Kwantitatieve effecten intergenerationele deling financieel risico
|
|
- Pieter-Jan Bogaerts
- 7 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Kwantitatieve effecten intergenerationele deling financieel risico Marcel Lever Thomas Michielsen Jan Bonenkamp Zeist, 6 oktober 2014
2 Vraagstelling en onderzoeksaanpak Heeft intergenerationele risicodeling meerwaarde? Zijn uitkomsten CDC-contract repliceerbaar in IDC-contract? Wel financieel risico, geen demografisch risico Korte spreidingsperiode, geen premiestuur in CDC Leeftijds- en rente-afhankelijke rechtenopbouw in CDC Wel aandelenrisico na pensioenleeftijd in IDC Onderzoeksaanpak Impuls-respons-analyse Stochastische simulatieanalyse (ALM) Uitwisseling met andere onderzoekers APG, CPB, Cardano, Ortec Finance, Netspar 2
3 Doorgerekende varianten Drie contracten: 1. CDC Open AFS 2. CDC Gesloten AFS 3. IDC lifecycle met uitsmeren Scenarioset: Aandelenrisico / renterisico / inflatierisico (KNW) Beleggingsmix CDC: 50% aandelen, 50% obligaties, looptijd 5 jaar IDC: Life cycle met zelfde mediane vervangingsratio als in CDC Blootstelling aandelenrisico max 100%
4 Uitkomstmaten voor vergelijking CDC/IDC Verdeling vervangingsratio (VVR) Gemiddelde VVR over pensioenperiode per cohort Niveau VVR per pensioenjaar in steady state Mutatie VVR per pensioenjaar in steady state Meet schokken tijdens pensioenperiode
5 'Replicerende' IDC lifecycles 2 Aandelenexposure in 'replicerende' IDC Open Gesloten Open >100 Niet na Leeftijd
6 Schokken spreiden in CDC, hogere mediane VVR, meer risico en meer buffer voor latere generaties 1 mediaan gemiddelde vervangingsratio over pensioenperiode CDC Open IDC Open CDC Closed IDC Closed geboortejaar cohort
7 Open AFS: Partiële aanpassing vs RAM Effectieve uitsmeerperiode langer met partiële aanpassing, groter voordeel intergenerationele risicodeling 400% 200% vervangingsratio 100% 50% 25% 13% 6% geboortejaar cohort CDC Open Part P50 CDC Open Part P5 CDC Open Part P95 CDC Open RAM P50 CDC Open RAM P5 CDC Open RAM P95
8 CDC Open AFS vs replicerende IDC 800% 400% VVR over pensioenperiode relatieve jaarmutatie VVR 20% 15% vervangingsratio 200% 100% 50% 25% relatieve jaarmutatie VVR 10% 5% 0% 5% 10% 13% leeftijd cohort 15% leeftijd cohort CDC Open P50 CDC Open P5 CDC Open P95 IDC Open P50 IDC Open P5 IDC Open P95 CDC Open P50 CDC Open P5 CDC Open P95 IDC Open P50 IDC Open P5 IDC Open P95
9 CDC gesloten beter te repliceren dan CDC open 800% Gemiddelde VVR over pensioenperiode 400% 200% 100% 50% 25% P95 tot P99 Mediaan tot P95 P5 tot Mediaan P1 tot P5 Onderkant 13% CDC Open IDC Open CDC Closed IDC Closed
10 Slecht weer: Open AFS beter dan Gesloten AFS 800% Gemiddelde VVR over pensioenperiode 400% 200% 100% 50% 25% P95 tot P99 Mediaan tot P95 P5 tot Mediaan P1 tot P5 Onderkant 13% CDC Open IDC Open CDC Open CDC Closed 63
11 Aandelen na 67 telt meer dan aandelen > 100% 640% Gemiddelde VVR over pensioenperiode 320% 160% 80% 40% 20% P95 tot P99 Mediaan tot P95 P5 tot Mediaan P1 tot P5 Onderkant 10% CDC Open IDC Open IDC boven 100 IDC niet na 67
12 Spreiden aandelenrisico over lange horizon loont Contract P5 P2,5 Vervangingsratio in steady state (in %) CDC Open AFS 50% 27,9 22,9 CDC Gesloten AFS 63% 26,6 21,3 IDC Aandelenrisico > 100% wel mogelijk 24,9 20,3 IDC Aandelenrisico > 100% niet mogelijk 24,9 19,8 IDC Geen aandelenrisico na 67 jaar 18,5 14,5 Mediane VVR in alle varianten gelijk, in IDC Geen aandelenrisico na 67 jaar iets lager
13 Conclusies Collectieve contract met 50% zakelijke waarden is risicovol Risico in CDC hoger dan gebruikelijk in IDC Risico in CDC wordt transparant door vloerregel in nftk Spreiden aandelenrisico over lange horizon loont Wel/geen risico voor toetreding: beperkt effect Wel/geen risico > 100% in begin loopbaan: beperkt effect Wel/geen risico na pensioendatum: fors effect Repliceerbaarheid CDC in IDC CDC zonder spreiding en alleen aandelenrisico=idc vaste mix Gesloten CDC redelijk repliceerbaar in IDC CDC Open geeft betere uitkomst bij slecht weer dan IDC
14 Samenvattende statistiek CDC/IDC Open/Slot CDC Open IDC replica CDC Gesloten IDC replica VVR in steady state (in %) gemiddelde 130,3 136,6 91,6 91,2 mediaan 87,8 87,8 70,8 70,8 P99 757,0 797,4 376,6 363,3 P97,5 501,9 557,8 287,7 282,8 P95 370,1 412,3 224,4 222,9 P5 27,9 24,9 26,7 25,5 P2,5 22,9 19,8 22,3 21,1 P1 19,2 15,9 18,6 17,2
15 Samenvattende statistiek CDC Open vs Gesloten CDC Open IDC replica CDC Gesloten 63 VVR in steady state (in %) gemiddelde 130,3 136,6 133,6 mediaan 87,8 87,8 87,8 P99 757,0 797,4 760,1 P97,5 501,9 557,8 521,1 P95 370,1 412,3 389,7 P5 27,9 24,9 26,6 P2,5 22,9 19,8 21,3 P1 19,2 15,9 16,9
16 Samenvattende statistiek IDC restricties CDC Open IDC replica IDC > 100 IDC niet na 67 VVR in steady state (in %) gemiddelde 130,3 136,6 143,2 133,7 mediaan 87,8 87,8 87,8 79,1 P99 757,0 797,4 881,3 836,2 P97,5 501,9 557,8 605,5 603,9 P95 370,1 412,3 441,0 419,9 P5 27,9 24,9 24,9 18,5 P2,5 22,9 19,8 20,3 14,5 P1 19,2 15,9 19,2 11,4
De waarde van intergenerationeel risico delen in pensioencontracten. 1 december Bas J.M. Werker
De waarde van intergenerationeel risico delen in pensioencontracten 1 december 2016 Bas J.M. Werker Gedachtenexperiment In juni 2017 schrijft de nieuwe coalitie: we herzien het pensioenstelsel grondig,
Nadere informatieIs een life-cycle pensioen te conservatief? Een vergelijking van de risicoallocatie in nftk en duaal systeem
Is een life-cycle pensioen te conservatief? Een vergelijking van de risicoallocatie in nftk en duaal systeem Kees Bouwman Cardano Risk Management Working paper Voorlopige versie: commentaar welkom, 16
Nadere informatieRisicoverdeling bij hervorming van het aanvullend pensioen. Roel Mehlkopf Jan Bonenkamp Casper van Ewijk Harry ter Rele Ed Westerhout
Risicoverdeling bij hervorming van het Roel Mehlkopf Jan Bonenkamp Casper van Ewijk Harry ter Rele Ed Westerhout Inhoud Hoofdstuk 2: kosten en baten nominale garanties Hoofdstuk 4: risicoverdeling tussen
Nadere informatieEen ALM analyse van de meerwaarde van intergenerationele risicodeling. Jan Bonenkamp, Loes Frehen en Jurre de Haan
Een ALM analyse van de meerwaarde van intergenerationele risicodeling Jan Bonenkamp, Loes Frehen en Jurre de Haan OCCASIONAL-03 / 2016 Een ALM analyse van de meerwaarde van intergenerationele risicodeling
Nadere informatieBeter pensioen bij breder risicodraagvlak
Beter pensioen bij breder risicodraagvlak Zhiqiang Chen (APG), Jurre de Haan (APG) en Eduard Ponds (APG, Netspar en Tilburg University) Working Paper Oktober 2014 1 1. Inleiding Binnen de discussie over
Nadere informatieDe kwantitatieve waarde van risicodeling binnen pensioencontracten 1
De kwantitatieve waarde van risicodeling binnen pensioencontracten 1 Zhiqiang Chen, Jurre de Haan en Eduard Ponds Intergenerationele risicodeling in collectieve pensioenen biedt belangrijke welvaartswinsten
Nadere informatieDatum: 28 november 2016 Betreft: Welvaartswinst van risicodeling en renteafdekking bij pensioen
CPB Notitie Aan: Netspar Werkgroep Intergenerationele Risicodeling Centraal Planbureau Bezuidenhoutseweg 30 Postbus 80510 2508 GM Den Haag T (088) 984 60 00 I www.cpb.nl Contactpersoon Marcel Lever, Thomas
Nadere informatieMarcel Lever, Thomas Michielsen
Marcel Lever, Thomas Michielsen occasional-010 / 2016 CPB Notitie Aan: Netspar Werkgroep Intergenerationele Risicodeling Centraal Planbureau Van Stolkweg 14 Postbus 80510 2508 GM Den Haag T (070)3383 380
Nadere informatieEvenwichtige belangenafweging. Roel Mehlkopf CPB en Tilburg University
Evenwichtige belangenafweging Roel Mehlkopf CPB en Tilburg University Netspar, 5 oktober 2012 Vraagstelling CPB berekeningen Intergenerationele effecten Algemeen: de overgang van het bestaande contract
Nadere informatieOnderzoek naar mogelijkheden van collectieve risicodeling binnen beschikbare premieregelingen
Onderzoek naar mogelijkheden van collectieve risicodeling binnen beschikbare premieregelingen KATOCO 25 november 2014 Onderzoek naar mogelijkheden van collectieve risicodeling binnen beschikbare premieregelingen
Nadere informatieCPB Notitie. Samenvatting. SER-Commissie Toekomst Pensioenstelsel
CPB Notitie Aan: SER-Commissie Toekomst Pensioenstelsel Centraal Planbureau Van Stolkweg 14 Postbus 80510 2508 GM Den Haag T (070)3383 380 I www.cpb.nl Contactpersoon Marcel Lever, Thomas Michielsen Datum:
Nadere informatieVernieuwde beschikbare premieregelingen
Auteurs: Jos van Ophem Chantal Krijts Anouk Rennen Sacha van Hoogdalem Vernieuwde beschikbare premieregelingen Het Nederlandse pensioensysteem kent verschillende soorten pensioenregelingen. De belangrijkste
Nadere informatieRapportage van bevindingen van een Netspar werkgroep
Rapportage van bevindingen van een Netspar werkgroep Dick Boeijen, Jan Bonenkamp, Lans Bovenberg, Loes Frehen, Jurre de Haan, Agnes Joseph, Marcel Lever Miriam Loois, Thomas Michielsen, Theo Nijman Eduard
Nadere informatieCPB Notitie 12 september 2013. Effecten macrostabiele discontovoet. Uitgevoerd op verzoek van de SER-werkgroep Macrostabiele discontovoet.
CPB Notitie 12 september 213 Effecten macrostabiele discontovoet Uitgevoerd op verzoek van de SER-werkgroep Macrostabiele discontovoet. CPB Notitie Aan: SER-werkgroep Macrostabiele discontovoet Centraal
Nadere informatieNotitie. Commissie Toekomst Pensioenstelsel (CTP) SER Secretariaat Den Haag 10 mei 2016 Betreft Analyse subvarianten IV-C. 1.
Notitie Aan Commissie Toekomst Pensioenstelsel (CTP) Van SER Secretariaat Den Haag 10 mei 2016 Betreft Analyse subvarianten IV-C 1. Inleiding Opdracht De SER heeft in zijn advies Toekomst Pensioenstelsel
Nadere informatieImpact overstap van vaste mix op lifecycle mix November 2016
Impact overstap van vaste mix op lifecycle mix November 2016 Management summary Tijdens de behandeling van het wetsvoorstel verbeterde premieregeling in de Eerste Kamer zijn vragen gesteld over de financiële
Nadere informatieBerekeningen geven inzicht in effecten risico s op variabele pensioenuitkering. Agnes Joseph & Miriam Loois
Berekeningen geven inzicht in effecten risico s op variabele pensioenuitkering Agnes Joseph & Miriam Loois Sociale partners en besturen staan nu voor keuzes De Wet Verbeterde Premieregelingen maakt doorbeleggen
Nadere informatieKees Bouwman en Theo Kocken Marktrisico-Delend Versus Individueel Pensioen Replicatie van een Collectief FTK Pensioen. Netspar OCCASIONAL PAPERS
Netspar OCCASIONAL PAPERS Kees Bouwman en Theo Kocken Marktrisico-Delend Versus Individueel Pensioen Replicatie van een Collectief FTK Pensioen Marktrisico-delend versus individueel pensioen Replicatie
Nadere informatiePensioenstelsel. Rapport onderzoeksgroep. Communicatie Juridisch-fiscaal Uitvoering Financieel pensioenresultaat
PF Commissie Toekomst Pensioenstelsel Rapport onderzoeksgroep Communicatie Juridisch-fiscaal Uitvoering Financieel pensioenresultaat Commissie Nieuw Pensioencontract Onderzoeksgroep Financieel pensioenresultaat
Nadere informatiePensioen, financiële planning en keuzearchitectuur
Pensioen, financiële planning en keuzearchitectuur Marcel Lever 3 oktober 2018 Conferentie Amsterdam Pensioen, financiële planning en keuzearchitectuur Deelname en premie-inleg Beleggingsbeleid en risicomanagement
Nadere informatieIngegane pensioenuitkeringen. Maart 2016
Ingegane pensioenuitkeringen Maart 2016 1 Inhoud 1 Introductie en achtergrond... 3 2 Onderzoeksopzet en uitgangspunten... 4 2.1 Startsituatie... 4 2.2 Afkoopwaarde huidig contract... 4 2.3 Beschrijving
Nadere informatieMarktrisico-delend versus individueel pensioen Replicatie van een collectief FTK pensioen
Marktrisico-delend versus individueel pensioen Replicatie van een collectief FTK pensioen Kees Bouwman en Theo Kocken Cardano Risk Management Working paper 21 oktober 2014 Samenvatting Dit paper vergelijkt
Nadere informatieDatum: 12 december 2014 Betreft: Effecten aanpassing pensioenregels 2015: een toelichting
CPB Notitie Aan: Eerste Kamer der Staten-Generaal Centraal Planbureau Van Stolkweg 14 Postbus 80510 2508 GM Den Haag T (070)3383 380 I www.cpb.nl Contactpersoon M.H.C. Lever en Th. Michielsen Datum: 12
Nadere informatieDE STELSELHERZIENING: TUSSENSTAND EN VOORUITBLIK
DE STELSELHERZIENING: TUSSENSTAND EN VOORUITBLIK FIEKE VAN DER LECQ HOOGLERAAR PENSIOENMARKTEN & KROONLID SER ACTUARISDAG - ZEIST, 26 SEPTEMBER 2017 nr. Het begint met een idee WAAROM STELSELHERZIENING?
Nadere informatieDE STELSELHERZIENING: TUSSENSTAND EN VOORUITBLIK
DE STELSELHERZIENING: TUSSENSTAND EN VOORUITBLIK FIEKE VAN DER LECQ HOOGLERAAR PENSIOENMARKTEN & KROONLID SER ACTUARISDAG - ZEIST, 26 SEPTEMBER 2017 nr. Het begint met een idee WAAROM STELSELHERZIENING?
Nadere informatieCPB Notitie 30 maart 2011. Risicoverdeling bij hervorming van het aanvullend pensioen
CPB Notitie 30 maart 2011 Risicoverdeling bij hervorming van het aanvullend pensioen CPB Notitie Centraal Planbureau Van Stolkweg 14 Postbus 80510 2508 GM Den Haag T (070) 3383 380 I www.cpb.nl Auteurs:
Nadere informatieNaar persoonlijk pensioen met collectieve risicodeling?
Naar persoonlijk pensioen met collectieve risicodeling? Pensioenconferentie EUR, 16 juni 2016 Kees Goudswaard Faculteit der Rechtsgeleerdheid Afdeling Economie Vier toekomstvarianten SER 2015 1) Uitkeringsovereenkomst
Nadere informatieVariabele pensioenuitkeringen. Bas Werker Netspar kennis bijeenkomst 5 juli 2016
Variabele pensioenuitkeringen Bas Werker (Werker@TilburgUniversity.edu) Netspar kennis bijeenkomst 5 juli 2016 Inhoud Risico en rendement van variabele uitkeringen eerst met vaste looptijd voor het begrip
Nadere informatieOudedagsvoorziening nu en straks. Casper van Ewijk Netspar & Universiteit van Amsterdam
Oudedagsvoorziening nu en straks Casper van Ewijk Netspar & Universiteit van Amsterdam SER, 24 juni 2014 Agenda Internationaal perspectief Probleemanalyse Houdbaarheid Maatschappelijke trends Keuzes voor
Nadere informatie2 Model voor beleggingsbeleid en renteafdekking
1 Inleiding Dit achtergronddocument licht toe hoe het beleggingsbeleid en de renteafdekking in de persoonlijke pensioenrekeningen beschreven in hoofdstuk 4 van de Policy Brief Pensioen en rentegevoeligheid
Nadere informatieen publiek toezicht Lans Bovenberg
Nieuwe pensioencontracten en publiek toezicht Lans Bovenberg Outline Drie typen rechten Harde individuele rechten Zachte individuele rechten Collectieve buffer Wat zijn deze rechten? Wat zijn de voor-
Nadere informatieGeneratie- en premie-effecten aanpassing FTK Uitgevoerd op verzoek van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid
CPB Notitie 20 juni 2014 Generatie- en premie-effecten aanpassing FTK Uitgevoerd op verzoek van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid CPB Notitie Aan: Minsterie van SZW Centraal Planbureau
Nadere informatieVerkenning persoonlijk pensioenvermogen met collectieve risicodeling
Reactie SER-rapport Verkenning persoonlijk pensioenvermogen met collectieve risicodeling In mei van dit jaar is het rapport Verkenning persoonlijk pensioenvermogen met collectieve risicodeling verschenen.
Nadere informatieHet pensioenstelsel van de toekomst
Het pensioenstelsel van de toekomst Pensioen Event Euroforum, Utrecht, 30 juni 2016 Kees Goudswaard Faculteit der Rechtsgeleerdheid Afdeling Economie Vier toekomstvarianten SER 2015 1) Uitkeringsovereenkomst
Nadere informatieTransitie economisch bezien
Transitie economisch bezien Casper van Ewijk Pensioenvraagstukken in de kabinetsformatie Amsterdam, 27 januari 2017 Nederland: Aanvullend pensioen stamt uit jaren 50 Een goed pensioen voor alle werknemers
Nadere informatieABP Reactie consultatiedocument Wet variabele pensioenuitkering
ABP Reactie consultatiedocument Wet variabele pensioenuitkering Samenvatting Het conceptvoorstel Wet variabele pensioenuitkering kan een belangrijke verbetering van de huidige premieovereenkomst betekenen.
Nadere informatiePersoonlijk pensioen en de nieuwe regels voor premieregelingen. Theo Nijman Tilburg University 16 september 2015
Persoonlijk pensioen en de nieuwe regels voor premieregelingen Theo Nijman Tilburg University 16 september 2015 Wetsvoorstel verbeterde premieregelingen Belangrijke stap naar level playing field met uitkeringsovereenkomsten
Nadere informatiePensioen, financiële planning en keuzearchitectuur
Pensioen, financiële planning en keuzearchitectuur Marcel Lever 14 december 2018 Webinar Netspar Pensioen, financiële planning en keuzearchitectuur Deelname en premie-inleg Beleggingsbeleid en risicomanagement
Nadere informatie2513AA22. Effecten life cycle beleggen
> Retouradres Postbus 90801 2509 LV Den Haag De Voorzitter van de Eerste Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 22 2513 AA S GRAVENHAGE 2513AA22 Postbus 90801 2509 LV Den Haag Parnassusplein 5 T 070 333 44
Nadere informatieAchmea life cycle beleggingen
Achmea life cycle beleggingen Scheiden. Uw pensioengeld in vertrouwde handen Wat betekent dat voor uw ouderdomspensioen? Interpolis. Glashelder Achmea life cycle beleggingen Als pensioenverzekeraar beleggen
Nadere informatieGebruik van verwacht rendement in de pensioenpremie Uitgevoerd op verzoek van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid
CPB Notitie 25 november 2013 Gebruik van verwacht rendement in de pensioenpremie Uitgevoerd op verzoek van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid CPB Notitie Aan: Ministerie van SZW Centraal
Nadere informatieVariant IV-A Persoonlijk pensioen vermogen met collectieve risicodeling Beleggingsrisico individueel
1 Notitie Aan Commissie Toekomst Pensioenstelsel (CTP) Van SER Secretariaat Den Haag 10 mei 2016 Betreft Analyse subvarianten IV-C In deze internetbijlage worden de diverse varianten uit de SER-verkenning
Nadere informatieDennis Masselink Pensioennavigator
UNIFORME REKENMETHODIEK (URM) maatstaf voor de vergelijking van pensioenregelingen? Dennis Masselink Pensioennavigator 1 Navigatiemetafoor Prijsstijgingen hebben geen invloed op de hoogte van uw pensioen.
Nadere informatieBriefadvies Naar macrostabiele reële pensioenen
Aan de staatssecretaris van Sociale Zaken en Werkgelegenheid mevrouw drs. J. Klijnsma Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid Postbus 90801 2509 LV Den Haag BETREFT Briefadvies Naar macrostabiele
Nadere informatieDe opmars van (C)DC een onomkeerbare trend?
De opmars van (C) een onomkeerbare trend? Kennissessie Pensioenfederatie Jaarcongres 2017 René van de Kieft (MN) en Roel Beetsma (MN leerstoel UvA) Mei 2017 Agenda 1. Inleiding 2. DB vs. Kennissessie DB
Nadere informatieDatum: 5 december 2014 Betreft: Generatie- en premie-effecten aanpassing pensioenregels 2015
CPB Notitie Aan: Dhr. Omtzigt en dhr. Hoekstra, Kamerleden voor het CDA Centraal Planbureau Van Stolkweg 14 Postbus 80510 2508 GM Den Haag T (070)3383 380 I www.cpb.nl Contactpersoon M.H.C. Lever en Th.
Nadere informatieHaalbaarheidstoets Stichting Pensioenfonds ANWB. Monique van Run Sander Smeets 3 augustus 2016
Haalbaarheidstoets Stichting Pensioenfonds ANWB Monique van Run Sander Smeets 3 augustus 2016 Agenda Haalbaarheidstoets Inleiding Uitgangspunten Resultaten Stochastische resultaten Pensioenresultaat Risicohouding
Nadere informatieAchmea life cycle beleggingen in beeld
Achmea life cycle beleggingen in beeld Scheiden. Uw pensioengeld in vertrouwde handen Wat betekent dat voor uw ouderdomspensioen? Achmea life cycle beleggingen in beeld Voor het beleggen van pensioen bent
Nadere informatieHaalbaarheidstoets 2018
Haalbaarheidstoets 2018 Stichting Bedrijfstakpensioenfonds Waterbouw Caroline Bosch 7 juni 2018 Copyright 2018 Sprenkels & Verschuren. Geen enkele reproductie van het document of een deel van het document
Nadere informatieAutomatisch Sturen - De kwantitatieve meerwaarde. Centraal Beheer APF Automatisch Sturen - De kwantitatieve meerwaarde 1
Automatisch Sturen - De kwantitatieve meerwaarde Datum: 11 december 2018 Versie: definitief Centraal Beheer APF Automatisch Sturen - De kwantitatieve meerwaarde 1 Inleiding Wij zijn in de Nederlandse pensioenmarkt
Nadere informatieDe premieregeling in al haar facetten
Doc Pensioen 02 01 Dubben Het einde over van keuzevrijheid de uitkeringsregeling? in pensioenzaken 08 02 Keuzevrijheid Collectieve risicodeling van aanbieder binnen de premieovereenkomst; de Shell variant
Nadere informatieEffecten van afschaffing van de doorsneesystematiek. gelijktijdige overgang naar een nieuw pensioencontract
CPB Notitie 29 november 2018 Effecten van afschaffing van de doorsneesystematiek en de gelijktijdige overgang naar een nieuw pensioencontract Uitgevoerd op verzoek van het Ministerie van SZW en het secretariaat
Nadere informatieWie van het verleden niets leert,
Wie van het verleden niets leert, doet het in de toekomst verkeerd. 11-10- 2017 1 Kort historisch overzicht. Eindloonregeling Middelloonregeling Nieuw financieel toetsingskader (nftk). Koppeling pensioenleeftijd
Nadere informatieEerste Kamer der Staten-Generaal
Eerste Kamer der Staten-Generaal 1 Vergaderjaar 2015 2016 34 255 Voorstel van wet van het lid Lodders tot wijziging van de Pensioenwet, de Wet verplichte beroepspensioenregeling en de Wet op de loonbelasting
Nadere informatieArgumenten voor en tegen actuele SER varianten: belang afstemming tussen economen en juristen. Theo Nijman September 2016
Argumenten voor en tegen actuele SER varianten: belang afstemming tussen economen en juristen Theo Nijman September 2016 Doelstelling Perspectiefnota identificeert twee interessante SER contracten I-B:
Nadere informatieDe meerwaarde van intergenerationele risicodeling en asymmetrische verdeelregels. Miriam Loois en Dick Boeijen
De meerwaarde van intergenerationele risicodeling en asymmetrische verdeelregels Miriam Loois en Dick Boeijen occasional-05 / 2016 Welvaartswinst met beperkt discontinuïteitsrisico De meerwaarde van intergenerationele
Nadere informatieNieuw pensioencontract Wat is de huidige stand van zaken?
Nieuw pensioencontract Wat is de huidige stand van zaken? UNETO-VNI 3 oktober 2017 Emile Soetendal 2 Reisschema voor vandaag 1. Voor welk probleem zoeken we een oplossing? 2. Randvoorwaarden Pensioenfederatie
Nadere informatieTransitie-effecten: vergelijking CPB vs Pensioenfederatie
Transitie-effecten: vergelijking CPB vs Pensioenfederatie Datum: 11 juni 2019 Auteur: Pensioenfederatie, Commissie Nieuw Pensioencontract, Onderzoeksgroep Financieel. Opmerking: Deze notitie is het eerste
Nadere informatieWat is er aan de hand moet onze pensioenen?
Wat is er aan de hand moet onze pensioenen? Casper van Ewijk, Netspar & University of Amsterdam KNAW Symposium, 9 januari 2014, Amsterdam Agenda Wat is een pensioen? Goed pensioen is een risicovol pensioen
Nadere informatieThema: Individualisering, herziening van het pensioenstelsel & combinatie DB/DC
Thema: Individualisering, herziening van het pensioenstelsel & combinatie DB/DC Over de sprekers Mirja Constandse Uitvoerend bestuurslid De Nationale APF Directeur bestuursbureau Actuaris Voormalig Directeur
Nadere informatieSolidariteit: sterkmaker of splijtzwam?
Solidariteit: sterkmaker of splijtzwam? VSAE Congres 27 februari 2013 Dick Boeijen 1 Het begrip solidariteit heeft vele gezichten Als we het containerbegrip solidariteit fileren Collectiviteit Risicodeling
Nadere informatienetspar brief Pensioen in discussie Risicodeling moeilijker / keuze binnen grenzen Casper van Ewijk Marcel Lever Jan Bonenkamp Roel Mehlkopf
Pensioen in discussie Risicodeling moeilijker / keuze binnen grenzen Casper van Ewijk Marcel Lever Jan Bonenkamp Roel Mehlkopf editie 01 herfst 2014 netspar brief netspar brief 1 Samenvatting Het kabinet
Nadere informatieDoorbeleggen na pensioendatum: wat is het en hoe leggen we het onze deelnemers uit? Twan van Erp, Tatjana Taubert 17 mei 2016
Doorbeleggen na pensioendatum: wat is het en hoe leggen we het onze deelnemers uit? Twan van Erp, Tatjana Taubert 17 mei 2016 Pagina 1 Pagina 1 Agenda 1. Verbeterde premieregelingen 2. Risico s en spreidingsmechanisme
Nadere informatie1 Inleiding. 2 Evaluatie huidige pensioenstelsel
Samenvatting Het kabinet heeft de aanzet gegeven tot een discussie over mogelijke aanpassingen van het pensioenstelsel, mede vanwege veranderingen op de arbeidsmarkt en in de demografie en toenemende individualisering.
Nadere informatieMethodes voor bepaling bandbreedte pensioenresultaat Op verzoek van de werkgroep Communicatie Pensioenresultaat
CPB Notitie 13 juni 13 Methodes voor bepaling bandbreedte pensioenresultaat Op verzoek van de werkgroep Communicatie Pensioenresultaat CPB Notitie Aan: Werkgroep communicatie pensioenresultaat Centraal
Nadere informatieDatum: 18 november 2016 Betreft: Generatie-effecten verlenging hersteltermijn pensioenfondsen
CPB Notitie Aan: Ministerie van SZW Centraal Planbureau Bezuidenhoutseweg 30 2594 AV Den Haag Postbus 80510 2508 GM Den Haag T 088 9846000 I www.cpb.nl Contactpersoon Marcel Lever, Thomas Michielsen Datum:
Nadere informatieOnderzoeksrapport Herverdelingseffecten van verschillende projectierentes in verbeterde premieregelingen
Onderzoeksrapport Herverdelingseffecten van verschillende projectierentes in verbeterde premieregelingen Johan Bonekamp, Lans Bovenberg, Theo Nijman en Bas Werker 1 Oktober 2016 Samenvatting Het gebruik
Nadere informatieIntergenerationele risicodeling in collectieve en individuele pensioencontracten
Intergenerationele risicodeling in collectieve en individuele pensioencontracten Jan Bonenkamp Peter Broer Ed Westerhout netspar industry series design 42 Jan Bonenkamp, Peter Broer en Ed Westerhout Intergenerationele
Nadere informatieOp weg naar een houdbaar pensioenstelsel
Op weg naar een houdbaar pensioenstelsel Wat zeggen de SER en het kabinet? Dick Boeijen @ KPS 19 juli 2016 Agenda voor deze middag (op basis van jullie vragen) Stand van zaken in vier sheets Beschrijving
Nadere informatienetspar brief Pensioen in discussie Risicodeling moeilijker / keuze binnen grenzen achtergronddocument
Pensioen in discussie editie 01 herfst 2014 Risicodeling moeilijker / keuze binnen grenzen Casper van Ewijk Marcel Lever Jan Bonenkamp Roel Mehlkopf achtergronddocument netspar brief netspar brief 1 Inleiding
Nadere informatieNieuwe FTK: is het beter en kan het nog beter? Theo Nijman Tilburg University 26 Juni 2014
Nieuwe FTK: is het beter en kan het nog beter? Theo Nijman Tilburg University 26 Juni 2014 Structuur Waar staan we vijf jaar na het Goudswaard rapport en de pensioenakkoorden van 2010 en 2011? Wat brengt
Nadere informatieEffecten van de overgang op nieuwe pensioenregels
Effecten van de overgang op nieuwe pensioenregels CPB Notitie Peter Zwaneveld, Henk-Wim de Boer, Rik Dillingh, André Nibbelink en Debby Lanser 5 juni 2019 Leeswijzer Deze notitie schetst primair mechanismen
Nadere informatieVerklaring beleggingsbeginselen collectiviteitkring E-DC
Verklaring beleggingsbeginselen collectiviteitkring E-DC 1. Introductie 1.1 Inleiding Deze beleggingsbeginselen geven beknopt de uitgangspunten weer van het beleggingsbeleid van collectiviteitkring E-DC.
Nadere informatieWe zijn daarbij uitgegaan van de onderstaande keuzes en bijbehorende kosten:
Zelf beleggen Zelf beleggen kan als de werkgever in de pensioenregeling voor ruime beleggingsvrijheid heeft gekozen. Er kan dan gekozen worden uit verschillende fondsen. Als u zelf uw beleggingen wil kiezen,
Nadere informatieGrip op pensioen: Hoe halen uw werknemers het beste uit hun pensioenregeling? Wet verbeterde premieregeling nader toegelicht
: Hoe halen uw werknemers het beste uit hun pensioenregeling? Wet verbeterde premieregeling nader toegelicht 2 Inhoudsopgave Inleiding 3 Ondersteun uw werknemers bij hun keuze 13 Wat is de Wet verbeterde
Nadere informatieNaar een schokbestendig pensioenstelsel
Naar een schokbestendig pensioenstelsel Verkenning enkele beleidsopties op pensioengebied Doel en afbakening Analyse Invloed op herstel op korte termijn Schokbestendigheid op lange termijn Focus op: Intergenerationele
Nadere informatieOp weg naar een reëel kader voor pensioenfondsen
Op weg naar een reëel kader voor pensioenfondsen ALM-seminar VBA 6 november 2008 Niels Kortleve 1Act_P08043 Mijn boodschappen voor vandaag We moeten stoppen met denken in nominale termen (en dus ook met
Nadere informatieNetspar 14 nov 2014 - Jan Tamerus 1
Netspar 14 nov 2014 - Jan Tamerus 1 Brug mogelijk tussen twee werelden? Collectieve risicodeling, je moet het niet willen! Bijna geen meerwaarde meer Complex Niet te waarderen Je doet aan herverdeling
Nadere informatieOverzicht van de rendementen, kosten en keuzemogelijkheden van collectieve DC-producten in Nederland
LIFECYCLE PENSIOEN 2018 6 juni 2018 Overzicht van de rendementen, kosten en keuzemogelijkheden van collectieve DC-producten in Nederland Inhoudsopgave Beschikbare premieregelingen ( DCregelingen ) worden
Nadere informatieBELEGGINGSMOGELIJKHEDEN PENSIOEN JANUARI 2018
Generali BELEGGINGSMOGELIJKHEDEN PENSIOEN JANUARI 2018 www.asr.nl/gnl INHOUDSOPGAVE 1 Algemene informatie over dit document... 3 2 Zorgvuldig beleggingsbeleid... 4 2.1 UW GELD IN GOEDE HANDEN...4 2.2 HET
Nadere informatieInformatiebijeenkomst
Stichting Pensioenfonds DHV Informatiebijeenkomst 24 september 2013 2013 Royal HaskoningDHV, All rights reserved Alleen voor intern gebruik Agenda Opening Jaarverslag 2012 Paul Canisius Actuele ontwikkelingen
Nadere informatieBeleggingsinformatie over
Beleggingsinformatie over LifeCycle Beleggen van Bewust Pensioen LifeCycle Beleggen van Bewust Pensioen Visie van vermogensopbouw met LifeCycle Beleggen Over het onderwerp pensioen bestaan veel misverstanden.
Nadere informatieSER-pensioenstelsel vergeleken met de praktijk bij Nedlloyd pensioenfonds
SER-pensioenstelsel vergeleken met de praktijk bij Nedlloyd pensioenfonds Rotterdam, dinsdag 10 oktober 2017 Frans Dooren directeur Agenda - Introductie Nedlloyd pensioenfonds (NPF) - NPF-regeling binnen
Nadere informatieVerklaring inzake de beleggingsbeginselen
FOTO invoegen Verklaring inzake de beleggingsbeginselen Januari 2019 Inhoud Inleiding 3 Visie, missie en doelstelling 4 Visie 4 Missie 4 Doelstelling 4 Verdeling van de verantwoordelijkheden 4 De beleggingskeuzes
Nadere informatieRisicodeling Binnen Persoonlijke Pensioen Rekeningen
Risicodeling Binnen Persoonlijke Pensioen Rekeningen Een Schijnbare Tegenstelling? Arthur Arbouw, Jeroen Hartsink, Michael Himmelbauer en Thijs Markwat Tias-Netspar Academy Thesis 2015-006 Risicodeling
Nadere informatieHorizonBeleggen, ProfielBeleggen en VrijBeleggen. De beleggingsmogelijkheden van Zwitserleven.
HorizonBeleggen, ProfielBeleggen en VrijBeleggen. De beleggingsmogelijkheden van Zwitserleven. De beleggingsmogelijkheden van Zwitserleven. U heeft via uw werkgever een pensioenregeling op basis van beleggingen
Nadere informatieNaar een nieuw pensioencontract
Naar een nieuw pensioencontract Kees Goudswaard Montae Educatiesessie pensioenen, Utrecht, 7 februari 2018 Bij ons leer je de wereld kennen Overzicht Sterke en zwakke punten van het huidige stelsel SER
Nadere informatieIntergenerationele risicodeling: zin of onzin? Ilja Boelaars PhD Candidate The University of Chicago 14 maart 2019 Wim Drees Stichting
Intergenerationele risicodeling: zin of onzin? Ilja Boelaars PhD Candidate The University of Chicago 14 maart 2019 Wim Drees Stichting Achtergrond Vroeger: Fondsvermogen onderpand voor toezegging werkgever
Nadere informatieWorkshop financiële opzet en beleggingen
Workshop financiële opzet en beleggingen Nienke Griffioen (DNB) Theo Kocken (Cardano) Guus Boender (Ortec) DNB 1 Zekerheid versus Risico DNB 2 Vaste opbouw versus stabiele premie DNB 3 Voorbeeld: termijn
Nadere informatieOp weg naar individueel vermogensbeheer
Verwijder deze afbeelding en voeg een nieuwe in. Op weg naar individueel vermogensbeheer 30 januari 2018 Lenneke Roodenburg & Henk Sytze Meerema Zeist Inhoudsopgave Op weg naar individueel vermogensbeheer
Nadere informatieBREAK-OUT SESSIE BESCHIKBARE PREMIEREGELING EN CDC BINNEN EEN APF Rutger de Wit & Claudette Blankestijn. 20 juni 2016
BREAK-OUT SESSIE BESCHIKBARE PREMIEREGELING EN CDC BINNEN EEN APF Rutger de Wit & Claudette Blankestijn 20 juni 2016 Welke onderwerpen komen aan bod? Introductie: Waar passen DC en CDC-regeling in een
Nadere informatieGenerali beleggingsmogelijkheden Generali pensioen
Generali beleggingsmogelijkheden Generali pensioen informatie voor de deelnemer INHOUDSOPGAVE Algemene informatie over dit document 2 1. Zorgvuldig beleggingsbeleid 3 2. Algemene informatie over een pensioen
Nadere informatieDe SER varianten nader beschouwd. Kennisbijeenkomst bij PGGM Theo Nijman December 2016
De SER varianten nader beschouwd Kennisbijeenkomst bij PGGM Theo Nijman December 2016 Agenda Waarom willen we veranderen? Wat zijn de kernkarakteristieken van de contracten uit de perspectiefnota? I-B:
Nadere informatieUvA-DARE (Digital Academic Repository) Essays in pension economics and intergenerational risk sharing Vos, S.J. Link to publication
UvA-DARE (Digital Academic Repository) Essays in pension economics and intergenerational risk sharing Vos, S.J. Link to publication Citation for published version (APA): Vos, S. J. (2012). Essays in pension
Nadere informatieBerekeningen bij paragraaf 3
Inleiding Dit is een technisch achtergronddocument bij de CPB Policy Brief 2014-06/ Netspar Brief Pensioen in Discussie over de toekomst van het stelsel van aanvullende pensioenen (Van Ewijk et al 2014).
Nadere informatieEerste Kamer der Staten-Generaal
Eerste Kamer der Staten-Generaal 1 Vergaderjaar 2015 2016 34 255 Voorstel van wet van het lid Lodders tot wijziging van de Pensioenwet, de Wet verplichte beroepspensioenregeling en de Wet op de loonbelasting
Nadere informatieOns toekomstig pensioenstelsel: een blauwdruk
Kopij Pensioen Magazine toekomstig pensioenstelsel Ons toekomstig pensioenstelsel: een blauwdruk Marc Heemskerk Ir. M.W. Heemskerk AAG is senior pensioenconsultant bij Mercer te Amstelveen De Nederlandse
Nadere informatieLaveren tussen ambitie en garantie: de ervaringen van Pensioenfonds TNO. November 2013 Hans de Ruiter
1 Laveren tussen ambitie en garantie: de ervaringen van Pensioenfonds TNO November 2013 Hans de Ruiter 2 Inhoud Inleiding pensioencontract De marsroute naar het nieuwe contract Tien vragen en antwoorden
Nadere informatiee. academische en onderwijs evenementen
e. academische en onderwijs evenementen Academische evenementen 28-01-2015 International Pension Workshop 124 65 59 64 10 6 41 3 01-10-2015 Pension Day 71 39 32 49 12 6 3 1 Totaal 195 104 91 113 22 12
Nadere informatieWelkom op het DC seminar
Welkom op het DC seminar Wouter de Ridder, Robeco Investment Solutions SS Rotterdam 25 juni 2015 Programma Voor professionele beleggers 14.00 Start > Welkomstwoord door Roderick Munsters (Robeco) > Theo
Nadere informatie