Rapportage over toezicht op de continuïteit van zorg in de regio van het Catharina Ziekenhuis te Eindhoven in Utrecht, februari 2015

Transcriptie

1 Rapportage over toezicht op de continuïteit van zorg in de regio van het Catharina Ziekenhuis te Eindhoven Utrecht, februari 2015

2 Inhoudsopgave 1 Inleiding Aanleiding en belang Toetsingskader en leidende vraag Gebruikte methode Korte beschrijving van de regio 5 2 Conclusies Conclusies per norm 8 3 Verbetermaatregelen 11 4 Resultaten Procedure rond overdracht (norm A1, A3 en A4) Medische overdracht inclusief medicatieoverdracht (norm B1, B6, B7 en B12) Medische overdrachten vaak niet tijdig (norm B1) Medische overdracht meestal compleet (norm B6) Medicatieoverdracht meestal niet tijdig ontvangen en bijna altijd incompleet (norm B7) Ontbrekende informatie niet door opvolgende artsen opgevraagd (norm B12) Verpleegkundige overdracht (norm C1 en C5) Verpleegkundige overdracht niet altijd ontvangen (norm C1) Verpleegkundige overdracht mogelijk niet compleet (norm C5) Overdrachten naar verpleeghuis het vaakst tijdig 21 5 Eindverantwoordelijkheid voor het overdrachtsproces 23 Literatuur 24 Afkortingen 25 Bijlage 1: Overzicht documenten die zijn ingezien 26 Bijlage 2: Toetsingskader Overdracht ZH - VVT 28 Bijlage 3: Toelichting scores in toezichtinstrument 30 Pagina 2 van 32

3 1 Inleiding 1.1 Aanleiding en belang In het kader van haar toezichthoudende taak heeft de Inspectie voor de Gezondheidszorg (hierna te noemen: de inspectie) in de periode van 28 april tot 26 mei 2014 aangekondigde bezoeken gebracht aan het Catharina Ziekenhuis te Eindhoven en aan vijf verpleeghuizen, zes verzorgingshuizen, vijf thuiszorgorganisaties en veertien huisartspraktijken in de regio van het Catharina Ziekenhuis. Op 14 oktober 2014 is een tweede bezoek gebracht aan het Catharina Ziekenhuis. Doel van deze bezoeken was te beoordelen of de instellingen/zorgaanbieders voldoen aan de voorwaarden voor verantwoorde zorg, zoals bedoeld in de artikelen 2, 3 en 4 van de Kwaliteitswet Zorginstellingen en wel specifiek op het onderwerp overdracht van patiënteninformatie ten behoeve van de continuïteit van verantwoorde zorg voor kwetsbare ouderen 1. Een incomplete, incorrecte, niet tijdige of volledig afwezige medische, medicatie- en verpleegkundige overdracht naar een zorginstelling of huisarts waarheen een patiënt vanuit het ziekenhuis wordt ontslagen, vormt een risico voor de veiligheid van kwetsbare oudere patiënten. Hoewel een incomplete, incorrecte, niet tijdige of ontbrekende medische, medicatie- en verpleegkundige overdracht vanuit de VVT 2 of van de huisarts naar een ziekenhuis ook risicovol is, heeft de inspectie in het kader van dit onderzoek hier niet naar gekeken. De inspectie wil door toezicht te houden op complete, correcte en tijdige overdrachten bijdragen aan verantwoorde en veilige zorg, met name waar het gaat om kwetsbare ouderen. Kwetsbare ouderen moeten erop kunnen vertrouwen dat de overdracht tussen ziekenhuis en andere zorgaanbieders, zoals huisarts, thuiszorg, verpleeghuis en verzorgingshuis op de juiste wijze verloopt. 1.2 Toetsingskader en leidende vraag Om tot een verantwoord oordeel te kunnen komen over de continuïteit van verantwoorde zorg voor kwetsbare ouderen, maakt de inspectie onder andere gebruik van het IGZ-toetsingskader Overdracht ZH VVT van december 2013 (bijlage 2). Dit toetsingskader is gebaseerd op de wet en de richtlijnen, normen en (verenigings)standpunten die de cliënten-, beroeps- en brancheorganisaties hebben ontwikkeld. Het gaat onder andere om de volgende wet- en regelgeving en veldnormen: 1. Kwaliteitswet zorginstellingen (KWZ) 2. Wet geneeskundige behandelingsovereenkomst (WGBO) 3. Geneesmiddelenwet (GW) 4. Wet op de beroepen in de individuele gezondheidszorg (Wet BIG) 5. Richtlijn overdracht van medicatiegegevens, Handreiking voor zes overdrachtssituaties. Bijlage bij de richtlijn overdracht van medicatiegegevens, De inspectie heeft bij dit onderzoek de volgende definitie voor kwetsbare ouderen gebruikt: patiënten van 70 jaar of ouder die na ziekenhuisopname een korte of lange periode zorg nodig hebben in een verpleeghuis, verzorgingshuis of thuis door thuiszorg. 2 VVT: verpleeghuizen, verzorgingshuizen, thuiszorgorganisaties. Pagina 3 van 32

4 7. NHG Richtlijn Informatie-uitwisseling tussen huisarts en specialist bij verwijzingen, KNMG Handreiking verantwoordelijkheidsverdeling, januari KNMG Standpunt ouderenzorg, maart NPCF e.a. Kwaliteit in Zicht. Minimale voorwaarden voor goede ketenzorg vanuit patiëntenperspectief, V&VN Verpleegkundige en verzorgende verslaglegging, september 2011 In dit rapport leest u de resultaten van het onderzoek naar de kwaliteit van de overdracht van patiëntengegevens. Voor dit onderzoek was de volgende vraag leidend: Hoe scoren de zorgaanbieders op de continuïteit van verantwoorde zorg voor kwetsbare ouderen door overdracht van patiëntengegevens? 1.3 Gebruikte methode Steekproef De inspectie heeft op basis van een gestratificeerde 3 aselecte steekproef uit alle ziekenhuizen eind 2013 het Catharina Ziekenhuis te Eindhoven geselecteerd en vervolgens gevraagd data aan te leveren over kwetsbare ouderen die in de periode half oktober tot half december 2013 uit het ziekenhuis naar de verpleeghuizen, verzorgingshuizen en naar huis met thuiszorg (VVT) zijn ontslagen. Het ziekenhuis (ZH) kon zich beperken tot de volgende specialismen: geriatrie, neurologie en chirurgie. Uit de door het ziekenhuis aangeleverde data heeft de inspectie van elk specialisme negen dossiers gekozen, bij voorkeur gelijk verdeeld over de ontslagbestemmingen: drie naar verpleeghuis, drie naar verzorgingshuis en drie naar huis met thuiszorg. Bij deze verdeling gaat het voor de medische zorg in het verzorgingshuis en de thuiszorg om maximaal zes huisartsen (HA) per medisch specialisme. Beoordeling bij VVT en HA Van de 27 uit het ziekenhuis ontslagen kwetsbare oudere patiënten zijn de dossiers bij de verpleeghuizen, verzorgingshuizen, thuiszorgorganisaties en huisartsen ingezien 4 om de kwaliteit van de overdrachten te beoordelen aan de hand van het IGZ-toetsingskader overdracht ZH VVT van december Ook zijn bij alle opvolgende zorgaanbieders interviews afgenomen bij specialisten ouderengeneeskunde of huisartsen en verpleegkundigen/verzorgenden aan de hand van semigestructureerde vragenlijsten om zo inzicht te krijgen in de werkwijze rond overdracht, de beleving van de onderlinge samenwerking en in de oorzaken van eventuele problemen bij de overdracht van patiëntengegevens in de verschillende regio s. In hoofdstuk 4 zijn ter illustratie enkele citaten opgenomen. Tot slot is er gevraagd naar (regiobrede) schriftelijke afspraken met het ziekenhuis over de inhoud en de kwaliteit van de uitwisseling van patiëntengegevens in het kader van de continuïteit van zorg. 3 Gestratificeerd: academisch, topklinisch en algemeen. 4 De inzage vond plaats op grond van artikel 87, tweede lid Wet BIG en artikel 7, derde lid KWZ met inachtneming van de brieven van de Minister van VWS aan de Eerste kamer bij de behandeling van de Wet uitbreiding bestuurlijke handhaving volksgezondheidswetgeving. Pagina 4 van 32

5 Verificatie in het ziekenhuis Aangezien het inspectieonderzoek zich primair richt op de continuïteit van zorg voor kwetsbare ouderen na ziekenhuisopname, rapporteert de inspectie over de overdrachten die zij bij de verpleeghuizen, verzorgingshuizen, thuiszorgorganisaties en huisartsen heeft aangetroffen. Omdat de inspectie zich realiseert dat het niet aantreffen van overdrachten bij opvolgende zorgverleners niet hoeft te betekenen dat deze niet verzonden zijn, heeft de inspectie ter verificatie ook dossieronderzoek in het ziekenhuis gedaan in die gevallen waar overdrachtgegevens bij de opvolgende zorgverleners ontbraken of niet tijdig waren ontvangen. Als de patiënt niet bekend was bij de zorgaanbieder waar naartoe hij/zij volgens het ziekenhuis was ontslagen, zijn de medische, medicatie- en verpleegkundige overdracht als niet aangetroffen beoordeeld. Ook in het ziekenhuis heeft de inspectie gevraagd naar (regiobrede) schriftelijke afspraken over de inhoud en de kwaliteit van de uitwisseling van patiëntengegevens in het kader van de continuïteit van zorg. Net als bij de opvolgende zorgverleners zijn in het ziekenhuis semigestructureerde interviews gehouden. Om inzicht te krijgen in de werkwijze rond overdracht en de beleving van de samenwerking heeft de inspectie gesproken met medisch specialisten, verpleegkundigen en de ziekenhuisapotheker. Deze interviewgegevens zijn in dit regiorapport beperkt gebruikt. Tijdigheid op basis van vermelde datum Omdat de inspectie de continuïteit van verantwoorde zorg voor kwetsbare ouderen heeft getoetst, heeft de inspectie de tijdigheid van de overdrachten (conform de richtlijn overdracht van medicatiegegevens in de keten ) gedefinieerd als zo snel als nodig is voor verantwoorde zorg, maar zeker binnen 24 uur beschikbaar. De tijdigheid van de (voorlopige) overdracht heeft de inspectie alleen kunnen beoordelen aan de hand van de datum op de overdracht. Geen van de opvolgende zorgverleners registreert de datum van ontvangst. Als de inspectie oordeelt dat de overdracht niet tijdig is, betekent dit dat de datum op de (voorlopige) overdracht meer dan 24 uur vóór het ontslag of meer dan 24 uur na het ontslag ligt. In een te vroeg verstuurde overdracht kan essentiële informatie ontbreken over de dagen vóór het ontslag. Als de datum op de overdracht vóór het moment van ontslag ligt, is niet vast te stellen of de overdracht is bijgewerkt tot het moment van ontslag. 1.4 Korte beschrijving van de regio De volgende zorgaanbieders zijn bezocht: Verpleeghuizen: Stichting Archipel Dommelhoef te Eindhoven Stichting Archipel Ekelhof te Eindhoven Stichting Vitalis Zorg Groep Brunswijck te Eindhoven Stichting Vitalis Zorg Groep Peppelrode te Eindhoven Stichting Vitalis Zorg Groep Wonen a/d Fakkellaan te Eindhoven Verzorgingshuizen: De Zorggroep Ter Borcht te Baarlo Stichting Archipel Eerdbrand te Eindhoven Stichting Sint Joris / Joris Zorg Sint Joris te Oirschot Stichting Vitalis Zorg Groep Brunswijck te Eindhoven Stichting Vitalis Zorg Groep De Horst te Eindhoven Pagina 5 van 32

6 Stichting Vitalis Zorg Groep Peppelrode te Eindhoven Thuiszorg: De Zorggroep Groene Kruis Thuiszorg te Weert Stichting Archipel Thuiszorg te Eindhoven Stichting Buurtzorg Nederland Buurtzorg Eindhoven Woensel Noord-West te Eindhoven Stichting Sint Joris / Joris Zorg Joris Thuis te Oirschot Stichting ZuidZorg Thuiszorg te Veldhoven Huisartspraktijk: Best, Salderes 180 Eindhoven Dominee Theodor Fliednerstraat 133 Eindhoven, Fakkellaan 7 Eindhoven, Generaal Coenderslaan 51B Eindhoven, Maria van Bourgondiëlaan 14 Eindhoven, Orionstraat 3 Eindhoven, Ouverture 95 Eindhoven, Parklaan 12 Eindhoven, Vlaanderenlaan 1A Eindhoven, Waalstraat 3 Oirschot, De Loop 67 Nederweert, Burgemeester Hobusstraat 56 Nuenen, Laan Ter Catten 33 Weert, Oudenakkerstraat 59 Beschrijving van de samenwerking in de regio op basis van de gesprekken die gevoerd zijn tijdens de inspectiebezoeken : Het Catharina Ziekenhuis is een topklinisch ziekenhuis in Eindhoven. Het transferpunt van het Catharina Ziekenhuis speelt een belangrijke rol bij de overdracht van patiënten die vanuit het ziekenhuis naar huis of naar een opvolgend zorgverlener gaan. Huisartsen ontvangen de medische overdracht op papier of digitaal via een beveiligde internetverbinding. Op de dag van ontslag ontvangen huisartsen een kort automatisch gegenereerd mutatiebericht ter informatie dat de patiënt uit het ziekenhuis ontslagen is. Het is voor huisartsen niet mogelijk om zelf in het Ziekenhuis Informatie Systeem (ZIS) te kijken. Patiënten die ontslagen worden naar het verpleeghuis krijgen de medische overdracht aan de specialist ouderengeneeskunde op papier mee. Bij de medicatieoverdracht heeft de medisch specialist een centrale rol. De ziekenhuisapotheker zorgt voor medicatieverificatie vóór ontslag, maar regelt de verzending van de medicatieoverdrachten niet. Het is de medisch specialist die bij ontslag de verantwoordelijkheid draagt voor de juiste medicatieoverdracht door ondertekening van de actuele medicatielijst. De verpleging geeft deze medicatielijst (meestal) aan de patiënt mee met het verzoek om deze bij zowel de eigen apotheek als de huisarts af te geven. De afdeling geriatrie faxt daarnaast ook een medicatieoverzicht naar de openbare apotheek en de huisarts. Daar waar Pagina 6 van 32

7 zorgaanbieders, zoals huisartsen, zijn aangesloten bij OZIS 5 kunnen zij bij de openbare apotheken gewijzigde medicatiegegevens ophalen. Verpleegkundigen van het ziekenhuis als ook verpleging/verzorging van de VVTsector sturen een transmurale overdracht. Dit is een verpleegkundige overdracht volgens een vast format (Gordon). Het ziekenhuis is bezig met het implementeren van de e-overdracht 6, zodat de verpleegkundige overdrachten in de toekomst digitaal verzonden kunnen worden. Huisartsen en het Catharina Ziekenhuis werken samen in de Stichting HaCa 7. Dit is een platform voor samenwerking en regionale transmurale afspraken. Daarnaast is er één keer per maand er een nascholingsbijeenkomst, deze gaat elke keer over een ander onderwerp/medisch specialisme. Twee keer per jaar zijn er sandwichdagen, waar verschillende thema's worden behandeld. Jaarlijks organiseert de Stichting Bedside Teaching Groot Eindhoven een driedaags congres ter verbetering van contacten tussen specialisten en huisartsen door kennisuitwisseling en culturele activiteiten. 5 OZIS: Open Zorg Informatie Systeem 6 e-overdracht: zie voor informatie websites van Nictiz, V&VN of Actiz 7 HaCa: Huisartsen en Catharina Ziekenhuis Pagina 7 van 32

8 2 Conclusies In dit hoofdstuk leest u de conclusies van de inspectie over de continuïteit van zorg in de regio van het Catharina Ziekenhuis. De hoofdconclusie luidt dat het Catharina Ziekenhuis en de zorgaanbieders in de regio van het ziekenhuis aan geen van de normen die de inspectie getoetst heeft, voldoen. 2.1 Conclusies per norm Onderstaand zijn de conclusies van de inspectie per norm van het IGZtoetsingskader overdracht ZH-VVT (zie bijlage 2) beschreven. Het eerste IGZ-toetsingskader overdracht ZH - VVT gebaseerd op veldnormen, is in juli 2013 door de inspectie vastgesteld. Na een pilot met een toezichtinstrument gebaseerd op dit toetsingskader heeft de inspectie besloten een groot aantal normen uit dit vastgestelde toetsingkader, onder meer wegens een te sterk detailniveau en overlap, niet te gebruiken. Onderstaande nummering op basis van het definitieve IGZ-toetsingskader overdracht ZH - VVT van december 2013, loopt hierdoor niet door. Norm A1: Er is een duidelijk omschreven ontslagprocedure voor kwetsbare ouderen. Het Catharina Ziekenhuis voldoet niet aan de norm, omdat de inspectie geen duidelijk omschreven ontslagprocedure voor kwetsbare ouderen heeft aangetroffen die geldt voor het hele ziekenhuis. Voor toelichting zie pagina 12. Norm A3: Op de dag van ontslag is een kort schriftelijk bericht aan de opvolgende zorgverlener gestuurd met daarin duidelijk de naam en het intercollegiale telefoonnummer van de medisch specialist die in het ziekenhuis het aanspreekpunt is. De zorgaanbieders in de regio en het Catharina Ziekenhuis voldoen niet aan de norm, omdat in 23 van de 27 gevallen bij de opvolgende zorgverlener geen kort schriftelijk bericht dat voldoet aan de norm is aangetroffen. Voor toelichting zie pagina 13. Hoewel het Catharina Ziekenhuis niet in alle gevallen aan kan tonen dat zij aan de norm voldoen, meent de inspectie op basis van de gesprekken voldoende aanwijzingen te hebben dat er op de dag van ontslag mutatieberichten met naam en telefoonnummer van de medisch specialist aan de opvolgende zorgverlener verstuurd worden. Deze berichten worden echter niet in het ziekenhuis en niet altijd bij de opvolgende zorgverleners bewaard en kunnen daarom niet altijd worden aangetroffen. Pagina 8 van 32

9 Norm A4: Het ziekenhuis heeft met de opvolgende zorgverlener afgesproken dat het ziekenhuis deze informeert over: gestelde diagnose, vastgesteld behandelplan/zorgplan, actueel medicatieoverzicht, vastgestelde respons van behandelingen/begeleiding, ontslag (datum/tijd), bij welke problemen contact op te nemen met het ziekenhuis. De zorgaanbieders in de regio en het Catharina Ziekenhuis voldoen niet aan de norm, omdat de inspectie in de regio van het Catharina Ziekenhuis en in het ziekenhuis geen vastgestelde documenten heeft aangetroffen die aan deze norm voldoen. Voor toelichting zie pagina 13. Norm B1: Er is een schriftelijke overdracht van gegevens over de klinische behandelingen voor de opvolgende zorgverleners. De zorgaanbieders in de regio en het Catharina Ziekenhuis voldoen niet aan de norm, omdat in zeventien van de 27 gevallen bij de opvolgende zorgverlener niet een tijdige 8 schriftelijke medische overdracht is aangetroffen. Voor toelichting zie pagina 14. Norm B6: Het [retour]bericht van de specialist [aan de opvolgende zorgverlener] bevat de volgende informatie: anamnese, lichamelijk onderzoek, bespreking, conclusie en diagnose, beleid. Het Catharina Ziekenhuis voldoet niet aan de norm, omdat de aanwezige overdrachten in twee van de 24 gevallen incompleet waren. Voor toelichting zie pagina 15. Norm B7: Bij overdracht [naar opvolgende zorgverlener] is er een actueel medicatieoverzicht conform de richtlijn overdracht van medicatiegegevens zo snel als nodig is voor verantwoorde zorg, maar zeker binnen 24 uur beschikbaar. Het Catharina Ziekenhuis voldoet niet aan de norm, omdat de medicatieoverdrachten van zestien patienten niet tijdig ontvangen zijn. Van de twaalf door de opvolgende zorgverlener ontvangen medicatieoverdrachten zijn er maar twee compleet. Voor toelichting zie pagina 17. Norm B12: De opvolgende zorgverlener heeft actief informatie opgevraagd [bij de voorgaande zorgverlener] die onontbeerlijk is voor zijn of haar handelen. 8 Zie pagina 5: Tijdigheid op basis van vermelde datum Pagina 9 van 32

10 De huisartsen en specialisten ouderengeneeskunde in de regio van het Catharina Ziekenhuis voldoen niet aan de norm, omdat bij de ontbrekende drie medische overdrachten geen enkele keer actief informatie is opgevraagd. Voor toelichting zie pagina 18. NB: de inspectie heeft hier alleen geoordeeld op basis van het totaal ontbreken van een medische overdracht en niet op basis van het niet-tijdig of incompleet zijn van de medische overdracht. Norm C1: Er is een schriftelijke overdracht van de verpleegkundige of verzorgende bij overplaatsing naar een andere zorgsetting, thuiszorg of andere disciplines bij ontslag naar huis. De zorgaanbieders in de regio en het Catharina Ziekenhuis voldoen niet aan de norm, omdat in zeven van de 27 gevallen bij de opvolgende zorgverlener niet tijdig 9 een verpleegkundige overdracht aanwezig was. Voor toelichting zie pagina 19. Norm C5: De verpleegkundige of verzorgende schriftelijke overdracht bevat de volgende elementen: a) de verleende zorg b) aan wie de zorg wordt overgedragen c) door wie de zorg wordt overgedragen d) per wanneer de zorg wordt overgedragen e) de actuele ondersteuningsvragen, zorgproblemen en verpleegkundige diagnoses f) de beoogde resultaten/doelen g) de redenen van overplaatsing of ontslag naar huis h) de redenen voor de voortzetting van de zorg i) met de cliënt gemaakte afspraken j) bij wie de cliënt na ontslag terecht kan met vragen. Deze door de inspectie gebruikte norm bleek bij het toezicht moeilijk hanteerbaar, omdat de in de norm gebruikte termen door de opstellers niet zo gedefinieerd zijn dat zij voor toezicht geschikt zijn. De inspectie heeft er desalniettemin voor gekozen wel over deze norm te rapporteren, om een signaal aan het Catharina Ziekenhuis af te geven dat verbetering op dit punt wenselijk is. Op deze norm zal de inspectie niet handhaven. De inspectie geeft wel het signaal af dat het erop lijkt dat het Catharina Ziekenhuis niet aan de norm voldoet, omdat de verpleegkundige overdrachten mogelijk in alle beoordeelde gevallen incompleet waren. Voor toelichting zie pagina Zie pagina 5: Tijdigheid op basis van vermelde datum Pagina 10 van 32

11 3 Verbetermaatregelen In dit hoofdstuk geeft de inspectie weer op welke wijze zij door handhaving verbetering van kwaliteit en veiligheid wil bereiken. In de regio van het Catharina Ziekenhuis voldoen de zorgaanbieders waaronder het ziekenhuis niet in voldoende mate aan de voorwaarden voor verantwoorde overdracht van patiëntengegevens, hetgeen structurele risico s inhoudt voor kwetsbare ouderen. Daarom legt de inspectie de volgende verbetermaatregelen op: 1. De zorgverleners in de regio dienen te komen tot een sluitend en veilig systeem van overdracht. 2. De zorgverleners in de regio dienen gezamenlijk binnen drie maanden na vaststelling van het inspectierapport een risicoanalyse van het overdrachtsproces gemaakt te hebben. 3. Na vaststelling van de risicoanalyse dienen binnen zes maanden regionale afspraken gemaakt te zijn met een zodanige implementatie dat binnen twaalf maanden na vaststelling van de afspraken een sluitend en veilig overdrachtsysteem gerealiseerd is. De inspectie verwacht twaalf maanden na vaststelling van dit rapport een resultaatverslag te ontvangen. Het ziekenhuis heeft in eerste instantie de coördinatie en de verantwoordelijkheid voor het samenbrengen van alle betrokkenen (zie hoofdstuk 5). De inspectie verwacht dat de coördinator het proces en de termijnen bewaakt en het resultaatverslag aan de inspectie verstuurd. 4. De in hoofdstuk 2 genoemde normoverschrijdingen dienen binnen zes maanden na vaststelling van het inspectierapport gecorrigeerd te zijn, voor zoverre ze niet afhankelijk zijn van regionale afstemming. Punt 1 dient daarbij leidend te zijn. De inspectie verwacht zes maanden na vaststelling van dit rapport een resultaatverslag hierover van het ziekenhuis te ontvangen. Pagina 11 van 32

12 4 Resultaten In dit hoofdstuk leest u hoe de instellingen/zorgaanbieders in de regio scoren op de criteria voor verantwoorde zorg, zoals bedoeld in de artikelen 2, 3 en 4 van de Kwaliteitswet Zorginstellingen. Er zijn negen normen getoetst betreffende drie specialismen. Per norm vindt u in een tabel of in de tekst hoe vaak wel/niet aan de norm voldaan is. Omdat de inspectie zich primair richt op de continuïteit van zorg voor kwetsbare ouderen na ziekenhuisopname staat in de tabellen weergegeven wat de inspectie heeft aangetroffen in de VVT. De weging van de normen vindt u in bijlage 3. De resultaten zijn gebaseerd op: 1. patiëntendossiers die bij VVT, HA en ZH zijn ingezien; 2. documenten die bij VVT, HA en ZH zijn ingezien (bijlage 1); 3. semigestructureerde interviews met specialisten ouderengeneeskunde (verpleeghuis); 4. semigestructureerde interviews met huisartsen (medische zorg in verzorgingshuis en thuiszorg); 5. semigestructureerde interviews met verpleging/verzorging in de VVT; 6. semigestructureerde interviews met medisch specialisten; 7. semigestructureerde interviews met verpleging in het ziekenhuis; 8. interview met ziekenhuisapotheker(s). De tekst in de tabellen verwijst naar het IGZ-toetsingskader overdracht ZH - VVT (bijlage 2). 4.1 Procedure rond overdracht (norm A1, A3 en A4) A1: Er is een duidelijk omschreven ontslagprocedure voor kwetsbare ouderen. De inspectie heeft in het Catharina Ziekenhuis geen vastgestelde documenten aangetroffen die aan deze norm voldoen. Toelichting: De inspectie heeft een ziekenhuisbreed document aangetroffen Ontslaggesprek en ontslagcriteria verpleegafdeling (zie bijlage 1). Ook is er een formulier Transmurale overdracht aangetroffen. Beide documenten zijn niet toegespitst op kwetsbare ouderen en voldoen daarom niet aan de norm. De afdeling geriatrie heeft een ontslagprocedure geriatrie (zie bijlage 1), die geldt voor geriatrische patiënten en ook betrekking heeft op kwetsbare ouderen. Deze ontslagprocedure geldt niet voor het hele Catharina Ziekenhuis en voldoet daarom niet aan de norm. Ook de neurologie en de chirurgie hebben voor hun eigen afdeling ontslagprocedures in aanvulling op de ziekenhuisbrede procedure. Deze procedures zijn niet toegespitst op kwetsbare ouderen en voldoen daarom niet aan de norm. Pagina 12 van 32

13 NB: De inspectie heeft alleen documenten in haar oordeel meegewogen die zijn vastgesteld, een datum bevatten en ondertekend zijn door de betrokken instelling(en). A3: Op de dag van ontslag is een kort schriftelijk bericht aan de opvolgende zorgverlener gestuurd met daarin duidelijk de naam en het intercollegiale telefoonnummer van de medisch specialist die in het ziekenhuis het aanspreekpunt is. Van de 27 ontslagen patiënten heeft het ziekenhuis voor zeven patiënten bij ontslag een mutatiebericht opgesteld 10. Daarvan zijn er zeven tijdig bij de opvolgende zorgverlener aangetroffen; drie bevatten alleen de naam van de medisch specialist; vier andere de naam van de medisch specialist en een telefoonnummer. Alleen deze laatste vier berichten voldoen aan de norm. Kwalitatieve gegevens Het ziekenhuis meldt dat zij automatisch gegenereerde ontslagberichten versturen op de dag van ontslag. Een huisarts meldt: Automatisch gegenereerde berichten worden per groep patiënten verstuurd, waardoor het lastig is om het bericht onder de betreffende patiënt op te slaan. Daarom worden deze berichten niet altijd bewaard. A4: Het ziekenhuis heeft met de opvolgende zorgverlener afgesproken dat het ziekenhuis deze informeert over: gestelde diagnose vastgesteld behandelplan/zorgplan, actueel medicatieoverzicht, vastgestelde respons van behandelingen/begeleiding, ontslag (datum/tijd), bij welke problemen contact op te nemen met het ziekenhuis. De inspectie heeft in de regio van het Catharina Ziekenhuis en in het ziekenhuis geen vastgestelde documenten aangetroffen die aan deze norm voldoen. Toelichting: De inspectie heeft regionale afspraken aangetroffen over Geriatrische Revalidatiezorg (GRZ) in Regio Zuidoost Brabant (zie bijlage 1). De afspraken zijn ondertekend door zeven ketenpartners in de regio. Het document bevat geen specifiek afspraken over de patiëntengegevens die het ziekenhuis bij ontslag overdraagt en voldoet daarom niet aan de norm. Het benoemt wel dat het triageformulier mogelijk doorontwikkeld kan worden tot een volwaardig overdrachtformulier. Er is een document aangetroffen Overdracht Transmuraal Zorgdossier waaruit blijkt dat het ziekenhuis en de samenwerkende zorginstellingen Zuidoost Brabant schriftelijke afspraken hebben gemaakt over de verpleegkundige overdracht (ordeningsprincipe van Gordon). Het document bevat veel verpleegkundige informatie maar benoemt alleen de ontslagdatum en het medicatieoverzicht (print apotheek) expliciet. Het document voldoet daarom niet aan de norm. Voor zorg- en behandelplan en medische overdracht wordt naar andere formulieren verwezen, die de inspectie bij dit document niet heeft aangetroffen. 10 Op basis van wat is aangetroffen in ZH en VVT Pagina 13 van 32

14 Totaal n=27 Geriatrie n=8 Neurologie n=9 Chirurgie n=10 Rapportage over toezicht op de continuïteit van zorg in de regio van het Catharina Ziekenhuis te Eindhoven NB: De inspectie heeft alleen documenten in haar oordeel meegewogen die zijn vastgesteld, een datum bevatten en ondertekend zijn door de betrokken instelling(en). 4.2 Medische overdracht inclusief medicatieoverdracht (norm B1, B6, B7 en B12) Medische overdrachten vaak niet tijdig (norm B1) Tabel 1: Tijdigheid medische overdrachten aangetroffen bij de opvolgende zorgverleners (norm B1) Medische overdracht aan huisarts of SO in de VVT B1 Er is een schriftelijke overdracht van gegevens over de klinische behandelingen voor de opvolgende zorgverleners Voldoet aan 1 en Er is een medische overdracht De medische overdracht is tijdig Bij de 27 ontslagen patiënten heeft het ziekenhuis 26 overdrachten 11 opgesteld. Daarvan zijn er 24 aangetroffen bij de opvolgende zorgverlener. Tien daarvan waren tijdig volgens de datum op het document. Kwalitatieve gegevens De huisartsen en specialisten ouderengeneeskunde geven bij de semigestructureerde interviews op de vraag ontvangt u een medische overdracht antwoorden die liggen in de range van soms tot altijd 12, waarbij slechts één keer soms gescoord wordt. De antwoorden over de tijdigheid van die overdracht zijn zeer divers van nooit tot altijd. Dit geldt voor alle drie de medisch specialismen. Onderstaand enkele citaten die de uiteenlopende ervaringen van de opvolgende zorgverleners illustreren. Huisartsen: Soms krijgt de patiënt ontslagberichten mee, maar dit moet verdeeld worden over de apotheek, thuiszorg/verzorgingshuis en huisarts. Als de patiënt dit niet afgeeft bij de huisarts, ziet de huisarts dit ontslagbericht niet (de huisarts is dus afhankelijk van de patiënt). Laatst kwam het voor dat de huisarts bij iemand thuis was, ontslagen vanuit de afdeling neurologie, en de huisarts wist hier helemaal niets van. De brief werd pas later ontvangen en toen kwam de huisarts erachter dat de patiënt. 11 Aantal door verificatie in ZH vastgesteld 12 Altijd=10 van de 10; meestal =7-9 van de 10; soms = 4-6 van de 10; zelden= 1-3 van de 10: nooit= 0 van de 10 Pagina 14 van 32

15 Totaal n=24 Geriatrie n=8 Neurologie n=8 Chirurgie n=8 Rapportage over toezicht op de continuïteit van zorg in de regio van het Catharina Ziekenhuis te Eindhoven De huisarts vraagt zich af of het erg is als een ontslagbrief niet binnen 24 uur binnen is, omdat informatie vaak van zoveel verschillende kanten komt (bijvoorbeeld van patiënten). Naar aanleiding van de automatisch gegenereerde berichten gaat de huisarts soms ook zelf bellen. Als het echt van belang is, komen de brieven wel altijd op tijd. Specialisten ouderengeneeskunde geven aan dat de medische overdracht nogal eens alleen naar de huisarts gestuurd wordt, terwijl de patiënt naar het verpleeghuis ontslagen is. De specialist ouderengeneeskunde wil als opvolgende behandelaar altijd direct een (voorlopige) medische overdacht van de medisch specialist in het ziekenhuis ontvangen. Specialisten ouderengeneeskunde: De SO merkt dat het Catharina Ziekenhuis een groot opleidingsziekenhuis is en dat de overdracht nog wel eens vergeten wordt. Soms wordt de overdracht alleen naar de huisarts gestuurd. De SO merkt dat er in het ziekenhuis een omslag in attitude is ten opzichte van vroeger. Tegenwoordig is er een goede wil om een goede overdracht te doen, iedereen ziet hier het belang van in. Als de medische overdracht er niet is, belt de SO gelijk naar het ziekenhuis. Dan krijgt ze altijd diezelfde dag (vaak binnen een uur) de overdracht per fax toegestuurd. Meestal is er dan sprake van een logistiek probleem, zoals dat de overdracht per ongeluk naar de huisarts is gestuurd Medische overdracht meestal compleet (norm B6) Tabel 2: Compleetheid medische overdrachten aangetroffen bij de opvolgende zorgverleners (norm B6) Medische overdracht aan huisarts of SO in de VVT B6 Het [retour] bericht van de specialist [aan de opvolgende zorgverlener] bevat de volgende informatie: Voldoet aan a, c, d, en e. a) Anamnese b) Lichamelijk onderzoek c) Bespreking d) Conclusie, diagnose e) Beleid De inspectie oordeelt dat in voldoende mate aan de norm B6 voldaan is als in een medische overdracht informatie staat over anamnese, bespreking, conclusie/- diagnose en beleid. Pagina 15 van 32

16 Bij de 27 ontslagen patiënten heeft het ziekenhuis 26 overdrachten 13 opgesteld. Daarvan zijn er 24 aangetroffen bij de opvolgende zorgverlener; 22 voldeden aan de norm. Kwalitatieve gegevens Onderstaand enkele citaten die de uiteenlopende ervaringen van de opvolgende zorgverleners illustreren. Huisartsen: Voldoende kwaliteit. Kan wel sneller en vollediger (dit geldt niet voor geriaters). Chirurgen mogen uitgebreider, er mag meer informatie in komen te staan over bijvoorbeeld de anamnese, wat er aan de hand is en de diagnostiek. De kwaliteit kan beter. Met name het persoonlijk contact met specialisten kan verbeterd worden. De brieven komen namelijk wel, maar soms later dan dat de patiënt naar huis komt (met name in het weekend). Het komt heel vaak voor dat de patiënten net voor het weekend naar huis komen en op vrijdagmiddag kan de huisarts dan niet meer zoveel regelen. De huisarts vindt de kwaliteit van de overdrachten van geriatrie goed, neurologie is altijd te laat (zelfs bij ernstige casussen). Patiënten met een CVA krijgen een neuropsychologisch onderzoek en daar wordt een apart verslag van verstuurd door het ziekenhuis. Dan weet de huisarts vaak pas dat de patiënt een CVA heeft gehad, omdat de huisarts nog steeds geen ontslagbrief van de neuroloog heeft gekregen. Al met al is de inhoud van de brieven goed, maar ze komen alleen te laat. Specialisten ouderengeneeskunde: De SO ziet verpleegkundige overdrachten ook in, hier staat veel informatie in over het psychosociale en maatschappelijk stuk van de cliënt. Dit is van belang om te weten voor een SO. Chirurgische overdrachten zijn te summier. Hierbij heeft de SO zeker de verpleegkundige overdracht nodig. Een reanimatiebeleid of als iemand delirant is geweest, dat staat dan niet benoemd in de medische overdracht. Soms belt de SO dan bij vragen met het ziekenhuis. Het gaat beter sinds de verpleegkundig specialisten de overdracht schrijven. Neurologen en geriaters schrijven wel klassieke overdrachten waar alles in staat. 13 Aantal door verificatie in ZH vastgesteld Pagina 16 van 32

17 Totaal n=27 Interne n=9 Neurologie n=9 Chirurgie n=9 Rapportage over toezicht op de continuïteit van zorg in de regio van het Catharina Ziekenhuis te Eindhoven Medicatieoverdracht meestal niet tijdig ontvangen en bijna altijd incompleet (norm B7) Tabel 3: Tijdigheid en compleetheid medicatieoverdracht aangetroffen bij de opvolgende zorgverleners (norm B7) Medicatieoverdracht aan huisarts of SO in de VVT B7 Bij overdracht [naar opvolgende zorgverlener] is er een actueel medicatieoverzicht conform de richtlijn overdracht van medicatiegegevens zo snel als nodig is voor verantwoorde zorg, maar zeker binnen 24 uur beschikbaar. Voldoet aan 1 en 2. Voldoet ook aan a, c en d. B7 a 1. Er is een medicatieoverzicht Het medicatieoverzicht is binnen 24 uur beschikbaar B7 b n=12 n=5 n=4 n=3 a) Huidig geneesmiddelengebruik, inclusief sterkte, toedieningsvorm en dosering. b) De contra-indicaties c) Geneesmiddelenallergieën en andere ernstige bijwerkingen. d) De medicatiehistorie van ten minste 3 maanden De inspectie heeft de medicatieoverdracht slechts op een beperkt aantal onderdelen van de Richtlijn overdracht van medicatiegegevens getoetst. De medicatiehistorie van drie maanden is één van die onderdelen. Ook al zijn een groot aantal medicatieoverzichten tijdig aanwezig, als aan één van de getoetste onderdelen niet is voldaan, scoort de hele norm negatief. Bij 27 ontslagen patiënten heeft het ziekenhuis 25 medicatieoverdrachten 14 opgesteld, daarvan zijn er twaalf aangetroffen bij huisarts of medisch specialist ouderengeneeskunde (daarnaast nog vier bij de thuiszorg of in het verzorgingshuis). Elf van de twaalf medicatieoverdrachten die aangetroffen zijn bij een overnemend arts, waren tijdig. Omdat bij tien medicatieoverdrachten de onderdelen geneesmiddelenallergieën en medicatiehistorie ontbreken, voldoen maar twee van de medicatieoverdrachten aan norm B7. De medicatieoverdrachten die wel medicatiehistorie bevatten heeft de inspectie beoordeeld door ze in te zien in het informatiesysteem van de huisarts. 14 Aantal door verificatie in ZH vastgesteld Pagina 17 van 32

18 Kwalitatieve gegevens De huisartsen en de specialisten ouderengeneeskunde geven bij de semigestructureerde interviews op de vraag ontvangt u een medicatieoverdracht? antwoorden die liggen in de range van zelden tot altijd. Onderstaand enkele citaten die de uiteenlopende ervaringen van de opvolgende zorgverleners illustreren. Huisartsen: In 90% van de gevallen wordt de ontslagmedicatie vermeld in de ontslagbrief. Een losse medicatieoverdracht wordt zelden ontvangen door de huisarts. Recepten gaan naar de apotheek. Medicatieoverzichten worden soms meegegeven aan de patiënt en die brengt het vervolgens naar de huisarts. Maar het gebeurt ook wel eens dat patiënten het thuis laten liggen. Medicatieoverdracht ontvangt de huisarts alleen als patiënten de lijst zelf langs komen brengen. Bij patiënten van de afdeling geriatrie gebeurt dat altijd. Specialist ouderengeneeskunde: De apotheek van het Catharina is ook de apotheek van verpleeghuis. Als een patiënt uit het ziekenhuis wordt ontslagen komt er een overzicht van de medicatie mee (receptlijst). De SO controleert deze medicatie handmatig (ook met de medicatie die in de medische overdracht staat) en stuurt deze lijst getekend. Men is nu bezig met een koppeling met het ziekenhuis via zorgmail. Van de huisarts krijgen we nu al medische informatie digitaal doorgestuurd. Het Catharina Ziekenhuis is nog niet zo ver. Nu gaat alles nog op papier of via de fax. Wel gebruikt men het EVS-systeem 15, echter de medicatieoverdracht is wel op papier Ontbrekende informatie niet door opvolgende artsen opgevraagd (norm B12) B12: De opvolgende zorgverlener heeft actief informatie opgevraagd [bij de voorgaande zorgverlener] die onontbeerlijk is voor zijn of haar handelen. Uit de resultatentabel van norm B1 blijkt dat 24 medische overdrachten bij de opvolgende zorgverlener aanwezig waren en dat drie medische overdrachten niet zijn aangetroffen. Voor deze missende medische overdrachten is nagegaan of de arts actief informatie heeft opgevraagd. Bij geen van de drie missende medische overdrachten heeft de inspectie kunnen vaststellen dat de huisarts (verzorgingshuis en thuiszorg) of de specialist ouderengeneeskunde (verpleeghuis) actief informatie heeft opgevraagd. NB: de inspectie heeft hier alleen geoordeeld op basis van het totaal ontbreken van een medische overdracht en niet op basis van het niet-tijdig of incompleet zijn van de medische overdracht. Kwalitatieve gegevens Onderstaand een citaat over de ervaring van een van de opvolgende zorgverleners ter illustratie. 15 EVS: Elektronisch Voorschrijf Systeem Pagina 18 van 32

19 Totaal n=27 Geriatrie n=8 Neurologie n=9 Chirurgie n=10 Rapportage over toezicht op de continuïteit van zorg in de regio van het Catharina Ziekenhuis te Eindhoven Een huisarts meldt: De patiënt moet eerst zelf met een hulpvraag komen naar de huisarts en als de huisarts informatie mist, dan vraagt ze de patiënt om dit nog na te vragen in het ziekenhuis of er nog een overdracht gestuurd kan worden. Als het dringend is, dan belt de huisarts zelf met het ziekenhuis. 4.3 Verpleegkundige overdracht (norm C1 en C5) Verpleegkundige overdracht niet altijd ontvangen (norm C1) Tabel 4: Tijdigheid verpleegkundige overdracht aangetroffen bij de opvolgende zorgverleners in de VVT (norm C1) Verpleegkundige overdracht aan de VVT C1 Er is een schriftelijke overdracht van de verpleegkundige of verzorgende bij overplaatsing naar een andere zorgsetting, thuiszorg of andere disciplines bij ontslag naar huis. Voldoet aan 1 en Er is een overdracht De overdracht is op de dag van ontslag beschikbaar Voor de 27 ontslagen patiënten heeft het ziekenhuis 26 verpleegkundige overdrachten 16 opgesteld, daarvan zijn er twintig aangetroffen bij de opvolgende zorgverleners. Deze verpleegkundige overdrachten zijn, geoordeeld naar de datum op de overdracht, alle twintig tijdig ontvangen. Kwalitatieve gegevens De medewerkers verpleging/verzorging in het verpleeghuis, het verzorgingshuis en van de thuiszorg geven bij de semigestructureerde interviews op de vraag ontvangt u een verpleegkundige overdracht? antwoorden die liggen in de range van meestal tot altijd. Eén keer wordt zelden geantwoord. Onderstaand enkele citaten die de uiteenlopende ervaringen van de opvolgende zorgverleners illustreren. Verpleging/verzorging in verpleeghuis: Het komt heel sporadisch voor dat er geen verpleegkundige overdracht is. Soms vergeet de patiënt het zelf in de haast. Negen van de tien keer komt er een verpleegkundige overdracht mee. Het komt heel zelden voor dat er een overdracht mist. Als dat zo is bellen we ook meteen na en krijgen we de overdracht alsnog toegezonden. Dus in principe krijgen we bijna altijd de overdrachten op de dag van opname. 16 Aantal door verificatie in ZH vastgesteld Pagina 19 van 32

20 Totaal n=20 Geriatrie n=8 Neurologie n=5 Chirurgie n=7 Rapportage over toezicht op de continuïteit van zorg in de regio van het Catharina Ziekenhuis te Eindhoven Verpleging/verzorging in verzorgingshuis: Momenteel krijgen we acht of negen van de tien verpleegkundige overdrachten. Een maand of vier/vijf geleden waren dat er nog maar vier of vijf van de tien. Dat is recent dus erg verbeterd. In de tijd dat we geen overdrachten kregen, belden we meteen met het ziekenhuis en kregen dan excuses als we er zo achteraan zaten. Verpleging/verzorging bij thuiszorg: Drie van de tien keer duurt het langer dan 24 uur voordat de overdracht is ontvangen. In deze gevallen dient er achterhaald te worden wie de overdracht had moeten schrijven of versturen, dus daardoor duurt het langer. Zeven van de tien keer is er een verpleegkundige overdracht, zo ook een medicatielijst Verpleegkundige overdracht mogelijk niet compleet (norm C5) Tabel 5: Compleetheid verpleegkundige overdrachten aangetroffen bij de opvolgende zorgverleners (norm C5) Verpleegkundige overdracht aan de VVT C5 De verpleegkundige of verzorgende schriftelijke overdracht bevat de volgende elementen: Voldoet aan: a, c, e, j. a) De verleende zorg b) Aan wie de zorg wordt overgedragen c) Door wie de zorg wordt overgedragen d) Per wanneer de zorg wordt overgedragen e) De actuele ondersteuningsvragen, zorgproblemen en verpleegkundige diagnoses f) De beoogde resultaten / doelen g) De redenen van overplaatsing of ontslag naar huis h) De redenen voor de voortzetting van de zorg i) Met de cliënt gemaakte afspraken j) Bij wie de cliënt na ontslag terecht kan met vragen Deze door de inspectie gebruikte norm bleek bij het toezicht moeilijk hanteerbaar, omdat de in de norm gebruikte termen door de beroepsorganisatie niet nader gedefinieerd zijn. De inspectie heeft er desalniettemin voor gekozen wel over deze norm te rapporteren, om aan het Catharina Ziekenhuis een signaal af te geven dat verbetering op dit punt wenselijk is. De inspectie oordeelt dat in voldoende mate aan de norm voldaan is als informatie aanwezig is over de verleende zorg (a), door wie de zorg wordt overgedragen (c), actuele ondersteuningsvragen/-zorgproblemen/bespreking (e) en bij wie de patiënt terecht kan met vragen na ontslag (j). Pagina 20 van 32

21 Voor de 27 ontslagen patiënten heeft het ziekenhuis 26 verpleegkundige overdrachten opgesteld, daarvan zijn er twintig aangetroffen bij de opvolgende zorgverleners. Geen van de twintig verpleegkundige overdrachten voldeed aan de norm met name doordat het onderdeel bij wie de cliënt na ontslag terecht kan met vragen niet of niet helder omschreven was. Kwalitatieve gegevens De medewerkers verpleging/verzorging in het verpleeghuis, het verzorgingshuis en van de thuiszorg geven bij de semigestructureerde interviews onder andere de volgende uiteenlopende antwoorden over de compleetheid van de verpleegkundige overdrachten. Verpleging/verzorging verpleeghuis: Het zou fijn zijn als de overdrachten zich meer zouden richten op het welbevinden van de cliënt en niet voornamelijk op het medische gedeelte. Denk aan de verwerking van de cliënt: hoe staat iemand tegenover de revalidatie? Hoe gaat de cliënt ermee om? Dan kun je als opvolgende zorgverlener daar op inspelen. Vaak wordt het psychosociale aspect gemist en is de overdracht te technisch. Verpleging/verzorging verzorgingshuis: Daar zit wel verschil in. Soms is het heel duidelijk wat het beleid is, soms is reden van overplaatsing of het beleid onduidelijk. In het laatste geval halen we die informatie eerder uit de overdracht die we van de zorgconsulent intern ontvangen (telefonisch contact tussen zorgconsulent en transferverpleegkundige) en niet uit de verpleegkundige overdracht. De conditie/psychische toestand van de cliënt is in werkelijkheid vaak anders dan in overdracht staat vermeld. We hebben wel cliënten gehad waar we eigenlijk niet de juiste zorg aan konden leveren. Verpleging/verzorging thuiszorg: De overdracht is in die mate voldoende dat het zorgplan van de patiënt aangepast kan worden op basis van de overdracht. Wel is het zo dat cliënten meestal in slechtere conditie thuiskomen, dan dat deze vóór de opname waren. Dat blijkt niet altijd uit de overdracht en we worden ook niet altijd (tijdig) gebeld door het ziekenhuis hierover. We hebben dan geen extra hulpmiddelen of zorg kunnen regelen voordat de cliënt thuis is. Ook gebeurt het dat veel cliënten net voor het weekend of laat op de dag met ontslag gaan Dan ontstaan er ook problemen met de bestelling van medicatie bij de apotheek. De kopielijst van de medicijnen uit het ziekenhuis is ook onduidelijk, vaak is de lijst al een dag oud en wordt er op de dag van ontslag nog medicatie gewijzigd. Dit gebeurt dan handmatig en dan is het voor ons niet altijd makkelijk te interpreteren. Meestal staat er wel essentiële en voldoende informatie in. Bij korte overdrachten is de informatie soms summier. Dan heb je wel eens vragen, maar kan je altijd bellen naar het ziekenhuis. 4.4 Overdrachten naar verpleeghuis het vaakst tijdig Van de 27 patiënten die ontslagen werden door de vakgroepen geriatrie, chirurgie en neurologie zijn er tien ontslagen naar een verpleeghuis, acht naar een verzorgingshuis en negen naar huis met thuiszorg. Pagina 21 van 32

22 Bij de opvolgende zorgaanbieders zijn tien medische overdrachten, elf medicatieoverdrachten en twintig verpleegkundige overdrachten als tijdig beoordeeld. Onderstaande tabel geeft de verdeling over de zorgaanbieders aan. Tabel 6: Tijdigheid overdrachten bij de opvolgende zorgverleners vanuit drie specialismen Verpleeghuis Verzorgingshuis Thuiszorg (n=10) (n=8) (n=9) Medische overdracht (aan HA of SO) Medicatieoverdracht (aan HA of SO) Verpleegkundige overdracht SO : Specialist Ouderengeneeskunde HA : Huisarts Van de tien naar een verpleeghuis ontslagen patiënten zijn zeven medische overdrachten, acht medicatieoverdrachten en negen verpleegkundige overdrachten als tijdig beoordeeld. Van de acht naar een verzorgingshuis ontslagen patiënten is één medische overdracht, één medicatieoverdracht en vijf verpleegkundige overdrachten als tijdig beoordeeld. Van de negen naar huis met thuiszorg ontslagen patiënten zijn twee medische overdrachten, twee medicatieoverdrachten en zes verpleegkundige overdrachten als tijdig beoordeeld. Pagina 22 van 32

23 5 Eindverantwoordelijkheid voor het overdrachtsproces De inspectie hanteert als uitgangspunt dat de overdragende zorgverlener verantwoordelijk is voor het goed verlopen van het overdrachtsproces. Dat is de reden waarom het ziekenhuis in dit rapport als eerste wordt aangesproken. Tegelijkertijd ligt de verantwoordelijkheid voor delen van het overdrachtsproces bij de opvolgende zorgverlener. Wil een overdracht toetsbaar zijn, dan moet de opvolgende zorgverlener de overdracht na ontvangst opslaan in zijn patiëntendossier. Toetsbaarheid is nu van belang voor het toezicht, maar is vooral essentieel voor de verbetering van de kwaliteit van het overdrachtsproces. Daarvoor is ook van groot belang dat de opvolgende zorgverlener die informatie krijgt die noodzakelijk is om de zorg voort te zetten. De opvolgende zorgverlener zal dus aan moeten geven wat zijn informatiebehoefte is. Het rapport is geadresseerd aan het ziekenhuis en de zorgaanbieders in de regio van het ziekenhuis. Dat houdt in dat het ziekenhuis in eerste instantie wordt aangesproken, maar dat alle samenwerkingspartners verantwoordelijk zijn voor het gezamenlijk vormgeven van een veilige, adequate en toetsbare overdracht. Pagina 23 van 32

24 Literatuur - Onderzoek naar de overdracht van patiëntinformatie tussen ziekenhuizen en VVT, Nivel, EMGO+, Kiwa-Prismant, Vilans (in opdracht van IGZ), Utrecht: Nivel, Pagina 24 van 32

25 Afkortingen Actiz EVS GW HA Organisatie van zorgondernemers Elektronisch Voorschrijf Systeem Geneesmiddelenwet Huisarts of huisartsenpraktijk HaCa Huisartsen en Catharina Ziekenhuis IGZ Inspectie voor de Gezondheidszorg KNMG Koninklijke Nederlandse Maatschappij ter bevordering van de Geneeskunst KWZ NHG Kwaliteitswet zorginstellingen Nederlands Huisartsen Genootschap Nictiz Expertisecenrum voor standaardisatie en ehealth NPCF Nederlandse Patiënten Consumenten Federatie OZIS SO Open Zorg Informatie Systeem Specialist Ouderengeneeskunde V&VN Verpleegkundigen en Verzorgenden Nederland VVT WDH Verpleeghuizen, verzorgingshuizen en thuiszorgorganisaties Werkgroep Deskundigheidsbevordering Huisartsen WGBO Wet geneeskundige behandelingsovereenkomst ZH ZIS Ziekenhuis Ziekenhuis Informatie Systeem Pagina 25 van 32

26 Bijlage 1: Overzicht documenten die zijn ingezien De onderstaande documenten zijn door de inspectie ontvangen bij het uitvoeren van het inspectiebezoek en waar relevant gebruikt bij het opstellen van dit rapport. De inspectie heeft de documenten niet in totaliteit beoordeeld, maar indien van toepassing op specifieke onderwerpen doorgenomen. Vanuit VVT door inspectie ontvangen: - Aanmelding Geriatrische Revalidatie Zorg (voorbeeld formulier); documenteigenaar onbekend; 29 november Convenant CVA-ketenzorg Eindhoven; CVA-ketenzorg Eindhoven; januari E-Overdracht, Hét aanspreekpunt voor uitwisseling van zorgcommunicatie (powerpoint-presentatie); documenteigenaar onbekend; 23 september Geriatrische Revalidatiezorg Regio Zuidoost Brabant, Afspraken Triage en Overdracht; document eigenaar onbekend; 23 september Impactanalyse e-overdracht; stafverpleegkundige Zorg Thuis; 3 juni Indicatie MSVT (voorbeeld formulier); documenteigenaar onbekend; datum onbekend - Opnamebeleid Vitalis Brunswijck, doorstroommogelijkheden Catharina Ziekenhuis Vitalis; De stuurgroep Opnamebeleid Vitalis Brunswijck; 1 maart Overdracht transmuraal zorgdossier, versie december 2011; Werkgroep regionale overdracht, C. van den Berghe; 14 februari Overdracht transmuraal zorgdossier, versie februari 2013; Werkgroep regionale overdracht, redactie RSZK; 14 februari Overdracht vanuit het Catharina ziekenhuis, Overzicht documenten overdracht; Vitalis woonzorg groep; 24 april Overdracht zorg vanuit ziekenhuis naar thuiszorginstelling; documenteigenaar onbekend; concept, alleen geldig op printdatum: maandag 12 mei Protocol secretariaat behandel groep (protocol van VPH Peppelrode); Martine Velthuijs; 12 juni Stroomschema ontslag ziekenhuis verpleeghuis; CVA-ketenzorg Eindhoven; concept, maart 2014 Huisartsen: - Overdracht palliatieve zorg, Regionale Transmurale Afspraak Zuidoost Brabant; TS ZOB (Transmurale Stichtingen Zuidoost Brabant); mei Richtlijn Overdracht van Medicatiegegevens in de keten; documenteigenaar onbekend; versie 1.0, 25 april Titel onbekend (brief van HaCa aan huisartsen betreft afspraken valpreventie Huisartsen-Catharina Ziekenhuis); HaCa; augustus Titel onbekend (samenvatting proefschrift over ziekenhuisopnames (met name bij ouderen) door bijwerkingen van geneesmiddelen); documenteigenaar onbekend; datum onbekend - Titel onbekend (standaard opmaakbrief afdeling geriatrie); documenteigenaar onbekend; datum onbekend - Ziekenhuisbrede afspraak met betrekking tot Verzendmomenten met richttijden van de Brief aan de huisarts (bijlage 3 van?); documenteigenaar onbekend; datum onbekend Pagina 26 van 32