RAPPORT VAN HET ONDERZOEK IN HET KADER VAN DE VOOR- EN VROEGSCHOOLSE EDUCATIE BASISSCHOOL O.B.S. DE TANDEM

Transcriptie

1 VVE-RAPPORT RAPPORT VAN HET ONDERZOEK IN HET KADER VAN DE VOOR- EN VROEGSCHOOLSE EDUCATIE BASISSCHOOL O.B.S. DE TANDEM Locatie : Brinnr. :13GD Plaats :9301 PK Roden Onderzoeksnummer :11184 Documentnummer : Datum onderzoek :4 oktober 01 Datum vaststelling rapport :6 december 01 Onderzoeksdatum: Pagina 1 van 8

2 1. INLEIDING Dit rapport is het verslag van een onderzoek van de Inspectie van het Onderwijs naar de kwaliteit van de voor- en vroegschoolse educatie (VVE). VVE is bedoeld voor jonge kinderen die onvoldoende zijn toegerust voor een soepele instroom in groep 3 van het basisonderwijs, waardoor ze grote kans lopen om achterop te raken. Dit rapport maakt onderdeel uit van de bestandsopname in de gemeente Noordenveld. In deze gemeente hebben alle voor- en vroegscholen die te maken hebben met VVE een vragenlijst ingevuld waarin zij de stand van zaken op hun (voor)school weergeven. Alle locaties krijgen automatisch een zelfrapportage. Enkele locaties zijn vervolgens bezocht door de Inspectie van het Onderwijs ter verificatie van deze zelfevaluaties. Alle bezochte locaties ontvangen een rapportage met de bevindingen van de Inspectie. Het definitieve rapport wordt gepubliceerd op de website van de Inspectie. De uitkomsten van alle zelfevaluaties en de bevindingen van de Inspectie van het Onderwijs naar aanleiding van de locatiebezoeken worden samengevat in een gemeentelijk rapport. Dit geeft een totaalbeeld weer van VVE in de gemeente Noordenveld. Dit rapport wordt, als het definitief is vastgesteld, samen met de locatierapporten, gepubliceerd op de website van de Inspectie. Werkwijze onderzoek O.b.s. is een van de (voor)scholen die bezocht is door de Inspectie van het Onderwijs. Daarbij hebben de volgende activiteiten plaatsgevonden: groepsbezoeken gesprek leerkrachten gesprek met ouders gesprek intern begeleider en directie Dit rapport geeft de bevindingen van de Inspectie over de kwaliteit van VVE op deze locatie weer. Inhoud rapport In dit rapport worden de volgende onderwerpen besproken: De voorwaarden van VVE De ouders De kwaliteit van de educatie Het VVE-programma, zoals dat wordt aangeboden Het pedagogisch klimaat Het educatief handelen De ontwikkeling, zorg en begeleiding De kwaliteitszorg De doorgaande lijn tussen de voor- en vroegschool De resultaten van VVE Elk van de VVE-kwaliteitsaspecten is uiteengelegd in indicatoren. Als een indicator beoordeeld wordt, gebeurt dat doorgaans met de volgende oordelen: 1. Staat in de kinderschoenen: verbeteringen zijn dringend nodig Deze kwalificatie geeft aan dat er écht iets verbeterd dient te worden.. Enigszins ontwikkeld: verbeteringen zijn wenselijk Deze kwalificatie geeft aan dat het wenselijk is dat iets verbeterd wordt. 3. Voldoende 4. Goed ontwikkeld: een voorbeeld voor anderen Deze kwalificatie geeft aan dat dit aspect in orde is, en wel op een zodanige manier dat andere voor- en/of vroegscholen hiervan kunnen leren. Dit rapport is gebaseerd op het VVE-toezichtkader (zie de internetsite van de onderwijsinspectie). Onderzoeksdatum: Pagina van 8

3 Opbouw van het rapport Hoofdstuk beschrijft het totaalbeeld van het onderzoek. De beoordeelde onderwerpen (indicatoren) staan in hoofdstuk 3, met eerst de oordelen en daarna een toelichting als dat nodig is. Daarbij kunnen de overeenkomsten en verschillen tussen de zelfevaluatie van de locatie en de bevindingen van de Inspectie eveneens worden geduid. Als er op basis van dit onderzoek afspraken gemaakt zijn, staan die in hoofdstuk 4. Groepsinformatie kleutergroepen: Aantal kleuters in groep a: 14, waarvan 3 doelgroepkleuters Aantal kleuters in groep b: 1, waarvan 3 doelgroepkleuters Onderzoeksdatum: Pagina 3 van 8

4 . HET TOTAALBEELD is een openbare school, waar de meeste leerlingen uit de nabije omgeving komen. Ouders kiezen voor de school omdat zij een goede naam heeft en kleinschalig van aard is. Voor de school geldt dat de doelgroepkleuters de kinderen zijn die een leerlinggewicht meekrijgen. De inspectie heeft vastgesteld dat de kwaliteit van voorschoolse educatie op over het geheel nog een kwaliteitsslag kan maken. Voor de school liggen de ontwikkelpunten vooral op het gebied van het ouderbeleid, het aanbod, het pedagogisch en educatief handelen, de zorg en begeleiding, de kwaliteitszorg en de doorgaande lijn. Ouderbeleid Op is op formele wijze nog onvoldoende voorzien in ouderbeleid, wat er onder andere toe leidt dat ouders nog onvoldoende worden geïnformeerd over het ambitieniveau dat de school beoogt met het aanbieden van het onderwijs aan jonge kinderen. Aanbod, educatief en pedagogisch handelen De school werkt met een eigen beredeneerd aanbod, dat is uitgewerkt in doelen en vervolgens thema s. De inspectie is echter kritisch over de opbouw en inhoud van dit aanbod voor de kleuters. Hoewel wisselend waargenomen is ook het pedagogisch en educatief handelen van de leerkrachten in de groepen niet op alle punten als voldoende ontwikkeld beoordeeld. Onder andere het verloop van de lessen in de kleutergroep is nog te leerkrachtgestuurd, wat mede maakt dat kinderen weinig zelfstandig worden. Daarnaast is het kleuterlokaal van met name groep 1 nog onvoldoende taaluitlokkend ingericht. Begeleiding en zorg De school volgt alle leerlingen met een registratiesysteem, waarbij meerdere keren per jaar leerlingen geobserveerd en beoordeeld worden. Daaruit worden echter op onvoldoende wijze conclusies getrokken voor de begeleiding van de hele groep, eventuele subgroepjes en individuele kinderen. Kwaliteitszorg heeft op het gebied van kwaliteitszorg nog geen invulling gegeven aan de kwaliteitszorg in het kader van het jonge kind en VVE. Doorgaande lijn De samenwerking met de verschillende voorscholen waar de kinderen vandaan komen is een ontwikkelpunt. Er is een start gemaakt met het maken van afspraken op wijkniveau over het werken met het programma, het pedagogisch klimaat en de zorg en begeleiding. Onderzoeksdatum: Pagina 4 van 8

5 3. DE OORDELEN MET EEN TOELICHTING ALS DAT NODIG IS Naam gemeente Noordenveld A0.0 Samenwerking met voorschool Nee A CONDITIES A1 Een integraal VVE-programma A1.1 Naam/namen van programma(s) A3 Leidster - kind ratio ("dubbele bezetting") A5 Kwaliteit leidsters/leerkrachten A5.4 Alle leidsters zijn toereikend geschoold (voor het VVE-programma) 3 A3 Wanneer in de vroegschool met het oog op differentiatie of zorg aantoonbaar structureel wordt gewerkt met kleine groepjes leerlingen in bijvoorbeeld een kleine kring spreken we van dubbele bezetting. Dat is in de kleutergroepen op niet het geval, dit is een ontwikkelpunt. B OUDERS B1 Gericht ouderbeleid B Ouders zijn vooraf adequaat geïnformeerd B3 Intake B4 Stimuleren om thuis ontwikkelingsstimulerende activiteiten te doen B5 Participatie in VVE-activiteiten in de voor/vroegschool B6 Informeren over de ontwikkeling van hun kind 3 B7 Rekening houden met de thuistaal B1 heeft nog geen concreet ouderbeleid geformuleerd gebaseerd op een analyse van de ouderpopulatie. B Ouders zijn nog onvoldoende geïnformeerd over het ambitieniveau dat beoogt met het aanbieden van VVE op de locatie. B3 Op wordt niet standaard een intakegesprek met ouders van nieuwe kleuters gevoerd, waarbij relevante onderwerpen met betrekking tot de ontwikkeling van het kind aan bod kunnen komen. B4 De school stimuleert ouders nog te weinig ook thuis ontwikkelingsstimulerende activiteiten met hun kinderen te doen die aansluiten bij het thema dat op school wordt uitgevoerd. B5 organiseert op dit moment geen bijeenkomsten met een onderwijskundig en/of pedagogisch thema. B7 Op zitten een aantal leerlingen met een niet-nederlandse achtergrond, van wie de ouders de Nederlandse taal niet/nauwelijks machtig zijn. Op dit moment is de locatie nog zoekende hoe zij goed met deze ouders kan communiceren. C KWALITEIT VAN DE UITVOERING VAN VVE C1 Kwaliteit van de educatie: het aangeboden programma C1.1 Een integraal VVE-programma C1. Werken met een doelgerichte planning C1.3 Het aanbod gericht op de taalontwikkeling is voldoende dekkend C1.4 Het aanbod klimt op in moeilijkheidsgraad en er wordt gedifferentieerd C Kwaliteit van de educatie: het pedagogisch klimaat C.1 Het pedagogisch handelen van de leidsters/leerkrachten is respectvol 3 C. De leidsters/leerkrachten hanteren duidelijke pedagogische 3 gedragsgrenzen C.3 De leidsters/leerkrachten stimuleren de sociale vaardigheden en de 3 persoonlijke competenties van de kinderen C.4 De leidsters/leerkrachten tonen respect voor de autonomie van het kind C.5 De inrichting van de ruimte is aantrekkelijk, uitdagend en spel- en taaluitlokkend Onderzoeksdatum: Pagina 5 van 8

6 C3 Kwaliteit van de educatie: het educatief handelen C3.1 Het educatief handelen van beide leidsters/leerkrachten is goed op elkaar afgestemd C3. Er worden de hele 'dag' effectieve en gerichte activiteiten voor de taalontwikkeling uitgevoerd C3.3 De leidsters/leerkrachten bevorderen de interactie met en tussen kinderen C3.4 De leidsters/leerkrachten stimuleren actieve betrokkenheid van de kinderen en verrijken het spelen en werken C3.5 De leidsters/leerkrachten bevorderen de ontwikkeling van aanpakgedrag (strategieën) bij de kinderen C3.6 Het gedrag van de leidsters/leerkrachten met de kinderen is responsief 3 C3.7 De leidsters/leerkrachten stemmen de activiteiten af op verschillen in de ontwikkeling van de individuele kinderen C1.1 werkt niet met een integraal VVE programma. Het eigen beredeneerd aanbod op voldoet niet aan een voldoende aanbod zoals dat er voor kleuters uit zou moeten zien. Per leerjaar is over de maanden heen uitgezet welke doelen bereikt moeten worden. Hierbij is echter de opbouw in moeilijkheidsgraad over de twee kleuterjaren niet evenwichtig en is het de vraag of het aanbod aansluit bij datgene wat er in groep 3 gevraagd wordt. Daarnaast ontbreken de maanden juli en augustus in de planning, waarbij enkel wordt verwezen naar de afsluiting dan wel het begin van het schooljaar. Voorts is het zo dat de doelen die in het aanbod gesteld zijn voor groep 1 op dit moment niet bereikt worden, doordat de groep op sociaal-emotioneel gebied veel aandacht vraagt. C1. In zowel groep 1 als groep wordt gebruik gemaakt van een dagplanning. Deze wordt echter in groep 1 pas aan het eind van de dag ingevuld, wanneer duidelijk is hoe de dag daadwerkelijk verlopen is. Deze werkwijze is te weinig planmatig. C1.3 Vooral het taalaanbod van groep 1 is te weinig dekkend. Hoewel dit in het aanbod van groep wordt ingehaald, is dit een ontwikkelpunt. C1.4 Binnen het uitgewerkte aanbod wordt nog niet gedifferentieerd naar leeftijd en niveau van de kinderen. C.4 De zelfstandigheid van de kinderen in beide kleutergroepen wordt te weinig aangesproken, kinderen zijn erg leerkrachtafhankelijk. C.5 De inrichting van de ruimte voor met name groep 1 is te weinig taaluitlokkend. Het aanbod van letters en taal is mager, namen van kinderen zijn met hoofdletters in plaats van gewone letters geschreven en op het keuzebord zijn de kinderen gelabeld met een sticker in plaats van hun naam. Daarnaast ontbreken structuurkaarten en pictogrammen in de groep. C3.1 Zowel het aanbod (thema), de doelen als het handelen van de leerkrachten op pedagogisch en educatief gebied zijn te weinig op elkaar afgestemd. Doordat de groep een deel van de week een geheel vormt en een ander deel van de week is opgesplitst in twee groepen, is dit echter van extra belang. C3. Hoewel er in het aanbod wel taalactiviteiten zijn opgenomen, is het onduidelijk hoe effectief deze worden uitgevoerd. C3.3 en C3.4 De actieve betrokkenheid van alle kinderen en het verrijken van het spelen en werken kan nog verder ontwikkeld worden. Aandachtspunt is het betrekken van alle kinderen bij de les, in plaats van een individuele beurtverdeling, waarbij de rest van de groep de aandacht snel verliest. Daarnaast zijn leerkrachten veel zelf aan het woord, en worden vooral gesloten vragen aan de kinderen gesteld. C3.5 Kinderen krijgen te weinig een kans zelf een oplossing te zoeken wanneer zich een probleem voordoet. C3.7 Anders dan voor groep 1 en vindt er nauwelijks planmatige differentiatie plaats van het aanbod aan de kinderen. Voor vrijwel alle kinderen zijn dezelfde activiteiten gepland. Onderzoeksdatum: Pagina 6 van 8

7 D ONTWIKKELING, BEGELEIDING EN ZORG D1 Ontwikkeling, begeleiding en zorg binnen de groep D1.1 Volgen van de brede ontwikkeling van alle kinderen 3 D1. De begeleiding is planmatig voor: de hele groep, de kleine (tutor)groep en het individuele kind D1.3 De evaluatie van de aangeboden begeleiding en zorg D1.4 Specifieke aandacht bij de begeleiding en zorg voor de taalontwikkeling D Ontwikkeling, begeleiding en zorg in de bredere zorgketen D.1 Leidsters/leerkrachten hebben een overzicht van de kinderen die zorg 3 nodig hebben die de voor- resp. vroegschool niet kan leveren, en van de aard van die zorg D. Leidsters/leerkrachten melden kinderen aan voor externe zorg wanneer de 3 voor- resp. vroegschool de gewenste zorg niet kan leveren D.3 De leidsters/leerkrachten blijven de ontwikkeling van kinderen met extra 3 zorg bijhouden D1. Er worden op nog niet structureel genoeg extra activiteiten gepland voor kinderen die achterblijven in hun ontwikkeling. D1.3 evalueert nog niet planmatig op welke wijze zorg verlopen is. D1.4 De leerkrachten hebben binnen de zorg nog geen specifieke aandacht voor de taalontwikkeling van kinderen. E KWALITEITSZORG BINNEN DE VOOR- C.Q. VROEGSCHOOL E1 Er is VVE-coördinatie in de voor- c.q. vroegschool E De voor- c.q. vroegschool evalueert de kwaliteit van VVE regelmatig E3 De voor- c.q. vroegschool evalueert de VVE-resultaten van alle kinderen 3 E4 De voor- c.q. vroegschool werkt planmatig aan VVE-verbetermaatregelen E5 De voor- c.q. vroegschool borgt de kwaliteit van haar VVE-educatie E6 In de kwaliteitszorg van de basisschool wordt ook specifiek naar VVE gekeken E1 Er is op op dit moment niet één persoon die de coördinatie van VVE als taak heeft. E Hoewel de school wel de kwaliteit van haar onderwijs regelmatig evalueert, doet zij dit nog niet specifiek voor het onderwijs aan jonge kinderen, met name de doelgroepkinderen. E4 De school heeft nog geen evaluaties uitgevoerd en derhalve ook nog geen verbetermaatregelen uitgevoerd op het gebied van VVE. E5 De school heeft vooral de wijze waarop in de kleutergroepen gewerkt wordt onvoldoende beschreven en is nog niet aan borging toegekomen. E6 heeft nog geen specifieke aandacht voor VVE in haar kwaliteitszorg. F DOORGAANDE LIJN F1 Er is VVE-coördinatie tussen de voor- en vroegschool F3 De voor- en vroegschool zorgen voor een warme overdracht F4 Het aanbod van de voor- en de vroegschool zijn op elkaar afgestemd F5 Het pedagogisch klimaat en het educatief handelen van de voor- en vroegschool is op elkaar afgestemd F6 De manier om met ouders om te gaan op de voor- en de vroegschool is op elkaar afgestemd F7 De interne begeleiding en zorg op de voor- en vroegschool zijn op elkaar afgestemd Onderzoeksdatum: Pagina 7 van 8

8 F1 Er is op dit moment op geen persoon die verantwoordelijk is voor de coördinatie tussen de voorscholen en de vroegschool. F De school krijgt enkel schriftelijke informatie over de kinderen die van de verschillende voorscholen in de kleutergroep binnenkomen. F3 - F7 De kinderen van komen van verschillende kinderopvanglocaties binnen de gemeente. Dat maakt het lastig om een doorgaande lijn te garanderen. Op dit moment is er een start gemaakt met overleg tussen de verschillende instanties in de wijk om een voldoende basisniveau te garanderen. Dit is nog in ontwikkeling. G OPBRENGSTEN VAN VVE G1 De resultaten worden gemeten conform de gemeentelijk afspraken Nvt G De resultaten zijn van voldoende niveau Nvt G3 Verlengde kleuterperiode 3 Op dit moment worden in het kader van VVE de opbrengsten niet beoordeeld, omdat noch de gemeente noch de voor- en vroegschool vastgesteld hebben wat de resultaten van VVE moeten zijn. 4. VERVOLGAFSPRAKEN Het bezoek heeft geen aanleiding gegeven voor het maken van vervolgafspraken. Onderzoeksdatum: Pagina 8 van 8