en publiek toezicht Lans Bovenberg

Transcriptie

1 Nieuwe pensioencontracten en publiek toezicht Lans Bovenberg

2 Outline Drie typen rechten Harde individuele rechten Zachte individuele rechten Collectieve buffer Wat zijn deze rechten? Wat zijn de voor- en nadelen? Wat zijn uitdagingen publieke toezicht? 2

3 Harde individuele rechten Onvoorwaardelijke rechten Lopen gelijk op met bepaalde deflator ( hedge ) Veelal nominale rechten Deflator is euro Hedge portfeuille is te koop op financiële markten (macro) levensverwachting risico Uitkering tot overlijden Ingangsdatum niet noodzakelijk vast maar kosten/verwachte pensioenperiode Onvoorwaardelijk Maar niet helemaal: hoe hard? Oude contract: doen we wel wat we zeggen? FNV Bondgenoten: is dat contract wel hard of is het halfzacht? 3

4 Zachte individuele rechten Voorwaardelijke rechten Spreiding om deflator (hedge) Risico op balans van deelnemer in plaats van financiële instelling Individueel eigendomsrecht Aanspraken gewaardeerd en overdraagbaar ander fonds Niet liquide maar wel waardeerbaar (discontinuïteit) Verschillende typen Voorwaardelijk op verhandelbare risicofactoren (individueel DC) versus ook voorwaardelijk op niet-verhandelbare risicofactoren Individuele keuze risicofactoren of juist niet Communicatie in termen risico toekomstige cash flow/ annuïteit (DB traditie) versus alleen huidige waarde (individueel DC) Discretie toekomstige beleggingsbeleid: contract versus trust based 4

5 Collectieve buffers Vermogen minus marktwaarde individuele rechten Residueel vermogen dat (nog) niet is toegewezen = collectief eigendom Collectieve rekening voor toekomstige opbouw Risico op balans financiële instelling Balans is geen doorgeefluik Buffer (nog) niet op balans deelnemers Waarde buffer mag niet (te veel) negatief worden Verschillende typen Compleet contract dynamiek buffer versus discretie Impliciet eigendom (wel conditioneel arbeidsmarktgedrag) 5

6 Outline Drie typen rechten Harde individuele rechten Zachte individuele rechten Collectieve buffer Wat zijn deze rechten? Wat zijn de voor- en nadelen? Wat zijn uitdagingen publieke toezicht? 6

7 Voordelen harde rechten Mensen slapen rustiger: ex ante ze willen nominale zekerheid Individuele eigendomsrecht transparant en eenduidig waardeerbaar Beleggingsbeleid matching helder en eenduidig Extern toezicht eenduidig Eenduidige definitie solvabiliteitsdekkingsgraad : vermogen tov waarde harde rechten Invaren huidige rechten: continuïteit 7

8 Nadelen harde rechten Nominale garanties zijn zacht in termen van koopkracht Verkeerde hedge portfeuille Misbruik geldillusie: knollen voor citroenen (ex post teleurstelling) Spagaat communicatie Garanties blijken onzeker te zijn in termen koopkracht Reële garanties zijn niet belegbaar (of duur) Zekerheid is niet te koop over lange horizon Mensen zijn over lange horizon flexibeler dan ze denken bij macro schokken myopic loss aversion, habit formation, sociale preferenties Zelfs nominale garanties niet belegbaar: uitdaging toezicht Buffers en subjectieve veronderstellingen over stochastiek We doen niet wat we zeggen: garanties bestaan niet Weinig reden waarom door pensioenfonds gegarandeerde rechten 8 minder hard zouden moeten zijn dan door verzekeraar

9 Voordelen individuele zachte rechten Transparant over feitelijke onzekerheid huishoudens Betaalbare pensioenambitie zonder verstoppen onzekerheid Individueel risicomanagement beter mogelijk Faire waardeoverdracht geen rem op arbeidsmobiliteit Transparant maatwerk mogelijk afruil ambitie en zekerheid en zelfs individuele keuze (eventueel met defaults) 9

10 Nadelen individuele zachte rechten Beleggingsbeleid minder eenduidiger dan bij garanties Meer discretie bestuur ( zachtheid ): trust based Individuele eigendomsrechten moeilijker te definiëren In termen van overdrachtswaarde en/of (stochastische) annuïteit? Overgangsproblematiek: g invaren oude aanspraken Vereist minder discretie bestuur: harde verdelingsregels en dynamisch beleggingsbeleid Beleggingsbeleid moet van te voren worden vastgelegd en naderhand worden gecontroleerd Communicatie eigendomsrecht/annuïteit onontgonnen terrein Inschatting stochastiek annuïteit afhankelijk van subjectieve elementen Idem marktwaarde onzekere annuiteit (houd rekening risico terugname) o 10

11 Voordelen collectieve buffer Deelt risico s met toekomstige opbouw: bredere basis Beperkt fluctuaties in gerapporteerde individuele rechten Myopic loss aversion en macro stabiliteit 11

12 Nadelen collectieve buffer Risicodeling toekomstige generaties vereist streng toezicht Grenzen solidariteitsdekkingsgraad om afwentelen en discontinuïteitsrisico te voorkomen Beperkt uitsmeren van schokken Veelal grote discretie en politieke risico ss Vereist goede governance en veel publieke inmenging Veel subjectieve veronderstellingen (toekomstige instroom) Eigendomsrechten onduidelijk (zie invaren oude rechten) Transparantie individuele risico s beperkt Onduidelijk wie eigenaars risico zijn: te veel risico nemen? Belast arbeidsvoorwaardenruimte en beperkt overdraagbaarheid Fondsen wentelen risico s s af Discontinuïteitsrisico 12

13 Uitdagingen communicatie DB/DA communicatie: stochastiek annuïteit Subjectieve veronderstellingen nodig risicopremies, volatiliteit en correlaties Toekomstige beleggingsbeleid vastleggen Welke horizonnen (alleen 70 of ook 80 jaar)? Stress scenario fondsspecifiek (kwantielen) Discontinuïteit en doorwerken tot pensioenleeftijd Hoe framen? Extra maanden doorwerken? DC communicatie: individuele waarden Waardering niet-verhandelbare risicofactoren Subjectieve veronderstellingen risicopremies Ook gevoeligheid risico s laten zien? 13

14 Gesloten fonds = alleen individuele zachte rechten Solidariteitsdekkingsgraad altijd 100 % Som van waarde individuele aanspraken telt op tot totale vermogen Communiceer ook stochastiek annuïteit die bij individuele aanspraak hoort Op basis van subjectieve veronderstellingen 14

15 Conclusies toezicht Communicatie individuele risico s (in termen annuïteit) Ex ante en ex post Beschermen van eigendomsrechten Invaren oude rechten Harde regels voor verdeling risico s en beleggingsbeleid Communiceer ook marktwaarde individuele aanspraak en verantwoordt verandering over de tijd Beleggingsbeleid consistent communicatie Ex ante en ex post Ook niet te weinig risico nemen Collectieve buffer beperk discontinuïteitsrisico en afwentelen toekomst 15