RAPPORT VAN BEVINDINGEN ONDERZOEK. RSG Simon Vestdijk, afdelingen havo en vwo. Harlingen

Transcriptie

1 RAPPORT VAN BEVINDINGEN ONDERZOEK RSG Simon Vestdijk, afdelingen havo en vwo Harlingen Plaats: Harlingen BRIN-nummer: 14DC Arrangementsnummer: Onderzoek uitgevoerd op: 15 februari 2012 Conceptrapport verzonden op: 12 april 2012 (HB ) Rapport vastgesteld te Zwolle op: 13 juni 2012 Reproductie van het rapport zonder toestemming van de inspectie of de school/instelling vindt niet plaats anders dan in zijn volledige vorm.

2 H /6 Pagina 2 van 9

3 1. INLEIDING De Inspectie van het Onderwijs heeft op 15 februari 2012 een onderzoek uitgevoerd voor RSG Simon Vestdijk, Harlingen, afdelingen havo en vwo, om een oordeel te kunnen uitspreken over de kwaliteit van het onderwijs op deze afdeling. Aanleiding De aanleiding voor dit onderzoek is het volgende. In 2011 heeft de inspectie heeft voor RSG Simon Vestdijk, Harlingen, afdelingen havo en vwo, een risicoanalyse uitgevoerd. Uit deze analyse kwam naar voren dat de opbrengsten op deze afdelingen zich negatief ontwikkelen. Over de jaren 2008, 2009 en 2010 gerekend waren voor het havo de beoordelingen van het rendement bovenbouw en de gemiddelde centraal examen-cijfers onvoldoende. Voor het vwo waren de gemiddelde centraal examen-cijfers onvoldoende en was het verschil tussen de schoolexamencijfers en centraal examencijfers te groot. De voorlopige analyses van de gegevens van 2011 laten geen verbetering zien. Op 23 juni 2011 heeft de inspectie de uitkomsten van deze risicoanalyse met het bevoegd gezag besproken. In dit gesprek is de grote inzet van het bevoegd gezag om de opbrengsten weer op het gewenste niveau te brengen duidelijk. De school evalueert het onderwijsproces in het najaar 2011 en januari 2012 middels een zelfevaluatie en een audit door externe beoordelaars. Zij beschikt over analyses van opbrengsten en voert verbeterplannen uit die aan concrete doelen gekoppeld zijn. Het werken aan verbeteringen is al in een eerder stadium gestart toen de resultaten van de afdeling vmbo-t in Harlingen als onvoldoende beoordeeld werden. Naar aanleiding van het gesprek van 23 juni 2011 is besloten een onderzoek uit te voeren in februari 2012 om eventuele tekortkomingen vast te stellen. In dit onderzoek wordt tevens nagegaan of de school aan enkele wettelijke voorschriften voldoet. Toezichthistorie De afdelingen havo en vwo zijn niet eerder door de inspectie onderzocht in het kader van het risicogericht toezicht omdat de resultaten geen aanleiding daartoe gaven. Wel is op de afdeling vmbo-t Harlingen in 2011 een kwaliteitsonderzoek uitgevoerd naar aanleiding van onvoldoende opbrengsten. Dit onderzoek leidde tot de conclusie dat er weliswaar tekortkomingen in de kwaliteit van het onderwijsproces op deze afdeling waren maar dat er in het onderwijsleerproces geen aanleiding was voor een oordeel zeer zwak. De afdeling kreeg het arrangement zwak. Voor de locatie Franeker was er voor de afdeling vmbo-t de afgelopen jaren een aangepast arrangement zwak. Onderzoeksopzet De inspectie heeft in de opzet van het onderzoek rekening gehouden met de zelfevaluatie en de audit die recent zijn uitgevoerd. De zelfevaluatie en de audit geven een aanduiding van de kwaliteit van het onderwijsproces. De inspectie kan de beoordelingen uit de zelfevaluatie en de audit niet als haar oordelen overnemen, maar gezien de omvang en onderbouwing van beide evaluaties acht de inspectie het verantwoord om deze te betrekken bij de beoordeling van de kwaliteit van het onderwijs en bij het vaststellen van arrangementen. In het onderzoek zijn daarom geen lesobservaties opgenomen en worden de indicatoren betreffende didactiek en afstemming in het leerproces niet beoordeeld. Van tevoren is bepaald dat er in twee situaties aanleiding kan zijn om op korte termijn een aanvullend onderzoek uit te voeren waarin de procesindicatoren beoordeeld worden: - indien de conclusies van de zelfevaluatie en de audit strijdig zijn met de informatie uit de gesprekken met leerlingen, docenten, zorgfunctionarissen en schoolleiding, en H /6 Pagina 3 van 9

4 - indien de overige te beoordelen indicatoren tot twijfels leiden over de kwaliteit van het onderwijsproces. In het huidige onderzoek heeft de inspectie de aangeleverde documenten onderzocht op de aspecten: - de ontwikkeling van de resultaten zoals die uit de trendanalyse van de inspectie blijkt; - de uitkomsten van de zelfevaluatie en de audit januari Het onderzoek bestond uit de volgende activiteiten: - Onderzoek en analyse van documenten en gegevens over de school die bij de inspectie aanwezig zijn. - Analyse van documenten die betrekking hebben op zelfevaluatie-activiteiten van de school en van andere documenten. - Gesprekken met leerlingen, docenten, teamleiders, zorgfunctionarissen, schoolleiding en bevoegd gezag. Toezichtkader De inspectie baseert zich bij haar onderzoeken op het Toezichtkader vo In het jaarwerkplan verantwoordt de inspectie welke wettelijke aspecten zijn onderzocht. Deze documenten zijn te vinden op Opbouw rapport In hoofdstuk 2 zijn de bevindingen uit het onderzoek naar de onderwijskwaliteit weergegeven. Dit wordt gevolgd door een paragraaf waarin het oordeel van de inspectie wordt toegelicht. Hoofdstuk 3 geeft het toezichtarrangement weer. H /6 Pagina 4 van 9

5 2. BEVINDINGEN 2.1 Kwaliteitsprofiel In onderstaande tabel vermeldt de inspectie welke indicatoren in dit onderzoek zijn betrokken en tot welke bevindingen het onderzoek heeft geleid. De nummering in de tabellen verwijst naar het volledige waarderingskader voortgezet onderwijs. De indicatoren met een asterisk zijn de normindicatoren; zij spelen een beslissende rol bij de beoordeling van de kwaliteit van het onderwijs. De bevindingen zijn weergegeven in de vorm van een score. De score geeft aan in welke mate de betreffende indicator gerealiseerd is. Legenda: 1. slecht 2. onvoldoende 3. voldoende 4. goed 5. niet te beoordelen (alleen bij opbrengsten) Resultaten 1.1 * De leerlingen behalen in de onderbouw het opleidingsniveau dat mag worden verwacht. 1.2 * De leerlingen lopen weinig vertraging op in de bovenbouw van de opleiding havo. 1.2 * De leerlingen lopen weinig vertraging op in de bovenbouw van de opleiding vwo. 1.3 * De leerlingen van de opleiding havo behalen voor het centraal examen de cijfers die mogen worden verwacht. 1.3 * De leerlingen van de opleiding vwo behalen voor het centraal examen de cijfers die mogen worden verwacht. 1.4 * Bij de opleiding havo zijn de verschillen tussen het cijfer voor het schoolexamen en het cijfer voor het centraal examen van een aanvaardbaar niveau. 1.4 * Bij de opleiding vwo zijn de verschillen tussen het cijfer voor het schoolexamen en het cijfer voor het centraal examen van een aanvaardbaar niveau. 5 Leerstofaanbod 2.1 * De aangeboden leerinhouden in de onderbouw voldoen aan de wettelijke vereisten. 2.2 * De aangeboden leerinhouden in de bovenbouw zijn dekkend voor de examenprogramma s. 2.3 * De school met een substantieel percentage taalzwakke leerlingen heeft bij alle vakken een aanbod aan leerinhouden dat past bij de talige onderwijsbehoeften van deze leerlingen. Tijd 3.3 De leerlingen maken efficiënt gebruik van de onderwijstijd. H /6 Pagina 5 van 9

6 Schoolklimaat 4.4 * De school heeft inzicht in de veiligheidsbeleving van leerlingen en personeel en in de incidenten die zich op het gebied van sociale veiligheid op de school voordoen. 4.7 * Het personeel van de school zorgt ervoor dat de leerlingen op een respectvolle manier met elkaar en anderen omgaan. 4.8 * De mentoren stimuleren het welbevinden en de motivatie van de leerlingen. Begeleiding 7.1 * De school gebruikt een samenhangend systeem van genormeerde instrumenten en procedures voor het volgen van de prestaties en de ontwikkeling van de leerlingen. Zorg 8.1 Op basis van een analyse van de verzamelde gegevens bepaalt de school tijdig de aard van de zorg voor de zorgleerlingen. 8.2 * De school voert de zorg planmatig uit. Kwaliteitszorg 9.1 De school heeft inzicht in de onderwijsbehoeften van haar leerlingenpopulatie. 9.2 De school evalueert jaarlijks de resultaten van de leerlingen. 9.3 De school evalueert regelmatig het onderwijsleerproces. 9.4 De school werkt planmatig aan verbeteractiviteiten. 9.5 De school borgt de kwaliteit van het onderwijsleerproces. 9.6 De school waarborgt de kwaliteit van het schoolexamen en van andere toetsinstrumenten. Wet- en regelgeving N1 Door of namens het bestuur is de vastgestelde schoolgids naar de inspectie gestuurd en deze schoolgids bevat de verplichte onderdelen (WVO art. 24a en 24c). N2 Door of namens het bestuur is het vastgestelde schoolplan naar de inspectie gestuurd en dit schoolplan bevat de verplichte onderdelen (WVO art. 24 en 24c). N3 Door of namens het bestuur is het vastgestelde zorgplan van het samenwerkingsverband naar de inspectie gestuurd en dit zorgplan bevat de verplichte onderdelen (WVO art. 10h). N4 Door of namens het bestuur zijn het Examenreglement en het PTA naar de inspectie gestuurd en beide voldoen inhoudelijk aan de wettelijke vereisten (Eindexamenbesluit art. 31). N5 De geplande onderwijstijd voldoet aan de wettelijke vereisten (WVO art. 10, lid 2; 10b, lid 2; 10d, lid 2; 10f, lid 3a; 11c, lid 1b; 12, lid 5). nee ja H /6 Pagina 6 van 9

7 2.2 Beoordeling Algemeen beeld De inspectie beoordeelt de kwaliteit van het onderwijs op de afdelingen havo en vwo van RSG Simon Vestdijk te Harlingen als zwak. Dit oordeel is gebaseerd op de volgende overwegingen. De opbrengsten zijn voor beide afdelingen, afgemeten aan de prestaties van de leerlingen over de afgelopen drie jaar, onvoldoende. De inspectie heeft de indicatoren betreffende het didactisch handelen en de afstemming niet beoordeeld. De zelfevaluatie en de audit leveren een gemengd beeld. Voor het inspectieoordeel is relevant dat de conclusie luidt dat op de volgende onderdelen verbetering noodzakelijk geacht wordt: op het stimuleren van leerlingen tot een actieve leerhouding en op de afstemming van het leerproces op individuele leerlingen. Van de overige onderzochte normindicatoren en de indicatoren uit de kwaliteitszorg wordt alleen indicator 2.3 betreffende het aanbod voor leerlingen met een taalachterstand als onvoldoende beoordeeld. De school leeft de onderzochte wet- en regelgeving na. Toelichting Het bovenstaande algemene oordeel van de inspectie wordt hieronder toegelicht. Daarbij komen voor zover van toepassing achtereenvolgens de in de inleiding genoemde aspecten aan bod: de opbrengsten, het onderwijsproces, de kwaliteitszorg en de wet- en regelgeving. 2.2 Beoordeling Algemeen In de context van de school zijn er geen bijzondere factoren die de negatieve ontwikkeling van de opbrengsten verklaren. De afgelopen jaren is de leeftijdsopbouw van het personeel veranderd, de gemiddelde leeftijd is lager geworden. Voor de toekomst heeft de directie wel zorg over het vervullen van vacatures voor met name de kernvakken. Het bevoegd gezag heeft in een vroeg stadium de risico s onderkend voor de resultaten van de afdelingen havo en vwo. Dit heeft echter niet kunnen voorkomen dat de opbrengsten in 2011 als onvoldoende door de inspectie zijn beoordeeld omdat effecten van maatregelen pas op termijn doorwerken in de resultaten. Het duurt enige jaren voor de effecten van een nieuw plaatsings- en determinatiebeleid zichtbaar zijn. Veranderingen van attitudes en klimaat hebben eveneens geen onmiddellijke gevolgen voor de resultaten. De gesprekken wijzen erop dat er hard gewerkt wordt aan de verbeteringen en dat docenten, teamleiders en schoolleiding sterk gemotiveerd zijn om betere resultaten te bereiken. Opbrengsten Het bevoegd gezag heeft onderkend dat de opbrengsten van verschillende afdelingen zich negatief ontwikkelden. Het rendement onderbouw dat altijd ruim voldoende was, zakte in 2010 onder de norm die hiervoor geldt. Inmiddels is dit kengetal weer op orde. Sinds kort wordt de Friese plaatsingswijzer gebruikt bij de intake van leerlingen. De school ziet al tekenen van een positieve invloed van het instrument, leerlingen worden nu beter geplaatst op niveaus die overeenstemmen met hun mogelijkheden. Voor de havo-afdeling geldt verder dat vanaf 2008 leerlingen te lang over de bovenbouw doen of geen diploma halen. Vanaf 2009 zijn de gemiddelde centraal examencijfers lager dan die van vergelijkbare scholen. De school is er wel in geslaagd om het verschil tussen schoolexamencijfers en centraal examencijfers binnen de toegestane marges te houden. Bij de vwo-afdeling doen vanaf 2010 de leerlingen ook te lang over de bovenbouw en zijn de centraal examencijfers ook te laag, maar voor deze afdeling geldt bovendien dat het verschil tussen schoolexamencijfers en centraal examencijfers te groot blijft. Als oorzaken van de onvoldoende resultaten worden ondermeer genoemd de verkeerde plaatsing van leerlingen in de onderbouw, een pedagogisch klimaat waarin te weinig van leerlingen geëist H /6 Pagina 7 van 9

8 werd, de onduidelijke doorgaande lijnen, het gebrek aan didactische ontwikkeling binnen de secties en de beperkte aandacht voor de analyses van de resultaten in de secties en het gebrek aan doelstellingen voor de resultaten. De onderkende risico s hebben geleid tot analyses en maatregelen. Gericht op de langere termijn houden de maatregelen een betere plaatsing en determinatie van leerlingen in, een versterking van het didactisch repertoire van docenten, de versterking van de doorgaande lijnen door het herpositioneren van de secties en het versterken van de opbrengstgerichte attitude van docenten. Op de korte termijn verwacht men positieve resultaten van meer aandacht voor leefregels en studiehouding, het beter volgen van leerlingprestaties, het sneller reageren op slecht presterende leerlingen, extra examentrainingen voor leerlingen en aanpassingen binnen de organisatie waardoor er meer sturing op resultaten kan plaatsvinden. De essentiële onderdelen van de kwaliteitszorg zijn in voldoende mate ontwikkeld en ingevoerd. Planning, uitvoering, evaluatie en aanpassing van de verbeteractiviteiten zijn daardoor goed mogelijk. Onderwijsproces De inspectie heeft de conclusies van de zelfevaluatie en de audit van eind 2011, begin 2012 op de school besproken. In beide evaluaties zijn het pedagogisch en didactisch handelen en de actieve en zelfstandige rol van de leerling beoordeeld. In de diverse gesprekken tijdens het inspectieonderzoek worden de conclusies bevestigd. Er is vooral meer aandacht nodig voor het didactisch handelen van docenten om de actieve rol van leerlingen te versterken. Dit blijkt uit de beoordelingen van de lessen op onderdelen als het zelf oplossingen laten expliciteren en reflecteren door leerlingen, het regelmatig controleren van leerlingen, het stimuleren van samenwerking en het afstemmen van het onderwijs op de individuele verschillen tussen leerlingen. De uitkomsten van de evaluaties worden binnen de teams en secties besproken en zullen naar verwachting tot aanscherping van de verbeteractiviteiten leiden. De posities van de secties is versterkt na enkele jaren waarin het werken teams meer op de voorgrond stond. Per vak zijn er analyses gemaakt van de resultaten. Deze hebben geleid tot uiteenlopende concrete acties om op korte termijn verbeteringen te bereiken. Secties en docenten zijn bezig de relatie tussen onder- en bovenbouw en tussen de vakken te versterken. De positieve effecten op het leergedrag van leerlingen door de aanscherping van de leefregels voor leerlingen worden door zowel leerlingen als docenten opgemerkt. Op basis van de informatie van de school beoordeelt de inspectie binnen het leerstofaanbod indicator 2.3 als onvoldoende. De reden is dat de ontwikkeling en vooral de implementatie van taalbeleid dat gericht is op de aandacht voor taal in alle vakken nog onvoldoende gerealiseerd is. De school beschikt wel over landelijk genormeerde toetsen voor taal en rekenen waardoor zij zich kan spiegelen aan landelijke normen en ook per klas en per leerling niveaus kan vaststellen. Overige aspecten De overige onderzochte aspecten leiden niet tot negatieve beoordelingen. Alle betrokkenen evenals verschillende enquêtes wijzen op een prettig en veilig klimaat voor iedereen. De leerlingenzorg functioneert goed. Zo nodig zijn er handelingsplannen voor leerlingen met sociaal-emotionele problemen en is een structuur om de leerlingbesprekingen effectief te laten verlopen. Het leerlingvolgsysteem speelt een belangrijke rol bij het tijdig signaleren van problemen. Als volgende stap zouden ook leerlingen die op cognitief gebied een risico vormen via het volgsysteem gesignaleerd moeten worden. De kwaliteitszorg is de afgelopen jaren verder ontwikkeld en vormt de basis voor het gericht kunnen werken aan verbeteringen en het borgen van bereikte resultaten. Belangrijk binnen de kwaliteitszorg is de aandacht voor de individuele docenten. Periodiek worden resultaten met hen besproken en vervolgens worden er afspraken gemaakt over te bereiken doelen. De teamleiders hebben geleidelijk aan een meer aansturende en kwaliteitsbewakende rol gekregen. Hierdoor is het mogelijk per sectie of docent directer te sturen op resultaat. Het draagvlak voor deze ontwikkeling onder docenten is voldoende groot. H /6 Pagina 8 van 9

9 2. TOEZICHTARRANGEMENT De kwaliteit van het onderwijs op de afdelingen havo en vwo vertoont belangrijke tekortkomingen in de opbrengsten en mogelijk in het onderwijsproces en wordt als zwak beoordeeld. Om deze reden kent de Inspectie van het Onderwijs aan deze afdelingen een aangepast arrangement zwak toe. Beide afdelingen vallen onder intensief toezicht. Aan het begin van het schooljaar 2012/2013 onderzoekt de inspectie de kwaliteit van de opbrengsten opnieuw. In het onderzoek gebruikt de inspectie: - de opbrengstenkaart van 2012; - de door de school aan te leveren analyses van de examenresultaten van 2012; - zo mogelijk ook door de school aangeleverde gegevens betreffende de ontwikkeling van de rendementsgegevens. Indien de resultaten daartoe aanleiding geven onderzoekt de inspectie het onderwijsleerproces door middel van lesobservaties. Op grond van de uitkomsten van dit onderzoek kunnen de arrangementen voor de afdelingen havo en vwo dan eventueel worden aangepast. Het bevoegd gezag herkent zich in de bevindingen van de inspectie en onderschrijft de noodzaak maatregelen te nemen die opheffing van de geconstateerde tekortkomingen als doel hebben. H /6 Pagina 9 van 9