Veranderingen in toezicht en risicomanagement. Emiel Roozen CFO Delta Lloyd Groep

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Veranderingen in toezicht en risicomanagement. Emiel Roozen CFO Delta Lloyd Groep"

Transcriptie

1 Veranderingen in toezicht en risicomanagement Emiel Roozen CFO Delta Lloyd Groep ACIS- UvA symposium, 6 september 2012

2 Agenda I. Turbulente marktomstandigheden II. Toegenomen levensverwach8ng III. Rentecurves IV. Veranderingen in toezicht V. Conclusies

3 Instabiele omgeving voor verzekeraars

4 Historisch lage rente Laagste 10- jaars rente sinds 16e eeuw De rente is op dinsdag 17 januari 2012 gezakt naar het laagste niveau sinds het begin van de renteregistra8e, het jaar Bron: Nederland De schatkist van Europa, uitgeverij Balans, wegwijs.nl

5 Maar is dit ook de laagste rente? JP US ECB AAA

6 Agenda I. Turbulente marktomstandigheden II. Toegenomen levensverwach8ng III. Rentecurves IV. Veranderingen in toezicht V. Conclusies

7 Langleven risico

8 Langleven structureel onderschat Prognose sterqekansen man 65 jaar

9 Ontwikkeling bevolkingsomvang in Nederland

10 Verdere toename levensverwachtng: dubbele vergrijzing RectangularisaTe Expansie Bron: CBS

11 Agenda I. Turbulente marktomstandigheden II. Toegenomen levensverwach8ng III. Rentecurves IV. Veranderingen in toezicht V. Conclusies

12 Wat is risicovrij op de lange termijn? Zonder ingrijpen Met bestaande plannen Inclusief ingrijpen in kosten van vergrijzing (zorg/pensioen) Bron: Endgame, John Mauldin & Jonathan Tepper, p117

13 Case: hypotheken De funding gap in hypotheken : 975 miljard hypotheken/leningen 500 miljard bancaire besparingen

14 ECB landen risico zeer divers Solvency I : ECB AAA risicovrij Solvency II : ECB landen risicovrij

15 ECB AAA curve risicovrij? Sprea d 65 bps Spread - 15 bps

16 Waardering lange termijn verplichtngen

17 Agenda I. Turbulente marktomstandigheden II. Toegenomen levensverwach8ng III. Rentecurves IV. Veranderingen in toezicht V. Conclusies

18

19 Grootste veranderingen binnen Solvency II Risico in plaats van volume gebaseerd kapitaalsysteem Marktwaarde principe voor de gehele balans Vola8ele resultaten Wat is de marktwaarde van een verzekeringscontract? Gedetailleerde publieke informate over risico posites Eén Europees raamwerk, met in principe een toezichthouder Maar óók een extra Europese toezichthouder Reguliere analyse van kapitaalposite en risico s (ORSA) Gedetailleerde vastlegging van besluitvorming processen Eén systeem voor risico metng kan tot lemming gedrag leiden Risico op macro- economische onevenwich8gheden

20 Marktwaarde verzekering contract Hoe bepaal je de marktwaarde van een contract dat meer dan twintg jaar loopt en allerlei garantes bevat? Verzekeraar kan beleggingen aanhouden tot expiratedatum, maar de beleggingen worden op verkoopwaarde gewaardeerd Er is een correcte nodig voor deze opte die de verzekeraar heeq als gevolg van de lange termijn relate met de klant: Counter Cyclical Premium ( CCP ) Matching premium Hypotheken en LOS lijken hiervoor een typische categorie Extrapola8e curves ( UFR 4,2% )

21 Verschil hypotheek en kapitaalmarkt rente Lange termijn hypotheken matchen lange termijn verlichtngen

22 Solvency II strategische keuzes noodzakelijk Is dit regime economische haalbaar Keuze intern model, standaard model Verhuizing van hoofdzetel (Pruden8al) Zijn garan8es betaalbaar onder dit regime? Kan een verzekeraar nog wel kapitaalverschaffer zijn? Lemming gedrag van verzekeraars aan beleggingskant Model belangrijker dan eigen inzichten en visie Macro economische risico s, zoals onderschajng risico staatspapier Pro- cyclisch gedrag Van onvolkomenheden in S- II raamwerk zal door andere marktpartjen geprofiteerd gaan worden Transparan8e eisen in Solvency II van risico informa8e Economische afwegingen wijken af van toezicht

23 Beleggingsmix adankelijk van risicopercepte Fictief voorbeeld

24 Towers Watson: Garan+e producten zullen 10-15% in kosten s+jgen indien het matching principe niet wordt toegestaan Kapitaal Product GaranTes DIL, Pensioen koopsom, AOV Risico transfer Schade, Lijfrente, Spaarhypotheek Vermogens- opbouw Banksparen, DC pensioen, Fondsen, beleggingsverz., PPI 24 Zijn consumenten bereid te betalen voor garan+es Wie wil er nog garan+es geven?

25 Solvency II informate overload

26 Agenda I. Turbulente marktomstandigheden II. Toegenomen levensverwach8ng III. Rentecurves IV. Veranderingen in toezicht V. Conclusies

27 Conclusie Risicomanagement is essenteel voor verzekeraars Verzekeraars zijn verschaffers van zekerheid en garantes Wil de consument blijven betalen voor zekerheid Marktwaarde principe consistent toepassen Beleggingen met risico vragen veel kapitaal onder dit regime Wie gaat risicodragend lange termijn kapitaal verschaffen?

Vergelijking verzekeraars en banken

Vergelijking verzekeraars en banken Vergelijking verzekeraars en banken Level playing field vanuit toezicht en kapitaaleisen? Presentatie door drs. Juriaan Borst AAG ACIS Symposium - Universiteit van Amsterdam 5 september 2014 2014 Towers

Nadere informatie

Solvency II: Impact op Financiële instellingen

Solvency II: Impact op Financiële instellingen Solvency II: Impact op Financiële instellingen Op weg naar een risico georiënteerde financiële branche Eye on Insurance 9 December 2009 Niek Hoek Agenda Belang risico management voor financiële instellingen

Nadere informatie

Verzekeraars, Lange-Termijn Garanties Investeringen en Toezicht De curve kwestie. Theo Berg

Verzekeraars, Lange-Termijn Garanties Investeringen en Toezicht De curve kwestie. Theo Berg Verzekeraars, Lange-Termijn Garanties Investeringen en Toezicht De curve kwestie Theo Berg Veranderende kapitaal regimes Sinds begin jaren 70 Solvency I regime: Wettelijk kader en volume gedreven In Nederland

Nadere informatie

Jaarcijfers 2012. 6 maart 2013

Jaarcijfers 2012. 6 maart 2013 Jaarcijfers 2012 6 maart 2013 Overzicht Klantbelang gediend met stevig financieel fundament Resultaat 255 miljoen Dividendvoorstel 88 miljoen Solvabiliteit 293% Kosten verder verlaagd met 6% Eigen Vermogen

Nadere informatie

Lijfrente: polishouders vergelijken niet en laten duizenden euro s liggen

Lijfrente: polishouders vergelijken niet en laten duizenden euro s liggen Lijfrente: polishouders vergelijken niet en laten duizenden euro s liggen Bezitters van een lijfrenteverzekering kunnen (tien)duizenden euro s besparen door aanbieders van lijfrente-uitkeringen goed te

Nadere informatie

Van Johan de Witt naar Solvency II: Waerdije van Lyfrenten

Van Johan de Witt naar Solvency II: Waerdije van Lyfrenten Amsterdam School of Economics Van Johan de Witt naar Solvency II: Waerdije van Lyfrenten Prof. dr. Roger J. A. Laeven 24 april 2013 Van Johan de Witt naar Solvency II: Waerdije van Lyfrenten woensdag 24

Nadere informatie

Nieuwe verhoudingen in het financieren van woningen

Nieuwe verhoudingen in het financieren van woningen Nieuwe verhoudingen in het financieren van woningen Naar nieuwe verhoudingen in het Wonen OTB Platform 31 Wooncongres 2015 Paul de Vries Senior Woningmarkteconoom Rabobank Kennis en Economisch onderzoek

Nadere informatie

Netto resultaat H1 163 miljoen Actieve benadering klanten beleggingsverzekeringen in volle gang

Netto resultaat H1 163 miljoen Actieve benadering klanten beleggingsverzekeringen in volle gang Netto resultaat H1 163 miljoen Actieve benadering klanten beleggingsverzekeringen in volle gang Toelichting op de halfjaarcijfers 2011 door: Jos Baeten, Voorzitter Raad van Bestuur Roel Wijmenga, CFO Ontwikkelingen

Nadere informatie

Same risks, same rules, same capital

Same risks, same rules, same capital Same risks, same rules, same capital Toespraak door Leo De Boer, directeur Verbond van Verzekeraars, tijdens het ACISsymposium Verzekeraars versus Banken versus Pensioenfondsen op 5 september 2014 in Amsterdam.

Nadere informatie

Regelgeving versus sturing: De spagaat van een verzekeraar. Annemarie Mijer 7 november 2013

Regelgeving versus sturing: De spagaat van een verzekeraar. Annemarie Mijer 7 november 2013 Regelgeving versus sturing: De spagaat van een verzekeraar Annemarie Mijer 7 november 2013 Wet- en regelgeving in een overgangsfase Solvency I Interim Measures TSC ERB Solvency II 2014 2016 2 De spagaat

Nadere informatie

Delta Lloyd: Goed eerste kwartaal met toonaangevende nieuwe productie

Delta Lloyd: Goed eerste kwartaal met toonaangevende nieuwe productie Interim management statement: Eerste drie maanden van 2014 Persbericht Amsterdam, 8 mei 2014 Delta Lloyd: Goed eerste kwartaal met toonaangevende nieuwe productie Groei jaarpremies: NAPI +16%; hypotheekproductie

Nadere informatie

Oudedagsvoorziening nu en straks. Casper van Ewijk Netspar & Universiteit van Amsterdam

Oudedagsvoorziening nu en straks. Casper van Ewijk Netspar & Universiteit van Amsterdam Oudedagsvoorziening nu en straks Casper van Ewijk Netspar & Universiteit van Amsterdam SER, 24 juni 2014 Agenda Internationaal perspectief Probleemanalyse Houdbaarheid Maatschappelijke trends Keuzes voor

Nadere informatie

Eerste kwartaal 2011: Stabiel commercieel resultaat in combinatie met hogere embedded value en solvabiliteit

Eerste kwartaal 2011: Stabiel commercieel resultaat in combinatie met hogere embedded value en solvabiliteit Amsterdam, 17 mei : Stabiel commercieel resultaat in combinatie met hogere embedded value en solvabiliteit Bruto premie-inkomen stabiel op 1,5 miljard 1 Commerciële resultaten: o NAPI 2 met 2% gestegen

Nadere informatie

Welkom Perspresentatie jaarcijfers ASR 2011

Welkom Perspresentatie jaarcijfers ASR 2011 Welkom Perspresentatie jaarcijfers ASR 2011 Jos Baeten, voorzitter Raad van Bestuur Roel Wijmenga, CFO 29 februari 2012 ASR in 2011 Resultaat 212 miljoen Dividendvoorstel 71 miljoen Solvabiliteit naar

Nadere informatie

Kern van het verzekeren in de knel

Kern van het verzekeren in de knel Kern van het verzekeren in de knel Uitgesproken door Leo De Boer, directeur Verbond van Verzekeraars, tijdens het UvA Minisymposium Verzekeraars en langetermijngaranties en investeringen Op 6 september

Nadere informatie

Amsterdam School of Economics Actuaris Maakt Garanties Waar?! Prof. dr. Roger J. A. Laeven

Amsterdam School of Economics Actuaris Maakt Garanties Waar?! Prof. dr. Roger J. A. Laeven Amsterdam School of Economics Actuaris Maakt Garanties Waar?! Prof. dr. Roger J. A. Laeven 2 oktober 2012: Actuarisdag ACTUARIS MAAKT GARANTIES WAAR?! Actuarisdag dinsdag 2 oktober 2012 door Prof. dr.

Nadere informatie

Uw lijfrente komt tot uitkering. verzekering bedrijfsrisico hypotheek pensioen

Uw lijfrente komt tot uitkering. verzekering bedrijfsrisico hypotheek pensioen Uw lijfrente komt tot uitkering verzekering bedrijfsrisico hypotheek pensioen Uw lijfrenteverzekering of lijfrenterekening komt binnenkort tot uitkering. Een mooi en belangrijk moment. Jaren geleden heeft

Nadere informatie

Hoe te beleggen onder Solvency II regelgeving t.a.v. verdiscontering verplichtingen?

Hoe te beleggen onder Solvency II regelgeving t.a.v. verdiscontering verplichtingen? Hoe te beleggen onder Solvency II regelgeving t.a.v. verdiscontering verplichtingen? 1 Impact regelgeving t.a.v. beleggingsbeleid! "! # $ %&! $' (" ' )* + *! " &,!,, --- 2 Verdisconteringscurve: van economisch

Nadere informatie

Een illiquiditeitspremie bij de waardering van verzekeringsverplichtingen

Een illiquiditeitspremie bij de waardering van verzekeringsverplichtingen drs. Jenneke Meijer Scriptie Jenneke Meijer 27 mei 2011 Onder begeleiding van: Prof. dr. ir. M. H. Vellekoop Prof. dr. R Kaas Drs. P. ter Berg Dr. W. J. Willemse Een illiquiditeitspremie bij de waardering

Nadere informatie

Zelfstandigen zonder pensioen(fonds)

Zelfstandigen zonder pensioen(fonds) Zelfstandigen zonder pensioen(fonds) Fieke van der Lecq, APG-leerstoel, EUR/ESE Alwin Oerlemans, APG PensioenNetwerkGroep Amsterdam, 16 september 2014 PROGRAMMA Terugblik op dit (politieke) dossier Wat

Nadere informatie

2013: de uitdaging blijft

2013: de uitdaging blijft 2013: de uitdaging blijft 2013: Het jaar van de slang Aan de andere kant van het spectrum in de dierenriem is de slang het symbool van yin energie (koel / wijfje). De slang is een wijs teken, dat raadselachtig

Nadere informatie

Consumenteninformatie van de Autoriteit Financiële Markten. Loop geen onnodig risico. Beleggings- verzekeringen

Consumenteninformatie van de Autoriteit Financiële Markten. Loop geen onnodig risico. Beleggings- verzekeringen Consumenteninformatie van de Autoriteit Financiële Markten Loop geen onnodig risico Beleggings- verzekeringen Voor wie is deze folder? Deze folder is voor iedereen die een beleggingsverzekering wil afsluiten.

Nadere informatie

Inleiding over het Thema:

Inleiding over het Thema: Inleiding over het Thema: Solvency II VSAE Actuariaat congres Ester Lamerikx 20 september 2011 2011 Towers Watson. All rights reserved. Agenda Solvency I Financieel Toetsingskader voor pensioenfondsen

Nadere informatie

152 De Pensioenwereld in 2015

152 De Pensioenwereld in 2015 16 152 De Pensioenwereld in 2015 Ontwikkelingen in de pensioenmarkt 153 Pensioenproducten standaardiseren, gedegen vergelijking blijft noodzakelijk Auteurs: Olivier Roodenburg en Marcel Schep Het pensioenlandschap

Nadere informatie

Solvency voor pensioenfondsen. Actuariaatcongres 2011 VSAE Agnes Joseph

Solvency voor pensioenfondsen. Actuariaatcongres 2011 VSAE Agnes Joseph Actuariaatcongres 2011 VSAE Agnes Joseph Agenda Pensioenfondsen Huidig toezicht op Nederlandse pensioenfondsen Europees toezicht financiële instellingen Solvency II voor pensioenfondsen Tot slot: Aangekondigde

Nadere informatie

Langleven Herverzekering voor Pensioenfondsen en Verzekeraars: Case Study en Ervaringen uit Praktijk

Langleven Herverzekering voor Pensioenfondsen en Verzekeraars: Case Study en Ervaringen uit Praktijk Langleven Herverzekering voor Pensioenfondsen en Verzekeraars: Case Study en Ervaringen uit Praktijk Olav Cuiper RGA Reinsurance Company Ltd. & Hen Veerman Triple A Risk Finance Pensioenfondsen in zwaar

Nadere informatie

Obligaties hebben hun eigen wil. Antoon Pelsser

Obligaties hebben hun eigen wil. Antoon Pelsser Obligaties hebben hun eigen wil Antoon Pelsser Inhoud Wat is de rente termijnstructuur? Fitten van een obligatiecurve Hedgen met bonds en swaps 2 Principes Risicovrij Curve moet waarde weergeven van risicovrije

Nadere informatie

De toekomst van het Nederlandse pensioenstelsel Dick Sluimers Voorzitter Raad van Bestuur APG

De toekomst van het Nederlandse pensioenstelsel Dick Sluimers Voorzitter Raad van Bestuur APG De toekomst van het Nederlandse pensioenstelsel Dick Sluimers Voorzitter Raad van Bestuur APG KNVG Maarssen 4 september 2012 Agenda 1) Wie is APG? 2) Ontwikkelingen van vandaag 3) Uitdagingen voor morgen

Nadere informatie

Vervolg solvabiliteitsrichtlijnen DNB vanaf 2010

Vervolg solvabiliteitsrichtlijnen DNB vanaf 2010 Vervolg solvabiliteitsrichtlijnen DNB vanaf 2010 Ontwikkelde oplossingen voor FOV-leden Out of the box actuaries and risk professionals 1 SOLVENCY II In 2012 zal de Europese Commissie (EC) het huidige

Nadere informatie

EIGEN RISICO BEOORDELING (ERB) IORP II JASPER HOOGENSTRAATEN 27 SEPTEMBER 2018

EIGEN RISICO BEOORDELING (ERB) IORP II JASPER HOOGENSTRAATEN 27 SEPTEMBER 2018 EIGEN RISICO BEOORDELING (ERB) IORP II JASPER HOOGENSTRAATEN 27 SEPTEMBER 2018 Impact op uw fonds? 2 Inspanningen van toezichthouders nemen toe 3 Agenda Wat is de ERB en waarom eigenlijk? Vereisten in

Nadere informatie

Titel Dia met tekst. Wonen in Thomas Ploemen Ferd Latour. Thomas Ploemen. Ferd Latour

Titel Dia met tekst. Wonen in Thomas Ploemen Ferd Latour. Thomas Ploemen. Ferd Latour Titel Dia met tekst Wonen in 2030 Thomas Ploemen Ferd Latour 1 Thomas Ploemen Ferd Latour Agenda Wonen in 2030? Waarom kijken we zo ver vooruit? Hoe Wonen en Werken mensen in 2030 Methode Resultaten Uitwerken

Nadere informatie

Delta Lloyd Groep. Duurzaam ondernemen bij Delta Lloyd Groep. Nyenrode Business Universiteit, 28 mei 2010

Delta Lloyd Groep. Duurzaam ondernemen bij Delta Lloyd Groep. Nyenrode Business Universiteit, 28 mei 2010 Delta Lloyd Groep Duurzaam ondernemen bij Delta Lloyd Groep Nyenrode Business Universiteit, 28 mei 2010 Aanwezige leden van de Raad van Bestuur Niek Hoek CEO Emiel Roozen CFO Voorzitter van de Raad van

Nadere informatie

Kasterlee, studieavond KVK, dinsdag 20 januari 2009

Kasterlee, studieavond KVK, dinsdag 20 januari 2009 Kasterlee, studieavond KVK, dinsdag 20 januari 2009 1 Inleiding Rosita Mares Voorzitter KVK 2 Hoe veilig zijn levensverzekeringen? Wim Aurousseau Verantwoordelijke Asset Management, Delta Lloyd Life Tak

Nadere informatie

Planning toezichtthema s verzekeraars

Planning toezichtthema s verzekeraars Planning toezichtthema s verzekeraars 2014 dec Q1 jan feb mrt Q2 apr mei jun 2015 jul Q3 Q4 aug sept okt nov dec jan 2016 Q1 feb mrt De Nederlandse financiële sector voldoet tijdig en adequaat aan nieuwe

Nadere informatie

Beleggingen institutionele beleggers 1,5 biljoen euro in 2010

Beleggingen institutionele beleggers 1,5 biljoen euro in 2010 11 Beleggingen institutionele beleggers 1,5 biljoen euro in John Gebraad Publicatiedatum CBS-website: 3-11-211 Den Haag/Heerlen Verklaring van tekens. = gegevens ontbreken * = voorlopig cijfer ** = nader

Nadere informatie

Verkopersavond 5 juni 2012

Verkopersavond 5 juni 2012 Verkopersavond 5 juni 2012 Welkom door Floris Hand Dianne de Kort, mede-eigenaar van Floris Hand: werkzaam als financieel adviseur en NMI mediator Floris Hand is sinds 1997 gevestigd in Dongen. Floris

Nadere informatie

DIENSTENWIJZER / DIENSTVERLENINGSDOCUMENT

DIENSTENWIJZER / DIENSTVERLENINGSDOCUMENT DIENSTENWIJZER / DIENSTVERLENINGSDOCUMENT Ons kantoor is gespecialiseerd in financiële dienstverlening. Graag willen wij u laten zien wat onze werkwijze is. In onze werkwijze staat u als klant centraal.

Nadere informatie

Stichting CRH Pensioenfonds. 20 februari 2013 Utrecht-De Meern

Stichting CRH Pensioenfonds. 20 februari 2013 Utrecht-De Meern Deelnemersvergadering Stichting CRH Pensioenfonds 20 februari 2013 Utrecht-De Meern Agenda 1. Opening 2. Evaluatie herstelplan 31-12-2012 en korting pensioenen 3. Toeslagenbesluit (indexatie) 4. Rondvraag

Nadere informatie

VERZEKERING BEDRIJFSRISICO HYPOTHEEK PENSIOEN

VERZEKERING BEDRIJFSRISICO HYPOTHEEK PENSIOEN Uw lijfrente komt tot uitkering VERZEKERING BEDRIJFSRISICO HYPOTHEEK PENSIOEN Uw lijfrenteverzekering of lijfrenterekening komt binnenkort tot uitkering. Een mooi en belangrijk moment. Jaren geleden heeft

Nadere informatie

Werken aan 22 miljoen eerlijke spaarproducten

Werken aan 22 miljoen eerlijke spaarproducten Werken aan 22 miljoen eerlijke spaarproducten Een schitterende trouwjurk, prachtige ringen voordat je elkaar het jawoord geeft, heb je al flink wat beslissingen genomen. Belangrijke beslissingen waaraan

Nadere informatie

Aanscherping en verruiming

Aanscherping en verruiming Aanscherping en verruiming Pensioen: garantie voor de toekomst? Ronald Doornbos 28 april 2010 2010 Towers Watson. All rights reserved. Agenda 1. Wat vooraf ging 2. Voorstellen van 7 april 1. Kabinetsinzet

Nadere informatie

Alternatieve financieringen voor middelgrote bedrijven. 24 september 2013 1 1

Alternatieve financieringen voor middelgrote bedrijven. 24 september 2013 1 1 Alternatieve financieringen voor middelgrote bedrijven 24 september 2013 1 1 1 Inhoud Alternatieve vormen van financiering Een Europese Private Placement? Financiering van NPEX Contact: Victor Meijer (victor.meijer@nibc.com)

Nadere informatie

Pensioenkeuzestress voor DGA s Wie, wat wanneer

Pensioenkeuzestress voor DGA s Wie, wat wanneer Pensioenkeuzestress voor 200.000 DGA s Wie, wat wanneer 1 november 2016 Paul Lavrijssen RB FFP Adviseur Aegon Adfis Specialist DGA 1 Welkom bij Aegon Adfis Academy Uw kennispartner voor fiscale en juridische

Nadere informatie

Aon Actualiteitenseminar

Aon Actualiteitenseminar Aon Actualiteitenseminar Risico's voor herverzekerde pensioenfondsen Erik Jan Jansen Van de website Brief Donner 17 sept 2010 Daarna gaat Erik Jan Jansen in op risico s bij herverzekerde pensioenfondsen.

Nadere informatie

integratie van illiquiditeit in de Strategische Asset Allocatie

integratie van illiquiditeit in de Strategische Asset Allocatie integratie van illiquiditeit in de Strategische Asset Allocatie Jack Julicher, Chief Investment Officer a.s.r. Oktober 2017 opzet van de presentatie 1. wat is liquiditeit? 2. premie voor illiquide beleggingen

Nadere informatie

Beleggingsbeleid Pensioenfonds PGB. 29 april 2016

Beleggingsbeleid Pensioenfonds PGB. 29 april 2016 Beleggingsbeleid Pensioenfonds PGB 29 april 2016 1 Uw pensioen bij PGB in 2016 3 september 2015 Pensioenfonds balans 50% 50% Bezittingen Matching portefeuille Staatsobligaties Bedrijfsobligaties Hypotheken

Nadere informatie

NVOG Nederlandse Vereniging van Organisaties van Gepensioneerden. Stand van Zaken Pensioenen Jos Berkemeijer 23 november 2016

NVOG Nederlandse Vereniging van Organisaties van Gepensioneerden. Stand van Zaken Pensioenen Jos Berkemeijer 23 november 2016 NVOG Nederlandse Vereniging van Organisaties van Gepensioneerden Stand van Zaken Pensioenen Jos Berkemeijer 23 november 2016 Openingsthema PENSIOEN MEER OF MINDER ZEKERHEID? 2 Openingsthema Willen jullie

Nadere informatie

WHITEPAPER INRICHTING EN GOVERNANCE VAN VERMOGENSBEHEER

WHITEPAPER INRICHTING EN GOVERNANCE VAN VERMOGENSBEHEER WHITEPAPER INRICHTING EN GOVERNANCE VAN VERMOGENSBEHEER 6 juni 2017 Inhoudsopgave 1. Inleiding... 3 2. Beleggingsbeleid... 4 3. Governance bestuur... 4 3.1. Samenhang met de keuze voor een bestuursmodel...

Nadere informatie

WELKOM. Bij het symposium: TANDHEELKUNDIG ONDERNEMERSCHAP IN ROERIGE TIJDEN

WELKOM. Bij het symposium: TANDHEELKUNDIG ONDERNEMERSCHAP IN ROERIGE TIJDEN WELKOM Bij het symposium: TANDHEELKUNDIG ONDERNEMERSCHAP IN ROERIGE TIJDEN Koersvast richting pensioen? Vrijdag 20 maart 2015 Meeùs Door: Peter Nederstigt Betrokken, pragmatisch, integer Agenda Voorstellen

Nadere informatie

Huidige systematiek oudedagsvoorzieningen

Huidige systematiek oudedagsvoorzieningen Pensioenmiddag PVGE 19 september 2018 Huidige systematiek oudedagsvoorzieningen DOOR RUUD VERBERNE 1. Vragen Systeem oudedagsvoorzieningen AGENDA 1) AOW = 1 e pijler. Is een basisvoorziening van de overheid.

Nadere informatie

Resultaten tonen veerkracht in moeilijke markten

Resultaten tonen veerkracht in moeilijke markten Interim management statement Amsterdam, 8 november eerste negen maanden van Resultaten tonen veerkracht in moeilijke markten Solide commerciële resultaten 1 ondanks dalende rente Totaal bruto premie-inkomen

Nadere informatie

en publiek toezicht Lans Bovenberg

en publiek toezicht Lans Bovenberg Nieuwe pensioencontracten en publiek toezicht Lans Bovenberg Outline Drie typen rechten Harde individuele rechten Zachte individuele rechten Collectieve buffer Wat zijn deze rechten? Wat zijn de voor-

Nadere informatie

Informatie over veranderde werkwijze door veranderde wetgeving..

Informatie over veranderde werkwijze door veranderde wetgeving.. Informatie over veranderde werkwijze door veranderde wetgeving.. Ons kantoor behartigt uw belangen op het gebied van financiële diensten. Dat kunnen schade- of levensverzekeringen zijn. Maar ook uw hypotheek,

Nadere informatie

Het nieuwe FTK: plussen en minnen

Het nieuwe FTK: plussen en minnen Het nieuwe FTK: plussen en minnen Onno Steenbeek Johan de Wittlezing Utrecht, 5 juni 2015 HET NIEUWE FTK Waardering verplichtingen & dekkingsgraden Nieuwe parameters Herstelplannen, premie en indexatie

Nadere informatie

Facts & Figures uitwerking Pensioenakkoord

Facts & Figures uitwerking Pensioenakkoord Facts & Figures uitwerking Pensioenakkoord Waarom langer doorwerken? De levensverwachting stijgt Elke generatie leeft langer dan de vorige. Dat is al langer bekend, maar de stijging van de levensverwachting

Nadere informatie

Dienstverleningsoverzicht Vos Verzekeringen

Dienstverleningsoverzicht Vos Verzekeringen Dienstverleningsoverzicht Vos Verzekeringen Ons kantoor is gespecialiseerd in schadeverzekeringen financiële dienstverlening. Wij willen u laten zien hoe onze werkwijze is. Daarin staat u als klant centraal.

Nadere informatie

Stabiele performance in turbulente markten

Stabiele performance in turbulente markten Amsterdam, 10 mei Stabiele performance in turbulente markten Commerciële performance zorgt voor stabiel bruto premie-inkomen Totaal bruto premie-inkomen blijft ondanks moeilijkere economische omstandigheden

Nadere informatie

Principes voor de Ultimate Forward Rate Een bijdrage van het Actuarieel Genootschap ten behoeve van de Commissie UFR

Principes voor de Ultimate Forward Rate Een bijdrage van het Actuarieel Genootschap ten behoeve van de Commissie UFR Principes voor de Ultimate Forward Rate Een bijdrage van het Actuarieel Genootschap ten behoeve van de Commissie UFR 1. Inleiding In de politieke discussie over de Hoofdlijnennota herziening financieel

Nadere informatie

De pensioenmarkt in 2020 26 januari 2012

De pensioenmarkt in 2020 26 januari 2012 De pensioenmarkt in 2020 26 januari 2012 RM stephan@makingstrategywork.nl +31 (0)6 23 598 223 @slinnenb Atos Consulting Making Strategy Work Logica Business Consulting Partner Financial Services Scenario

Nadere informatie

Search for Yield versus Capital

Search for Yield versus Capital Search for Yield versus Capital De huidige situatie op de financiële markten zorgt voor een uitdagende zoektocht naar rendement voor institutionele beleggers. Verzekeraars en pensioenfondsen hebben verplichtingen

Nadere informatie

Relatie Financieel Adviseur - Klant

Relatie Financieel Adviseur - Klant Relatie Financieel Adviseur - Klant Dr Anita Vlam 28 maart 2012 Inhoud: Voorbeelden Het onderzoek Rentes Leningen Financieel Advies Expertise Tevreden met relatie Relatie adviseur en consument Aanbevelingen

Nadere informatie

6 Inhoud. Inhoud. Volume 1 Levensverzekeringen en hun techniek HOOFDSTUK 1 VAN ONDERSCHRIJVING TOT DE ONTKNOPING... 13. Voorwoord...

6 Inhoud. Inhoud. Volume 1 Levensverzekeringen en hun techniek HOOFDSTUK 1 VAN ONDERSCHRIJVING TOT DE ONTKNOPING... 13. Voorwoord... 6 Inhoud Inhoud Voorwoord...3 Volume 1 Levensverzekeringen en hun techniek HOOFDSTUK 1 VAN ONDERSCHRIJVING TOT DE ONTKNOPING... 13 1. Invloedsfeer van de levensverzekering... 14 2. Spelregels van de levensverzekering...

Nadere informatie

Delta Lloyd: Veerkrachtig en transparant

Delta Lloyd: Veerkrachtig en transparant Persbericht Amsterdam, 23 november 2012 Delta Lloyd: Veerkrachtig en transparant Hoofdlijnen Delta Lloyd Investor Day op 23 november - Verkoop van Duitse activiteiten aan Nomura gestaakt. Onderzoek naar

Nadere informatie

Wat kunt ú doen voor uw eigen pensioen. Ruben Stam

Wat kunt ú doen voor uw eigen pensioen. Ruben Stam Wat kunt ú doen voor uw eigen pensioen Ruben Stam Programma Er was eens. - ons huidige pensioenstelsel nader belicht Roerige tijden - het pensioenstelsel onder hoogspanning Wat ú kunt doen! - Úw keuzes

Nadere informatie

Registratie AFM Ons kantoor is geregistreerd bij de Autoriteit Financiële Markten onder nummer 12011036.

Registratie AFM Ons kantoor is geregistreerd bij de Autoriteit Financiële Markten onder nummer 12011036. DIENSTENWIJZER Informatie over onze dienstverlening op grond van de Wet financieel toezicht zijn wij verplicht u voorafgaand aan de totstandkoming van een financiële overeenkomst onderstaande informatie

Nadere informatie

Nederland had en heeft nog steeds het beste pensioensysteem ter wereld

Nederland had en heeft nog steeds het beste pensioensysteem ter wereld Het verdwenen pensioengeld De uitzending van Zembla van 5 februari 2011 heeft veel stof doen opwaaien in de pensioensector. Ortec Finance is in bezit van het achterliggende rapport dat is opgesteld door

Nadere informatie

dr. Ruud Kleynen AAG Turning Ideas into Action

dr. Ruud Kleynen AAG Turning Ideas into Action dr. Ruud Kleynen AAG Turning Ideas into Action Agenda Feedback en verbetering Governance ALM Replicating Portfolio s Risk Management Kies beleid Ex ante denken Maak risicoprofiel beter inzichtelijk Actieve

Nadere informatie

Webinar Aegon PPI: Life Cycles

Webinar Aegon PPI: Life Cycles Webinar Aegon PPI: Life Cycles Chantal Hoet, Herialt Mens & Jacob Vijverberg Den Haag, 9 november 2017 Aegon PPI: Life Cycles 2 Agenda Vergelijkingsonderzoek Beleggingsresultaten Aegon PPI Verdeling beleggingen

Nadere informatie

Rabo BedrijvenPensioen. Een aandeel in elkaar

Rabo BedrijvenPensioen. Een aandeel in elkaar Rabo BedrijvenPensioen Een aandeel in elkaar Inhoud Het Rabo BedrijvenPensioen: modern en overzichtelijk Pensioen voor uw werknemers: hoe werkt het? Zorg voor uw werknemers, hun partners en hun kinderen

Nadere informatie

Let op! In dit document beschrijven we wat we normaal gesproken doen en wat de gemiddelde prijs is van deze diensten. Deze

Let op! In dit document beschrijven we wat we normaal gesproken doen en wat de gemiddelde prijs is van deze diensten. Deze Dienstverleningsdocument Hypotheekvraag In dit document staat wat wij voor u kunnen doen. En hoeveel dat kost. Andere financiële dienstverleners hebben ook zo n document. Zo kunt u ons vergelijken met

Nadere informatie

zorg financiering in 2014 en verder Anja van Balen Sector Banker Zorg ABNAMRO

zorg financiering in 2014 en verder Anja van Balen Sector Banker Zorg ABNAMRO zorg financiering in 2014 en verder Anja van Balen Sector Banker Zorg ABNAMRO Financiering in een reguliere bancaire omgeving Miti ganten Jaar verslag Basel 3 kosten van financiering Basel 3 Wat houdt

Nadere informatie

Van Tol Financial service is een financieel dienstverlener in Barendrecht. Ik adviseer, bemiddel en bied (meestal op verzoek,

Van Tol Financial service is een financieel dienstverlener in Barendrecht. Ik adviseer, bemiddel en bied (meestal op verzoek, Wie zijn wij? Van Tol Financial service is een financieel dienstverlener in Barendrecht. Ik adviseer, bemiddel en bied (meestal op verzoek, maar ook uit eigen beweging) nazorg op het gebied van financiële

Nadere informatie

Nieuwe ronde, nieuwe risico s, nieuwe kansen? VBA Seminar Risicomanagement, 27 september 2012 Maarten Roest

Nieuwe ronde, nieuwe risico s, nieuwe kansen? VBA Seminar Risicomanagement, 27 september 2012 Maarten Roest Nieuwe ronde, nieuwe risico s, nieuwe kansen? VBA Seminar Risicomanagement, 27 september 2012 Maarten Roest Wat wil ik behandelen Marktwaardering UFR Risicomanagement 1 1. Marktwaardering Dekkingsgraad

Nadere informatie

Presentatie beleggingsresultaten over eerste kwartaal van 2017 van de Life Cycle Fondsen van Aegon PPI. Bas Endlich Jacob Vijverberg 1

Presentatie beleggingsresultaten over eerste kwartaal van 2017 van de Life Cycle Fondsen van Aegon PPI. Bas Endlich Jacob Vijverberg 1 Presentatie beleggingsresultaten over eerste kwartaal van 2017 van de Life Cycle Fondsen van Aegon PPI Bas Endlich Jacob Vijverberg 1 Agenda Financiële markten Resultaten Vooruitzichten Bron: Bloomberg,

Nadere informatie

Rechter doet uitspraak in zaak Delta Lloyd - DNB

Rechter doet uitspraak in zaak Delta Lloyd - DNB Persbericht Amsterdam, 31 juli 2015 Rechter doet uitspraak in zaak Delta Lloyd - DNB De bestuursrechter in Rotterdam heeft vandaag uitspraak gedaan in de beroepen van Delta Lloyd tegen de door De Nederlandsche

Nadere informatie

Facts & Figures uitwerking Pensioenakkoord

Facts & Figures uitwerking Pensioenakkoord Facts & Figures uitwerking Pensioenakkoord Waarom langer doorwerken? De levensverwachting stijgt Elke generatie leeft langer dan de vorige. Dat is al langer bekend, maar de stijging van de levensverwachting

Nadere informatie

MEEST GESTELDE VRAGEN AAN VERBOND VAN VERZEKERAARS

MEEST GESTELDE VRAGEN AAN VERBOND VAN VERZEKERAARS MEEST GESTELDE VRAGEN AAN VERBOND VAN VERZEKERAARS 1. ING en AEGON hebben een kapitaalinjectie van de Nederlandse overheid ontvangen. Waarom is dat gebeurd? De belangrijkste reden voor deze kapitaalinjecties

Nadere informatie

Wat is er aan de hand moet onze pensioenen?

Wat is er aan de hand moet onze pensioenen? Wat is er aan de hand moet onze pensioenen? Casper van Ewijk, Netspar & University of Amsterdam KNAW Symposium, 9 januari 2014, Amsterdam Agenda Wat is een pensioen? Goed pensioen is een risicovol pensioen

Nadere informatie

De Marne PV - Bolsward telnr DIENSTVERLENINGSDOCUMENT

De Marne PV - Bolsward telnr DIENSTVERLENINGSDOCUMENT De Marne 57 8701 PV - Bolsward telnr. 0515-576525 info@excellentgroepfriesland.nl www.excellentgroepfriesland.nl DIENSTVERLENINGSDOCUMENT Dienstverleningsdocument Hypotheekvraag In dit document staat wat

Nadere informatie

Let op! In dit document beschrijven we wat we normaal gesproken doen en wat de gemiddelde prijs is van deze diensten. Deze

Let op! In dit document beschrijven we wat we normaal gesproken doen en wat de gemiddelde prijs is van deze diensten. Deze Dienstverleningsdocument Hypotheekvraag In dit document staat wat wij voor u kunnen doen. En hoeveel dat kost. Andere financiële dienstverleners hebben ook zo n document. Zo kunt u ons vergelijken met

Nadere informatie

Let op! In dit document beschrijven we wat we normaal gesproken doen en wat de gemiddelde prijs is van deze diensten. Deze

Let op! In dit document beschrijven we wat we normaal gesproken doen en wat de gemiddelde prijs is van deze diensten. Deze Dienstverleningsdocument Risico's afdekken In dit document staat wat wij voor u kunnen doen. En hoeveel dat kost. Andere financiële dienstverleners hebben ook zo n document. Zo kunt u ons vergelijken met

Nadere informatie

Toenemende concurrentie op de Nederlandse hypotheekmarkt

Toenemende concurrentie op de Nederlandse hypotheekmarkt Toenemende concurrentie op de Nederlandse hypotheekmarkt FEBRUARI 2016 www.dmfco.nl Met de toenemende beleggingen van Nederlandse pensioenfondsen in Nederlandse hypotheken kent de hypotheekmarkt nu drie

Nadere informatie

Persoonlijk Pensioen Plan

Persoonlijk Pensioen Plan Persoonlijk Pensioen Plan Verstandig beleggen voor een goed pensioen Zorgvuldig uw pensioen opbouwen Natuurlijk denkt u wel eens aan uw financiële situatie na uw pensionering. Misschien wilt u minder werken,

Nadere informatie

Decumulatie van pensioenrechten

Decumulatie van pensioenrechten Decumulatie van pensioenrechten Gerry Dietvorst, Alwin Oerlemans, Theo Nijman & Carel Hooghiemstra Presentatie NEA paper 27 mei 2010 Opbouw van dit paper Door toename van de levensverwachting wordt de

Nadere informatie

Geschreven door mr. R.M.J. van Zijp zaterdag, 23 oktober 2010 22:54 - Laatst aangepast donderdag, 09 juni 2011 23:45

Geschreven door mr. R.M.J. van Zijp zaterdag, 23 oktober 2010 22:54 - Laatst aangepast donderdag, 09 juni 2011 23:45 Banksparen Inleiding Als u uw pensioen wilt aanvullen heeft u de keus uit een groot aantal mogelijkheden. Deze website www.pensioenvoordenotaris.nl geeft u objectieve en onafhankelijke informatie over

Nadere informatie

Presentatie beleggingsresultaten eerste kwartaal 2018 van de Life Cycle Fondsen van Aegon PPI. Bas Endlich Jacob Vijverberg 1

Presentatie beleggingsresultaten eerste kwartaal 2018 van de Life Cycle Fondsen van Aegon PPI. Bas Endlich Jacob Vijverberg 1 Presentatie beleggingsresultaten eerste kwartaal 2018 van de Life Cycle Fondsen van Aegon PPI Bas Endlich Jacob Vijverberg 1 Agenda Financiële markten Resultaten Vooruitzichten Bron: Bloomberg, Aegon Asset

Nadere informatie

Interne Modellen vragen en antwoorden (Q&A) Juni 2012

Interne Modellen vragen en antwoorden (Q&A) Juni 2012 Interne Modellen vragen en antwoorden (Q&A) Juni 2012 Categorie Nr Vraag Datum Diversificatie 1 Hoe kan men diversificatieeffecten binnen een intern model onderbouwen in lijn met de voorwaarden die daaraan

Nadere informatie

langdurige ouderenzorg zorgspaarmodellen Arjen Hussem PGGM Netspar 24 april 2012

langdurige ouderenzorg zorgspaarmodellen Arjen Hussem PGGM Netspar 24 april 2012 Sparen voor langdurige ouderenzorg zorgspaarmodellen Arjen Hussem PGGM Netspar 24 april 2012 Agenda Stijgende zorgkosten en doelen zorgsparen Modelaannames Onhoudbare solidariteit? Lessen uit het buitenland

Nadere informatie

AnyLife 2011. Pensioenmodel van de toekomst o.b.v. PPI

AnyLife 2011. Pensioenmodel van de toekomst o.b.v. PPI Pensioenmodel van de toekomst o.b.v. PPI Consolidatie heeft de pensioenmarkt overzichtelijk gemaakt slide 2 3 maar de PPI is aanleiding voor veel nieuwe toetreders. Soort Joint Venture pensioenuitvoerder

Nadere informatie

Debatmanifestatie Pensioenen WELKOM. Senioren

Debatmanifestatie Pensioenen WELKOM. Senioren Debatmanifestatie Pensioenen WELKOM Senioren Toetsingscriteria Debatmanifestatie Volgens welke criteria toetsen seniorenorganisaties een nieuw pensioenstelsel? 1. Ambitie 2. Solidariteit en collectiviteit

Nadere informatie

Deelnemersbijeenkomst

Deelnemersbijeenkomst Deelnemersbijeenkomst Stichting Pensioenfonds Capgemini Nederland 5 juli 2016 1 Agenda Opening 2015 Financiën: Dekkingsgraad en financiële situatie Henk Herstelplan Henk Beleggingsbeleid Bert Risico s

Nadere informatie

Het managen van balansen, risico s, risicoprofielen waar u allen druk mee bezig bent, herken ik dus goed.

Het managen van balansen, risico s, risicoprofielen waar u allen druk mee bezig bent, herken ik dus goed. Speech Bert Boertje, divisiedirecteur Toezicht pensioenfondsen bij DNB, tijdens het beleggersberaad van Pensioen Pro op 8 oktober 2015, getiteld Beleggen tussen twee vuren. In zijn speech ging Boertje

Nadere informatie

1 Financieel overzicht 2012

1 Financieel overzicht 2012 1 Financieel overzicht 2012 Dit is een bijlage bij het persbericht jaarcijfers 2012 en vormt daar integraal onderdeel van Geconsolideerde balans In miljoenen euro 31 december 2012 31 december 2011 1 januari

Nadere informatie

Invulling Solvency II proportioneel. Presentatie voor FOV, Nardus, Verbond van Verzekeraars 13 oktober 2010

Invulling Solvency II proportioneel. Presentatie voor FOV, Nardus, Verbond van Verzekeraars 13 oktober 2010 Invulling Solvency II proportioneel Presentatie voor FOV, Nardus, Verbond van Verzekeraars 13 oktober 2010 Solvency II proportioneel In vorig overleg werd nog gesproken over het schrappen van elementen

Nadere informatie

Banksparen is sluipmoordenaar in concurrentiestrijd

Banksparen is sluipmoordenaar in concurrentiestrijd Banksparen is sluipmoordenaar in concurrentiestrijd Maastricht, 10 april 2008 Mr. Annemiek J.E.M. Vollenbroek www.plusvalenza.nl Agenda Aandachtspunten adviespraktijk Verschillen tussen KEW en SEW/BEW

Nadere informatie

Kwartaalbericht Algemeen Pensioenfonds KLM

Kwartaalbericht Algemeen Pensioenfonds KLM Kwartaalbericht Algemeen Pensioenfonds KLM Tweede kwartaal 2017-1 april 2017 t/m 30 juni 2017 Samenvatting: De maandelijkse nominale dekkingsgraad eind juni 2017 is 115,7% en is gestegen ten opzichte van

Nadere informatie

Transparantie van de solvabiliteit Presentatie Actuariaatcongres 2014 Bevordert de regelgeving de transparantie van de solvabiliteit?

Transparantie van de solvabiliteit Presentatie Actuariaatcongres 2014 Bevordert de regelgeving de transparantie van de solvabiliteit? Transparantie van de solvabiliteit Presentatie Actuariaatcongres 2014 Bevordert de regelgeving de transparantie van de solvabiliteit? Wouter Elshof Wouter Klaassen 5 maart 2014 Inleiding Thema Actuariaatcongres:

Nadere informatie

Pensioen financiële aspecten

Pensioen financiële aspecten Pensioen financiële aspecten VEP workshop 1 september 2015 Contact SPE - deelnemers Dinsdag 27 oktober: ALV van de VEP: 10:30-12:30 + lunch SPE deelnemers: 14:00-16:00 Werkweek van 5 dagen Je werkt: 1

Nadere informatie

Uw klant over beleggen. Theo Krins, Manager Vermogensadvies Legal & General

Uw klant over beleggen. Theo Krins, Manager Vermogensadvies Legal & General Uw klant over beleggen Theo Krins, Manager Vermogensadvies Legal & General Klantonderzoek Achtergrond onderzoek Onderzoek in de periode van 6 januari tot 16 januari 2017 Breed samengesteld panel uitgenodigd

Nadere informatie