Laveren tussen ambitie en garantie: de ervaringen van Pensioenfonds TNO. November 2013 Hans de Ruiter

Transcriptie

1 1 Laveren tussen ambitie en garantie: de ervaringen van Pensioenfonds TNO November 2013 Hans de Ruiter

2 2 Inhoud Inleiding pensioencontract De marsroute naar het nieuwe contract Tien vragen en antwoorden Analyses waar nuttig De tussenvariant Discussie / vragen

3 3

4 4 Inleiding pensioencontract 2009: Commissie Goudswaard: Huidige pensioenovereenkomsten zijn niet langer houdbaar. Gevoelig voor sterke koersfluctuaties. Demografische druk (vergrijzing, langer leven). Er is een nieuw evenwicht nodig tussen ambitie, zekerheid, kosten en solidariteit

5 5

6 6 Inleiding (vervolg) 2010 STAR Pensioenakkoord Contourschets stelsel (introductie zacht reëel contract en combicontract) 2012 Hoofdlijnennota Twee contracten: Een aangescherpt nominaal contract Een nieuw reëel contract

7 7 De marsroute naar het nieuwe contract Werkgroep Toekomstig Pensioencontract sinds 2009 Workshop april 2012 i.s.m. PGGM: vergelijking contracten Uitkomst: voorkeur voor reëel contract. Pilot-onderzoek naar risicobereidheid.

8 8 De vragen die beantwoord moeten worden

9 1. In hoeverre kunnen we in het nieuwe contract blijven doen wat we nu doen? 2. Wat betekent het nieuwe contract voor de deelnemer? 3. Wat betekent het nieuwe contract voor het herstel van de financiële positie? 4. Kunnen we het nieuwe contract uitleggen aan de deelnemer? 5. Hoe verhoudt het nieuwe contract zich tot de ontwikkelingen in Europa? 6. Hoe incorporeert het nieuwe contract het langlevenrisico? 7. Hoe kijkt de buitenwereld tegen het nieuwe contract aan, hoe kiezen andere fondsen?

10 10 8. Kunnen we een overstap op het nieuwe contract meemaken in het licht van evenwichtigheid? 9. Wat betekent het invaren van bestaande rechten? 10.Wat is het effect op de pensioenpremie? Daarnaast is er natuurlijk ook nog de meer principiële discussie tussen harde nominale aanspraken en zachte reële ambities

11 11 De reactie / antwoorden van het Bestuur

12 12 (1) Kunnen we in het nieuwe contract blijven doen wat we nu doen? Het nieuwe nominale contract wijkt weinig af van het huidige contract. Indexatiestaffels blijven gehandhaafd. Nominale sturing met herstelplannen blijft gehandhaafd. Geen belemmeringen voor indexatiegericht beleggingsbeleid! Mits binnen risk appetite van bestuur, deelnemers en pensioengerechtigden. Nieuw gegeven uit het Voorontwerp van Wet. Hogere buffereisen. VEV zal met ca. 5%-punt stijgen tot ca. 120%.

13 13 (2a) Wat betekent het nieuwe contract voor de deelnemer? Het te verwachten pensioenresultaat is op een termijn van 15 jaar in het nominale contract ongeveer gelijk aan het reële contract. De kans op korten ligt bij het nominale contract weliswaar lager maar als er gekort wordt is de korting groter dan in het reële contract. Door keuze van stuurparameters (nog) dichter bij elkaar te brengen. Er zijn geen grote verschillen in de evenwichtigheid van de generatieeffecten tussen de beide contractvormen. Deze vergelijkingen geven geen doorslaggevende argumenten voor een bepaalde keuze tussen de contractvormen.

14 2b Voorbeeld van ALM-resultaten bij diverse contractvormen (1/2) 14

15 Voorbeeld van ALM-resultaten bij diverse contractvormen (2/2) 15

16 16 (3) Wat betekent het nieuwe contract voor herstel van de financiële positie? Voor beide contracten hangt herstel af van economische ontwikkelingen en daarmee het rendement op beleggingen. Het beleggingsbeleid hoeft voor de beide contractvormen geen grote verschillen te vertonen, zodat langetermijnuitkomsten ook gelijkwaardig zullen zijn. Het herstel hangt ook af van het indexatiebeleid. Voorzichtig indexatiebeleid leidt tot een sneller herstel, staffels die tot snellere indexatie leiden, betekenen een langzamer herstel. Contractvoorkeur is niet van invloed op het herstel van de financiële positie van het fonds.

17 17 (4) Kunnen we het nieuwe contract uitleggen aan de deelnemer? Eenvoud: Het nominale contract bevat veel kenmerken van het huidige contract, i.t.t. het reële contract dat meer nieuwe elementen kent. Het nominale contract is daardoor eenvoudiger te communiceren. Risicobereidheid: Het is niet goed mogelijk deze bij deelnemers en pensioengerechtigden te meten. Antwoorden op vragen naar risicobereidheid hangen sterk af van de vraagstelling. Een betere indicator (voorspeller) voor risicobereidheid is het gezinsinkomen. Daarom vasthouden aan alternatieve route. Dialoog met groepen belanghebbenden en de Deelnemersraad.

18 4. (vervolg) 18

19 4. (vervolg) 19

20 20 4. (vervolg) Risicobereidheid: Uit ons onderzoek blijkt nauwelijks een relatie tussen contractkeuze en geslacht, leeftijd, zelf ingeschatte financiele kennis en opleiding, echter... Er blijkt wel een consistente relatie tussen risicobereidheid en het gezinsinkomen.

21 21 (5) Hoe verhoudt het nieuwe contract zich tot ontwikkelingen in Europa? Pensioenfondsen vallen onder de EU IORP-Directive (Institution for Occupational Retirement Provisions). De Commissie wil in 2014 een nieuwe IORP-richtlijn introduceren Precieze inhoud en datum invoering evenwel onbekend. Mogelijk gaat de zekerheidsmaatstaf van 97,5% naar 99,5% Dit zou tot hogere buffers leiden en dus ook tot hogere premies. Europese context is en blijft te onduidelijk om van invloed te kunnen zijn op de contractkeuze.

22 22 (6a) Hoe incorporeert het nieuwe contract het langlevenrisico? Toegenomen levensverwachting Wordt meteen in de aanspraken verwerkt. Met een spreidingsperiode over de deelnemers en pensioengerechtigden verdeeld (LAM). LAM in het reële contract verplicht. LAM bij nominale contract optioneel. Er zijn drie opties. Niet invoeren; Wel invoeren (heeft invaren tot gevolg); Pseudo LAM invoeren (kan zonder invaren).

23 23 (6b) Hoe incorporeert het nieuwe contract het langlevenrisico? Standpunt bestuur inzake LAM bij een nominaal contract: Evenwichtige belangenafweging betekent het invoeren van het (Pseudo) LAM. Voorkeur voor de minimale spreidingstermijn van 3 jaar, ook ter vermindering van de mogelijke generatie-effecten. Geen voorkeur voor LAM of Pseudo LAM.

24 24 (7) Hoe kijkt de buitenwereld tegen het nieuwe contract aan? Hoe kiezen andere fondsen? Afweging bestuur is in lijn met het overgrote deel van de fondsen. DC-regeling is niet opportuun: Het ontbreken van intergenerationele risicodeling leidt tot een slechter pensioenresultaat bij dezelfde premie. Indien spreiding van de verwerking van financiële schokken tot de mogelijkheden gaat behoren, lijken veel fondsen voor deze variant te kiezen. Naast het Pensioenfonds Zorg en Welzijn zijn er geen andere fondsen die nu nog hun eerste voorkeur hebben uitgesproken voor het reële contract.

25 25 (8) Kunnen we een overstap maken in het licht van evenwichtigheid? Bij de juiste keuze van stuurparameters geen grote verschillen in de beide contractvormen ten aanzien van evenwichtigheid tussen de generaties, niet ten opzichte van elkaar en ook niet ten opzichte van de huidige situatie. De generatie-effecten zijn bij ons fonds bovendien minder groot dan weergegeven in de CPB-studie van het voorbeeldfonds en zijn daarmee acceptabel. De Werkgroep meent dat vanuit de optiek van evenwichtigheid geen duidelijke voorkeur voorligt.

26 26 (9) Wat betekent het invaren van bestaande rechten? Wetsvoorstel ondervangt enkele juridische bezwaren tegen invaren. Individuele bezwaarrecht bij interne collectieve waardeoverdracht vervalt. binding van slapersrechten en de rechten van ingegane pensioenen beter verankerd. Noodzaak aantonen van zwaarwegend belang blijft Voordelen van het reële contract niet overduidelijk. Dus zwaarwegend belang moeilijk aan te tonen. Juridische procedures. Lange periode van onzekerheid. Dit risico pleit tegen het invaren van rechten in het reële contract.

27 27 (10) Kunnen we in het nieuwe contract blijven doen wat we nu doen? Zowel het nominale als het reële contract confronteren ons met een sterk oplopende en volatiele Kostendekkende Premie (KDP). De KDP kan voor een periode van drie jaar (nominaal contract) of 5 jaar (reëel contract) worden vastgelegd. Hoogte KDP afhankelijk van hoogte van de dan geldende marktrente. Aanvullende voorwaarden berekening KDP. Bufferopslag verhoogd van MVEV tot VEV. Niet langer rekenen met een gedempte en/of gemiddelde premie. Effect op de KDP bij de huidige marktrente is een stijging van 5%-punt van de salarissom tot 20% van de salarissom. NB: Als de KDP boven een eventueel gestelde limiet uitkomt betekent dit een korting op het jaarlijks opbouwpercentage (thans 1,75%).

28 28

29 29 En toen was er de tussenvariant Belangrijkste uitgangspunten van deze variant: Een FTK Alle pensioenovereenkomsten, ongeacht de toeslag-ambitie, moeten mogelijk zijn Ruimte om een gekozen, afgewogen beleggingsbeleid te voeren dat past bij geformuleerde pensioenambitie, premie en risicobereidheid Stabiliteit in premie, uitkeringen en verplichtingen Geen invaarproblematiek voor reeds opgebouwde rechten en aanspraken

30 ALM-resultaat FTK-p 30

31 31 Discussie / vragen