Kritenijs Us Memmetaal Assen Nûmer 3 maart 2016

Transcriptie

1 1

2 2

3 Kritenijs Us Memmetaal Assen Nûmer 3 maart 2016 Kolofon Gearstalling bestjoer: Foarsitter: Tea Haanstra Peter van Anrooystraat TR Assen, teabosma@hetnet.nl Till Skriuwer: Hans Groenhof Broeklaan AN Assen, hansenmetje@home.nl Till Ponghâlder: Piet Boelens Hunsingostraat ER Assen, pboelens@ziggo.nl Till Bankrekk. fan de Krite: NL 78 RABO Leden: Sjoege Wiersma Metje Groenhof Rennie Monsma Redaksje Kritenijs: Jan Toering; korreksje- en oersetwurk --- Harmen Hummel; typewurk en layout Redaksjeadres: Harmen Hummel Zuidhaege XT Assen Till harhum@hotmail.nl Kontaktpersoanen en/of adressen: Meiwurkers oan dit Kritenijsnûmer: Sjoukje en Poppe Jansma Jaap Bakker Tea Haanstra Giny Miedema Jan Toering Anje Hoogland Metje Groenhof Lisa de Roos Lede-administraasje: Poppe Jansma Einsteinlaan BK Assen Boekferkeap: Fakant Toanielklup: Tea Haanstra Literatuerklup: Giny Miedema Keatsen: Gerrit Elzenga Ferfier nei Hooghalen: Hans Groenhof ôf b.g.g. Tea Haanstra Oare adressen: It Frysk Boun om Utens; skriuwerfbou@fryskbutenfryslân.frl Kees v.d. Beek (stêden en doarpen) Tresoar: Ynhâld 1 Nammen en adressen 11 Middei oer Binnenfeart 2 Advertinsjes 12 Advertinsjes 3 Derbûten 13 Literatuerklup 4 Advertinsjes 14 Fraachpetear 5 Lisa de Roos 15 Fraachpetear- Encyclopedie van Fryslân 6 Ha jo it al heard 16 Krite Boadegraven 7 Ha jo it al heard 17 Nije leden - gedichten 8 Mail - ynfo 18 Fryske Ferskesjongers 9 Nijs fan de boeketafel 19 Bernebrochjes 10 Grytsje Kingma en Rob du Jardin 20 Om yn jo bûsboekje te setten 3

4 Grafisch bedrijf Geboortekaarten, Huwelijkskaarten, Jubileumkaarten Mercard, Kennemerkaart, Intercard Huisstijlen, briefpapier, enveloppen, visitekaarten uw mailing kunnen wij ook compleet verzorgen van druk tot aflevering TNT Winkler Prinsstraat AZ Assen tel. (0592) fax. (0592) drukkerij@multa.nl 4

5 Derbûten Goeie allegear, Teatske Myn bertenamme, jûn troch ús heit en mem, neamd nei beppe Teatske fan memmekant. Meitsje har ropnamme mar oars sei beppe, want Teatske wurdt Teats. Dus it waard Tea. No t ik âlder bin, fyn ik it dochs wol wer moai om myn bertenamme te hearren. Wat is er eins moaier dat ik, Friezin yn ieren en sinen, myn prachtige namme Teatske brûk. Dus minsken fan de Krite, ik hear fan no ôf ek nei Teatske. Wêrom skriuw ik oer myn namme? Ik lies op myn mobyltsje dat er yn Blauhûs in fersoargingshûs is mei de namme Teatskehûs. Ik tink net dat ik myn âlde dei dêr slite sil, mar sa is it baltsje oan t roljen kaam oer it skriuwen fan dit stikje. Wy kinne weromsjen op in hiel moaie freedtejûn yn it Haolerhoes mei it stamppotbuffet. De stamppotten ha ús wer tige goed smakke, wy ha moai meielkoar praat en noflik noch wat Fryske ferskes song. Wy wurden no noch begelaat troch in cd fan Griet Wiersma mar in oare kear sil Jaap de Haan ús by de ferskes begeliede. Moai dat der ek wer nije leden by wiene. Wy hoopje dat de fam. Klaver harren gau thús fiele sil by ús Krite, lykas ús nije leden de hear F. Heida en de hear W. van Duinen. Freed 11 maart komt Grytsje Kingma (sjongster, trûbadoer, tekstskriuwster) tegearre mei fioelist/entertener Rob du Jardin nei it Haolerhoes om ús in hiel noflike jûn te besoargjen. En wat nij is foar ús Krite, is, dat wy op 29 april o.s. in middei organisearre ha foar jim. Fam. Hoekstra komt dan, n. o. f. sels belibbe bylden en ferhalen, om ús te fertellen oer de binnenfeart. Dy minsken kinne allinne de middeis. De resinsjes binne poerbêst, dus... net stinne der hinne. Fierder yn it Kritenijs mear oer de jûn en middei. Minsken ik hoopje, ek út namme fan de oare bestjoersleden, jimme allegearre yn sûnens te sjen op freed 11 maart en 29 april o.s.. Groetnis, Teatske. 5

6 Korevaar van Dijk Letselschade Noord B.V. Postadres: Postbus 893, 9400 AW Assen Bezoekadres: Apollopad 7, 9401 CS Assen Telefoon / Dorpshuis t Haolerhoes is bij uitstek geschikt voor: - feesten en partijen, - vergaderen (beamer en laptop aanwezig), - bijeenkomsten. Zaalruimten groot en klein naar keuze. Ruime parkeergelegenheid. Praktisch alles is mogelijk. Vraag vrijblijvend inlichtingen bij de beheerder. Tel b.g.g Stengelinstraat 18, 9414 AV Hooghalen 6

7 Myn namme is Lisa de Roos. Ik bin berne yn Minnertsgea en ha dêr wenne oant myn fjirtjinde jier. Mei it skilderjen bin ik begûn yn 1995 neidat bliken die dat ik de sykte MS hie. Akwarellearjen is dan in hiel moaie hobby, omdat men it dwaan kin op in stuit dat men jin wat better fielt en yn jins eigen tempo. Fan 14 jannewaris ôf is der in eksposysje fan myn akwarellen yn it Haolerhoes. It leafst skilderje ik blommen, út ús eigen tún of út e natuer. Dêr meitsje ik foto s fan, sadat it altyd myn eigen komposysjes binne. It leafst wurkje ik mei akwarel omdat it in útdaging is om mei wetter, pigmint en papier wat te kreëarjen, dêr t men noait presys fan wit hoe t it wurde sil. As men mei akwarel wurket dan moat alles der daliks goed opstean, om t men net lykas mei oalje- of akrylferve, alles wat men net goedfynt oerskilderje kin. De skilderstikken binne oer it algemien sêft timpere fan kleur, ik brûk in bytsje pigmint en dat jout de akwarellen in eigen sfear. Ik wurkje ek in soad mei sidefloei en gesso; dat jout meastal in ferrassend en ûnferwacht effekt. Troch de jierren hinne ha ik eksposysjes hân û.o. yn de Duif yn Assen, it Golden Tulip hotel op It Hearrenfean, de Mikkelhorst yn Haren, it tsjerkje fan Wier, de tsjerke fan Minnertsgea, de Schalmij yn Hurdegaryp en yn de tsjerke fan Stynsgea. Hiel moai fyn ik dat ik no yn t Haolerhoes eksposearje kin mei almeast akwarellen dy t ik de lêste tiid skildere ha. Ik hoopje dat ik sa minsken ynspirearje kin om sels ek oan it skilderjen te gean. Mochten jo belangstelling hawwe foar ien fan myn akwarellen, dan bin ik te berikken op till Lisa Driuwende oprop -- Driuwende oprop -- Driuwende oprop Sa as jim earder meidield is, sil Harmen Hummel yn maaie (nei fiif jier redaksjewurk) der mei ophâlde en al binne wy dêr net bliid mei, wy begripe ek wol dat oan alles in ein komt. Hy hat ús dat foar it begjin fan it winterskoft witte litten, sadat wy yntiids in opfolger sykje kinne, dy t yn syn plak dat moaie wurk dwaan wol, mei yngong fan it winterskoft Om op e tiid de ins en outs troch te jaan en syn opfolger de tiid te jaan om him yn te wurkjen sykje wy no op en gausten in persoan dy t dat wurk op him/har nimme.wol. Foar ynformaasje kin der skille wurde mei: Harmen Hummel Of harhum@hotmail.nl 7 It bestjoer

8 Ha jo it al heard Dat de Dokkumer Vlaggen Centrale (DVC) in grutte printoarder krigen hat foar Frânske flaggen, foar it EK-fuotbaljen yn Frankryk kommende simmer. In moai strykyn- t-laadsje! Dat Peter Tuinman fan no ôf o/m oktober in rol spylje sil yn de musical Soldaat van Oranje, oer fersetsheld Erik Hazelhoff Roelfzema. Hy spilet de rol fan Van t Sant, de assistint-fertrouweling fan keninginne Wilhelmina. Dat stik rint al fiif jier en luts al mear as twa miljoen besikers. Dat de metershege, 700 kilo swiere walfiskkaak fan Skiermuontseach foar in opknapbeurt nei Amsterdam giet. De kaak is ôfkomstich fan de 32 meter lange blauwe finfisk, dy t yn 1950 troch de walfiskfarders deadewaard yn de Stille Súdsee. De renovaasje kostet euro. Dat der yn 2018 in nije gemeente Waadhoeke komt yn e noardwesthoeke fan Fryslân. De gemeente wurdt foarme troch of út de gemeenten It Bilt, Menameradiel, Frjentsjerteradiel en Littenseradiel. Dat men meikoarten yn de wettertoer fan Nes by Akkrum op sa n 40 meter hichte yn de meast sjike hotelkeamers oernachtsje kin. De twapersoans standertpriis foar ien nacht wurdt 250 euro! Ik leau dat ik gjin each tichtdwaan soe. Dat op it dak fan it nije Thialf iisstadion op It Hearrenfean 5000 sinnepanielen komme, dy t safolle enerzjy opwekje foar omrekkene wol 375 húshâldings. Dat it offisjele dokumint mei dêrop it deafonnis dat yn 1917 útsprutsen waard tsjin Mata Hari te sjen is yn it Frysk Museum. It museum krige it saneamde Bulletin nû 1 fan in anonime skinker, dy t it oantrof op in feiling yn Frankryk. Wol hiel bysûnder! Dat it ledetal fan It Fryske Gea noch noait sa heech west hat as no. It ôfrûne jier groeide it Gea mei 2451 leden nei Dat is nochris de muoite wurdich mei safolle stipe fan de befolking. Dat der in planning fan de stichting De Fryske Mole leit om nei de simmer de Skalsumer Mole, De Klaver yn Boalsert en de Grutte Mûne yn Marrum te restaurearjen. Op dit stuit is de Stichting al dwaande mei de Hegebeintumer Mûne, De Fenix by Ferwert en de Stienhûster Mûne by Stiens. Dat de ljipaaisikers de aikes dit jier ek net yn e pet meinimme meie. De neisoarch moat neffens It Bûn net ferlern gean, dat soe slim spitich wêze. De skries is koartlyn by de fûgelferkiezing útroppen ta nasjonale fûgel. Fûgel fan it Heitelân. In teken fan hoop of delgong?? 8

9 Dat de K.N.R.M. op Lauwerseach in nije rêdingsboat Springbok yn gebrûk naam hat. Dy is betelle út de neilittenskip fan frou H.S. Bok, dy t stoar yn 2006 en mear as fyftich jier stiper wie fan de K.N.R.M.. Dat it Frysk Museum 2800 reaksjes krige om in namme te betinken foar de terpdame fan Hegebeintum, fan wa t it skelet al fûn is yn It faakst waard de echte Fryske namme Beitske opstjoerd. Dy namme is it ek wurden. Dat bekende Friezen hielendal gjin efternamme nedich ha? Want allinne de foarnamme is al genôch, om te witten wa t it is. Tink bgl. Oan: Abe, Atje, Doutzen, Epke, Foppe, Lutz, Piet, Riemer, Rintje, Syb, Sjinkie en Sven. Foppe seit : As der roppen wurdt De Haan, dan ha ik net iens yn e gaten dat ik it bin. Lêstdeis by Telstar wie it fan: Foppe komt. Moai net? Goffe Jensma, heechlearaar oan de Ryksuniversiteit Grins seit dat boppesteande nammen ek net sa faak foarkomme. Ik ken net iens in oare Foppe, mar wol hûnderttûzenen Japen, Gearten en Jannen, ensfh.. Dat lêzers fan de Frysktalige webside It Nijs it wurd ierdskokskea ta nijswurd fan 2015 keazen ha. Foarkarswurdlist en sjammeloek (keamerjas) einigen op nûmer twa en trije. Oare nominaasjes wiene bgl. korantrochspieler en sjoernaalkaper! Dat Hylpen dan in stêd wêze mei, mar neffens it Japansk toeristebûn heart Hylpen ta de tritich moaiste doarpen fan Europa. Hylpen hat in eigen taal, in miks fan Ingelsk, Deensk, Noarsk en Westfrysk. Moai dochs! Dat it lang net goed giet mei de ljippen yn Fryslân. De ljippestân is yn de perioade trochinoar mei 2,8 persint efterútgien, neffens it rapport fan buro Sovon. Deputearre Johannes Kramer seit: Dit rapport hat in skel lûd; yn it foarste plak foar de ljip, mar ek foar de aaisikers en de neisoargers. Soe hy witte hoe t it oars moat? Dat Aldfaers Erf it âlde museale krudenierswinkeltsje mei it bybehearrende skoaltsje spitigernôch slute moatten hat: de stichting kin it net mear betelje. De kolleksje giet no nei it belevings doarp fan Aldfears Erf, Allingawier. Spitich! Dat Willem Vos, âld-ynwenner fan Sint-Jabik, wolris de ferneamdste skipsbouwer fan ús lân wêze kin. Hy is ntl. De bouwer fan de rekonstruksje fan it santjinde iuwske skip de Batavia. Dat Gauke Bootsma en syn frou Gretha ôfskied nimme fan it Eerste Friese Schaatsmuseum yn Hylpen. Harren soan Pieter sil it oernimme en it gesicht nei bûten wurde. It is ûnfoarstelber wat der troch de jierren hinne net byinoarsammele is; alles wat te meitsjen hat mei it iis en it reedriden. Mar, sa t Gauke seit: Jo moatte wol fan beferzen wetter hâlde. Moai net? Dat it Keninklik Eise Eisinga Planetarium yn Frjentsjer de twamiljoenste besiker oer de drompel krige. It planetarium dat yn 1781iepen gie, telt de lêste jierren in stabyl 9

10 besikersoantal fan om-ende-by Foarsitter Koelma hopet dat it planetarium takom jier de Wrâlderfgoedstatus krije kin. Opsocht en byinoarswile troch Jaap fan Bantegea en wer kreas yn it Frysk delskreaun troch Jan fan Beets. Nieuwe beheerder t Haolerhoes Zoals u wellicht heeft vernomen, heeft onze beheerder Johan Sikkens per 1 april 2016 een nieuwe baan. We zijn blij voor hem dat hij nu weer een volledige baan heeft, maar we vinden het uiteraard jammer dat hij weggaat. Vanaf begin februari neemt hij zijn resterende vrije dagen op en begint hij op proef aan zijn nieuwe baan en zodoende moesten we als bestuur snel op zoek naar iemand die de beheerderstaken over kan nemen. We hebben Yolanda Boddeveld uit Hooghalen bereid gevonden om het stokje van Johan over te nemen. Zij zal gemiddeld 16 uur per weekin het dorpshuis aanwezig zijn vooral op dinsdag, woensdag en/of donderdag. Voor Yolanda is het dorpshuis bekend terrein, want ze was ook al regelmatig als ober en als vrijwilligster (o.a. jeugddisco) in het dorpshuis te vinden. Ze wordt bijgestaan door onze vaste vrijwilligers. (Het telefoonnummer is het privénummer van Johan, dus dat nummer graag niet meer gebruiken). We hebben er als bestuur het volste vertrouwen in dat Yolanda een goede gastvrouw zal zijn en we hopen dat u met plezier naar ons dorpshuis blijft komen. Met vriendelijke groet, namens het bestuur, Petra Smit, secretaris. Wy krigen per mail it neikommende fersyk: Goeie mynhear Groenhof, Ik ha jo adres trochkrigen fia It Boun fan Friezen om Utens. Understeand fersyk ha ik krige fan Cynthia Kuiper fan Vanboeijen yn Assen. It liket ús tige moai om oan har fersyk temjitte te kommen, mar út De Jouwer wei is it wol in hiel ein reizgjen. Wa wit kinne jo, of leden fan jo feriening, temjitte komme oan harren fersyk? Ik soe it graach fan jo fernimme. Mei golle groetnis, Margje Wierda skriuwster Fryske krite De Jouwer. Binnen onze instelling (in Assen) wonen een aantal Friese bewoners. Zij vinden het erg leuk om bijvoorbeeld Friese verhalen en/of liederen te horen. Tot eind 2015 kwamen hier 2 vrijwilligers, om dit eens per maand voor hen te doen, maar zij zijn helaas hiermee gestopt. Nu is onze vraag, zijn er bij jullie mensen die het leuk lijkt om dit mooie werk voort te zetten? Ik hoor het graag. Met vriendelijke groet, Cynthia Kuiper-van Essen@ Aanwezig dinsdag, donderdag en de oneven weekenden. 10

11 Nijs fan de boeketafel Skerp ark, plysjeroman fan Popke Popma Hy hat wolris heard dat ferrieders harren by ûndergrûnsken yn wrotte en dan foar in knappe beleanning de Dútsers op e hichte bringe. Ik bin net fan doel om it tsjin de moffen yn e kant te setten. Ik ha ek noch in frou en in jonge. Eichendorff: As se hjir sitte fanwege terrorisme, falle se yn e hannen fan Müller. In echte sadist, hy kriget elkenien oan e praat mei syn metoaden. De Visser: Ik doar te wedzjen dat Sake syn heit de Dútsers noait in striebreed yn e wein lein hat, hy wie ek gjin NSB er. Hy is wol troch de Dútsers deasketten. Hoogendijk, dat is hjir yn de streek in grut riedsel, net ien wit it fijne derfan. Foar wat swarte hannel waarden jo net deasketten. Klaas Hoogendijk en Carla taaste yn in dizige saak. Utfiering: Paperback -- Siden: Ferkeappriis: -- 12,50 -- ISBN: Leech hert yn nij jek, Nije dichtbondel fan Geart Tigchelaar Yn leech hert yn nij jek, syn earste dichtbondel, rekkenet Geart Tigchelaar (1987) ôf mei it ferline, mar sjocht er ek foarút. In besykjen dat de iene kear better slagget as de oare kear. Dat leveret poëzy op dy t skjirret, dy t echt is, dy t libbet en stjert as in hert. Geart Tigchelaar debutearre yn 2010 mei de kaairoman: De kweaste fan ridder Piter. It is skreaun tegearre mei Dirk Jan Muntendam. In jier letter ferskynde syn humoristyske ferhalebondel oer in luzehúshâlding, en yn 2015 kaam syn oersetting fan Erik of it lyts ynsekteboek fan Godfried Bomans út. Geart Tigchelaar is redakteur fan it literêr tydskrift Ensafh, dêr t er gedichten, proaza en resinsjes yn publisearret, sawol yn de papieren edysje as op e webside. Utfiering: Paperback -- Siden 57 Ferkeappriis -- 10,00 -- Utjouwer: Hispel-- ISBN: Kleurboek foar folwoeksenen It is foar guon fan jimme mooglik wol nijsgjirrich: In kleurboek fan Fryslân foar folwoeksenen. It is makke troch Henk de Boer fan Warkum. Sjoch foar mear ynfo nei syn webside: Wolle jo bestelle, doch dat fia: info@henkdeboer.nl Foar 14,95 wurdt it kleurboek by jo thús besoarge. Ik wit net wat it kostet om sa n boek nei bygelyks Nij Seelân te stjoeren, mar dêr wit Henk de Boer mooglik wol antwurd op. 11

12 Freed 11 maart 2016 In moaie jûn mei Grytsje Kingma en Rob du Jardin. Om oere yn it Haolerhoes te Hooghalen. Grytsje Kingma dy t berne is yn Kimswert kin in folslein solo-optreden fersoargje mar docht it dizze jûn yn gearwurking mei Rob du Jardin, (fioele,trompetpiano en sang). Tagong: De seal is iepen om oere. De tagongspriis is p.p. foar leden. Net-leden betelje p.p. Foar dy priis krije jimme in stik hearlike oranjekoeke, 2 bakjes kofje/tee en in hiele noflike fleurige jûn. Fansels is der yn it skoft in ferlotting mei moaie prizen. Minsken dy t graach komme wolle op dy jûn en gjin ferfier hawwe, kinne belje nei Hans/Metje Groenhof , b.g.g. Teatske Haanstra en sy dogge har bêst om jo yn Hooghalen te krijen. Dus net stinne der hinne. 12

13 Freed 29 april 2016 In moaie nijsgjirrige middei mei de fam. Hoekstra Om oere yn t Haolerhoes te Hooghalen. It skippers-echtpear Ankie en Koos Hoekstra fan Raerd komme om ús in nijsgjirrich ferhaal te fertellen oer: de Binnenfeart. Ankie en Koos Hoekstra ha in grut tal jierren fart as skipperspear op in binnenfeartskip en se binne dan ek echt ûnderfiningsdeskundigen. Ek it libben oan board fan in skûtsje komt oan e oarder. Sy kinne beide tige boeiend fertelle en it wurdt dan ek in hiel learsume middei. By har ferhaal brûke se û.o. dia s. Tagong: De seal is iepen om oere. De tagongspriis is 7.50 p.p. foar leden. Net-leden betellje p.p. Foar dy priis krije jimme 2 bakjes kofje/tee mei in koekje, in nijsgjirrige middei en de fam. Hoekstra nimt jo mei op in binnenfeartskip. Minsken dy t graach komme wolle op dy middei en gjin ferfier hawwe, kinne belje nei Hans/Metje Groenhof , b.g.g. Teatske Haanstra en sy dogge har bêst om jo yn Hooghalen te krijen. Dus net stinne mar der hinne 13

14 14

15 Literatuerklup Us Memmetaal Wy hawwe yn novimber 2015 it boek fan Marga Claus: Kompleten lêzen en besprutsen. Net in maklik boek, mar yn moai Frysk en mei goeie sfeartekeningen. Marga Claus is in pear jier ferlyn katolyk wurden. It ferhaal begjint mei de treinreis fan de ik-persoan fan Fryslân nei in kleaster yn Seelân, yn 'e buert fan Middelburg. Foar in wike yn retrête by de Susterkes. Har man, al siik, bliuwt thús, al seit er wol by it ôfskie: miskien lis ik wol yn it sikehûs ast weromkomst, en dat is de driging dy't oer dat boek leit: it siikwêzen en it ferstjerren fan Jens. It boek is yn deiboekfoarm skreaun en hat trije ferhaallinen: Ferline, it No en de Takomst. De earste ferhaalline: de brieven fan pater Hoogma, oer wûnderlike Mariaferskiningen en genêzingen yn in Braziliaanske melaatskekoloanje. De twadde line giet oer de ûnderfiningen yn it kleaster, mei humor beskreaun, en de tredde line, oer de slimme sykte fan Jens; t is wol yngeand útwurke. It witten dat de dea stapke foar stapke tichterby komt, is nochter en mankelyk, mar net swiersettich beskreaun. It belibjen fan it sykteproses makket yndruk en wie foar ús lêsrûnte swier en oangripend troch eigen ûnderfining. It is Marga Claus slagge om in swier en persoanlik ûnderwerp as de striid tsjin in slimme sykte en in wat ûntagonklik tema as it katolike belibjen te kombinearjen en nochter, mar ek loftich te presintearjen, in balâns tusken it deistige en it sakrale libben, tusken hoop en frees. It boek makket yndruk en kin in soad minsken oansprekke, mar in part ek net. De titel Kompleten - de lêste fan de acht liturgyske gebeden, dy't op fêste tiden fan 'e dei songen wurde yn kleasters, mei de Seine fan St. Patrick, (ek brûkt yn protestanske tsjerken), om acht oere jûns, hat troch dit boek in bysûndere betsjutting: skriuwster giet acht dagen nei in kleaster, se hat keamer acht en ien fan de beide spikerkes op de doar is stikken, en dêrtroch hinget de acht oerdwers en foarmet sa in lemniskaat, in ivichheidssymboal. Foar de ik-persoan symbolisearret it lemniskaat: takomst en ferline, mei yn it krúspunt it hjir en no. Op side 192 stiet: De sin fan it bestean is net te finen yn wat hegers of wat djippers of yn wat foar of achter my leit. De sin leit yn it libben sels, yn it my folslein bewustwêzen fan wat ik doch of lit. It giet om it hert fan it lemniskaat, dêr't de linen inoar kruse. Yn jannewaris ha wy by Hâns besprutsen: Atlantyske djipten fan Durk van der Ploeg, Us nij lêsrûntelid is Ila Lubbers en jim binne ek wolkom! Gjerrit hâldt der efkes mei op. Oant sjen! Joast, Hans, Tiny, Ila en Giny, ( till ) 15

16 Fraachpetear mei Juliette van der Heide Juliette, noch mar koartlyn lid fan 'e Fryske Krite, hearde der wol raar fan op, doe't se frege waard foar dit fraachpetear. Mar dat sit sa: de measte minsken fan e âlderein hawwe al oan bar west of fielden der net foar. Mar Juliette hat der wol nocht oan. Juliette is berne yn 1964 yn it sikehûs fan Ljouwert, dêr't har âlden yn 'e Veestrjitte wennen, mei pake en beppe fuort om 'e hoeke yn de Kostrjitte. Mem wie in karriêrefrou en kaam út Frjentsjer. Sy hat altyd wurke by in juwelier op 'e Nijstêd, hiel ûngewoan yn dy tiid. Mar mei pake en beppe sa tichteby giene Juliette en har jongere suske út skoalle wei nei harren ta. Tige goede oantinkens hat sy oan dy tiid. Der wie al in beswier: pake en beppe mochten fan mem gjin Frysk mei harren prate. De bern moasten perfoarst leare om goed Nederlânsk te praten, dat wie wichtich foar letter. Heit kaam út Ljouwert en spruts it Stedfrysk, ek mei de bern. Hy wurke as tekener/ûntwerper by konstruksjebedriuw "De Oude Delft". Heit wie in entûsjast fuotballer en naam syn fammen mei nei de training. Heit wie keeper, earst fan FC Fryslân, letter fan FC Cambuur. Op 'e weromreis nei hûs setten se har altyd efkes del oan it wetter fan 'e Prinsetún. In plakje dat har noch altyd lûkt. Heit wie in goede reedrider en hat de alvestêdetocht wol riden, dat hy learde syn fammen it reedriden fansels ek. Sa hat Juliette letter de alvemarretocht riden. Doe't Juliette 13 jier wie, ferhuzen har âlden nei Kammingabuorren. In hearlik plak, dêr't se út har sliepkeamer wei in prachtich útsicht hie op de Grutte Wielen. Dêr hat sy oant har 19 de wenne en in protte wille hân mei freonen oan it wetter fan de Grutte Wielen. Sy gie doe nei de hafû en dêr kamen ek bern fan de doarpen, dy't it Nederlânsk net wend wiene. Doe krige har mem dochs wol wat gelyk, mar Juliette tinkt dat twataligens ek hiel goed kin. Mei 19 jier hie se al ferkearing. Har feint kaam út Ossensyl, mar wenne mei syn âlden yn Ljouwert, dêr't se elkoar ek kennen learden. Hy spruts gjin Frysk fansels, oars hie Juliette it har grif wol oanleard. Har oansteande gie nei de hts yn Ynskedee foar stúdzje en tegearre setten se har yn Almelo nei wenjen. Dêr wurke sy yn de ferpleging. Yn 1986 binne se troud en krigen trije soannen en ien dochter. Tsien jier lyn binne se útelkoar gien en moast se allinne fierder mei de bern. De trije jonges wenje no yn Grins, de âldste is klear mei syn stúdzje en beide oaren studearje noch. Har dochter, de jongste fan 18 jier, wennet noch by har en folget in oplieding yn 'e fersoarging. Op dit stuit rint se staazje yn Vries, lestich om dêr mei de bus te kommen. Dêrom hawwe se in autootsje kocht en sykje op Marktplaats noch nei winterbannen. Juliette wurket as trouamtner op it gemeentehûs yn Assen en learde sa Sjoege Wiersrna. kennen. Beide binne sljocht op alles wat mei Fryslân te meitsjen hat: it Frysk folksliet (Juliette hâldt it dan net drûch), de riderij, it keatsen, it fierljeppen, oranjekoeke, neam mar op. En sa groeide dat út ta freonskip. Sjoege helle Juliette ek by it Frysk toanielselskip. Hearlik fynt se dat, it Frysk mei de sa 16

17 eigen fêste útdrukkings en idioom. Se hat der nocht en aardichheid oan en it spyt har wol dat se de taal net machtich is. Mar se fynt it ek geweldich om mei in freondinne in jûn "luwarders" te praten. Mei de bern gie se ek it iis op of stie mei harren oan 'e Bonkefeart by in alvestêdetocht. Der is lykwols mar ien soan dy't him ta it Frysk oanlutsen fielt. Hy hat mei syn pake de alvestêdetocht riden en fytst. De oaren sjogge wol graach nei it reedriden, mar dogge it seis net. Sûnt Juliette by in kuier op it iis it ankel ferbrizele hat, komt sy sels net mear op it iis. Juliette hat in eigen bedriuw en docht faak it wurd by in útfeart. Se hie de dei fan it fraachpetear krekt by in famylje fan in ferstoarne west en wie op 'e tiid werom foar dit petear.. It wurk is har bêst nei 't sin. Mar ek foar oare gelegenheden kin men har ynhiere. Doe't sy de doar útgie, binne har âlden nei Delft ferhuze. Heit wie troch it bedriuw dêrhinne oerpleatst, mar doe't er mei pensjoen koe, wiene se rap werom yn Kammingabuorren, dêr't se noch altyd wenje. Mar mem is siik en giet hurd efterút. Heit is 78 jier, rydt noch al trije kear yn 'e wike op redens yn it stadion fan Ljouwert mei noch in pear feteranen, mar is wol hertpasjint. Troch de famylje is sy it sterkst mei Fryslân ferbûn. Juliette tinkt net dat sy oait wer yn Fryslân wenje sil. Sy hat yn Assen har wurk en freonen en it foldocht har goed. Se hearde der al fan op, dat der yn Assen noch sa'n grutte Krite is, mei foar in grut part âlderein, mar it fielt as in waarme tekken. Sa ha wy in gesellich oerke hân en sille elkoar grif wolris wersjen yn Hooghalen. Ferskining, Nieuwe Encyclopedie van Fryslân. Jeltje Geertsma Ein maart is it dan safier. Nei sân jier fan tarieding ferskynt de Nieuwe Encyclopedie van Fryslân. De ensyklopedy op e nij útfûn sizze sawol útjouwerij Bornmeer as opdrachtjouwer Tresoar, fan de Nieuwe Encyclopedie van Fryslân. En dy nijichheid sit him net yn ien ding, mar yn praktysk alle fasetten fan dat ymposante neislachwurk. It is in modern foarmjûne ensyklopedy mei tagonklike ynformaasje en ferhalen. Mear as 200 wittenskippers de top fan ferskate fakgebieten hawwe oan dat neislachwurk meiwurke en út withoefolle boarnen kennis opdûkt. Kennis oer Fryslân dy t yn in soad gefallen online net te finen is. Der is boppedat net sunich mei yllustraasjes omgien: de ensyklopedy is royaal yllustrearre mei mear as 1100 foto s, kaarten, grafiken en tabellen. Graach wolle wy de leden fan jo krite op e hichte bringe fan it ferskinen fan de ensyklopedy en yn de gelegenheid stelle om dy tsjin in spesjale yntroduksjepriis te bestellen. Op dit stuit wurdt der wurke oan in ynformative brosjuere. As jo der priis opstelle dan kinne wy jo dy oer de post tastjoere. Jo kinne yn in reply op de mail oanjaan hoefolle brosjueres jo ha wolle en nei watfoar adres dy stjoerd wurde kinne. Mei freonlike groetnis, Mattie Boekema. m.boekema@bureaumaalstroom.nl 17

18 Dit jier bestiet de Fryske krite 'Fier fan Hûs' yn Boadegraven 70 jier. Sa as earder oankundige is it bestjoer fan doel dat heuchlik barren feestlik te fieren op sneon 12 maart 2016 yn 'e seal 'It Evertshûs', Julianastrjitte 4, 2411 CV Bodegraven. Dat docht se mei in middeis- en jûnsprogramma dat ûndersteand opnommen is Graach noegje wy jimme krite út om dat feest by te wenjen. Twa leden fan jimme bestjoer hoege de hiele dei neat te beteljen, allinne it bôlemiel om oere kostet 13,50 de persoan. Foar de oaren binne der foar it middeisprogramma gjin kosten mar jûns is de yntree 15,00 foar kriteleden en 17,50 foar net-leden. Middeis is der in programma mei sjongkoaren út Swol, Lelystêd en Boadegraven. Jûns komt it teaterduo Klún- en Knoffelhakke. Graach hearre wy uterlik 5 maart 2016 oft jimme gebrûk meitsje fan dy útnoeging. Opjefte bij T. Schiere, Buitenkerk 64, 2411 PC Bodegraven, till ; z.schiere@kpnplanet.nl Foar it middeisprogramma moatte jimme jim opjaan foar 5 maart 2016 en betelje foar it bôlemiel as jimme dêr oan meidwaan wolle. Ek foar jûns kinne de kaarten besteld wurde mar jim kinne ek oan de seal betelje. De rekken fan de ponghâlder is banknr. NL23RABD op namme fan Fryske Krite te Bodegraven. De tagong middeis is dus foar eltsenien fergees. Der is in grutte ferlotting om de kosten te bestriden. Jimme binne tige wolkom en we hoopje dat jimme komme. It bestjoer fan de Fryske krite 'Fier fan Hûs' te Boadegraven Programma foar it fieren fan it 70-jierrich jubileum fan de Fryske krite 'Fier fan Hûs' te Boadegraven e.o. op sneon 12 maart oere Seal'lt Evertshûs', Julianastraat 4, 2411 CV Bodegraven Untfangst fan koarleden en oanhing, gasten, kriteleden, bestjoersleden fan It Boun en fan oare kriten, ensfh. Kofje en oranjekoeke oere lepening troch foarsitter Hans Dijk; sjonge fan it Frysk Folksliet ere Sjonge fan it wolkomst- en jubileumliet 15.00oere Mienskiplik sjongen mei de hiele seal oere Optreden sjongkoar Swol oere Taspraak troch Dhr. Tj. Hoekstra, wethâlder fan de gemeente Alphen aan de Rijn. Dhr. Hoekstra sprekt neffens it iepenbier bestjoer fan Rijnland en Midden-Holland oere Optreden sjongkoar Lelystêd oere Lokwinsk fan It Frysk Boun om Utens oere SKOFT mei in ferlotting ta bestriding fan de ûnkosten oere Optreden sjongkoar Boadegraven 17.20oere Mienskiplik sjongen mei de hiele seal ere Sluting middeisprogramma Skoft mei boekeferkeap en ferlotting 18.00oere Meielkoar brea-ite oere Seal reemeitsje foar it jûnsprogramma, efkes frisse lucht happe 19.00oere Seal iepen foar jûnsprogramma 19.30oere Begjin jûnsprogramma: Optreden fan it teaterduo 'Klún- & Knoffelhakke 18

19 Bliid binne wy mei ús nije leden te witten: De hear F. Heida, Hoofdstraat15A, 9414AA Hooghalen. De hear en frou S. Klaver, Egelslag 98, 9403 XV Assen. De hear W. van Duinen, Morgensterlaan 40, 9742 CV Groningen. Wy hoopje dat sy harren gau by ús Krite thúsfiele sille. jefte bûten rûkt it nei iere maitiid it krûpt my troch e lea omheech de grûn makket graach romte foar it ljochte opkommende grien hearehintsjes sykje nei in lang winterskoft yn dûnkere kieren boartsjend de frijheid de wask kin wer nei bûten en ik wol my yn e sinne deljaan har noflike opwaarmjende wurk oer my hinne komme litte maitiid op e nij kriget it libben in kâns fan slagjen aukje wijma ferwûndering wy kuierje lâns in brede sleat troch it wide maitiids lân in strakblauwe loft mei wite skieppewolkjes behoedet oer ús petear geandewei belânje wy yn in wrâld mei wûnderlike ynsichten it waaksjende griene gers nimt ús tinzen yn har útdijen mei omheech tusken himel en ierde sille wurden nea bedjipje wat wetter loft en wolken teweechbringe aukje wijma Foarbyld út kleurboek folwoeksenen 19

20 F R Y S K E F E R S K E S J O N G E R S Bêste Fryske-Ferskesjongers, it giet foar de 36 e kear wer oan! Snein, 13 maart 2016 yn Ons Dorpshuis B.Boermalaan 4, 9765 AP Paterswolde. Om oere is de kofje brún (gratis) en fan oere sjonge mei piapianobegelieding fan Eduard Brons. As it jim barre mei graach in lytse bydrage yn e kosten (sealhier ensfh.),bygelyks 2,00. Famyljeleden en freonen binne tige wolkom! Sjongprogramma Titel Nr. yn Fryslân Sjongt en 1 e rigel 1. Simmermoarn 49 Wat bisto leaflik rizende simmermoarn 2. Fryske Sang 1 O rôlje oer bou en greiden 3. Ald en nij 27 Doe t pake jit feint wie en beppe 4. Myn Berber 67 Myn Berber is fier oer it wetter 5. Wy, wy litte ús taal net farre 5 Wy, wy litte ús taal net farre 6. It Bûthúsbankje kopy Yn t midden fan e bûthúsflier 7. De winter is fertige 45 De winter is fertige, de maitiid 8. Rûzje wyn 62 Rûzje, rûzje wyn, sjong dat liet 9. Gealtsje (KANON) 143 Alles slûget, mar de gealen 10.Fries om utens kopy Oh ja t is wier, ik fiel my hjoed 11.Wậldsang 10 Moai sûnder wjergea binne de Wâlden 12.Wêr sjogg jo sa n romte 11 Wêr sjogg jo sa n romte, sa n greiden 13.Te maaie 47 De maitiid is te rûken De tiid hâldt gjin skoft 3x De tiid hâldt gjin skoft, de tiid hâldt gjin skoft, De ljocht en tsjust re dagen dy t libben jout te dragen Hja geane, ferfleane, de tiid hâldt gjin skoft Fryslân Sjongt is ek wer te keap! ( 10,50) De minsken dy t de útnoeging per krije wolle, kinne harren adres stjoere nei: Hylkje Leicht: h.leicht@zonnet.nl Mei freonlike groetnis, Frans Krips, till Kamperfoelieweg 4, 9765 HK Paterswolde 20

21 Bernebrochjes Hoi jonges en famkes, It is hjoed, at ik dit meitsje, al wer moandei 8 febrewaris. De moanne jannewaris is foarby flein. Wy ha hast alwer 39 dagen brûkt fan de 366 dy t it jier 2016 hat. It is in skrikkeljier, dat komt om t febrewaris in dei mear hat. Gjin 28 mar 29 dagen. Sjoch mar op it blêd fan febrewaris 2016 hjir ûnder. Snein Moandei Tiisdei Woansdei Tongersdei Freed Saterdei Genietsje fan de 327 dagen dy t noch komme. Kleurje de blomkes en fûgeltsjes no mar yn, dan wurd it in moai kalinderblêd fan febrewaris Alfêst in hiel noflike foarjiersfakânsje dy t begjint op sneon 27 febrewaris. Oant in oare kear, Teatske 21

22 Krite-jûnen Om yn jo bûsboekje te setten Freed 4 maart 2016 Odeon Zwolle: Feteranen mei Freark Smink en Joop Wittermans. Freed 11 maart 2016 t Haolerhoes Hooghalen: Fryske lietsjes troch Grytsje Kingma en Rob du Jardin, (mei gitaar, fioele en trompet). Freed 18 maart 2016 Wielens Noord Sleen: In jûn mei Wiltsje fan Peazens. Freed 18 maart 2016 De Pompstee Roden: Toanielselskip Meiinoar Ien mei De Erfenis fan muoike Bella. Tongersdei 14 april 2016 Wielens Noord Sleen: Ferhalefertelster Jans Jet de Vries oer har boek It is stjerrende wier, heite. Freed 29 april 2016 t Haolerhoes Hooghalen: Ankie en Koos Hoekstra mei in ferhaal en dia s oer de binnenfeart. Kopij foar it maaienûmer kin oant en mei freed 22 april 2016 ynlevere wurde by de redaksje Grapke: Gehakballen In frou sit yn e tsjerkebank. Efter har sit in man en dy tikket har op t skouder en seit: Frou, jo tas stiet iepen en jo gebit is der útfallen. Sssst, flústeret de frou. Dat is net myn gebit, mar dat fan myn man. As ik dat net meinim, yt hy thús alle gehakballen op. =============================================================== Ta beslút in pear wiisheden út it kofferke fan Gurbe: ** Wa t hiel ynteger is, leit der gjin klam op. ** As hy it dwaan sil, hat in oar it al dien. 22

23 23

24 1. 24

25 25