Zwitserleven Beleggingsfondsen. Jaarverslag

Transcriptie

1 Zwitserleven Beleggingsfondsen Jaarverslag

2 II Jaarverslag Zwitserleven Beleggingsfondsen

3 Algemene informatie Beheerder SNS Beleggingsfondsen Beheer B.V. Croeselaan 1 Postbus RK Utrecht website: Bewaarder Stichting Bewaarder Zwitserleven Beleggingsfondsen Herikerbergweg CM Amsterdam Zuidoost Accountant KPMG Accountants N.V. Rijnzathe PV De Meern Bank en betaalkantoor KAS BANK N.V. Spuistraat VT Amsterdam Depotbank KAS BANK N.V. Spuistraat VT Amsterdam Administrateur SNS Asset Management N.V. Croeselaan 1 Postbus RK Utrecht Fiscaal adviseur SNS REAAL N.V. Afdeling Fiscale Zaken Postbus RK Utrecht Juridisch adviseur SNS REAAL N.V. Afdeling Juridische Zaken Postbus RK Utrecht Zwitserleven Beleggingsfondsen - Jaarverslag 2012 III

4 Inhoud Profiel 2 Bericht van de Raad van Toezicht 9 Verslag van de beheerder 11 Jaarrekening 2012 Zwitserleven Beleggingsfondsen 29 Balans 30 Winst- en verliesrekening 30 Kasstroomoverzicht 30 Toelichting 31 Jaarrekening 2012 Zwitserleven Beleggingsfondsen 45 Zwitserleven Vastgoedfonds 46 Zwitserleven Aandelenfonds 51 Zwitserleven Europees Aandelenfonds 57 Zwitserleven Wereld Aandelenfonds 65 Zwitserleven Obligatiefonds 71 Zwitserleven Government Bonds 10+ Fonds 82 Zwitserleven Credits Fonds 88 Zwitserleven Geldmarktfonds 99 Overige gegevens 107 Belangen Directie 108 Statutaire winstbestemmingsregeling 108 Winstbestemming Controleverklaring van de onafhankelijke accountant 109 IV Jaarverslag Zwitserleven Beleggingsfondsen

5 Zwitserleven Beleggingsfondsen Jaarverslag 2012 Zwitserleven Beleggingsfondsen - Jaarverslag

6 Profiel Beleggers die voor beleggingsfondsen kiezen gaan voor de voordelen van op eenvoudige wijze gespreid beleggen en voor de expertise van de fondsbeheerder. Met onze expertise willen wij beleggers toegevoegde waarde leveren op het gebied van selectie van goed renderende beleggingen, maatschappelijk bewust vermogensbeheer in combinatie met een gematigd risicoprofiel. In dit jaarverslag vindt u naast de financiële verantwoording over uw belegging ook informatie over de manier waarop wij de beleggingen hebben beheerd en wie daarbij zijn betrokken. We gaan in op een aantal belangrijke kenmerken. We leggen onze werkwijze uit, hoe wij het vermogensbeheer hebben ingericht en met welke partijen wij samenwerken om ervoor te zorgen dat uw belegging in goede handen is. Onze beleggingsfilosofie in het kort Onze strategie is gebaseerd op fundamentele en kwantitatieve analyse. Ons kostenbeleid betekent transparantie en zekerheid vooraf over de te verwachten beheerkosten en is ook transparant achteraf. ~ ~ Maatschappelijk bewust vermogensbeheer Wij nemen onze beleggingsbeslissingen volgens maatschappelijk bewuste beleggingsbeginselen. Daarbij nemen wij criteria in aanmerking op het gebied van milieu, sociaal verantwoord ondernemen en goed ondernemingsbestuur, Environment, Social, Governance (ESG). We letten dus nadrukkelijk op duurzame beleidsaspecten. Hiervoor werken we samen met twee partijen, het ESG-researchteam van SNS Asset Management (SNS AM) en het Zweedse GES Investment Services (GES). ~ ~ Best in class vermogensbeheerders De ons toevertrouwde gelden worden op een professionele manier beheerd. Daarvoor is specialistische beleggingsexpertise noodzakelijk. Wij maken daartoe gebruik van SNS Asset Management, de asset management organisatie van SNS REAAL, die het vermogen beheert van de ondernemingen van SNS REAAL. Voor zover er bij SNS Asset Management geen expertise is, zoeken wij naar de beste vermogensbeheerder op dat specifieke gebied. Met deze specialisten doen wij zaken, als kritische gesprekspartner voor onze klanten. ~ ~ Actief beheer met gematigd risicoprofiel De actief beheerde Zwitserleven Beleggingsfondsen hebben een tweeledige doelstelling. Wij streven ernaar de benchmarks te verslaan en naar een rendement dat gemiddeld hoger ligt dan het rendement van andere vergelijkbare fondsen. Het risicoprofiel van de fondsen is gematigd omdat wij ons bewust zijn dat de meeste financiële markten redelijk efficiënt zijn. Er is een voorkeur voor veel kleine actieve posities in portefeuilles boven een paar grote bets die het beleggingsresultaat kunnen maken en breken. Maatschappelijk bewust vermogensbeheer Ons maatschappelijk bewust vermogensbeheer is gebaseerd op drie peilers: Fundamentele Beleggingsbeginselen (uitmondend in uitsluitingscriteria), dialoog tussen vermogensbeheerder en de onderneming ( engagement ) en uitoefening van stemrecht op aandeelhoudersvergaderingen. De Fundamentele Beleggingsbeginselen vormen de basis van het ESG-beleid. De beleggingsbeginselen zijn geen subjectieve voorkeuren. Deze komen voort uit internationale verdragen, richtlijnen en codes. ESG staat voor de inbedding van environment, social en (corporate) governance aspecten in het beleggingsproces. ESG is meer dan de poortwachter vooraf, waarbij ondernemingen of overheden op basis van hun ESG-beleid of ESG-prestaties geweerd worden van belegging. Het gaat hierbij om het verankeren van dit beleid diep in het beleggingsproces. Bij beleggingen in Europese aandelen wordt verder gegaan dan alleen het toepassen van uitsluitingscriteria. Het fonds kent een best-in-class aanpak, waarbij alleen ondernemingen worden opgenomen die tot de 40 procent meest duurzame ondernemingen binnen een sector behoren. Beslissingen over de ondernemingen waarin wordt belegd, worden niet licht genomen. Daarom wordt bij deze ondernemingen de vinger aan de pols gehouden en worden hun prestaties op het gebied van duurzaamheid op de voet gevolgd. Ten minste eens in de twee jaar wordt een hele sector opnieuw onderzocht. Bij beleggingen in vastgoedfondsen worden criteria toegepast die passend zijn voor deze beleggingscategorie. Het doel van dit beleid is dat geen vermogenstitels aangekocht worden of zich in de portefeuille bevinden, die de beleggingsbeginselen schenden. Traditionele financiële en niet-financiële criteria worden samen gewogen om tot een goed renderende portefeuille te komen. Maatschappelijk bewust vermogensbeheer is van toepassing op alle ondernemingen die deel uitmaken van de MSCI Europe, MSCI US en MSCI Pacific Developed indices. Dit betekent dat ondernemingen en overheden van zogenaamde opkomende landen niet beoordeeld worden. Uitsluitingscriteria Voorafgaand aan de portefeuillesamenstelling vindt een beoordeling plaats van ondernemingen en (lagere) overheden die deel uitmaken van de benchmark. Deze instellingen worden beoordeeld op de Fundamentele Beleggingsbeginselen. De beoordelingscriteria zijn: ~ ~ mensenrechtenschending; ~ ~ kinderarbeid en dwangarbeid; ~ ~ corruptie; ~ ~ milieuvervuiling; ~ ~ wapenproductie en controversiële wapenhandel; en ~ ~ schendingen van algemeen aanvaarde ethische principes. Na deze beoordeling wordt bepaald welke vermogenstitels definitief geselecteerd en opgenomen worden in de beleggingsportefeuille. Bij een negatieve beoordeling kan een instelling uitgesloten 2 Jaarverslag Zwitserleven Beleggingsfondsen

7 worden. De instelling krijgt de gelegenheid te reageren op de onderbouwing van de overwogen uitsluiting. Wanneer de reactie onvoldoende is, uitblijft of geen weerlegging inhoudt van de bevindingen, volgt uitsluiting. Gezien het doorlopende karakter van de beoor deling in het beleggingsuniversum is een eventuele negatieve beoordeling niet onherroepelijk. De uitvoering van het uitsluitingenbeleid wordt, met uitzondering van Zwitserleven Vastgoedfonds, uitbesteed aan SNS Asset Management (SNS AM). De instellingen worden beoordeeld door een team van analisten van SNS AM. Het rapport van dit team wordt voorgelegd aan een selectiecomité. Dit selectiecomité besluit welke instellingen van belegging zijn uitgesloten, respectievelijk welke ondernemingen in aanmerking komen voor engagement. Engagement Tijdens het engagement, de dialoog tussen de vermogensbeheerder en het management van de onderneming, wordt besproken waar precies en op welke manier de onderneming de duurzaamheidprestatie kan verbeteren. Binnen engagement onderscheiden wij twee vormen: responsief en proactief engagement. Bij responsief engagement wordt de dialoog aangegaan met individuele ondernemingen die op één of meerdere Fundamentele Beleggingsbeginselen slecht scoren en het risico lopen van belegging te worden uitgesloten, maar waarbij verwacht wordt op korte termijn verbetering te kunnen realiseren. De doelstelling van responsief engagement is dat ondernemingen verbetering tonen in hun ESG-beleid en ESG-prestaties, zodat zij voldoen aan de Fundamentele Beleggingsbeginselen. Proactief engagement richt zich op de natuurlijke hulpbronnenindustrie met de focus op ondernemingen in de sectoren: olie & gas - mijnbouw papier & bosbouw - voeding, drank & tabak en nutsbedrijven. Hierbij worden op voorhand thema s of onderwerpen geselecteerd waarover het gesprek wordt aangegaan. De doelstelling van proactief engagement is het creëren van een positieve impact bij ondernemingen en op sectorniveau het realiseren van een verbetering van de ESG-standaard. Naast engagement op ondernemingsniveau wordt ook collectief engagement gevoerd. Hiervoor wordt aansluiting gezocht bij initiatieven die op sector- of overheidsniveau proberen een positieve invloed uit te oefenen op de Fundamentele Beleggingsbeginselen. Bij collectief engagement wordt samengewerkt met andere investeerders om als groep op te treden bij omvangrijke kwesties die relevant zijn voor verantwoorde beleggers. Dergelijke kwesties omvatten klimaatverandering, water, en transparantie en openbaarmaking. Dit podium wordt ook gebruikt om overheden en regelgevende instanties te adviseren over wetgeving of beleidsontwikkelingen die van invloed zijn voor beleggers. De intentie is om de impact te maximaliseren door namens een grote groep van beleggers een onderbouwde boodschap af te geven. De namen van bedrijven waarmee een actieve dialoog wordt gevoerd, worden niet gepubliceerd. In lijn met onze engagementstrategie kiezen wij voor een positieve benadering door te investeren in een goede relatie. Daarbij proberen we deze bedrijven te stimuleren hun ESG-beleid en ESG-prestaties te verbeteren. Ondernemingen die geen of onvoldoende voortgang laten zien, kunnen worden uitgesloten van het belegbaar universum. ESG-aanpak bij Zwitserleven Vastgoedfonds De beoordeling van Zwitserleven Vastgoedfonds wordt uitgevoerd door het Zweedse bedrijf GES Investment Services ( GES ). GES monitort de ondernemingen, op halfjaarlijkse basis en de ondernemingen in de benchmark op jaarbasis. De criteria waarop beoordeeld wordt, zijn: ~ ~ watergebruik; ~ ~ afvalbeheer; ~ ~ klimaatinvloed; ~ ~ sociaal verantwoord ondernemen; en ~ ~ corporate governance (beoordeling vindt ieder halfjaar plaats en geldt alleen voor ondernemingen in het fonds). Aan de hand van de beoordeling van GES wordt een lijst met ondernemingen opgesteld die het laagst scoren op de ESG-criteria. GES zal met de 10% slechtst presterende ondernemingen uit het fonds een actieve dialoog aangaan. SNS Beleggingsfondsen Beheer B.V. (SBB) houdt toezicht op het engagementproces. Ondernemingen die uiteindelijk geen of onvoldoende voortgang laten zien, kunnen worden uitgesloten van het belegbaar universum. Uitoefening stemrecht op aandeelhoudersvergaderingen In het kader van ons maatschappelijk bewust vermogensbeheer maken wij als aandeelhouder gebruik van het daaraan verbonden stemrecht. Hiervoor is beleid ontwikkeld en over het algemeen wordt gestemd op: ~ ~ voorstellen aangaande de verslaglegging en winstbestemming; ~ ~ voorstellen aangaande de samenstelling van bestuurlijke organen; ~ ~ voorstellen aangaande het beloningsbeleid van bestuurlijke organen; ~ ~ accountantscontrole en daaraan gerelateerde voorstellen; ~ ~ kapitaal gerelateerde voorstellen; en ~ ~ overige gewichtige voorstellen. De uitvoering van het stembeleid is uitbesteed aan SNS AM. Daarbij maakt SNS AM gebruik van de diensten van een externe adviseur, gespecialiseerd op het gebied van het beoordelen van de corporate governance van onderne mingen. Deze adviseur geeft stemadviezen die gebaseerd zijn op richtlijnen waarin tal van internationale codes en best practice aanbevelingen zijn verwerkt. Voor het feitelijk uitbrengen van stemmen wordt, voor zover wettelijk toegestaan, gestemd bij volmacht ( proxy voting ). Richtlijnen voor transparantie De Zwitserleven Beleggingsfondsen onderschrijven de richtlijnen voor transpa rantie van duurzame beleggingsfondsen van het European Sustainable Investment Forum (Eurosif). Deze richtlijnen vereisen dat beleggingsfondsen voldoen aan de Europese richtlijnen op het gebied van Sustainable and Responsible Investing en dat zij hun klanten helderheid geven over hun uitgangspunten en principes op dit terrein. Best in class vermogensbeheerders De ons toevertrouwde gelden worden op een professionele manier beheerd. Daarvoor is beleggingsexpertise noodzakelijk. Als er binnen de asset management organisatie van SNS AM geen expertise is, wordt een vermogensbeheerder geselecteerd die op dat specifieke gebied de beste expertise heeft. Het kiezen van de Zwitserleven Beleggingsfondsen - Jaarverslag

8 beste vermogensbeheerders is bij ons een cruciaal onderdeel van het beleggingsbeleid. Wij zijn verantwoordelijk voor die keuze en voor de bewaking ervan. De geselecteerde vermogensbeheerder krijgt een set kwantitatieve maatstaven en spelregels mee om daarbinnen een optimaal resultaat te behalen. Overzicht vermogensbeheerders Beleggingsfonds, strategie, regio/assetverdeling en vermogensbeheerder Meer dan de helft van de Nederlandse beleggers belegt in beleggingsfondsen. Wie bij die fondsen verantwoordelijk is voor de uitvoering van het beleggingsproces is vaak onduidelijk. De informatievoorziening is vaak onvoldoende, terwijl deze informatie een belangrijk onderdeel vormt in het beslissingsproces van de belegger en zijn fondskeuze in belangrijke mate beïnvloedt. In tabel 1 wordt een overzicht gegeven van de Zwitserleven Beleggingsfondsen, de daarbij behorende strategie en de vermogensbeheerder van het fonds. Actief beheer met gematigd risicoprofiel De actief beheerde Zwitserleven Beleggingsfondsen hebben een tweeledige doelstelling. Enerzijds is het streven om ex-ante geformuleerde benchmarks te verslaan, anderzijds streven wij naar een rendement dat gemiddeld hoger ligt dan het rendement van onze peers. Voor elk beleggingsfonds zijn helder geformuleerde mandaten beschreven met relevante restricties, richtlijnen en (risico)limieten die door onze managers beleggingsfondsen ook continu gevolgd en gemonitord worden. Het risicoprofiel van de fondsen is gematigd omdat wij ons bewust zijn dat financiële markten redelijk efficiënt zijn. Er is een voorkeur voor veel kleine actieve posities (active law of fundamental management) in portefeuilles boven een paar grote bets die de performance kunnen maken en breken. Beleggingsprocessen Nederlandse aandelen (SNS Asset Management) Het selecteren van aandelen voor het Nederlandse aandelen product is bottom-up en is gebaseerd op een combinatie van kwantitatieve analyse en intensieve kwalitatieve analyse. Deze analyse leidt tot onder- of overwegingen van posities ten opzichte van de benchmark. Ten eerste wordt een check op het universum gedaan aan de hand van ESG-criteria. Bedrijven die niet voldoen aan onze Fundamentele Beleggingsbeginselen worden uitgesloten. Alle bedrijven uit het beleggingsuniversum worden in het tweede deel van het proces bekeken en eventueel geselecteerd om in de portefeuille op te nemen. Binnen het product Zwitserleven Aandelenfonds worden alle bedrijven op vier factoren beoordeeld en krijgen een waarderingsscore. De vier factoren van het model die worden gebruikt in deze tweede fase (selectie en constructie) zijn: 1) newsflow,2) momentum, 3) value en 4) technicals. De gewichten van de aandelen in de portefeuille worden besproken en bepaald in het portefeuilleoverleg dat het team minimaal elke twee weken houdt. Het factormodel dient hierbij als hulpmiddel door de verwerkte informatie snel toegankelijk en inzichtelijk te maken. De portefeuille wordt continu bewaakt in termen van stijl en risico. Hiertoe is een portefeuillemonitor geconstrueerd, die real-time inzicht geeft in de beleggingsstijl en risicoverdeling binnen de portefeuille en tevens de performance attributie in kaart brengt. Europese aandelen (SNS Asset Management) Het Europese aandelen product is kwantitatief ingericht, waarbij ook nog een kwalitatieve check plaatsvindt. Allereerst wordt het beleggingsuniversum gescreend op ESG-factoren, waarbij de meest duurzame 40% van alle bedrijven in iedere sector worden opgenomen in het beleggingsuniversum. De bedrijven uit het beleggingsuniversum worden in het tweede deel van het proces beoordeeld op drie criteria: 1) winst- en prijsmomentum, 2) waarde en 3) reality check. Het gebruikte winstmomentum van een aandeel is de bijstelling van de winstverwachting van analisten over de afgelopen drie maanden. Het prijsmomentum is het rendement op een aandeel over de afgelopen zes maanden. Voor het waarderingsonderdeel van het beleggingsproces wordt gebruik gemaakt van ondermeer verwachte koers/winstverhouding. De reality check is enerzijds een kwalitatieve analyse van aandelen waarbij geprobeerd wordt te achterhalen of de scores op momentum en waardering betrouwbaar zijn. Deze check is gebaseerd op fundamentele ontwikkelingen bij een bedrijf, óf op bijzondere en eenmalige factoren. Anderzijds wordt de analyse van de meest recente economische ontwikkelingen gericht op variabelen die bepalend zijn voor de winstontwikkeling van een bedrijf. De portefeuille wordt continu bewaakt in termen van stijl en risico. Hiertoe is een portefeuillemonitor geconstrueerd, die real-time inzicht geeft in de stijl en risico verdeling binnen de portefeuille en tevens de performance attributie in kaart brengt. Wereldwijde aandelen (Vanguard Group) Het Vanguard Global Stock Index Fund van Vanguard geeft passieve aandelen exposure naar de MSCI World Free Net Total Return Overzicht vermogensbeheerders tabel 1 Beleggingsfonds Strategie Vermogensbeheerder Zwitserleven Aandelenfonds Nederlandse aandelen SNS Asset Management Zwitserleven Europees Aandelenfonds Europese aandelen SNS Asset Management Zwitserleven Wereld Aandelenfonds Wereldwijde aandelen Vanguard Group Zwitserleven Vastgoedfonds Europese beursgenoteerde vastgoed aandelen LaSalle Investment Management Zwitserleven Geldmarktfonds Euro liquiditeiten SNS Asset Management Zwitserleven Obligatiefonds Euro obligaties SNS Asset Management Zwitserleven Credits Fonds Euro obligaties van ondernemingen met een hoge kredietwaardigheid SNS Asset Management Zwitserleven Government Bonds 10+ Fonds Euro staatobligaties SNS Asset Management 4 Jaarverslag Zwitserleven Beleggingsfondsen

9 Index, de benchmark van dit fonds. Dagelijks vindt portefeuilleconstructie plaats door middel van volledige replicatie van deze index. Er wordt geen gebruik gemaakt van swaps. De securities lending opbrengsten vloeien na administratiekosten - voor 100% naar de investeerders. Europese beursgenoteerde vastgoed aandelen (LaSalle Investment Management) De vermogensbeheerder belegt in beursgenoteerde Europese vastgoedondernemingen. Het startpunt hierbij is de benchmark, GPR 250 Europe Index, UK 20%, UCITS, waarbij binnen deze benchmark de totale omvang van UK ondernemingen op 20% gemaximeerd wordt. De vermogensbeheerder selecteert binnen dit universum de circa dertig beste vastgoedondernemingen. Als onderdeel van Jones Lang LaSalle heeft de vermogensbeheerder een directe toegang tot diverse bronnen voor informatie en trends binnen de vastgoedmarkt. In het beleggingsproces worden 1) de vastgoedportefeuille, 2) de balans van de organisatie en 3) de kwaliteit van het management/strategie als de drie value drivers gezien van iedere onderneming. De portefeuille wordt samengesteld met een defensief karakter. Dit betekent dat de ondernemingen relatief conservatief gefinancierd zijn en dan ook minder dan gemiddeld gebruik maken van vreemd vermogen. Alle ondernemingen in de portefeuille worden beoordeeld op hun sociale, maatschappelijke en milieuprestaties (Environment, Social en Governance criteria). Daarnaast worden de ondernemingen op halfjaarlijkse basis ook getoetst op klimaatbeheersing, afvalbeheer en watergebruik. Euro liquiditeiten (SNS Asset Management) Zwitserleven Geldmarktfonds belegt in geldmarktinstrumenten en kortlopende obligaties. Het fonds heeft een laag risicokarakter op het gebied van rente-, spread- en faillissementsrisico. Ten eerste wordt een check op het universum gedaan aan de hand van ESGcriteria. Duration- en looptijdenpositionering zijn alfabronnen die ingezet kunnen worden op het korte stuk van de rentecurve. De sturing vindt plaats door afwisselend gebruik te maken van obligaties met een vaste of een variabele coupon. Er wordt een breed gespreide portefeuille aangehouden, met staatsobligaties, bedrijfsobligaties en obligaties met onderpand zoals covered bonds en Asset Backed Securities. De allocatie tussen deze categorieën is een voorname alfabron binnen het fonds. De rating vereisten voor opname van obligaties in het fonds zijn streng. Meer dan 50% van de obligaties dient een rating hoger dan Aa3/ Aa- te hebben. Hiermee is een defensief karakter van het fonds en de individuele stukken gewaarborgd. De selectie van individuele issuers en issues vindt plaats op basis van relatieve waardering. Er wordt gezocht naar een passende vergoeding (spread) voor het gelopen faillissement-, spread- en liquiditeitsrisico. Euro obligaties (SNS Asset Management) Het beleggingsproces binnen Zwitserleven Obligatiefonds bestaat uit een combinatie van meerdere alfabronnen. Ten eerste wordt een check op het universum gedaan aan de hand van ESG-criteria. Om diversificatieredenen worden er zowel top-down als bottom-up alfabronnen gebruikt. De belangrijkste bronnen zijn: top-down alloctie naar vastrentende waarde categorieën zoals: staatsobligaties, obligaties met onderpand, quasi-staatsobligaties en bedrijfsobligaties. Eén niveau dieper vindt dan ook nog de sectorallocatie plaats. Binnen het renteteam vindt de duration- en looptijdenpositionering over de hele portefeuille plaats, daarnaast is landenselectie een belangrijke bron van alfa. Binnen het creditteam wordt veel tijd en aandacht geschonken aan de analyse van bedrijven met als doel een solide creditportefeuille te bouwen, waarbij de sectorinvulling met name bottom-up wordt gedaan (naamselectie leidt tot sectorallocatie en invulling). Binnen de categorie obligaties met onderpand zijn covered bonds en Asset Backed Securities twee grote domeinen. Sector- en issuerselectie zijn hier de meest gebruikte alfabronnen. Door spreiding aan te brengen in de ter beschikking staande alfabronnen, is er niet één dominante strategie verantwoordelijk voor de performance van het fonds. Zowel vanuit een risico- als een rendementsgedachte is dit wenselijk voor een duurzame performance op de lange termijn. Credits (SNS Asset Management) Het beleggingsproces binnen dit fonds bestaat uit een combinatie van meerdere alfabronnen. Ten eerste wordt een check op het universum gedaan aan de hand van ESG-criteria (=Environment, Social, Governance). De allocatie naar de twee hoofdsectoren, financials & corporates is meer een top-down beslissing. Eén niveau dieper vindt dan ook nog de sectorallocatie plaats. Er wordt geen actief durationbeleid gevoerd binnen het fonds. De overall duration van het fonds is neutraal versus de benchmark. Het is wel mogelijk op de rentecurve een positie in te nemen om op deze manier te profiteren van relatieve waarde in een bepaald looptijdsegment. Binnen het creditteam wordt veel tijd en aandacht geschonken aan de analyse van bedrijven met als doel een solide creditportefeuille te bouwen, waarbij de sectorinvulling met name bottom-up wordt gedaan (naamselectie leidt tot sectorallocatie en invulling). Het voorkomen van faillissementen is essentieel ter bescherming van de downside performance. Issuerselectie is dan ook een belangrijk onderdeel van het beleggingsproces binnen credits. Issueselectie is de laatste stap, waarbij binnen credits. De keuze van looptijd, liquiditeit en senioriteit leveren een belangrijke bijdrage aan de performance. Government Bonds 10+ (SNS Asset Management) Binnen het fonds wordt gebruikt gemaakt van de volgende alfabronnen om rendement te generen. Ten eerste wordt een check op het universum gedaan aan de hand van ESG-criteria (=Environment, Social, Governance). Duration- en looptijdenpositionering, landenselectie, issuer selectie t.a.v. quasi-staatsobligaties en issueselectie. Om te komen tot deze beslissingen wordt binnen het renteteam gewerkt met zowel kwalitatieve als kwantitatieve modellen om de positionering te bepalen. Zogenaamde scorecards waarmee op een structurele manier de dominante drijfveren voor de visie worden bepaald, worden op weekbasis besproken. De verschillende factoren worden allemaal individueel gescoord en als resultante komt hier de gewenste positionering qua curve-, duration- en landenpositionering uit. Overzicht fondsmanagers In tabel 2 wordt een overzicht gegeven van de Zwitserleven Beleggingsfondsen en de namen van de fondsmanager(s) die verantwoordelijk zijn voor het beleggingsbeleid. In deze tabel staat ook sinds wanneer fondsmanagers verantwoordelijk zijn voor het fonds, sinds wanneer zij werkzaam zijn bij de huidige vermogensbeheerder/assetmanager en sinds wanneer zij werkzaam zijn in de asset management industrie. Zwitserleven Beleggingsfondsen - Jaarverslag

10 Overzicht fondsmanagers tabel 2 Beleggingsfonds Fondsmanager(s) Verantwoordelijk voor fonds sinds Bij huidige asset manager sinds In asset management industrie sinds Zwitserleven Aandelenfonds Corne van Zeijl Mariette Maassen Zwitserleven Europees Aandelenfonds Hilde Veelaert Niels de Graaff Mark Engelen (ZL 2001) 1997 Zwitserleven Wereld Aandelenfonds Christine Franquin Zwitserleven Vastgoedfonds Ernst-Jan de Leeuw LaSalle is aangesteld sinds Zwitserleven Geldmarktfonds Bart aan den Toorn Johan Idema Zwitserleven Obligatiefonds Bart aan den Toorn Johan Idema Zwitserleven Credits Fonds Bart aan den Toorn Johan Idema Zwitserleven Government Bonds 10+ Fonds Bart aan den Toorn Johan Idema ) In diensttreding bij rechtsvoorgangers SNS REAAL Een verkorte CV met relevante opleiding en werkervaring van de fondsmanagers vindt u op Risicomanagement SNS Beleggingsfondsen Beheer B.V. (SBB) bewaakt met behulp van een systeem van risicobeheersingsmaatregelen dat de fondsen in het algemeen en de beleggingsportefeuilles in het bijzonder voortdurend blijven voldoen aan de randvoorwaarden zoals die in het prospectus zijn vastgelegd, aan de wettelijke kaders en aan de meer fondsspecifieke interne uitvoeringsrichtlijnen. Dergelijke richtlijnen zijn onder meer gesteld ten aanzien van de mate van spreiding van de portefeuille, de kredietwaardigheid van debiteuren, de kwaliteit van marktpartijen waarmede zaken worden gedaan en de liquiditeit van de beleggingen. Zo zal een brede en goede spreiding van de beleggingen naar verwachting een dempend effect hebben op onderkende prijsrisico s, terwijl selectie op kredietwaardigheidsniveau en limietbewaking de mogelijkheid scheppen om kredietrisico s te beheersen. Liquiditeitsrisico s kunnen worden beperkt door hoofdzakelijk in courante, beursgenoteerde effecten te beleggen. In het directieverslag wordt in de paragraaf Marktontwikkelingen en vooruitzichten inzicht gegeven in de ontwikkeling van de markten waarbij een groot deel van de risico s samenhangend met het gebruik van financiële instrumenten, zoals het koersrisico, het renterisico, het kredietrisico en het valutarisico zijn behandeld. Het (half)jaarverslag heeft onder meer als functie om inzicht te verschaffen in risico s die zich ultimo verslagperiode voordoen. Dit inzicht is het beste te verkrijgen door het in samenhang beoordelen van het verslag van het fonds en van het paraplufonds waarvan het fonds deel uitmaakt. Het overzicht Effectenportefeuille biedt informatie inzake de mate van spreiding van beleggingen op het gebied van zowel land en sector als per individuele naam, en geeft daarmede onder meer een indicatie van prijs- en valutarisico s. In de jaarrekening is in het geval het fonds in aandelen belegd, informatie opgenomen met betrekking tot de sector- en/of landenspreiding van de portefeuille. Voor uitleg over de verschillende risico s verwijzen wij u graag naar de toelichting op de jaarcijfers 2012 Zwitserleven Beleggingsfondsen, zie pagina 34. Juridische structuur In de Zwitserleven Beleggingsfondsen zijn gelden uit beleggingsverzekeringen ondergebracht. Zwitserleven is een handelsnaam van SRLEV N.V. SRLEV N.V. (hierna: Zwitserleven ), de verzekeraar, is een gekwalificeerde belegger die participant is in de beleggingsfondsen. Op 31 december 2012 waren Zwitserleven, KAS BANK N.V. en Zwitserleven Mix Beleggingsfondsen de enige participanten. De beheerder heeft per eind december 2011 een aanvraag tot registratie vrijwillig toezichtregime gedaan bij de Autoriteit Financiële Markten (AFM). Per 25 april 2012 heeft de AFM bericht dat de Zwitserleven Beleggingsfondsen onder het vrijwillig toezichtregime van de AFM vallen en dat de fondsen als zodanig geregistreerd staan bij de AFM. Zwitserleven Beleggingsfondsen heeft een zogenaamde paraplustructuur. Dit houdt in dat het fondsvermogen verdeeld wordt in verschillende series participaties (gezamenlijk de subfondsen of fondsen en elk afzonderlijk een subfonds of fonds ). Voor de paraplustructuur is gekozen omdat dit leidt tot schaalvergroting als gevolg waarvan efficiencyvoordelen kunnen worden behaald. Bovendien kunnen nieuwe fondsen op betrekkelijk eenvoudige wijze worden geïntroduceerd en in een bestaande structuur worden ondergebracht. Hierdoor kan sneller en efficiënter op veranderende marktsituaties worden ingespeeld. Beleggingsbeleid, risicoprofiel en kostenstructuur kunnen per subfonds verschillen. Voorafgaand aan de introductie van een subfonds stellen de beheerder en bewaarder van de beleggingsfondsen, met inbreng van Zwitserleven, de subfondsspecificaties vast. Vanaf de introductie van een subfonds gelden de subfondsspecificaties zoals opgenomen in het betreffende aanvullende prospectus. Het prospectus van Zwitserleven Beleggingsfondsen inclusief de Voorwaarden van 6 Jaarverslag Zwitserleven Beleggingsfondsen

11 Zwitserleven Beleggingsfondsen Zwitserleven Geldmarktfonds Zwitserleven Aandelenfonds Zwitserleven Wereld Aandelenfonds Zwitserleven Obligatiefonds Zwitserleven Europees Aandelenfonds Zwitserleven Credits Fonds Zwitserleven Government Bonds 10+ Fonds Zwitserleven Vastgoedfonds Beheer en Bewaring en de specificaties van de subfondsen zijn kosteloos op te vragen bij de beheerder of op de internetpagina in te zien. Per 31 december 2012 bestaan de Zwitserleven Beleggingsfondsen uit acht subfondsen, zijnde Zwitserleven Aandelenfonds, Zwitserleven Europees Aandelenfonds, Zwitserleven Wereld Aandelenfonds, Zwitserleven Vastgoedfonds, Zwitserleven Obligatiefonds, Zwitserleven Credits Fonds, Zwitserleven Government Bonds 10+ Fonds en Zwitserleven Geldmarktfonds. Doelstelling Zwitserleven Beleggingsfondsen is bedoeld voor alle relaties van Zwitserleven, zowel zakelijk als particulier. De beleggingsfondsen hebben tot doel het per subfonds afzonderlijk beleggen van vermogen in effecten, afgeleide producten en andere vermogenswaarden, ten behoeve van de participanten. Belegging in de beleggingsfondsen Het aan elk subfonds toe te rekenen vermogen wordt afzonderlijk belegd in de specifieke beleggingsportefeuille van het betreffende subfonds. Naast de algemene beleggingsdoelstellingen en het beleggingsbeleid heeft elk subfonds een eigen beleggingsbeleid en risicoprofiel. De subfondsen onderscheiden zich primair door het in de aanvullende prospectussen geformuleerde beleggingsbeleid. Voor elk subfonds wordt een aparte administratie gevoerd, zodat alle aan een subfonds toe te rekenen opbrengsten en kosten per subfonds worden verantwoord en geadministreerd op een daartoe per subfonds aangehouden rekening. Zowel de positieve als de negatieve waardeveranderingen in de beleggingsportefeuille van een subfonds komen ten gunste respectievelijk ten laste van de participanten in het betreffende subfonds. Fund Governance SNS Beleggingsfondsen Beheer B.V. heeft, als beheerder, Fund Governance Principles (verder Principles ) geïmplementeerd. Deze Principles zijn gebaseerd op de door de Dutch Fund and Asset Management Association (DUFAS) geformuleerde Principles of Fund Governance. Deze Principles zijn een gedragscode voor fondsbeheerders die tot doel hebben waarborgen te scheppen voor een integere bedrijfsvoering en een zorgvuldige dienstverlening zoals bedoeld in de Wet op het financieel toezicht (Wft). In de Principles wordt onderscheid gemaakt tussen richtlijnen voor de dagelijkse beheertaken die een nadere uitwerking geven van het beginsel belangenconflicten tegen te gaan en te handelen in het belang van fondsbeleggers en Principles voor het waarborgen van de naleving van deze richtlijnen binnen de organisatie van de beheerder. De gedragscode van DUFAS is afgestemd met het ministerie van Financiën en de AFM. De volledige tekst van de door SNS Beleggingsfondsen Beheer geformuleerde Principles is gepubliceerd op de website van SBB, bereikbaar via: snsbeleggingsfondsenbeheer.nl à Fund Governance. Deze tekst is tevens schriftelijk op te vragen bij de beheerder. Verklaring omtrent de bedrijfsvoering Wij beschikken over een beschrijving van de bedrijfsvoering, die voldoet aan de eisen van de Wet op het financieel toezicht en het Besluit gedragstoezicht financiële ondernemingen (Bgfo). Wij hebben gedurende de verslagperiode verschillende aspecten van de bedrijfsvoering beoordeeld. Bij onze werkzaamheden hebben wij geen constateringen gedaan op grond waarvan wij zouden moeten concluderen dat de beschrijving van de opzet van de bedrijfsvoering als bedoeld in artikel 121 van het Bgfo niet voldoet aan de vereisten zoals opgenomen in de Wet op het financieel toezicht en daaraan gerelateerde regelgeving. Op grond hiervan verklaren wij als beheerder te beschikken over een beschrijving van de bedrijfsvoering zoals bedoeld in artikel 121 Bgfo, die voldoet aan de eisen van het Bgfo. Ook hebben wij geconstateerd dat de bedrijfsvoering effectief en overeenkomstig de beschrijving functioneert. Derhalve verklaren wij met een redelijke mate van zekerheid dat de bedrijfsvoering gedurende 2012 effectief en overeenkomstig de beschrijving heeft gefunctioneerd. Verslaglegging en overige informatie Jaarverslag en halfjaarbericht Jaarlijks binnen vier maanden na afloop van elk boekjaar wordt een jaarverslag opgemaakt. Binnen negen weken na afloop van het eerste halfjaar van elk boekjaar wordt een halfjaarbericht opgemaakt. Informatie over de subfondsen Informatie per subfonds is vermeld in het prospectus en eventueel addendum behorend bij het prospectus, in de jaarverslagen en halfjaarberichten en in de Essentiële Beleggersinformatie (EBi). Deze documenten liggen ter inzage ten kantore van de beheerder en zijn te downloaden van de website Participanten worden geadviseerd hiervan kennis te nemen. Nationalisatie SNS REAAL Vrijdag 1 februari 2013 is bekend gemaakt dat SNS REAAL N.V. is genationaliseerd. De aandelen SNS REAAL N.V. zijn daarmee volledig in het bezit gekomen van de Nederlandse Staat. De nationalisatie heeft geen gevolgen voor de bedrijfsvoering van SBB of voor participanten of aandeelhouders van de door SBB beheerde beleggingsinstellingen, waaronder Zwitserleven Beleggingsfondsen en haar (sub)fondsen. In de beleggingsportefeuilles van de door SBB beheerde beleggingsinstellingen is niet belegd in aandelen of - al dan niet achtergestelde - obligaties uitgegeven door SNS REAAL N.V. dan wel door een van haar deelnemingen. Zwitserleven Beleggingsfondsen - Jaarverslag

12 SNS Beleggingsfondsen Beheer B.V. SBB is statutair gevestigd en houdt kantoor in Utrecht. SBB is een 100%-deelneming van SNS REAAL N.V. te Utrecht. In het verslagjaar voert SBB directie over en is beheerder van SNS Beleggingsfondsen N.V., Zwitserleven Beleggingsfondsen, Zwitserleven Mix Beleggingsfondsen, Zwitserleven Institutionele Beleggingsfondsen. Ultimo 2012 was de omvang van het door SBB beheerde vermogen 10,2 miljard (ultimo 2011: 7,7 miljard). Het adres waar de vennootschap kantoor houdt is: SNS Beleggingsfondsen Beheer B.V. Croeselaan BJ Utrecht Het postadres is: Postbus RK Utrecht Telefoon: adres: beleggingsfondsen@sns.nl Website: snsbeleggingsfondsenbeheer.nl 8 Jaarverslag Zwitserleven Beleggingsfondsen

13 Bericht van de Raad van Toezicht De Raad van Toezicht ( RvT ) had over het verslagjaar als taak om toezicht te houden op het gevoerde beleid van de beheerder en op de algemene gang van zaken bij Zwitserleven Beleggingsfondsen, Zwitserleven Mix Beleggingsfondsen en Zwitserleven Institutionele Beleggingsfondsen (de Paraplu ). De Paraplu had tot eind 2011 geen eigen RvT. Om redenen van verbetering van de governance was het gewenst dit toezicht naar een bij de Paraplu in te stellen RvT te verplaatsen. Met ingang van 1 januari 2012 fungeert voor dit toezicht de RvT. Uitgangspunt van het betreffende model is dat in deze structuur de Raad van Toezicht een goed overzicht heeft op de handelswijze van de (beheerder van de) Paraplu. Samenstelling Met ingang van 2012 is de RvT samengesteld uit de heren R.G.J. Langezaal, J. Boven, W. Horstmann en B. Janknegt. De heer Boven is echter op zijn verzoek per 1 april 2012 afgetreden, waardoor de RvT sinds die datum bestaat uit de heren Langezaal, Horstmann en Janknegt. Wij danken de heer Boven voor zijn waardevolle bijdragen aan het uitgeoefende toezicht. Vergaderingen De RvT heeft in het verslagjaar viermaal regulier vergaderd met de directie van SBB, de beheerder van de Paraplu. Geen enkel lid van de RvT is herhaaldelijk bij deze vergaderingen afwezig geweest. Tijdens de vergaderingen is een groot aantal terugkerende onderwerpen aan de orde gekomen die betrekking hebben op het beleid, de gang van zaken en de toekomst van de Paraplu. In iedere reguliere vergadering wordt door de directie van SBB tevens verslag gedaan van de prestaties van de subfondsen van de Paraplu en van eventuele correspondentie en andere contacten met toezichthouders. Vrijwillig toezicht regime Met ingang van 25 april 2012 staan de Zwitserleven Beleggingsfondsen, Zwitserleven Mix Beleggingsfondsen en Zwitserleven Institutionele Beleggingsfondsen onder het vrijwillig toezichtregime van de AFM. De subfondsen staan als zodanig geregistreerd bij de AFM. Hiermee wordt aan de door Zwitserleven bij klanten geconstateerde behoefte voldaan. Realisatie van de doelstellingen van de Paraplu De afzonderlijke subfondsen van de Paraplu kennen, uitgaande van een gematigd risico- en kostenprofiel, hoofdzakelijk een prestatiegedreven doelstelling. De directie van SBB geeft ieder overleg aan welk rendement gerealiseerd is met betrekking tot de betreffende subfondsen opdat de RvT kan vaststellen in welke mate de betreffende doelstellingen gerealiseerd worden. Wijziging voorwaarden van de Paraplu Wanneer SBB voornemens is de voorwaarden van de Paraplu te wijzigen, wordt de voorgenomen wijziging voorgelegd aan de RvT. De RvT toetst in hoeverre met het doorvoeren van de betreffende aanpassing het belang van participanten wordt gediend. De RvT heeft zijn goedkeuring gehecht aan het doorvoeren van de navolgende wijzigingen in (beleggings-) beleid van de Paraplu: Met ingang van 1 februari 2012 is de service fee van de subfondsen verhoogd met 0,005% op jaarbasis. Vanaf deze datum worden de kosten van de uitvoering van het ESG beleid (uitsluitingen, engagement en stembeleid) betaald vanuit de service fee. Voorts was de verbetering van de wijze waarop de beheervergoeding aan de fondsen in rekening wordt gebracht behandeld. Met ingang van 1 april 2012 wordt niet langer het fondsvermogen per einde maand gehanteerd, maar wordt het op dagbasis berekend gemiddelde fondsvermogen over de maand gebruikt. Per 1 juni 2012 is het prospectus van de Paraplu aangepast, met name in de beschrijving van het beleggingsbeleid zoals opgenomen in de aanvullende prospectussen van de subfondsen die onderdeel uit maken van de Paraplu. De tekstuele aanpassingen waren noodzakelijk om het beleggingsbeleid concreter te verwoorden en transparanter te zijn over de beleggingsrestricties van de subfondsen. Het doel van een kwantitatiever geformuleerd beleggingsbeleid is de beheersbaarheid van de uitvoering van het vermogensbeheer te bevorderen. Zo is van het de meeste subfondsen de formulering van de doelstelling aangepast en is, indien van toepassing, een opsomming opgenomen van derivaten waarin de verschillende subfondsen kunnen handelen. Strategie, risico s en interne beheersingssysteem Strategie In 2012 is met name overleg gevoerd over de te volgen strategie van de beheerder in relatie tot de marktomstandigheden waarin beleggingsfondsen zich bevinden. Daarbij is rekening gehouden met het feit dat verschillende beleggingsfondsen onderdeel uitmaken van (verzekerings)producten. Daarnaast zijn in de verslagperiode met de directie van SBB tevens andere onderwerpen besproken. Zo is gesproken over het standpunt ten aanzien van de speerpunten van de Vereniging van Effectenbezitters (VEB). Daarnaast is overleg gevoerd over implicaties en implementatie van wijzigingen van toepasselijke wet- en regelgeving, bijvoorbeeld ten aanzien van het zogenaamde product approval and review process en de consequenties van de invoering van de AIFM-richtlijn en de zogenaamde Total Cost of Ownership. Deze onderwerpen worden in 2013 verder besproken. Risicomanagement Met betrekking tot de opzet en werking van de interne risicomanagement systemen heeft de RvT kunnen vaststellen dat de Zwitserleven Beleggingsfondsen - Jaarverslag

14 directie van de Paraplu iedere reguliere vergadering verslag heeft gedaan en heeft gerapporteerd over de uitkomsten van deze risicomanagement systemen. De rapportagestructuur over het risicobeheersingssysteem is naar de mening van de RvT adequaat opgezet en heeft in het boekjaar naar behoren gefunctioneerd. Namens de Raad van Toezicht, R.G.J. Langezaal, voorzitter W. Horstmann B. Janknegt Utrecht, 5 april Jaarverslag Zwitserleven Beleggingsfondsen

15 Verslag van de beheerder I Kerncijfers Ontwikkeling Zwitserleven Beleggingsfondsen in 2012 In 2012 is het fondsvermogen van de Zwitserleven Beleggingsfondsen met 430,7 miljoen toegenomen tot miljoen, een stijging van 18,1% ten opzichte van 31 december Het fondsvermogen van alle fondsen nam in het verslagjaar toe door zowel positieve beleggingsresultaten ( 308,1 miljoen) als nieuwe instroom van gelden ( 122,6 miljoen). Fondsvolumes per tabel 3 Fondsvolume per Fondsvolume per Zwitserleven Aandelenfonds Zwitserleven Europees Aandelenfonds Zwitserleven Obligatiefonds Zwitserleven Geldmarktfonds Zwitserleven Government Bonds 10+ Fonds Zwitserleven Credits Fonds Zwitserleven Wereld Aandelenfonds Zwitserleven Vastgoedfonds Totaal Verdeling fondsvermogens naar categorie tabel 4 Op basis van intrinsieke waarde en meetkundig gemiddelde bedrag % van totaal bedrag % van totaal Vastrentende fondsen % % Aandelenfondsen % % Vastgoedfonds % % Totaal % % Beleggingsresultaten Over het jaar 2012 presteerden de Zwitserleven Beleggingsfondsen in absolute zin prima. Alle beleggingsfondsen wisten rendementen in dubbele cijfers te behalen behalve Zwitserleven Geldmarktfonds. Relatief gezien wisten Zwitserleven Europees Aandelenfonds (3,44%) en Zwitserleven Geldmarktfonds (0,87%) goede prestaties neer te zetten ten opzichte van de benchmark terwijl Zwitserleven Aandelenfonds (-1,62%) en Zwitserleven Vastgoedfonds (1,28%) een underperformance realiseerden. Tussen haakjes staat de relatieve performance (performance fonds minus performance benchmark) over het jaar 2012 vermeld. Rendement 2012 tabel 5 Op basis van intrinsieke waarde Fonds Benchmark Zwitserleven Aandelenfonds 12,43% 14,05% Zwitserleven Europees Aandelenfonds 20,73% 17,29% Zwitserleven Obligatiefonds 11,53% 11,19% Zwitserleven Geldmarktfonds 1,76% 0,88% Zwitserleven Government Bonds 10+ Fonds 15,59% 17,65% Zwitserleven Credits Fonds 12,44% 13,59% Zwitserleven Wereld Aandelenfonds 13,90% 14,05% Zwitserleven Vastgoedfonds 23,97% 25,25% 1) Voor zover van toepassing is het rendement inclusief herbelegging van in 2012 uitgekeerd dividend. 2) De benchmark van het fonds kan worden teruggevonden in het prospectus van Zwitserleven Beleggingsfondsen. Zwitserleven Beleggingsfondsen - Jaarverslag

16 Rendement 3 en 5 jaar per tabel 6 Op basis van intrinsieke waarde en meetkundig gemiddelde Fonds Benchmark Fonds Benchmark 3 jaar 1 3 jaar 2 5 jaar 1 5 jaar 2 Zwitserleven Aandelenfonds 2,89% 4,35% -5,58% -4,28% Zwitserleven Europees Aandelenfonds 5,12% 4,17% -2,67% -3,07% Zwitserleven Obligatiefonds 5,63% 5,47% 5,48% 5,91% Zwitserleven Geldmarktfonds 1,10% 0,98% 1,92% 1,78% Zwitserleven Government Bonds 10+ Fonds 6,76% 7,70% 6,85% 7,28% Zwitserleven Credits Fonds 6,54% 6,56% 5,75% 6,15% Zwitserleven Wereld Aandelenfonds 10,00% 10,00% 1,10% 0,89% Zwitserleven Vastgoedfonds 2,45% 8,50% -5,24% -1,08% 1) Voor zover van toepassing is het rendement inclusief herbelegging van uitgekeerd dividend. 2) De benchmark van het fonds kan worden teruggevonden in het prospectus van Zwitserleven Beleggingsfondsen. II Beheerontwikkelingen in de verslagperiode In de verslagperiode is een aantal wijzigingen doorgevoerd en aangekondigd bij de Zwitserleven Beleggingsfondsen. Deze zaken worden hieronder puntsgewijs besproken. Introductie vrijwillig toezichtregime Sinds 1 juli 2011 is het mogelijk beleggingsinstellingen die niet onder toezicht staan vrijwillig onder toezicht te stellen. Vrijwillig toezicht is alleen mogelijk voor beleggingsinstellingen die in Nederland rechten van deelneming aanbieden aan gekwalificeerde beleggers. De wens van Zwitserleven was nadrukkelijk om te kiezen voor het vrijwillig toezichtregime. Dit betekent extra zekerheden voor de klant. De Zwitserleven Beleggingsfondsen hebben daartoe per eind december 2011 een aanvraag tot registratie gedaan bij de AFM. Per 25 april 2012 heeft de AFM bericht dat de Zwitserleven Beleggingsfondsen onder het vrijwillig toezichtregime van de AFM vallen en dat de fondsen als zodanig geregistreerd staan bij de AFM. Verhoging service fee Met ingang van 1 februari 2012 is de service fee van de fondsen met 0,005% verhoogd van 0,035% naar 0,040% op jaarbasis. Het vrijwillige toezichtregime leidt tot hogere kosten van de toezichthouder, AFM en van de bewaarder. Daarnaast wordt de uitvoering van het ESG beleid (uitsluitingen, engagement en stembeleid) betaald uit de service fee. De genoemde verhoging is daardoor noodzakelijk. Meer informatie over de service fee kan worden teruggevonden in het prospectus van de fondsen. Wijziging berekeningsmethodiek service fee De beheerder brengt aan de Zwitserleven Beleggingsfondsen een service fee in rekening. Deze service fee wordt dagelijks (op beursdagen) gereserveerd en ten laste gebracht van het vermogen van de fondsen. De beheerder brengt aan het eind van iedere maand de vergoeding in rekening op basis van 1/12 deel van het percentage op jaarbasis over het totale fondsvermogen per einde van de betreffende maand van ieder fonds. De huidige methodiek is per 1 april 2012 dusdanig gewijzigd dat niet langer het fondsvermogen per einde maand gehanteerd wordt in de bovengenoemde methodiek. In plaats daarvan wordt het gemiddelde fondsvermogen (op basis van fondsomvang per dagultimo) over de maand gebruikt. Door de service fee over het gemiddelde fondsvermogen in plaats van het fondsvermogen per einde van de maand te berekenen vindt een meer nauwkeurige berekening plaats die rekening houdt met fluctuaties van het fondsvermogen gedurende de maand. Nieuwe beleggingsmandaten per 1 juni 2012 Per 1 juni 2012 zijn voor nagenoeg alle fondsen waarbij SNS Asset Management als vermogensbeheerder optreedt de beleggingsmandaten aangepast. Voornaamste redenen voor aanpassing waren: ~ ~ Het creëren van uniformiteit vereenvoudigt het fondsenbeheer en draagt bij aan een betere controle van de uitvoering daarvan; ~ ~ Het nauwkeuriger, vollediger en kwantitatiever formuleren van de mandaten, waardoor het risk management kon worden aangescherpt. Het aanpassen van de mandaten heeft niet geleid tot aanpassingen in de portefeuilles van de betreffende fondsen. Het prospectus is hierop aangepast. Tevens is een toelichting op geplaatst. Dividendvoorstel over het boekjaar 2012 In tabel 7 worden de dividendvoorstellen weergegeven per participatie. Samenstelling directie SNS Beleggingsfondsen Beheer Met ingang van 1 mei 2012 is de heer Blocq benoemd tot directeur van SBB. Hij keert hiermee terug naar SBB en volgt de heer Blom op, die zich als directeur van ASN Beleggingsinstellingen Beheer volledig wil richten op zijn werkzaamheden binnen ASN Bank. De heer Blocq werkte van 1981 tot medio 2009 bij SNS REAAL, sinds 12 Jaarverslag Zwitserleven Beleggingsfondsen

17 Dividendvoorstel tabel 7 In per participatie Zwitserleven Aandelenfonds 1,24 0,84 Zwitserleven Europees Aandelenfonds 0,79 0,42 Zwitserleven Obligatiefonds 0,57 0,66 Zwitserleven Geldmarktfonds 0,14 0,17 Zwitserleven Government Bonds 10+ Fonds 0,34 0,32 Zwitserleven Credits Fonds 0,44 0,36 Zwitserleven Wereld Aandelenfonds 0,00 0,00 Zwitserleven Vastgoedfonds 0,64 0,39 1) Zowel de datum ex-dividend als betaalbaarstelling is 16 mei als directielid van SBB. Vanaf juli 2010 was hij werkzaam als adviseur van de directie van SBB. Samen met de heer De Klerk voert hij de directie over SBB. De heer Blocq is tevens lid van de directie van ASN Groenbank N.V., een 100%-deelneming van ASN Bank N.V. in Den Haag en is hij bestuurder van Stichting Pensioenfonds SNS REAAL. Essentiële Beleggersinformatie (EBi) vervangt Financiële Bijsluiter Als gevolg van gewijzigde wet- en regelgeving is de Financiële Bijsluiter vervangen door het nieuwe document genaamd Essentiële Beleggersinformatie. De EBi heeft een vergelijkbare doelstelling als de Financiële Bijsluiter en dient dan ook voor elk subfonds beschikbaar te zijn. De EBi biedt beleggers op compacte wijze inzicht in het fonds, de kosten en de risico s en verbetert daarmee de transparantie van het betreffende fonds. Per 1 juni 2012 is voor alle subfondsen van Zwitserleven Beleggingsfondsen een EBi beschikbaar voor (potentiële) fondsbeleggers. Ontwikkelingen wet- en regelgeving AIFMD Naar aanleiding van de gevolgen van de kredietcrisis in 2008 is de Europese toezichtregelgeving op het gebied van beleggingsfondsen uitgebreid en is de Alternative Investment Fund Managers Directive, kortweg AIFMD tot stand gekomen. Door de AIFMD komen meer beleggingsfondsen onder toezicht en worden hogere eisen gesteld aan het beheer. Deze regelgeving wordt door de Nederlandse wetgever overgenomen, waardoor ook bestaande beleggingsinstellingen aan zwaardere eisen moeten voldoen dan tot dusverre het geval is. De zwaardere eisen voor het beheer hebben voornamelijk betrekking op risicomanagement, uitbesteding, beloningsbeleid en het verplicht functioneren van een bewaarder met uitgebreide controletaken met betrekking tot de uitvoering van het gevoerde beheer. De nieuwe regelgeving zal in werking treden op 22 juli Voor beheerders met een bestaande vergunning geldt een overgangstermijn van 1 jaar, waardoor deze uiterlijk op 22 juli 2014 aan de eisen van de nieuwe regelgeving zullen moeten voldoen. Voor het beheer van de Zwitserleven Beleggingsfondsen heeft dit tot gevolg dat het (vrijwillig) toezicht op deze fondsen met ingang van 22 juli 2014 zal worden vervangen door een verplicht toezicht. Naar verwachting zal deze nieuwe regelgeving leiden tot een stijging van de beheerkosten. Inzicht in de totale fondskosten De kosten van de Zwitserleven Beleggingsfondsen bestaan uit twee hoofd componenten, namelijk de servicefee en de kosten van aanen verkopen van beleggingen in verband met het beheer van de beleggingsportefeuilles. Hoewel informatie over de beheerkos ten en de transactiekosten voor de fondsen afzonderlijk grotendeels beschikbaar is, zijn de totale fondskosten niet in een overzicht opgenomen. SBB acht het gewenst het inzicht in de totale fondskosten toegankelijker te maken. In tabel 8 staat een overzicht van de totale fondskos ten voor een belegger die gedurende het gehele jaar 2012 in een Zwitserleven Beleggingsfonds heeft belegd. Daartoe is gebruik gemaakt van beschikbare informatie over de beheerkosten (total expense ratio of TER), de omloopsnelheid van de beleggingsportefeuil les (port- Totale fondskosten tabel 8 (Synthetische) TER Transactiekosten Totale fondskosten Zwitserleven Aandelenfonds 0,04% 0,07% 0,11% Zwitserleven Credits 0,04% 0,07% 0,11% Zwitserleven Europees Aandelenfonds 0,04% 0,18% 0,22% Zwitserleven Geldmarktfonds 0,04% 0,08% 0,12% Zwitserleven Governmentbond 10+ 0,04% 0,12% 0,16% Zwitserleven Obligatiefonds 0,04% 0,19% 0,23% Zwitserleven Vastgoedfonds 0,54% 0,48% 1,03% Zwitserleven Wereldaandelenfonds 0,09% n/a* n/a* 1) De transactiekosten van Zwitserleven Wereldaandelenfonds kunnen niet berekend worden aangezien de transactiekosten van de onderliggende manager niet beschikbaar zijn. Zwitserleven Beleggingsfondsen - Jaarverslag

18 folio turnover rate) en de geschatte op- en afslagen voor de bepaling van de transactiekosten. In de geschatte op- en afslagen is onder meer rekening gehouden met broker- en settlementkosten, eventuele kosten verbonden aan een aan- en verkopen van valuta alsmede belastingen (stamp duty, financial transaction taxes, etc) die samenhangen met het uitvoeren van effectentransacties. De uitkomsten van deze berekening geven een goede en bruikbare indicatie van de totale transactiekosten. In de tabel wordt een uitsplitsing gegeven van de totale fondskosten bestaande uit de (Synthetische) Total Expense Ratio en de transactiekosten. Daarnaast worden door Zwitserleven vermogensbeheer- en administratiekosten direct bij de klant in rekening gebracht. Deze zitten derhalve niet in de TER. Lopende kosten factor Recent is regelgeving betreffende kostentransparantie gewijzigd. In het jaarverslag is de TER toegelicht. Recent is in artikel 5:2 van de Nadere Regeling Gedragsregels Financiële Ondernemingen (NRgfo) de toelichting van de lopende kostenfactor (LKF) vereist. De LKF is gelijk aan de factor van de totale kosten die ten laste van het fonds komen ten opzichte van het gemiddelde geïnvesteerde vermogen. Het verschil tussen de TER en de LKF is dat het gemiddelde geïnvesteerde vermogen bij de TER wordt berekend door het gemiddelde op vijf meetmomenten te nemen, terwijl bij de LKF het gemiddelde wordt bepaald op basis van de frequentie van het afgeven van een NAV. Alle afgegeven NAV s gedurende het jaar worden opgeteld en gedeeld door het aantal afgegeven NAV s. De LKF geeft daarmee een nauwkeuriger niveau van de kosten weer dan de TER. Er is in 2012 geen verschil in het niveau van de kosten van de fondsen bij de berekening van de TER en de LKF. III Maatschappelijk bewust vermogensbeheer In 2012 is op het vlak van maatschappelijk bewust vermogensbeheer goede voortgang geboekt. Dit geldt zowel voor het onderzoek, als het actief aandeelhouderschap: engagement en stembeleid. De Fundamentele Beleggingsbeginselen zijn uitgebreid met het criterium van handel van conventionele wapens met omstreden regimes. Voor de mijnbouwsector zijn de criteria, die in alle analyses worden meegenomen, aangepast op basis van relevante feedback door belanghebbenden en experts. Daarnaast is de visie op landgrabbing - het (mogelijk onrechtmatig) verwerven van land van inheemse volkeren - in een beleidsdocument neergelegd. Deze visie heeft in het onderzoek een prominentere plek gekregen omdat het in veel delfstoffenactiviteiten herhaaldelijk tot controverses leidt. Het stemmen op aandeelhoudersvergaderingen verliep soepel. De aansluiting met de doelstellingen in de engagements werd versterkt. Ook werd met andere beleggers van gedachten gewisseld over de belangrijkste bestuurlijke ontwikkelingen in verschillende landen. Engagement In 2012 zijn meer ondernemingen voor engagement geselecteerd. Er zijn scherpere doelstellingen geformuleerd en deze worden ondersteund met initiatieven op sector- en overheidsniveau. Op deze manier wordt de actieve rol in de Extractive Industries Transparency Initiative (EITI) benut en in brieven aan de Europese Commissie en de Amerikaanse beurswaakhond om transparantie in de mijnbouwsector te vergroten. Het gevolg hiervan is dat ondernemingen meer gehoor geven aan vragen en verzoeken. Daarbij schat men de focus op milieu- en sociale kwesties op waarde en erkent men de expertise rondom de delfstoffenindustrieën. Veel Uitsluitingen en insluitingen tabel 9 Status Onderneming Sector Regio Uitgesloten Babcock International Group PL Capital Goods Europa Uitgesloten Daimler AG Automobiles & Components Europa Per 31 december 2012 zijn in totaal 12 ondernemingen uitgesloten tabel 10 Onderneming Sector Regio Babcock International Group Capital Goods Europa BAE Systems Capital Goods Europa Daimler Automobiles & Components Europa EADS Capital Goods Europa Finmeccanica Capital Goods Europa Rheinmetall Capital Goods Europa Rio Tinto Materials Europa Rolls-Royce Group Capital Goods Europa Safran Capital Goods Europa Serco Group Commercial & Professional Services Europa Thales Capital Goods Europa Vedanta Resources Materials Europa 14 Jaarverslag Zwitserleven Beleggingsfondsen

19 Lijst van uitgesloten landen per 31 december 2012 tabel 11 Land Overtreden principe(s) Finland Controversiële Wapens Griekenland Controversiële Wapens Polen Controversiële Wapens Turkije Controversiële Wapens ondernemingen waarmee engagement is aangegaan laten dan ook goede voortgang zien. Deze leiden tot ander beleid, hogere prestaties of betere rapportages bij de ondernemingen in kwestie. Gedurende de verslagperiode is met twaalf ondernemingen engagement gestart of gevoerd. Daarbij ging het in vier gevallen om responsief engagement met ondernemingen uit Europa. Onder andere op basis hiervan zijn de volgende wijzigingen doorgevoerd in de lijst van uitgesloten ondernemingen. Uitsluitingen Babcock International Group Het Britse Babcock International Group biedt technische ondersteuning aan een groot aantal bedrijfstakken. De onderneming is onder meer betrokken bij het verbeteren van kernraketten op onderzeeërs. De bepaling dat de diensten die Babcock levert, essentieel zijn voor en uitsluitend bedoeld zijn voor controversiële wapens is cruciaal voor de constatering dat Babcock met deze activiteiten de Fundamentele Beleggingsbeginselen schendt. Daimler De Duitse onderneming Daimler AG ontwikkelt, produceert, distribueert en verkoopt een breed scala aan automobielproducten. Daimler heeft echter ook een belang in de onderneming European Aeronautic Defence and Space Company (EADS). Deze onderneming is al uitgesloten in verband met betrokkenheid bij de productie van nucleaire wapens. In november 2011 werd bekend dat de Duitse staatsbank KfW 7,5% van de aandelen zou overnemen, waardoor Daimlers aandeel in EADS zou verminderen van 15% tot 7,5%. Daimler heeft weliswaar zijn positie gehalveerd, maar heeft nog steeds een belang in EADS dat betrokken is bij de productie van kernwapens. Er zijn geen aanwijzingen dat Daimler zijn resterende aandelen zal gaan verkopen. Proactief engagement wordt gevoerd met als doelstelling positieve impact te creëren bij ondernemingen binnen de sector Natural Resources en om op sectorniveau verbetering van de ESG-standaard te realiseren In de verslagperiode is met acht ondernemingen uit Europa proactief engagement gestart of gevoerd. Naast engagement op ondernemingsniveau wordt ook collectief engagement gevoerd. Hiervoor wordt aansluiting gezocht bij initiatieven die op sector- of overheidsniveau proberen een positieve invloed uit te oefenen op de Fundamentele Beleggingsbeginselen. In 2012 zijn in totaal 22 collectieve engagements gevoerd, 21 proactieve engagements waarvan er zeven zijn afgesloten en 1 responsief engagement. Dit responsief engagement is omgezet naar proactief engagement op ondernemingsniveau. Uitvoering stemrecht op aandeelhoudersvergaderingen In de verslagperiode zijn 159 aandeelhoudersverga deringen bijgewoond. In 52% van de gevallen is in lijn met het bestuur gestemd en in 48% van de gevallen is op ten minste één voorstel tegen het bestuur gestemd. Over verschillende landen en regio s heen, kwamen enkele thema s kwamen duidelijk naar voren: goed ondernemingsbestuur en vooral de salariëring van bestuursleden. Diversiteit binnen een bestuur zoals kennis en ervaring, geslacht en afkomst, leiderschapkwaliteiten en onafhankelijke toezicht werden ook besproken. Omdat aandeelhouders hun stem en ongenoegen duidelijk lieten horen, werd het voorjaar waarin de meeste aandeelhoudersvergaderingen worden gehouden - zelfs een nieuwe aandeelhouderslente genoemd. Veel bestuurders moesten door schandalen en achterblijvende prestaties aftreden en de overheid moest ingrijpen om fatsoenlijke betalingsregelingen af te dwingen. Door deze discussies waren aandeelhoudersvoorstellen over sociale en milieukwesties wat minder zichtbaar. Een andere reden kan zijn dat aandeelhouders en ondernemingen erin slagen om vóór de formele jaarlijkse aandeelhoudersvergadering tot overeenstemming te komen. Voorstellen die wel op de agenda kwamen, betroffen vaak politieke donaties en betere (duurzaamheids)rapportages. Overzicht uitgebrachte stemmen en toelichting In totaal zijn er voorstellen bekeken, waarvan bestuursvoorstellen en 23 aandeel-houdersvoorstellen. Zoals tabel 12 illustreert, is in 149 gevallen tegen voorstellen van het bestuur gestemd en in 3 gevallen zijn aandeelhoudersresoluties ondersteund (13%). Positieve selectie Zwitserleven Europees Aandelenfonds Ondernemingen die nu net buiten het universum van de 40 procent meest duurzame ondernemingen vallen, komen voor positieve selectie in aanmerking wanneer ze zeer goed scoren op een of twee van de drie criteria: milieu, sociaal of governance. In de verslagperiode werden op basis van positieve selectie drie ondernemingen goedgekeurd. Air Liquide Het Franse Air Liquide draagt op uiteenlopende manieren bij aan een duurzame toekomst. De onderneming speelt bijvoorbeeld Zwitserleven Beleggingsfondsen - Jaarverslag

20 Overzicht uitgebrachte stemmen tabel 12 Q1 Q2 Q3 Q Aantal vergaderingen waar is gestemd: Gestemd voor het bestuur Gestemd tegen het bestuur Totaal aantal bestuursvoorstellen: Stemmen voor Stemmen tegen Stemonthouding Totaal aantal aandeelhoudersvoorstellen: Stemmen voor Stemmen tegen Stemonthouding Totaal aantal voorstellen: Stemmen voor Stemmen tegen Stemonthouding Positieve selectie Zwitserleven Europees Aandelenfonds tabel 13 Onderneming Sector Regio Air Liquide Chemicals Europa Enel Green Power S.p.A. Utilities Europa Wacker Chemie AG Chemicals Europa een belangrijke rol bij de verduurzaming van de auto. Dat lijkt op het eerste gezicht vreemd voor een leverancier van industriële gassen, maar dit bedrijf is specialist op het gebied van waterstof en het gebruik ervan in de auto van de toekomst. Tijdens het rijden stoten waterstofauto s geen schadelijke stoffen uit, maar alleen water. Daarnaast is Air Liquide nauw betrokken bij het isoleren van woningen. Zo zorgen de gassen van de onderneming voor een zeer hoge isolatiewaarde van vensterglas in de woningbouw. Verder is de onderneming een belangrijke toeleverancier voor producenten van zonnepanelen en is het ook nog actief op zoek naar manieren om broeikasgas ondergronds op te slaan. Wacker Chemie Wacker Chemie levert grondstoffen en onderdelen voor de productie van zonnepanelen. Bovendien levert deze Duitse onderneming chemische bouwstenen aan producenten van bioplastics. Wacker Chemie is bijvoorbeeld producent van een bindmiddel dat wordt verwerkt in allerlei soorten lijmen. Daarnaast kan het product van Wacker Chemie ook een uniek biologisch afbreekbaar verpakkingsmateriaal opleveren. Enel Green Power (EGP) EPG is de groene energietak van het Italiaanse energiebedrijf Enel. Wat EGP anders maakt dan gewone elektriciteitsbedrijven is dat het zich volledig richt op herwinbare energie. Alle energie die wordt opgewekt door EGP komt oorspronkelijk van de zon, wind, biomassa of door waterkracht. Bovendien valt ook het aandeel geothermische energie op. Warmte die diep in de aardbodem aanwezig is en die bijvoorbeeld via geisers boven de grond komt, kan EGP via stoomturbines omzetten in bruikbare elektriciteit. In Italië is deze techniek al vergevorderd, maar ook in de VS en in Chili wordt door EGP flink ingezet op het gebruik van aardwarmte als alternatieve energiebron. Engagement Zwitserleven Vastgoedfonds GES Investment Services beoordeelt de ondernemingen in het fonds op halfjaarlijkse basis en de ondernemingen in de benchmark op jaarbasis. Aan de hand van deze beoordeling wordt een lijst met ondernemingen opgesteld die het laagst scoren op de ESG-criteria. GES gaat met de 10% slechtst presterende ondernemingen uit het fonds een actieve dialoog aan. In de verslagperiode is met drie ondernemingen engagement gevoerd. De ondernemingen verstrekken onvoldoende informatie over milieu-organisaties, managementsystemen en milieu-eisen aan leveranciers. In de verslaglegging ontbreekt over de periode van de afgelopen vijf jaar de uitstoot van broeikasgassen, afvalproductie, energie- en waterverbruik. Ook programma s en systemen die ontworpen zijn voor het beheren van het gebruik van gevaarlijke stoffen en beoordelingen van milieu-effecten ontbreken in de verslaglegging. Ditzelfde geldt voor kwesties van gezondheid en veiligheid, diversiteit op de werkplek en gelijke kansen voor werknemers. Bovendien moeten gegevens over arbeidstijden en salariëring en werkgerelateerde ongevallen over een periode van vijf jaar worden verstrekt. 16 Jaarverslag Zwitserleven Beleggingsfondsen