Voorlopig Ontwerp Ringweg Oost

Transcriptie

1 Projectnummer: Projectmanager: Harry Devilee Ambtelijk opdrachtgever: Programmamanager Bereikbaarheid, Chris de Vor Bestuurlijk opdrachtgever: Wethouder Bereikbaarheid, Financiën en Economie Robert Strijk Voorlopig Ontwerp Ringweg Oost Ontwerpnota Fasedocument bij herziening Kaderbesluit Opdrachtgever: Gemeente Leiden Opgesteld door: H.J. Devilee Datum: 27 juni 2012 Versie: Definitief voor Collegebehandeling Ontwerpnota Ringweg Oost Printdatum: 28 juni 2012 Pag. 1

2 Inhoudsopgave 1 INLEIDING ACHTERGROND / AANLEIDING DOEL VAN DE ONTWERPNOTA KADERBESLUIT SAMENHANGENDE BESLUITVORMING PROJECTOMSCHRIJVING PROBLEEMOMSCHRIJVING AFBAKENING EN INKADERING: RANDVOORWAARDEN EN UITGANGSPUNTEN BEOOGD RESULTAAT VOORLOPIG ONTWERP AFSTEMMING MET ANDERE PROJECTEN / ONTWIKKELINGEN WERKWIJZE PLANPROCES BESLUITVORMING EN MIJLPALEN ACTIVITEITEN NA KADERBESLUIT PROJECTBEHEERSING RESULTAAT ORGANISATIE TIJD INFORMATIE (COMMUNICATIE & PARTICIPATIE) KOSTEN, KANSEN EN RISICO S BIJLAGEN 1. PARTICIPATIEPROCES EN -PLAN 2. PLAN VAN AANPAK RUIMTELIJKE INPASSING RINGWEG OOST 3. VERKEERSKUNDIG FUNCTIONEREN RINGWEG OOST 4. BEELDENBOEK RINGWEG OOST; REFERENTIE ONTWERP (JUNI 2012) Ontwerpnota Ringweg Oost Printdatum: 28 juni 2012 Pag. 2

3 1 Inleiding In januari 2010 werd nam de Leidse gemeenteraad het Kaderbesluit voor het eerder vastgestelde voorkeurstracé van de Ringweg Oost dat deels via Leiderdorp loopt. In de Leiderdorpse gemeenteraad bleef het besluit toen uit. Gezien het sinds 2010 achterwege blijven van medewerking van Leiderdorp, gezien het feit dat de provincie geen maatregelen wil nemen om de ontstane impasse te doorbreken en gezien de ongewijzigde behoefte van Leiden om deze verbinding te realiseren, restte Leiden niet anders dan het tracé te verleggen naar het enige overgebleven haalbare tracé op Leids grondgebied. Dit is een tracé dat vanaf bedrijventerrein de Waard via een gedeeltelijke tunnel onder de de Sumatrastraat doorloopt en daar aantakt aan de Willem de Zwijgerlaan. Dit leidde ertoe dat het plan voor het voorkeurstracé gedeeltelijk moest worden aangepast waardoor het eerder genomen Kaderbesluit gedeeltelijk moet worden herzien. Inmiddels is het plan aangepast en is de haalbaarheid van een oplossing met een ondertunnelde Sumatrastraat voldoende in zicht gebracht om nu over te gaan tot een raadsvoorstel voor het nemen van een (herzien) kaderbesluit. In de studie die is uitgevoerd en uit de consultatie van betrokkenen is duidelijk geworden welke ruimtelijke opgave ontstaat voor een goede inpassing in De Waard en in De Kooi, waar percelen moeten worden verworven en sloop van woningen niet kan worden voorkomen. Ook is duidelijk geworden dat door de aanleg van deze ontbrekende schakel aan de oostzijde van de stad wensen in vervulling kunnen gaan om een kwaliteitsslag voor de binnenstad te maken, het doorgaande verkeer, inclusief openbaar vervoer, beter te bedienen en toekomstvast te maken. Daarnaast zien we dat mogelijkheden ontstaan om het bedrijventerrein De Waard te revitaliseren. Ook zien we dat een belangrijke kwaliteitsimpuls gegeven kan worden aan het woon- en verblijfsklimaat op de Lage Rijndijk en grote delen van de Sumatrastraat. Als laatste kan gemeld worden dat de toegankelijkheid voor het watertoerisme wordt verbeterd door de nieuwe brugverbinding ter plaatse van de huidige Sumatrabrug. Deze ontwerpnota beschrijft de stand van zaken van het project en geeft aan hoe het project vervolgd wordt. Het document levert daarmee de onderbouwing voor de herziening van het Kaderbesluit. 1.1 Achtergrond / Aanleiding In december 2008 stelden Burgemeester en Wethouders van Leiden de Kadernota Bereikbaarheid vast en daarmee een samenhangende visie op de bereikbaarheid van Leiden. Een haalbare visie bovendien, die van Leiden binnen tien jaar weer een goed bereikbare stad zal maken. Voor auto s, fietsers en voetgangers én met het openbaar vervoer. Zo komen er meer parkeerplekken in en rondom de stad en krijgt Leiden een logische structuur van ringwegen, zodat autoverkeer langs en niet door (het centrum van) de stad rijdt. Ook plannen voor het openbaar vervoer en voor de fiets maken deel uit van die visie. Minder doorgaand autoverkeer maakt de stad leefbaarder én beter bereikbaar. De plannen voor de Rijnlandroute en Ringweg Oost sluiten hier goed bij aan. Zo ontstaat er een verkeersstructuur die alle vormen van vervoer aan elkaar verbindt en die inwoners en bezoekers van Leiden de vrijheid geeft om de stad in en uit te gaan. Een verkeersstructuur bovendien, die het centrum en de woonwijken zoveel mogelijk ontlast van verkeer dat daar niet hoeft te zijn en op die manier positief bijdraagt aan het verblijfsklimaat. De structuur is ontworpen met oog op de toekomst: hij kan in elk geval de komende decennia de verwachte groei van het verkeer aan. In 2009 werd het Voorlopig Ontwerp opgesteld dat gebaseerd was op het voorkeurstracé dat gedeeltelijk via Leiderdorp loopt. Na het kaderbesluit in Leiden (januari 2010) en na de gemeenteraadsverkiezingen (maart 2010) ontstond in Leiderdorp een andere politieke situatie. Aanvullende voorwaarden werden gesteld en het draagvlak voor deze oplossing nam af. Medio 2011 heeft Leiden, gezien de ontstane situatie, een verkenning uitgevoerd naar de mogelijkheden van verleggen van het tracé waardoor de weg geheel over Leids grondgebied zou lopen. In de Quick scan (juli 2011) bleek al snel dat een dergelijke oplossing alleen mogelijk zou zijn als de Sumatrastraat grotendeels zou worden ondertunneld. Ook in de variantenstudie van 2008 was al gebleken dat een Ontwerpnota Ringweg Oost Printdatum: 28 juni 2012 Pag. 3

4 maaiveldoplossing met verkeer in twee richtingen door de Sumatrastraat niet aanvaardbaar was. Met name vanwege geluidsproblematiek. Wel werd uit de Quick scan, waar een oplossing met korte tunnel werd onderzocht, duidelijk dat een oplossing haalbaar kon worden bij verlenging van de tunnel. In december 2011 gaf de gemeenteraad toestemming om deze oplossing verder te onderzoeken en tot een herziening van het kaderbesluit te komen. Op dat moment was duidelijk dat medewerking van Leiderdorp niet mocht worden verwacht en dat de provincie niet bereid was om maatregelen te nemen. In maart 2012 was een basisplan met lange tunnel voldoende onderzocht om de voorlopige conclusie te kunnen trekken dat dit plan verder uitgewerkt zou worden tot een Voorlopig ontwerp. Het basisplan kwam tot stand met medewerking van stedenbouwkundig bureau Maxwan en het adviesbureau Movares. Bij die verdere uitwerking van het basisplan werd de betrokken buurten gevraagd aan een participatieproces deel te nemen en via consultatie op het basisplan te reageren ten einde gezamenlijk tot planverbetering te kunnen komen. Ringweg Oost: ontbrekende schakel in hoofdwegennet Ringweg Oost is één van de projecten die bijdraagt aan een betere bereikbaarheid. Aan de oostkant van Leiden ontbreekt een schakel in het hoofdwegennet. Om van zuid naar noord te komen, maken automobilisten veel gebruik van centrumstraten als de Langegracht, de Hooigracht en de Zijlsingel, of kiezen zij voor een route door Leiderdorp. De hoge verkeersdruk op deze routes zorgt vrijwel dagelijks voor files en doet afbreuk aan het woon- en leefklimaat in het centrum van de stad. In de afgelopen jaren heeft de gemeente Leiden onderzoek gedaan naar de mogelijke tracés van een Ringweg Oost. Voorkeurstracé Het voorkeurstracé van de Ringweg Oost leidt vanaf het Lammenschansplein over de Kanaalweg, kruist de Hoge Rijndijk gelijkvloers en gaat met een brug over de Nieuwe Rijn naar bedrijventerrein De Waard. Vanaf De Waard vervolgt het tracé via een tunnel onder de Zijl naar de Zijldijk in Leiderdorp. Vervolgens wordt via de Rietschans aangesloten aan de Engelendaal / Oude Spoordijk (N445). Inmiddels is het plan voor dit voorkeurstracé voor het gedeelte vanaf de brug over de Nieuwe Rijn vervangen door een plan dat geheel op Leids grondgebied kan worden aangelegd. Herzien tracé via ondertunnelde Sumatrastraat Op bedrijventerrein De Waard buigt het tracé nu af naar de as van de Admiraalsweg in het verlengde van de Sumatrastraat. Het tracé kruist De Oude Rijn met een tunnel die vlak nabij de Admiraal Banckertweg begint. De tunnel komt weer boven op de Sumatrastraat vlak bij de Surinamestraat. De weg volgt verder het tracé van de Sumatrastraat om aan te sluiten aan de Willem de Zwijgerlaan. Ontwerpnota Ringweg Oost Printdatum: 28 juni 2012 Pag. 4

5 Projectopdracht Ringweg Oost De totale projectopdracht luidt: Opstellen van randvoorwaarden, doen van onderzoeken, maken van integraal ontwerpen van wegen en kunstwerken, scheppen van planologisch kader, verwerven van voor de uitvoering noodzakelijke percelen, contractgereed maken, realiseren en opleveren van alle werken die samenhangen met de aanleg van de basisuitvoering van het tracé van de Ringweg Oost vanaf het Lammenschansplein tot en met de aansluiting op de Willem de Zwijgerlaan. De projectopdracht in de komende ontwerp- en voorbereidingsfase behelst het nader ontwerpen en opstellen van contractstukken van alle werken die samenhangen met de aanleg van de Ringweg Oost. Ook het voorbereiden van het planologisch kader, het verwerven van benodigde percelen en het uitwerken van de tijdelijke verkeerssituaties tijdens de uitvoeringsperiode maakt deel uit van de opdracht. Na voltooiing van deze opdracht zal het resultaat bij het voorstel voor het uitvoeringsbesluit worden aangeboden. Aanvullende opdrachten Separaat, maar integraal afgestemd worden ook uitgevoerd: Gebiedsontwikkelingen in De Waard en De Kooi In nauwe samenhang met de infrastructurele uitwerking van het tracé zal een project worden uitgevoerd dat met name de ontwikkeling van het aansluitende gebied rondom de RwO ter hand neemt. Organisatorisch zullen beide projecten als zelfstandige projecten worden uitgevoerd. Voor de omgeving echter zullen beide projecten in elkaar vloeien en zich naar buiten toe als één integraal project manifesteren. Tot de projectopdracht voor de gebiedsontwikkeling hoort: Verplaatsing van bedrijven. Het daadwerkelijk begeleiden van bedrijven bij bedrijfsverplaatsingen behoort niet tot de opdracht. Deze activiteiten worden in de reguliere gemeentelijke organisaties uitgevoerd. Herontwikkeling woningbouwlocaties; Het opnieuw ontwikkelen van de vrijkomende locaties. Omdat de verwervingskosten tot de projectuitgaven behoren, dient de eventuele positieve ontwikkelopbrengst in de projectinkomsten te worden ingebracht. Met mogelijke opbrengsten is in de raming nog geen rekening gehouden. Verwezen wordt naar de betreffende bijlage. Participatie in De Waard en De Kooi Zowel voor de aanleg van de infrastructurele werken (weg en tunnel) als voor de flankerende gebiedsontwikkeling zal een participatietraject met de betrokken bewoners en bedrijven uit De Waard en De Kooi doorlopen worden. Voor de aanleg van de infrastructuur is dit proces reeds enige maanden geleden gestart. Aan betrokkenen werd het basisplan voor de Ringweg oost ter consultatie voorgelegd. De tot op heden ontvangen reacties zijn voor zover relevant verwerkt in het plan. Voor de nadere inpassing van de weg en voor de aansluitende maaiveldinrichtingen zal het participatieproces na het kaderbesluit een vervolg krijgen. Verwezen wordt naar de betreffende bijlage. 1.2 Doel van de Ontwerpnota De ontwerpnota heeft enerzijds tot doel nadere informatie te verschaffen bij het raadsvoorstel voor het Kaderbesluit. Anderzijds is deze bedoeld om alle bij het project betrokkenen informatie te verschaffen over het proces en de te leveren prestaties. In dit fasedocument wordt de stand van zaken van het project en zijn onderdelen beschreven, worden de verrichte onderzoeken toegelicht en wordt een voorstel voor de te maken keuzes aangegeven. Dit fasedocument beschrijft vervolgens hoe het project uitgewerkt zal worden in het vervolgtraject, tijdens de ontwerp- en voorbereidingsfase, welke naar verwachting circa anderhalf jaar zal duren. Tijdens de uitwerking in het vervolgtraject zal door middel van voortgangsrapportages het verdere verloop worden aangegeven. In de rapportages zal worden aangegeven of en in welke mate wordt afgeweken van de in dit fasedocument aangegeven uitgangspunten. Ontwerpnota Ringweg Oost Printdatum: 28 juni 2012 Pag. 5

6 1.3 Kaderbesluit Doel: Bij de herziening van het Kaderbesluit wordt de Raad geïnformeerd over de kaders en uitgangspunten van het herziene plan voor de Ringweg Oost, de begroting van de projectkosten, de planning en de risico s. Tevens wordt krediet aangevraagd voor de dekking van de plankosten en uitvoeringskosten die gemaakt worden in de ontwerp- en voorbereidingsfase tot aan het Uitvoeringsbesluit en voor de verwervingen. Het Kaderbesluit markeert het afsluiten van de Definitiefase en de start van de Ontwerpfase. Het besluit wordt door de Gemeenteraad vastgesteld, nadat het College van Burgemeester en Wethouders daarover positief heeft besloten. Verwezen wordt naar het B&W Aanbiedingsformulier voor de besluittekst. Deze ontwerpnota biedt de nodige achtergrondinformatie bij het Kaderbesluit. Overal waar in deze nota Kaderbesluit wordt genoemd wordt in feite bedoeld Herziening van het eerder genomen Kaderbesluit van januari In december 2011 gaf de gemeenteraad toestemming om een tracé via de ondertunnelde Sumatrastraat verder te onderzoeken en tot een herziening van het kaderbesluit te komen. Op dat moment was duidelijk dat medewerking van Leiderdorp niet mocht worden verwacht en dat de provincie niet bereid was om maatregelen te nemen. Als eerste stap in het nieuwe onderzoek werd in maart 2012 een basisplan met lange tunnel onder de Sumatrastraat onderzocht en kon de voorlopige conclusie getrokken worden dat dit plan voldoende potentie had om verder uitgewerkt te worden tot een Voorlopig Ontwerp. Dat is inmiddels gebeurd. Bij die verdere uitwerking werd de betrokken buurten gevraagd aan een participatieproces deel te nemen en via consultatie op het basisplan te reageren ten einde gezamenlijk tot planverbetering te kunnen komen. Dit is conform het verzoek / de motie van de gemeenteraad. De raad werd over het proces geïnformeerd. Ontwerpnota Ringweg Oost Printdatum: 28 juni 2012 Pag. 6

7 1.4 Samenhangende besluitvorming De afgelopen maanden is het Uitvoeringsprogramma Bereikbaar Leiden opgesteld. Tegelijkertijd met het nieuwe kaderbesluit Ringweg Oost zal ook het Uitvoeringsprogramma in de Raad worden besproken. Ontwerpnota Ringweg Oost Printdatum: 28 juni 2012 Pag. 7

8 2 Projectomschrijving 2.1 Probleemomschrijving Het project Ringweg Oost komt voort uit / maakt deel uit van het programma Bereikbaarheid. Dit programma heeft als hoofddoelstelling om de bereikbaarheid van de stad en de leefbaarheid in het centrum en de woonwijken te verbeteren. Het beleidsmatige kader is neergelegd in de Kadernota Bereikbaarheid (2009). De Kadernota geeft een samenhangende visie op de toekomstige bereikbaarheid van Leiden. Het is een actualisering van het Gemeentelijk Verkeer- en Vervoerplan, Leiden, stad in beweging, uit Met vaststelling van de Kadernota Bereikbaarheid zijn de kaders geschetst voor het gemeentelijke verkeer- en parkeerbeleid. Het uitvoeringsprogramma Bereikbaar Leiden gaat een stap verder. Het maakt precies duidelijk welke projecten de gemeente Leiden gaat uitvoeren en wanneer en hoe die projecten bijdragen aan de bereikbaarheid van Leiden. Hoofdpunten uit het programma Bereikbaarheid zijn: de structuuringrepen voor het autoverkeer. Dit zijn een aantal grote ingrepen die ervoor zorgen dat de toekomstige verkeersstructuur van hoofdroutes in Leiden goed gaat functioneren. sterk verbeterd openbaar vervoer, waarvan de spoorverbindingen en de toekomstige verbindingen voor hoogwaardig openbaar vervoer (HOV), de ruggengraat vormen; zo weinig mogelijk doorgaand verkeer door het centrum; verbeteringen in het regionale fietsroutenetwerk; nieuwe parkeervoorzieningen. De Ringweg Oost vormt aan de oostelijke zijde van Leiden het alternatief voor verkeer wat nu door de binnenstad rijdt. De automobilisten moeten verleid worden om gebruik te maken van dit alternatief en dit kan alleen als de reistijd ongeveer gelijk blijft (extra omrij kilometers moeten worden gecompenseerd door een hogere snelheid op de Ringweg Oost ). Dit betekent dat de ligging van het tracé gezocht moet worden in de directe schil rondom de binnenstad, de maximale snelheid op de Ringweg Oost is 50 km/uur. Om de leefbaarheid van de binnenstad verder te verbeteren en tegelijkertijd de binnenstadwegen beschikbaar te houden voor lokaal bestemmingsverkeer wordt nu in het uitvoeringsprogramma voorgesteld om het gebied in de binnenstad te transformeren tot een 30-km gebied. De 30 km per uur maatregel zorgt ervoor dat de binnenstad volledig bereikbaar blijft voor bezoekers en bestemmingsverkeer. Voor doorgaand verkeer wordt het echter aantrekkelijker om gebruik te maken van alternatieven, zoals de Ringweg Oost. De verkeersmodellen tonen aan dat deze verschuiving inderdaad tot stand komt door enerzijds goede doorstroming op de hoofdroutes voor verkeer en anderzijds 30 km per uur in de binnenstad. De maximale snelheid van 30 km per uur maakt bovendien aantrekkelijke inrichting van de historische straten mogelijk. Het invoeren van de maatregel in de binnenstad (30-km zone) is alleen mogelijk als er een alternatief kan worden geboden voor het huidige doorgaande verkeer in de binnenstad. Dit alternatief vormt de Ringweg Oost. Ontwerpnota Ringweg Oost Printdatum: 28 juni 2012 Pag. 8

9 2.2 Afbakening en inkadering: randvoorwaarden en uitgangspunten Gemeentelijk Verkeer- en Vervoerplan 2005 (GVVP 2005) en Kadernota Bereikbaarheid (2009) In het kader van het Gemeentelijk Verkeers- en Vervoerplan 2005 (GVVP 2005) werd besloten een onderzoek uit te voeren naar de zogenaamde Kanalenroute, een verbinding tussen het Lammenschansplein en de Willem de Zwijgerlaan. Later is de naam van deze verbinding veranderd in Ringweg Oost. Met het Variantenonderzoek Ringweg Oost is invulling gegeven aan dit besluit. Het GVVP is in geactualiseerd door middel van de Kadernota Bereikbaarheid. Structuurvisie Leiden Door het college van Burgemeester en Wethouders is in 2009 de Structuurvisie Leiden vastgesteld. De belangrijkste elementen hieruit in verband met de Ringweg Oost zijn: De groen-blauwe zone Rijn-Schiekanaal / De Zijl is een belangrijk structurerend element in de regio; het versterken van de groenontwikkeling en de (recreatieve) mogelijkheden rondom het water is een belangrijk gegeven. Wandelen en fietsen in deze zone moet worden gestimuleerd. Het gebied De Waard wordt aangewezen voor een toekomstige verkenning naar de ruimtelijkeconomische ontwikkeling. Verkeerskundige hoofdstructuur en uitgangspunten Bereikbaarheid is randvoorwaarde voor het functioneren van de stad. Zowel voor de leefbaarheid als voor de economie. De ambities die Leiden heeft opgenomen in de toekomstvisie Leiden stad van ontdekkingen kunnen niet worden bereikt zonder een goede bereikbaarheid. Goede bereikbaarheid betekent niet alleen snel, maar vooral ook betrouwbaar. Leiden geeft prioriteit aan de bereikbaarheid van de toplocaties Bio Science Park, Binnenstad en Stationsgebied en draagt daarnaast uiteraard zorg voor de bereikbaarheid van de woonwijken. Voor de toplocaties is de ambitie om vanaf de A4 en de A44 binnen 15 minuten op een parkeerplaats te zijn, met een betrouwbaarheid van 95%. Op het moment dat de RWO wordt aangelegd en kan functioneren in 2020 leidt dit tot een verbetering van de reistijden naar de toplocaties. Gemiddeld nemen door de aanleg van de RWO de reistijden naar de toplocaties af met respectievelijk 2% in de ochtendspits en 14% in de avondspits. In de ochtendspits ligt de gemiddelde reistijd van en naar de toplocaties met en zonder RWO ongeveer 17 minuten, maar in de avondspits neemt de gemiddelde reistijd af met 5 minuten van 27 naar 22 minuten. De RWO draagt dus aanzienlijk bij aan de verbetering van de bereikbaarheid van de toplocaties, met name in de avondspits. De verkeersanalyses ten behoeve van het onderzoek naar het Voorlopig Ontwerp van de Ringweg Oost zijn gebaseerd op het verkeersmodel Regionale Verkeer Milieu Kaart (RVMK) van de regio Holland-Rijnland aangevuld met dynamische berekeningen met het RVMK+. Het basisjaar van dit verkeersmodel is 2008, het prognosejaar is De verkeersprognoses voor tussenliggende of verder weg liggende jaren zijn hiervan afgeleid. Wat betreft het verkeerskundige ontwerp van de ringweg zijn de volgende uitgangspunten gehanteerd. Het basisprofiel is een tweestrooks weg voor het autoverkeer (één rijstrook per rijrichting), waarbij extra stroken kunnen worden toegevoegd op kruispunten. De maximum snelheid is 50 km/h. Fietsverkeer langs de ringweg wordt afgewikkeld op vrijliggende fietspaden. Kruisingen tussen de ringweg en hoofdfietsroutes worden bij voorkeur ongelijkvloers uitgevoerd. Is dat niet mogelijk, dan worden deze kruisingen beveiligd met verkeerslichten. Besluit voorkeurstracé van de Ringweg Oost (dec 2008) In december 2008 hebben de gemeenteraden van Leiden en Leiderdorp een besluit genomen over het voorkeurstracé van de Ringweg Oost. Beide gemeenteraden hebben gekozen voor Variant Zijldijk (met een tunnel onder De Oude Rijn naar de Zijldijk). Omdat de financiering van de Ringweg Oost in december 2008 nog niet volledig geregeld was, was voor de gemeenteraad van Leiden de variant Sumatrastraat / Zijldijk toen nog niet afgevallen. Deze variant kende geen tunnel onder De Zijl, maar maakte gebruik van de Ontwerpnota Ringweg Oost Printdatum: 28 juni 2012 Pag. 9

10 Sumatrabrug en de Spanjaardsbrug, met eenrichtingsverkeer op (delen van) de Sumatrastraat, de Lage Rijndijk en de Zijldijk. De gemeenteraad van Leiderdorp heeft uitgesproken deze variant als eindoplossing onaanvaardbaar te vinden. Na het besluit werd gestart met de uitwerking van het voorkeurstracé. Kaderbesluit nadere uitwerking voorkeurstracé (jan 2010) In 2009 werd het Voorlopig Ontwerp opgesteld dat gebaseerd was op het voorkeurstracé dat gedeeltelijk via Leiderdorp loopt. Na het kaderbesluit in Leiden (januari 2010) en na de gemeenteraadsverkiezingen (maart 2010) ontstond in Leiderdorp een andere politieke situatie. Aanvullende voorwaarden werden gesteld en het draagvlak voor deze oplossing nam af. Besluit tot herziening kaderbesluit (dec 2011) Medio 2011 heeft Leiden gezien de ontstane situatie een verkenning uitgevoerd naar de mogelijkheden van verleggen van het tracé waardoor de weg geheel over Leids grondgebied zou lopen. In een Quick scan (juli 2011) bleek al snel dat een dergelijke oplossing alleen mogelijk zou zijn als de Sumatrastraat gedeeltelijk zou worden ondertunneld. In december 2011 gaf de gemeenteraad toestemming om deze oplossing verder te onderzoeken en tot een herziening van het kaderbesluit te komen. Daarbij werd via een motie aangegeven dat bij de planvorming de betrokken bewoners en ondernemers door middel van een participatieproces moeten worden betrokken. Hoewel van een aanzienlijke scopewijziging sprake is, zullen bij de herziening van het kaderbesluit zoveel mogelijk de eerder benoemde kaders worden gehandhaafd. Overeenkomst met de provincie Zuid-Holland over de RijnGouwelijn (BOII) Tussen de provincie en de gemeente is in 2008 een overeenkomst afgesloten waarin nadere afspraken werden gemaakt over de condities waaronder een Rijn Gouwelijn door de binnenstad van Leiden zou kunnen worden aangelegd. Een van de voorwaarden was het scheppen van financiele ruimte om een Ringweg Oost mogelijk te maken. Nu de plannen voor de Rijn Gouwelijn gewijzigd zijn houdt de gemeente vooralsnog vast aan die toezegging omdat zij zich op het standpunt stelt aan de verplichtingen te hebben voldaan. Nadere afspraken met de provincie moeten nog worden gemaakt. 2.3 Beoogd resultaat Met het eindresultaat worden primair onderstaande positieve effecten beoogd: verbetering van de doorstroming van het autoverkeer aan de oostzijde van het stadscentrum en daarmee samenhangend verbetering van de bereikbaarheid van onder andere het Leidse stadscentrum; een bijdrage aan de verbetering van het woon- en verblijfsklimaat in het centrum van Leiden; verbetering ontsluiting bedrijventerrein De Waard; verbetering van het woon- en verblijfsklimaat op de Sumatrastraat vanaf het kruispunt met de Lage Rijndijk tot de tunnelopening; minder hinder voor scheepvaart en autoverkeer door stremmingen tijdens opening van de Sumatrabrug; verhoging verkeersveiligheid, met name voor de fietsers op het kruispunt met de Lage Rijndijk; betere fietsverbinding van noord naar zuid langs het tracé; ruimtelijke inpassing van de weg in haar omgeving, behoud en waar mogelijk toevoeging van groen en verhoging van de groenkwaliteit en versterking van de groenstructuur; verantwoorde inpassing vanuit het oogpunt van luchtkwaliteit en verkeerslawaai; afstemming met de verkeerscirculatie in de aangrenzende wijken; mogelijk negatieve effecten (woon- en leefmilieu) op de directe omgeving van de weg; deze dienen door compenserende maatregelen zoveel mogelijk te worden beperkt en ten minste te voldoen aan de wet- en regelgeving op het gebied van geluidhinder en luchtkwaliteit. Ontwerpnota Ringweg Oost Printdatum: 28 juni 2012 Pag. 10

11 Nadelige effecten van dit plan: meer verkeer op Kanaalweg, kruispunt Kanaalweg / Hoge Rijdijk, Admiraal Banckertweg en Sumatrastraat ter hoogte van de aansluiting met de Willem de Zwijgerlaan, waardoor locaal een hogere milieubelasting; gaten in tunneldek, nodig uit oogpunt van veiligheid, geven onderbreking van het maaiveld in de Sumatrastraat; aanvullende milieumaatregelen in de vorm van geluidreducerend asfalt over grote delen van het tracé, naar verwachting enkele geluidschermen een geluidwerende woningisolatie kruispunt Kanaalweg / Hoge Rijdijk; voor de aanleg van de weg is ruimte nodig die ten koste gaat van diverse bedrijfspercelen in De Waard, een deel van het bestaande groen en bomen in de Zeeheldenbuurt en van woningen in de Sumatrastraat en aan de Lage Rijndijk; mogelijk waardevermindering / planschade van woningen door gewijzigde planologische situaties; uitvoeringshinder tijdens de bouw in de vorm van bouwoverlast voor de directe omgeving en tijdelijke verminderderde bereikbaarheid voor bewoners en bedrijven. 2.4 Voorlopig Ontwerp Inleiding Bij het uitgraven van het Rijn-Schiekanaal begin vorige eeuw werd het karakter van de Kanaalweg bepaald. De combinatie van groeninrichting en kanaal versterkte de verbindende functie en de stedenbouwkundige identiteit van de Kanaalweg. Deze identiteit en structuur dienen zoveel als mogelijk behouden te blijven, waar nodig versterkt en uitgebreid te worden. De Ringweg Oost als geheel wordt zo een ruimtelijke eenheid. Behalve de groenstructuur en het water zijn ook materialisering en straatmeubilair belangrijke instrumenten die, in de uitwerkingsfase, ingezet zullen worden om de uniformiteit en herkenbaarheid over het hele traject te optimaliseren. Voorgeschiedenis / vooronderzoeken In 2007 en 2008 werd een variantenstudie uitgevoerd naar de mogelijke tracéligging van de RwO. Gestart werd met elf mogelijke varianten, welke in eerste instantie werden teruggebracht naar vijf varianten. Daaruit werd in overleg met Leiderdorp een voorkeursvariant afgeleid. In deze variant werd de Kanaalweg verbonden met De Waard om vervolgens vanaf De Waard met een tunnel onder de Zijl met de Zijldijk aan te sluiten. Via de Rietschans wordt vervolgens aangesloten aan de N445, het verlengde van de Willem de Zwijgerlaan. Na het uitblijven van medewerking van Leiderdorp is het plan voor deze voorkeursvariant verlaten. Inmiddels is een plan aangepast en is een alternatief via de ondertunnelde Sumatrastraat uitgewerkt. Stedenbouwkundige visie Met realisatie van het traject Ringweg Oost ontstaat een ringweg rondom de binnenstad van Leiden. Zorgvuldige inpassing is een must. Zoals de tunnel voor het centraal station en de overkluizingen in de Willem de Zwijgerlaan leiden tot verbeterde condities voor de omliggende wijken, zo zal het laatste onderdeel van de ring perspectief moeten bieden voor de Waard en de Kooi. Dit wordt geborgd door realisatie van een weg die landschappelijk wordt ingepast, gekoppeld is aan een lineaire groenstructuur en voor een groot deel ondergronds wordt aangelegd. De missing link in het tracé van de Ringweg Oost ligt tussen de Kanaalweg en de Willem de Zwijgerlaan. Een logische, heldere en snelle verbinding tussen deze wegen gaat over de Waard en via de ondertunnelde Sumatrastraat in de Kooi. De asverschuiving van het tracé, de verbinding tussen de Nieuwe Rijnbrug en de Sumatrabrug, dient op de Waard te worden gerealiseerd. De aanwezige stedenbouwkundige structuur biedt vijf voor de hand liggende mogelijkheden deze verschuiving een plek te geven. De bestuurlijke keuze is gemaakt voor een tracé via de een brug over de Nieuwe Rijn linksaf bij de Admiraal Banckertweg tot de Oude Rijn. De keuze voor dit tracé wordt bepaald door een combinatie van factoren waarbij ruimtelijke inpassing, complexiteit, kosten, civiel- en verkeerstechnische eisen naast algemene beleidsuitgangspunten vanuit de structuurvisie 2011 een rol spelen. De gekozen variant scoort hoog voor wat betreft ruimtelijke inpassing, helderheid van profiel, verwerving, het in stand houden van de ontsluitingsstructuur van de Ontwerpnota Ringweg Oost Printdatum: 28 juni 2012 Pag. 11

12 Waard, het mogelijk maken van fietsroutes parallel aan het tracé en het versterken van de groen/ blauwe verbindingen in de stad. Daarmee maakt deze optie niet alleen korte termijn doelstellingen waar, maar biedt dit ook de mogelijkheid lange termijn doelstellingen te realiseren. Voor de stedenbouwkundige inpassing van de Ringweg Oost door de Kooi en de Waard heeft het college van B&W zich uitgesproken voor realisatie van een zo lang mogelijke tunnel. Dat betekent voor de Kooi dat de Ringweg ter hoogte van het Marecollege (voormalige Da Vinci college) weer bovengronds zal komen. Een kruising van de Ringweg met de Surinamestraat is namelijk om verkeerskundige redenen noodzakelijk. Om milieutechnische redenen (geluid, fijnstof) is het tracé iets verlegd naar het oosten en zullen woningen in de Sumatrastraat en aan de Lage Rijndijk gesloopt dienen te worden. De te verwerven percelen zullen naar verwachting na realisatie van de Ringweg deels weer bebouwd gaan worden om een deel van het verdreven programma terug te brengen op locatie en de ruimtelijke structuur te herstellen. Opdracht voor Voorlopig Ontwerp Aan adviesbureau Movares werd een integrale opdracht gegeven voor het uitvoeren van alle nodige verkeerskundige, milieukundige en civieltechnische studies, voor het opstellen van het voorlopige ontwerp voor het plan via de ondertunnelde Sumatrastraat en het maken van kostenramingen. Daarbij werd het plan voor het zuidelijk deel van het tracé aangehouden en het noordelijk deel vanaf het kruispunt Hoge Rijndijk van een nieuw plan voorzien. Scopewijzigingen plan ten opzichte van plan Kaderbesluit januari 2010: Doortrekken fietspad Kanaalweg naar De Waard Geen aparte langzaam verkeersbrug naast de Wilhelminabrug Verbreding van de Wilhelminabrug, alleen voor het vaste gedeelte van de brug aan de westzijde (stadszijde). De hoofddoorvaart (doorvaarthoogte en breedte) en bovenbouw van de brug blijven ongewijzigd; Verlegging van het tracé op De Waard naar de Admiraal Banckertweg en in De Kooi naar een ondertunnelde Sumatrastraat. Activiteiten en onderzoeken Aan adviesbureau Movares werd een integrale opdracht gegeven voor: verkeerskundige studies; milieukundige onderzoeken; studies voor de tunnelveiligheid; civieltechnische studies; opstellen van het voorlopige ontwerp van het plan; maken van kostenramingen; verzorgen van visualisaties. Bij de uitwerking van het voorkeurstracé tot Voorlopig Ontwerp zijn de deze activiteiten en onderzoeken uitgevoerd en werden de resultaten en inzichten vertaald in het Voorlopig Ontwerp. Onderstaand een uiteenzetting van de onderzoeken en een ontwerpverantwoording. Verkeerskundige onderzoeken Met behulp van het regionale verkeersmodel, RVMK 2008, zijn prognoses opgesteld van de te verwachten verkeersintensiteiten (gemotoriseerd verkeer) op verschillende momenten in de toekomst. Deze gegevens vormden de basis voor onderzoek naar de verkeersafwikkeling op de kruisingen Kanaalweg Hoge Rijndijk, Admiraal Bankertweg, Surinamestraat en Willem de Zwijgerlaan en zijn gebruikt als input voor het milieukundig haalbaarheidsonderzoek, voor de effecten op luchtkwaliteit en geluidhinder. Voor de volgende jaren zijn de verkeersintensiteiten voorspeld en als input gehanteerd voor vervolgstudies: 2013: het jaar voorafgaande aan de realisatie van de eerste fase van de Ringweg Oost (t.b.v. milieuonderzoek); 2020: de situatie na openstelling van de tunnel (t.b.v. onderzoek luchtkwaliteit en t.b.v. toetsing verkeersafwikkeling); Ontwerpnota Ringweg Oost Printdatum: 28 juni 2012 Pag. 12

13 2030: 10 jaar na openstelling van de ringweg (t.b.v. geluidonderzoek en t.b.v. toetsing verkeersafwikkeling). Ringweg Oost als onderdeel van de verkeerskundige hoofdstructuur Omdat de verkeersberekeningen voor de Ringweg Oost onderdeel vormen van de berekening van de verkeerskundige hoofdstructuur van Leiden, zijn de uitgangspunten aangereikt vanuit deze hoofdstructuur. De onderbouwing van de verkeersanalyses zijn verwoord in een afzonderlijke notitie: Verkeerskundig functioneren Ringweg Oost, welke als bijlage is bijgesloten. Onderzochte scenario s Voor het traject tussen de Kanaalweg en de Willem de Zwijgerlaan is een verkeerssimulatiemodel voor het jaar 2020 en 2030 gebouwd om te kunnen beoordelen of de kruispunten het verkeer kunnen verwerken. In dat model zijn de plannen voor het instellen van de 30km/h maatregel in de binnenstad en de Rijnlandroute (Zoeken naar Balans) opgenomen (scenario 1). Hierbij is gebruik gemaakt van gegevens uit het statische verkeersmodel van de gemeente Leiden voor het planjaar 2020 en Daarnaast werd ook indicatief het effect beschouwd van een eventueel doortrekken van de N11 naar de Kanaalweg (scenario 2). Hiervoor zal separaat een nadere studie worden uitgevoerd. Resultaten Voor zowel de ochtendspits als de avondspits zijn berekeningen uitgevoerd. De avondspits blijkt iets drukker te zijn dan de ochtendspits. De groei van het verkeer tussen 2020 en 2030 is in de ochtendspits circa 7%, in de avondspits is dit circa 5%. Op basis van deze simulaties zijn ook kruispuntberekeningen gedaan om de benodigde lengte van de opstelvakken te kunnen bepalen. De belangrijkste conclusies uit het onderzoek luiden: het is druk op het netwerk, maar er ontstaan geen files waardoor het netwerk vast komt te staan; op sommige momenten ontstaan wachtrijen; in de avondspits is het drukste punt de kruising met de Willem de Zwijgerlaan, in de ochtendspits is dat de kruising met de Hoge Rijndijk; in de simulaties zien we een druk verkeersbeeld, waar bij een brugopening wachtrijen ontstaan, die echter steeds weer goed oplossen; door het overal toepassen van verkeersafhankelijke regelingen stroomt het verkeer op de Ringweg oost goed door; op de Hoge Rijndijk blijft het verkeer wel doorstromen, echter de snelheid is relatief laag. Als onderbouwing wordt verwezen naar de rapportage Dynamische Verkeerssimulaties Ringweg Oost tussen Hoge Rijndijk en Willem de Zwijgerlaan. Fietsverkeer Door de afdeling Ruimte en Milieubeleid van de gemeente Leiden is een advies uitgebracht over de afwikkeling van het fietsverkeer op en nabij de kruising Kanaalweg Hoge Rijndijk. Dit advies is verwoord in de notitie Fietsverkeer rondom Wilhelminabrug, maart De belangrijkste conclusies luiden: - de voorgestelde oplossing voor de instelling van tweerichtingsverkeer op het (te verbreden) fietspad aan de zuidkant van de Hoge Rijndijk tussen Kanaalweg en Burggravenlaan is uit overwegingen van planologie (fietsroutes) en verkeersveiligheid acceptabel; - uit planologische overwegingen (fietsroutenetwerk) is het aan te bevelen het fietspad langs de Kanaalweg door te trekken naar het noorden, over de nieuwe brug over de Nieuwe Rijn naar De Waard, en verder via De Waard naar de Sumatrabrug. Ook in de Structuurvisie Leiden (2009) wordt voor deze fietsverbinding gepleit, als onderdeel van een recreatieve route langs het kanaal tussen de groene zones ten zuiden van Leiden en ten noorden van Leiderdorp. Ontwerpnota Ringweg Oost Printdatum: 28 juni 2012 Pag. 13

14 In de voorkeursvariant van het Voorlopig ontwerp bij het kaderbesluit van 2010 was het doortrekken van een fietsverbinding tussen Kanaalweg en de Waard niet opgenomen. Nu is ervoor gekozen de fietsverbinding naar De Waard wel aan te leggen, lopend langs het tracé van de Ringweg. Wijkcirculatie Als onderdeel van het Voorlopig Ontwerp is door het projectteam Ringweg Oost onderzoek verricht naar de verkeerscirculatie in de woonwijken en bedrijventerreinen die grenzen aan de ringweg. De grootste wijzigingen in de verkeerscirculatie vinden plaats op en rond het bedrijventerrein De Waard en in De Kooi door de aanleg van de ondertunneling van de Sumatrastraat. Ten zuiden van de Kanaalweg wordt zo weinig mogelijk veranderd in de verkeerscirculatie, waardoor het verkeer zo goed mogelijk wordt gespreid over de verschillende aansluitingen op de ringweg. De Melchior Treublaan kan na aanleg van de tunnel onder de spoorlijn niet langer worden aangesloten op de Kanaalweg. Indien wordt gekozen voor een ongelijkvloerse aansluiting bij de Julius Caesarbrug, kan de aansluiting van het Van Vollenhovenplein waarschijnlijk niet worden gehandhaafd. Na realisatie van de Ringweg Oost moet het ontstaan van mogelijke (onverwachte) sluiproutes in de gaten gehouden worden. Binnen de wijken kunnen daar, indien noodzakelijk, maatregelen tegen getroffen worden. Het bedrijventerrein wordt ontsloten via de ringweg. Op de kruising Ringweg Oost Admiraal Banckertweg komen verkeerslichten en zijn alle verkeersbewegingen voor het gemotoriseerde verkeer mogelijk. Een belangrijk uitgangspunt is dat de verkeerssystemen van de woonwijk Zeeheldenbuurt en het bedrijventerrein De Waard gescheiden blijven. Een aansluiting van het tracé op de Zeeheldenbuurt is in het plan voor de Ringweg Oost niet voorzien. Ook tijdens de participatiebijeenkomsten met de bewoners van de Zeeheldenbuurt werd dit nog eens benadrukt. Op de kruising van de Ringweg Oost met de Surinamestraat komen eveneens verkeerslichten en zijn ook alle verkeersbewegingen voor het gemotoriseerde verkeer mogelijk. Een belangrijk uitgangspunt is dat sluipverkeer in De Kooi wordt vermeden en dat bestemmingsverkeer voldoende toegankelijk blijft. Milieukundig onderzoek / Luchtkwaliteit Voor de realisatie van de Ringweg Oost is de gemeente Leiden wettelijk verplicht een luchtonderzoek uit te laten voeren. Hierin moeten de gevolgen van het project op het gebied van luchtkwaliteit in beeld worden gebracht ten behoeve van het (voor)ontwerp bestemmingsplan. Het uitgevoerde onderzoek geeft een haalbaarheidsindicatie, maar is als onderbouwing voor de planologische procedure nog te globaal. NSL Het Nationaal Samenwerkingsprogramma Luchtkwaliteit (NSL) is op 1 augustus 2009 in werking getreden. Als een project al in het NSL is opgenomen, dan is er geen aanvullend luchtonderzoek nodig zolang de uitgangspunten overeenkomen met de uitgangspunten gehanteerd in het NSL. De aanleg en invloed van het nieuwe ontwerp van de Ringweg Oost is nog niet opgenomen in het NSL. Er is daarom aanvullend onderzoek nodig om aan te tonen dat de weg na ingebruikname voldoet aan de Wet luchtkwaliteit. In Nederland zijn de maatgevende luchtverontreinigende stoffen stikstofdioxide (NO 2 ) en fijn stof (PM 10 ). Nieuwe tracévariant en luchtonderzoek 2009 Een groot deel van het tracé is al beschouwd in een luchtonderzoek dat in 2009 door DGMR is uitgevoerd. Het tracé is in vergelijking met dat onderzoek op een belangrijk gedeelte veranderd: in plaats van een route aan de oostzijde van het Rijn-Schiekanaal volgt de Ringweg Oost vanaf industrieterrein De Waard nu een route, onder de Oude Rijn, door de woonwijk De Kooi. In het tracé bevindt zich een tunnel (met openingen, volgens het zgn. dicht / open, DODO, principe) met een totale lengte van bijna 900 meter, waarin het verkeer uit de twee richtingen door één tunnelbuis rijdt. In deze tunnel zijn uit veiligheidsoverwegingen drie gaten ontworpen, om enerzijds te zorgen voor meer ventilatie zodat de vervuilde lucht gelijkmatiger Ontwerpnota Ringweg Oost Printdatum: 28 juni 2012 Pag. 14

15 verdeeld en niet alleen via de tunnel in- uitgang vrij zal komen en anderzijds te waarborgen dat bij calamiteiten een veilige ontsnapping geboden kan worden. In de toekomstige situatie treden ook veranderingen op in de bebouwing in De Kooi. De woningen aan de oostkant van de Sumatrastraat tussen de Lage Rijndijk en de Javastraat verdwijnen, waardoor de wegas van de tunnel verder van de woningen aan de westzijde zal komen te liggen. Inputdata De RWO komt in 2020 in de uiteindelijke situatie gereed. Bij de realisering van de uiteindelijke situatie hoort ook de aanleg van de tunnel door De Kooi. Het onderzoek naar luchtkwaliteit wordt dan ook uitgevoerd voor de uiteindelijke situatie in In de rapportage van Geluid en Lucht wordt over scenario 1, met Rijnlandroute (Zoeken naar Balans) en met 30 km binnenstad, zonder aansluiting N11, gerapporteerd. Door de gemeente Leiden zijn vervoersprognoses aangeleverd voor de wegen in het onderzoeksgebied, waarbij voor de verschillende wegvakken is aangegeven hoeveel verkeer van de verschillende voertuigklassen er op is gemodelleerd. Hierbij is voor de voertuigverdeling tussen de verschillende klassen eveneens gebruik gemaakt van cijfers van de gemeente Leiden. Rekenmethode De berekeningen zijn uitgevoerd met de online-rekenapplicatie van de NSL-monitoringstool ( De rekenpunten zijn langs de wegvakken geplaatst conform de voorschriften van de RBL Dit houdt in dat de rekenpunten op 10 meter van de wegrand of tunnelbak zijn geplaatst, tenzij zich op kortere afstand van de weg zich gevels bevinden. Dan zijn de rekenpunten op de gevels geplaatst. Resultaten NO 2 De hoogste berekende concentratie NO 2 in 2020 bevindt zich in rekenpunt 5 aan de oostzijde van tunnelgat 2 en bedraagt 38,7 µg/m 3. Dit is een gevolg van de emissie van een deel van de tunnel die daar vrij komt en de korte afstand tot de bebouwing aan die zijde. Ook in de rekenpunten 3 en 1 langs de tunnelgaten liggen is er sprake van concentraties in de buurt van de 38 7 µg/m 3. PM 10 Ook de hoogste berekende concentratie PM 10 in 2020 bevindt zich in rekenpunt 5 aan de oostzijde van tunnelgat 2 en bedraagt 29,1 µg/m 3. De concentraties langs de overige tunnelgaten liggen daar weer dicht bij in de buurt. Conclusie Het tracé van het oude en van het nieuwe ontwerp valt voor het zuidelijk gedeelte samen. Vergelijking van de verkeerscijfers voor de overlappende delen van het oude onderzoek (voor het eerdere Kaderbesluit van januari 2010) met de cijfers gebruikt voor dit onderzoek wijst uit dat de intensiteiten in het oude milieuonderzoek hoger zijn. Daar komt bij dat in het oude milieuonderzoek is uitgegaan van realisatie in 2017, terwijl in de huidige tracévariant van realisatie in 2020 wordt uitgegaan. De emissiefactoren van PM 10 en NO x voor 2017 zijn hoger dan in Door de afname van zowel hoeveelheid verkeer als emissiefactoren kan voor het overlappende gedeelte gesteld worden dat overal bij de oude tracévariant waar de luchtkwaliteit voldeed aan de wettelijke eisen, dit ook zal gelden voor dezelfde wegvakken in de huidige tracévariant. In het onderzoek van DGMR werden geen overschrijdingen gevonden van de normen uit de Wet Luchtkwaliteit, zodoende zullen er ook geen overschrijdingen optreden voor de ongewijzigde wegvakken binnen de huidige variant. De luchtkwaliteit langs de beschouwde wegvakken ter plaatse van de tunnel (DODO) voldoet aan de in de Wet Luchtkwaliteit gestelde normen voor NO 2 en PM 10. Langs de tunnelmonden en tunnelgaten is er als gevolg van de uitstoot van emissies uit de tunnel weliswaar sprake van duidelijk verhoogde concentraties, maar deze concentraties blijven beneden de grenswaarden voor luchtkwaliteit. Ontwerpnota Ringweg Oost Printdatum: 28 juni 2012 Pag. 15

16 Ten behoeve van de na het Kaderbesluit in gang te zetten bestemmingsplanprocedure zullen de berekeningen opnieuw en nauwkeuriger worden bepaald. Omdat betrokken bewoners te kennen hebben gegeven dit proces van lucht- en geluidberekeningen kritisch te willen volgen zullen de onderzoeksresultaten die dan beschikbaar komen, aan hen worden toegelicht. Aan de hand van de resultaten uit dit haalbaarheidsonderzoek van Movares kan geconcludeerd worden dat de opname van het nieuwe tracé van de Ringweg Oost in het bestemmingsplan voldaan zal kunnen worden aan de wettelijke eisen op het gebied van luchtkwaliteit. Milieukundig onderzoek / Geluidhinder Voor de realisatie van de Ringweg Oost is de gemeente Leiden wettelijk verplicht een onderzoek naar verkeerslawaai uit te laten voeren. Hierin moeten de gevolgen van het project op het gebied van geluidhinder in beeld worden gebracht ten behoeve van het (voor)ontwerp bestemmingsplan. Door Movares is onderzoek verricht naar de effecten van de Ringweg Oost op de geluidhinder in de directe omgeving van de weg. Het uitgevoerde onderzoek geeft een haalbaarheidsindicatie, maar is als onderbouwing voor de planologische procedure nog te globaal. In de rapportage van Geluid en Lucht wordt over scenario 1, met RLR ZnB en met 30 km binnenstad, zonder aansluiting N11, gerapporteerd. De geluidbelasting op geluidgevoelige objecten langs het tracé van de Ringweg Oost is berekend voor de jaren 2013 (een jaar voorafgaand aan realisatie) en 2030 (10 jaar na openstelling van de ringweg). Bij het geluidonderzoek is onderscheid gemaakt tussen nieuwe situaties en reconstructies, omdat hiervoor verschillende grenswaarden gelden. In het geval van de Ringweg Oost kan gesteld worden dat voor het tracé op de Kanaalweg sprake is van een reconstructie. Voor de nieuwe brug naar het bedrijventerrein De Waard en het eerste deel (Admiraal Banckertweg, deels door het park) is sprake van een nieuwe weg. Waar de Admiraal Banckertweg overgaat in de Admiraalsweg volgt het tracé naar alle waarschijnlijkheid weer de bestaande wegen tot de weg overgaat in de tunnel onder de Sumatrastraat richting de Willem de Zwijgerlaan. Voor nieuwe situaties geldt een voorkeursgrenswaarde van 48 db, met een maximale ontheffing voor bestaande woningen in stedelijk gebied van 63 db. De gemeente Leiden streeft ernaar om aan de voorkeursgrenswaarde van 48 db te voldoen (Geluidnota Leiden). Er is sprake van een reconstructie, indien de toename van het geluidniveau in 2030 ten gevolge van de realisatie van de ringweg 2 db of meer bedraagt ten opzichte van de toetswaarde (de waarde in 2013 dan wel een eerder verleende hogere waarde). Dit is op veel plaatsen langs de Ringweg Oost het geval. Bij overschrijding van de voorkeursgrenswaarde dienen maatregelen te worden getroffen om dit effect te compenseren. Lukt dat niet met maatregelen aan de bron (wegdek) of met afscherming, dan kan een hogere waarde worden aangevraagd, al dan niet in combinatie met maatregelen aan de bebouwing, waarbij de maximale grenswaarden (binnen en buiten) niet overschreden mogen worden. Conclusie De belangrijkste conclusies op het gebied van geluidhinder luiden: Langs de Kanaalweg kan door toepassing van stil asfalt overal worden voldaan aan de Wet Geluidhinder. Dat geldt zowel voor de woningen aan de Kanaalweg zelf, als voor de woningen en flats aan de overzijde van het water. Langs het nieuwe gedeelte van de Ringweg Oost, ten noorden van de Hoge Rijndijk, dienen geluidschermen te worden geplaatst, waarbij op voorhand is uitgegaan van schermhoogten die in de omgeving zijn in te passen, te weten: o schermen van 1,5 m hoogte op de brug over de Nieuwe Rijn (beperking in verband met beweegbare brug); o schermen van ca. 3 m hoogte aan weerszijden van de weg tussen de nieuwe brug en de Hoge Rijndijk. Ten behoeve van de na het Kaderbesluit in gang te zetten bestemmingsplanprocedure zullen de berekeningen opnieuw en nauwkeuriger worden bepaald. Omdat betrokken bewoners te kennen hebben Ontwerpnota Ringweg Oost Printdatum: 28 juni 2012 Pag. 16

17 gegeven dit proces van lucht- en geluidberekeningen kritisch te willen volgen zullen de onderzoeksresultaten die dan beschikbaar komen, aan hen worden toegelicht. Aan de hand van de resultaten uit dit haalbaarheidsonderzoek van Movares kan geconcludeerd worden dat de opname van het nieuwe tracé van de Ringweg Oost in het bestemmingsplan voldaan zal kunnen worden aan de wettelijke eisen op het gebied van geluidhinder. Voorlopige ontwerpen Het gehele tracé is ingedeeld in een twintigtal onderdelen / deelprojecten, genummerd van zuid naar noord. Deze deelprojecten worden hierna beschreven. Voor een toelichting wordt verwezen naar het Beeldenboek Ringweg Oost. dd. juni 2012 dat als onderdeel van het Voorlopig Ontwerp is samengesteld. Algemene ontwerpuitgangspunten: - De Ringweg Oost wordt uitgevoerd als een tweestrooksweg (één rijstrook per rijrichting); ter plaatse van belangrijke kruispunten kunnen extra rijstroken of opstelstroken nodig zijn. - De maximum snelheid bedraagt 50 km/h. - Fietsverkeer langs de ringweg maakt gebruik van vrij liggende fietspaden. - Kruisingen van de ringweg met hoofdfietsroutes worden bij voorkeur ongelijkvloers uitgevoerd. Waar dat om moverende redenen niet mogelijk is, worden deze kruisingen beveiligd met behulp van verkeerslichten. - De groene zone langs het Rijn- Schiekanaal dient, conform de Structuurvisie, te worden behouden en waar mogelijk versterkt. - Verkeersontwerp en het ontwerp van de openbare ruimte komen tot stand in wisselwerking, waarbij de verkeerstechniek niet dominant is. Deelprojecten: (0) Kruispunt Lammenschansplein Buiten scope van de voorkeursvariant Nadat ontwerpkeuzes voor de Rijnlandroute gemaakt zijn, met name wat betreft de locatie van de aansluitingen op het Leidse wegennet, kan het ontwerp voor het toekomstige Lammenschansplein gemaakt worden. Vooralsnog wordt de reconstructie van het kruispunt pas op de langere termijn verwacht. Om die reden is dit gedeelte buiten de scope van het project Ringweg Oost geplaatst. Ontwerpnota Ringweg Oost Printdatum: 28 juni 2012 Pag. 17

18 Wel werden vooruitlopend aanpassingen aan de Lammenbrug en op de kruising doorgevoerd. Door het wijzigen van de rijstrookindeling en verkeerslichtenregeling werd een betere doorstroming verkregen. In de raming van de bouwkosten van de Ringweg Oost is geen bedrag opgenomen voor eventuele toekomstige aanpassingen van het Lammenschansplein. (1) Wegvak Kanaalweg tussen Lammenschansplein en spoorkruising Er verandert relatief weinig ten opzichte van de huidige situatie. Wel zullen, waar mogelijk, de bomenrijen aan weerszijden van de weg verder aangevuld worden. Ruimtelijke inpassing: Herstellen oorspronkelijke bomenrijen. Verkeerskundig: Bij de aansluiting met het Kanaalpark worden vooralsnog geen verkeerslichten geplaatst. Geluidhinder: Toepassen geluidreducerend asfalt. (2) Spoorkruising Kanaalweg In het kader van Spoorse Doorsnijdingen is van het ministerie van Verkeer en Waterstaat subsidie ontvangen om de bouw van een spooronderdoorgang voor fietsers, voetgangers en autoverkeer te realiseren. Het werk zal onder regie van ProRail worden uitgevoerd. Ruimtelijke inpassing: Ter plaatse van deze knoop ligt al een spoorbrug en een brug voor langzaam verkeer. Deze objecten vormen een uitdaging voor een acceptabele ruimtelijke inpassing. Verkeerskundig: Er komt een ongelijkvloerse kruising met het spoor en de fietsroute langs de spoorlijn. De Melchior Treublaan kan door de tunnelconstructie niet worden aangesloten op de ringweg. Een knelpunt voor de doorstroming op de ringweg (spoorwegovergang en fietsoversteek met verkeerslichten) wordt door de onderdoorgang opgeheven. Daarnaast wordt door aanleg van de spooronderdoorgang de verkeersveiligheid verbeterd. (3) Wegvak Kanaalweg tussen spoorkruising en Julius Caesarbrug Er verandert relatief weinig ten opzichte van de huidige situatie. Wel zullen parkeerhavens plaats maken voor groenstroken en zullen, waar mogelijk, de bomenrijen doorgezet worden. Ruimtelijke inpassing: Zorgvuldiger landschappelijke inpassing is noodzakelijk. Dit leidt bv tot het herstellen oorspronkelijke bomenrijen.. Ter plaatse van het tennispark Roomburg kan een groene verharde berm worden aangelegd (graskeien), waarop bezoekers van het tennispark kunnen parkeren. Bij voorkeur zal het parkeren elders worden opgelost. Verkeerskundig: Bij aanleg van een onderdoorgang bij de Julius Caesarbrug (zie 5) kan het Van Vollenhovenplein waarschijnlijk niet worden aangesloten op de ringweg. Geluidhinder: Toepassen geluidreducerend asfalt. Ontwerpnota Ringweg Oost Printdatum: 28 juni 2012 Pag. 18

19 (4) Oversteek bij Julius Caesarbrug De veiligheid van de huidige oversteek van langzaam verkeer over de Kanaalweg vanaf en naar de Julius Caesarbrug kan worden verbeterd. Daarbij speelt zeker het te overwinnen hoogteverschil voor het overstekende verkeer een rol. Vanuit de omgeving is aandacht hiervoor gevraagd. Er zijn twee varianten uitgewerkt: (4a) Onderdoorgang bij Julius Caesarbrug Vooralsnog buiten scope van het project Ter hoogte van de brug wordt in de Ringweg Oost een onderdoorgang voor autoverkeer aangelegd, waardoor langzaam verkeer kruisingsvrij de weg kan oversteken. Ruimtelijke inpassing: Goede inpassing mogelijk, zie Beeldenboek. Verkeerskundig: Veilige oversteek voor langzaam verkeer. Voorts wordt een knelpunt in de ringweg opgeheven (verkeerslichten). (4b) Verschoven wegas bij Julius Caesarbrug Binnen scope van het project Ter hoogte van de brug wordt de as van de Ringweg Oost enkele meters in westelijke richting verschoven. Voor langzaam verkeer wordt hierdoor een veiligere oversteek mogelijk gemaakt, doordat er een vlak gedeelte ontstaat waar fietsers zich kunnen opstellen. Ruimtelijke inpassing: Verschoven wegas, geen fraaie inpassing in de omgeving, gaat ten koste van een aantal bomen en zal landschappelijk ingepast dienen te worden. Verkeerskundig: Veiligere oplossing dan de huidige situatie, doch conflicten blijven mogelijk en het knelpunt in de doorstroming op de ringweg blijft bestaan. Geluidhinder: Toepassen geluidreducerend asfalt. (5) Wegvak Kanaalweg tussen Julius Caesarbrug en kruispunt Hoge Rijndijk Ruimtelijke inpassing: Zoveel mogelijk wordt gebruik gemaakt van de bestaande weg. Zorgvuldige landschappelijke inpassing is noodzakelijk om de groene identiteit van de weg te behouden. Verkeerskundig: Voldoende lang opstelvak voor verkeer dat afslaat naar de Wilhelminabrug om te voorkomen dat rechtdoorgaand verkeer op de ringweg wordt gehinderd bij brugopening. Geluidhinder: Toepassen geluidreducerend asfalt. (6) Kruispunt Hoge Rijndijk / Kanaalweg Doordat in het wegontwerp de huidige Kanaalweg richting kanaal is verplaatst, wordt de bocht naar de Wilhelminabrug ruimer. Dit heeft tot gevolg dat het dek van de eerste aanbrug verbreedt dient te worden. Ontwerpnota Ringweg Oost Printdatum: 28 juni 2012 Pag. 19

20 Ruimtelijke inpassing: In de voorkeursvariant hoeven geen woningen te worden gesloopt. Hierdoor ontstaat er wel een lichte knik in de as van de ringweg, die verkeerskundig gezien nog net aanvaardbaar is. Zorgvuldige landschappelijke inpassing is noodzakelijk om de groene identiteit van de weg te behouden. Die is nog niet helemaal gewaarborgd. Verkeerskundig: Alle richtingen op het kruispunt zijn mogelijk voor automobilisten. Fietsverkeer langs de Kanaalweg in noordelijke richting kan gebruik maken van het tweerichtingsfietspad over de nieuwe brug naar De Waard. De vrije busbaan op de Hoge Rijndijk West wordt opgeheven en gebruikt voor alle gemotoriseerd verkeer. Het rechtsaf vak op de Kanaalweg wordt verlengd. Geluidhinder: schermen van ca. 3 m hoogte tussen de Nieuwe Rijnbrug en de Hoge Rijndijk. Financieel: Er hoeven geen woningen te worden gesloopt. (6) Wilhelminabrug De huidige Wilhelminabrug wordt gehandhaafd. Wel zal de vaste aanbrug aan de stadszijde wigvormig worden verbreed. Nb.1 Het openen van de brug tijdens de spitsuren heeft grote invloed op de verkeersafwikkeling. Met de vaarwegbeheerder moeten hiertoe bindende afspraken worden gemaakt over het bruggenregime. Nb.2 Door de provincie wordt nagedacht over de toekomst van de Wilhelminabrug. De brug is gedateerd, de doorvaarthoogte voldoet volgens haar beleidsnota niet aan de wensen van de provincie. Vooralsnog zijn er echter geen concrete plannen. (7) Tijdelijke verkeersvoorzieningen Kanaalweg en omgeving Voor het uitvoeren van de werken en het bereikbaar houden van de omgeving zal onderzocht worden welke tijdelijke maatregelen genomen moeten worden. (8) Aanpassen wijkcirculatie Kanaalweg en omgeving Nadat de Ringweg Oost is aangelegd zullen naar verwachting aanpassingen nodig zijn om de wijkcirculatie optimaal af te stemmen. Onderzocht zal worden welke maatregelen genomen moeten worden. (9) Verkeersbrug over de Nieuwe Rijn Voor het ontwerp van deze ophaalbrug is gekozen voor een wegdek met twee rijstroken in zuidelijke richting en 1 rijstrook in noordelijke richting, en aan de westzijde een tweezijdig fietspad. Voor de aanleg van de brug is het noodzakelijk dat een of meerdere woonschepen worden verplaatst. Ook zullen aan weerszijden van de brug bedrijven moeten worden verplaatst. Deze brug is zowel geschikt voor autoverkeer als voor (brom)fietsers. Dit maakt de brug breder dan bij het vorige kaderbesluit gepland. Ruimtelijke inpassing: de vormgeving van de ophaalbrug moet nog worden bepaald, aandacht zal worden besteed voor zorgvuldige inpassing in het stadsbeeld. Er wordt naar gestreefd om een voetgangerspassage onder het noordelijke landhoofd op te nemen, waardoor ongelijkvloers aansluiting wordt verkregen met de recreatieve groen-blauwe zone van het Rijn- Schiekanaal. In gesloten stand van de brug zal er voldoende doorvaarthoogte zijn voor passage door recreatievaart. Geluidhinder: schermen van 1,5 m hoogte op de brug over de Nieuwe Rijn (beperking in verband met beweegbare brug); Financieel: Om de brug aan te leggen moeten voor en achter de brug bedrijfspercelen worden verworven. Ontwerpnota Ringweg Oost Printdatum: 28 juni 2012 Pag. 20

21 (10) Wegvak op industrieterrein De Waard Vertrekpunt voor het ontwerp is dat het park bij de Zeeheldenbuurt zijn parkfunctie behoudt en dat zo veel mogelijk bedrijfspanden worden gespaard. In overleg met betrokken bewoners zullen voor de parkinrichting plannen worden gemaakt. Op verschillende plekken is ruimte nodig: - bij de aanlanding van de brug over de Nieuwe Rijn (aanleg van landhoofd); - voor voorsorteerstroken bij kruispunten; - bij de ingang van de tunnel; De Admiraal Banckertweg wordt aangesloten als een volledige T-aansluiting, geregeld met behulp van verkeerslichten. Voor voetgangers en fietsverkeer is hier een oversteek van de Ringweg oost mogelijk. De Sumatrabrug wordt een brug die alleen toegankelijk is voor langzaam verkeer en hulpdiensten Ruimtelijke inpassing: Herinrichten en versterken van kwaliteit van het park, landschappelijke inpassing van het wegprofiel, hernieuwde inrichting van de te verwerven bedrijfspercelen. Oversteekbaarheid van de weg naar de groen blauwe zone van de Rijn- en Schiekade mogelijk maken, bij voorkeur door ongelijkvloerse kruising(en) met de Ringweg Oost. Groencompensatie door verbinding te maken tussen de noordelijke en de oostelijke groenstrook rond de Zeeheldenbuurt. Verkeerskundig: Ontsluiting bedrijventerrein De Waard direct op de Ringweg Oost. Geluidhinder: geluidsarm asfalt. (12) Nieuwe brug over de Oude Rijn t.p.v. huidige Sumatrabrug (boven de tunnel) Door het aanleggen van een tunnel onder de Admiraalsweg en de Sumatrastraat dient de huidige Sumatrabrug gesloopt te worden. Op dezelfde locatie wordt op het dak van de tunnel een nieuwe brug gefundeerd. Deze ophaalbrug wordt beduidend smaller dan de huidige brug en is bedoeld als fiets/voetgangersbrug met incidenteel een wat zwaardere belasting door voertuigen van hulpdiensten. Vanuit milieu- en stedenbouwkundige overwegingen is de tunnel in het midden van de beschikbare ruimte tussen de bestaande bebouwing gesitueerd. Het tracé loopt hierdoor onder de locatie van de huidige brug door, waardoor de brug eerst gesloopt moet worden voordat met de aanleg van de tunnel begonnen kan worden. De beschikbare ruimte op de beide oevers van de Oude Rijn is beperkt zodat het voor de handliggend is om de nieuwe Sumatrabrug boven op de nieuw te construeren tunnel te situeren. De insteek voor het ontwerp is een sobere en doelmatige ophaalbrug waarbij moet worden voldaan aan de basis-eis: het faciliteren van fiets- en voetgangersverkeer. Ontwerpnota Ringweg Oost Printdatum: 28 juni 2012 Pag. 21

22 Door het bewegende deel iets naar het noorden te verplaatsen is het geheel faseringstechnisch eenvoudig te maken. Het beweegbare deel heeft een breedte van 10,50 meter, terwijl de doorvaarthoogte voor het scheepvaartverkeer onder de brug 2,20 meter is. Het nieuwe middensteunpunt ligt in noordelijke richting verschoven t.o.v. het oude steunpunt en wordt beschermd door een remmingswerk. De hameistijlen van de ophaalbrug zijn op het noordelijk landhoofd gesitueerd waardoor dit landhoofd wat groter is dan het zuidelijke landhoofd. Achter het noordelijke landhoofd dient een nieuwe kademuur te worden opgetrokken. Het zuidelijke landhoofd heeft een dubbelfunctie als kademuur en als landhoofd. De middenpijler kan relatief licht worden uitgevoerd. Op het dek is een fietspad in twee richtingen aangebracht en een voetpad. Breedte fietspad is 3,75 meter terwijl het voetpad een breedte heeft van 1,80 meter. Het dek zal berekend worden op het kunnen dragen van motorvoertuigen van hulpdiensten die in geval van nood van het kunstwerk gebruik maken. Doordat de fundatie van de brug op het dak van de tunnel is gedacht, ontstaan ter plaatse van het noordelijke landhoofd ruimtes. Deze ruimtes zijn te gebruiken voor het bewegingswerk / installaties van de brug. De toegang naar deze ruimtes gaat ook via het noordelijke landhoofd. Aan de vormgeving en inpassing in de ruimtelijke omgeving zal nadere aandacht worden geschonken. (13) Tijdelijke verkeersvoorzieningen bedrijventerrein De Waard Voor het uitvoeren van de werken en het bereikbaar houden van de omgeving zal onderzocht worden welke tijdelijke maatregelen genomen moeten worden. (14) Aanpassen wijkcirculatie bedrijventerrein De Waard Nadat de Ringweg Oost is aangelegd zullen naar verwachting aanpassingen nodig zijn om de wijkcirculatie optimaal af te stemmen. Onderzocht zal worden welke maatregelen genomen moeten worden. (15) Tunnel Oude Rijn tussen De Waard en de Sumatrastraat Door het aanleggen van een tunnel onder het huidige tracé van de Admiraalsweg en de Sumatrastraat ontstaat er een mogelijkheid de Oude Rijn onderdoor te kruisen waarbij de overlast voor de omgeving beperkt wordt en de doorvaartmogelijkheid voor scheepvaart vergroot wordt. De tunnel ligt grotendeels op de noordelijke oever van de Oude Rijn. Door het ondergronds brengen van de verbinding, ontstaat ruimte voor verdere stedenbouwkundige inrichting van het gebied, wordt de verkeersveiligheid voor met name fietsers aanmerkelijk vergroot en wordt het leefklimaat sterk verbeterd. Tunnelveiligheid De voorgestelde tunnel is van het type DODO (Dicht - Open - Dicht - Open). Hierdoor valt de tunnel niet onder de Tunnelwet. Deze wet is namelijk van toepassing op tunnels met een dichte lengte langer dan 250 meter. Aan de (verkeers)veiligheid in de tunnel zullen evenwel geen concessies worden gedaan. In overleg met de Veiligheidsregio Hollands Midden zullen nadere onderzoeken plaatsvinden en zal een Ontwerpnota Ringweg Oost Printdatum: 28 juni 2012 Pag. 22

23 Veiligheidsplan worden opgesteld. In het plan zijn diverse technische installaties opgenomen. Indien uit nader onderzoek blijkt dat aanvullende tunneltechnische installaties moeten worden opgenomen om de veiligheid te waarborgen, dan zullen die worden toegevoegd. Door de openingen in het dak is er hier sprake van een viertal korte tunnels. Deze openingen worden zo gepositioneerd dat tijdens brand de rookgassen kunnen ontsnappen. Daar tegenover staat het feit dat de tunnel (het dak) een afscherming vormt tegen geluid en schadelijke gassen. Deze twee belangen, grote openingen tijdens brand, kleine openingen t.b.v. milieuaspecten, staan haaks op elkaar en worden in dit ontwerp nog verder geoptimaliseerd. In overleg met de hulpdiensten is al een gedegen onderzoek uitgevoerd. Dit onderzoek zal na het kaderbesluit vervolgd worden en uitmonden in een veiligheidsplan. De open delen bestaan uit een betonnen U-bak waarvan de wanden en de vloer uit beton bestaan. Het gesloten deel van de tunnel bestaat geheel uit een betonnen doorsnede. De wanden bestaan uit betonnen (diep)wanden, terwijl ook het dak en de vloer uit beton wordt opgebouwd. Het inwendige van de tunnel bestaat uit twee rijstoken die gescheiden worden door een barrier / rijstrookscheiding. Hierover worden nog nadere afspraken met de Veiligheidsregio Hollands Midden worden gemaakt. Door de rijstrookscheiding wordt de verkeersveiligheid voldoende gewaarborgd. Voor de bouw van de tunnel in deze gevoelige ondergrond met in de onmiddellijke nabijheid niet onderheide woningen zullen gespecialiseerde funderingstechnieken worden toegepast. Onder andere is in het ontwerp opgenomen om over grote lengte zgn. diepwanden toe te passen. Dit zijn betonnen wanden van ca 1 meter dikte die trillingsvrij kunnen worden aangebracht. Door het massieve karakter van de wanden wordt een robuuste scheiding aangebracht tussen bouwput en belendingen. Dit onderzoek zal na het kaderbesluit vervolgd worden. Lengte van de tunnel: Aan de zijde van De Waard wordt de lengte van de tunnelinrit bepaald door het te hanteren hellingpercentage. Door het grote hoogteverschil tussen het diepste punt van de tunnel en het maaiveld van circa 12 meter is een hellingpercentage van maximaal 5,5 % toegepast. Dit heeft voornamelijk te maken met de eisen die het vrachtverkeer stelt. De totale lengte van de gesloten tunneldelen bedraagt ca. 600 meter en van de gehele tunnel ca. 900 meter. (16) Herinrichting kruispunt Lage Rijndijk het karakter van dit kruispunt zal aanmerkelijk veranderen. Autoverkeer van en naar De Waard zal niet meer mogelijk zijn. Dat blijft alleen mogelijk voor langzaam verkeer. De hoofdstroom van auto s bevindt zich nu immers in de tunnel. De doorgaande fietsroutes op dit kruispunt zullen aanmerkelijk in kwaliteit en verkeersveiligheid toenemen. (17) Herinrichting Sumatrastraat (boven de tunnel) Boven op de tunnel ontstaat ruimte voor een groenere inrichting. Verder zullen ventwegen en parkeerplaatsen worden aangelegd. De ventwegen zullen als 30 km gebied worden ingericht en naar verwachting zullen de autobussen hun normale routes kunnen behouden. Voor de inrichting zijn diverse mogelijkheden. In overleg met betrokken bewoners zullen hiervoor plannen worden gemaakt. De inrichting van het maaiveld dient met zorg voor de omgeving plaats te vinden en een bijdrage te leveren aan de leefkwaliteit van de Kooi. Plaatsing, grootte en vormgeving van de gaten in het tunneldak en de tunnelmond vormen hier mede een ruimtelijke opgave welke ook in het kader van de participatie nader zal worden uitgewerkt. (18) Herinrichting Sumatrastraat tussen tunnelmond en Willem de Zwijgerlaan Om de aanleg van de parallelstructuur aan de oostzijde van de tunnel mogelijk te maken zal een enkele woning aan de Ceramstraat gesloopt moeten worden. Deze parallelweg zal via de Paramaribostraat worden aangesloten aan de Sumatrastraat. Dit kruispunt met de Surinamestraat zal met verkeerslichten worden geregeld. (19) Aanpassen kruispunt Willem de Zwijgerlaan Er worden geen fysieke aanpassingen verwacht. Wel zullen de verkeersregelinstallatie en de ANWB bewegwijzering worden aangepast. Ontwerpnota Ringweg Oost Printdatum: 28 juni 2012 Pag. 23

24 (20) Tijdelijke verkeersvoorzieningen De Kooi Voor het uitvoeren van de werken en het bereikbaar houden van de omgeving zal onderzocht worden welke tijdelijke maatregelen genomen moeten worden. (21) Aanpassen wijkcirculatie De Kooi Nadat de Ringweg Oost is aangelegd zullen naar verwachting aanpassingen nodig zijn om de wijkcirculatie optimaal af te stemmen. Onderzocht zal worden welke maatregelen genomen moeten worden. Planoptimalisatie na Kaderbesluit Tijdens de uitwerking naar het Kaderbesluit is, mede na de reacties van de consultatiegroepen, geconstateerd dat de gekozen ontwerpen op diverse aspecten nog verbeterd kunnen worden. Ook zullen aanvullende onderzoeken aanleiding kunnen vormen om het plan in detail te wijzigen. Daarbij worden verschillende belangenpartijen langs het gehele tracé betrokken bij de nadere uitwerking van het ontwerp en de inpassing van de RWO in de omgeving. Onderwerpen: - Inpassing kruispunt Hoge Rijndijk en vormgeving geluidvoorzieningen; - Ontsluiting van bedrijfsterreinen aan de Nieuwe Rijn (Bouwbedrijf, scheepswerven, zeeverkenners, gemeentelijke werf); - Tracéligging in park Zeeheldenbuurt (afhankelijk van verplaatsingsmogelijkheden gemeentelijke werf) - Aansluiting bedrijventerrein Adm. Banckertweg en verkeerscirculatie op bedrijventerrein De Waard; - Inrichting en vormgeving park Zeeheldenbuurt; - Nadere locatie, afwerking en detaillering gaten en vluchtwegen in tunneldek; - Afwerking en detaillering tunnelinritten; - Inrichting en vormgeving openbare ruimte Sumatrastraat; Bestemmingsplannen Om het planologisch kader te scheppen voor de aanleg van de Ringweg Oost moeten bestaande bestemmingsplannen worden aangepast. Het beoogde resultaat is een nieuw, volgens de RO-standaarden opgezet bestemmingsplan voor het voorkeurstracé van de Ringweg Oost in Leiden. Het voorkeurstracé raakt de volgende vigerende bestemmingsplannen binnen Leiden: Cronesteinsepolder; Zuidelijke Schil; De Waard/Zeeheldenbuurt; Leiden Noord / De Kooi. De Ringweg Oost is in recente actualiseringplannen niet meegenomen. Voor de Ringweg Oost zal daarom een afzonderlijk bestemmingsplan worden opgesteld. Het plangebied van dit bestemmingsplan omvat het gehele tracé van de Ringweg Oost, inclusief de aansluitingen. Planning planologisch proces september 2012: Voorlopig Ontwerp (Kaderbesluit) vastgesteld door college en gemeenteraad; oktober 2012: Voorontwerpbestemmingsplan vastgesteld door B&W; februari 2013: Ontwerpbestemmingsplan vastgesteld door B&W; juni 2013: Vaststelling bestemmingsplan door B&W; september 2013 Vaststelling bestemmingsplan door gemeenteraad; december 2013 Bestemmingsplan van kracht (einde beroepstermijn), tenzij beroep wordt ingesteld bij de Raad van State. Dan geldt nog een periode van 6 tot 8 maanden voor behandeling van het beroep (in het kader van de Crisis en herstelwet). Ontwerpnota Ringweg Oost Printdatum: 28 juni 2012 Pag. 24

25 Ten behoeve van het ruimtelijk besluit wordt tevens een Mer-beoordeling op grond van de Wet Milieubeheer uitgevoerd om de milieu aspecten van het project goed in beeld te hebben en een volwaardige plaats in de besluitvorming te geven. Dit sluit ook aan bij de wens van de betrokken bewoners. Planschade en nadeelcompensatie Bestemmingsplannen en andere planologische besluiten kunnen schade veroorzaken. Dit kan zowel directe als indirecte schade zijn. Artikel 6.1 lid 1 Wro geeft gedupeerden een recht op schadevergoeding (planschade). Het gaat dan met name om schade die bestaat uit vermindering van de waarde van een onroerende zaak. Het nieuwe bestemmingsplan Ringweg Oost kan tot planschade leiden. Op dit moment is het nog niet voldoende bekend om hoeveel gedupeerden het gaat en welke bedragen daarbij aan de orde zijn. Zeker is dat een aantal bedrijven zal verdwijnen door de komst van de Ringweg Oost en dat een aantal woningen in waarde zal dalen ten gevolge van de nieuwe situatie. Tevens zal er in ieder geval één woonschip verplaatst moeten worden. Naast planschade op grond van de Wro kan ook sprake zijn overige schade, die niet valt aan te merken als planschade als gevolg van het wijzigen van het planlogisch regime. De aanleg van de Ringweg Oost kan tijdens de uitvoering tijdelijk verminderde bereikbaarheid van bedrijven tot gevolg hebben, waardoor een verminderde bedrijfsuitoefening zou kunnen optreden. Getracht zal worden om de bereikbaarheid zoveel mogelijk in stand te houden door tijdelijke alternatieve ontsluitingen. Ondanks dat kan niet uitgesloten worden dat bedrijven een beroep moeten doen op nadeelcompensatie. De gemeentelijke afdeling Vastgoed en Grondzaken heeft bij het vorige kaderbesluit door het bureau SAOZ een indicatieve raming laten opstellen van mogelijke planschades en nadeelcompensaties. Die ramingen werden voor het aangepaste plan geactualiseerd en reserveringen werden in de begroting opgenomen. Verwerving en schadeloosstelling Om de aanleg van de Ringweg Oost mogelijk te maken dient de gemeente in bezit te komen van een aantal percelen grond met opstallen welke thans in bezit zijn bij particulieren. Naast de aankoop van de grond en opstallen dient bijkomende schade die de particulier of rechtspersoon ondervindt, vergoed te worden. Op basis van externe waardebepalingen en een aantal aannames met betrekking tot de schadeloosstellingen is er een raming gemaakt van de kosten van verwerving en schadeloosstelling. Het spreekt voor zich dat dit proces in zorgvuldige afstemming met betrokken bewoners en ondernemers en moet plaatsvinden. Voor het schadeloosstellen zal de onteigeningsmethodiek gehanteerd worden die ook door de onteigeningsrechter wordt toegepast. Uiteraard zal al het mogelijke ondernomen worden om met de eigenaar tot een minnelijke verwerving te komen. De ervaring leert dat een minnelijke verwerving veel tijd en geld bespaart. Indien nodig zal het traject van de minnelijke aankopen en het onteigeningstraject parallel aan elkaar gelopen worden. Om tot een kostenraming te komen voor de verwerving van de grond en opstallen is op basis van het schetsontwerp van het tracé een inventarisatie gemaakt van de percelen die verworven c.q. onteigend dienen te worden. Op basis van deze inventarisatie is de vrijwillige onderhandse verkoopwaarde van de percelen bepaald door een externe taxateur. Naast de aankoopsom zal de gemeente in voorkomende gevallen ook bijkomende schade aan verkopers moeten vergoeden, conform hetgeen is bepaald in de onteigeningswet. Zodra definitief bekend is hoe het tracé zal gaan lopen en het Kaderbesluit is genomen, kan gestart worden met de aankoop van de percelen. Het betreft voornamelijk percelen op De Waard en in De Kooi. Een aantal aan te kopen percelen op De Waard betreft erfpachtgrond. Naast kosten voor aankoop en schadeloosstelling dient in het geval van erfpacht ook aan het gemeentelijk erfpachtbedrijf de boekwaarde van het perceel vergoed te worden. In het voorgaande kaderbesluit (januari 2010) werd al krediet vrijgemaakt om de eerste percelen te kunnen verwerven. Nu bij de herziening van het kaderbesluit zal aanvullend krediet worden gevraagd voor de overige te verwerven percelen. Ontwerpnota Ringweg Oost Printdatum: 28 juni 2012 Pag. 25

26 Hoge Rijndijk / Brug Nieuwe Rijn Op het kruispunt met de Hoge Rijndijk zullen geen woningen worden verworven. Wel is aan een beperkt aantal bewoners / eigenaren van de Hoge Rijndijk en het Utrechtse Jaagpad te kennen gegeven dat gezien de onzekerheid die door de plannen is ontstaan, de gemeente onder voorwaarden bereid is hun woning aan te kopen. Hiertoe is in maart 2010 door het college een besluit genomen. Wel moeten voor de aanleg van de Nieuwe Rijnbrug op deze locatie enkele bedrijfspercelen worden verworven. Brug Nieuwe Rijn / Admiraal Banckertweg Om de weg vanaf de Nieuwe Rijnbrug door te trekken naar de Admiraal Banckertweg zal ruimte gemaakt moeten worden. Niet alleen voor de weg zelf, maar ook voor een fietspad en voetpad en voor een parallelstructuur voor de ontsluiting van de naastgelegen (rest)percelen. In het onderzoek worden niet alleen de percelen aan de zuidkant (bouwbedrijf, scheepswerven, zeeverkenner, gemeentelijke vestiging van Stedelijk Beheer) betrokken, maar ook de percelen aan de overzijde van de weg. Bij de uitwerking spelen stedenbouwkundige, verkeerskundige en financiële overwegingen een rol. De zoektocht naar een eventuele vervangende locatie voor Stedelijk Beheer zal hierin eveneens worden meegenomen. Omdat nu nog geen duidelijkheid kan worden geboden, is vanuit oogpunt van risicobeheersing er vooralsnog van uitgegaan dat Stedelijk Beheer op haar huidige locatie zal worden gehandhaafd. Mocht later anders blijken, dan zal het plan op dit onderdeel worden aangepast. De consequenties zullen in dat geval in de voortgangsrapportage van de Ringweg Oost gemeld worden. Admiraal Banckertweg / park Zeeheldenbuurt Om de weg te kunnen aanleggen zal een deel van het huidige park verloren gaan. Gestudeerd wordt welke mogelijkheden kunnen ontstaan ter compensatie. In het onderzoek worden de toekomstmogelijkheden van de gemeentelijke vestiging Stedelijk Beheer betrokken. Ook wordt onderzocht of door verwerving van een (deel van een) perceel aan de Willem Barentzstraat groenstroken ten noorden en ten oosten van de Zeeheldenbuurt met elkaar verbonden kunnen worden. Sumatrastraat / Lage Rijndijk Om de bouw van de tunnel mogelijk te maken moet een aantal woningen aan de oostzijde van de Sumatrastraat, aansluitend aan de Lage Rijndijk verworven worden. Dit geldt ook voor een aantal woningen aan de zuidoost zijde van het kruispunt Lage Rijndijk. Al deze woningen behoren tot het eigendom van woningbouwcorporatie De Sleutels. De gemeente is hierover in overleg met de woningbouwcorporatie. Sumatrastraat / Willem de Zwijgerlaan Om de bouw van de parallelweg langs de tunnel mogelijk te maken moet een enkele woning aan de Ceramstraat verworven worden. Deze woning behoort tot het eigendom van woningbouwcorporatie Portaal. De gemeente is hierover in overleg met de woningbouwcorporatie. Ook is nabij deze locatie een speelveld van woningbouwcorporatie Ons Doel in het geding. De gemeente is met alle betrokken of mogelijk betrokken ondernemers en belanghebbenden in overleg. Verkeerssituatie tijdens de uitvoering De uitvoering van de werken zal zodanig gekozen worden dat de bereikbaarheid van de omgeving maximaal gewaarborgd wordt en de overlast tot een minimum beperkt blijft. Daarbij speelt ook de samenhang met andere majeure verkeerskundige projecten een rol. In overleg met de gemeentelijke verkeersregisseur is een globaal uitvoeringsdraaiboek opgesteld. In de volgende uitwerkingsfase zal een nauwkeurige uitvoeringsplanning worden opgesteld. Onderstaand de belangrijkste uitgangspunten. Bereikbaarheid van bedrijventerrein De Waard: Het uitvoeringsdraaiboek zal in grote mate bepaald worden door het in stand houden van de bereikbaarheid van het bedrijventerrein De Waard voor alle verkeer. Op dit moment is dit terrein voor autoverkeer alleen bereikbaar via de Sumatrabrug. Voor de aanleg van de tunnel zal deze brug gesloopt moeten worden om later vervangen te worden door een brug voor langzaam verkeer (en alarmverkeer). Voordat tot sloop kan worden overgegaan zal de nieuwe ontsluiting (aan de zuidzijde via de Nieuwe Rijnbrug) gerealiseerd moeten zijn. Ontwerpnota Ringweg Oost Printdatum: 28 juni 2012 Pag. 26

27 Uitvoeringsfasering: De Ringweg Oost wordt in de periode van 2014 tot en met 2019 gerealiseerd. In het uitvoeringsdraaiboek wordt een zevental deelgebieden onderscheiden en is een globale uitvoeringsvolgorde bepaald. 7 1 e kwartaal e kwartaal 2019 Nieuwe Sumatrabrug Wegvak De Waard Inrichitng Sumatrastraat boven zuidelijke deel Kruispunt Lage Rijndijk Verkeersmaatregel: Verkeer De Waard via Nieuwe Rijnbrug / Hoge Rijndijk 6 1 e kwartaal e kwartaal 2019 Onderdoorgang Sumatrastraat (zuidelijk deel fase 1) Onderdoorgang Sumatrastraat (zuidelijk deel fase 2 Inrichting Sumatrastraat boven noordelijk deel) Verkeersmaatregel: Verkeer De Waard via Nieuwe Rijnbrug / Hoge Rijndijk Bouw tunnel Oude Rijn in 2 fasen ivm scheepvaart 4 1 e kwartaal e kwartaal 2017 Onderdoorgang Sumatrastraat (noordelijk deel) Nieuwe Rijnbrug Verkeersmaatregel: Verkeer De Waard via Lage Rijndijk / Leiderdorp Kooilaan volledige T-aansluiting W de Zwijgerlaan Verkeer Stedelijk beheer beperken tijdens bouw 3 4 e kwartaal e kwartaal 2017 Kruispunt Hoge Rijndijk Aanpassen aanbrug Wilhelminabrug Onderdoorgang JC brug Wegvak Willem de Zwijgerlaan - tunnelingang Verkeersmaatregel: Kanaalweg per werkvak afsluiten Hoge Rijndijk moet beschikbaar blijven 2 1 e kwartaal e kwartaal 2015 Wegvakken Kanaalweg Verkeersmaatregel: Kanaalweg per werkvak afsluiten 1 2 e kwartaal e kwartaal 2015 Onderdoorgang onder spoor Verkeersmaatregel: bypass of Kanaalweg afsluiten Ontwerpnota Ringweg Oost Printdatum: 28 juni 2012 Pag. 27

28 Indicatief wordt aan de volgende verkeersmaatregelen gedacht: (0) Kruispunt Lammenschansplein Kan pas worden uitgewerkt nadat de plannen van de Rijnlandroute bekend zijn. (1) Wegvak Kanaalweg tussen Lammenschansplein en spoorkruising Om het wegvak te maken zal de Kanaalweg op deze locatie voor alle verkeer worden afgesloten. (2) Onderdoorgang onder spoor Kanaalweg Nader onderzocht zal worden of een omleidingsweg moet worden gemaakt langs de bouwwerken, waarbij ook de spoorbomen (AHOB) moeten worden verplaatst, of dat de Kanaalweg op deze locatie voor alle verkeer wordt afgesloten. (3) Wegvak Kanaalweg tussen spoorkruising en Julius Caesarbrug Om het wegvak te maken zal de Kanaalweg op deze locatie voor alle verkeer worden afgesloten. (4a) Asverschuiving weg nabij Julius Caesarbrug Om het wegvak te maken zal de Kanaalweg op deze locatie voor alle verkeer worden afgesloten. (4b) Onderdoorgang nabij Julius Caesarbrug (buiten scope) Nader onderzocht zal worden of een omleidingsweg moet worden gemaakt langs de bouwwerken, of dat de Kanaalweg op deze locatie voor alle verkeer wordt afgesloten. (5) Wegvak Kanaalweg tussen Julius Caesarbrug en kruispunt Hoge Rijndijk Om het wegvak te maken zal de Kanaalweg op deze locatie voor alle verkeer worden afgesloten. (6) Kruispunt Hoge Rijndijk / Kanaalweg / aanpassing Wilhelminabrug Om doorgaand verkeer (beperkt) doorgang te laten vinden zal het kruispunt in meerdere fasen moeten worden uitgevoerd. (9) Verkeersbrug over de Nieuwe Rijn Het werk kan voor het grootste gedeelte buiten het verkeer worden uitgevoerd. Rekening moet worden gehouden met de doorgang voor scheepvaartverkeer en met de aan- en afvoermogelijkheden van bouwverkeer. (10) Wegvak op industrieterrein De Waard Om het werk te kunnen uitvoeren zullen tijdelijke voorzieningen getroffen moeten worden om de bereikbaarheid van de bedrijven te kunnen waarborgen. (12) Nieuwe brug Sumatrastraat Het werk kan voor het grootste gedeelte buiten het verkeer worden uitgevoerd. Rekening moet worden gehouden met de doorgang voor scheepvaartverkeer. (15) Tunnel Oude Rijn tussen De Waard en Sumatrastraat Om het werk te kunnen uitvoeren zullen tijdelijke voorzieningen getroffen moeten worden om de bereikbaarheid van de woningen en de bedrijven te kunnen waarborgen. Rekening moet worden gehouden met de doorgang voor scheepvaartverkeer. Om de belangrijke fietsverbinding over de Lage Rijndijk tijden de bouw van de tunnel in stand te houden wordt er op gerekend dat een hulpbrug over de bouwput moet worden geplaatst. Een ander uitgangspunt is het minimaliseren van bouwoverlast voor bewoners. Belangrijk daarbij is de tijdsduur van werkzaamheden te beperken. De uitvoeringsplanning van de tunnel zal op beide aspecten moeten worden afgestemd. De meest optimale bouwvolgorde moet nader worden uitgewerkt. (16) Herinrichting kruispunt Lage Rijndijk Om het werk te kunnen uitvoeren zullen tijdelijke voorzieningen getroffen moeten worden om de bereikbaarheid van de woningen te kunnen waarborgen. Om doorgaand verkeer (beperkt) doorgang te laten vinden zal het kruispunt in meerdere fasen moeten worden uitgevoerd. Ontwerpnota Ringweg Oost Printdatum: 28 juni 2012 Pag. 28

29 (17) Herinrichting maaiveld Sumatrastraat boven tunnel Om het werk te kunnen uitvoeren zullen tijdelijke voorzieningen getroffen moeten worden om de bereikbaarheid van de woningen en de bedrijven te kunnen waarborgen. (18) Herinrichting Sumatrastraat tussen tunnelmond en Willem de Zwijgerlaan Om het werk te kunnen uitvoeren zullen tijdelijke voorzieningen getroffen moeten worden om de bereikbaarheid van de woningen en de bedrijven te kunnen waarborgen. Om doorgaand verkeer (beperkt) doorgang te laten vinden zal het kruispunt in meerdere fasen moeten worden uitgevoerd. Na het kaderbesluit zal het uitvoeringsdraaiboek in overleg met de gemeentelijke verkeersregisseur en de alarmdiensten nader worden uitgewerkt. Ontwerpnota Ringweg Oost Printdatum: 28 juni 2012 Pag. 29

30 2.5 Afstemming met andere projecten / ontwikkelingen Omdat de weg een stedelijke en regionale functie vervult, zal afstemming met infrastructurele werken op ruime schaal moeten plaatsvinden. Ook zal afgestemd worden met ruimtelijke ontwikkelingen langs het beoogde tracé. Bij de verdere uitwerking zal onderzocht worden met welke projecten rekening moet worden gehouden. In ieder geval wordt gedacht aan: mogelijke verkeersmaatregelen in de binnenstad (30 km/h); reconstructie Willem de Zwijgerlaan; aanleg van de Rijnlandroute (Zoeken naar Balans); verbreding A4; intensivering van de spoorverbinding Leiden - Utrecht; studie naar ontsluiting oostzijde stad / doortrekken N11; ruimtelijke inpassing Zeeheldenbuurt / De Waard en De Kooi; ontwikkeling Lammenschanspark; Onderzoek aanpak wateroverlast De Kooi. Willem de Zwijgerlaan Begin 2009 is met de feitelijke transformatie van de Willem de Zwijgerlaan begonnen. Inmiddels zijn de werkzaamheden voor een groot deel afgerond. Het kruispunt ter hoogte van de Sumatrastraat is geschikt om een aansluiting van de Ringweg Oost mogelijk te maken. Rijnlandroute Onlangs heeft GS van de provincie Zuid-Holland zich uitgesproken voor de buitenom variant Zoeken naar Balans en heeft de gemeenteraad van Leiden aangegeven de provincie te volgen in haar keuze. Wel wordt vanuit Leiden aangedrongen op een verbetering van de inpassing. Van de Rijnlandroute is er nog geen vaststaande planning bekend. Zodra het ontwerp van de Rijnlandroute, inclusief eventuele bypass Oostvlietpolder bekend is, kan worden onderzocht welke vormgeving en inrichting van het Lammenschansplein het best passend is. Om die reden is het Lammenschansplein buiten de scope van de Ringweg Oost gehouden. Verbreding A4 Inmiddels zijn de werkzaamheden voor de verbreding van de A4 halverwege gevorderd en zullen naar verwachting in 2014 worden afgerond. Pas daarna worden de eerste uitvoeringswerkzaamheden aan de Ringweg Oost verwacht, waardoor er geen bijzondere relatie ligt met de uitvoering van de Ringweg Oost. Intensivering van de spoorverbinding Leiden - Utrecht Een van de maatregelen voor het verbeteren voor het openbaar vervoer, als voortvloeisel uit de bijstelling van de plannen van de Rijn Gouwelijn, is het intensiveren van de spoorverbinding Leiden Utrecht. Vanwege de beperkte doorvaarthoogte van de huidige spoorbrug heeft deze maatregel negatieve gevolgen voor de scheepvaart in het Rijn- Schiekanaal: de brug moet vaker gesloten blijven voor het treinverkeer. Verhoging van de doorvaarthoogte van de spoorbrug kan mogelijk gevolgen hebben voor het ontwerp van de geplande spooronderdoorgang in de Kanaalweg. Aan de provincie is gevraagd hierover haar standpunt te bepalen. Ontsluiting oostzijde stad / doortrekken N11 Tijdens de uitwerking van het uitvoeringsprogramma Bereikbaar Leiden is gebleken dat op de Hoge Rijndijk en de Europaweg een knelpunt in de doorstroming en leefbaarheid blijft optreden in het jaar Dit ondanks de aanzienlijke verbetering in de bereikbaarheid, die de maatregelen uit de kadernota Bereikbaarheid (o.a. Ringweg Oost en Rijnlandroute) reeds opleveren. Daarom bereiden wij een verkenning voor om de aansluiting van Leiden op de A4 te verbeteren. Het provinciale voorstel is om een bypass door de Oostvlietpolder aan te leggen, echter vanuit zowel ruimtelijke inpassing als verkeerskundig functioneren zien wij ook andere mogelijkheden. Eén van de mogelijke alternatieve oplossingen is het verbinden van de N11 met de Kanaalweg. De eerste uitkomsten zijn dermate positief en hoopgevend voor de bereikbaarheid van Leiden, dat een verdere Ontwerpnota Ringweg Oost Printdatum: 28 juni 2012 Pag. 30

31 verkenning gerechtvaardigd is. Wij vragen daarom de provincie om Leiden tot eind 2012 tijd en medewerking te verlenen om de eerder genoemde verkenning naar een verbeterde aansluiting van Leiden op de A4 uit te kunnen voeren. Zowel de Bypass Oostvlietpolder als het doortrekken van de N11 zullen in deze verkenning in ieder geval worden meegenomen als mogelijke oplossingsrichtingen. Ruimtelijke inpassing Zeeheldenbuurt / De Waard en De Kooi Door de verlegging van het tracé van Leiderdorp naar De Waard / Zeeheldenbuurt en De Kooi ontstaat een nieuw ruimtelijke inpassingopgave. Daar waar de weg eerst voornamelijk langs water en bedrijventerreinen was gepositioneerd, voert dit tracé langs en door woonwijken. Hierdoor wordt de gemeente voor een grote opgave gesteld om een ruimtelijke en maatschappelijk aanvaardbare oplossing aan te dragen. De aanpak van de ruimtelijke inpassing is beschreven in het document Plan van Aanpak Ruimtelijke Inpassing Ringweg Oost. Het document bevat de aanpak van drie deelopdrachten voor de ruimtelijke inpassing. Kortweg gaat het om de volgende deelopdrachten: 1. Maak een voorontwerp voor de openbare ruimte voor het plangebied van de Ringweg Oost. Het gaat om een integraal ontwerp voor de openbare ruimte binnen het plangebied van de Ringweg Oost. 2. Maak businesscases voor de herontwikkeling van zogenaamde restpercelen. Dit zijn percelen die voor de aanleg van de Ringweg Oost worden aangekocht, maar niet volledig nodig zijn voor de aanleg van de weg. De restanten worden restpercelen genoemd. Het gaat om restpercelen aan de Sumatrastraat Noord, de Sumatrastraat Zuid en de Admiraal Banckertweg. 3. Zorg voor afstemming met het project Ringweg Oost, de participatie en de verbeterplannen voor De Waard en De Kooi. Vanwege de ruimtelijke, financiële en organisatorische samenhang is nadrukkelijke afstemming een vereiste. De samenhang zit voornamelijk in de inrichting van de openbare ruimte en het benutten van kansen door de opgaven integraal te beschouwen. Voor een volledige beschrijving van de deelopdrachten en de aanpak wordt verwezen naar het plan van aanpak (zie bijlage). Ontwikkeling Lammenschanspark Om woningbouw in de nabijheid van de Kanaalweg mogelijk te maken is het uit oogpunt van terugdringen van verkeerslawaai nodig dat geluidsarm asfalt op de Kanaalweg aangebracht wordt. De uitvoeringsplanningen van het Lammenschanspark en van de Ringweg Oost wordt om die reden op elkaar afgestemd. Door de projectontwikkelaar van het Lammenschanspark is aangegeven dat een andere aansluiting op de Kanaalweg wordt gewenst, hetgeen een scopewijziging voor de Ringweg Oost tot gevolg kan hebben. Er wordt naar gestreefd om hierover op tijd de juiste afspraken te maken en integraal af te stemmen. Onderzoek aanpak wateroverlast De Kooi Het verminderen van de wateroverlast in de Oude Kooi is een complex vraagstuk met een kostbare aanpak. Adviesbureau Haskoning heeft een rapport opgesteld voor de aanpak van de waterproblematiek in De Kooi. Tevens hebben zij bijbehorende kosten voor realisatie en beheer inzichtelijk gemaakt en risico s geformuleerd. Op basis van het onderzoeksresultaat is vastgesteld dat er reële mogelijkheden zijn om de kans op overlast in de wijk te verminderen. Bij de bouw van de ondertunneling in de Sumatrastraat zal rekening worden gehouden met het onderzoeksresultaat en zal, daar waar mogelijk, een bijdrage worden geleverd die gericht is op de verbetering van de waterproblematiek. Ontwerpnota Ringweg Oost Printdatum: 28 juni 2012 Pag. 31

32 3 Werkwijze 3.1 Planproces In 2008 namen de gemeenteraden van Leiden en Leiderdorp het besluit ter vaststelling van het voorkeurstracé via Leiderdorp. Daarmee werd in feite de Definitiefase afgesloten. Het voorkeurstracé werd daarna verder uitgewerkt tot op het niveau van Voorlopig Ontwerp en in januari 2010 werd in Leiden het kaderbesluit genomen. In Leiderdorp ontstond een kentering. Inmiddels is het plan voor het noordelijk deel van het tracé, door achterwege blijven van medewerking van Leiderdorp, verlaten. Dit maakte het noodzakelijk dat het plan voor dit gedeelte moest worden herzien. Er werd een nieuw plan opgesteld waarbij de weg via bedrijventerrein De Waard en via een ondertunnelde Sumatrastraat aansluit aan de Willem de Zwijgerlaan. Hierdoor moet het eerder genomen Kaderbesluit worden herzien. Na het Kaderbesluit zal de ontwerpfase worden vervolgd met de nadere uitwerking tot Definitief Ontwerp (D.O.) en met het opstellen van het planologisch kader. Gezien de complexiteit van het project zal de verdere uitwerking uiteenvallen in meerdere deelprojecten. Zodra het D.O. voor het eerste deel, de onderdoorgang onder het spoor in de Kanaalweg, gereed is zal een hierop afgestemd separaat Uitvoeringsbesluit worden gevraagd. Ten opzichte van het Leidse planproces voor ruimtelijke projecten wijkt het planproces van de Ringweg Oost af, omdat normaal gesproken na het Kaderbesluit gestart wordt met de Ontwerpfase, terwijl in dit geval bij het Kaderbesluit al beschikt wordt over een Voorlopig Ontwerp. (Leids Planproces) Ontwerpnota Ringweg Oost Printdatum: 28 juni 2012 Pag. 32

33 3.2 Besluitvorming en mijlpalen Besluitvorming Na het Kaderbesluit zullen Uitvoeringsbesluiten worden voorbereid. Vooralsnog wordt uitgegaan van twee besluiten. Uitvoeringsbesluit onderdoorgang onder het spoor: juni 2013 Uitvoeringsbesluit overige project: oktober / november 2013 Planologische procedures Aansluitend aan het kaderbesluit zal gestart worden met de planologische voorbereiding van het tracé. De belangrijkste stappen daarin zijn: het uitvoeren van een MER beoordeling; het opstellen en in procedure brengen van het Voorontwerp bestemmingsplan; het opstellen en in procedure brengen van het Ontwerp bestemmingsplan. Vaststelling van het Ontwerp bestemmingsplan door de gemeenteraad is voorzien vóór het nemen van een Uitvoeringsbesluit Ringweg Oost. Een eventuele beroepsperiode bij de Raad van State is voorzien na het Uitvoeringsbesluit. Verwerven van percelen Bij het kaderbesluit van januari 2010 werd al krediet vrijgemaakt om de eerste onderhandelingen te starten die moeten leiden tot minnelijke verwerving van benodigde percelen. Dit proces zal worden geïntensiveerd na de herziening van het kaderbesluit. Globale planning Ringweg Oost Ontwerpnota Ringweg Oost Printdatum: 28 juni 2012 Pag. 33

34 3.3 Activiteiten na Kaderbesluit Na het Kaderbesluit zullen de volgende hoofdactiviteiten in gang worden gezet om bij het uitvoeringsbesluit te beschikken over voldoende informatie en producten om over te kunnen gaan tot realisatie. Het betreft: Nader uitwerken van het Voorlopig Ontwerp tot Definitief ontwerp In die uitwerking zal het plan waar mogelijk, verder worden geoptimaliseerd. Daarbij zal ook de input uit het vervolg van het participatieproces gebruikt worden. Ook zullen tal van aanvullende onderzoeken plaatsvinden. Planologische procedures Het scheppen van planologisch kader dat voldoende basis vormt om de rechtszekerheid van betrokkenen te verschaffen, vergunningen aan te vragen en eventuele gedwongen onteigeningen uit te kunnen voeren. Contractgereed maken Er zullen contracten worden opgesteld om aansluitend aan het Uitvoeringsbesluit direct tot aanbesteding over te kunnen gaan. Ontwerpnota Ringweg Oost Printdatum: 28 juni 2012 Pag. 34

35 4 Projectbeheersing Het project wordt beheerst conform de richtlijnen en afspraken van het gemeentelijk Handboek Projectmatig Werken. Het project wordt integraal gestuurd en bewaakt op de aspecten Resultaat (paragraaf 4.1), Organisatie (paragraaf 4.2), Tijd (paragraaf 4.3), Informatie (paragraaf 4.4) en Kosten en risico s (paragraaf 4.5). Vanwege de omvang en complexiteit zal extra zwaar ingezet worden op de beheersaspecten. Een extern reviewteam zal daarnaast op regelmatige basis feed back geven. 4.1 Resultaat Optimalisatie van het plan Daar waar mogelijk zullen planverbeteringen worden doorgevoerd. Optimalisaties kunnen enerzijds voortkomen uit nadere studies en anderzijds uit voorstellen vanuit de (bewoners)participatie. Hierop zal gestuurd worden. Scopebeheersing Een van de grotere risico s vormt het wijzigen van de projectscope. Aanvullende wensen en eisen kunnen al snel leiden tot hogere projectkosten en uitloop in de tijd. Hierop zal gestuurd worden. Interne en externe review Het project zal op belangrijke onderdelen worden beoordeeld door externe specialisten. Onder andere: Planning; Kostenramingen; Funderingstechnieken; Uitvoeringsplannen; Ontwerpnota Ringweg Oost Printdatum: 28 juni 2012 Pag. 35

36 4.2 Organisatie Programma Bereikbaarheid Het project Ringweg Oost maakt deel uit van het programma Bereikbaarheid en wordt aangestuurd door de programmamanager Bereikbaarheid. Projectorganisatie Ringweg Oost De projectorganisatie bestaat uit een kernteam Ringweg Oost en een projectgroep Ringweg Oost. De projectgroep Ringweg Oost bestaat uit de projectleider, vertegenwoordigers van partijen die zitting hebben in de stuurgroep, een communicatieadviseur en deskundigen op het gebied van planvoorbereiding en -uitvoering. Reviewteam Ten behoeve van een externe beoordeling van de projecten binnen Bereikbaarheid zal een reviewteam in het leven worden geroepen. Organogram Projectmanager RwO Proj.controller Coördinatoren Omgevings manager Civiel Verkeer / Stedenbouw Verwervingen Planologie Milieu Beheer Jur. Zaken / Vergunningen Ontwerpnota Ringweg Oost Printdatum: 28 juni 2012 Pag. 36

37 4.3 Tijd Projectplanning Voor het gehele project is een uitvoeringsplanning opgesteld. Daarin zijn de planologische processen, de verwervingen en onteigeningen, de technische voorbereiding en de verdere besluitvorming opgenomen. Ook de raakvlakken met andere belangrijke uitvoeringsprojecten zijn opgenomen. Er wordt naar gestreefd om het gehele project medio 2019 op te leveren. De doorlooptijd van het project Ringweg Oost wordt in belangrijke mate bepaald door de te doorlopen planologische procedures (aanpassing bestemmingsplannen) en de tijd die nodig is voor de verwerving van gronden. Deze is niet exact in te schatten. Uitgangspunten kostenraming en kasstroom Kaderbesluit: 1-jul-12 Historische kosten Uitvoeringsbesluit: 1-jan-14 Voorbereidingskosten voor UB Project gereed: 1-jul-19 Voorbereidingskosten na UB In afwachting Prijspeil: 1 juli 2012 Realisatiekosten Alle kosten tot 1 sept 2012 opnemen als Historische kosten (uitgaven + verplichtingen) Gereed Alle verwervingskosten voor Uitvoeringsbesluit verwervingskosten voor UB Uitvoeringsdraaiboek PMB Ringweg Oost Algemeen Nr. Deelproject 1 Kanaalweg, L'schans-Spoor 2 Spoorkruising (Spodo) 3 Kanaalweg, Spoor-JC brug 4a Asverschuiving weg JC brug 4b Onderdoorgang JC brug 5 Kanaalweg, JC brug-h.rijndijk 6 Kruispunt H.Rijndijk 7 Tijd. verkeerssit. Kanaalweg 8 Aanp. wijkcirc. Kanaalweg 9 Brug Nieuwe Rijn 10 Wegvakken De Waard + park 11 Maaiv. op tunnel De Waard 12 Nieuwe Sumatrabrug 13 Aanp. wijkcirc. De Waard 14 Tijd. verkeerssit. De Waard 15 Tunnel Oude Rijn 16 Kruispunt Lage Rijndijk 17 Maaiv. op tunnel De Kooi 18 Sum.str. Tunnel-WdZwijgerln 19 Kruispunt W. de Zwijgerlaan 20 Aanp. wijkcirc. De Kooi 21 Tijd. verkeerssit. De Kooi e helft 2e helft 1e helft 2e helft 1e helft 2e helft 1e helft 2e helft 1e helft 2e helft 1e helft 2e helft 1e helft 2e helft 1e helft Activiteiten en mijlpalen in de komende periode (planvoorbereiding) - Opstellen Mer-beoordeling en bestemmingsplan; - Starten van onderhandelingen gericht op het verwerven van locaties; - Nader uitwerken en optimaliseren van de voorlopige ontwerpen tot definitieve herinrichtingsplannen; - Nader invulling geven aan het participatieproces met betrokken bewoners en ondernemers; - Opstellen van een tunnelveiligheidsplan; - Nader uitwerken van een aanbestedingsstrategie voor de diverse projectonderdelen; - Nader uitwerken van de voorlopige ontwerpen van de kunstwerken tot aanbestedingsdocumenten; - Voorbereiden van één of meerdere Uitvoeringsbesluiten. Activiteiten en mijlpalen in de periode van realisatie - Realisatie onderdoorgang spoor en aansluitende wegvakken: medio 2014 eind Realisatie alle overige werken: 2015 medio 2019 Ontwerpnota Ringweg Oost Printdatum: 28 juni 2012 Pag. 37

38 4.4 Informatie (communicatie & participatie) Communicatie De communicatie heeft zich de laatste tijd met name gericht op het gewijzigde deel van het tracé ten opzichte van het vorige Kaderbesluit. Met vertegenwoordigers van alle belanghebbenden langs dit deel zijn individuele gesprekken gevoerd om hen te informeren over de inpassing van de RWO. Dit zijn naast bewoners o.a. ondernemers op De Waard, scholen op de Sumatrastraat, kerkbesturen en woningcorporaties. Ook is er contact geweest met de verschillende bewonersverenigingen langs het tracé, om hen te informeren over de laatste stand van zaken. Voor de belangenpartijen van het ongewijzigde tracédeel is aangeven dat in de fase na het kaderbesluit het ontwerp van die tracédelen tot in detail uitgewerkt wordt en dat hun input bij die uitwerking op prijs wordt gesteld. Verder zijn de verschillende belangenpartijen, zoals de betrokken bewonersverenigingen geïnformeerd over de projectactiviteiten via regelmatige -updates vanuit de omgevingsmanager. Ook individuele bewoners die zich aangemeld hebben voor de -update werden zo geïnformeerd. Bijvoorbeeld over het participatieproces dat doorlopen werd met betrokkenen uit de Kooi en de Waard, over het afhechten van het proces met de gemeente Leiderdorp en het vaststellen van het Basisplan RWO door het college. Stad en andere partijen zijn via de Stadskrant en nieuwsberichten op de website op de hoogte gehouden. Op de website worden ook alle documenten verstrekt om zo transparant mogelijk te zijn. Begin juni heeft er een stadsbrede informatiemarkt over de toekomstige bereikbaarheid van Leiden plaats gevonden waar ook de RWO onderdeel van uitmaakte. Zo werd een ieder in de gelegenheid gebracht zich over de laatste stand van zaken te laten informeren. Communicatie in de vervolgfase In de volgende fase zal het karakter van de communicatie voor het grootste gedeelte beperkt blijven tot informatieverstrekking. Immers zijn de bij het Kaderbesluit genomen beslissingen met recht kaderstellend. Wel blijven belangenpartijen op onderdelen bij de inpassing van het tracé participeren. Hiervoor wordt verwezen naar het participatieplan. Ook zal er in de komende fase ruimte zijn voor formele inspraak in het kader van de bestemmingsplanprocedure en de verkeersbesluiten. In de communicatie zal er veel aandacht besteed worden aan het uitleggen van de voorgenomen plannen en de methode van uitvoering. De externe communicatie wordt afgestemd op de volgende doelgroepen: Wijkbewoners; Bewonersverenigingen; Ondernemers Ondernemersverenigingen en andere belangengroeperingen; Stad; Regio; Weggebruikers. Overheden, zoals de provincie Zuid-Holland, Hoogheemraadschap van Rijnland Alarmdiensten en OV bedrijven. Voor de vervolgfase van het project wordt een nieuw communicatieplan opgesteld. Ontwerpnota Ringweg Oost Printdatum: 28 juni 2012 Pag. 38

39 Participatieproces De Kooi en De Waard / Zeeheldenbuurt Om bewoners van de Zeeheldenbuurt en de Kooi, ondernemers van de Waard en andere belanghebbenden, zoals de Bomenbond en Fietsersbond, te betrekken bij de inpassing van de Ringweg Oost via De Waard en Sumatrastraat zijn er drie consultatiegroepen gevormd met vertegenwoordigers van deze partijen. De groepen zijn gevormd in overleg met bewoners- en ondernemersverenigingen. Op deze manier werd ook gehoor gegeven aan een motie van de gemeenteraad om belangenpartijen bij de ruimtelijke inpassing te betrekken. Vanwege het feit dat er weinig draagvlak is in de directe omgeving van de toekomstige RWO werd door de deelnemers duidelijk aangegeven dat meedoen aan de consultatiegroep niet uitgelegd kan worden alsof de bewoners het eens zijn met de Ringweg Oost. Doordat de kaders in deze fase nog niet duidelijk waren, is aangeven dat het in deze fase niet om advies kon gaan, maar om consultatie. In de vervolgfase na het kaderbesluit wordt het ontwerp verder uitgewerkt en kunnen belangenpartijen bij bepaalde onderwerpen ook advies uitbrengen op de ontwerpen. Meer informatie participatieproces Voor meer informatie van het doorlopen participatieproces tot heden en het vervolgtraject hierop wordt verwezen naar de het participatieplan. Dit participatieplan is een van de bijlagen van deze ontwerpnota en zal dus hier niet verder behandeld worden. Ontwerpnota Ringweg Oost Printdatum: 28 juni 2012 Pag. 39

40 4.5 Kosten, kansen en risico s Kostenramingen investeringen Bij het voorgaande kaderbesluit (januari 2010) werden kostenramingen voor de investeringen van wegen en kunstwerken door adviesbureau Arcadis opgesteld. De ramingen voor het herziene tracé werden opgesteld door adviesbureau Movares, waarbij de nog van toepassing zijnde ramingen voor het zuidelijk deel van het tracé werden geactualiseerd en aangepast naar prijspeil Voor de onderdoorgang onder het spoor werd een raming opgesteld door ProRail. Uitgangspunten van de kostenramingen De raming van de investeringskosten is opgezet volgens de algemeen gangbare Standaard Systematiek Kostenramingen (SSK) met daarin opgenomen de gebruikelijke percentages voor nader te detailleren, objectonvoorzien en projectonvoorzien. Alle ramingen zijn excl. BTW en gebaseerd op prijspeil Voor de raming zijn de volgende tekeningen gehanteerd; Tekeningen Ringweg Leiden Oost Megaborn (3 st) binnen de aangegeven projectgrenzen; VO-01 Situatie en Lengteprofiel; VO-02 Bouwkuip + doorsneden; VO-03 Ophaalbrug over de Nieuwe Rijn; VO-04 Aanpassen Wilhelminabrug. De volgende tracédelen zijn geraamd: 1. Kanaalweg, traject Lammenschansplein / spoorkruising, door Movares overgenomen uit de raming van Arcadis (vorig kaderbesluit) aangevuld met indexering van het jaar 2010 naar 2012; 2. Spoorkruising, door ProRail geraamd; 3. Kanaalweg, traject spoorkruising / JC onderdoorgang, door Movares overgenomen uit de raming van Arcadis aangevuld met indexering van het jaar 2010 naar a. Kanaalweg, verschoven wegas nabij JC brug, door Movares overgenomen uit de raming van Arcadis aangevuld met indexering van het jaar 2010 naar 2012; b. Buiten scope: Kanaalweg, onderdoorgang nabij JC brug, door Movares overgenomen uit de raming van Arcadis aangevuld met indexering van het jaar 2010 naar Kanaalweg, traject onderdoorgang nabij JC brug / Hoge Rijndijk, door Movares overgenomen uit de raming van Arcadis aangevuld met indexering van het jaar 2010 naar 2012; 6. Kruispunt Hoge Rijndijk, opnieuw beschouwd door Movares daar het ontwerp afwijkt van het ontwerp Arcadis. 7. Tijdelijke verkeerssituatie Rijndijkbuurt / Brug. Wijk, door gemeente geraamd; 8. Aanpassen verkeerssituatie Rijndijkbuurt / Brug. Wijk, door gemeente geraamd; 9. Brug Nieuwe Rijn, beweegbare verkeersbrug 2x1 met vrij liggend fietspad en voetpad. Geluidschermen op de brug en ruimtereservering voor voetpad onder dek noordzijde, door Movares geraamd; 10. Industrieterrein De Waard (weg + park), reconstructie van met name de Admiraal Banckertweg. Ter plaatse van havenarm komt een nieuwe kade en zal deze deels gedempt worden. Voor het herinrichten van het Park zijn er aannames gedaan, er is nog geen ontwerp beschikbaar. Door Movares geraamd; 11. Maaiveld boven tunnel (De Waard), uitgangspunt is dat met name gebruik gemaakt kan worden van vrijkomende bestrating materialen. Door Movares geraamd; 12. Fiets/voetgangersbrug Oude Rijn, beweegbare fietsbrug welke toegankelijk is voor hulpdiensten. Gefundeerd op het dak van de nog te realiseren tunnel. Bestaande brug dient volledig gesloopt te worden, dit binnen de bouwkuip zoals deze al bij de bouw van de tunnel is voorzien. Door Movares geraamd; 13. Aanpassen wijkcirculatie De Waard, door gemeente geraamd; 14. Tijdelijke aanpassing De Waard, door gemeente geraamd; Ontwerpnota Ringweg Oost Printdatum: 28 juni 2012 Pag. 40

41 15. Tunnel (Sumatrastraat), betreft een tunnel met 3 sparingen in het dak. Hierdoor is er veel minder aan tunnel technisch installaties nodig. Met name het vervallen van camera s en permanent toezicht beperkt de aanlegkosten en de beheerskosten sterk. Door Movares geraamd; 16. Kruispunt Lage Rijndijk, reconstructie kruispunt. Door Movares geraamd; 17. Maaiveld boven tunnel (De Kooi), reconstructie Sumatrastraat en Ceramrstraat, door Movares geraamd; 18. Sumatrastraat, tracé tunnel / Willem de Zwijgerlaan, reconstructie Sumatrastraat tot aan kruispunt Willem de Zwijgerlaan, door Movares geraamd; 19. Kruispunt Willem de Zwijgerlaan, aanpassingen gering, kosten opgenomen voor aanpassen VRI installatie; 20. Aanpassing wijkcirculatie De Kooi, door gemeente geraamd; 21. Tijdelijke aanpassingen De Kooi, door gemeente geraamd. Voor de nieuw geraamde onderdelen zijn zover als de ontwerpen het toelaten de hoeveelheden bepaald en vastgelegd in hoeveelhedenstaten. Ontwerpnota Ringweg Oost Printdatum: 28 juni 2012 Pag. 41

42 Second opinion op de kostenramingen investeringen De door Movares opgestelde ramingen zijn door Gemeentewerken Rotterdam beoordeeld. De conclusies en aanbevelingen luidden: De aanbevelingen werden door Movares beoordeeld en hebben tot bijgestelde ramingen geleid. De resultaten werden daarna verwerkt in het gemeentelijke totaaloverzicht van de projectkosten. Ontwerpnota Ringweg Oost Printdatum: 28 juni 2012 Pag. 42

43 Overige projectkosten: In de projectkosten zijn tevens meegenomen: Plankosten: interne en externe kosten die samenhangen met de planvoorbereiding; Aanvullende gemeentelijke uitvoeringskosten (leges, verzekeringen e.d.); Kosten van geluidschermen en andere geluidvoorzieningen; Kosten van het verleggen van kabels- en leidingen; Kosten van verwerving van gronden en opstallen: alle voor het werk noodzakelijke verwervingskosten en bijkomende schadeloosstellingen; Planschade (nadelen die voortvloeien uit planologische inpassingmaatregelen); Nadeelcompensatie (o.a. tijdelijk verminderde bereikbaarheid van bedrijven). Overzicht van de projectkosten De investeringskosten van de basisvariant zijn geraamd op 150,6 miljoen (prijspeil 2012). In deze raming is de component kansen en risico s niet meegenomen. Dit wordt hierna besproken binnen het onderdeel risicodossier. In de kosten zijn de volgende kostencomponenten opgenomen: Kostensoort Kosten 2012 Indexering Kosten na indexering Miljoen Miljoen Miljoen Plankosten Historische kosten 2,8 2,8 Prognose plankosten na Kaderbesluit 15,6 15,6 Investeringskosten wegen en kunstwerken (incl. 11,6 mln. engineering, directievoering, toezicht) 109,5 14,5 124,0 Geluidsschermen 1,7 0,2 1,9 Uitvoeringskosten Kabels & Leidingen (Algemeen) 1,1 0,2 1,3 Planschade, Nadeelcompensatie 3,4 0,5 3,9 Verwervingen en grondkosten 15,9 1,1 17,0 Overige / afronding 0,6 0,0 0,6 Investeringskosten totaal 150,6 16,6 167,1 Ontwerpnota Ringweg Oost Printdatum: 28 juni 2012 Pag. 43

44 Indexering kosten Inleiding In 2010 is door de Raad van de gemeente Leiden een Kaderbesluit genomen voor de voorbereiding van het project Ringweg-Oost. Bij dit kader besluit is een ontwerp opgenomen in samenwerking met de gemeente Leiderdorp. In 2011 is geconstateerd dat de gemeente Leiderdorp geen onderdeel meer uitmaakt van het project Ringweg-Oost. Het gevolg hiervan is dat het ontwerp van het project Ringweg-Oost grondig wordt veranderd. Dat heeft tot gevolg dat er, conform de huidige planning, in september 2012 in de Raad van de gemeente Leiden een nieuw Kaderbesluit moet worden genomen op basis van het nieuwe ontwerp Ringweg-Oost.. Financiële gevolgen Het eerste gevolg van het besluit dat Leiderdorp geen onderdeel meer uitmaakt van het project Ringweg- Oost is het wegvallen van de verwachte bijdrage van Leiderdorp ad 5 mln. Daarnaast heeft de opgelopen vertraging van bijna 3 jaar (van 2010 naar 2012) als gevolg dat indexatie invloed heeft op de kostprijs van het project Ringweg-Oost. Indexatie betreft verhoging van de aanlegkosten Ringweg-Oost als gevolg van de inflatie van de periode Tot op heden is hiervoor een percentage van 2,5% per jaar voor berekend in de begroting van het project Ringweg-Oost. Dit percentage is gebaseerd op het PRIL-indexatie cijfer wat de gemeente Leiden intern hanteert. Dit percentage is ook bij het vorige kaderbesluit gehanteerd. De vraag is of de genoemde 2,5% reëel is te noemen. Is 2,5% prijs indexatie op jaar basis reëel? Met als basis de CBS cijfers betreffende de Grond-, weg- en waterbouw is een jaarlijkse index in de periode op 3,5% te stellen (bron: CBS-Statline ). Dit is boven het genoemde PRIL- indexatie cijfer van 2,5%. Echter het complete project Ringweg-Oost betreft niet alleen bouwkosten maar ook overige kosten zoals arbeid (bij vergelijkbare projecten te stellen op circa 40% van het totale investeringsvolume) en het inkopen van diensten en producten. Het gemiddelde loonindexatie cijfer is in de periode op circa 1,0% (bron: CBS ) te stellen. Het gemiddelde van de Grond-, weg- en waterbouw index (3,5%) en het gemiddelde van de loon index (1,0%) maakt een gewogen gemiddelde van ongeveer 2,5% (uitgangspunt PRIL) te rechtvaardigen. Volledigheidshalve wordt in de bijlage een overzicht van relevante indexatiecijfers gevoegd. Aanbeveling Op basis van genoemde verhouding is het op dit moment houdbaar om door te gaan met de 2,5% indexatie grens voor de begroting welke als grondslag wordt genomen voor het Kaderbesluit. Echter gezien de lange duur van de voorbereiding en uitvoering van het project Ringweg-Oost is het aan te bevelen om 1% extra indexatie op te nemen in het risicodossier (van 2,5% naar 3,5%) met een kans van optreden van 50%. De interne en externe plankosten zijn bepaald aan de hand van jaarlijks stijgende uurtarieven. Aan de hand van de thans gehanteerde planning voor de realisatie is bepaald in welke jaren de diverse projectonderdelen zullen worden uitgevoerd. Ontwerpnota Ringweg Oost Printdatum: 28 juni 2012 Pag. 44

45 Uitgangspunten kostenraming en kasstroom Kaderbesluit: 1-jul-12 Historische kosten Uitvoeringsbesluit: 1-jan-14 Voorbereidingskosten voor UB Project gereed: 1-jul-19 Voorbereidingskosten na UB In afwachting Prijspeil: 1 juli 2012 Realisatiekosten Alle kosten tot 1 sept 2012 opnemen als Historische kosten (uitgaven + verplichtingen) Gereed Alle verwervingskosten voor Uitvoeringsbesluit verwervingskosten voor UB Uitvoeringsdraaiboek PMB Ringweg Oost Algemeen Nr. Deelproject 1 Kanaalweg, L'schans-Spoor 2 Spoorkruising (Spodo) 3 Kanaalweg, Spoor-JC brug 4a Asverschuiving weg JC brug 4b Onderdoorgang JC brug 5 Kanaalweg, JC brug-h.rijndijk 6 Kruispunt H.Rijndijk 7 Tijd. verkeerssit. Kanaalweg 8 Aanp. wijkcirc. Kanaalweg 9 Brug Nieuwe Rijn 10 Wegvakken De Waard + park 11 Maaiv. op tunnel De Waard 12 Nieuwe Sumatrabrug 13 Aanp. wijkcirc. De Waard 14 Tijd. verkeerssit. De Waard 15 Tunnel Oude Rijn 16 Kruispunt Lage Rijndijk 17 Maaiv. op tunnel De Kooi 18 Sum.str. Tunnel-WdZwijgerln 19 Kruispunt W. de Zwijgerlaan 20 Aanp. wijkcirc. De Kooi 21 Tijd. verkeerssit. De Kooi Planning voor de realisatie e helft 2e helft 1e helft 2e helft 1e helft 2e helft 1e helft 2e helft 1e helft 2e helft 1e helft 2e helft 1e helft 2e helft 1e helft Risicoreserve Bij een project van deze omvang en complexiteit is het gebruikelijk een onzekerheidsmarge aan te houden van ca 10%. Hierdoor kunnen o.a. extra maatregelen betaald worden die nodig zijn om het draagvlak voor het project tijdens het verloop in stand te houden en overige onvoorziene kosten voortkomend uit onzekerheden die in de fase van het voorlopig ontwerp nog aanwezig kunnen zijn. Met deze een dergelijke risicoreserve wordt binnen het project enige flexibiliteit verkregen om aanvullende wensen in te vullen voor zover ze vallen binnen de huidige projectscope. Hiermee kan onnodige vertraging van de uitvoering van het project zoveel mogelijk worden voorkomen en tevens kunnen eventuele kosten die voortvloeien uit overige vertragingen worden opgevangen. Voor een dergelijke reserve zou op basis van de investeringskosten rond de 10 miljoen gereserveerd kunnen worden. Risicodossier Voor het project is een risicodossier opgesteld waarin de nu bekende kansen, risico s en beheersmaatregelen zijn opgenomen. De belangrijkste aspecten betreffen: Risico s Vertraging in de planning door beroep en bezwaar op planologische procedures en vergunningaanvragen; Subsidietoezegging van de provincie (BO II) blijft uit; Aanvullende technische installaties voor de tunnelveiligheid; Bouwput van de tunnel veroorzaakt schade aan de belendende percelen; Kansen: Aanbesteding valt lager uit. Deze kans wordt ingezet om de onderdoorgang JC brug te kunnen toevoegen. Toekenning Brede Doel Uitkeringen (BDU subsidie voor o.a. fietsvoorzieningen) Uitvoering Herontwikkeling Bedrijventerreinen (UHB subsidie, een aanvraag hiertoe is ingediend voor een bedrag van 1,3 mln); Openbaar Vervoer middelen inzetten voor verbeteringsmaatregelen openbaar vervoer. Te denken valt aan vraagafhankelijke VRI s, waarin aan openbaar vervoer voorrangsprioriteit gegeven wordt. Ontwerpnota Ringweg Oost Printdatum: 28 juni 2012 Pag. 45

46 Aangezien deze risico s zich niet in één jaar tegelijk voordoen, is het ook niet wenselijk om nu direct dit gehele bedrag vanaf het te nemen kaderbesluit te reserveren. Het project hanteert voor het bepalen van de risicoreservering binnen het weerstandvermogen, conform het beleidskader weerstandvermogen en risicomanagement (RV ), de methode van het vermenigvuldigen van de kans dat een risico zich voordoet (in %) met de financiële impact die het risico met zich meebrengt (in ). Tevens is bepaald welke beheersmaatregelen getroffen kunnen worden op de risico s en welk risicobedrag dan uiteindelijk resteert. Dit laatste bedrag is dan benodigd bij de risicoreservering binnen het weerstandsvermogen. Voor de risicoreservering gedurende de gehele looptijd van het project is een bedrag berekend van 7,6 mln. Er zijn echter ook kansen die benut kunnen worden. Het gewogen gemiddelde van deze kansen bedraagt 2,3 mln. Het gewogen gemiddelde van de risico s en de kansen bedraagt dan 5,3 mln. Aangezien dit bedrag niet in één keer benodigd is, is er tevens een berekening gemaakt van de risico s en kansen per jaar gedurende de looptijd van het project. Het maximum risico dat zich in een jaar voordoet bedraagt dan 4,4 mln. Hier staat echter ook een kans van 2,0 mln tegenover. Hierbij is er vanuit gegaan dat een bepaald risico zich in meerdere jaren kan voordoen. Indien het risico zich niet voordoet in jaar 2014, kan het zijn dat het risico zich alsnog voordoet in jaar In beide jaren is het gehele bedrag van kans maal impact opgenomen in de onderstaande tabel met spreiding van de risico s in de tijd. Hierdoor kunnen niet de individuele jaren opgeteld worden om tot een totaal gewogen gemiddelde aan kansen en risico s voor het project te krijgen. Dat staat in de kolom Gewogen gemiddelde risico s en kansen opgenomen. Gewogen gemiddelde risico s en kansen Inschatting risico s Inschatting kansen Kansen en risico s De risico s worden afgedekt door het opbouwen van een reserve. Dit deel van de reserve kan dan betrokken worden bij de bepaling van het weerstandvermogen indien er tegenvallers ontstaan in het project. In het project is hiervoor een ruimte van 5,7 mln binnen de reserve Ringweg Oost. Er zal een separaat raadsbesluit benodigd zijn om daadwerkelijk ontstane risico s middels een onttrekking aan de reserve af te dekken. Door het onderkennen van risico s en kansen is de projectleiding in staat om actief te sturen op het vermijden van risico s en bevorderen van kansen. De ontwikkeling van risico s en kansen zal jaarlijks via voortgangsrapportages worden gemeld. In de bepaling van de kansen is geen rekening gehouden met de zeer reëel geachte kans op een aanbestedingsvoordeel van 10%. Indien zich een dergelijk aanbestedingsvoordeel voordoet, kan dit ingezet worden voor de investering in de onderdoorgang Julius Ceasarbrug. Ontwerpnota Ringweg Oost Printdatum: 28 juni 2012 Pag. 46

47 Dekkingsmiddelen Op dit moment is er uitzicht op een totale dekking van ca. 172,8 miljoen (incl. indexering). De dekking van het project Ringweg Oost ziet er voor het kaderbesluit 2012 ten opzichte van het kaderbesluit 2010 als volgt uit: Dekkingsbron Bestuurlijk Besluit KB 2010 ( ) KB 2012 ( ) Verschil ( ) Toegekende bijdrage: Intern: Historische kosten RV Kapitaallasten RV Reserve voorziene investeringen RV Kapitaallasten RV Totaal intern: Totaal beschikbaar gestelde dekkingsmiddelen: Nog beschikbaar te stellen dekkingsmiddelen: Intern: Reserve Ringweg Oost RV Kapitaallasten RV Kapitaallasten RV Beheerbudget Ringweg Oost RV Rentetoerekening RV Totaal intern: Extern: Min. V&W RV Gemeente Leiderdorp RV Provincie RV Totaal extern: Totaal dekkingsmiddelen: Bij de wijzigingen in de dekking ten opzichte van het vorige kaderbesluit zijn de volgende uitgangspunten gehanteerd: Ten behoeve van de Ringweg Oost is bij het vorige kaderbesluit een bestemmingsreserve ingesteld. Deze reserve is rentedragend gemaakt tegen een gehanteerde rekenrente van 4,5% bij investeringen. Dit is ook zo opgenomen in het beleidskader reserves en voorzieningen (RV ). In de reserve is bij het vorige kaderbesluit 25,5 miljoen gestort vanuit de NUONmiddelen. De komende jaren worden ook de vrijvallende beheerkosten Ringweg Oost, de bijdrage van de provincie en de decentralisatie-uitkering Spoorse doorsnijdingen (2013) in deze reserve gestort. Jaarlijks (jaar t) wordt er rente gedoteerd aan de reserve over de stand van de reserve per 31 december jaar t-1. Deze dotaties lopen tot en met het einde van de uitvoeringsperiode (2016) Ontwerpnota Ringweg Oost Printdatum: 28 juni 2012 Pag. 47

48 van het project conform het vorige kaderbesluit. Als gevolg van de opgelopen vertraging heeft de reserve voor een langere periode een positief saldo. Aangezien ook de kosten van het project hoger worden als gevolg van inflatie wordt voorgesteld om ook de periode te verlengen dat de reserve rentedragend is. Volgens de planning is het gehele project afgerond in In de praktijk vergt de financiële afwikkeling van een dergelijk project dan nog wel een jaar. Voorgesteld wordt dan ook de rentedragende bestemmingsreserve Ringweg Oost tot en met 2020 in stand te houden en in 2021 op te heffen. De extra rentedotatie levert een extra dekking op van 6,7 miljoen ten opzichte van het vorige kaderbesluit. Deze rentetoerekening heeft geen financieel effect op de begroting. De reserve voorziene investeringen kan niet geïndexeerd worden, omdat in de begroting al wel rekening is gehouden met rentebaten over de balanspositie in deze reserve. Toerekenen zou een begrotingstekort opleveren dat dan opgelost moet worden. De onttrekkingen aan deze reserve zijn bij het vorige kaderbesluit al begroot. Hierin wijzigt nu verder niets meer. Conform het beleidskader investeringen (RV ) zijn bij het vorige kaderbesluit ook de kapitaallasten geïndexeerd. De investering Ringweg Oost stond destijds in het IP in jaarschijf 2011 opgenomen, maar de realisatie van het werk zou grotendeels in de jaren daarna plaats vinden. De kapitaallasten waren geïndexeerd vanaf 2011 tot en met 2014 tegen 2,5%. Dit percentage was gelijk aan het indexeringspercentage van de kosten. Als gevolg van de vertraging van het project worden ook de kapitaallasten met 3 jaar extra ( ) geïndexeerd tegen 2,5%. Dit percentage wordt ook nu nog gehanteerd voor de indexering van de kosten. Deze indexering levert een extra dekking op van 4,7 miljoen ten opzichte van het vorige kaderbesluit. Jaar Beschikbaar MIP Totaal gesteld e.v Bij de programmabegroting is vanaf 2014 voor extra beheer en onderhoudskosten structureel budget beschikbaar gesteld voor Ringweg Oost. Als gevolg van de vertraging van het project is dit beheerbudget later benodigd en kan tijdelijk worden ingezet als dekking voor de investering. Conform de planning wordt eind 2015 het eerste werk van de Ringweg Oost afgerond voor de het deelproject spooronderdoorgang Kanaalweg en het voorzien van geluidsarm asfalt op de Kanaalweg. In de periode 2014 en 2015 is het beschikbare beheerbudget van jaarlijks dus niet benodigd. Voor 2016 is een deel van het beheerbudget ( ) benodigd voor beheer en onderhoud van de tunnel en het geluidsarm asfalt. Vanaf dan wordt het beschikbare beheerbudget niet meer ingezet als dekking voor het project. Binnen de beheerplannen is geen rekening gehouden met de beschikbare beheerbudgetten voor Ringweg Oost in deze periode en daarmee is het vrij inzetbaar als dekking voor het investeringswerk. Jaar Begroot KB 2012 Mutatie Ontwerpnota Ringweg Oost Printdatum: 28 juni 2012 Pag. 48

49 De verwachte bijdrage van de gemeente Leiderdorp komt met dit gewijzigde tracé te vervallen. Deze bijdrage was voorheen niet begroot in de exploitatie. Dit leidt dus niet tot een begrotingswijziging. De provincie heeft de toezegging gedaan om de overeengekomen bijdrage van 27,5 mln (prijspeil 1 januari 2009) gestand te doen met de nog op te stellen gewijzigde overeenkomst in het kader van het project Openbaar Vervoer Zuid-Holland noord. Deze bijdrage wordt jaarlijks geïndexeerd conform de IBOI. Deze IBOI is voor de resterende periode ingeschat op 1,5%. Rekening houdend met de verwachte cashflow van het project, wordt verwacht dat de provincie een bedrag van geïndexeerd 30,1 mln aan de gemeente Leiden overmaakt. De bijdragen van de provincie waren wel opgenomen als dekking van het krediet, maar werden niet in de reserve Ringweg Oost gestort. Er wordt nu vanuit gegaan dat deze bijdrage wel eerst in de reserve wordt gestort. Dit leidt tot een begrotingswijziging. Jaar Begroot KB 2012 Mutatie Totaal Bij het kaderbesluit 2010 was in de dekking een bijdrage vanuit de vereveningsreserve ten bedrage van 13,8 mln opgenomen. Deze bijdrage zou in de reserve Ringweg Oost gestort worden en daar extra rentedotaties opleveren ten bedrage van 1,1 mln. In de programmabegroting 2010 (RV ) is deze dekking vervangen door extra investeringsvolume van 14,9 mln in het MIP. In de tabel met alle dekkingsbronnen is deze laatste situatie als uitgangspunt gehanteerd. Ontwikkeling reserve Ringweg Oost De stand van de reserve Ringweg Oost bedraagt per ,6 mln. In onderstaande tabel zijn de begin-, eindejaarsstanden, dotaties en onttrekkingen aan de reserve Ringweg Oost weergegeven. Jaar Beginstand Dotatie Rente Totaal dotaties Onttrekkingen Eindstand bijdragen dotatie Totaal De dotaties betreffen de beheerbudgetten Ringweg Oost in de jaren ( 0,5 mln), de decentralisatie-uitkering spoorse doorsnijding Kanaalweg (11,9 mln) en de bijdrage van de provincie Zuid- Holland (30,1 mln). De dotaties (excl. rente) zien er als volgt uit: Jaar Spoorse Provincie Zuid- Beheerbudget Totaal doorsnijding Holland Ringweg Oost Ontwerpnota Ringweg Oost Printdatum: 28 juni 2012 Pag. 49

50 Totaal De reserve is rentedragend gedurende de looptijd van het project. In totaal levert dit een geraamd bedrag op van 15,6 mln. Uit de reserve wordt conform het investeringsplan een bedrag van 77,8 miljoen onttrokken. In de reserve resteert dan een bedrag van 5,7 mln. Voor alle dotaties en onttrekkingen wordt bij dit besluit een begrotingswijziging opgesteld. Voor het resterende bedrag in de reserve vindt geen geraamde onttrekking plaats. Dit bedrag dient ter afdekking van de gewogen risico s en kansen. Indien risico s optreden en er hiertoe extra budget nodig is, zal dit gebeuren middels een raadsbesluit. De dotatie van de vrijvallende beheerbudgetten wordt tevens in een begrotingswijziging verwerkt. De dotatie van de decentralisatie-uitkering spoorse doorsnijding Kanaalweg is al eerder begroot bij de omzetting van een subsidie naar een decentralisatie-uitkering. Deze dotatie leidt dus niet meer tot een begrotingswijziging. Bij het vorige kaderbesluit is er geen dotatie in de reserve geraamd van de provinciale bijdrage. Destijds was het uitgangspunt dat de bijdrage vooruit werd ontvangen en op de balans werd opgenomen onder de post vooruit ontvangen bedragen. Nu is het uitgangspunt dat de gemeente Leiden de in een jaar ontvangen bijdragen afrekent middels SISA en dat de bijdragen daarmee ook in de reserve kunnen worden gestort. De dotaties van de bespaarde rente waren ook bij het kaderbesluit in 2010 geraamd. In 2016 staat nu meer in de begroting opgenomen dan destijds geraamd in het besluit. De huidige begroting van de dotaties bespaarde rente wordt met dit kaderbesluit gecorrigeerd naar aanleiding van de nu geraamde standen van de reserve per 31 december jaar t-1. Dat leidt tot de volgende mutaties in de begroting. Jaar Begroot KB 2012 Mutatie Totaal Ontwerpnota Ringweg Oost Printdatum: 28 juni 2012 Pag. 50

51 Ontwikkeling kapitaallasten In onderstaande tabel is de verwachte ontwikkeling van de kapitaallasten in de perspectiefnota 2013 en de geïndexeerde kapitaallast per jaar bij het gewijzigde kaderbesluit opgenomen Kapitaallast RWO in perspectiefnota 2013 Kapitaallast RWO in MJB na gewijzigd kaderbesluit Verschil in kapitaallast In bovenstaande tabel zijn in de jaren alleen rentelasten opgenomen. In 2019 wordt het project geheel afgesloten en komen er vanaf 2020 ook afschrijvingslasten in de exploitatie. Het is echter niet onwaarschijnlijk dat er gedurende de gehele looptijd van het project afsluitingen plaats vinden van deelprojecten. Dan lopen de kapitaallasten in de eerdere jaren op, omdat er dan naast de rentelasten ook afschrijvingslasten in de exploitatie terecht komen. In deze fase is er nog onvoldoende zicht op het moment waarop hoe deelkredieten gedekt gaan worden en op welk tijdstip deze deelkredieten afgesloten gaan worden. Veelal zullen deelprojecten wel in gebruik worden genomen, maar lopen er nog kleine afrondende werkzaamheden en volgt de daadwerkelijke oplevering van het deelproject op een later tijdstip. Contracteren en marktwerking Voor de te kiezen meest optimale contractvorm en de wijze van aanbesteden wordt een extern advies opgesteld. De huidige marktsituatie laat zien dat de prijzen sterk onder druk staan. Naar verwachting kunnen voor dit project in 2014 contracten op de markt worden gebracht. Gezien de huidige economische situatie, mag verwacht worden dat ook in die jaren de vraag naar werk groot zal zijn. Op voorhand worden de ramingen echter niet bijgesteld. Wel is in de kansen- risicoparagraaf aangegeven dat een reële kans aanwezig is dat de aanbestedingssommen lager zullen zijn dan de geraamde bedragen. Vooralsnog wordt uitgegaan van: Contractvolume: 2 contracten (1. Onderdoorgang spoor en 2. Alle overige werken); Contractvorm: E&C (Engineering & Construct, waaraan mogelijk een onderhoudscomponent voor de tunnel wordt toegevoegd); Aanbestedingsvorm: EMVI (Economisch meest voordelige inschrijving. Naast de prijs worden ook andere criteria benoemd, waarin de aannemer zich kan onderscheiden); Ontwerpnota Ringweg Oost Printdatum: 28 juni 2012 Pag. 51

52 Uitbreidingsopties Indien tijdens de uitvoering van het project financiële ruimte ontstaat door bovengenoemde aspecten, kan overwogen worden de meerwaarde van het project te vergroten door toevoeging van: Onderdoorgang voor autoverkeer ter hoogte van Julius Caesarbrug Meerkosten: ca 8,0 miljoen De contracten worden zodanig opgebouwd dat onderdoorgang bij de Julius Caesarbrug als optie wordt meegenomen en pas gegund zal worden nadat de aanneemsom daartoe ruimte laat. Dit onderdeel zal gelijkwaardig aan de overige projectdelen verder worden voorbereid en contractgereed worden gemaakt. Indien na contracteren blijkt dat de aanbieding voldoende financiële ruimte biedt, dan zal de onderdoorgang bij de Julius Caesarbrug ook gegund en uitgevoerd kunnen worden. Inde voortgangsrapportages zal dit te zijner tijd gemeld worden. Ontwerpnota Ringweg Oost Printdatum: 28 juni 2012 Pag. 52