Naar een schokbestendig pensioenstelsel

Transcriptie

1 Naar een schokbestendig pensioenstelsel Verkenning enkele beleidsopties op pensioengebied

2 Doel en afbakening Analyse Invloed op herstel op korte termijn Schokbestendigheid op lange termijn Focus op: Intergenerationele verdeling Macro-economische doorwerking Pensioencontract (DB, DC, staffel e.d.) (Niet) risico s contracten

3 Pensioenschok: reëel dekkingstekort 30% (traditional) actuarial value fair value

4 Achtergrond: krimpend draagvlak voor schokken

5 GAMMA model CPB-model GAMMA Dynamisch model met overlappende generaties Kleine open economie Perfecte kapitaalmarkt Optimaliserend spaar- en arbeidsaanbodgedrag arbeidsaanbod afhankelijk belastingen en pensioenpremies (soms) Incorporatie generational accounting benadering publieke sector Uitgangssituatie Representatief pensioen fonds Middelloon Loonindexatie conditioneel op dekkingsgraad Herstel in 15/35 jaar Overheidsbeleid: tax smoothing (consumptiebelasting)

6 Herstel na de schok: Pensioenpremies Invoering staffel (loslaten volledige indexatie) Verlaging ambitieniveau (70% ->60%)

7 Herstel na de schok: Werkgelegenheid Invoering staffel (loslaten volledige indexatie) Verlaging ambitieniveau (70% ->60%)

8 Schokbestendigheid Vier stelsels: middelloon (ML) eindloon (EL) defined contribution (DC) hogere pensioenleeftijd (PLFT) Voor verschillende schokken: rentedaling, vermindering groei arbeidsproductiviteit, verlenging levensverwachting, beurskrach focus op aandelenkoersdaling

9 Schokbestendigheid: aandelenkoersschok -20% Premies 3,5 3 2,5 2 1,5 1 0,5 0-0,5-1 -1, ML EL DC PLFT

10 Werkgelegenheid Schokbestendigheid: aandelenkoersschok -20% 0-0,1-0,2-0,3-0,4-0,5-0,6-0,7-0,8-0, ML EL DC PLFT

11 Netto profijt pensioenen bij aandelenkoersschok -20% (mutaties in mrd euro per cohort) ML-Pensioenfondsen 3,5 3 2,5 2 1,5 1 0,5 0-0,5-1 -1,5-2 -2,5-3 -3, DC-P ensioenfondsen 3,5 3 2,5 2 1,5 1 0,5 0-0,5-1 -1,5-2 -2,5-3 -3,

12 Intergenerationele risicodeling? toekomstige generaties 16% gepensioneerden 6% actieven 78%

13 DB versus DC Verstoring arbeidsmarkt Discontinuïteitrisico Omg en welvaartswinst intergenerationele risicodeling beperkter dan vaak gedacht (WRR) Pensioenfondsen kunnen maar beperkt schokken naar de toekomst uitsmeren (PVK) DC dan ook niet veel riskanter dan DB DC en DB groeien naar elkaar toe: staffels en indexatiekortingen maken rendement op DB-pensioenen afhankelijk kapitaalmarktrendement Waarde DB moet vooral zitten in efficiënte organisatie risicodeling tussen huidige generaties kunnen pensioenfondsen dit beter (lagere kosten) dan de markt?

14 Toekomstig onderzoek Alternatieve beleidsopties andere invullingen staffel andere keuzes voor hersteltermijn Geïntegreerde benadering welvaartseffecten intergenerationele risicodeling en arbeidsmarktdistorties Gedragseffecten risico s spaar-, beleggingsgedrag Alternatieve beleggingsinstrumenten (indexleningen) en beleggingsbeleid

15 Centrale stellingen Beperking macro-economische (arbeidsmarkt-) verstoringen vereist sneller afrekenen (korten op rechten of eenmalig storten) middelloon versus eindloon Behalve bij aantasting opgebouwde rechten, heeft versobering pensioen geen of ongunstig effect op werkgelegenheid Schokbestendigheid profiteert : indexatiekortingen (middelloon) versobering pensioenen, in de vorm : verlaging ambitieniveau verhoging pensioenleeftijd DB en DC vertonen gelijkenis pensioenfondsen dragen maar beperkt bij tot intergenerationele risicodeling met toekomstige generaties DB-systeem met conditionele pensioenen mix tussen pure DB en pure DC