Rapportage over toezicht op de continuïteit van zorg in de regio van het IJsselland Ziekenhuis te Capelle aan den IJssel in 2014

Transcriptie

1 Rapportage over toezicht op de continuïteit van zorg in de regio van het IJsselland Ziekenhuis te Capelle aan Utrecht, februari 2015

2 den IJssel in 2014 Inhoudsopgave 1 Inleiding Aanleiding en belang Toetsingskader en leidende vraag Gebruikte methode Korte beschrijving van de regio 5 2 Conclusies Conclusies per norm 8 3 Verbetermaatregelen 12 4 Resultaten Procedure rond overdracht (norm A1, A3 en A4) Medische overdracht inclusief medicatieoverdracht (norm B1, B6, B7 en B12) Medische overdrachten meestal niet tijdig (norm B1) Medische overdracht vaak niet compleet (norm B6) Medicatieoverdracht meestal niet of niet tijdig ontvangen en altijd incompleet (norm B7) Ontbrekende informatie niet door opvolgende artsen opgevraagd (norm B12) Verpleegkundige overdracht (norm C1 en C5) Verpleegkundige overdracht niet altijd ontvangen (norm C1) Verpleegkundige overdracht mogelijk niet compleet (norm C5) Overdrachten naar verzorgingshuis en thuiszorg het minst tijdig 23 5 Eindverantwoordelijkheid voor het overdrachtsproces 25 Literatuur 26 Afkortingen 27 Bijlage 1: Overzicht documenten die zijn ingezien 28 Bijlage 2: Toetsingskader Overdracht ZH - VVT 29 Bijlage 3: Toelichting scores in toezichtinstrument 31 Pagina 2 van 33

3 1 Inleiding 1.1 Aanleiding en belang In het kader van haar toezichthoudende taak heeft de Inspectie voor de Gezondheidszorg (hierna te noemen: de inspectie) in de periode van 2 juni tot 18 juli 2014 aangekondigde bezoeken gebracht aan het IJsselland Ziekenhuis te Capelle aan den IJssel en aan zes verpleeghuizen, vier verzorgingshuizen, zes thuiszorgorganisaties en elf huisartsenpraktijken in de regio van het IJsselland Ziekenhuis. Op 13 november 2014 is een tweede bezoek gebracht aan het IJsselland Ziekenhuis. Doel van deze bezoeken was te beoordelen of de instellingen/zorgaanbieders voldoen aan de voorwaarden voor verantwoorde zorg, zoals bedoeld in de artikelen 2, 3 en 4 van de Kwaliteitswet Zorginstellingen en wel specifiek op het onderwerp overdracht van patiënteninformatie ten behoeve van de continuïteit van verantwoorde zorg voor kwetsbare ouderen 1. Een incomplete, incorrecte, niet tijdige of volledig afwezige medische, medicatie- en verpleegkundige overdracht naar een zorginstelling of huisarts waarheen een patiënt vanuit het ziekenhuis wordt ontslagen, vormt een risico voor de veiligheid van kwetsbare oudere patiënten. Hoewel een incomplete, incorrecte, niet tijdige of ontbrekende medische, medicatie- en verpleegkundige overdracht vanuit de VVT 2 of van de huisarts naar een ziekenhuis ook risicovol is, heeft de inspectie in het kader van dit onderzoek hier niet naar gekeken. De inspectie wil door toezicht te houden op complete, correcte en tijdige overdrachten bijdragen aan verantwoorde en veilige zorg, met name waar het gaat om kwetsbare ouderen. Kwetsbare ouderen moeten erop kunnen vertrouwen dat de overdracht tussen ziekenhuis en andere zorgaanbieders, zoals huisarts, thuiszorg, verpleeghuis en verzorgingshuis op de juiste wijze verloopt. 1.2 Toetsingskader en leidende vraag Om tot een verantwoord oordeel te kunnen komen over de continuïteit van verantwoorde zorg voor kwetsbare ouderen, maakt de inspectie onder andere gebruik van het IGZ-toetsingskader Overdracht ZH VVT van december 2013 (bijlage 2). Dit toetsingskader is gebaseerd op de wet en de richtlijnen, normen en (verenigings)standpunten die de cliënten-, beroeps- en brancheorganisaties hebben ontwikkeld. Het gaat onder andere om de volgende wet- en regelgeving en veldnormen: 1. Kwaliteitswet zorginstellingen (KWZ) 2. Wet geneeskundige behandelingsovereenkomst (WGBO) 3. Geneesmiddelenwet (GW) 4. Wet op de beroepen in de individuele gezondheidszorg (Wet BIG) 5. Richtlijn overdracht van medicatiegegevens, Handreiking voor zes overdrachtssituaties. Bijlage bij de richtlijn overdracht van medicatiegegevens, De inspectie heeft bij dit onderzoek de volgende definitie voor kwetsbare ouderen gebruikt: patiënten van 70 jaar of ouder die na ziekenhuisopname een korte of lange periode zorg nodig hebben in een verpleeghuis, verzorgingshuis of thuis door thuiszorg. 2 VVT: verpleeghuizen, verzorgingshuizen, thuiszorgorganisaties. Pagina 3 van 33

4 7. NHG Richtlijn Informatie-uitwisseling tussen huisarts en specialist bij verwijzingen, KNMG Handreiking verantwoordelijkheidsverdeling, januari KNMG Standpunt ouderenzorg, maart NPCF e.a. Kwaliteit in Zicht. Minimale voorwaarden voor goede ketenzorg vanuit patiëntenperspectief, V&VN Verpleegkundige en verzorgende verslaglegging, september 2011 In dit rapport leest u de resultaten van het onderzoek naar de kwaliteit van de overdracht van patiëntengegevens. Voor dit onderzoek was de volgende vraag leidend: Hoe scoren de zorgaanbieders op de continuïteit van verantwoorde zorg voor kwetsbare ouderen door overdracht van patiëntengegevens? 1.3 Gebruikte methode Steekproef De inspectie heeft op basis van een gestratificeerde 3 aselecte steekproef uit alle ziekenhuizen eind 2013 het IJsselland Ziekenhuis te Capelle aan den IJssel geselecteerd en vervolgens gevraagd data aan te leveren over kwetsbare ouderen die in de periode half oktober tot half december 2013 uit het ziekenhuis naar de verpleeghuizen, verzorgingshuizen en naar huis met thuiszorg (VVT) zijn ontslagen. Het ziekenhuis (ZH) kon zich beperken tot de volgende specialismen: geriatrie, neurologie en chirurgie. Uit de door het ziekenhuis aangeleverde data heeft de inspectie van elk specialisme negen dossiers gekozen, bij voorkeur gelijk verdeeld over de ontslagbestemmingen: drie naar verpleeghuis, drie naar verzorgingshuis en drie naar huis met thuiszorg. Bij deze verdeling gaat het voor de medische zorg in het verzorgingshuis en de thuiszorg om maximaal zes huisartsen (HA) per medisch specialisme. Beoordeling bij VVT en HA Van de 27 uit het ziekenhuis ontslagen kwetsbare oudere patiënten zijn de dossiers bij de verpleeghuizen, verzorgingshuizen, thuiszorgorganisaties en huisartsen ingezien 4 om de kwaliteit van de overdrachten te beoordelen aan de hand van het IGZ-toetsingskader overdracht ZH VVT van december Eén dossier is uitgesloten, omdat de patiënt uiteindelijk niet naar een VVT-instelling was ontslagen. De inspectie rapporteert daarom over 26 dossiers vanuit het IJsselland Ziekenhuis. Ook zijn bij alle opvolgende zorgaanbieders interviews afgenomen bij specialisten ouderengeneeskunde of huisartsen en verpleegkundigen/verzorgenden aan de hand van semigestructureerde vragenlijsten om zo inzicht te krijgen in de werkwijze rond overdracht, de beleving van de onderlinge samenwerking en in de oorzaken van eventuele problemen bij de overdracht van patiëntengegevens in de verschillende regio s. In hoofdstuk 4 zijn ter illustratie enkele citaten opgenomen. 3 Gestratificeerd: academisch, topklinisch en algemeen. 4 De inzage vond plaats op grond van artikel 87, tweede lid Wet BIG en artikel 7, derde lid KWZ met inachtneming van de brieven van de Minister van VWS aan de Eerste kamer bij de behandeling van de Wet uitbreiding bestuurlijke handhaving volksgezondheidswetgeving. Pagina 4 van 33

5 Tot slot is er gevraagd naar (regiobrede) schriftelijke afspraken met het ziekenhuis over de inhoud en de kwaliteit van de uitwisseling van patiëntengegevens in het kader van de continuïteit van zorg. Verificatie in het ziekenhuis Aangezien het inspectieonderzoek zich primair richt op de continuïteit van zorg voor kwetsbare ouderen na ziekenhuisopname, rapporteert de inspectie over de overdrachten die zij bij de verpleeghuizen, verzorgingshuizen, thuiszorgorganisaties en huisartsen heeft aangetroffen. Omdat de inspectie zich realiseert dat het niet aantreffen van overdrachten bij opvolgende zorgverleners niet hoeft te betekenen dat deze niet verzonden zijn, heeft de inspectie ter verificatie ook dossieronderzoek in het ziekenhuis gedaan in die gevallen waar overdrachtgegevens bij de opvolgende zorgverleners ontbraken of niet tijdig waren ontvangen. Als de patiënt niet bekend was bij de zorgaanbieder waar naartoe hij/zij volgens het ziekenhuis was ontslagen, zijn de medische, medicatie- en verpleegkundige overdracht als niet aangetroffen beoordeeld. Ook in het ziekenhuis heeft de inspectie gevraagd naar (regiobrede) schriftelijke afspraken over de inhoud en de kwaliteit van de uitwisseling van patiëntengegevens in het kader van de continuïteit van zorg. Net als bij de opvolgende zorgverleners zijn in het ziekenhuis semigestructureerde interviews gehouden. Om inzicht te krijgen in de werkwijze rond overdracht en de beleving van de samenwerking heeft de inspectie gesproken met medisch specialisten, verpleegkundigen en de ziekenhuisapotheker. Deze interviewgegevens zijn in dit regiorapport beperkt gebruikt. Tijdigheid op basis van vermelde datum Omdat de inspectie de continuïteit van verantwoorde zorg voor kwetsbare ouderen heeft getoetst, heeft de inspectie de tijdigheid van de overdrachten (conform de richtlijn overdracht van medicatiegegevens in de keten ) gedefinieerd als zo snel als nodig is voor verantwoorde zorg, maar zeker binnen 24 uur beschikbaar. De tijdigheid van de (voorlopige) overdracht heeft de inspectie alleen kunnen beoordelen aan de hand van de datum op de overdracht. Geen van de opvolgende zorgverleners registreert de datum van ontvangst. Als de inspectie oordeelt dat de overdracht niet tijdig is, betekent dit dat de datum op de (voorlopige) overdracht meer dan 24 uur vóór het ontslag of meer dan 24 uur na het ontslag ligt. In een te vroeg verstuurde overdracht kan essentiële informatie ontbreken over de dagen vóór het ontslag. Als de datum op de overdracht vóór het moment van ontslag ligt, is niet vast te stellen of de overdracht is bijgewerkt tot het moment van ontslag. 1.4 Korte beschrijving van de regio De volgende zorgaanbieders zijn bezocht: Verpleeghuizen: Aafje, De Vijf Havens te Rotterdam Aafje, Smeetsland te Rotterdam Centrum voor Reuma en Revalidatie te Rotterdam Laurens, De Hofstee te Rotterdam De Zellingen, Rijckehove te Capelle aan den IJssel Interkerkelijke Stichting Zorgvoorzieningen De Brug te Driebergen Pagina 5 van 33

6 Verzorgingshuizen: Aafje, De Nieuwe Plantage te Rotterdam Laurens, De Aarhof te Rotterdam Laurens, De Schutse te Rotterdam Stichting Humanitas-Alexander, De Evenaar te Rotterdam Thuiszorg: Laurens Zorg aan Huis, Noord Oost Thuiszorg te Rotterdam Thuiszorg Stichting Humanitas-Alexander, De Evenaar te Rotterdam Thuiszorg Rotterdam te Rotterdam Thuiszorg De Zellingen te Capelle aan den IJssel Vierstroom Zorg Thuis te Capelle aan den IJssel Thuiszorg Hervormde Stichting Bejaardenzorg Capelle aan den IJssel, De Vijverhof te Capelle aan den IJssel Huisartspraktijk: Capelle aan den IJssel, Bongerd 2 Capelle aan den IJssel, De Linie 2B Capelle aan den IJssel, Johan Jongkindrade 10 Capelle aan den IJssel, Nieuwe Laan 8 Nieuwerkerk aan den IJssel, Yslandmos 4 Rotterdam, Aar 55 Rotterdam, Hoofdweg 174 Rotterdam, Nancy Zeelenbergsingel 811 Rotterdam, Noordeinde 97C Rotterdam, Oudedijk 60T Rotterdam, Vredeman De Vriesstraat Beschrijving van de samenwerking in de regio op basis van de gesprekken die gevoerd zijn tijdens de inspectiebezoeken in 2014: Het IJsselland Ziekenhuis is een algemeen regionaal ziekenhuis. Het adherentiegebied strekt zich uit over Capelle aan den IJssel, Krimpen aan den IJssel, Nieuwerkerk aan den IJssel, Krimpenerwaard en de (oostelijke kant van) Rotterdam. De samenwerking tussen het IJsselland Ziekenhuis en de opvolgende zorgverleners in de regio verloopt goed. Er is een boekje met foto s van de zorgverleners en telefoonnummers in omloop bij huisartsen om het contact te vergemakkelijken. Er worden Duodagen (geaccrediteerde bijscholingsactiviteiten) georganiseerd waar huisartsen en specialisten lezingen houden en waarbij contacten worden onderhouden. De medische overdracht naar huisartsen vindt digitaal plaats, naar andere opvolgende zorgverleners gaat de overdracht op papier met de patiënt mee. Ook wordt de medicatielijst meegegeven en eventuele andere overdrachten zoals die van de fysiotherapeut. De medicatie bij ontslag wordt in de ontslagbrief vermeld. Het IJsselland Ziekenhuis, het Sint Franciscus Gasthuis en grote care organisaties zoals Aafje, Humanitas, Laurens, Thuiszorg Rotterdam en de Zellingen wisselen sinds 2012 gegevens rondom de patiëntoverdracht uit via het digitaal Pagina 6 van 33

7 transferdossier POINT 5. Andere zorginstellingen in de regio sluiten zich onder leiding van Stichting RijnmondNet gefaseerd aan. In het IJsselland Ziekenhuis wordt de verpleegkundige overdracht in POINT gemaakt en verstuurd. Er zijn afdelingen die de verpleegkundige overdracht ook uitprinten om aan de patiënt mee te geven. Dit is geen ziekenhuisbrede afspraak. Wanneer de opvolgend zorgverlener niet bij POINT is aangesloten faxt de transferverpleegkundige de overdracht. Er is verschil in de uitgebreidheid van de uitgeprinte versies van POINT in de dossiers van de opvolgende zorgverleners. Via POINT wordt ook informatie uitgewisseld tussen de transferverpleegkundige en het opnamebureau van een VVT-instelling. Hierin staat ook zorginhoudelijke informatie. Sommige instellingen printen deze extra informatie uit om aan het dossier van de patiënt toe te voegen, andere instellingen printen alleen de verpleegkundige overdracht uit. Vanuit het IJsselland Ziekenhuis is er de wens om de medicatieoverdracht naar een intramurale instelling aan de overdracht in POINT te koppelen. Ook wordt er gewerkt aan verbetering van de medische overdracht. De medische ontslagbrief wil men ook aan de overdracht in POINT koppelen. Onderwerpen voor de inhoud van de overdracht van de arts assistent of specialist zijn aangegeven. Eind 2014 is er nog geen vaste werkwijze hoe wordt omgegaan met de medicatieoverdracht wanneer een patiënt uit het ziekenhuis wordt ontslagen. Hier wordt door de ziekenhuisapotheek structuur in aangebracht. Bij opname vindt medicatieverificatie plaats, bij ontslag moet dit proces nog verbeterd worden. Bij ontslag van de patiënt wordt de ontslagmedicatie uitgedraaid. De stadsapotheker ontvangt deze uitdraai van de patiënt of diens familie. Er is alleen een OZIS 6 verbinding tussen de ziekenhuisapotheek en de stadsapotheken. Ongeveer 22 apotheken zijn aangesloten op de OZIS ring, deze apotheken bedienen ongeveer 85% van de patiënten. De huisarts kan daardoor inzien of de patiënt een wijziging in zijn medicatie heeft gekregen. De uitdraai van de ontslagmedicatie wordt het medicatieformulier genoemd (dit is een lijst van de actuele medicatie in recepten, het is geen actueel medicatie overzicht (AMO)). Het elektronisch voorschrijfsysteem Klinicom kan wel een AMO uitdraaien. Er is een pilot op de afdelingen interne en geriatrie waarbij patiënten van 70 jaar en ouder van de apotheek een ontslaggesprek krijgen. Deze patiënten krijgen wel een AMO mee en de overdracht naar de stadsapotheek gaat via een digitale verbinding. Het streven is om de pilot naar alle afdelingen uit te breiden waarbij de ziekenhuisapotheek de regie krijgt bij alle patiëntontslagen. Dit geldt ook voor patiënten van 65 jaar en ouder met meer dan acht geneesmiddelen. De stichting Ketenzorg Rijnmond wordt door ROS ZorgImpuls 7 begeleid om de overdracht van medicatiegegevens in de keten in de regio Rijnmond te verbeteren. In 2014 richt men zich op het ontwikkelen van een regionaal protocol medicatieoverdracht waarin kernafspraken tussen de eerste lijn en de regionale ziekenhuizen worden beschreven. 5 POINT: Punt voor overdracht, informatie, naslag en transfers 6 OZIS: Open Zorg Informatie Systeem 7 ROS ZorgImpuls: De Regionale Ondersteunings Structuur ZorgImpuls geeft onafhankelijk advies en praktische begeleiding aan eerstelijnszorgverleners in de regio Rotterdam, Lansingerland, Capelle aan den IJssel, Zuidplas en Barendrecht. Pagina 7 van 33

8 2 Conclusies In dit hoofdstuk leest u de conclusies van de inspectie over de continuïteit van zorg in de regio van het IJsselland Ziekenhuis. De hoofdconclusie luidt dat het IJsselland Ziekenhuis en de zorgaanbieders in de regio van het ziekenhuis aan geen van de normen die de inspectie getoetst heeft, voldoen. 2.1 Conclusies per norm Onderstaand zijn de conclusies van de inspectie per norm van het IGZtoetsingskader overdracht ZH-VVT (zie bijlage 2) beschreven. Het eerste IGZ-toetsingskader overdracht ZH - VVT gebaseerd op veldnormen, is in juli 2013 door de inspectie vastgesteld. Na een pilot met een toezichtinstrument gebaseerd op dit toetsingskader heeft de inspectie besloten een groot aantal normen uit dit vastgestelde toetsingkader, onder meer wegens een te sterk detailniveau en overlap, niet te gebruiken. Onderstaande nummering op basis van het definitieve IGZ-toetsingskader overdracht ZH - VVT van december 2013, loopt hierdoor niet door. Norm A1: Er is een duidelijk omschreven ontslagprocedure voor kwetsbare ouderen. Het IJsselland Ziekenhuis voldoet niet aan de norm, omdat de inspectie geen duidelijk omschreven ontslagprocedure voor kwetsbare ouderen heeft aangetroffen die geldt voor het hele ziekenhuis. Voor toelichting zie pagina 13. Norm A3: Op de dag van ontslag is een kort schriftelijk bericht aan de opvolgende zorgverlener gestuurd met daarin duidelijk de naam en het intercollegiale telefoonnummer van de medisch specialist die in het ziekenhuis het aanspreekpunt is. De zorgaanbieders in de regio en het IJsselland Ziekenhuis voldoen niet aan de norm, omdat in achttien van de 26 gevallen bij de opvolgende zorgverlener geen kort schriftelijk bericht dat voldoet aan de norm is aangetroffen. Voor toelichting zie pagina 13. Hoewel het IJsselland niet in alle gevallen aan kan tonen dat zij aan de norm voldoen, meent de inspectie op basis van de gesprekken voldoende aanwijzingen te hebben dat er op de dag van ontslag mutatieberichten met naam en telefoonnummer van de medisch specialist aan de opvolgende zorgverlener verstuurd worden. Deze berichten worden echter niet in het ziekenhuis en niet altijd in de VVT bewaard en kunnen daarom niet altijd worden aangetroffen. Pagina 8 van 33

9 Norm A4: Het ziekenhuis heeft met de opvolgende zorgverlener afgesproken dat het ziekenhuis deze informeert over: gestelde diagnose, vastgesteld behandelplan/zorgplan, actueel medicatieoverzicht, vastgestelde respons van behandelingen/begeleiding, ontslag (datum/tijd), bij welke problemen contact op te nemen met het ziekenhuis. De zorgaanbieders in de regio en het IJsselland Ziekenhuis voldoen niet aan de norm, omdat de inspectie in de regio van het IJsselland Ziekenhuis en in het ziekenhuis geen vastgestelde documenten heeft aangetroffen die aan deze norm voldoen. Voor toelichting zie pagina 14. Norm B1: Er is een schriftelijke overdracht van gegevens over de klinische behandelingen voor de opvolgende zorgverleners. De zorgaanbieders in de regio en het IJsselland Ziekenhuis voldoen niet aan de norm, omdat in veertien van de 26 gevallen bij de opvolgende zorgverlener niet een tijdige 8 schriftelijke medische overdracht is aangetroffen. Voor toelichting zie pagina 15. Norm B6: Het [retour]bericht van de specialist [aan de opvolgende zorgverlener] bevat de volgende informatie: anamnese, lichamelijk onderzoek, bespreking, conclusie en diagnose, beleid. Het IJsselland Ziekenhuis voldoet niet aan de norm, omdat van de 22 bij de opvolgende zorgverlener aangetroffen medische overdrachten er zeven incompleet waren. Voor toelichting zie pagina 16. Norm B7: Bij overdracht [naar opvolgende zorgverlener] is er een actueel medicatieoverzicht conform de richtlijn overdracht van medicatiegegevens zo snel als nodig is voor verantwoorde zorg, maar zeker binnen 24 uur beschikbaar. Het IJsselland Ziekenhuis voldoet niet aan de norm, omdat in veertien van de 26 gevallen geen medicatieoverdracht werd aangetroffen en er van de elf tijdig aanwezige medicatieoverdrachten geen compleet was. Voor toelichting zie pagina Zie pagina 5: Tijdigheid op basis van vermelde datum Pagina 9 van 33

10 Norm B12: De opvolgende zorgverlener heeft actief informatie opgevraagd [bij de voorgaande zorgverlener] die onontbeerlijk is voor zijn of haar handelen. De huisartsen en specialisten ouderengeneeskunde in de regio van het IJsselland Ziekenhuis voldoen niet aan de norm, omdat de inspectie bij geen van de ontbrekende vier medische overdrachten heeft kunnen vaststellen dat er actief informatie is opgevraagd. Voor toelichting zie pagina 19. NB: de inspectie heeft hier alleen geoordeeld op basis van het totaal ontbreken van een medische overdracht en niet op basis van het niet-tijdig of incompleet zijn van de medische overdracht. Norm C1: Er is een schriftelijke overdracht van de verpleegkundige of verzorgende bij overplaatsing naar een andere zorgsetting, thuiszorg of andere disciplines bij ontslag naar huis. De zorgaanbieders in de regio en het IJsselland Ziekenhuis voldoen niet aan de norm, omdat in zes van de 26 gevallen bij de opvolgende zorgverlener niet tijdig 9 een verpleegkundige overdracht aanwezig was. Voor toelichting zie pagina 20. Norm C5: De verpleegkundige of verzorgende schriftelijke overdracht bevat de volgende elementen: a) de verleende zorg b) aan wie de zorg wordt overgedragen c) door wie de zorg wordt overgedragen d) per wanneer de zorg wordt overgedragen e) de actuele ondersteuningsvragen, zorgproblemen en verpleegkundige diagnoses f) de beoogde resultaten/doelen g) de redenen van overplaatsing of ontslag naar huis h) de redenen voor de voortzetting van de zorg i) met de cliënt gemaakte afspraken j) bij wie de cliënt na ontslag terecht kan met vragen. Deze door de inspectie gebruikte norm bleek bij het toezicht moeilijk hanteerbaar, omdat de in de norm gebruikte termen door de opstellers niet zo gedefinieerd zijn dat zij voor toezicht geschikt zijn. De inspectie heeft er desalniettemin voor gekozen wel over deze norm te rapporteren, om een signaal aan het IJsselland Ziekenhuis af te geven dat verbetering op dit punt wenselijk is. Op deze norm zal de inspectie niet handhaven. 9 Zie pagina 5: Tijdigheid op basis van vermelde datum Pagina 10 van 33

11 De inspectie geeft wel het signaal af dat het erop lijkt dat het IJsselland Ziekenhuis niet aan de norm voldoet, omdat de verpleegkundige overdrachten mogelijk in achttien van de twintig beoordeelde gevallen incompleet waren. Voor toelichting zie pagina 22. Pagina 11 van 33

12 3 Verbetermaatregelen In dit hoofdstuk geeft de inspectie weer op welke wijze zij door handhaving verbetering van kwaliteit en veiligheid wil bereiken. In de regio van het IJsselland Ziekenhuis voldoen de zorgaanbieders waaronder het ziekenhuis niet in voldoende mate aan de voorwaarden voor verantwoorde overdracht van patiëntengegevens, hetgeen structurele risico s inhoudt voor kwetsbare ouderen, daarom legt de inspectie de volgende verbetermaatregelen op: 1. De zorgverleners in de regio dienen te komen tot een sluitend en veilig systeem van overdracht. 2. De zorgverleners in de regio dienen gezamenlijk binnen drie maanden na vaststelling van het inspectierapport een risicoanalyse van het overdrachtsproces gemaakt te hebben. 3. Na vaststelling van de risicoanalyse dienen binnen zes maanden regionale afspraken gemaakt te zijn met een zodanige implementatie dat binnen twaalf maanden na vaststelling van de afspraken een sluitend en veilig overdrachtsysteem gerealiseerd is. De inspectie verwacht twaalf maanden na vaststelling van dit rapport een resultaatverslag te ontvangen. Het ziekenhuis heeft in eerste instantie de coördinatie en de verantwoordelijkheid voor het samenbrengen van alle betrokkenen (zie hoofdstuk 5). De inspectie verwacht dat de coördinator het proces en de termijnen bewaakt en het resultaatverslag aan de inspectie verstuurd. 4. De in hoofdstuk 2 genoemde normoverschrijdingen dienen binnen zes maanden na vaststelling van het inspectierapport gecorrigeerd te zijn, voor zoverre ze niet afhankelijk zijn van regionale afstemming. Punt 1 dient daarbij leidend te zijn. De inspectie verwacht zes maanden na vaststelling van dit rapport een resultaatverslag hierover van het ziekenhuis te ontvangen. Pagina 12 van 33

13 4 Resultaten In dit hoofdstuk leest u hoe de instellingen/zorgaanbieders in de regio scoren op de criteria voor verantwoorde zorg, zoals bedoeld in de artikelen 2, 3 en 4 van de Kwaliteitswet Zorginstellingen. Er zijn negen normen getoetst betreffende drie specialismen. Per norm vindt u in een tabel of in de tekst hoe vaak wel/niet aan de norm voldaan is. Omdat de inspectie zich primair richt op de continuïteit van zorg voor kwetsbare ouderen na ziekenhuisopname staat in de tabellen weergegeven wat de inspectie heeft aangetroffen in de VVT. De weging van de normen vindt u in bijlage 3. De resultaten zijn gebaseerd op: 1. patiëntendossiers die bij VVT, HA en ZH zijn ingezien; 2. documenten die bij VVT, HA en ZH zijn ingezien (bijlage 1); 3. semigestructureerde interviews met specialisten ouderengeneeskunde (verpleeghuis); 4. semigestructureerde interviews met huisartsen (medische zorg in verzorgingshuis en thuiszorg); 5. semigestructureerde interviews met verpleging/verzorging in de VVT; 6. semigestructureerde interviews met medisch specialisten; 7. semigestructureerde interviews met verpleging in het ziekenhuis; 8. interview met ziekenhuisapotheker(s). De tekst in de tabellen verwijst naar het IGZ-toetsingskader overdracht ZH - VVT (bijlage 2). 4.1 Procedure rond overdracht (norm A1, A3 en A4) A1: Er is een duidelijk omschreven ontslagprocedure voor kwetsbare ouderen. De inspectie heeft in het IJsselland Ziekenhuis geen vastgestelde documenten aangetroffen die aan deze norm voldoen. NB: De inspectie heeft alleen documenten in haar oordeel meegewogen die zijn vastgesteld, een datum bevatten en ondertekend zijn door de betrokken instelling(en). A3: Op de dag van ontslag is een kort schriftelijk bericht aan de opvolgende zorgverlener gestuurd met daarin duidelijk de naam en het intercollegiale telefoonnummer van de medisch specialist die in het ziekenhuis het aanspreekpunt is. Van de 26 ontslagen patiënten heeft het ziekenhuis voor tien patiënten bij ontslag een mutatiebericht opgesteld 10. Alle tien berichten zijn tijdig bij de opvolgende zorgverlener aangetroffen; twee bevatten alleen de naam van de medisch specialist; acht andere de naam van de 10 Op basis van wat is aangetroffen in ZH en VVT Pagina 13 van 33

14 medisch specialist en een telefoonnummer. Alleen deze laatste acht berichten voldoen aan de norm. Kwalitatieve gegevens Het ziekenhuis meldt dat zij automatisch gegenereerde ontslagberichten versturen op de dag van ontslag. Een huisarts meldt: Het mutatiebericht is er doorgaans binnen 24 uur elektronisch. Dit is heel summier. De huisarts krijgt elektronische post waarin de huisarts kan zien welke patiënten opgenomen en ontslagen zijn (ook waar de patiënt naartoe ontslagen is). A4: Het ziekenhuis heeft met de opvolgende zorgverlener afgesproken dat het ziekenhuis deze informeert over: gestelde diagnose vastgesteld behandelplan/zorgplan, actueel medicatieoverzicht, vastgestelde respons van behandelingen/begeleiding, ontslag (datum/tijd), bij welke problemen contact op te nemen met het ziekenhuis. De inspectie heeft in de regio van het IJsselland Ziekenhuis en in het ziekenhuis geen vastgestelde documenten aangetroffen die aan deze norm voldoen. Toelichting: De inspectie heeft regionale afspraken aangetroffen in een Ketenovereenkomst IJsselland Ziekenhuis en Stichting Zorgbeheer De Zellingen, Zorggroep Rijnmond, Stichting Laurens, Stichting Zorgbreed met betrekking tot de samenwerking rondom de doorstroom van cliënten en de kwaliteit van zorgverlening aan de cliënten in de keten (zie bijlage 1). Het document bevat geen specifieke afspraken over de patiëntengegevens die het ziekenhuis bij ontslag overdraagt en voldoet daarom niet aan de norm. Ook heeft de inspectie verslagen van 2013 en 2014 ingezien van het IJsselland Ziekenhuis en samenwerkingspartners over het verbeteren van de kwaliteit van de overdracht. De inhoud van de beoogde medische overdracht volgt de veldnorm. NB: De inspectie heeft alleen documenten in haar oordeel meegewogen die zijn vastgesteld, een datum bevatten en ondertekend zijn door de betrokken instelling(en). Pagina 14 van 33

15 Totaal n=26 Geriatrie n=9 Neurologie n=8 Chirurgie n=9 Rapportage over toezicht op de continuïteit van zorg in de regio van het IJsselland Ziekenhuis te Capelle aan 4.2 Medische overdracht inclusief medicatieoverdracht (norm B1, B6, B7 en B12) Medische overdrachten meestal niet tijdig (norm B1) Tabel 1: Tijdigheid medische overdrachten aangetroffen bij de opvolgende zorgverleners (norm B1) Medische overdracht aan huisarts of SO 11 in de VVT B1 Er is een schriftelijke overdracht van gegevens over de klinische behandelingen voor de opvolgende zorgverleners Voldoet aan 1 en Er is een overdracht De overdracht is tijdig Bij de 26 ontslagen patiënten heeft het ziekenhuis 26 overdrachten 12 opgesteld. Daarvan zijn er 22 aangetroffen bij de opvolgende zorgverlener. Twaalf daarvan waren tijdig volgens de datum op het document. Kwalitatieve gegevens De huisartsen en specialisten ouderengeneeskunde geven bij de semigestructureerde interviews op de vraag ontvangt u een medische overdracht antwoorden die liggen in de range van soms tot altijd 13, waarbij twee keer soms gescoord wordt. De antwoorden over de tijdigheid van die overdracht zijn zeer divers van nooit tot altijd, waarbij altijd eenmaal scoort. Dit geldt voor alle drie de medisch specialismen. Onderstaand enkele citaten die de uiteenlopende ervaringen van de opvolgende zorgverleners illustreren. Huisartsen: Er komt altijd een voorlopig bericht (handgeschreven met voorgedrukte kopjes) welke meegegeven wordt aan de patiënt. Het is afhankelijk van de patiënt wanneer de brief binnenkomt bij de huisarts. De huisarts ziet verpleegkundige overdrachten wel eens bij patiënten thuis in. SEH-berichten komen vaak wel binnen 24 uur binnen en automatisch gegenereerde berichten komen ook snel. Meestal wordt er een handgeschreven briefje meegegeven aan de patiënt, maar het hangt af van de patiënt of ze dit afgeven of dat de huisarts het bij de patiënt thuis ziet. Patiënten die mobiel zijn komen het vaak wel langsbrengen. De brieven van de chirurgie zijn vaak sneller dan van andere specialismen, omdat deze zo summier zijn. 11 SO: Specialist Ouderengeneeskunde 12 Aantal door verificatie in ZH vastgesteld 13 Altijd=10 van de 10; meestal =7-9 van de 10; soms = 4-6 van de 10; zelden= 1-3 van de 10: nooit= 0 van de 10 Pagina 15 van 33

16 Totaal n=22 Geriatrie n=8 Neurologie n=7 Chirurgie n=7 Rapportage over toezicht op de continuïteit van zorg in de regio van het IJsselland Ziekenhuis te Capelle aan Er kan meer digitaal verzonden worden, want ontslagbrieven blijven nog wel eens bij patiënten liggen. En de tijdigheid kan ook beter, dit kan ook verbeterd worden door meer digitaal te versturen. Soms gaat de huisarts bij de patiënt thuis op bezoek, maar dan heeft hij nog geen informatie uit het ziekenhuis. Specialisten ouderengeneeskunde: Bij de klantadviseur wordt de cliënt aangemeld, de verpleegkundige overdracht komt via POINT, de klantadviseur stuurt deze overdracht door naar de verzorging en de SO. De patiënt krijgt dan vaak kort een ontslagberichtje mee uit het ziekenhuis. Soms neemt de patiënt drie verschillende enveloppen mee, één voor de verpleegkundige, één voor de arts en één voor de apotheek. De definitieve ontslagbrief wordt dan later ontvangen. In het algemeen wordt er een medische overdracht ontvangen De overdrachten van geriatrie zijn vaak uitgebreid, maar die komen soms wat later In 90% van de gevallen is er een voorlopige ontslagbrief. Daar zit bijna altijd een medicatielijst bij. De arts haalt ook vaak aanvullende informatie uit de verpleegkundige overdracht Medische overdracht vaak niet compleet (norm B6) Tabel 2: Compleetheid medische overdrachten aangetroffen bij de opvolgende zorgverleners (norm B6) Medische overdracht aan huisarts of SO in de VVT B6 Het [retour] bericht van de specialist [aan de opvolgende zorgverlener] bevat de volgende informatie: Voldoet aan a, c, d, en e. a) Anamnese b) Lichamelijk onderzoek c) Bespreking d) Conclusie, diagnose e) Beleid De inspectie oordeelt dat in voldoende mate aan de norm B6 voldaan is als in de medische overdracht informatie staat over anamnese, bespreking, conclusie/- diagnose en beleid. Bij de 26 ontslagen patiënten heeft het ziekenhuis 26 overdrachten 14 opgesteld. Daarvan zijn er 22 aangetroffen bij de opvolgende zorgverlener; vijftien voldeden aan de norm. Kwalitatieve gegevens Onderstaand enkele citaten die de uiteenlopende ervaringen van de opvolgende zorgverleners illustreren. 14 Aantal door verificatie in ZH vastgesteld Pagina 16 van 33

17 Huisartsen: Geriatrie en neurologie zijn netjes met hun opbouw. Bij chirurgie mist bijvoorbeeld de medicatie etc. Chirurgen zijn beknopter, maar meestal is dit wel voldoende omdat de huisarts zelf kan invullen wat er gedaan is en wat hij ermee moet doen. Rapportcijfer tegenwoordig 7, maar dat is afhankelijk van de afdeling. De wil is er en er wordt ook altijd een overdracht gemaakt, maar sommige specialismen missen het vermogen om in te schatten wat de opvolgend zorgverlener nodig heeft. Met name de snijdende vakken hebben hier last van. De kwaliteit van de overdracht is goed, er wordt goed beschreven wat er is gebeurd. Soms is er teveel aandacht voor alleen het eigen stukje van het specialisme, waardoor het totaalbeeld van de conditie van de patiënt uit het oog wordt verloren. Het specialisme geriatrie heeft hier doorgaans meer oog voor. Er is nog wel ruimte voor verbetering, met name in uniformiteit tussen de voorlopige ontslagbrieven van de specialismen. Specialisten mogen ook vaker bellen om specifiek beleid af te stemmen. Maar de huisarts kan zich ook voorstellen dat ze hier niet altijd tijd voor hebben. Het zou ook beter zijn om een advies in de voorlopige ontslagbrief te zetten. Nu staat alleen de diagnose, de behandeling en de medicatie erin. Dit geldt overigens allemaal niet voor de geriaters, deze doen het goed. Specialisten ouderengeneeskunde: De overdracht van chirurgie is wat beknopter, die van geriatrie is uitgebreider. Het ligt ook aan het ziektebeeld van de patiënt. Allergieën en voorgeschiedenis worden alleen in langere brieven benoemd. Als de medische overdracht beknopt is, is het handig om de POINT overdracht te lezen. Maar dit is wel een andere overdracht, dit is niet genoeg voor de SO. Het helpt wel voor het complete beeld. De overdrachten zijn erg belangrijk, dus je kunt niet uitgebreid genoeg zijn. Zeker wat betreft beleid en prognoses. Ook wat met de familie is besproken door de specialist. Vaak is onduidelijk wat in het ziekenhuis al is gecommuniceerd met de cliënt en diens familie. Pagina 17 van 33

18 Totaal n=26 Geriatrie n=9 Neurologie n=8 Chirurgie n=9 Rapportage over toezicht op de continuïteit van zorg in de regio van het IJsselland Ziekenhuis te Capelle aan Medicatieoverdracht meestal niet of niet tijdig ontvangen en altijd incompleet (norm B7) Tabel 3: Tijdigheid en compleetheid medicatieoverdracht aangetroffen bij de opvolgende zorgverleners (norm B7) Medicatieoverdracht aan huisarts of SO in de VVT B7 B7 a B7 b Bij overdracht [naar opvolgende zorgverlener] is er een actueel medicatieoverzicht conform de richtlijn overdracht van medicatiegegevens zo snel als nodig is voor verantwoorde zorg, maar zeker binnen 24 uur beschikbaar. Voldoet aan 1 en 2. Voldoet ook aan a, c en d. 1. Er is een medicatieoverzicht Het medicatieoverzicht is binnen 24 uur beschikbaar n=12 n=6 n=3 n=3 Het medicatieoverzicht bevat de volgende elementen: Voldoet aan a, c en d. a) Huidig geneesmiddelengebruik, inclusief sterkte, toedieningsvorm en dosering b) De contra-indicaties c) Geneesmiddelenallergieën en andere ernstige bijwerkingen d) De medicatiehistorie van ten minste 3 maanden De inspectie heeft de medicatieoverdracht slechts op een beperkt aantal onderdelen van de Richtlijn overdracht van medicatiegegevens getoetst. De medicatiehistorie van drie maanden is één van die onderdelen. Ook al zijn een groot aantal medicatieoverzichten tijdig aanwezig, als aan één van de getoetste onderdelen niet is voldaan, scoort de hele norm negatief. Bij 26 ontslagen patiënten heeft het ziekenhuis 24 medicatieoverdrachten 15 opgesteld, daarvan zijn er twaalf aangetroffen bij huisarts of medisch specialist ouderengeneeskunde (daarnaast nog vier bij de thuiszorg of in het verzorgingshuis). Elf van de twaalf medicatieoverdrachten die aangetroffen zijn bij een overnemend arts, waren tijdig. Omdat bij de elf tijdig aangetroffen medicatieoverdrachten de onderdelen geneesmiddelenallergieën en medicatiehistorie ontbreken, voldoen geen van de medicatieoverdrachten aan norm B7. 15 Aantal door verificatie in ZH vastgesteld Pagina 18 van 33

19 Kwalitatieve gegevens De huisartsen en de specialisten ouderengeneeskunde geven bij de semigestructureerde interviews op de vraag ontvangt u een medicatieoverdracht? antwoorden die liggen in de range van zelden tot altijd, waarbij altijd en meestal vooral worden aangegeven. Onderstaand enkele citaten die de uiteenlopende ervaringen van de opvolgende zorgverleners illustreren. Huisarts: Als huisarts ben je afhankelijk van de patiënt of diens familie of deze met de medicatieoverdracht naar de apotheek gaat. Dan kan ik inzien of er een medicatiewijziging heeft plaatsgevonden. Het gebeurt dat later de ontslagbrief van de specialist komt met andere medicatie dan die in de medicatieoverdracht. Het is behoorlijk foutgevoelig dat de medicatie op twee plaatsen genoemd staat; medicatieoverdracht en medische overdracht. Specialist ouderengeneeskunde: In 90% van de gevallen is er een voorlopige ontslagbrief. Daar zit bijna altijd een medicatielijst bij. De arts haalt ook vaak aanvullende informatie uit de verpleegkundige overdracht. Graag ontvangt de SO voor opname de medicatie van de cliënt, het ziekenhuis doet dit niet, zij geven pas een medicatieoverzicht als de patiënt het ziekenhuis verlaat. Als de cliënt in het verpleeghuis arriveert, is er altijd een medicatieoverdracht Ontbrekende informatie niet door opvolgende artsen opgevraagd (norm B12) B12: De opvolgende zorgverlener heeft actief informatie opgevraagd [bij de voorgaande zorgverlener] die onontbeerlijk is voor zijn of haar handelen. Uit de resultatentabel van norm B1 blijkt dat 22 medische overdrachten bij de opvolgende zorgverlener aanwezig waren en dat vier medische overdrachten niet zijn aangetroffen. Voor deze missende medische overdrachten is nagegaan of de arts actief informatie heeft opgevraagd. Bij geen van de vier missende medische overdrachten heeft de inspectie kunnen vaststellen dat de huisarts (verzorgingshuis en thuiszorg) of de specialist ouderengeneeskunde (verpleeghuis) actief informatie heeft opgevraagd. NB: de inspectie heeft hier alleen geoordeeld op basis van het totaal ontbreken van een medische overdracht en niet op basis van het niet-tijdig of incompleet zijn van de medische overdracht. Kwalitatieve gegevens Onderstaand enkele citaten die de uiteenlopende ervaringen van de opvolgende zorgverleners illustreren. Huisartsen melden: Als er informatie ontbreekt dan belt de praktijk met de overdragende zorgverlener. In sommige gevallen zal de arts met de patiënt overleggen. Pagina 19 van 33

20 Totaal n=26 Geriatrie n=9 Neurologie n=8 Chirurgie n=9 Rapportage over toezicht op de continuïteit van zorg in de regio van het IJsselland Ziekenhuis te Capelle aan Vaak laat ik de assistente naar de poli bellen en anders bel ik zelf met de dienstdoende arts. Bij de geriaters staat altijd heel duidelijk de naam van de behandelend arts eronder. Dit is bij andere specialisten ook zo, maar dat is niet altijd even duidelijk omdat het met de hand is geschreven. 4.3 Verpleegkundige overdracht (norm C1 en C5) Verpleegkundige overdracht niet altijd ontvangen (norm C1) Tabel 4: Tijdigheid verpleegkundige overdracht aangetroffen bij de opvolgende zorgverleners (norm C1) Verpleegkundige overdracht aan de VVT C1 Er is een schriftelijke overdracht van de verpleegkundige of verzorgende bij overplaatsing naar een andere zorgsetting, thuiszorg of andere disciplines bij ontslag naar huis. Voldoet aan 1 en Er is een overdracht De overdracht is op de dag van ontslag beschikbaar Voor de 26 ontslagen patiënten heeft het ziekenhuis 25 verpleegkundige overdrachten 16 opgesteld, daarvan zijn er twintig aangetroffen bij de opvolgende zorgverleners. Deze verpleegkundige overdrachten zijn, geoordeeld naar de datum op de overdracht, alle twintig tijdig ontvangen. Kwalitatieve gegevens De medewerkers verpleging/verzorging in het verpleeghuis, het verzorgingshuis en van de thuiszorg geven bij de semigestructureerde interviews op de vraag ontvangt u een verpleegkundige overdracht? antwoorden die liggen in de range van nooit tot altijd. Onderstaand enkele citaten die de uiteenlopende ervaringen van de opvolgende zorgverleners illustreren. Verpleging/verzorging in verpleeghuis: Het is wisselend per afdeling of en hoe de overdracht ontvangen wordt. Laatst moest nog achter een overdracht aangebeld worden. Er wordt gewerkt met POINT. Dit is soms heel summier. Ook zit er verschil tussen de POINT informatie en de informatie die daarna nog komt. Die latere informatie komt met de cliënt mee in een envelop. Soms is alles er en is alles duidelijk en soms ontbreekt alles. Het IJsselland Ziekenhuis is wel met een verbeterslag bezig. De laatste drie, vier maanden zien we een duidelijke verbetering. De medicatieoverdracht is er meestal wel bij (in negen van de tien gevallen). De medicatie zelf ontbreekt regelmatig, voor het weekend. Het verpleeghuis vraagt altijd om medicatie mee te geven met de cliënt, maar krijgt 16 Aantal door verificatie in ZH vastgesteld Pagina 20 van 33

21 deze niet altijd. Vaak komen er cliënten op vrijdagmiddag naar het verpleeghuis en dan is het lastig om de medicatie nog geregeld te krijgen. De verpleegkundigen/verzorgenden ontvangen wel altijd een overdracht, maar soms zijn ze erg summier of kloppen ze niet. Er zijn grote verschillen tussen de overdrachten qua inhoud. De overdracht komt met de cliënt mee, dus als de overdracht er is, dan is die er ook op tijd. Soms moet de verpleegkundige wel eens bellen met het cliëntservicebureau van het verpleeghuis, omdat de overdracht er niet is. Dan weet de verpleegkundige/verzorgende niet of dat aan het verpleeghuis ligt of aan het ziekenhuis. Het cliëntservicebureau van het verpleeghuis zet de overdracht namelijk in het ECD. Verpleging/verzorging in verzorgingshuis: Er is altijd een verpleegkundige overdracht via POINT. De medicatieoverdracht ontbreekt wel eens. De brief voor de huisarts zit in een aparte envelop. Normaal gesproken wordt er al een overdracht ontvangen voordat de cliënt komt en vervolgens ontvangen ze er nog een als de cliënt er is. Beide berichten komen via POINT binnen. De eerste is meestal korter en de tweede uitgebreider. Wanneer de medicatie niet verandert, wordt daar geen blad van ontvangen. De overdracht wordt meestal via de familie ontvangen. De verpleegkundige overdracht komt ook via POINT. In ongeveer acht van de tien gevallen wordt er een verpleegkundige overdracht ontvangen, in alle gevallen via POINT. De medische overdracht zit in een envelop voor de huisarts. Die wordt doorgestuurd naar de huisarts of aan de huisarts gegeven als deze hier in huis is. De medicatieoverdracht komt ook altijd op papier. De overdrachten zijn bijna altijd binnen 24 uur aanwezig. Verpleging/verzorging bij thuiszorg: We krijgen altijd een overdracht, maar de volledigheid ervan wisselt. Zeker bij de medicatie, deze wordt dan veranderd in het ziekenhuis en daar zitten nog wel eens verschillen tussen. Medicatielijsten krijgen we via de apotheek. Er wordt gewerkt met POINT, dit gaat volledig digitaal. Als er informatie gemist wordt, kan het makkelijk opgevraagd worden. Dit werkt erg prettig. Verpleegkundige overdracht komt in PDF-vorm via de mail binnen, dit is geen beveiligde lijn. De thuiszorg wordt binnenkort aangesloten op POINT. Pagina 21 van 33

22 Totaal n=20 Geriatrie n=9 Neurologie n=7 Chirurgie n=4 Rapportage over toezicht op de continuïteit van zorg in de regio van het IJsselland Ziekenhuis te Capelle aan Verpleegkundige overdracht mogelijk niet compleet (norm C5) Tabel 5: Compleetheid verpleegkundige overdrachten aangetroffen bij de opvolgende zorgverleners (norm C5) Verpleegkundige overdracht aan de VVT C5 De verpleegkundige of verzorgende schriftelijke overdracht bevat de volgende elementen: Voldoet aan: a, c, e, j. a) De verleende zorg b) Aan wie de zorg wordt overgedragen c) Door wie de zorg wordt overgedragen d) Per wanneer de zorg wordt overgedragen e) De actuele ondersteuningsvragen, 18 zorgproblemen en verpleegkundige diagnoses f) De beoogde resultaten / doelen g) De redenen van overplaatsing of ontslag naar huis h) De redenen voor de voortzetting van de zorg i) Met de cliënt gemaakte afspraken j) Bij wie de cliënt na ontslag terecht kan met vragen Deze door de inspectie gebruikte norm bleek bij het toezicht moeilijk hanteerbaar, omdat de in de norm gebruikte termen door de beroepsorganisatie niet nader gedefinieerd zijn. De inspectie heeft er desalniettemin voor gekozen wel over deze norm te rapporteren, om aan het IJsselland Ziekenhuis een signaal af te geven dat verbetering op dit punt wenselijk is. De inspectie oordeelt dat in voldoende mate aan de norm voldaan is als informatie aanwezig is over de verleende zorg (a), door wie de zorg wordt overgedragen (c), actuele ondersteuningsvragen/-zorgproblemen/bespreking (e) en bij wie de patiënt terecht kan met vragen na ontslag (j). Voor de 26 ontslagen patiënten heeft het ziekenhuis 25 verpleegkundige overdrachten opgesteld, daarvan zijn er twintig aangetroffen bij de opvolgende zorgverleners. Achttien van de twintig verpleegkundige overdrachten voldeden niet aan de norm met name doordat de onderdelen bij wie de cliënt na ontslag terecht kan met vragen en door wie de zorg wordt overgedragen niet of niet helder omschreven waren. Kwalitatieve gegevens De medewerkers verpleging/verzorging in het verpleeghuis, het verzorgingshuis en van de thuiszorg geven bij de semigestructureerde interviews onder andere de volgende uiteenlopende antwoorden over de compleetheid van de verpleegkundige overdrachten. Pagina 22 van 33

23 Verpleging/verzorging verpleeghuis: Inhoudelijk zijn de overdrachten voldoende om de zorg voort te zetten, maar de verwachtingen zijn regelmatig wel anders op basis van de overdracht. Het is fijn dat ze altijd op tijd zijn, maar ze zijn niet uitgebreid genoeg. Er is geen goed beeld van de patiënt. Heel wisselend qua afdeling. Ook per verpleegkundige is het verschillend (dus op individueel niveau). Kan geen specifieke afdelingen aangeven waar het nu goed of slecht gaat. Geen goede informatie, soms wordt de conditie van een cliënt door het ziekenhuis beter voorgedaan dan dat het in werkelijkheid is. Daarom worden altijd eigen disciplines ingeschakeld om de conditie van de cliënt te beoordelen. Er wordt niet blindelings vertrouwd op de informatie van het ziekenhuis. Gegevens kloppen niet altijd, bijvoorbeeld hoeveelheden sondevoeding kloppen niet. Meestal zijn de overdrachten beknopt. Verpleging/verzorging verzorgingshuis: Er is veel verbeterd sinds de overdracht via POINT gaat. Dit is heel overzichtelijk. Duidelijk en voldoende om de zorg voort te zetten. Er komt vaak ook nog een aparte brief mee voor bijvoorbeeld de fysiotherapeut. Verbeteringen zijn vooral mogelijk omtrent de medicatieoverdracht, medicatie is bijvoorbeeld gestopt, maar staat dan toch nog op de lijst. Als er gebeld wordt met een vraag is dat vaak over de medicatie. Ook dat er medicatie voor het weekend meegegeven wordt, moet steeds zelf worden aangeven. Verpleging/verzorging thuiszorg: De ene overdracht is uitgebreider dan de andere, maar het format is hetzelfde. De inhoud van de overdracht is ook afhankelijk van de aard van de aandoening van de patiënt. De overdrachten bevatten wel dezelfde informatie: wat er gebeurd is in het ziekenhuis en welke zorg verleend moet worden. POINT overdrachten zijn gestructureerd en hebben kort en bondige formuleringen. Soms is er behoefte aan meer informatie. 4.4 Overdrachten naar verzorgingshuis en thuiszorg het minst tijdig Van de 26 patiënten die ontslagen werden door de vakgroepen geriatrie, chirurgie en neurologie zijn er negen ontslagen naar een verpleeghuis, zeven naar een verzorgingshuis en tien naar huis met thuiszorg. Bij de opvolgende zorgaanbieders zijn twaalf medische overdrachten, elf medicatieoverdrachten en twintig verpleegkundige overdrachten als tijdig beoordeeld. Onderstaande tabel geeft de verdeling over de zorgaanbieders aan. Pagina 23 van 33

24 Tabel 6: Tijdige overdrachten bij de opvolgende zorgverleners vanuit drie specialismen Verpleeghuis Verzorgingshuis Thuiszorg (n=9) (n=7) (n=10) Medische overdracht (aan HA of SO) Medicatieoverdracht (aan HA of SO) Verpleegkundige overdracht SO : Specialist Ouderengeneeskunde HA : Huisarts Van de negen naar een verpleeghuis ontslagen patiënten zijn zeven medische overdrachten, zeven medicatieoverdrachten en zeven verpleegkundige overdrachten als tijdig beoordeeld. Van de zeven naar een verzorgingshuis ontslagen patiënten zijn twee medische overdrachten, géén medicatieoverdracht en vijf verpleegkundige overdrachten als tijdig beoordeeld. Van de tien naar de thuiszorg ontslagen patiënten zijn drie medische overdrachten, vier medicatieoverdrachten en acht verpleegkundige overdrachten als tijdig beoordeeld. Pagina 24 van 33