Academische Werkplaats i.o. Verstandelijke Beperking en Geestelijke Gezondheid

Transcriptie

1 Academische Werkplaats i.o. Verstandelijke Beperking en Geestelijke Gezondheid Zoek het uit! Wetenschap en praktijk dicht bij elkaar Congres 31 januari 2019

2 Disclosure slide (potentiële) belangenverstrengeling Geen Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Sponsoring of onderzoeksgeld Honorarium of andere (financiële) vergoeding Aandeelhouder Andere relatie, namelijk Geen Geen 31 januari 2019 Congres Zoek het uit! Praktijk en wetenschap dichter bij elkaar 2

3 Psychofarmacagebruik bij mensen met een verstandelijke beperking; wat kunnen we doen om verantwoord gebruik te verbeteren? Workshop congres Zoek het uit; onderzoek en praktijk dicht bij elkaar Nieuwegein, 31 januari 2019 Gerda de Kuijper & JosienJonker onderzoekers CVBP/UMCG

4 Inhoud presentatie Prevalentie & voorschrijfbeleid Toepassing richtlijnen antipsychotica-beleid Afbouw antipsychotica Gezondheid gerelateerde kwaliteit van leven (HQoL) Staf-factoren en psychofarmacagebruik / begeleiders & voorschrijvers / stimuleren verantwoord psychofarmacagebruik Leerinterventie begeleiders Zelf-beoordelingsinstrument voorschrijvers

5 Psychofarmacagebruik bij mensen met een verstandelijke beperking (VB) Hoge prevalentie (18-90%) In Nederland: 30% PF (LVB kinder- en jeugdpsychiatrie) (Scheifes e.a. 2013) 30% antipsychotica (instellingen VB) (de Kuijper e.a. 2014) Langdurig 60% >10 jaar tekort in monitoring van effect en bijwerkingen Off-label (=buiten geregistreerde indicatie), meestal voor probleemgedrag 95% bij antipsychoticagebruik (2014)

6 Bijwerkingen De Kuijper e.a. (2013) bij langdurig antipsychoticagebruik Extrapiramidale bijwerkingen (>1 bij 53%) Acathisie 22% Parkinsonisme 20% Dyskinesie 38% Metabole bijwerkingen Overgewicht of obesitas 46% Metabool syndroom 11% Hormonale bijwerkingen Hyperprolactinemie 17% Verhoogde bot-turnover 17%

7 Voorschrijfbeleid antipsychotica (de Kuijper e.a. 2014) Duur van gebruik Reden van gebruik 2% 4% 1% 54% 19% 21% <1 jaar 1-5 jaar 5-10 jaar >10 jaar missend 69% 5% 25% psychose DSM kortd.psych/psych. sympt probleemgedrag

8 Toepassen richtlijnen antipsychotica-beleid indicatie, monitoring van effect en bijwerkingen (Ramerman e.a. 2017) VB zorgaanbieders: Indicatie probleemgedrag 83% Aanvullende psychosociale behandeling 30% Gebruik gestandaardiseerde schaal bij effect-evaluatie 0% Monitoring bijwerkingen Gewicht 64% Bloeddruk 50% Bloedglucose 38% Dosisaanpassing bij bijwerkingen 20% Poging tot afbouw /dosis <50% GGZ-VB zorgaanbieders: Indicatie probleemgedrag 83% Aanvullende psychosociale behandeling 53% Gebruik gestandaardiseerde schaal bij effect-evaluatie 0% Monitoring bijwerkingen Gewicht 48% Bloeddruk 40% Bloedglucose 4% Dosisaanpassing bij bijwerkingen 20% Poging tot a ouw/ dosis <50%

9 Redenen om niet af te bouwen (N=590) aantallen agressie rusteloosheid hyperact. angst afleidbaar zelfverwonding misl. eerdere poging autisme NAH dementie depressie overig

10 Afbouw-studies antipsychotica Open-label alle antipsychotica (n=129) Na 16 weken 61% / 40 weken (follow-up) 40% Verbetering gedrag bij volledig afbouw Bij onvolledige afbouw geen verandering (ns) Ns klinische verslechtering bij 21% vs 49% voll./onvoll. afbouw RCT risperidon (n=25, 11 afbouwgroep) Na 16 weken 82% (n=11) geen verschil in uitval afbouw / placebo groep Aberrant Behavior Checklist (ABC) -irritability subschaal gelijk / ABC-stereotypie (n=11)

11 Determinanten volledige afbouw(open-label studie) (bij follow-up 28 weken na start afbouwtraject) Determinant Odds ratio P-value No autism 2.92 P<0.05 More health worsening 0.70 P<0.01 No use of >1 AP simult P=0.05 Baseline dose of AP 0.35 P<0.05 ABC total 16 weeks 0.98 P<0.01 ABC total 28 weeks 0.98 P<0.01 BARS 28 weeks 0.76 P<0.05 Male gender caregiver 0.13 P<0.01 Depression-Anger 16 wks 0.82 P<0.05

12 Health-related Quality of Life (HQoL) (data beide afbouwstudies samengenomen) HQoL ~ ernst probleemgedrag & ernst bijwerkingen? Uitkomstmaten Persoonlijke Ondersteuningsuitkomsten (POS)/ subschalen emotioneel en fysiek welbevinden RAND-36 /domeinen (8)

13 Health-related Quality of Life (HQoL) (data beide afbouwstudies samengenomen) Baseline RAND/mentaal welzijn/rolbeperking/sociaal functioneren ~ ABC -subschalen POS/emo oneel ~ ABC-irritability & -lethargy Bijwerkingen/autonome zenuwstelsel ~ RAND/fysiek Na afbouw RAND/fysiek func oneren bij voll. afbouw RAND/sociaal func oneren bij onvoll. afbouw16 weken herstel bij 40 weken (follow-up) RAND/mentaal welzijn bij beide 16 weken herstel bij 40 weken

14 Staf-factoren/begeleiders Staf-factoren/beoordeling gedrag (open-label afbouwstudie) Negatieve emoties begeleiders op gedrag ~ ABC-irritability, lethargy, stereotypy& hyperactivity (r=0.33; zwakke correlatie) Staf-factoren/kennis & verwachting psychofarmaca (de Kuijper & van der Putten 2017) Meer kennis psychofarmaca ~ volledige a ouw

15 9 8,5 8 Resultaten Kennis begeleiders 6% voldoende kennis (>80% goed) 60% heeft behoefte aan scholing Gemiddelde score (max. 16) Gemiddelde score (max. 16) 7,5 7 HBO MBO SPH HBO-V client.pf

16 Verwachtingen effect antipsychotica begeleiders (voorbeelden) 120% 100% 80% 60% 40% 20% 0% meer onrealistische verwachtingen bij lager opleidingsniveau toename concentratie toename alertheid toename sociale act. verbetering zelfsturing erg veel veel gemiddeld gering bijna niet

17 Staf-factoren/voorschrijvers Voorschrijvers/beoordeling gedrag (open-label afbouwstudie) Geen verband CGI-I en CGI-S/voorschrijver met ABC-subschalen Wel verband CGI-I/CGI-S met volledig a ouw Voorschrijvers/volgen richtlijnen Kennis tekort/implementatieproblemen (Ramerman e.a. 2018)

18 Verantwoord gebruik psychofarmacagebruik stimuleren Toepassen alternatieve psychosociale behandelingen Emoties begeleiders als reactie op gedrag Begeleiders leren om gedragstherapeutische interventies toe te passen Vergroten kennis psychofarmaca Online leerinterventie begeleiders Voorschrijfbeleid verbeteren Zelfbeoordelingsinstrument voorschrijvers

19 ONLINE LEERINTERVENTIE

20 Introductie(1) Een tool voor begeleiders: - Onrealistische verwachtingen - Gebrek aan kennis - Focus op bewustwording en gedrag

21 Introductie (2) De ontwikkelde modules richten zich op: bewustwording van en inzicht in het gebruik van en algemene basiskennis over psychofarmaca het proces rondom het voorschrijven en evalueren van het psychofarmacagebruik de rol van de verschillende disciplines, met in het bijzonder de begeleider

22 Casus Rafika

23 TOETSINGSINSTRUMENT PSYCHOFARMACA TOEPASSING (TIPT)

24 Aanleiding Psychofarmaca nog te vaak, te lang en soms om onjuiste redenen voorgeschreven Richtlijn NVAVG Voorschrijven van psychofarmaca bij mensen met een VB (2016) Verschuiving van absoluut naar niet passend PF gebruik Behoefte aan instrument voor voorschrijvers voor niet passend gebruik

25 Ontwikkeling Projectgroep: concept Panel 1: Delphi procedure AVG s, psychiaters, apothekers 7 domeinen Panel 2: weging domeinen

26 Indicatie InhoudTIPT Is de dagelijkse dosering conform de adviezen van het Farmacotherapeutisch Dosering Kompas/Kinderformularium? Duur van gebruik Duplicaties Zijn er klinisch relevante Interacties interacties? a. Is geëvalueerd of het middel Evalueren het van gewenste bijwerkingen effect heeft? b. Hoe is geëvalueerd? Evalueren van effect

27 Casus Rafika Psychofarmaca Tool Olanzapine Citalopram Oxazepam

28 Olanzapine (1)

29 Olanzapine (2)

30 Olanzapine (3)

31 Olanzapine (4)

32 Olanzapine -resultaten

33 Citalopram (1)

34 Citalopram (2)

35 Citalopram (3)

36 Citalopram (4)

37 Citalopram -resultaten

38 Psychofarmacagebruik bij mensen met een verstandelijke beperking; wat kunnen we doen om verantwoord gebruik te verbeteren? Workshop congres Zoek het uit; onderzoek en praktijk dicht bij elkaar Nieuwegein 31 januari 2019