Rapportage over toezicht op de continuïteit van zorg in de regio van het Medisch Centrum Haaglanden te Den Haag in Utrecht, febuari 2015

Transcriptie

1 Rapportage over toezicht op de continuïteit van zorg in de regio van het Medisch Centrum Haaglanden Utrecht, febuari 2015

2 Inhoudsopgave 1 Inleiding Aanleiding en belang Toetsingskader en leidende vraag Gebruikte methode Korte beschrijving van de regio 5 2 Conclusies Conclusies per norm 8 3 Verbetermaatregelen 11 4 Resultaten Procedure rond overdracht (norm A1, A3 en A4) Medische overdracht inclusief medicatieoverdracht (norm B1, B6, B7 en B12) Medische overdrachten meestal niet tijdig (norm B1) Medische overdracht bijna altijd compleet (norm B6) Medicatieoverdracht meestal niet tijdig ontvangen en bijna altijd incompleet (norm B7) Ontbrekende informatie niet door opvolgende artsen opgevraagd (norm B12) Verpleegkundige overdracht (norm C1 en C5) Verpleegkundige overdracht niet altijd ontvangen; als wel ontvangen dan meestal wel tijdig (norm C1) Verpleegkundige overdracht mogelijk niet altijd compleet (norm C5) Overdrachten naar verpleeghuis het vaakst tijdig 21 5 Eindverantwoordelijkheid voor het overdrachtsproces 23 Literatuur 24 Afkortingen 25 Bijlage 1: Overzicht documenten die zijn ingezien 26 Bijlage 2: Toetsingskader Overdracht ZH - VVT 28 Bijlage 3: Toelichting scores in toezichtinstrument 30 Pagina 2 van 32

3 1 Inleiding 1.1 Aanleiding en belang In het kader van haar toezichthoudende taak heeft de Inspectie voor de Gezondheidszorg (hierna te noemen: de inspectie) in de periode van 26 mei tot 24 juni 2014 aangekondigde bezoeken gebracht aan het Medisch Centrum Haaglanden te Den Haag en aan acht verpleeghuizen, vier verzorgingshuizen, vijf thuiszorgorganisaties en vijftien huisartsen in de regio van het Medisch Centrum Haaglanden. Op 19 november 2014 is een tweede bezoek gebracht aan het Medisch Centrum Haaglanden. Doel van deze bezoeken was te beoordelen of de instellingen/zorgaanbieders voldoen aan de voorwaarden voor verantwoorde zorg, zoals bedoeld in de artikelen 2, 3 en 4 van de Kwaliteitswet Zorginstellingen en wel specifiek op het onderwerp overdracht van patiënteninformatie ten behoeve van de continuïteit van verantwoorde zorg voor kwetsbare ouderen 1. Een incomplete, incorrecte, niet tijdige of volledig afwezige medische, medicatieen verpleegkundige overdracht naar een zorginstelling of huisarts waarheen een patiënt vanuit het ziekenhuis wordt ontslagen, vormt een risico voor de veiligheid van kwetsbare oudere patiënten. Hoewel een incomplete, incorrecte, niet tijdige of ontbrekende medische, medicatie- en verpleegkundige overdracht vanuit de VVT 2 of van de huisarts naar een ziekenhuis ook risicovol is, heeft de inspectie in het kader van dit onderzoek hier niet naar gekeken. De inspectie wil door toezicht te houden op complete, correcte en tijdige overdrachten bijdragen aan verantwoorde en veilige zorg, met name waar het gaat om kwetsbare ouderen. Kwetsbare ouderen moeten erop kunnen vertrouwen dat de overdracht tussen ziekenhuis en andere zorgaanbieders, zoals huisarts, thuiszorg, verpleeghuis en verzorgingshuis op de juiste wijze verloopt. 1.2 Toetsingskader en leidende vraag Om tot een verantwoord oordeel te kunnen komen over de continuïteit van verantwoorde zorg voor kwetsbare ouderen, maakt de inspectie onder andere gebruik van het IGZ-toetsingskader Overdracht ZH VVT van december 2013 (bijlage 2). Dit toetsingskader is gebaseerd op de wet en de richtlijnen, normen en (verenigings)standpunten die de cliënten-, beroeps- en brancheorganisaties hebben ontwikkeld. Het gaat onder andere om de volgende wet- en regelgeving en veldnormen: 1. Kwaliteitswet zorginstellingen (KWZ) 2. Wet geneeskundige behandelingsovereenkomst (WGBO) 3. Geneesmiddelenwet (GW) 4. Wet op de beroepen in de individuele gezondheidszorg (Wet BIG) 5. Richtlijn overdracht van medicatiegegevens, Handreiking voor zes overdrachtssituaties. Bijlage bij de richtlijn overdracht van medicatiegegevens, De inspectie heeft bij dit onderzoek de volgende definitie voor kwetsbare ouderen gebruikt: patiënten van 70 jaar of ouder die na ziekenhuisopname een korte of lange periode zorg nodig hebben in een verpleeghuis, verzorgingshuis of thuis door thuiszorg. 2 VVT: verpleeghuizen, verzorgingshuizen, thuiszorgorganisaties. Pagina 3 van 32

4 7. NHG Richtlijn Informatie-uitwisseling tussen huisarts en specialist bij verwijzingen, KNMG Handreiking verantwoordelijkheidsverdeling, januari KNMG Standpunt ouderenzorg, maart NPCF e.a. Kwaliteit in Zicht. Minimale voorwaarden voor goede ketenzorg vanuit patiëntenperspectief, V&VN Verpleegkundige en verzorgende verslaglegging, september 2011 In dit rapport leest u de resultaten van het onderzoek naar de kwaliteit van de overdracht van patiëntengegevens. Voor dit onderzoek was de volgende vraag leidend: Hoe scoren de zorgaanbieders op de continuïteit van verantwoorde zorg voor kwetsbare ouderen door overdracht van patiëntengegevens? 1.3 Gebruikte methode Steekproef De inspectie heeft op basis van een gestratificeerde 3 aselecte steekproef uit alle ziekenhuizen eind 2013 het Medisch Centrum Haaglanden te Den Haag geselecteerd en vervolgens gevraagd data aan te leveren over kwetsbare ouderen die in de periode half oktober tot half december 2013 uit het ziekenhuis naar de verpleeghuizen, verzorgingshuizen en naar huis met thuiszorg (VVT) zijn ontslagen. Het ziekenhuis (ZH) kon zich beperken tot de volgende specialismen: interne geneeskunde, neurologie en chirurgie. Het Medisch Centrum Haaglanden heeft data aangeleverd van patiënten van de locaties Westeinde en Antoniushove. Uit de door het ziekenhuis aangeleverde data heeft de inspectie van elk specialisme negen dossiers gekozen, bij voorkeur gelijk verdeeld over de ontslagbestemmingen: drie naar verpleeghuis, drie naar verzorgingshuis en drie naar huis met thuiszorg. Bij deze verdeling gaat het voor de medische zorg in het verzorgingshuis en de thuiszorg om maximaal zes huisartsen (HA) per medisch specialisme. Beoordeling bij VVT en HA Van de 27 uit het ziekenhuis ontslagen kwetsbare oudere patiënten zijn de dossiers bij de verpleeghuizen, verzorgingshuizen, thuiszorgorganisaties en huisartsen ingezien 4 om de kwaliteit van de overdrachten te beoordelen aan de hand van het IGZ-toetsingskader overdracht ZH VVT van december Eén dossier is uitgesloten, omdat de de patiënt niet naar een VVT-instelling was ontslagen maar naar een instelling voor GGZ 5. Ontslag naar de GGZ valt niet onder dit onderzoek. De inspectie rapporteert daarom over 26 dossiers vanuit het Medisch Centrum Haaglanden. Ook zijn bij alle opvolgende zorgaanbieders interviews afgenomen bij specialisten ouderengeneeskunde of huisartsen en verpleegkundigen/verzorgenden aan de hand van semigestructureerde vragenlijsten om zo inzicht te krijgen in de werkwijze rond overdracht, de beleving van de onderlinge samenwerking en in de oorzaken van eventuele 3 Gestratificeerd: academisch, topklinisch en algemeen. 4 De inzage vond plaats op grond van artikel 87, tweede lid Wet BIG en artikel 7, derde lid KWZ met inachtneming van de brieven van de Minister van VWS aan de Eerste kamer bij de behandeling van de Wet uitbreiding bestuurlijke handhaving volksgezondheidswetgeving. 5 GGZ: Geestelijke Gezondheidszorg. Pagina 4 van 32

5 problemen bij de overdracht van patiëntengegevens in de verschillende regio s. In hoofdstuk 4 zijn ter illustratie enkele citaten opgenomen. Tot slot is er gevraagd naar (regiobrede) schriftelijke afspraken met het ziekenhuis over de inhoud en de kwaliteit van de uitwisseling van patiëntengegevens in het kader van de continuïteit van zorg. Verificatie in het ziekenhuis Aangezien het inspectieonderzoek zich primair richt op de continuïteit van zorg voor kwetsbare ouderen na ziekenhuisopname, rapporteert de inspectie over de overdrachten die zij bij de verpleeghuizen, verzorgingshuizen, thuiszorgorganisaties en huisartsen heeft aangetroffen. Omdat de inspectie zich realiseert dat het niet aantreffen van overdrachten bij opvolgende zorgverleners niet hoeft te betekenen dat deze niet verzonden zijn, heeft de inspectie ter verificatie ook dossieronderzoek in het ziekenhuis gedaan in die gevallen waar overdrachtgegevens bij de opvolgende zorgverleners ontbraken of niet tijdig waren ontvangen. Als de patiënt niet bekend was bij de zorgaanbieder waar naartoe hij/zij volgens het ziekenhuis was ontslagen, zijn de medische, medicatie- en verpleegkundige overdracht als niet aangetroffen beoordeeld. Ook in het ziekenhuis heeft de inspectie gevraagd naar (regiobrede) schriftelijke afspraken over de inhoud en de kwaliteit van de uitwisseling van patiëntengegevens in het kader van de continuïteit van zorg. Net als bij de opvolgende zorgverleners zijn in het ziekenhuis semigestructureerde interviews gehouden. Om inzicht te krijgen in de werkwijze rond overdracht en de beleving van de samenwerking heeft de inspectie gesproken met medisch specialisten, verpleegkundigen en de ziekenhuisapotheker. Deze interviewgegevens zijn in dit regiorapport beperkt gebruikt. Tijdigheid op basis van vermelde datum Omdat de inspectie de continuïteit van verantwoorde zorg voor kwetsbare ouderen heeft getoetst, heeft de inspectie de tijdigheid van de overdrachten (conform de richtlijn overdracht van medicatiegegevens in de keten ) gedefinieerd als zo snel als nodig is voor verantwoorde zorg, maar zeker binnen 24 uur beschikbaar. De tijdigheid van de (voorlopige) overdracht heeft de inspectie alleen kunnen beoordelen aan de hand van de datum op de overdracht. Geen van de opvolgende zorgverleners registreert de datum van ontvangst. Als de inspectie oordeelt dat de overdracht niet tijdig is, betekent dit dat de datum op de (voorlopige) overdracht meer dan 24 uur vóór het ontslag of meer dan 24 uur na het ontslag ligt. In een te vroeg verstuurde overdracht kan essentiële informatie ontbreken over de dagen vóór het ontslag. Als de datum op de overdracht vóór het moment van ontslag ligt, is niet vast te stellen of de overdracht is bijgewerkt tot het moment van ontslag. 1.4 Korte beschrijving van de regio De volgende zorgaanbieders zijn bezocht: Verpleeghuizen: AxionContinu, Woonzorgcentrum de Wartburg te Utrecht Pagina 5 van 32

6 Haagse Wijk- en WoonZorg (HWW Zorg), Verpleeghuis De Schildershoek te Den Haag Haagse Wijk- en WoonZorg (HWW Zorg), Verpleeghuis Houtwijk te Den Haag Respect Zorggroep Scheveningen, Verpleeghuis Bosch en Duin te Den Haag Stichting Bronovo-Nebo, Verpleeghuis Nebo te Den Haag Stichting Eykenburg Zorg- en dienstverlening voor ouderen, Woonzorgcomplex Het Zamen te Den Haag Stichting Woonzorgcentra Haaglanden, WZH Prinsenhof te Leidschendam Stichting Zorggroep Florence, Verpleeghuis Westhoff te Rijswijk Verzorgingshuizen: Haagse Wijk- en WoonZorg (HWW Zorg), Woonzorgcentrum Ametisthorst te Den Haag Stichting Topaz, Woonzorgcentrum Foreschate te Voorschoten Stichting Woonzorgcentra Haaglanden, WZH Waterhof te Den Haag Stichting Zorggroep Florence, Verzorgingshuis De Mantel te Voorburg Thuiszorg: Haagse Wijk- en WoonZorg (HWW Zorg), Wijkzorg te Den Haag Stichting Marente, Marente Thuiszorg te Voorschoten Stichting Zorggroep Florence, Florence Thuiszorg te Leidschendam Stichting Zorggroep Florence, Florence Thuiszorg te Voorburg Stichting Zorggroep Florence, Florence Thuiszorg te Rijswijk Huisartspraktijk: Den Haag, Bronovolaan 3 Den Haag, Het Kleine Loo 414 B Den Haag, Norenburg 131 Den Haag, Oude Haagweg 287 Den Haag, Regentesseplein 14 Leidschendam, Burgemeester Banninglaan 3 (twee huisartsen) Leidschendam, Koningin Julianaweg 46 (twee huisartsen) Voorburg, Mgr. Van Steelaan 284 Voorburg, Parkweg 296 Voorburg, Savallelaan 2 (twee huisartsen) Voorschoten, Lindepad 1 Voorschoten, Sir Winston Churchillweg 19 Beschrijving van de samenwerking in de regio op basis van de gesprekken die gevoerd zijn tijdens de inspectiebezoeken in 2014: Het Medisch Centrum Haaglanden is een topklinisch ziekenhuis in Den Haag en Leidschendam. Het ziekenhuis maakt gebruik van de beveiligde internetverbinding Zorgmail om digitaal patiënteninformatie uit te wisselen. Niet alle opvolgende zorgverleners in de regio zijn hierop aangesloten. In die gevallen worden de medische overdrachten per post of per fax verstuurd en worden de medicatie- en verpleegkundige overdrachten per fax verzonden of op papier met de patiënt meegegeven. Op de dag van het ontslag van de patiënt stuurt het ziekenhuis een kort automatisch gegenereerd ontslagbericht aan de huisarts die is aangesloten op Pagina 6 van 32

7 Zorgmail. Aan huisartsen die niet op Zorgmail zijn aangesloten, stuurt het ziekenhuis wekelijks een mutatiebericht per post. Het ziekenhuis zendt de (voorlopige) medische ontslagbrief digitaal aan huisartsen die zijn aangesloten op Zorgmail. De overige huisartsen krijgen de ontslagbrieven per post. De internisten geven patiënten een ontslagbrief mee die zodanig geformuleerd is dat de inhoud voor patiënten begrijpelijk is. Het is voor huisartsen mogelijk om via mijnmedischegegevens.nl mee te kijken in het patiëntenportal. Patiënten die naar een verpleeg- of verzorgingshuis ontslagen worden, krijgen een (voorlopige) ontslagbrief mee. De definitieve brief gaat per post. De ziekenhuisapotheek en een groot deel van de openbare apotheken maken gebruik van OZIS 6. De ziekenhuisapotheker verzendt bij ontslag geen actueel medicatieoverzicht (AMO) naar de apotheek van de patiënt. De apotheken kunnen wel medicatiegegevens inzien van de patiënt. De medisch specialist is verantwoordelijk voor de medische overdracht waaronder de overdracht van medicatiegegevens. Bij ontslag naar een verzorgingshuis of naar huis met thuiszorg krijgt de patiënt een AMO en ontslagrecepten mee, zodat hij/zij zelf medicatie kan halen bij de apotheek. Het Medisch Centrum Haaglanden heeft, samen met andere zorgaanbieders in de regio, een samenwerkingsovereenkomst afgesloten met de Regionale SamenwerkingsOrganisatie (RSO) Haaglanden BV. De RSO Haaglanden maakt onder meer het digitaal uitwisselen van patiëntengegevens mogelijk middels de functionaliteiten POINT 7 en ZorgDomein. De verpleegkundige overdracht vindt plaats middels POINT. POINT maakt gebruik van de kernset e-overdracht 8. Het transferpunt van het ziekenhuis heeft hierin een grote rol. De voortgang van het ontslagtraject, van aanvraag tot overplaatsing, is te volgen in POINT. Daar waar zorgaanbieders in de regio zijn aangesloten op POINT, kunnen zij de voortgang op elk gewenst moment inzien. 6 OZIS: Open Zorg Informatie Systeem (per 1 januari 2015 vervangen door het LSP) 7 POINT: Punt voor Overdracht, Informatie, Naslag en Transfers 8 E-Overdracht: door V&VN en Nictiz ontwikkelde standaardisatie van gegevens Pagina 7 van 32

8 2 Conclusies In dit hoofdstuk leest u de conclusies van de inspectie over de continuïteit van zorg in de regio van het Medisch Centrum Haaglanden. De hoofdconclusie luidt dat het Medisch Centrum Haaglanden en de zorgaanbieders in de regio van het ziekenhuis aan geen van de normen die de inspectie getoetst heeft, voldoen. 2.1 Conclusies per norm Onderstaand zijn de conclusies van de inspectie per norm van het IGZtoetsingskader overdracht ZH-VVT (zie bijlage 2) beschreven. Het eerste IGZ-toetsingskader overdracht ZH - VVT gebaseerd op veldnormen, is in juli 2013 door de inspectie vastgesteld. Na een pilot met een toezichtinstrument gebaseerd op dit toetsingskader heeft de inspectie besloten een groot aantal normen uit dit vastgestelde toetsingkader, onder meer wegens een te sterk detailniveau en overlap, niet te gebruiken. Onderstaande nummering op basis van het definitieve IGZ-toetsingskader overdracht ZH - VVT van december 2013, loopt hierdoor niet door. Norm A1: Er is een duidelijk omschreven ontslagprocedure voor kwetsbare ouderen. Het Medisch Centrum Haaglanden voldoet niet aan de norm, omdat de inspectie geen duidelijk omschreven ontslagprocedure voor kwetsbare ouderen heeft aangetroffen die geldt voor het hele ziekenhuis. Voor toelichting zie pagina 12. Norm A3: Op de dag van ontslag is een kort schriftelijk bericht aan de opvolgende zorgverlener gestuurd met daarin duidelijk de naam en het intercollegiale telefoonnummer van de medisch specialist die in het ziekenhuis het aanspreekpunt is. De zorgaanbieders in de regio en het Medisch Centrum Haaglanden voldoen niet aan de norm, omdat in 25 van de 26 gevallen bij de opvolgende zorgverlener geen kort schriftelijk bericht is aangetroffen dat voldoet aan de norm. Voor toelichting zie pagina 13. Hoewel het Medisch Centrum Haaglanden maar in een enkel geval kan aantonen dat zij aan de norm voldoet, meent de inspectie op basis van de gesprekken voldoende aanwijzingen te hebben dat er op de dag van ontslag via Zorgmail mutatieberichten aan de opvolgende zorgverlener verstuurd worden. Huisartsen die niet zijn aangesloten op zorgmail, ontvangen één keer per week een mutatiebericht via de post. Deze zijn dus meestal niet binnen 24 uur na ontslag beschikbaar. Deze berichten worden echter niet in het ziekenhuis en zelden in de VVT of door huisartsen bewaard en kunnen daarom meestal niet worden aangetroffen. De mutatieberichten die de inspectie heeft aangetroffen bevatten Pagina 8 van 32

9 niet altijd de naam en het intercollegiale telefoonummer van de medisch specialist. Norm A4: Het ziekenhuis heeft met de opvolgende zorgverlener afgesproken dat het ziekenhuis deze informeert over: gestelde diagnose, vastgesteld behandelplan/zorgplan, actueel medicatieoverzicht, vastgestelde respons van behandelingen/begeleiding, ontslag (datum/tijd), bij welke problemen contact op te nemen met het ziekenhuis. De zorgaanbieders in de regio en het Medisch Centrum Haaglanden voldoen niet aan de norm, omdat de inspectie in de regio van het Medisch Centrum Haaglanden en in het ziekenhuis geen vastgestelde documenten heeft aangetroffen die aan deze norm voldoen. Voor toelichting zie pagina 13. Norm B1: Er is een schriftelijke overdracht van gegevens over de klinische behandelingen voor de opvolgende zorgverleners. De zorgaanbieders in de regio en het Medisch Centrum Haaglanden voldoen niet aan de norm, omdat in zestien van de 26 gevallen bij de opvolgende zorgverlener niet een tijdige 9 schriftelijke medische overdracht is aangetroffen. Voor toelichting zie pagina 14. Norm B6: Het [retour]bericht van de specialist [aan de opvolgende zorgverlener] bevat de volgende informatie: anamnese, lichamelijk onderzoek, bespreking, conclusie en diagnose, beleid. Het Medisch Centrum Haaglanden voldoet niet aan de norm, omdat van de 21 bij de opvolgende zorgverlener aangetroffen medische overdrachten er twee incompleet waren. Voor toelichting zie pagina 15. Norm B7: Bij overdracht [naar opvolgende zorgverlener] is er een actueel medicatieoverzicht conform de richtlijn overdracht van medicatiegegevens zo snel als nodig is voor verantwoorde zorg, maar zeker binnen 24 uur beschikbaar. Het Medisch Centrum Haaglanden voldoet niet aan de norm, omdat in zeventien van de 26 gevallen geen medicatieoverdracht werd aangetroffen en er van de negen tijdig 8 aanwezige medicatieoverdrachten zes incompleet waren. Voor toelichting zie pagina Zie pagina 5: Tijdigheid op basis van vermelde datum Pagina 9 van 32

10 Norm B12: De opvolgende zorgverlener heeft actief informatie opgevraagd [bij de voorgaande zorgverlener] die onontbeerlijk is voor zijn of haar handelen. De huisartsen in de regio van het Medisch Centrum Haaglanden voldoen niet aan de norm, omdat de inspectie bij één van de vijf ontbrekende medische overdrachten heeft vastgesteld dat er niet actief informatie is opgevraagd. Voor toelichting zie pagina 18. NB: de inspectie heeft hier alleen geoordeeld op basis van het totaal ontbreken van een medische overdracht en niet op basis van het niet-tijdig of incompleet zijn van de medische overdracht. Norm C1: Er is een schriftelijke overdracht van de verpleegkundige of verzorgende bij overplaatsing naar een andere zorgsetting, thuiszorg of andere disciplines bij ontslag naar huis. De zorgaanbieders in de regio en het Medisch Centrum Haaglanden voldoen niet aan de norm, omdat in negen van de 26 gevallen bij de opvolgende zorgverlener niet tijdig 10 een verpleegkundige overdracht aanwezig was. Voor toelichting zie pagina 19. Norm C5: De verpleegkundige of verzorgende schriftelijke overdracht bevat de volgende elementen: a) de verleende zorg b) aan wie de zorg wordt overgedragen c) door wie de zorg wordt overgedragen d) per wanneer de zorg wordt overgedragen e) de actuele ondersteuningsvragen, zorgproblemen en verpleegkundige diagnoses f) de beoogde resultaten/doelen g) de redenen van overplaatsing of ontslag naar huis h) de redenen voor de voortzetting van de zorg i) met de cliënt gemaakte afspraken j) bij wie de cliënt na ontslag terecht kan met vragen. Deze door de inspectie gebruikte norm bleek bij het toezicht moeilijk hanteerbaar, omdat de in de norm gebruikte termen door de opstellers niet zo gedefinieerd zijn dat zij voor toezicht geschikt zijn. De inspectie heeft er desalniettemin voor gekozen wel over deze norm te rapporteren, om een signaal aan het ziekenhuis af te geven dat verbetering op dit punt wenselijk is. Op deze norm zal de inspectie niet handhaven. De inspectie geeft het signaal af dat het erop lijkt dat het Medisch Centrum Haaglanden niet aan de norm voldoet, omdat de verpleegkundige overdrachten mogelijk in alle beoordeelde gevallen incompleet waren. Voor toelichting zie pagina Zie pagina 5: Tijdigheid op basis van vermelde datum Pagina 10 van 32

11 3 Verbetermaatregelen In dit hoofdstuk geeft de inspectie weer op welke wijze zij door handhaving verbetering van kwaliteit en veiligheid wil bereiken. In de regio van het Medisch Centrum Haaglanden voldoen de zorgaanbieders, waaronder het ziekenhuis, niet in voldoende mate aan de voorwaarden voor verantwoorde overdracht van patiëntengegevens, hetgeen structurele risico s inhoudt voor kwetsbare ouderen, daarom legt de inspectie de volgende verbetermaatregelen op: 1. De zorgverleners in de regio dienen te komen tot een sluitend en veilig systeem van overdracht. 2. De zorgverleners in de regio dienen gezamenlijk binnen drie maanden na vaststelling van het inspectierapport een risicoanalyse van het overdrachtsproces gemaakt te hebben. 3. Na vaststelling van de risicoanalyse dienen binnen zes maanden regionale afspraken gemaakt te zijn met een zodanige implementatie dat binnen twaalf maanden na vaststelling van de afspraken een sluitend en veilig overdrachtsysteem gerealiseerd is. De inspectie verwacht twaalf maanden na vaststelling van dit rapport een resultaatverslag te ontvangen. Het ziekenhuis heeft in eerste instantie de coördinatie en de verantwoordelijkheid voor het samenbrengen van alle betrokkenen (zie hoofdstuk 5). De inspectie verwacht dat de coördinator het proces en de termijnen bewaakt en het resultaatverslag aan de inspectie verstuurd. 4. De in hoofdstuk 2 genoemde normoverschrijdingen dienen binnen zes maanden na vaststelling van het inspectierapport gecorrigeerd te zijn, voor zoverre ze niet afhankelijk zijn van regionale afstemming. Punt 1 dient daarbij leidend te zijn. De inspectie verwacht zes maanden na vaststelling van dit rapport een resultaatverslag hierover van het ziekenhuis te ontvangen. Pagina 11 van 32

12 4 Resultaten In dit hoofdstuk leest u hoe de instellingen/zorgaanbieders in de regio scoren op de criteria voor verantwoorde zorg, zoals bedoeld in de artikelen 2, 3 en 4 van de Kwaliteitswet Zorginstellingen. Er zijn negen normen getoetst betreffende drie specialismen. Per norm vindt u in een tabel of in de tekst hoe vaak wel/niet aan de norm voldaan is. Omdat de inspectie zich primair richt op de continuïteit van zorg voor kwetsbare ouderen na ziekenhuisopname staat in de tabellen weergegeven wat de inspectie heeft aangetroffen in de VVT. De weging van de normen vindt u in bijlage 3. De resultaten zijn gebaseerd op: 1. patiëntendossiers die bij VVT, HA en ZH zijn ingezien; 2. documenten die bij VVT, HA en ZH zijn ingezien (bijlage 1); 3. semigestructureerde interviews met specialisten ouderengeneeskunde (verpleeghuis); 4. semigestructureerde interviews met huisartsen (medische zorg in verzorgingshuis en thuiszorg); 5. semigestructureerde interviews met verpleging/verzorging in de VVT; 6. semigestructureerde interviews met medisch specialisten; 7. semigestructureerde interviews met verpleging in het ziekenhuis; 8. interview met ziekenhuisapotheker(s). De tekst in de tabellen verwijst naar het IGZ-toetsingskader overdracht ZH - VVT (bijlage 2). 4.1 Procedure rond overdracht (norm A1, A3 en A4) A1: Er is een duidelijk omschreven ontslagprocedure voor kwetsbare ouderen. De inspectie heeft in het Medisch Centrum Haaglanden geen vastgestelde documenten aangetroffen die aan deze norm voldoen. Toelichting: Het Medisch Centrum Haaglanden heeft in 2010 het projectplan Duidelijk en tevreden naar huis (zie bijlage 1) opgesteld dat is gericht op het verbeteren van de ontslagprocedure. In dit kader heeft er onder andere in 2013 een bijeenkomst plaatsgevonden tussen het ziekenhuis, een huisarts en een specialist ouderengeneeskunde om te bepalen welke informatie er nodig is na ontslag om continuïteit van zorg te waarborgen. Dit heeft geleid tot het ontwikkelen van een standaard format voor berichtgeving bij ontslag, dat momenteel wordt geïmplementeerd. Het projectplan is niet toegespitst op de kwetsbare oudere en voldoet daarom niet aan de norm. NB: De inspectie heeft alleen documenten in haar oordeel meegewogen die zijn vastgesteld, een datum bevatten en ondertekend zijn door de betrokken instelling(en). Pagina 12 van 32

13 A3: Op de dag van ontslag is een kort schriftelijk bericht aan de opvolgende zorgverlener gestuurd met daarin duidelijk de naam en het intercollegiale telefoonnummer van de medisch specialist die in het ziekenhuis het aanspreekpunt is. Van de 26 ontslagen patiënten heeft het ziekenhuis voor drie patiënten bij ontslag een mutatiebericht opgesteld 11. Daarvan zijn er drie tijdig bij de opvolgende zorgverlener aangetroffen; twee bevatten alleen de naam van de medisch specialist; één bevatte de naam van de medisch specialist en een telefoonnummer. Alleen dit laatste bericht voldoet aan de norm. Kwalitatieve gegevens Het ziekenhuis meldt dat zij via Zorgmail automatisch gegenereerde ontslagberichten versturen op de dag van ontslag. Huisartsen die niet zijn aangesloten op Zorgmail, ontvangen één keer per week een mutatiebericht via de post. Onderstaand enkele citaten die de uiteenlopende ervaringen van de opvolgende zorgverleners illustreren. Huisartsen melden: De praktijk ontvangt automatisch mutatieberichten via HaagNet. Voorheen stond er niet bij op welke locatie patiënten waren opgenomen (Westeinde of Antoniushove), maar nu wel. Er staat niet in het mutatiebericht waar naartoe een patiënt is ontslagen (welke instelling) en dit is wel prettig om te weten De mutatieberichten worden niet in het dossier opgeslagen... Dagelijks komen er automatisch gegenereerde ontslagberichten binnen. Deze worden bewaard in het dossier van de patiënt (journaal). Hier staat echter geen telefoonnummer of naam van de specialist in, wel het specialisme waarvoor de patiënt is opgenomen. A4: Het ziekenhuis heeft met de opvolgende zorgverlener afgesproken dat het ziekenhuis deze informeert over: gestelde diagnose vastgesteld behandelplan/zorgplan, actueel medicatieoverzicht, vastgestelde respons van behandelingen/begeleiding, ontslag (datum/tijd), bij welke problemen contact op te nemen met het ziekenhuis. De inspectie heeft in de regio van het Medisch Centrum Haaglanden en in het ziekenhuis geen vastgestelde documenten aangetroffen die aan deze norm voldoen. Toelichting: De inspectie heeft regionale afspraken aangetroffen, opgesteld door de samenwerkingspartners binnen de Stichting Transmurale Zorg Den Haag en omstreken. Het Medisch Centrum Haaglanden is bij een aantal netwerken van ketenzorg aangesloten, zoals het Netwerk CVA en Netwerk Palliatieve Zorg. Daarnaast heeft het Medisch Centrum Haaglanden, samen met andere zorgaanbieders in de regio, een samenwerkingsovereenkomst afgesloten met de Regionale SamenwerkingsOrganisatie (RSO) Haaglanden BV. De RSO maakt het digitaal uitwisselen van patiëntengegevens mogelijk middels de functionaliteiten POINT en ZorgDomein. 11 Op basis van wat is aangetroffen in ZH, VVT en bij HA Pagina 13 van 32

14 Totaal n=26 Interne n=9 Neurologie n=8 Chirurgie n=9 Rapportage over toezicht op de continuïteit van zorg in de regio van het Medisch Centrum Haaglanden Omdat de inhoud van de overdracht van patiëntengegevens niet in de afspraken is opgenomen, voldoet de regio niet aan de norm. NB: De inspectie heeft alleen documenten in haar oordeel meegewogen die zijn vastgesteld, een datum bevatten en ondertekend zijn door de betrokken instelling(en). 4.2 Medische overdracht inclusief medicatieoverdracht (norm B1, B6, B7 en B12) Medische overdrachten meestal niet tijdig (norm B1) Tabel 1: Tijdigheid medische overdrachten aangetroffen bij de opvolgende zorgverleners (norm B1) Medische overdracht aan huisarts of SO 12 in de VVT B1 Er is een schriftelijke overdracht van gegevens over de klinische behandelingen voor de opvolgende zorgverleners Voldoet aan 1 en Er is een overdracht De overdracht is tijdig Bij de 26 ontslagen patiënten heeft het ziekenhuis 26 overdrachten 13 opgesteld. Daarvan zijn er 21 aangetroffen bij de opvolgende zorgverlener. Tien daarvan waren tijdig volgens de datum op het document. Kwalitatieve gegevens De huisartsen en specialisten ouderengeneeskunde geven bij de semigestructureerde interviews op de vraag ontvangt u een medische overdracht antwoorden die liggen in de range van meestal tot altijd 14. De antwoorden over de tijdigheid van die overdracht variëren van nooit tot altijd, waarbij een derde zelden of nooit scoort. Dit geldt voor alle drie de medisch specialismen. Onderstaand enkele citaten die de uiteenlopende ervaringen van de opvolgende zorgverleners illustreren. Huisartsen: Er zijn afspraken met het ziekenhuis dat er binnen 5 werkdagen een overdracht moet zijn. Nog niet alle overdrachten komen binnen deze termijn. Dit is afhankelijk van het specialisme (de interne is er vaak wel binnen 5 dagen). 12 SO: Specialist ouderengeneeskunde 13 Aantal door verificatie in ZH vastgesteld 14 Altijd=10 van de 10; meestal =7-9 van de 10; soms = 4-6 van de 10; zelden= 1-3 van de 10: nooit= 0 van de 10 Pagina 14 van 32

15 Totaal n=21 Interne n=8 Neurologie n=6 Chirurgie n=7 Rapportage over toezicht op de continuïteit van zorg in de regio van het Medisch Centrum Haaglanden Het is niet ongebruikelijk dat de ontslagbrief iets later volgt dan het ontslag. Soms gebeurt het dat de patiënt de brief niet komt afgeven bij de huisarts waardoor de huisarts niet op tijd de informatie krijgt. Als dan bijvoorbeeld het verzorgingshuis belt naar de huisarts voor informatie en de huisarts weet nog van niets, belt de assistent naar het ziekenhuis om dan alsnog de brief op te vragen of het aan de specialist na te vragen. Dat gebeurt eigenlijk elke dag wel. Als de brief er binnen enkele dagen is, is dat best snel. Meestal duurt het veel langer. Vanuit de SEH volgt er meestal wel binnen een dag een opnamebrief (90%). Het duurt bij de meeste specialismen wel lang voordat de overdracht komt, gemiddeld 3 tot 4 weken. Specialisten ouderengeneeskunde geven aan dat de medische overdracht wel eens alleen naar de huisarts gestuurd wordt, terwijl de patiënt naar het verpleeghuis ontslagen is. De specialist ouderengeneeskunde wil als opvolgende behandelaar altijd direct een (voorlopige) medische overdacht van de medisch specialist in het ziekenhuis ontvangen. Specialisten ouderengeneeskunde (SO): Het gebeurt nog regelmatig dat brieven naar de huisarts worden gestuurd (ook van cliënten die al 6 jaar in het verpleeghuis wonen). De specialist ouderengeneeskunde krijgt mooie brieven op de dag van ontslag. Heel soms niet vanzelf, maar dan belt de SO naar het ziekenhuis en wordt deze alsnog toegestuurd. Voorheen was tussen de 30%-50% van de overdrachten niet op tijd, tegenwoordig is 70% van de brieven op tijd. Soms komen medische overdrachten drie weken later. Een heel enkele keer komt er geen brief Medische overdracht bijna altijd compleet (norm B6) Tabel 2: Compleetheid medische overdrachten aangetroffen bij de opvolgende zorgverleners (norm B6) Medische overdracht aan huisarts of SO in de VVT B6 Het [retour] bericht van de specialist [aan de opvolgende zorgverlener] bevat de volgende informatie: Voldoet aan a, c, d, en e. a) Anamnese b) Lichamelijk onderzoek c) Bespreking d) Conclusie, diagnose e) Beleid Pagina 15 van 32

16 De inspectie oordeelt dat in voldoende mate aan de norm B6 voldaan is als in een medische overdracht informatie staat over anamnese, bespreking, conclusie/-diagnose en beleid. Bij de 26 ontslagen patiënten heeft het ziekenhuis 26 overdrachten 15 opgesteld. Daarvan zijn er 21 aangetroffen bij de opvolgende zorgverlener. Negentien voldeden aan de norm. Kwalitatieve gegevens Onderstaand enkele citaten die de uiteenlopende ervaringen van de opvolgende zorgverleners illustreren. Huisartsen: Het is erg verbeterd ten opzichte van 2 jaar geleden De zorg kan gecontinueerd worden. De afdeling interne geeft patiënten een eigen ontslagbrief mee (zonder jargon) en dit ziet de huisarts niet bij alle ziekenhuizen. Lichamelijk onderzoek wordt soms overgeslagen... Interne brieven zijn meestal het meest uitgebreid, zijn vaak goed bruikbaar. Bij de overdrachten van de chirurgen missen vaak de gegevens van het lab. Specialisten ouderengeneeskunde: Het MCH is een goede organisatie... Contacten onderling zijn beter gestructureerd en consulten staan in de brieven vermeld. Zo hoef je niet te vragen om een aparte brief van bijvoorbeeld de cardioloog. Het is ook een opleidingsziekenhuis, dus de brieven worden geschreven door de assistenten en gecontroleerd door de specialisten. Daardoor zijn de brieven ook uitvoeriger en langer. De SO kan zeggen dat ze mooie brieven ontvangt De zorg kan overgenomen worden. Soms merkt de SO dat de brieven van de jonge artsen niet gecheckt zijn door de supervisor. Dan staan er onhandige dingen in. De snijdende specialismen zijn heel kort van stof. De beschouwende specialismen maken veel langere verslagen. Dit is inherent aan het specialisme. 15 Aantal door verificatie in ZH vastgesteld Pagina 16 van 32

17 Totaal n=26 Interne n=9 Neurologie n=8 Chirurgie n=9 Rapportage over toezicht op de continuïteit van zorg in de regio van het Medisch Centrum Haaglanden Medicatieoverdracht meestal niet tijdig ontvangen en bijna altijd incompleet (norm B7) Tabel 3: Tijdigheid en compleetheid medicatieoverdracht aangetroffen bij de opvolgende zorgverleners (norm B7) Medicatieoverdracht aan huisarts of SO in de VVT B7 Bij overdracht [naar opvolgende zorgverlener] is er een actueel medicatieoverzicht conform de richtlijn overdracht van medicatiegegevens zo snel als nodig is voor verantwoorde zorg, maar zeker binnen 24 uur beschikbaar. Voldoet aan 1 en 2. Voldoet ook aan a, c en d. B7 a 1. Er is een medicatieoverzicht B7 b 2. Het medicatieoverzicht is binnen uur beschikbaar. n=9 n=3 n=3 n=3 Het medicatieoverzicht bevat de volgende elementen: Voldoet aan a, c en d. a) Huidig geneesmiddelengebruik, inclusief sterkte, toedieningsvorm en dosering. b) De contra-indicaties c) Geneesmiddelenallergieën en andere ernstige bijwerkingen. d) De medicatiehistorie van ten minste maanden. De inspectie heeft de medicatieoverdracht slechts op een beperkt aantal onderdelen van de Richtlijn overdracht van medicatiegegevens getoetst. De medicatiehistorie van drie maanden is één van die onderdelen. Ook al zijn een groot aantal medicatieoverzichten tijdig aanwezig, als aan één van de getoetste onderdelen niet is voldaan, scoort de hele norm negatief. Bij de 26 ontslagen patiënten heeft het ziekenhuis twaalf medicatieoverdrachten 16 opgesteld, daarvan zijn er negen aangetroffen bij de huisarts of specialist ouderengeneeskunde (daarnaast nog drie bij de thuiszorg of in het verzorgingshuis). Alle negen medicatieoverdrachten die aangetroffen zijn bij een overnemend arts, waren tijdig. Omdat bij zes medicatieoverdrachten de onderdelen geneesmiddelenallergieën en medicatiehistorie ontbreken, voldoen maar drie van de medicatieoverdrachten aan norm B7. De medicatieoverdrachten die wel deze elementen bevatten heeft de inspectie beoordeeld door ze in te zien in het informatiesysteem van de huisarts. 16 Aantal door verificatie in ZH vastgesteld Pagina 17 van 32

18 Kwalitatieve gegevens De huisartsen en de specialisten ouderengeneeskunde geven bij de semigestructureerde interviews op de vraag ontvangt u een medicatieoverdracht? antwoorden die liggen in de range van nooit tot altijd, waarbij soms het vaakst gescoord wordt. Onderstaand enkele citaten die de uiteenlopende ervaringen van de opvolgende zorgverleners illustreren. Huisartsen: Soms ontvangt de huisarts via de patiënt op papier een medicatieoverdracht. Maar in principe dient er via de apotheek een mutatie plaats te vinden, wil de huisarts weten of er medicatie van de patiënt gewijzigd is. Daarbij is de huisarts dus afhankelijk van de patiënt, tenzij de ontslagmedicatie in de ontslagbrief staat. De huisarts werkt met Medicom. De huisarts is hierdoor aangesloten bij veel apotheken in de buurt, maar niet bij alle. Indien de patiënt voor herhaalrecepten komt van medicatie die door de specialist is voorgeschreven, dan is de huisarts weer op de hoogte van de actuele medicatie. De huisarts ontvangt niet altijd een medicatieoverdracht. Dit is afhankelijk van de apotheek, het ziekenhuis en de patiënt hoe de medicatieoverdracht plaatsvindt. In de ontslagbrief staat wel vaak de ontslagmedicatie, maar is niet altijd even duidelijk, deze moet goed gelezen worden. Specialist ouderengeneeskunde: Soms ontvangt het verpleeghuis een medicatieoverzicht. Dit is afhankelijk van de afdeling. De overdrachten van de internisten zijn heel uitgebreid en bevatten ook een overzicht van de ontslagmedicatie. De actuele medicatieoverzichten komen in 60% van de gevallen met de patiënt mee, de overige komen tot 2 á 3 weken later. De ziekenhuisapotheek stuurt een formulier toe met het actueel medicatieoverzicht Ontbrekende informatie niet door opvolgende artsen opgevraagd (norm B12) B12: De opvolgende zorgverlener heeft actief informatie opgevraagd [bij de voorgaande zorgverlener] die onontbeerlijk is voor zijn of haar handelen. Uit de tabel van norm B1 op pagina 14 blijkt dat 21 medische overdrachten bij de opvolgende zorgverlener aanwezig waren en dat vijf medische overdrachten niet zijn aangetroffen. Voor deze missende medische overdrachten is nagegaan of de arts actief informatie heeft opgevraagd. Bij één van de vijf missende medische overdrachten heeft de inspectie vastgesteld dat de huisarts (verzorgingshuis en thuiszorg) heeft nagelaten om actief informatie op te vragen. Pagina 18 van 32

19 Totaal n=26 Interne n=9 Neurologie n=8 Chirurgie n=9 Rapportage over toezicht op de continuïteit van zorg in de regio van het Medisch Centrum Haaglanden NB: de inspectie heeft hier alleen geoordeeld op basis van het totaal ontbreken van een medische overdracht en niet op basis van het niet-tijdig of incompleet zijn van de medische overdracht. Kwalitatieve gegevens Onderstaand een citaat over de ervaring van één van de opvolgende zorgverleners ter illustratie. Een huisarts meldt: Wanneer het nodig is, wordt er gebeld door de specialist en wordt er al informatie overgedragen. Dan volgt er later nog een brief. 4.3 Verpleegkundige overdracht (norm C1 en C5) Verpleegkundige overdracht niet altijd ontvangen; als wel ontvangen dan meestal wel tijdig (norm C1) Tabel 4: Tijdigheid verpleegkundige overdracht aangetroffen bij de opvolgende zorgverleners (norm C1) Verpleegkundige overdracht aan de VVT C1 Er is een schriftelijke overdracht van de verpleegkundige of verzorgende bij overplaatsing naar een andere zorgsetting, thuiszorg of andere disciplines bij ontslag naar huis. Voldoet aan 1 en Er is een overdracht De overdracht is op de dag van ontslag beschikbaar Voor de 26 ontslagen patiënten heeft het ziekenhuis 26 verpleegkundige overdrachten 17 opgesteld. Hiervan zijn negentien overdrachten aangetroffen bij de opvolgende zorgverleners. Daarvan zijn er, geoordeeld naar de datum op de overdracht, zeventien tijdig ontvangen. Kwalitatieve gegevens De medewerkers verpleging/verzorging in het verpleeghuis, het verzorgingshuis en van de thuiszorg beantwoorden bij de semigestructureerde interviews de vraag ontvangt u een verpleegkundige overdracht? in bijna alle gevallen met altijd. Een enkele keer wordt meestal of soms gescoord. Onderstaand enkele citaten die de uiteenlopende ervaringen van de opvolgende zorgverleners illustreren. Verpleging/verzorging in verpleeghuis: Het is nog niet voorgekomen dat er geen verpleegkundige overdracht is. 17 Aantal door verificatie in ZH vastgesteld Pagina 19 van 32

20 Totaal n=19 Interne n=7 Neurologie n=6 Chirurgie n=6 Rapportage over toezicht op de continuïteit van zorg in de regio van het Medisch Centrum Haaglanden Voor opnames die in het weekend moeten plaatsvinden, is afgesproken met de ziekenhuizen dat de (POINT) aanmeldingen en overdrachten voor op vrijdag ontvangen moeten worden om te kunnen zorgen voor een volledige overdracht naar de (verpleeghuis)afdeling voor het einde van de werkweek. Verpleging/verzorging in verzorgingshuis: Het komt soms voor dat er vier POINT-overdrachten binnen 2 uur komen voor één cliënt. Voor het verzorgingshuis is het dan ook onduidelijk of er verschillen zijn met vorige POINT en welke POINT de laatste is. Het is mogelijk dat de organisatie druk legt bij het ziekenhuis om informatie te ontvangen en dat er bij elke wijziging een nieuwe POINT komt. Verpleging/verzorging bij thuiszorg: Er wordt gewerkt met POINT; een beveiligd overdrachtssysteem. Eerst komen de aanmeldingen binnen bij de zorgbemiddeling. De helft van deze aanvragen bevatten al een verpleegkundige overdracht. Soms is het aanmeldingsformulier al verstuurd, maar dan zijn er nog zoveel wijzigingen na die tijd dat de informatie niet meer up-to-date is Verpleegkundige overdracht mogelijk niet altijd compleet (norm C5) Tabel 5: Compleetheid verpleegkundige overdrachten aangetroffen bij de opvolgende zorgverleners (norm C5) Verpleegkundige overdracht aan de VVT C5 De verpleegkundige of verzorgende schriftelijke overdracht bevat de volgende elementen: Voldoet aan: a, c, e, j. a) De verleende zorg b) Aan wie de zorg wordt overgedragen c) Door wie de zorg wordt overgedragen d) Per wanneer de zorg wordt overgedragen e) De actuele ondersteuningsvragen, zorgproblemen en verpleegkundige diagnoses f) De beoogde resultaten / doelen g) De redenen van overplaatsing of ontslag naar huis h) De redenen voor de voortzetting van de zorg i) Met de cliënt gemaakte afspraken j) Bij wie de cliënt na ontslag terecht kan met vragen Deze door de inspectie gebruikte norm bleek bij het toezicht moeilijk hanteerbaar, omdat de in de norm gebruikte termen door de beroepsorganisatie niet nader gedefinieerd zijn. De inspectie heeft er desalniettemin voor gekozen wel over deze norm te rapporteren, om aan het ziekenhuis een signaal af te geven dat verbetering op dit punt wenselijk is. Pagina 20 van 32

21 De inspectie oordeelt dat in voldoende mate aan de norm voldaan is als informatie aanwezig is over de verleende zorg (a), door wie de zorg wordt overgedragen (c), actuele ondersteuningsvragen/-zorgproblemen/bespreking (e) en bij wie de patiënt terecht kan met vragen na ontslag (j). Voor de 26 ontslagen patiënten heeft het ziekenhuis 26 verpleegkundige overdrachten opgesteld, daarvan zijn er negentien aangetroffen bij de opvolgende zorgverleners. Geen van de negentien verpleegkundige overdrachten voldeed aan de norm met name doordat het onderdeel bij wie de cliënt na ontslag terecht kan met vragen niet of niet helder omschreven was. Kwalitatieve gegevens De medewerkers verpleging/verzorging in het verpleeghuis, het verzorgingshuis en van de thuiszorg geven bij de semigestructureerde interviews onder andere de volgende uiteenlopende antwoorden over de compleetheid van de verpleegkundige overdrachten: Verpleging/verzorging verpleeghuis: De overdrachten gaan al beter vergeleken met twee jaar geleden. Er is een nieuwe versie van POINT (maart 2014). Deze lijkt goed te zijn, is heel uitgebreid. Verpleging/verzorging verzorgingshuis: Sommige overdrachten zijn wat uitgebreider. Over het algemeen komt er een POINT-overdracht. Dus het format is hetzelfde, maar de inhoud is dan anders. Voor 90% van de overdrachten moet er worden nagebeld. Er worden zaken gemist als informatie over de psyche, medicatie of afspraken met de arts. Verpleging/verzorging thuiszorg: Bij het opstellen van de overdrachten wordt er gewerkt met GORDON, standaard overdracht en NVZ. Het format is overal gelijk. De inhoud is persoonsgebonden. De verpleegkundige overdracht bevat niet altijd meer informatie dan het aanmeldingsformulier. 4.4 Overdrachten naar verpleeghuis het vaakst tijdig Van de 26 patiënten die ontslagen werden door de vakgroepen interne geneeskunde, chirurgie en neurologie zijn er tien ontslagen naar een verpleeghuis, zes naar een verzorgingshuis en tien naar huis met thuiszorg. Bij de opvolgende zorgaanbieders zijn tien medische overdrachten, negen medicatieoverdrachten en zeventien verpleegkundige overdrachten als tijdig beoordeeld. Onderstaande tabel geeft de verdeling over de zorgaanbieders aan. Pagina 21 van 32

22 Tabel 6: Tijdige overdrachten bij de opvolgende zorgverleners vanuit drie specialismen Verpleeghuis (n=10) Verzorgingshuis (n=6) Thuiszorg (n=10) Medische overdracht (aan HA of SO) Medicatieoverdracht (aan HA of SO) Verpleegkundige overdracht SO : Specialist Ouderengeneeskunde HA : Huisarts Van de tien naar een verpleeghuis ontslagen patiënten zijn zeven medische overdracht, zes medicatieoverdrachten en negen verpleegkundige overdrachten als tijdig beoordeeld. Van de zes naar een verzorgingshuis ontslagen patiënten zijn één medische overdracht, twee medicatieoverdrachten en vier verpleegkundige overdrachten als tijdig beoordeeld. Van de tien naar huis met thuiszorg ontslagen patiënten zijn twee medische overdrachten, één medicatieoverdracht en vier verpleegkundige overdrachten als tijdig beoordeeld. Pagina 22 van 32

23 5 Eindverantwoordelijkheid voor het overdrachtsproces De inspectie hanteert als uitgangspunt dat de overdragende zorgverlener verantwoordelijk is voor het goed verlopen van het overdrachtsproces. Dat is de reden waarom het ziekenhuis in dit rapport als eerste wordt aangesproken. Tegelijkertijd ligt de verantwoordelijkheid voor delen van het overdrachtsproces bij de opvolgende zorgverlener. Wil een overdracht toetsbaar zijn, dan moet de opvolgende zorgverlener de overdracht na ontvangst opslaan in zijn patiëntendossier. Toetsbaarheid is nu van belang voor het toezicht, maar is vooral essentieel voor de verbetering van de kwaliteit van het overdrachtsproces. Daarvoor is ook van groot belang dat de opvolgende zorgverlener die informatie krijgt die noodzakelijk is om de zorg voort te zetten. De opvolgende zorgverlener zal dus aan moeten geven wat zijn informatiebehoefte is. Het rapport is geadresseerd aan het ziekenhuis en de zorgaanbieders in de regio van het ziekenhuis. Dat houdt in dat het ziekenhuis in eerste instantie wordt aangesproken, maar dat alle samenwerkingspartners verantwoordelijk zijn voor het gezamenlijk vormgeven van een veilige, adequate en toetsbare overdracht. Pagina 23 van 32

24 Literatuur - Onderzoek naar de overdracht van patiëntinformatie tussen ziekenhuizen en VVT, Nivel, EMGO+, Kiwa-Prismant, Vilans (in opdracht van IGZ), Utrecht: Nivel, Pagina 24 van 32

25 Afkortingen AMO GGZ GW HA IGZ Actueel medicatieoverzicht Geestelijke Gezondheidszorg Geneesmiddelenwet Huisarts of huisartsenpraktijk Inspectie voor de Gezondheidszorg KNMG Koninklijke Nederlandse Maatschappij ter bevordering van de Geneeskunst KWZ NHG Kwaliteitswet zorginstellingen Nederlands Huisartsen Genootschap Nictiz Expertisecentrum voor standaardisatie en ehealth NPCF Nederlandse Patiënten Consumenten Federatie OZIS Open Zorg Informatie Systeem POINT Punt voor Overdracht, Informatie, Naslag en Transfers RSO SO Regionale SamenwerkingsOrganisatie Specialist Ouderengeneeskunde V&VN Verpleegkundigen en Verzorgenden Nederland VVT Verpleeghuizen, verzorgingshuizen en thuiszorgorganisaties WGBO Wet geneeskundige behandelingsovereenkomst ZH ZIS Ziekenhuis Ziekenhuis Informatie Systeem Pagina 25 van 32

26 Bijlage 1: Overzicht documenten die zijn ingezien De onderstaande documenten zijn door de inspectie ontvangen bij het uitvoeren van het inspectiebezoek en waar relevant gebruikt bij het opstellen van dit rapport. De inspectie heeft de documenten niet in totaliteit beoordeeld, maar indien van toepassing op specifieke onderwerpen doorgenomen. Vanuit VVT door inspectie ontvangen: - Presentatie Project Externe Berichtgeving; C. Brumsen, Medisch Centrum Haaglanden; datum onbekend - Inlegkaart behorende bij NHG-Richtlijn Informatie-uitwisseling tussen huisarts en specialist bij verwijzing; Nederlands Huisartsen Genootschap; (Concept)verslag Vergadering Coördinatoren Transferpunten; Stichting Transmurale Zorg Den Haag en omstreken; 4 november (Concept)verslag Vergadering Coördinatoren Transferpunten; Stichting Transmurale Zorg Den Haag en omstreken; 2 december (Concept)verslag Vergadering Coördinatoren Transferpunten; Stichting Transmurale Zorg Den Haag en omstreken; 3 februari (Concept)verslag Vergadering Coördinatoren Transferpunten; Stichting Transmurale Zorg Den Haag en omstreken; 3 maart RSO Haaglanden voor ICT in de Zorg, overeenkomst inzake digitale uitwisseling patiëntgegevens tussen RSO Haaglanden B.V. en HWW; Haagse Wijk- en WoonZorg (HWW Zorg); 24 september RSO Haaglanden voor ICT in de Zorg, overeenkomst inzake digitale uitwisseling patiëntgegevens tussen RSO Haaglanden B.V. en WZH; Stichting Woonzorgcentra Haaglanden; 24 september RSO Haaglanden voor ICT in de Zorg, overeenkomst inzake digitale uitwisseling patiëntgegevens tussen RSO Haaglanden B.V. en Florence; Stichting Zorggroep Florence; 24 september RSO Haaglanden voor ICT in de zorg, reglement inzake overeenkomst digitale uitwisseling patiëntgegevens; RSO Haaglanden; 22 september POINT Verpleegkundige Overdracht 2.0, Handleiding V.O.-2.0; RSO Haaglanden; 5 maart Presentatie To flow or not to flow, that s the POINT; A. Muller, Techxx Healthcare; datum onbekend - eoverdracht in de care; I. van Duijvendijk, Nictiz; 7 oktober Samenwerkingsovereenkomst Netwerk Palliatieve Zorg Haaglanden; Stichting Transmurale Zorg Den Haag en omstreken; 1 januari Samenwerkingsovereenkomst CVA Zorgketen Haaglanden; Stichting Transmurale Zorg Den Haag en omstreken; januari Samenwerkingsovereenkomst Netwerk Dementie Haaglanden; Stichting Transmurale Zorg Den Haag en omstreken; 1 januari Overeenkomst tussen Techxx Healthcare BV en Stichting Transmurale Zorg Den Haag en omstreken voor ontwikkeling en ingebruikname software programma POINT; Stichting Transmurale Zorg Den Haag en omstreken; 29 juni Brief POINT verlenging contract; RSO Haaglanden; 20 november 2013 Pagina 26 van 32