Workshop congres Dementie: Medicatieveiligheid thuis. Programma

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Workshop congres Dementie: Medicatieveiligheid thuis. Programma"

Transcriptie

1 Programma Workshop congres Dementie: Medicatieveiligheid thuis Inleiding Medicatie thuis Lerend vermogen Voorbeeld van mogelijke hulpmiddelen Congres 24 nov 2014 Daphne Mensink DAZ Gemma Yocarini IVM Inleiding Samenwerking IVM en DAZ Medicatie er gaat veel fout: enkele cijfers Ruim 17% van de mensen gebruikt 5 of meer chronische medicijnen tegelijk. Dit is 30% bij mensen tussen 70 en 80 jaar (SFK, 2005). De helft van de mensen gebruikt zijn medicijnen (bewust of onbewust) niet op de juiste manier. Bij ouderen > 65 jaar komen twee keer meer medicatie gerelateerde ziekenhuisopnames voor dan bij jonger dan 65 jaar (HARM onderzoek, 2006). Risicofactoren Belang vroeg signalering bij medicatie onderkend Rapport: Organisatie netwerkzorg thuiswonende mensen met dementie Therapieontrouw Verminderde cognitie/ beginnende dementie Verminderde nierfunctie Niet zelfstandig wonen Meerdere aandoeningen Polyfarmacie veelbelovend, onderdelen zorg nog risicovol Verbeterpunten: Vroeg signalering zorgmijders Zorgplannen, geen actueel medicatieoverzicht in zorgplannen Multidisciplinaire afstemming Vooral het onvoldoende actueel houden van het medicatieoverzicht levert risico s op voor de patiënt. Inspectie voor de Gezondheidszorg juli

2 Vergeetachtig of dement? Behandeling dementie Sommige geneesmiddelen kunnen symptomen veroorzaken die lijken op de symptomen van dementie Bij signalen van achteruitgang van de cognitie, is het belangrijk om na te gaan of deze achteruitgang mogelijk kan komen door de geneesmiddelen die de patiënt gebruikt. Als dat zo is, vraag de patiënt om contact op te nemen met de huisarts. De huisarts kan vervolgens nagaan of het geneesmiddel echt nodig is en of er een andere oplossing mogelijk is. Voorbeelden: benzodiazepines, anti parkinsonmiddelen, antipsychotica Welk antwoord is waar? Welke rol spelen geneesmiddelen in de behandeling van dementie (zonder dat er sprake is van probleemgedrag)? a. Er is onvoldoende bewijs dat geneesmiddelen effectief zijn in de behandeling van dementie. b. De patiënt kan niet veel voordeel van geneesmiddelen verwachten. c. Geneesmiddelen zijn nuttig als de niet-medicamenteuze behandeling onvoldoende baat heeft. d. Geneesmiddelen moeten altijd worden aangeboden, maar wel in combinatie met cognitieve training. Medicamenteuze behandeling Medicatie bij dementie Er zijn verschillende middelen die een arts ( meestal specialist) kan voorschrijven bij dementie (Alzheimer) Rivastigmine (Exelon, Prometax) Galantamine (Reminyl) Memantine (Ebixa). Rivastigmine: en Galantamine ( Remenyl) vele ernstige bijwerkingen, bescheiden effect en geregistreerd voor lichte tot matige vormen van Alzheimer Bij % symptomatisch effect (cognitieve functie en er geen verslechtering is van het globaal functioneren en de IADL) Daarnaast ook wel middelen als ginkgo biloba, vitamine E en acetylsalicylzuur: geen betrouwbaar bewijs van effectiviteit. Het is dan ook niet zinvol om deze middelen te gebruiken. Belangrijkste bijwerkingen: Maagdarmklachten zoals misselijkheid, braken en diarree en duizeligheid, anorexie en uitdroging Slapeloosheid of juist slaperigheid, angst, beven, hoofdpijn, buikpijn, algehele lichaamszwakte, vermoeidheid en toegenomen transpiratie of speekselafscheiding. Medicatie bij dementie casus Memantine ( Ebixa) Het enige geneesmiddel waarvan enig effect 10-20%i s aangetoond bij matig ernstige tot ernstige vormen van de ziekte van Alzheimer en waarvan het bijwerkingenprofiel licht is. Bijwerkingen Memantine lijkt minder bijwerkingen te geven dan galantamine en rivastigmine. Bijwerkingen die bij memantine vaak optreden zijn hoofdpijn, slaperigheid, obstipatie en duizeligheid. Tijdens een interview met thuiszorgmedewerkers werd het volgende opgemerkt over de veelgebruikte pleister met rivastigmine (Exelon ): Bij sommige mensen werkt de pleister niet, maar het is ethisch bijna niet mogelijk om tegen de cliënt en familie te zeggen "stop er maar mee". Voor veel familieleden is de rivastigmine een vorm van troost. Wat vindt u hier van? 2

3 Hulpmiddelen voor signalering BEM lijst: hulpmiddel bij het structureel beoordelen van het eigen beheer van medicatie door de cliënt: wat kan hij zij nog zelf en Leren bij dementie welk hulmiddel of inzet mantelzorg, zorginstelling is nodig Signaallijst: medicijnen bij dementie Veel wetenschappelijk onderzoek (nationaal en internationaal) Dagelijks in de praktijk Al langer toegepast in andere zorgsectoren Het lerend vermogen is er in alle stadia van dementie! Mogelijke resultaten Vormen van leren bij dementie Meer zelfredzaamheid Toegenomen gevoel van eigenwaarde Minder storend gedrag Foutloos leren Andere inrichting zorg (minder of zelfs geen gesloten Emotieleren afdelingen, langer thuis wonen) Associatieleren Operant leren Foutloos Leren Een handeling/activiteit en voordoen, samen doen en herhalen, fouten voorkomen Het gaat vooral om automatisch of onbewust leren: Associatieleren Verband tussen zaken gebruiken ( geuren, geluiden e.d.) 3

4 Lerend vermogen in relatie tot medicijngebruik Observeren en bewust worden! Lerend vermogen in relatie tot medicijngebruik Belang van vroeg signalering bij aanleren medicatie. Vraag: Je gebruikt medicatie, welke stappen moet je nemen om medicatie in te nemen? Welke deelstappen zijn er? (het recept is aanwezig, apotheek weet ervan, je gebruikt medicatie uit doosje) Observeren wat iemand wel kan en niet kan (stappen die gemaakt worden) Vaak gaat het pas mis als iemand nieuwe medicatie krijgt. Neem het NIET te snel over! Zo snel mogelijk het leren toepassen hoe eerder in de dementie hoe makkelijker. Mensen willen eigen regie behouden/eigen waarde in stand houden. Langer zelfstandig kunnen functioneren. Voorkomen dat foute handelingen worden opgenomen in het gedrag. Ook voor baxterrollen training dementiezorg en medicatie thuis Praktische toepassing medicatieveiligheid Specifieke problematiek medicatieveiligheid en dementie Medicamenteuze behandeling bij dementie, zin of onzin? Inzet praktische hulpmiddelen bij medicatieveiligheid Belang goede afspraken rond medicatieveiligheid en dementie met zorgverleners, mantelzorg en persoon met dementie Vormen van leren bij mensen met dementie, hoe leer je de hulpmiddelen aan (foutloos leren, emotieleren/associatieleren, operant leren). Bezoek ook eens onze websites Handige websites DAZ: Dementiezorg en medicatie thuis Leren bij dementie IVM: E-learningcursussen zoals: Medicijngebruik bij dementie Basiskennismodules medicijngebruik Geaccrediteerd, kosten 20,95 per module van 2 uur Hulpmiddelen: Hulpmiddelen: Veilige principes in de medicatieketen: onderwerp: medicatieveiligheid Actueel medicatieoverzicht: Informatie geneesmiddelen: 4

5 VEEL SUCCES!!! 5

Informatie. Medicatie bij dementie

Informatie. Medicatie bij dementie Informatie Medicatie bij dementie Inleiding Het beloop van dementie is in sommige gevallen te beïnvloeden met medicatie, zoals bij de ziekte van alzheimer. Dit medicijn wordt, als u daarvoor in aanmerking

Nadere informatie

Medicatie bij dementie

Medicatie bij dementie Medicatie bij dementie Dementie Dementie is een ernstige ziekte die de duur van het leven bekort Tijdens beloop kunnen allerlei problemen ontstaan Een behandeling die gericht is op herstel bestaat niet

Nadere informatie

Uw behandelend arts heeft u tabletten of capsules Reminyl

Uw behandelend arts heeft u tabletten of capsules Reminyl Medicatiepoli Uw behandelend arts heeft u tabletten of capsules Reminyl (galantamine) dan wel capsules of pleisters Exelon (rivas- tigmine) voorgeschreven. Bij deze medicijnen is het van belang dat u regelmatig

Nadere informatie

Samenwerking arts en apotheker in verpleeghuizen. R.J. Moss, ziekenhuisapotheker

Samenwerking arts en apotheker in verpleeghuizen. R.J. Moss, ziekenhuisapotheker Samenwerking arts en apotheker in verpleeghuizen R.J. Moss, ziekenhuisapotheker Casus Arts schrijft bij nieuwe opname voor Novarapid 30IE s ochtends, 70IE s avonds Wordt toegediend na pakken uit werkvoorraad

Nadere informatie

Behandeling met rivastagmine capsules

Behandeling met rivastagmine capsules Behandeling met rivastagmine capsules Behandeling bij dementie De geriater heeft bij u een vorm van dementie vastgesteld. Voor deze hersenziekte kan de dokter u medicijnen voorschrijven. In uw geval is

Nadere informatie

Behandeling met galantamine

Behandeling met galantamine Behandeling met galantamine Behandeling bij dementie De geriater heeft bij u een vorm van dementie vastgesteld. Voor deze hersenziekte kan de arts u medicatie voorschrijven. In uw geval is dit galantamine

Nadere informatie

Medicatie bij dementie. Dr. L.K. Pul Huisarts Mw. L.A. Klarenbeek MSc Verpleegkundig specialist

Medicatie bij dementie. Dr. L.K. Pul Huisarts Mw. L.A. Klarenbeek MSc Verpleegkundig specialist Medicatie bij dementie Dr. L.K. Pul Huisarts Mw. L.A. Klarenbeek MSc Verpleegkundig specialist Inhoud Terug naar de basis De hersenen en de ziekte van Alzheimer Het geheugen Het autonoom zenuwstelsel De

Nadere informatie

Farmacotherapie bij 80+ers. Cholinesteraseremmers bij M. Alzheimer. Waar zijn we eigenlijk mee bezig?

Farmacotherapie bij 80+ers. Cholinesteraseremmers bij M. Alzheimer. Waar zijn we eigenlijk mee bezig? Farmacotherapie bij 80+ers Cholinesteraseremmers bij M. Alzheimer Waar zijn we eigenlijk mee bezig? Cholinesteraseremmers bij M. Alzheimer Waar zij we eigenlijk mee bezig? David Jansen, AIOS klinische

Nadere informatie

Digitaal Multidisciplinair Samenwerken

Digitaal Multidisciplinair Samenwerken Digitaal Multidisciplinair Samenwerken Workshop ROHA Conferentie 2018: Samen (uit)wijken Els Tibosch, kaderhuisarts ouderenzorg David Koetsier, kaderhuisarts HVZ / Loek Rappange, apotheker 1 In het hoofd

Nadere informatie

over dementie A ZE O M Kennispakket Dementie E-learning Dementie Basisinformatie In deze kaft

over dementie A ZE O M Kennispakket Dementie E-learning Dementie Basisinformatie In deze kaft 1Basisinformatie eel 1 Basisinformatie over dementie Kennispakket ementie In dit kennispakket kan je allerlei informatie terugvinden over dementie. Wat is de prevalentie? Hoeveel personen met dementie

Nadere informatie

Datum Spreker Linda Schreur. (Poly)farmacie bij ouderen

Datum Spreker Linda Schreur. (Poly)farmacie bij ouderen Datum 28-02-2017 Spreker Linda Schreur (Poly)farmacie bij ouderen Een geriatrische patiënt Pt 82 jaar Voorgeschiedenis oa hartinfarct, boezemfibrilleren Woont zelfstandig alleen Langzaam geheugenproblemen

Nadere informatie

Vroegsignaleren van medicatiegerelateerde problemen in de thuiszorg

Vroegsignaleren van medicatiegerelateerde problemen in de thuiszorg Vroegsignaleren van medicatiegerelateerde problemen in de thuiszorg Dr Carolien Sino Hogeschool Utrecht Instituutsdirecteur-Onderzoeker Carolien.sino@hu.nl Voorstellen onderwijs Promotie zorgpraktijk onderzoek

Nadere informatie

Het lerend vermogen bij personen met dementie. Kathleen Vandenbroucke

Het lerend vermogen bij personen met dementie. Kathleen Vandenbroucke Het lerend vermogen bij personen met dementie. Kathleen Vandenbroucke Wat is leren? Leren = veranderingen in de hersenen Het opnemen, opslaan en opdiepen van kennis (geheugen) Soorten leren Bewust leren

Nadere informatie

Dementie per leeftijdscategorie 6-1-2010. Dementie Dementiesyndroom. = ontgeesting. Omvang dementie in Nederland. Matthieu Berenbroek

Dementie per leeftijdscategorie 6-1-2010. Dementie Dementiesyndroom. = ontgeesting. Omvang dementie in Nederland. Matthieu Berenbroek Dementie Dementiesyndroom de-mens = ontgeesting Matthieu Berenbroek Fontys Hogeschool Verpleegkunde Omvang dementie in Nederland 2005 180.000 / 190.000 dementerenden 2050 400.000 dementerenden Bron CBO

Nadere informatie

Vroegsignalering van (medicatie)gerelateerde problemen bij chronisch zieken.

Vroegsignalering van (medicatie)gerelateerde problemen bij chronisch zieken. Vroegsignalering van (medicatie)gerelateerde problemen bij chronisch zieken. Dr Instituutsdirecteur Verpleegkundige Studies Postdoc Lectoraat verpleegkundige en paramedische zorg bij ouderen en chronisch

Nadere informatie

Depressie bij ouderen

Depressie bij ouderen Depressie bij ouderen Bij u of uw familielid is een depressie vastgesteld. Hoewel relatief veel ouderen last hebben van depressieve klachten, worden deze niet altijd als zodanig herkend. In deze folder

Nadere informatie

Heeft u laaggeletterde patiënten in beeld? Gudule Boland PhD Programmaleider Verantwoord medicijngebruik bij migranten en laaggeletterden

Heeft u laaggeletterde patiënten in beeld? Gudule Boland PhD Programmaleider Verantwoord medicijngebruik bij migranten en laaggeletterden Heeft u laaggeletterde patiënten in beeld? Gudule Boland PhD Programmaleider Verantwoord medicijngebruik bij migranten en laaggeletterden Dr. Dr. Karen Hosper 1 2 3 4 5 Even reclame maken: www.pharos.nl/patientenaanhetwoord

Nadere informatie

Polyfarmacie bij ouderen

Polyfarmacie bij ouderen Polyfarmacie bij ouderen FTO maart 2016 WAGRO Polyfarmacie en Medicatiebeoordeling IGZ HARM NTVG Optimale zorg voor ouderen Ephor Start en Stopp criteria Strip methode 1 Opzet FTO Casussen (veel) Interactie

Nadere informatie

Toetsingskader Toezicht op zorgnetwerken rond cliënten in de thuissituatie

Toetsingskader Toezicht op zorgnetwerken rond cliënten in de thuissituatie zorg Toetsingskader Toezicht op zorgnetwerken rond cliënten in de thuissituatie 1. Inleiding De Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd in oprichting ziet toe op de naleving van een groot aantal wettelijke-

Nadere informatie

Begeleiding bij het gebruik van medicijnen bij dementie

Begeleiding bij het gebruik van medicijnen bij dementie Uw geriater heeft u het medicijn galantamine, rivastigmine (pillen of pleisters), memantine of donepezil voorgeschreven. In het MCL begeleiden wij u en uw mantelzorger bij het gebruik van deze medicijnen.

Nadere informatie

Autorijden en dementie

Autorijden en dementie Dementie Bij u of bij uw naaste is een vorm van dementie vastgesteld. In deze folder vindt u informatie over dementie en de gevolgen ervan. Er bestaan zeer veel verschillende vormen van dementie, die elk

Nadere informatie

Medicatie bij milde of matige dementie

Medicatie bij milde of matige dementie Medicatie bij milde of matige dementie Helaas is dementie nog niet te genezen. Wel zijn er medicijnen die het proces bij de ziekte van Alzheimer, Lewy Body dementie en parkinsondementie kunnen vertragen

Nadere informatie

27-11-14. Polyfarmacie KENNISMAKING POLYFARMACIE. Programma. Doel. Casus 1. Kennismaking. Doel. Polyfarmacie. Moderne Dementiezorg.

27-11-14. Polyfarmacie KENNISMAKING POLYFARMACIE. Programma. Doel. Casus 1. Kennismaking. Doel. Polyfarmacie. Moderne Dementiezorg. Programma Polyfarmacie Kennismaking Doel Polyfarmacie Moderne Dementiezorg Wilma Knol Marjorie Nelissen-Vrancken Dementie Voorkomen en aanpak problemen Aan de slag in de praktijk 25 november 2014 Doel

Nadere informatie

Medicatieproces in de thuissituatie, 11 februari 2015

Medicatieproces in de thuissituatie, 11 februari 2015 Medicatieproces in de thuissituatie, 11 februari 2015 De praktijk? Waar loopt u tegenaan? Biedt t Convenant antwoord? Zijn er wettelijke belemmeringen? Is het uitvoerbaar? 1 Waarom gebruikt U de baxter

Nadere informatie

Dementie. Ilse Masselis regionaal expertisecentrum dementie Sophia Kortrijk

Dementie. Ilse Masselis regionaal expertisecentrum dementie Sophia Kortrijk Dementie Ilse Masselis regionaal expertisecentrum dementie Sophia Kortrijk Expertisecentra dementie Vlaanderen Visie Het Expertisecentrum Dementie Vlaanderen en de negen regionale expertisecentra dementie

Nadere informatie

PERSOONSGEGEVENS, MEDICIJNEN EN UW PRIVACY

PERSOONSGEGEVENS, MEDICIJNEN EN UW PRIVACY PERSOONSGEGEVENS, MEDICIJNEN EN UW PRIVACY GEGEVENS OVER UZELF EN OVER UW MEDICIJNEN WAT WIL UW APOTHEKER WETEN WIE HEEFT INZAGE IN DE GEGEVENS EN WAARVOOR WAT KUNT U ZELF DOEN EN WAT ZIJN UW RECHTEN REGIONAAL

Nadere informatie

Valpreventie bij ouderen met cognitieve problemen

Valpreventie bij ouderen met cognitieve problemen Valpreventie bij ouderen met cognitieve problemen Sirpa Hartikainen, MD, Professor of Geriatric Pharmacotherapy School of Pharmacy University of Eastern Finland, Kuopio, FINLAND Het risico op vallen en

Nadere informatie

Dementie na de diagnose

Dementie na de diagnose Dementie na de diagnose 1. Beloop en symptomen 2. De rol van het ziekenhuis na de diagnose - Medicatie bij dementie 3. Samenwerking 1 e lijn en ziekenhuis: vragen/opmerkingen - Ziekte van Alzheimer - Vasculaire

Nadere informatie

Verminderde nierfunctie en medicijnen

Verminderde nierfunctie en medicijnen Verminderde nierfunctie en medicijnen VERMINDERDE NIERFUNCTIE WAT KUNT U ZELF DOEN WAT KAN UW APOTHEKER VOOR U DOEN ADVIES IN EEN PERSOONLIJK GESPREK VRAAG OVER UW MEDICIJNEN? WWW.APOTHEEK.NL VERMINDERDE

Nadere informatie

Cholinesteraseremmers tegen het verergeren van visuele hallucinaties bij de ziekte van Parkinson

Cholinesteraseremmers tegen het verergeren van visuele hallucinaties bij de ziekte van Parkinson Informatie voor deelnemers Cholinesteraseremmers tegen het verergeren van visuele hallucinaties bij de ziekte van Parkinson Geachte heer/mevrouw, Met deze brief willen wij u vragen om mee te doen aan medisch-wetenschappelijk

Nadere informatie

Scholing Dementie: wees er vroeg bij!

Scholing Dementie: wees er vroeg bij! Scholing Dementie: wees er vroeg bij! Anke Pril, huisarts Mariëlle van der Putten, spec. Ouderengeneeskunde Andrew Tan, geriater Hubertine van Bree, casemanager Dementie Casus mevrouw de R. 79 jaar Gehuwd,

Nadere informatie

2 Farmaceutische patiëntenzorg en therapietrouw

2 Farmaceutische patiëntenzorg en therapietrouw 2 Farmaceutische patiëntenzorg en therapietrouw In de openbare apotheek wordt sinds een aantal jaar gewerkt met farmaceutische patiëntenzorg. Dit houdt in dat de doelstelling van de apotheek is verbreed.

Nadere informatie

Omgaan met onbegrepen gedrag bij dementie

Omgaan met onbegrepen gedrag bij dementie Omgaan met onbegrepen gedrag bij dementie Improving Mental Health by Sharing Knowledge Margje Mahler Benadette Willemse Sandra Zwijsen Jacomine de Lange Mirella Minkman Anne Margriet Pot Vraag inspectie

Nadere informatie

Medicatie bij Alzheimer dementie

Medicatie bij Alzheimer dementie 1/6 Geriatrie Medicatie bij Alzheimer dementie Inleiding Er zijn medicijnen die het proces bij de ziekte van Alzheimer kunnen vertragen, of bepaalde verschijnselen kunnen verminderen. Te weten galantamine,

Nadere informatie

Behandeling met memantine

Behandeling met memantine Uw arts heeft u memantine voorgeschreven. In deze brochure staat informatie over de behandeling met memantine en de begeleiding. Deze brochure vervangt niet de adviezen van uw behandelend arts of die uit

Nadere informatie

Carolien van der Linden Wim van der Minne Sjoukje Troost

Carolien van der Linden Wim van der Minne Sjoukje Troost Carolien van der Linden Wim van der Minne Sjoukje Troost Opening Casus Theorie: Fouten bij medicatie overdracht Bespreking in groepen Wat draag je over aan collega? Automatisering en overdracht gegevens

Nadere informatie

PATIËNTEN INFORMATIE. Behandeling met galantamine

PATIËNTEN INFORMATIE. Behandeling met galantamine PATIËNTEN INFORMATIE Behandeling met galantamine De geriater heeft bij u een vorm van dementie vastgesteld. Voor deze hersenziekte kan de arts u medicatie voorschrijven. In uw geval is dit galantamine

Nadere informatie

Opbouw praatje. Wat is dementie? Vormen van dementie Diagnose dementie Behandeling van dementie De verloop van dementie Conclusie

Opbouw praatje. Wat is dementie? Vormen van dementie Diagnose dementie Behandeling van dementie De verloop van dementie Conclusie DEMENTIE Opbouw praatje Wat is dementie? Vormen van dementie Diagnose dementie Behandeling van dementie De verloop van dementie Conclusie Definitie dementie Dementie is een syndromale diagnose, een ziekte

Nadere informatie

PATIËNTEN INFORMATIE. Behandeling met galantamine

PATIËNTEN INFORMATIE. Behandeling met galantamine PATIËNTEN INFORMATIE Behandeling met galantamine De geriater heeft bij u een vorm van dementie vastgesteld. Voor deze hersenziekte kan de arts u medicatie voorschrijven. In uw geval is dit galantamine

Nadere informatie

Persoonsgegevens, medicijnen en uw privacy

Persoonsgegevens, medicijnen en uw privacy WAT KUNT U ZELF DOEN EN WAT ZIJN UW RECHTEN MEER INFORMATIE U kunt bij uw apotheker informeren welke artsen, apothekers en andere zorgverleners gegevens over u kunnen inzien om u goede en veilige zorg

Nadere informatie

NCARE. Voor een optimaal medicatieproces. in zorginstelling en thuiszorg

NCARE. Voor een optimaal medicatieproces. in zorginstelling en thuiszorg NCARE Voor een optimaal medicatieproces in zorginstelling en thuiszorg NCARE De werkdruk in de zorg neemt steeds verder toe. Daardoor staat het medicatieproces steeds vaker onder druk. Tegelijkertijd stellen

Nadere informatie

PRAKTISCHE INFORMATIE EN TIPS MEDICATIEZORG --------------- voor. zorgmedewerkers IN #1 #2 #3 #4 #5 #6 STAPPEN. in verpleeg- en verzorgingshuizen

PRAKTISCHE INFORMATIE EN TIPS MEDICATIEZORG --------------- voor. zorgmedewerkers IN #1 #2 #3 #4 #5 #6 STAPPEN. in verpleeg- en verzorgingshuizen PRAKTISCHE INFORMATIE EN TIPS MEDICATIEZORG - IN #1 #2 #3 #4 #5 #6 STAPPEN voor zorgmedewerkers in verpleeg- en verzorgingshuizen WAAROM DEZE WAAIER? Jij als zorgmedewerker weet hoe belangrijk veilige

Nadere informatie

Leflunomide Voorgeschreven door de reumatoloog

Leflunomide Voorgeschreven door de reumatoloog Leflunomide Voorgeschreven door de reumatoloog Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op www.asz.nl/brmo. Inleiding De reumatoloog heeft met u besproken dat u leflunomide gaat gebruiken. In deze

Nadere informatie

workshop besluitvorming in de palliatieve fase

workshop besluitvorming in de palliatieve fase workshop besluitvorming in de palliatieve fase Alexander de Graeff, internist-oncoloog UMC Utrecht, hospice-arts Demeter Marjolein van Meggelen, oncologieverpleegkundige Aveant Consulenten PalliatieTeam

Nadere informatie

Dementie, probleemgedrag en de mantelzorger

Dementie, probleemgedrag en de mantelzorger Dementie, probleemgedrag en de mantelzorger LOAG Gedragsstoornissen en psychiatrie bij dementie Utrecht, 16 april A. Kunneman, gz-psycholoog Introductie GZ-psycholoog Werkzaam op de GAAZ / poli geriatrie

Nadere informatie

Parkinsonismen Vereniging. Parkinson en Psychose

Parkinsonismen Vereniging. Parkinson en Psychose Parkinsonismen Vereniging Parkinson en Psychose Inhoudsopgave Inleiding 4 Psychose 4 Oorzaak 5 Door de ziekte van Parkinson 5 Door het gebruik van anti-parkinsonmedicatie 5 Door een lichamelijke aandoening

Nadere informatie

UITWISSELING VAN GEGEVENS

UITWISSELING VAN GEGEVENS UITWISSELING VAN GEGEVENS IN DE MEDICATIEKETEN Disclosure In loondienst bij Als zzp er werkzaam voor www.artsenapotheker.nl Redacteur bij vakblad voor apothekersassistente 1 Met welke vragen bent u gekomen?

Nadere informatie

PATIËNTEN INFORMATIE. Behandeling met rivastagmine capsules

PATIËNTEN INFORMATIE. Behandeling met rivastagmine capsules PATIËNTEN INFORMATIE Behandeling met rivastagmine capsules De geriater heeft bij u een vorm van dementie vastgesteld. Voor deze hersenziekte kan de dokter u medicijnen voorschrijven. In uw geval is dit

Nadere informatie

NSAID s = Non Steroidal Anti Inflammatory Drugs: Diclofenac Indometacine Meloxicam Piroxicam Ibuprofen Naproxen Fenylbutazon Celecoxib Etoricoxib

NSAID s = Non Steroidal Anti Inflammatory Drugs: Diclofenac Indometacine Meloxicam Piroxicam Ibuprofen Naproxen Fenylbutazon Celecoxib Etoricoxib Ontstekingsremmende pijnstillers NSAID s = Non Steroidal Anti Inflammatory Drugs: Diclofenac Indometacine Meloxicam Piroxicam Ibuprofen Naproxen Fenylbutazon Celecoxib Etoricoxib Inhoud Hoe werkt NSAID?

Nadere informatie

MEDICATIE BIJ CVA PATIËNTEN. Chinette Verhagen PA neurologie

MEDICATIE BIJ CVA PATIËNTEN. Chinette Verhagen PA neurologie MEDICATIE BIJ CVA PATIËNTEN Chinette Verhagen PA neurologie Meest gebruikte medicatie als secundair preventie: Plaatjesaggregatieremmers Ascal (persantin) Clopidogrel (plavix) Vitamine K antagonisten Acencoumarol

Nadere informatie

Als je weet dat je niet meer beter wordt. Palliatieve zorg

Als je weet dat je niet meer beter wordt. Palliatieve zorg 00 Als je weet dat je niet meer beter wordt Palliatieve zorg Het is moeilijk voor u en uw naasten om te horen dat u niet meer beter wordt. Er is geen genezing meer mogelijk voor uw ziekte. Maar er is nog

Nadere informatie

Afbouw en opstart medicatie / niet-medicamenteuze aanpak. Familie-avond WZC De Wingerd 21/01/2019

Afbouw en opstart medicatie / niet-medicamenteuze aanpak. Familie-avond WZC De Wingerd 21/01/2019 Afbouw en opstart medicatie / niet-medicamenteuze aanpak Familie-avond WZC De Wingerd 21/01/2019 Dr. E. Triau Dr. S. Buggenhout DEMENTIE : medicatie «Alzheimer-medicatie» = inwerkend op de cognitieve verschijnselen

Nadere informatie

Incontinentie bij kwetsbare ouderen. Zorg voor normale toiletgang WWW.ZORGVOORBETER.NL

Incontinentie bij kwetsbare ouderen. Zorg voor normale toiletgang WWW.ZORGVOORBETER.NL Incontinentie bij kwetsbare ouderen Zorg voor normale toiletgang WWW.ZORGVOORBETER.NL Dr P van Houten specialist ouderengeneeskunde 2015 Waarom aandacht voor normale toiletgang en incontinentie Eigenwaarde

Nadere informatie

Tweede serie vragen:

Tweede serie vragen: Tweede serie vragen: Vraag van Argos: Er zijn goede resultaten met het afbouwen van venlafaxine via zogenaamde taperingstrips: hierbij gaat de patiënt in 4 of meer weken terug in dagelijks gebruik van

Nadere informatie

Toolkit Therapietrouw

Toolkit Therapietrouw Doel Het bevorderen van therapietrouw bij ouderen die chronisch medicatie gebruiken. Achtergrond Definitie Onder therapietrouw wordt verstaan de mate waarin het gedrag van de oudere patiënt correspondeert

Nadere informatie

Sulfasalazine (Salazopyrine ) Voorgeschreven door de reumatoloog

Sulfasalazine (Salazopyrine ) Voorgeschreven door de reumatoloog Sulfasalazine (Salazopyrine ) Voorgeschreven door de reumatoloog Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op www.asz.nl/brmo. Inleiding De reumatoloog heeft met u besproken dat u sulfasalazine gaat

Nadere informatie

Rapportage. IVM thermometer 'Het medicatieproces op de afdeling' van verpleeghuis Rottezicht

Rapportage. IVM thermometer 'Het medicatieproces op de afdeling' van verpleeghuis Rottezicht Rapportage IVM thermometer 'Het medicatieproces op de afdeling' van verpleeghuis Rottezicht 1 Colofon Auteur Rob Essink, apotheker MPH Els Dik, apotheker Anke Lambooij, apotheker Met medewerking van Argoszorggroep

Nadere informatie

VOOR WELKE CLIËNTEN IS DE PALLI?

VOOR WELKE CLIËNTEN IS DE PALLI? PALLI De PALLI is een vragenlijst die zorgverleners helpt om te bepalen of en in welke mate een cliënt met verstandelijke beperkingen achteruit is gegaan in gezondheid. Voor cliënten die achteruit zijn

Nadere informatie

Het voorkomen van geneesmiddel gerelateerde problemen bij oudere patiënten met polyfarmacie ontslagen uit het ziekenhuis

Het voorkomen van geneesmiddel gerelateerde problemen bij oudere patiënten met polyfarmacie ontslagen uit het ziekenhuis Samenvatting Het voorkomen van geneesmiddel gerelateerde problemen bij oudere patiënten met polyfarmacie ontslagen uit het ziekenhuis Hoofdstuk 1 bevat de algemene inleiding van dit proefschrift. Dit hoofdstuk

Nadere informatie

NHG-Standpunt. Farmacotherapiebeleid in de huisartsenzorg. Dokter, mag ik een recept voor...? standpunt

NHG-Standpunt. Farmacotherapiebeleid in de huisartsenzorg. Dokter, mag ik een recept voor...? standpunt NHG-Standpunt Farmacotherapiebeleid in de huisartsenzorg Dokter, mag ik een recept voor...? standpunt Schatting: jaarlijkse stijging van 11 procent voor geneesmiddelenuitgaven Centrale rol voor de huisarts

Nadere informatie

PATIËNTEN INFORMATIE. Behandeling met rivastigmine capsules

PATIËNTEN INFORMATIE. Behandeling met rivastigmine capsules PATIËNTEN INFORMATIE Behandeling met rivastigmine capsules De geriater heeft bij u een vorm van dementie vastgesteld. Voor deze hersenziekte kan de dokter u medicijnen voorschrijven. In uw geval is dit

Nadere informatie

Polyfarmacie bij Ouderen STRIP:Less is or more? Thijs Vinks, apotheker Ralf Vingerhoets, geriater

Polyfarmacie bij Ouderen STRIP:Less is or more? Thijs Vinks, apotheker Ralf Vingerhoets, geriater Polyfarmacie bij Ouderen STRIP:Less is or more? Thijs Vinks, apotheker Ralf Vingerhoets, geriater Arts, Apotheker, praktijkassistent of? Symp Kwetsbare Ouderen 29-10-13 1 Wie optimaliseert reeds polyfarmacie?

Nadere informatie

Behandeling met galantamine

Behandeling met galantamine Uw arts heeft u galantamine voorgeschreven. In deze brochure staat informatie over de behandeling met galantamine en de begeleiding. Deze brochure vervangt niet de adviezen van uw behandelend arts of die

Nadere informatie

PRAKTISCHE INFORMATIE EN TIPS MEDICATIEZORG --------------- voor. zorgmedewerkers IN #1 #2 #3 #4 #5 #6 STAPPEN. in de thuiszorg

PRAKTISCHE INFORMATIE EN TIPS MEDICATIEZORG --------------- voor. zorgmedewerkers IN #1 #2 #3 #4 #5 #6 STAPPEN. in de thuiszorg in de thuiszorg PRAKTISCHE INFORMATIE EN TIPS MEDICATIEZORG - IN #1 #2 #3 #4 #5 #6 STAPPEN voor zorgmedewerkers WAAROM DEZE WAAIER? Jij als zorgmedewerker weet hoe belangrijk veilige medicatieverstrekking

Nadere informatie

Clean PIL 1. WAT RIVASTIGMINE IS EN WAARVOOR HET GEBRUIKT WORDT

Clean PIL 1. WAT RIVASTIGMINE IS EN WAARVOOR HET GEBRUIKT WORDT Clean PIL BIJSLUITER BIJ VERPAKKING: INFORMATIE VOOR DE GEBRUIKER Signelon 1,5 mg harde capsules Signelon 3,0 mg harde capsules Signelon 4,5 mg harde capsules Signelon 6,0 mg harde capsules Rivastigmine

Nadere informatie

Wijs met medicijnen. Voor ouderen die verschillende medicijnen tegelijk gebruiken. Uw apotheek. betrouwbare zorg dichtbij.

Wijs met medicijnen. Voor ouderen die verschillende medicijnen tegelijk gebruiken. Uw apotheek. betrouwbare zorg dichtbij. Wijs met medicijnen Voor ouderen die verschillende medicijnen tegelijk gebruiken Uw apotheek. betrouwbare zorg dichtbij. Inhoud Inleiding 4 Wat verstaan we onder medicijnen? 4 Horen bijwerkingen erbij?

Nadere informatie

STAPPENPLAN. Ter implementatie van de Richtlijn Overdracht medicatiegegevens in de keten en de LESA Actueel medicatieoverzicht eerste lijn

STAPPENPLAN. Ter implementatie van de Richtlijn Overdracht medicatiegegevens in de keten en de LESA Actueel medicatieoverzicht eerste lijn STAPPENPLAN Ter implementatie van de Richtlijn Overdracht medicatiegegevens in de keten en de LESA Actueel medicatieoverzicht eerste lijn Waarom een actueel medicatieoverzicht? Tandartsen en hun medewerkers

Nadere informatie

Zoledroninezuur Aclasta

Zoledroninezuur Aclasta Zoledroninezuur Aclasta Ziekenhuis Gelderse Vallei Het doel van deze folder is u praktische informatie te geven over het nieuwe medicijn dat u gaat gebruiken: Hoe werkt zoledroninezuur? Zoledroninezuur

Nadere informatie

Nederlandse somenvotting

Nederlandse somenvotting Nederlandse somenvotting In de laatste decennia is er veel vooruitgang geboekt bij de behandeling van hartfalen op zowel farmacologisch als op technologisch vlak. Mede hierdoor bestaat de behandeling van

Nadere informatie

METHOTREXAAT BIJ REUMATISCHE AANDOENINGEN FRANCISCUS GASTHUIS

METHOTREXAAT BIJ REUMATISCHE AANDOENINGEN FRANCISCUS GASTHUIS METHOTREXAAT BIJ REUMATISCHE AANDOENINGEN FRANCISCUS GASTHUIS Inleiding Deze folder is bestemd voor patiënten (en hun naasten) die door de behandelend arts methotrexaat voorgeschreven hebben gekregen.

Nadere informatie

Sulfasalazine (Salazopyrine ) Voorgeschreven door de reumatoloog

Sulfasalazine (Salazopyrine ) Voorgeschreven door de reumatoloog Sulfasalazine (Salazopyrine ) Voorgeschreven door de reumatoloog Albert Schweitzer ziekenhuis februari 2011 pavo 0909 Inleiding De reumatoloog heeft met u besproken dat u sulfasalazine gaat gebruiken.

Nadere informatie

Cursus over geneesmiddelengebruik. Zorgbelang academie. Marion Reinartz Oktober 2012

Cursus over geneesmiddelengebruik. Zorgbelang academie. Marion Reinartz Oktober 2012 Cursus over geneesmiddelengebruik Zorgbelang academie Marion Reinartz Oktober 2012 Vier Hoofdstukken 1. Bij de arts: behandeling en voorschrijven recept 2. Van recept tot medicijn; welke informatie en

Nadere informatie

Netwerkbijeenkomst Revalideren met een cognitieve beperking

Netwerkbijeenkomst Revalideren met een cognitieve beperking Netwerkbijeenkomst Revalideren met een cognitieve beperking 29 maart 2018 Welkom op deze netwerkbijeenkomst! Ga je mee verdwalen? Linksom of rechtsom? Programma Revalideren met een cognitieve beperking

Nadere informatie

Palliatieve zorg en Dementie verbinden. Jet van Esch Specialist ouderengeneeskunde

Palliatieve zorg en Dementie verbinden. Jet van Esch Specialist ouderengeneeskunde Palliatieve zorg en Dementie verbinden Jet van Esch Specialist ouderengeneeskunde Kennistoets Dementie kan alleen sluipend ontstaan ja/nee Bij dementie is ook het gevoel aangetast ja/nee Palliatieve zorg

Nadere informatie

Behandelwijzer Oncologie immunotherapie

Behandelwijzer Oncologie immunotherapie Behandelwijzer Oncologie immunotherapie Patiënten Informatie Map Deze map is eigendom van: patiëntensticker Uw behandelend arts is: Bij bijzonderheden waarschuwen (contactpersoon): Naam:... Telefoonnummer:...

Nadere informatie

1. Patiënt bezoekt apotheek

1. Patiënt bezoekt apotheek Praktijkvoorbeeld Zorgpad Infectieziekten: PrEP voor apothekers (finale versie_20180912) Versie voor KNMP site dd 25-1-2019 Auteur: David Burger (david.burger@radboudumc.nl) De NVZA wil de apothekers van

Nadere informatie

Definitie Onder polyfarmacie wordt in dit document verstaan: het gelijktijdig gebruik van 5 of meer verschillende geneesmiddelen.

Definitie Onder polyfarmacie wordt in dit document verstaan: het gelijktijdig gebruik van 5 of meer verschillende geneesmiddelen. Toolkit polyfarmacie en medicatieveiligheid Doel 1. De medicamenteuze behandeling van de patiënt optimaliseren 2. Zoveel mogelijk voorkomen van (vermijdbare) bijwerkingen van medicatie 3. De continuïteit

Nadere informatie

Leflunomide (Arava ) Voorgeschreven door de reumatoloog

Leflunomide (Arava ) Voorgeschreven door de reumatoloog Leflunomide (Arava ) Voorgeschreven door de reumatoloog Albert Schweitzer ziekenhuis juli 2013 pavo 0905 Inleiding De reumatoloog heeft met u besproken dat u leflunomide gaat gebruiken. In deze folder

Nadere informatie

Patiënteninformatie. Behandeling met APD. Gebruik en bijwerkingen terTER_

Patiënteninformatie. Behandeling met APD. Gebruik en bijwerkingen terTER_ Patiënteninformatie Behandeling met APD Gebruik en bijwerkingen 1234567890-terTER_ Behandeling met APD U heeft een afspraak in Tergooi voor een behandeling APD. Onze artsen en medewerkers doen er alles

Nadere informatie

Rapport vragenlijst PAIC symposium

Rapport vragenlijst PAIC symposium Rapport vragenlijst PAIC symposium Vragenlijst PAIC symposium 18 januari October 6th 2017, 2:49 pm CEST Richtlijn - 2. Kent u de richtlijnen over pijn van de verschillende beroepsverenigingen? (Multidisciplinaire

Nadere informatie

thuiszorgorganisatie

thuiszorgorganisatie Veilige principes in de medicatieketen Thuiszorgorganisatie ActiZ, KNMP, NVZA, Verenso, BTN, LHV, LOC, NHG, NPCF en V&VN 9 6600.187-8-Brochure_Medicatieveiligheid-Thuiszorg.indd 9 27/03/2012 10:38 Thuiszorgorganisatie

Nadere informatie

Parkinson en Psychoses

Parkinson en Psychoses Parkinson en Psychoses Inleiding Mensen met de ziekte van Parkinson kunnen last krijgen van ongewone belevingen die niet overeenkomen met de werkelijkheid. Dit zijn psychotische belevingen die de vorm

Nadere informatie

Behandeling met memantine

Behandeling met memantine Behandeling met memantine Behandeling bij dementie De geriater heeft bij u een vorm van dementie vastgesteld die ook wel de ziekte van Alzheimer wordt genoemd. Voor deze hersenziekte kan de arts u medicatie

Nadere informatie

Sticker patiënt. Neem bij ieder bezoek op de polikliniek uw recente medicijnlijst en dit info boekje mee!

Sticker patiënt. Neem bij ieder bezoek op de polikliniek uw recente medicijnlijst en dit info boekje mee! Hartfalenpolikliniek Uw eigen gegevens: Sticker patiënt Contactpersoon:... Apotheek:... Neem bij ieder bezoek op de polikliniek uw recente medicijnlijst en dit info boekje mee! Inleiding U bent door de

Nadere informatie

De delirante patiënt van vergeetachtig tot verwardheid

De delirante patiënt van vergeetachtig tot verwardheid De delirante patiënt van vergeetachtig tot verwardheid Marja Jellesma-Eggenkamp Klinische geriatrie Alysis 25 mei 2010 symposium Zevenaar 1 Kwetsbare ouderen inleiding >25% opgenomen patiënten 70+ 10-40%

Nadere informatie

Naltrexon HCl 50 PCH. Veel gestelde vragen en antwoorden. Nederland. Dit boekje wordt u aangeboden door: Teva Nederland, Postbus 552, 2003 RN Haarlem

Naltrexon HCl 50 PCH. Veel gestelde vragen en antwoorden. Nederland. Dit boekje wordt u aangeboden door: Teva Nederland, Postbus 552, 2003 RN Haarlem Nederland Naltrexon HCl 50 PCH Dit boekje wordt u aangeboden door: Teva Nederland, Postbus 552, 2003 RN Haarlem Veel gestelde vragen en antwoorden LEES DEZE INFORMATIE OVER NALTREXON HCl 50 PCH U heeft

Nadere informatie

Zepatier. Elbasvir + Grazoprevir Product Informatie Fiche. T +32(0) F +32(0) Campus Sint-Jan Schiepse bos 6

Zepatier. Elbasvir + Grazoprevir Product Informatie Fiche. T +32(0) F +32(0) Campus Sint-Jan Schiepse bos 6 Zepatier Elbasvir + Grazoprevir Product Informatie Fiche T +32(0)89 32 50 50 F +32(0)89 32 79 00 info@zol.be Campus Sint-Jan Schiepse bos 6 B 3600 Genk Campus Sint-Barbara Bessemerstraat 478 B 3620 Lanaken

Nadere informatie

NHG-Standpunt. Huisartsgeneeskunde voor ouderen. Er komt steeds meer bij... standpunt

NHG-Standpunt. Huisartsgeneeskunde voor ouderen. Er komt steeds meer bij... standpunt NHG-Standpunt Huisartsgeneeskunde voor ouderen Er komt steeds meer bij... standpunt Schatting: in 2040 - op het hoogtepunt van de vergrijzing - zal zo n 23 procent van de bevolking ouder zijn dan 65 jaar.

Nadere informatie

Dementievriendelijke samenleving. Kenniscirkel Dementievriendelijke Gemeente Wijchen, 8 maart 2016 Jo Robeerst, voorzitter Regio Nijmegen

Dementievriendelijke samenleving. Kenniscirkel Dementievriendelijke Gemeente Wijchen, 8 maart 2016 Jo Robeerst, voorzitter Regio Nijmegen Dementievriendelijke samenleving Kenniscirkel Dementievriendelijke Gemeente Wijchen, 8 maart 2016 Jo Robeerst, voorzitter Regio Nijmegen Prognose groei Inleiding Dementie Wat is dementie? Dementie in beeld

Nadere informatie

Dementiepoli. Ouderen

Dementiepoli. Ouderen Dementiepoli Ouderen Dementiepoli Informatie voor cliënten, familie en betrokkenen Met deze folder willen we u en uw familieleden en/of verzorgers graag informeren over de gang van zaken bij de dementiepoli.

Nadere informatie

WAT ZIJN REMINYL-TABLETTEN?

WAT ZIJN REMINYL-TABLETTEN? J-C 2005 Ned. Het is belangrijk dat u eerst deze gebruiksaanwijzing leest, ook als u Reminyl al eerder heeft gebruikt. Er kan nieuwe belangrijke informatie in staan. Vraag uw arts of apotheker om uitleg

Nadere informatie

Methotrexaat bij reumatische aandoeningen. Maatschap Interne Geneeskunde IJsselland Ziekenhuis

Methotrexaat bij reumatische aandoeningen. Maatschap Interne Geneeskunde IJsselland Ziekenhuis Methotrexaat bij reumatische aandoeningen Maatschap Interne Geneeskunde IJsselland Ziekenhuis Inleiding U heeft van uw behandelend arts het medicijn methotrexaat voorgeschreven gekregen. Om dit medicijn

Nadere informatie

Rode Kruis ziekenhuis. Patiënteninformatie. Hartfalenpolikliniek. rkz.nl

Rode Kruis ziekenhuis. Patiënteninformatie. Hartfalenpolikliniek. rkz.nl Patiënteninformatie Hartfalenpolikliniek rkz.nl Uw eigen gegevens: Sticker patiënt Contactpersoon:... Apotheek:... Neem bij ieder bezoek op de polikliniek uw recente medicijnlijst en dit info boekje mee!

Nadere informatie

PROBLEEMINVENTARISATIE, ZORGBEHANDELPLAN EN FRADIE

PROBLEEMINVENTARISATIE, ZORGBEHANDELPLAN EN FRADIE PROBLEEMINVENTARISATIE, ZORGBEHANDELPLAN EN FRADIE De probleeminventarisatie is een overzicht van beperkingen en problemen op verschillende levensgebieden: lichamelijke gezondheid, emotioneel welbevinden,

Nadere informatie

INFORMATIE OVER CICLOSPORINE (NEORAL ) FRANCISCUS VLIETLAND

INFORMATIE OVER CICLOSPORINE (NEORAL ) FRANCISCUS VLIETLAND INFORMATIE OVER CICLOSPORINE (NEORAL ) FRANCISCUS VLIETLAND Inleiding Uw reumatoloog heeft u een ziekteremmend medicijn voorgeschreven voor de behandeling van uw reumatische aandoening. Om dit medicijn

Nadere informatie

Verslag Exelonspreekuur

Verslag Exelonspreekuur 2012 Verslag Exelonspreekuur Renate Agterhof ragterhof@spaarneziekenhuis.nl MANP 2010-2012 Hogeschool Leiden S1002628 mei 2012 Inhoud 1. Inleiding... 2 2. Casusbeschrijving... 3 3. Reflectieverslag...

Nadere informatie

Onderzoek naar het effect van aprepitant (Emend ) op de fentanylpijnpleister

Onderzoek naar het effect van aprepitant (Emend ) op de fentanylpijnpleister Patiënteninformatie Onderzoek naar het effect van aprepitant (Emend ) op de fentanylpijnpleister (Durogesic ) Geachte heer/mevrouw, U bent in het Erasmus MC onder behandeling voor een vorm van kanker.

Nadere informatie

Verklarende woordenlijst

Verklarende woordenlijst Verklarende woordenlijst bij toetsingskader medicatieveiligheid Utrecht, oktober 2018 Begrip Verklaring Bekwaam en bevoegd Bekwaam zijn houdt in het beschikken over kennis en vaardigheid: kennis over de

Nadere informatie

Apotheek Diaconessenhuis Leiden

Apotheek Diaconessenhuis Leiden Apotheek Diaconessenhuis Leiden Inleiding is een openbare apotheek die is gevestigd in de centrale hal van het ziekenhuis. Bezoekers, omwonenden, medewerkers en patiënten kunnen hier terecht voor hun medicijnen.

Nadere informatie

Reumatologie. Patiënteninformatie. Leflunomide. Bij reumatische aandoeningen. Slingeland Ziekenhuis

Reumatologie. Patiënteninformatie. Leflunomide. Bij reumatische aandoeningen. Slingeland Ziekenhuis Reumatologie Leflunomide i Patiënteninformatie Bij reumatische aandoeningen Slingeland Ziekenhuis Algemeen In deze folder kunt u lezen over het medicijn Leflunomide en waar u op moet letten wanneer u het

Nadere informatie