Nederlandse Referentielaboratorium voor Enzymen. Bio-Rad QC symposium. 4 oktober 2011

Transcriptie

1 Nederlandse Referentielaboratorium voor Enzymen Bio-Rad QC symposium 4 oktober 2011 Dr. Paul Franck Nederlandse Referentie Laboratorium voor Enzymen Lab West / HagaZiekenhuis Den Haag

2 30 jaar IFCC standaardisatie enzymen 1980: IFCC referentiemethoden voor ALAT, ASAT, CK en GGT bij 30 C. Niet voor ALFO, Amylase en LD. 1994: 37 C officiële incubatie temperatuur voor IFCC referentiemethoden. Fysiologische lichaamstemperatuur Invloed van industrie: 37 snellere reactie / minder substraat / hulpenzymen Herenigd Duitsland koos voor 37 C. Was 25 C West en 37 C Oost. 1999: Onderzoek transformatie IFCC referentie methoden 30 naar 37 C. Wereldwijd netwerk van referentielaboratoria (n=13), o.a. HagaZiekenhuis : Publicatie nieuwe IFCC referentiemethoden 37 C met referentiewaarden voor de kaukasische populatie. Clin. Chem. Lab. Med: Part 1 tm 9 inclusief ALFO, Amylase en LD : (Primaire) Referentie materialen ontwikkeld en voorzien van targetwaarden IFCC referentiemethoden.

3 IFCC Referentie Methoden voor Enzymen Naam EC nummer IFCC Referentie Methoden ALAT Alanine Aminotransferase EC AF Alkalische Fosfatase EC AMYL Alfa Amylase EC ASAT Aspartaat Aminotransferase EC CK Creatinine Kinase EC GGT Gamma Glutamyltransferase EC LDH Lactaat Dehydrogenase EC Clin Chem Lab Med. 2002; 40(7) : Clin Chem Lab Med. 2011; 49(9): Clin Chem Lab Med. 2006; 44(9): ClinChemLab Med ; 40(7): Clin Chem Lab Med. 2002; 40(6): Clin Chem Lab Med. 2002; 40(7): Clin Chem Lab Med. 2002; 40(6):

4 Oorsprong: regio harmonisatie enzymen 1996: Harmonisatie Enzymen regio Rond Vliet en Oude Rijn (n=19) ALAT, ALFO, Amylase, ASAT, CK, GGT en LD 1998: Publicatie resultaten : Multicenter harmonization of common enzyme results by fresh patient-pool sera. Paul F.H. Franck, Gerard Steen, Arnold J.P.F. Lombarts, John H.M. Souverijn, and Robert K.A. van Wermeskerken. Clinical Chemistry 44: : Ongeveer 50% van de Nederlandse NVKC regio s harmoniseren volgens het model Rond Vliet en Oude Rijn en gebruiken dezelfde referentiewaarden. 2008: regio Rond Vliet en Oude Rijn is gestandaardiseerd op IFCC referentie methoden en IFCC referentie waarden

5 Spreiding van ALAT in patiënten pool sera

6 Spreiding van GGT in patiënten pool sera

7 Harmonisatie versus Standaardisatie Harmonisatie: vergelijkbare nauwkeurige resultaten maar nog geen Standaardisatie: Juiste vergelijkbare nauwkeurige resultaten

8 Regionale Rondzending LDH maart 2006: 6 patiënten monsters LDH voor IFCC / SKML standardisatie LDH na IFCC / SKML standaardisatie In d iv id u e e l L a b o r a t o r iu m U /l In d iv id u e e l L a b o ra t o r iu m U /l Bronovo Diac. Leiden JKZ-RKZ Lange Land Leyenburg LUMC MCH_A MCH_W Rijnland Gemid. IFCC Consensus Regio U/l IFCC methode Referentielaboratorium U/l

9 Regionale Rondzending Amylase maart 2006: 6 patiënten monsters Amylase voor IFCC / SKML standaardisatie Amylase na IFCC / SKML standaardisatie Individueel Laboratorium U /L In d iv id u e e l L a b o ra to riu m U /l Bronovo Diac. Leiden JKZ-RKZ Lange Land Leyenburg LUMC MCH_A MCH_W Rijnland Gemid. IFCC Consensus Regio U/l IFCC methode Referentielaboratorium U/l

10 Regionale Rondzending ALAT maart 2006: 6 patiënten monsters 400 ALAT voor IFCC / SKML standaardisatie 400 ALAT na IFCC / SKML Standaardisatie In d iv id u e e l L a b o ra to riu m In d iv id u e e l L a b o ra to r iu m U /l Bronovo Diac. Leiden JKZ-RKZ Lange Land Leyenburg LUMC MCH_A MCH_W Rijnland Gemid. IFCC Consensus Regio U/l IFCC methode Referentielaboratorium U/l

11 Traceerbaarheid en dagelijkse praktijk Referentiemethoden zijn dan wel de gouden standaard maar zijn niet praktisch. Referentiematerialen zijn praktisch. Zij kunnen op ieder analysesysteem worden geanalyseerd. Resultaat wordt vergeleken met de targetwaarde gevonden met de IFCC referentiemethoden. Patiënten resultaten zijn hierdoor traceerbaar / herleidbaar naar IFCC referentiemethoden.

12 Certified Reference Materials (CRM) Primaire CRM /standaard: IRMM en IFCC (C-RSE en netwerk enzymen referentielaboratoria) Secundaire CRM s / standaarden: Calibratoren diagnostica fabrikanten Verificatoren o.a. enzym verificator 2003 en 2007 QC rondzend materialen o.a. Combi Algemene Chemie 2005

13 IFCC Referentie Methoden en CRM s voor Enzymen Naam EC nummer ALAT Alanine Aminotransferase EC AF Alkalische Fosfatase EC AMYL Alfa Amylase EC ASAT Aspartaat Aminotransferase EC CK Creatinine Kinase EC GGT Gamma Glutamyltransferase EC IFCC Referentie Methoden Clin Chem Lab Med. 2002; 40(7) : Clin Chem Lab Med ; 49(9): IFCC / IRMM Primaire CRM IFCC targetwaarde ERD AD 454 / IFCC 186,0 U/l In ontwikkeling Clin Chem Lab Med. 2006; 44(9): ERD AD 456 / IFCC U/l Clin Chem Lab Med ; 40(7): Clin Chem Lab Med. 2002; 40(6): Clin Chem Lab Med. 2002; 40(7): ERD AD 457 / IFCC 104,6 U/l ERD AD 455 / IFCC 101 U/l ERD AD 452 / IFCC 114,1 U/l LDH Lactaat Dehydrogenase EC Clin Chem Lab Med. 2002; 40(6): ERD AD 453 / IFCC 502 U/l

14 Commuteerbare stabiele materialen Gedragen zich als patiënten monsters Vergelijkende koppel / tweeling studies. Constante reproduceerbare kwaliteit Stabiel in opslag. Spiken met dezelfde (recombinant) enzymen van humane oorsprong.

15 Tweeling studie: Vergelijking patiënten - en kandidaat rondzendmonsters LDH Analyser Fabrikant 2 Analyser Fabrikant 1 Baadenhuijsen et al 2008

16 SKML project Kalibratie : Kalibratie 2000 project: harmoniseren van de verschillende analyse methoden via commuteerbare rondzendmaterialen. 2003: Secundaire enzym CRM / enzym trueness verificator E op de markt voorzien van gemiddelde regionale targetwaarden. 2004: IFCC Referentielaboratoria (Milaan, Hannover en Den Haag) voorzien SKML enzym verificator E van officiële IFCC targetwaarden 2005: Start Combi Algemene Chemie met rondzending van commuteerbare monsters met IFCC targetwaarden door Referentielaboratorium van het HagaZiekenhuis.

17 IFCC Referentie Methoden en CRM s voor Enzymen Naam EC nummer ALAT Alanine Aminotransferase EC AF Alkalische Fosfatase EC AMYL Alfa Amylase EC ASAT Aspartaat Aminotransferase EC CK Creatinine Kinase EC GGT Gamma Glutamyltransferase EC IFCC Referentie Methoden Clin Chem Lab Med. 2002; 40(7) : Clin Chem Lab Med ; 49(9): IFCC / IRMM Primaire CRM IFCC targetwaarde ERD AD 454 / IFCC 186,0 U/l SKML Trueness Verificator IFCC targetwaarde Batch U/l In ontwikkeling Batch U/l Consensus gebruikers ERD AD 456 / IFCC Batch U/l 266 U/l Clin Chem Lab Med. 2006; 44(9): U/l 266 U/l Clin Chem Lab Med ; 40(7): Clin Chem Lab Med. 2002; 40(6): Clin Chem Lab Med. 2002; 40(7): ERD AD 457 / IFCC 104,6 U/l ERD AD 455 / IFCC 101 U/l ERD AD 452 / IFCC 114,1 U/l Batch U/l Batch U/l Batch U/l LDH Lactaat Dehydrogenase EC Clin Chem Lab Med. 2002; 40(6): ERD AD 453 / IFCC 502 U/l Batch U/l

18 Nederlandse Referentie Laboratorium voor enzymen hoogste metrologische norm van traceerbaarheid ISO en IVD98/79/EC

19 KCHL - HagaZiekenhuis CKCL - MC Haaglanden Lab West vanaf 1 juli 2011 Trombosedienst s-gravenhage e.o. Onderdeel is Nederlands Referentie Laboratorium voor Enzymen

20 Referentie Laboratorium Den Haag Combi Rondzending 2008 Pool A Combi Rondzending 2008 Pool B Primaire IFCC CRM SKML trueness verificator

21 Rondzending voor Referentie Laboratoria RELA U/l U/l Nummer 38 = Referentie Laboratorium Den Haag : zie IFCC RELA surveys

22 SKML rondzending Combi Algemene Chemie Sera gemengd uit één laag (A) en één gespiket hoog (B) patiënten poolserum 24 x per jaar. Voorraad ingevroren -70 C. Controle via nationale SKML / IFCC standaardisatie. Juistheid via targetwaarden door IFCC referentiemethoden. ASAT, Amylase, ALAT, GGT, CK en LDH. ALFO per Veel laboratoria gebruiken wel IFCC methoden. Echter zij zijn nog steeds op onjuiste wijze geharmoniseerd. Met name LD en Amylase! Referentie waarden voor patiënten verschillen.

23 Naam EC nummer ALAT Alanine Aminotransferase EC AF Alkalische Fosfatase EC AMYL Alfa Amylase EC ASAT Aspartaat Aminotransferase EC CK Creatinine Kinase EC GGT Gamma Glutamyltransferase EC IFCC Referentie Methoden voor Enzymen IFCC Referentie Methoden Clin Chem Lab Med. 2002; 40(7) : Clin Chem Lab Med ; 49(9): Referentiewaarden Kaukasische populatie V < 34 U/l M < 45 U/l V < 98 U/l M < 115 U/l IFCC / IRMM Primaire CRM IFCC targetwaarde ERD AD 454 / IFCC 186,0 U/l SKML Trueness Verificator IFCC targetwaarde Batch U/l In ontwikkeling Batch U/l Consensus gebruikers ERD AD 456 / IFCC Batch U/l 266 U/l Clin Chem Lab Med. V < 107 U/l 2006; 44(9): M < 107 U/l 546 U/l 266 U/l Clin Chem Lab Med ; 40(7): Clin Chem Lab Med. 2002; 40(6): Clin Chem Lab Med. 2002; 40(7): V < 31 U/l M < 35 U/l V < 145 U/l M < 171 U/l V < 38 U/l M < 55 U/l ERD AD 457 / IFCC 104,6 U/l ERD AD 455 / IFCC 101 U/l ERD AD 452 / IFCC 114,1 U/l Batch U/l Batch U/l Batch U/l LDH Lactaat Dehydrogenase EC Clin Chem Lab Med. 2002; 40(6): V < 247 U/l M < 248 U/l ERD AD 453 / IFCC 502 U/l Batch U/l

24 Regio-overzichten uniforme referentiewaarden

25 Referentiewaarden Regio = IFCC exact Regio IFCC Regio Den Haag / Leiden 2011 Den Haag / Leiden vanaf 1 juli 2008 ALAT v m ALFO v m Amylase v m ASAT v m CK v m GGT v m LDH v m

26 tenslotte Nederlands referentie laboratorium speelt een belangrijke rol bij de standaardisatie van de enzym resultaten in Nederland. Door de recente introductie van de referentiemethode voor alkalische fosfatase (ALFO) zijn alle belangrijke algemene enzym bepalingen IFCC gestandaardiseerd. Oproep: Nederland standaardiseer je referentiewaarden voor enzymen: neem IFCC aanbevolen referentiewaarden! per 1 januari 2012!

27 Einde Dank voor uw aandacht