleren om thuis ontwikkelingsstimulerende activiteiten te doen 2 B5 Participatie in VVE-activiteiten in de vroegschool 2 B6 Informeren over de ontwikkeling van hun kind 3 B7 Rekening houden met de thuistaal - Gericht ouderbeleid (B1, B2, B4 en B5) De school heeft in haar ouderbeleid geen analyse gemaakt van haar ouderpopulatie naar taalachterstanden en opleidingsniveau. Ook ontbreekt een visie met bijbehorende doelen op het gebied van ouderparticipatie, waardoor het moeilijk is te beoordelen of een bewuste keuze van ouderactiviteiten, afgestemd op de ouderpopulatie, gemaakt is. In het gesprek met de ouders bleek dat zij niet vooraf adequaat over de VVE-activiteiten en VVE-beleid zijn geïnformeerd. Beide onderdelen zijn aandachtspunten. Verder heeft de inspectie geconstateerd dat een enkele ontwikkelingsstimulerende activiteit voor thuis (Spraakmakend) wordt georganiseerd waaraan ouders deel kunnen nemen. Zij waren hiervan echter niet op de hoogte. Aan de activiteiten voor ouders in de school wordt nog gewerkt. Ook dit is een aandachtspunt. In groep 1/2, is indicator B7 niet aan de orde. Alle ouders hebben Nederlands als thuistaal. C KWALITEIT VAN DE UITVOERING VAN VVE C1 Kwaliteit van de educatie: het aangeboden programma C1.1 Een integraal VVE-programma 3 C1.2 Werken met een doelgerichte planning 2 C1.3 Het aanbod gericht op de taalontwikkeling is voldoende dekkend 3 C1.4 Het aanbod klimt op in moeilijkheidsgraad en er wordt gedifferentieerd 2 C2 Kwaliteit van de educatie: het pedagogisch klimaat C2.1 Het pedagogisch handelen van de leerkrachten is respectvol 3 C2.2 De leerkrachten hanteren duidelijke pedagogische gedragsgrenzen 3 C2.3 De leerkrachten stimuleren de sociale vaardigheden en de persoonlijke 3 competenties van de kinderen C2.4 De leerkrachten tonen respect voor de autonomie van het kind 3 C2.5 De inrichting van de ruimte is aantrekkelijk, uitdagend en spel- en taal- 3 Odin: Onderzoeksdatum: Pagina 4 van 7

5 uitlokkend C3 Kwaliteit van de educatie: het educatief handelen C3.1 Het educatief handelen van beide leidsters/leerkrachten is goed op elkaar afgestemd C3.2 Er worden effectieve en gerichte activiteiten voor de taalontwikkeling 3 uitgevoerd C3.3 De leidsters/leerkrachten bevorderen de interactie met en tussen kinderen 3 C3.4 De leerkrachten stimuleren actieve betrokkenheid van de kinderen en 3 verrijken het spelen en werken C3.5 De leerkrachten bevorderen de ontwikkeling van aanpakgedrag 3 (strategieën) bij de kinderen C3.6 Het gedrag van de leerkrachten met de kinderen is responsief 3 C3.7 De leerkrachten stemmen de activiteiten af op verschillen in de ontwikkeling 3 van de individuele kinderen Het aangeboden programma (C1.2 en C 1.4) De inspectie heeft geconstateerd dat de school met een erkend en integraal programma werkt. De kerndoelen per thema zijn wel bekend, maar worden pas lopende het jaar gepland waardoor het niet duidelijk is of alle kerndoelen aan bod komen. Dit is een ontwikkelpunt. Het is van belang het aanbod verder uit te werken in een jaar- en weekplanning zodat duidelijk wordt dat alle kerndoelen aan bod komen. Het is daarbij zaak het thema volledig te doorlopen zodat alle onderdelen (en de bijbehorende doelen) van het thema worden behandeld. Ook is het van belang dat er een duidelijke lijn in moeilijkheidsgraad wordt aangegeven. Vooraf geplande activiteiten gericht op differentiatie van het aanbod naar de verschillende niveaus van leeftijd en ontwikkeling binnen de groep zijn niet aangetroffen. De aandacht is nu nog voornamelijk gericht op de leerlingen die extra zorg nodig hebben. D ONTWIKKELING, BEGELEIDING EN ZORG D1 Ontwikkeling, begeleiding en zorg binnen de groep D1.1 Volgen van de brede ontwikkeling van alle kinderen 3 D1.2 De begeleiding is planmatig voor: de hele groep, de kleine (tutor)groep en 3 het individuele kind D1.3 De evaluatie van de aangeboden begeleiding en zorg 2 D1.4 Specifieke aandacht bij de begeleiding en zorg voor de taalontwikkeling 3 D2 Ontwikkeling, begeleiding en zorg in de bredere zorgketen D2.1 De leerkrachten hebben een overzicht van de kinderen die zorg nodig 3 hebben die de voor- resp. vroegschool niet kan leveren, en van de aard van die zorg D2.2 De leerkrachten melden kinderen aan voor externe zorg wanneer de voor- 3 resp. vroegschool de gewenste zorg niet kan leveren D2.3 De leerkrachten blijven de ontwikkeling van kinderen met extra zorg 3 bijhouden Ontwikkeling, begeleiding en zorg (D.1.3) Via de Cito-observatielijsten wordt de voortgang van de ontwikkeling van de kleuters bijgehouden en eveneens gevolgd met genormeerde toetsen op het gebied van taal en rekenen. De school signaleert op basis van de analyse van de resultaten de zorgleerlingen. Via groepsplannen deelt de leerkracht de leerlingen in, in twee ontwikkelingsgroepen, te weten een zorggroep en een basisgroep. In de begeleidingsplannen staat de zorg beschreven die de leerlingen nodig hebben. Via de interventielijsten wordt vervolgens de zorg die gegeven is geëvalueerd. Voor de evaluatie is het van belang duidelijk aan te geven of eventuele vervolgacties noodzakelijk zijn en waaruit dat blijkt. E KWALITEITSZORG BINNEN DE VOOR- C.Q. VROEGSCHOOL E1 Er is VVE-coördinatie in de vroegschool 3 E2 De vroegschool evalueert de kwaliteit van VVE regelmatig 3 E3 De vroegschool evalueert de opbrengsten van alle kinderen - E4 De vroegschool formuleert op basis van evaluaties verbetermaatregelen en 2 Odin: Onderzoeksdatum: Pagina 5 van 7

6 voert die aantoonbaar en planmatig uit E5 De vroegschool borgt de kwaliteit van haar educatie 2 E6 In de kwaliteitszorg van de basisschool wordt ook specifiek naar VVE gekeken 2 Kwaliteitszorg (E.4, E.5 en E.6) De school heeft een VVE-coördinator maar heeft nog geen vastgesteld VVE-beleid. Het VVE-beleid, is op dit moment nog integraal opgenomen in het beleid en de kwaliteitszorg van de school. De VVE-onderdelen zijn geëvalueerd tezamen met het onderwijsleerproces van de school. Er wordt nog niet specifiek in de kwaliteitszorg naar VVE gekeken. Eveneens worden geen verbeteractiviteiten voor VVE planmatig opgepakt en vindt geen borging plaats van de gemaakte afspraken. Ook deze onderdelen zijn ontwikkelpunten. Indicator E.3 is niet beoordeeld omdat op gemeentelijk niveau geen afspraken zijn gemaakt over de resultaten voor VVE. F DOORGAANDE LIJN F1 Er is VVE-coördinatie tussen de voor- en vroegschool 2 F2 Voldoende kinderen stromen door naar een vroegschool 3 F3 De basisschool wint doelmatige informatie in bij de voorschool over de 3 instromende peuters en maakt daar aantoonbaar gebruik van F4 Het aanbod van de voor- en vroegschool is op elkaar afgestemd 2 F5 Het pedagogisch klimaat en het educatief handelen van de voor- en 2 vroegschool is op elkaar afgestemd F6 De manier om met ouders om te gaan op de voor- en de vroegschool is op 2 elkaar afgestemd F7 De interne begeleiding en zorg zijn op de voor- en vroegschool op elkaar 2 afgestemd Doorgaande lijn (F1, F4, F5, F.6 en F.7) In algemene zin vindt een warme overdracht plaats voor de zorgkinderen tussen de school en de peuterspeelzaal (voornamelijk t Kwetternest). In het Bredeschool-overleg worden verschillende thema s besproken. Het doel is om te komen tot nadere afstemming in het aanbod, en in het pedagogisch en educatief handelen. Daarnaast heeft de school de intentie om eveneens afspraken te maken over de wijze waarop ouders (mondeling en schriftelijk) worden geïnformeerd over de intake, de ontwikkeling van hun kind, activiteiten voor thuis en ouderparticipatie. Ook voor de afstemming van de zorg zullen nadere afspraken gemaakt gaan worden. Genoemde punten hebben zeker wel de aandacht van de school, maar zijn nog ontwikkelpunten. Verder is geconstateerd dat er geen VVE-coördinator is die de genoemde activiteiten tussen de voor- en vroegschool verder in gang zet c.q. afstemt. G OPBRENGSTEN VAN VVE G1 De resultaten worden gemeten conform de afspraken G2 De resultaten zijn van voldoende niveau G3 Verlengde kleuterperiode 3 Opbrengsten Op dit moment worden in het kader van VVE de opbrengsten niet beoordeeld, omdat noch de gemeente noch de vroegschool vastgesteld hebben wat de resultaten van VVE moeten zijn. Odin: Onderzoeksdatum: Pagina 6 van 7

7 4. VERVOLGAFSPRAKEN. Het bezoek heeft geen aanleiding gegeven voor het maken van vervolgafspraken. In het kader van VVE, vragen enkele onderdelen aandacht die betrekking hebben op het aanbod, het ouderbeleid, de zorg en begeleiding, de kwaliteitszorg en de doorgaande lijn. Er wordt wel een afspraak gemaakt op gemeentelijk niveau over de coördinatie van VVE. De inspectie heeft er vertrouwen in dat de aangegeven verbeterpunten opneemt in haar beleidsontwikkeling en dat zij voldoende mogelijkheden heeft om de kwaliteit op de aangegeven onderdelen te verbeteren. Odin: Onderzoeksdatum: Pagina 7 van 7