Nieuwbouw Haarschool Holten

Transcriptie

1 Nieuwbouw Haarschool Holten Inleiding De Stichting ROOS heeft voor het onderwijshuisvestingsprogramma 2014 een aanvraag ingediend voor de vervangende nieuwbouw van de Haarschool Holten. ROOS vraagt om een nieuwe school van circa m2 bvo op de huidige plek. In dat geval is tijdens de bouwperiode tijdelijke huisvesting nodig. De beoordeling van deze aanvraag staat en valt met de beschikbare financiële middelen. Daarom hebben we voor de kadernota een scan nieuw beleid ingediend voor de vervangende nieuwbouw van de Haarschool. Als argumenten hebben we in de scan het volgende aangegeven: Na gereedkoming van de nieuwbouw van Brekeldschool en dislocatie Johan Frisoschool is de Haarschool Holten (met HBC-gedeelte van 1973 en 1974) de laatste nog als zodanig in gebruik zijnde HBC-school in onze gemeente. Nu de oude Holterenkschool nog beschikbaar is kan ook goedkoop in tijdelijke huisvesting worden voorzien en kan zonder problemen vervangende nieuwbouw plaatsvinden op het huidige schoolterrein. Voor de Haarschool was tot nu toe het uitgangspunt renovatie en als zodanig is dat ook meegenomen in het budget voor onderhoud bij een eerdere kaderstelling (jaar 2015 incidenteel). In de scan zijn de structurele lasten becijferd op en de incidentele lasten (afwaardering huidige boekwaarde) op Daarbij is uitgegaan van een 8-groepsschool en is rekening gehouden met de opbrengst van verkoop Pinkeltje en een bijdrage uit de onderhoudsreserve onderwijshuisvesting. Standpunt college Naar aanleiding van de ingediende scan voor de kadernota heeft het college besloten de vervangende nieuwbouw van de Haarschool niet als nieuwe wens op te nemen. Het college heeft echter wel opgemerkt dat de buffer van die nu in de begroting zit voor het besluit van het Rijk over de aanpassing van de onderwijsbudgetten expliciet wordt gekoppeld aan de Haarschool. Als deze buffer niet gebruikt hoeft te worden voor het Rijksbesluit van de onderwijsbudgetten dan wil het college de Haarschool weer op tafel hebben. Inmiddels is duidelijk geworden dat deze buffer niet voldoende was om de gevolgen van het rijksbeleid op te vangen en dus niet gebruikt kan worden voor de Haarschool (de korting is nog hoger uitgevallen dan geraamd). Maar wellicht zijn er toch argumenten om de nieuwbouw van de Haarschool te heroverwegen. Deze argumenten zijn financieel van aard en houden verband met de beschikbaarheid van de oude Holterenkschool. Positie oude Holterenkschool Naar aanleiding van ons bestuursvoorstel van over de vervangende nieuwbouw van obs De Holterenk heeft het college o.a. besloten het oude gebouw van De Holterenk na buitengebruikstelling niet direct te slopen, maar eerst te bekijken of het gebouw nog kan dienen als tijdelijke huisvesting voor de Haarschool Holten. Bij de besprekingen over de vervangende nieuwbouw van obs Dijkerhoek bleek dat binnen woningbouwproject De Kol op de locatie van de oude Holterenkschool rekening is gehouden met de uitgifte van kavels voor particulier opdrachtgeverschap per In verband met het tijdig bouwrijp maken van het terrein zou tijdelijke huisvesting van obs Dijkerhoek in de oude Holterenkschool dus eigenlijk niet mogelijk zijn. Gezien de beperkte vertraging voor het project De Kol heeft het college besloten toch akkoord te gaan met de tijdelijke huisvesting van obs Dijkerhoek gedurende het schooljaar 2013/2014 en hiervoor een bedrag te vergoeden ten gunste van de exploitatie van de Kol. Dit bedrag is bepaald op wat gelijk is aan de rentederving over de waarde van de ondergrond gedurende een jaar. In de notitie over de vervangende nieuwbouw van obs Dijkerhoek hebben we opgemerkt dat de oude Holterenkschool daarna wellicht ook nog tijdelijk gebruikt kan worden door de Haarschool Holten, maar dat we hierover afzonderlijk zullen rapporteren. Duidelijk is dat onderwijs belang heeft bij het achter de hand houden van de oude Holterenkschool als tijdelijke opvangmogelijkheid voor de Haarschool en dat WOEV belang heeft bij het snel slopen van het gebouw in verband met de exploitatie van De Kol. Uiteraard kunnen ook elders binnen De Kol 1

2 kavels voor particulier opdrachtgeverschap worden uitgegeven, maar het terrein van de oude Holterenkschool is met weinig kosten bouwrijp te maken. Voor de exploitatieopzet van De Kol is het in elk geval van belang dat er duidelijkheid komt over de positie van de oude Holterenkschool (wel of niet afbreken na beëindiging gebruik door obs Dijkerhoek). Argumenten voor heroverweging Zoals eerder opgemerkt houden de argumenten voor heroverweging verband met de mogelijkheid van tijdelijke huisvesting in de oude Holterenkschool. Als geen tijdelijke huisvesting beschikbaar is, dan zal bij vervangende nieuwbouw van de Haarschool moeten worden overgegaan tot het plaatsen van tijdelijke units en eventueel verwijzing naar leegstand elders. En dat is een erg dure aangelegenheid. Voor obs Dijkerhoek (een 4-groepsschool) werden de kosten van tijdelijke units door het bureau Kontek Engineering gesteld op ongeveer (niet gespecificeerde indicatie). Bij de Haarschool gaat het momenteel om 9 groepen à 10 groepen, dus dan praten we over een veel groter bedrag. De oude Holterenkschool kan niet voor langere tijd achter de hand worden gehouden. Niet alleen met het oog op de exploitatie van De Kol, maar ook omdat leegstand funest is voor dit gebouw (vandalisme). Bovendien kan onderwijs niet jaarlijks een bedrag ophoesten van wegens rentederving project De Kol. Hierdoor zou trouwens ook het voordeel van de beschikbaarheid van tijdelijke huisvesting verdampen. In de scan voor de kadernota zijn we uitgegaan van vervangende huisvesting in de oude Holterenkschool. Als dit niet mogelijk is, dan komen de structurele lasten hoger uit (zie hierna onder scenario s). Wij vinden dit jammer van het geld en het maakt de haalbaarheid van vervangende nieuwbouw voor de Haarschool niet eenvoudiger. Daarom zou het mooi zijn als de vervangende nieuwbouw van de Haarschool op het onderwijshuisvestingsprogramma 2014 zou kunnen worden gezet. Normaal gesproken kan de nieuwbouw dan eind 2015 gereed zijn. Dit betekent dat de oude Holterenkschool tot dat tijdstip (zeg maar ) beschikbaar moet blijven en daarna kan worden afgebroken. Een tijdelijke huisvesting van de Haarschool in de oude Holterenkschool tot is inpasbaar in het project De Kol. Bijkomende overwegingen o Hoewel de vervangende bouw van de Haarschool niet onder het Deltaplan valt (en via die weg dus ook geen middelen beschikbaar kunnen komen) betekent de bouw van een nieuwe school wel degelijk een impuls voor de werkgelegenheid. o Uitgangspunt van de Stichting ROOS is dat de Haarschool op de huidige plek blijft gevestigd. Dit betekent dat niet alleen bij nieuwbouw, maar ook bij renovatie (als nieuwbouw niet mogelijk is) tijdelijke huisvesting nodig zal zijn (NB Misschien kan renovatie in fases worden uitgevoerd en is daardoor geen of minder vervangende huisvesting noodzakelijk). Voordeel van herbouw op de huidige plek is dat er geen bestemmingsplanperikelen zijn en er dus snel kan worden gebouwd. Zou er sprake zijn van nieuwbouw elders (maar waar in Holten?) dan is er geen vervangende huisvesting nodig. Maar ook naar onze mening is de huidige plek het meest geschikt voor vervangende nieuwbouw. o Het onderhoud van de basisscholen zal per worden doorgedecentraliseerd naar de schoolbesturen. Mocht de gemeente (nu of later) niet willen meewerken aan nieuwbouw van de Haarschool, dan komen de kosten van groot onderhoud en aanpassing van het gebouw voor rekening van de Stichting ROOS. Mogelijke dekkingsmiddelen Hoewel voor de nieuwbouw van de Haarschool geen dekking aanwezig is, zijn er naar onze mening toch wel wat mogelijkheden om (een deel van) de kosten te dekken. o In de scan hebben we aangegeven dat het gaat om vervangende nieuwbouw t.b.v. 7 of 8 groepen, maar de uiteindelijke berekening is gebaseerd op een 8-groepsschool (met een bvo van m2). Het leerlingenaantal van de Haarschool vertoont een dalende tendens. De prognose komt vanaf 2017 uit op 7 groepen. Dit is ook de verdere structurele behoefte. Hoewel wij geen voorstander zijn van te krap bouwen kan het een optie zijn om, gelet op de krimp in Holten en de zware financiële tijden, uit te gaan van een 7-groepsschool (met een bvo van m2). Hierdoor wordt op de investeringskosten bespaard. Voor de behoefte aan extra ruimte gedurende de eerste jaren zou dan verwezen moeten worden naar (genormeerde) leegstand bij obs De Holterenk en/of De Regenboog. Het is de vraag in hoeverre dit reëel is. Met verwijzing 2

3 o o o o naar leegstand elders is altijd prudent omgegaan. ROOS heeft duidelijk voorkeur voor een 8- groepsschool en is geen voorstander van versnippering over meerdere locaties. De berekening in de scan is gebaseerd op een afschrijvingstermijn van 40 jaar en een rentepercentage van 5%. Volgend jaar wordt echter een rentepercentage van 4% gehanteerd. Hierdoor worden de structurele lasten minder. Bij de vervangende nieuwbouw van obs Dijkerhoek blijven de geraamde kosten ongeveer binnen het door de raad beschikbaar gestelde krediet. Dit bedrag kan worden overgeheveld naar de Haarschool. Gesuggereerd is dat een besparing mogelijk is als de 2 in 2003 bijgebouwde leslokalen van de Haarschool blijven staan. Hierdoor zullen de sloopkosten echter stijgen en ook zullen deels enkele oude muren blijven staan, omdat de nieuwe lokalen daar tegenaan zijn gebouwd. Grootste nadeel is echter dat instandhouding van de nieuwe lokalen (die vrij dicht op de straat zijn gesitueerd) een enorme beperking betekent in het ontwerp voor de nieuwe school. De afdeling IWIN vraagt zich af of je door alles uiteindelijk wel goedkoper uitkomt en adviseert tot complete sloop. Bij het leerlingenvervoer is mogelijk sprake van een structurele meevaller door een korting op de ritprijs. Dit voordeel (omvang nog niet duidelijk) kan echter niet direct worden aangewend voor de Haarschool, omdat deze mutatie conform bestendige gedragslijn via najaarsnota als mutatie in de algemene middelen is verwerkt. Immers, over de totale linie zijn er in structurele zin ook mutaties die nadelig zijn. De verwachting is dat per saldo de nadelen de voordelen opheffen. Dit betekent dat het perspectief niet verbetert. Behalve dekkingsmogelijkheden moet ook rekening worden gehouden met extra kosten. In de scan zijn we uitgegaan van gratis huisvesting in de oude Holterenkschool, maar hiervoor dient een vergoeding wegens rentederving aan project De Kol te worden betaald. Voor de periode tot kan deze vergoeding worden bepaald op Scenario s Uitgaande van nieuwbouw voor de Haarschool gaat het om 2 opties en dat is nieuwbouw nú of over enkele jaren. Vraag is wat het financiële voordeel van optie 1 (nieuwbouw nú met tijdelijke huisvesting in de oude Holterenkschool) is ten opzichte van optie 2 (nieuwbouw over enkele jaren met tijdelijke huisvesting in units). Hierna volgt een vergelijking van beide opties voor zowel een 7- als een 8- groepsschool. 7-groepsschool 8-groepsschool bruto kosten dekking onderhoudsreserve/pinkeltje / /- overschot krediet obs Dijkerhoek / /- benodigd optie 1 benodigd rentevergoeding De Kol totaal benodigd kapitaallasten (rente en afschrijving) vrijval kapitaallasten huidige boekwaarde / /- netto benodigd optie optie 2 benodigd tijdelijke huisvesting totaal benodigd kapitaallasten (rente en afschrijving) vrijval kapitaallasten huidige boekwaarde / /- netto benodigd optie Daarnaast is (en dat geldt voor beide opties) een incidenteel bedrag nodig van voor de afwaardering van de huidige boekwaarde. 3

4 Conclusie is dat optie 1 (en dat geldt bij zowel een 7- als een 8-groepsschool) structureel ongeveer goedkoper is dan optie 2. Ter toelichting op de berekeningen merken we nog het volgende op. - De brutokosten bestaan uit de genormeerde bouwkostenvergoeding (prijspeil 2013), de kosten van verhuizing, sloop, verkeersmaatregelen en een post onvoorzien). - De opbrengst van verkoop Pinkeltje is een onzeker element in de berekening. - De kosten van tijdelijke huisvesting bij optie 2 zijn gebaseerd op 8 groepen in tijdelijke units. Het bedrag is niet meer dan een grove indicatie gebaseerd op de destijds voor obs Dijkerhoek aangegeven kosten van tijdelijke huisvesting. De werkelijke kosten kunnen afwijken. Dit hangt er ook van af of bijvoorbeeld voor 1 of 2 groepen van de Haarschool wordt verwezen naar leegstand elders. Destijds hebben we ook nog een offerte ontvangen voor tijdelijke huisvesting van een school van 990 m2 bvo. Daarbij ging het ook om een bedrag van ongeveer , opgebouwd uit een bedrag van voor huur units en voor eenmalige kosten (terreininrichting etc.). Naar onze mening is een bedrag van dus zeker niet te hoog aangehouden (tenzij je eventueel spotgoedkoop aan tijdelijke units kunt komen). - Bij optie 2 zijn we ook van het huidige prijspeil uitgegaan, maar het is natuurlijk onzeker hoe het prijspeil zich over een aantal jaren zal hebben ontwikkeld. Alternatieven De reden om een besluit over de Haarschool naar voren te halen is het feit dat nu nog de oude Holterenkschool beschikbaar is voor tijdelijke huisvesting. Het spoedeisend karakter verdwijnt als er andere tijdelijke huisvesting beschikbaar is. Afgezien van (genormeerde) leegstand in andere scholen is die er niet, althans niet in Holten. Als mogelijkheid zou kunnen worden geopperd om de leerlingen van de Haarschool per bus te vervoeren naar de oude Mauritsschool en de oude Willem-Alexanderschool in Rijssen. Naar onze mening is dit echter geen reële optie. Het is namelijk de vraag of de oude Mauritsschool en de oude Willem-Alexanderschool over een paar jaar nog (volledig) beschikbaar zijn voor het onderwijs. Er is een integrale notitie in voorbereiding hoe om te gaan met de gemeentelijke welzijnsaccommodaties. En het kan best zijn dat de oude Mauritsschool in de nabije toekomst (gedeeltelijk) een permanente gebruiker krijgt (ook voor de oude Mauritsschool is leegstand ongewenst). Of het reëel is om leerlingen vanuit Holten naar Rijssen te vervoeren laten we in het midden (dit ligt denken we toch iets anders dan vervoer van Dijkerhoek naar Holten). Financiële aspecten Hiervoor hebben we geconstateerd dat nieuwbouw nú (met tijdelijke huisvesting in de oude Holterenkschool) ten opzichte van nieuwbouw over enkele jaren (zonder Holterenkschool) structureel ongeveer goedkoper is. Dit lijkt een goed argument om de nieuwbouw van de Haarschool naar voren te halen. Dit betekent dan echter wel dat (uitgaande van een 8-groepsschool) structureel nodig is en incidenteel Maar daarmee zijn we er nog niet. Wanneer gekozen wordt voor nieuwbouw in 2014 ontstaat er nog een extra structureel nadeel van omdat in het meerjarenperspectief al rekening is gehouden met vrijval van rente en afschrijving van de huidige Haarschool. Voor nieuwbouw in 2014 is dus in totaal nodig structureel en incidenteel. En hiervoor is op dit moment geen financiële dekking aanwezig. Enkele andere bijkomende financiële aspecten zijn: De korting door het Rijk op het onderwijsbudget (in totaal meer dan 6 ton) is al ten laste van de algemene middelen gebracht. Boven de markt hangt nog de doordecentralisatie van het buitenonderhoud van de basisscholen. Wat betreft deze doordecentralisatie loopt de gemeente ook een risico op herverdeeleffecten. Je kunt spreken van kapitaalvernietiging. Het structureel benodigde bedrag voor nieuwbouw van de Haarschool lijkt mee te vallen. Dit wordt veroorzaakt door vrijval van de kapitaallasten van de huidige Haarschool Holten. Echter brengt dit wel met zich mee dat de boekwaarde van afgeboekt moet worden. Deze relatief hoge boekwaarde is ontstaan doordat in de jaren 2000 en 2003 nog 4 nieuwe lokalen aangebouwd zijn. De afschrijvingstermijn voor deze lokalen is nog niet verstreken. 4

5 Voor de dekking is rekening gehouden met een opbrengst van verkoop Pinkeltje. Dit is een onzekere factor, omdat moet worden afgewacht of en voor welk bedrag Pinkeltje kan worden verkocht. Verder moet worden opgemerkt dat vervangende nieuwbouw van de Haarschool een nieuwe wens is en nieuwe wensen worden bij de kadernota integraal afgewogen. Bij de kadernota is de wens niet gehonoreerd. Het nu alsnog honoreren van de aanvraag van de Haarschool zou een afwijking van de bestendige gedragslijn zijn. Hiervoor moeten goede argumenten zijn van beleidsmatige en/of financiële aard. Het is volgens FBF de vraag of vervangende nieuwbouw in 2014 goedkoper is dan over een aantal jaren. Om hier achter te komen is vervangende nieuwbouw in 2014 vergeleken met vervangende nieuwbouw in 2018 (het eerste jaar buiten het meerjarenperspectief). Voor 2018 of later geldt dat de kosten voor tijdelijke huisvesting ten opzichte van de rentevergoeding voor gebruik van de oude Holterenkschool hoger zijn. Wanneer wordt gekozen voor nieuwbouw in 2014 zijn er vanaf dat jaar extra structurele lasten en daarnaast wordt de huidige Haarschool versneld afgeschreven. De extra kosten bedragen in: Op basis hiervan moet geconcludeerd worden dat het break-evenpoint al in 2018 is bereikt. Wordt nieuwbouw van de Haarschool nog later in de tijd verschoven, dan is het zelfs voordeliger om géén gebruik te maken van de oude Holterenkschool, maar t.z.t. units te plaatsen. Daarmee vervalt volgens FBF de financiële noodzaak om de vervangende nieuwbouw op het programma 2014 te plaatsen. Samenvatting Voor vervangende nieuwbouw van de Haarschool Holten op de huidige plek is tijdelijke huisvesting nodig. Deze is nu nog aanwezig in de vorm van de oude Holterenkschool. Een scan om geld beschikbaar te stellen voor vervangende nieuwbouw van de Haarschool is echter afgewezen. Maar wellicht zijn er toch argumenten om dit besluit te heroverwegen. De oude Holterenkschool kan namelijk (mede met het oog op de exploitatie van woningbouwproject De Kol) niet onbeperkt achter de hand worden gehouden. En het vervallen van de mogelijkheid van verwijzing naar de oude Holterenkschool betekent dat bij vervangende nieuwbouw van de Haarschool op een andere, duurdere manier in tijdelijke huisvesting moet worden voorzien (structureel betekent dit een extra last van ongeveer op jaarbasis). Daarom zou het mooi zijn als de nieuwbouw van de Haarschool op het programma 2014 zou kunnen worden gezet, zodat de oude Holterenkschool op niet al te lange termijn (rond ) zonder problemen kan worden gesloopt en op die plek woningbouw kan plaatsvinden. Rekening houdend met enkele meevallers is voor vervangende nieuwbouw van de Haarschool netto een structureel bedrag nodig van of , afhankelijk of wordt uitgegaan van een 7- of een 8-groepsschool (met als onzekere factoren het definitieve prijspeil 2014 en de opbrengst wegens verkoop Pinkeltje). Wanneer wordt gekozen voor nieuwbouw in 2014 ontstaat er daarnaast nog een structureel nadeel van omdat in het meerjarenperspectief al rekening is gehouden met vrijval van rente en afschrijving van de huidige Haarschool. Als het even kan adviseren wij uit te gaan van een 8-groepsschool. Daarnaast is incidenteel een bedrag nodig van De financiële dekking ontbreekt echter. Ook zijn er enkele andere financiële argumenten die pleiten tegen het naar voren halen van de nieuwbouw van de Haarschool. En procedureel gezien moet een nieuwe wens worden meegenomen bij de kaderstelling. FBF heeft berekend dat vervangende nieuwbouw in 2014 (met tijdelijke huisvesting in de oude Holterenkschool) niet goedkoper is dan nieuwbouw in 2018 of later (met huisvesting in tijdelijke units). Daarmee vervalt de financiële noodzaak de vervangende nieuwbouw van de Haarschool naar voren te halen. Conclusie Waar het ons om gaat is er op te wijzen dat het nú (nu de oude Holterenkschool nog beschikbaar is) het meest geschikte moment is om wat te doen voor de Haarschool. Het probleem is echter dat er 5

6 geen financiële dekking is. Volgens de berekeningen van FBF is er ook geen financiële noodzaak om de nieuwbouw van de Haarschool naar voren te halen. Nieuwbouw van de Haarschool is vanuit onderwijsoogpunt gewenst (en hoe eerder hoe liever), maar wij zien geen onderwijskundige noodzaak de bouw naar voren te halen. Nu geen medewerking verlenen betekent in feite wel dat de nieuwbouw van de Haarschool wordt opgeschoven tot 2018 of later. De oude Holterenkschool zal immers worden afgebroken en daarmee vervalt deze goedkope uitwijkmogelijkheid. Het vervallen van dit voordeel wordt pas terugverdiend als de nieuwbouw wordt uitgesteld tot minstens 2018 (nieuwbouw in 2015, 2016 of 2017 is dus duurder dan in 2014). MWB Sm