Psychofarmaka in de eerste lijn: capita selecta. Tom Declercq MD, huisarts Vakgroep Huisartsgeneeskunde UGent

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "Psychofarmaka in de eerste lijn: capita selecta. Tom Declercq MD, huisarts Vakgroep Huisartsgeneeskunde UGent"

Quinten Bogaerts
6 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 Psychofarmaka in de eerste lijn: capita selecta Tom Declercq MD, huisarts Vakgroep Huisartsgeneeskunde UGent

2 Overzicht Zit u in de juiste zaal? Update psychofarmaka: de voorbije 20 jaar in pilvorm Casuïstiek: indicatie en afbouw

3 Hot topic? - Advies HGR 2011 Hoge Gezondheidsraad; publicatie nr ; «De impact van psychofarmaca op de gezondheid met een bijzondere aandacht voor ouderen»; juli 2011 verwijzend naar PHEBE-studie - BelPEP Belgian Psychotropics Experts Platform 2014 (vgl. BAPCOC) Kinderen en jongeren, Volwassenen en ambulante ouderen, Geïnstitutionaliseerde ouderen -> o.a. Richtlijn depressie Domus Provinciale ADHD-coördinator - Nieuwe aanbeveling slapeloosheid op komst

4 Organisatie van de zorg Art 107 vermaatschappelijking van de psychiatrie Wet op de geestelijke gezondheidszorgberoepen sept 2016 CAVE uitvoering (overgangsmaatregelen). Wet op de terugbetaling/tegemoetkoming psychotherapie?. Netwerk eerste lijnspsychologen (tot Sint-Juttemis???)

5 Update nil nove sub sole? 1969 Benzodiazepines: NEE, - vragen rond werkzaamheid indicatie slapeloosheid: bcfi transparantiefiches: 15 vroeger inslapen, ¾ uur langer slapen, 1 ste week - drama van de ongewenste effecten inz. ouderen indicatie slapeloosheid: SR NNT 13 versus NNH 6 - moeilijke afbouw o.a. rebound: 3tal weken, nood aan follow-up afbouw als deel van een cultuur in een WZC (zie Leiehome, Drongen) - NIEUW vragen rond verband benzodiazepines en dementie MAAR veilige medicatie (i.t.t. bvb antidepressiva trazodone off label); indicaties rationeel voorschrijven: dempen psychiatrie, acuut suïcidale patiënt, palliatieve zorg,

6 Nil nove sub sole? Jaren 80 Z-drugs: JA! gewenste en ongewenste effecten vergelijkbaar MAAR parasomnieën (sleep driving, sleep walking), disease mongering ( de zaak Z ) Disease mongering is a pejorative term for the practice of widening the diagnostic boundaries of illnesses and aggressively promoting their public awareness in order to expand the markets for treatment bvb ED

7 Update benzo s: entre parenthèse Niet-medicamenteuze aanpak slapeloosheid: Herziening richtlijn slapeloosheid 01/2018 (?) - worstelen met de beschikbaarheid en toepasbaarheid van nietmedicamenteuze technieken inz. CGT - slaaphygiëne, stimulus-controle, slaaprestrictie!, cognitieve interventies belang van slaapwaak dagboek bvb aanbod van multimodale CBTi ovv slaapcursus (CM)

8 Update (vervolg) Jaren 50 - jaren 80 Antidepressiva: JA! effectiviteit? Publicatiebias!!! 2008 in minder dan de helft van de gevallen effectief CAVE reboxetine (Edronax), CAVE agomelatine (Valdoxan) ongewenste effecten? eerst ongewenste, dan pas gewenste effecten: GI, neurologisch, cardiaal (anticholingerg), interacties, QT-verlenging (citalopram), bescherming suïcidaliteit (uitz. jongeren t.e.m. 24)! Nog plaats voor TCA s jaren 50 in de eerste lijn = JA!

9 Update antidepressiva: een zijsprongetje Herziene richtlijn depressie 01/ niet-medicamenteuze aanpak depressie: indicatiestelling: Mild/matig/ernstig versus duur versus keuze van de patiënt Niet-medicamenteuze technieken huisarts: dagstructurering en activiteitenplanning (activatie)(bam) Verwijzing voor psychotherapie: CGT, ook! NIEUW: relatietherapie, psychodynamische therapie, problem solving therapie - SAMENWERKING art 107, en verder? (psychiater, psycholoog ELP, MCT, )

10 Update (vervolg) Antipsychotica: JA! Inz. plaats van antipsychotica in de aanpak van moeilijk hanteerbaar gedrag (BPSD) bij ouderen met dementie: Werkzaamheid: CATIE-AD iets werkzamer dan placebo Ongewenste effecten: Morbiditeit: EPS, metabool!!!, Mortaliteit 2009: NNH (H=dead) < 100! The use of antipsychotic medication for people with dementia: time for action (S.Banerjee, 2009 UK: 1800 doden )

11 Update antipsychotica Ballard C et al. Afbouw mogelijk en gewenst MAAR liefst in kader van medicatiereview én niet-medicamenteuze aanpak (zie ook Cochrane Review 2013 Declercq et al.) Indicatie? 3 T: target (agitatie, agressie); titration (lage dosis); time (3 maand) Risperidone versus haloperidol

12 Een zijsprong Niet-medicamenteuze aanpak: Draaiboek Leiehome Baarle-Drongen project psychofarmaka

13 Casus 1: depressie bij ouderen Robert, 79 jaar, sportieve man, 2 jaar geleden echtgenote verloren aan borstca. Nu op de raadpleging met klachten van moeheid, weinig zin, weinig perspectief. Aanleiding: enige zoon trekt naar het zuiden. Wenst medicatie

14 Casus 2 : moeilijk hanteerbaar gedrag Esther, 72 jaar, na val met heupfractuur zeer moeizame revalidatie. Nu rolstoelgebonden, toenemende cognitieve achteruitgang met grote ontrust (angst). Sedert opname in gesloten afdeling wenen +++, aanspreekbaar, maar niet ad rem. Leeft in het verleden, herbeleeft, telkens met verdriet +++. Familie wil, mede op basis van wilsbeschikking, enkel symptoombestrijding hebben het zeer moeilijk met lijdenslast bij Esther. Zij vragen om uw raad

15 Psychofarmaka anno 2017 Benzodiazepines (Z-drugs), antidepressiva en antipsychotica Slinger tussen werkzaamheid en ongewenste effecten (on)betrouwbaarheid /beschikbaarheid van literatuur Beschikbaarheid van niet-medicamenteuze alternatief Inspraak van de patiënt! Maatschappelijke context bvb incorpereren van geluk en ongeluk Rol van de huisarts?

Vergelijkbare documenten

De nieuwe richtlijn depressie

De nieuwe richtlijn depressie Tom Declercq MD, huisarts Vakgroep Huisartsgeneeskunde en ELGZ UGent Hilde Habraken, psycholoog, methodoloog Hans van den Ameele, psychiater Jan Callens, psycholoog Jan De