Risicobereidheid in beeld

Transcriptie

1 Risicobereidheid in beeld Onderzoek naar de risicobereidheid bij actieve deelnemers en gepensioneerden in opdracht van Pensioenfonds Campina 11 september 2015 Peter Zegwaart 1

2 Doelstellingen onderzoek Het onderzoek diende de volgende vragen te beantwoorden: Wat is de risicohouding onder deelnemers en gepensioneerden van Pensioenfonds Campina en welk ambitieniveau gaat daarmee gepaard? Wat betekent zekerheid rond pensioen voor de achterban van het fonds? Welk gewicht kent men toe aan de attributen pensioenleeftijd, de verwachte pensioenuitkering en de uitkering als het tegenzit? Hoe denkt de achterban van Pensioenfonds Campina over solidariteit? Wat is bij deelnemers en gepensioneerden het beeld van en vertrouwen in Pensioenfonds Campina? Deze informatie kan voor bestuur en sociale partners behulpzaam zijn bij het nemen van beslissingen over het pensioen- en beleggingsbeleid. 2

3 Opzet onderzoek Online onderzoek Response n=345 deelnemers (19%) en n=428 gepensioneerden (9%) Response bij deelnemers op gemiddeld niveau opf-en, bij gepensioneerden daaronder Representativiteit Voor bruikbaarheid resultaten is representativiteit belangrijk Zowel bij deelnemers als gepensioneerden in absolute zin forse steekproeven Responsepercentages voldoende hoog Goede spreiding antwoorden Samenstelling steekproeven en populaties lijken sterk op elkaar Geen selectieve response Representatief onderzoek 3

4 Rapportcijfer Pensioenfonds Campina: jongere deelnemers lager cijfer dan ouderen. Gepensioneerden geven hoger cijfer. Kunt u met een rapportcijfer aangeven hoe tevreden u bent met uw pensioenfonds BPF Campina? Deelnemers (n=345) 9% 20% 25% 15% 1% 1% 6,8 Gepensioneerden (n=428) 6% 19% 42% 20% 3% 1% 7,5 1 t/m

5 Weinig kritiek op Pensioenfonds Campina; jongeren wat minder positief. Bij de gepensioneerden aanzienlijk positiever oordeel, ook vergeleken met benchmark. In hoeverre bent u het eens met de volgende stellingen? Deelnemers (n=345) Benchmark* (n=11157) Gepensioneerden (n=410) Benchmark* (n=15518) Ik voel mij thuis bij Pensioenfonds Campina 3,50% 4% 43% 49% 53% 3% 23% 58% 16% 61% Pensioenfonds Campina informeert mij goed over mijn pensioen 3,70% 7% 24% 64% 5% 2% 12% 67% 18% Mijn pensioen is bij Pensioenfonds Campina in goede handen 3,51% 6% 42% 48% 56% 4% 22% 61% 13% 65% Ik heb meer vertrouwen in Pensioenfonds Campina dan in banken en verzekeraars 3,50% 8% 39% 44% 47% 3% 26% 53% 17% 61% Ik vertrouw erop dat de kosten bij Pensioenfonds Campina laag zijn 3,64% 34% 56% 5% 3% 28% 59% 10% *Benchmark = (Helemaal) mee eens 5

6 Waardering voor onderzoek; vertrouwen dat bestuur naar resultaten luistert en belangrijk dat bestuur mening van deelnemers kent. Wat vindt u ervan, dat Pensioenfonds Campina dit onderzoek houdt? 5% 4% 7% 5% Anders, namelijk: 57% 65% Kost alleen maar geld 62% Deelnemers (n=345) 44% Gepensioneerden (n=428) Ik heb er vertrouwen in dat het bestuur goed naar de resultaten luistert Goed initiatief, belangrijk dat het bestuur mijn mening kent 6

7 Meer dan gemiddelde belangstelling voor informatie over beleggingsbeleid van Pensioenfonds Campina, vooral bij jongeren. Ook belang maatschappelijk verantwoord beleggen hoger dan gemiddeld. In hoeverre bent u het eens met de volgende stellingen? Ik zou meer willen weten over de beleggingen van Pensioenfonds Campina Deelnemers (n=345) 3,8 2% 7% 17% 52% 18% 3% 59% Gepensioneerden (n=428) 3,8 3% 5% 17% 49% 16% 10% 56% Ik vind het belangrijker dat Pensioenfonds Campina maatschappelijk verantwoord belegt dan dat ze een maximaal rendement behalen Deelnemers (n=345) 3,5 4% 16% 22% 43% 14% 1% 50% Gepensioneerden (n=428) 3,5 17% 13% 44% 17% 4% 63% Helemaal mee oneens Mee oneens Niet mee eens, niet mee oneens Mee eens Helemaal mee eens Weet niet/geen mening 7

8 Driekwart deelnemers, maar minder jongeren, vertrouwt erop dat er straks nog genoeg geld in pensioenpot zit. En kwart ziet beleggen voor pensioen als gokken met andermans geld. Bij deelnemers met hoger inkomen is dat veel minder. In hoeverre bent u het eens met de volgende stellingen? Ik vertrouw erop dat er nog voldoende geld in de pensioenpot zit als ik met pensioen ga Deelnemers (n=345) 3,9 3% 10% 10% 47% 28% 2% Beleggen voor pensioen zie ik als gokken met andermans geld en dat wil ik niet Deelnemers (n=345) 2,7 8% 41% 25% 18% 6% 2% Gepensioneerden (n=428) 2,7 10% 41% 21% 18% 5% 4% Helemaal mee oneens Mee oneens Niet mee eens, niet mee oneens Mee eens Helemaal mee eens Weet niet/geen mening Weet niet/geen mening 8

9 Net als de benchmark hebben deelnemers en gepensioneerden in meerderheid geen zicht op beleggingsbeleid van Pensioenfonds Campina. Weet u waarin Pensioenfonds Campina belegt en welke risico's het daarbij loopt? Benchmark 5% 14% 64% 55% 72% 64% 28% 27% Weet niet/geen mening Daar heb ik geen idee van Dat weet ik ongeveer Dat weet ik precies 27% 33% Daar heb ik geen idee van Dat weet ik ongeveer Dat weet ik precies Deelnemers (n=345) 3% Gepensioneerden (n=428) 2% Actieven (n=9287) 3% Gepensioneerden (n=14305) In het benchmarkonderzoek ontbreekt de optie Weet niet/geen mening 9

10 Ruime meerderheid van deelnemers (waaronder vaker hogere inkomens) en gepensioneerden is het eens met beleggen in aandelen door Pensioenfonds Campina, conform benchmark. Pensioenfonds Campina belegt ook in aandelen. Bent u het daar wel of niet mee eens? Benchmark 30% 28% 29% 18% 8% 5% 62% 67% Weet niet/geen mening Daar ben ik het niet mee eens Daar ben ik het wel mee eens 71% 82% Daar ben ik het niet mee eens Daar ben ik het wel mee eens Deelnemers (n=345) Gepensioneerden (n=428) Actieven (n=9287) Gepensioneerden (n=14305) In het benchmarkonderzoek ontbreekt de optie Weet niet/geen mening 10

11 Ruim helft van deelnemers en gepensioneerden kiest voor regeling met indexatieambitie, meer dan benchmark. Met name hogere inkomens opteren voor indexatie en meer onzekerheid. Stel dat u mag kiezen tussen twee pensioenregelingen, welke kiest u dan? Stel dat u mag kiezen tussen twee pensioenregelingen, welke kiest u dan? 10% 10% 8% 17% Weet niet/geen mening 17% 19% Ik heb geen voorkeur 54% 27% Deelnemers (n=345) 54% 21% Gepensioneerden (n=428) Ik heb geen voorkeur Ik kies voor een regeling met een grotere kans op indexatie. Ik kies voor een regeling met een vast eindbedrag, zodat ik weet waar ik aan toe ben. 36% 46% Actieven (n=11157) 44% 37% Gepensioneerden (n=15525) Ik kies voor een regeling met een grotere kans op indexatie. Ik kies voor een regeling met een vast eindbedrag, zodat ik weet waar ik aan toe ben. In het benchmarkonderzoek ontbreekt de optie Weet niet/geen mening 11

12 Resultaten keuzeonderzoek Bij conjunct meten krijgen deelnemers keuzes voorgelegd. Uit al die keuzes over alle deelnemers zijn voorkeuren en belangscores berekend. 12

13 Bij groep tot 50 jaar is leeftijd belangrijkste keuzecriterium; pensioenleeftijd van 67 is nog acceptabel, bij 68 jaar ontwikkelt zich forse weerstand. beneden 70% is minder wenselijk, bij uitkering als het tegenzit geldt dat voor niveau onder 40%. Minder wenselijk Meer wenselijk LFT_65 Leeftijd LFT_66 LFT_67 LFT_68 Belangscores attributen LFT_69 P1_45 P1_55 P1_60 P1_65 P1_70 P1_75 P1_80 P1_85 P1_90 P1_95 Verwachte uitkering; 31% Uitkering als het tegenzit; 13% Leeftijd; 56% Uitkering als het tegenzit P2_30 P2_35 P2_40 P2_45 P2_50 13

14 Ook bij ouderen vanaf 50 jaar legt leeftijd meeste gewicht in schaal. Hier is pensioenleeftijd van 67 jaar al minder wenselijk. En onder 85% verwachte uitkering ziet men als minder aantrekkelijk, bij uitkering als het tegenzit geldt dat voor 50% of minder. Minder wenselijk Meer wenselijk LFT_64 LFT_65 Leeftijd LFT_66 LFT_67 Belangscores attributen LFT_68 P1_60 P1_70 P1_85 P1_100 P1_110 Uitkering als het tegenzit; 19% P2_45 P2_50 P2_55 P2_60 P2_65 Verwachte uitkering; 26% Leeftijd; 55% 14

15 Jongeren tot 50 jaar kiezen bij pensioenleeftijd 66 jaar vooral voor veilige scenario; bij twee overige varianten komt uitkering als het tegenzit voor hen te laag uit. Voorkeursaandeel bij jongeren 100,0% 80,0% 60,0% 40,0% 40,7% 27,2% 32,1% 20,0% 0,0% Product 1: 55% 40% Product 2: 65% 35% Product 3: 70% 30% 15

16 Bij 67 jaar wordt meer risicovolle product 3 meest aantrekkelijk gevonden. Bij product 4 met grootste afstand tussen verwachte uitkering en die als het tegenzit, is neerwaartse risico nog te groot. Voorkeursaandeel bij jongeren 100,0% 80,0% 60,0% 40,0% 28,7% 39,7% 20,0% 13,9% 17,7% 0,0% Product 1: 55% 50% Product 2: 60% 45% Product 3: 70% 40% Product 4: 80% 35% 16

17 Bij pensioenleeftijd 65 jaar heeft ruim helft van oudere deelnemers voorkeur voor product 3, meest risicovolle. Voorkeursaandeel bij ouderen 100,0% 80,0% 60,0% 53,0% 40,0% 30,2% 20,0% 16,8% 0,0% Product 1: 60% 55% Product 2: 70% 50% Product 3: 85% 45% 17

18 Bij pensioenleeftijd 66 jaar krijgen twee meer risicovolle scenario s grootste voorkeur. Uitkeringsniveau van 70% bij product 1 te laag. Voorkeursaandeel bij ouderen 100,0% 80,0% 60,0% 40,0% 35,8% 40,2% 24,0% 20,0% 0,0% Product 1: 70% 55% Product 2: 85% 50% Product 3: 100% 45% 18

19 Ten algemene draagvlak voor solidariteit. Ruim kwart van gepensioneerden wijst naar jongere generaties. Deze bevindingen sluiten aan op gemiddelde beeld. Mensen worden steeds ouder. Daardoor moet Pensioenfonds Campina mensen steeds langer pensioen uitbetalen en dat kost geld. Door wie moeten die kosten volgens u worden opgevangen? Benchmark 4% 7% Weet niet/geen mening De pijn moet over alle generaties worden verdeeld 75% 63% De pijn moet over alle generaties worden verdeeld Door de oudere generaties die nu pensioen ontvangen 74% 68% 2% Door de oudere generaties die nu pensioen ontvangen 5% 16% 27% Door de jonge generaties die nu werken en pensioen opbouwen 14% 13% 31% Door de jonge generaties die nu werken en pensioen opbouwen Deelnemers (n=345) Gepensioneerden (n=428) Actieven (n=11156) Gepensioneerden (n=15525) In het benchmarkonderzoek ontbreekt de optie Weet niet/geen mening 19

20 Bij verder stijgende levensverwachting zien deelnemers liefst premieverhoging. Andere maatregelen weinig weerklank. Welke maatregel van het pensioenfonds heeft uw voorkeur om dit te kunnen blijven betalen? 19% 17% Weet niet/geen mening 9% 7% 13% 51% 13% 7% 36% 27% Meer beleggingsrisicos nemen De toekomstige pensioenuitkering verlagen De pensioenleeftijd verhogen De pensioenpremie verhogen Deelnemers (n=345) Gepensioneerden (n=428) 20

21 Deelnemers en vooral gepensioneerden willen eventuele verlaging uitgesmeerd over periode van tien jaar. Stel dat Pensioenfonds Campina de pensioenen moet verlagen omdat de dekkingsgraad te laag is. Ziet u dan liever dat het fonds die pijn in één keer neemt of dat die verlaging over tien jaar wordt uitgesmeerd? 7% 6% 19% 17% Weet niet/geen mening 59% 15% Deelnemers (n=353) 71% 6% Gepensioneerden (n=410) Maakt me niet uit, verlagen is sowieso vervelend Liefst uitsmeren over tien jaar, dan voel je het minder Liefst in één keer, dan ben je er vanaf 21

22 Zowel bij forse ingreep van 15% als bij kleinere verlaging van 3% willen gepensioneerden die liever in kleine stapjes gedurende 10 jaar dan een korting ineens. Stel dat uw pensioenfonds de pensioenen met 15% moet korten. Kunt u aangeven waar uw voorkeur naar uitgaat? (Basis- Gepensioneerden, n=297 Gepensioneerden en weet bedrag van BPF, n=297) 15% ineens korten 21% De komende 10 jaar uw pensioen verlagen met 1,8% per jaar 79% Stel dat uw pensioenfonds de pensioenen met 3% moet korten. Kunt u aangeven waar uw voorkeur naar uitgaat? (Basis- Gepensioneerden, n=297 Gepensioneerden en weet bedrag van BPF, n=297) 3% ineens korten 33% De komende 10 jaar uw pensioen verlagen met 0,36% per jaar 67% 22

23 Conclusies Vertrouwen in Pensioenfonds Campina en band die deelnemers en gepensioneerden met fonds voelen zijn redelijk tot stevig; weinig twijfel op deze aspecten. Huidige communicatie krijgt positieve beoordeling. Wensen: eenvoudiger, meer Jip en Janneke taal, persoonlijker, over beleggingsbeleid, kosten en rendementen van Pensioenfonds Campina en gevolgen van gesloten status. Principes van collectiviteit en solidariteit worden bij Pensioenfonds Campina breed onderschreven. Beleggen in aandelen door Pensioenfonds Campina wordt begrepen en door forse meerderheid onderschreven. Achterban hecht in meer dan gemiddelde mate aan maatschappelijk verantwoord beleggen. Jongeren voelen zich minder thuis bij Pensioenfonds Campina, maken zich minder illusies over hun pensioen en zouden vaker liever zelf voor hun pensioen zorgen. Daarnaast groep deelnemers met stevige weerstand tegen beleggen. Gebrek aan kennis over en inzicht in beleggen gecombineerd met wantrouwen tegenover financiële sector leidt bij hen tot overschatting van risico s en behoefte aan zekerheid. 23

24 Conclusies Als er verlaagd moet worden, dan vinden zowel deelnemers als gepensioneerden dat dit in kleine stapjes over periode van tien jaar moet gebeuren. Gepensioneerden geven daar voorkeur aan bij zowel forse korting van 15% als bij kleine verlaging van 3%. Zowel deelnemers als gepensioneerden geven aanzienlijk vaker dan gemiddeld voorkeur aan regeling met indexatie-ambitie. Vertaald naar eigen financiële situatie en los van emotie en wantrouwen kiest men niet voor meest veilige scenario s, maar voor varianten, waar bandbreedte tussen de verwachte pensioenuitkering en uitkering als het tegenzit groter is. Derhalve draagvlak voor regeling met wat meer risico. Deelnemers van Pensioenfonds Campina willen graag indexatie en hebben daar neerwaarts risico voor over. Bij deze ambitie van de deelnemers past beleggingsmix met wat hoger risicoprofiel. Daarbij is schokbestendigheid belangrijk element voor deelnemers en gepensioneerden. Zonder demping zou pensioen voor hen te bewegelijk worden. Uitdaging voor bestuur van Pensioenfonds Campina als het gaat om communicatie en uitleg van beleggingsrisico s waar bestuur voor kiest. Simpele en aansprekende communicatie moet vooral bij jongeren overschatte risico s van beleggen tot realistische proporties terugbrengen en laten zien wat investeren in Pensioenfonds Campina opbrengt. 24