Rapportage Huisbezoek 75+ De Riet

Transcriptie

1 Rapportage Huisbezoek 75+ De Riet April 2008

2 Inhoudsopgave Pagina 1 Inleiding 3 2 Samenvatting 5 3 Conclusies 10 4 Aanbevelingen 12 5 Uitgebreide beschrijving resultaten de Riet 14 Bijlagen I Gemeentelijk beleid 19 II Ouderen informatie en adviesfunctie 21 III Doel en werkwijze van huisbezoek IV Cijfermatig overzicht van de resultaten 27 V Toelichting hulpmiddelen 36 Scoop april 2008 pagina 2 van 37

3 1. Inleiding Deze rapportage is de tweede die verschijnt in de reeks van huisbezoeken aan 75-plussers in de gemeente Almelo. Deze rapportage heeft betrekking op wijk 11, De Riet, een van de pilotwijken in het kader van de woonzorgzone-ontwikkeling. De komende jaren zullen nog vele rapportages volgen. Het is de opzet van het project om iedere 75-plusser in de gemeente Almelo eens in de vijf jaar te bezoeken. Dit kan door jaarlijks de ouderen in twee tot drie wijken te benaderen voor een huisbezoek. Een van de functies van Scoop Ouderen is de Ouderen Informatie en Advies Functie. Het doel van de Ouderen Informatie en Advies Functie is ouderen en/of hun cliëntsysteem dié ondersteuning te geven die nodig is om zelfstandig te kunnen (blijven) functioneren en ervoor te zorgen dat ze keuzes kunnen maken die zoveel mogelijk overeenstemmen met hun wensen en behoeften. De Ouderen Informatie en Advies Functie bestaat uit vijf onderdelen. Eén daarvan is het Huisbezoek 75+. Het Huisbezoek 75+ is door Scoop in 2005 en 2006 ontwikkeld als antwoord op de maatschappelijke vraag die door de gemeente is gesteld. Huisbezoek 75+ is een project waarin vrijwilligers die zijn opgeleid tot ouderenbezoeker wijk voor wijk de 75-plussers benaderen voor een huisbezoek. De huisbezoeken kunnen worden gezien als een preventieve maatregel. Tijdens de huisbezoeken geven de vrijwilligers informatie en advies op het gebied van wonen, zorg, welzijn en financiën. Op deze manier kunnen ouderen informatie en advies krijgen voordat problemen zich opstapelen. Gekozen is voor de groep ouderen boven de 75 jaar, omdat in de praktijk blijkt dat vanaf deze leeftijd de behoefte aan hulp en ondersteuning toeneemt. Tijdens het gesprek vult de ouderenbezoeker een checklist in. Deze checklist geeft informatie over de woon- en leefsituatie van de ouderen. Per wijk worden de checklisten verwerkt tot een rapportage, waardoor inzicht wordt verkregen in de situatie van ouderen in de betreffende wijk. In 2005 zijn de voorbereidingen voor dit project getroffen, waardoor in maart 2006 de eerste bezoeken afgelegd konden worden. Gestart werd in de wijk Sluitersveld (wijk 13). Voor deze wijk werd gekozen omdat het een van de pilotgebieden is binnen het platform woonzorgzone-ontwikkeling De werkzaamheden voor het Huisbezoek 75+ worden grotendeels verricht door vrijwilligers. Dankzij hun inzet en enthousiasme en natuurlijk de medewerking van de 75-plussers kan dit project uitgevoerd worden en zijn deze gegevens beschikbaar gekomen. Scoop april 2008 pagina 3 van 37

4 Opzet rapportage Deze rapportage betreft de huisbezoeken aan 75-plussers in wijk 11 De Riet over de periode najaar 2006 tot en met de eerste helft van De gegevens van het huisbezoek geven een beeld van hoe de ouderen in De Riet hun woon- en leefsituatie beleven. Hoofdstuk 2 is een samenvatting van de gehele rapportage. In hoofdstuk 3 en 4 worden de conclusies en aanbevelingen weergegeven. Een uitgebreide weergave van de resultaten is te vinden in hoofdstuk 5. In de bijlagen treft u meer achtergrondgegevens aan. In Bijlage I wordt het Huisbezoek 75+ geplaatst in het kader van het beleid van de gemeente Almelo. Vervolgens wordt de Ouderen Informatie en Advies Functie nader toegelicht, het Huisbezoek 75+ vormt daar een onderdeel van. In Bijlage III wordt beschreven wat de doelstelling en werkwijze is van het project. Gevolgd door een cijfermatig overzicht van de onderzoeksresultaten in Bijlage IV. Scoop april 2008 pagina 4 van 37

5 2. Samenvatting Deze rapportage is de tweede die verschijnt naar aanleiding van huisbezoeken aan 75-plussers in de gemeente Almelo. Deze rapportage heeft betrekking op wijk 11, De Riet, een van de pilotwijken in het kader van de woonzorgzoneontwikkeling. De komende jaren zullen nog vele rapportages volgen. Het is de opzet van het project om iedere 75-plusser in de gemeente Almelo eens in de vijf jaar te bezoeken. Huisbezoek 75+ in het kader van gemeentelijk beleid Scoop Ouderen heeft het Huisbezoek 75+ ontwikkeld als antwoord op de maatschappelijke vraag die door de gemeente is gesteld. Tevens sluit Huisbezoek 75+ nauw aan op enkele hoofdlijnen die leidend zijn voor de Wet Maatschappelijke Ondersteuning. Hierbij valt te denken aan het behouden van de regie, het belang van welzijn, het bevorderen van de maatschappelijke participatie, ondersteuning van mantelzorgers en vrijwilligerswerk, vraagsturing, wijkgericht werken en het bevorderen van de toegankelijkheid van voorzieningen. Huisbezoek 75+ als onderdeel van de Ouderen Informatie en Advies Functie Een van de functies van Scoop Ouderen is de Ouderen Informatie en Advies Functie. Het doel van de Ouderen Informatie en Advies Functie is ouderen en/of hun cliëntsysteem dié ondersteuning te geven die nodig is om zelfstandig te kunnen (blijven) functioneren en ervoor te zorgen dat ze keuzes kunnen maken die zoveel mogelijk overeenstemmen met hun wensen en behoeften. Het is echter niet de bedoeling dat de taken van ouderen worden overgenomen. Het gaat erom dat de oudere zo veel mogelijk de regie in eigen handen houdt, zichzelf kan aansturen en zijn/haar kwaliteit van leven daarmee verbetert. Naast persoonlijk advies en begeleiding heeft ouderenadvisering ook als doel om de zorg en dienstverlening voor de zelfstandig wonende ouderen als groep te verbeteren. De gegevens die vanuit de ouderenadvisering worden verkregen kunnen worden gegenereerd voor de ontwikkeling van beleid. In 2005 is Scoop gestart met de uitbreiding van de Ouderen Informatie en Advies Functie om te komen tot vijf activiteiten die elkaar aanvullen en met elkaar een samenhangend geheel vormen, te weten schriftelijke voorlichting, groepsvoorlichting, Huisbezoek 75+, Ouderenadviseur en het Senioren Advies Team. Scoop april 2008 pagina 5 van 37

6 Doel en werkwijze Huisbezoek 75+ De doelstelling van de Ouderen Informatie en Advies Functie laat zich voor het Huisbezoek 75+ vertalen in de volgende nevendoelstellingen: - Het actief benaderen van 75-plussers in Almelo; - Het geven van informatie en advies over de vele mogelijkheden die 75- plussers kunnen helpen zo lang mogelijk zelfstandig te blijven; - Bij complexe vragen of problemen de ouderen, indien gewenst, doorverwijzen naar andere organisaties, het Senioren Advies Team of de ouderenadviseur; - Het vroegtijdig signaleren van behoeften en knelpunten die 75-plussers ervaren op het gebied van wonen, zorg, welzijn en financiën; - Per wijk in een verslag aangeven hoe 75-plussers hun woon- en leefomstandigheden beleven. De doelgroep voor het Huisbezoek 75+ zijn alle zelfstandig wonende ouderen in de gemeente Almelo van 75 jaar en ouder. Voor heel Almelo bestaat de doelgroep uit ongeveer personen. Per jaar worden ouderen in twee tot drie wijken aangeschreven. Zo worden eens in de vijf jaar alle 75-plussers in Almelo bezocht. Resultaten De Riet Van de plussers in De Riet, die voor een huisbezoek in aanmerking komen, werd 90% bereikt. Bij 65% van de bereikte ouderen kwam een bezoek tot stand, dit betekent dat 239 ouderen werden bezocht. Aan het Huisbezoek 75+ hebben meer vrouwen dan mannen deelgenomen. Ongeveer een derde van hen was gehuwd, ruim de helft was weduwe of weduwenaar. Een klein aantal was gescheiden of ongehuwd. De meeste ouderen wonen in een eengezinswoning en huren deze woning. Men woont graag in de huidige woning, ondanks de klachten die men heeft zoals geen toilet boven, geen aangepast toilet, ontbreken van grepen en steunen, zitmogelijkheid bij douche en traplift. Bijna de helft van de ouderen geeft aan voorzieningen te missen, met name het ontbreken van winkels voor de dagelijkse boodschappen en het postkantoor/de bank. Toch woont men graag in De Riet. Ruim 10% heeft concrete verhuisplannen, 29% staat ingeschreven voor een andere woning. Veel ouderen hebben lichamelijk klachten, psychische klachten komen in mindere mate voor. De ouderen beoordelen hun gezondheid over het algemeen positief. Drie op de vier ouderen maakt gebruik van met name praktische hulp of voorzieningen. De thuiszorg wordt verreweg het meest genoemd. Daarnaast maakt men regelmatig gebruik van buitengewoon vervoer. Ongeveer 15 % van de ouderen maakt gebruik van alarmering en/of huismeester. Minder vaak wordt nog genoemd maaltijden aan huis, ouderenbond, particuliere huishoudelijke hulp, computer en internet, particuliere thuiszorg en servicedienst woningbouwvereniging. Scoop april 2008 pagina 6 van 37

7 De meeste ouderen gaan zeer regelmatig het huis uit. 6% van de ouderen geeft aan nooit of bijna nooit de deur uit te gaan. Men heeft vaak wekelijks contact meestal met de kinderen, maar ook wel met buren, kleinkinderen, vrienden/kennissen, broers of zussen. Het sociale netwerk biedt vaak hulp. 10% van de ouderen vindt de ondersteuning uit het sociale netwerk onvoldoende. Van de bezochte ouderen gaf 13% aan dat ze onvoldoende sociale contacten hebben. Onvoldoende energie, moeite met ergens op af stappen, mobiliteit en vervoer worden het meest als oorzaken voor de onvoldoende sociale contacten genoemd. Zowel met persoonlijke als huishoudelijke verzorging ondervindt men regelmatig problemen. De knelpunten die men ondervindt worden opgelost door met name de thuiszorg, particuliere hulp, pedicure en door de kinderen, partner, kleinkinderen en buren. In het algemeen is men redelijk tevreden over de hulp die men krijgt. Een kwart van de ouderen heeft problemen met het verplaatsten in en rond huis, met name het traplopen is een probleem en daarbij beoordeeld men de hulp(middelen) als onvoldoende. Vaak gebruikt men een hulpmiddel. Wat betreft de grotere afstand geeft 95% aan te kunnen komen waar men naar toe wil. Hiervoor wordt met name de auto gebruikt, maar ook wel de fiets, het openbaar vervoer of men gaat lopen. Werkzaamheden als het invullen van formulieren, het onderhoud van tuin of balkon, klusjes in en om huis, het beheren van financiën en het leggen van contacten met instanties leveren vaak problemen op. Men ontvangt meestal vanuit het informele circuit hiervoor hulp. Ruim een derde van de ouderen geeft aan dat men met het inkomen dat men vrij te besteden heeft net kan rondkomen of dat het onvoldoende is. Als men moet bezuinigen doet men dit vooral op vakanties, kleding, grote aanschaffingen, de krant, gebruik van spaargeld en vermogen, cadeautjes en uitgaan. Van de financiële regelingen kent men vooral de teruggaaf belastingen, zorgtoeslag en huurtoeslag. Bijna de helft van de ouderen geeft aan in de toekomst gebruik te willen gaan maken van de ouderenadviseur. Veel ouderen geven aan dat het prettig is om met een ouderenbezoeker van gedachten te wisselen over hun situatie en de toekomst. Door de ouderenbezoekers wordt informatie en advies versterkt. Folders worden achtergelaten. Soms wordt hulp geboden bij het tot stand brengen van een contact met bijvoorbeeld een hulpverlenende instantie of de ouderenadviseur. Scoop april 2008 pagina 7 van 37

8 Conclusies Als we de resultaten van De Riet overzien is de eerste conclusie dat het grootste deel van de ouderen zich goed redt en tevreden is. Men noemt regelmatig klachten over de wijk en de woning, toch woont men er graag. Men heeft vaak een of meer lichamelijke klacht(en), niet te min beoordeelt men de eigen gezondheid als redelijk tot goed. Er wordt veel gebruik gemaakt van hulp door diverse instanties en het sociale netwerk. In het algemeen is men (redelijk) tevreden met de hulp die men krijgt. Wat betreft de verhuiswensen van ouderen is duidelijk dat men het liefst naar een wat beschermde woonvorm zoekt in de vorm van een appartement in een ouderencomplex of een aanleunwoning. Opvallend is dat, hoe graag men ook in De Riet woont, een groot deel van de ouderen de toekomstige woning buiten de eigen wijk zoekt. Veel ouderen missen een winkel voor de dagelijkse boodschappen en een postkantoor/bank. Men voelt zich niet altijd veilig in de wijk. Bijna alle ouderen hebben last van lichamelijke en/of psychische klachten. Wat betreft de lichamelijke klachten maakt men zeer regelmatig gebruik van hulp en hulpmiddelen. Voor psychische klachten lijkt men weinig gebruik te maken van hulp of begeleiding. Van de bezochte ouderen gaf 13% aan dat ze onvoldoende sociale contacten hebben. Men mist vooral de partner of een maatje. Juist iemand om mee uit te gaan, de aanloop, iemand om je heen hebben die je in vertrouwen kunt nemen wordt gemist. Het bieden van meer bezigheden zien de meeste ouderen niet als oplossing voor de eenzaamheid die men ervaart. Projecten als vriendschappelijk huisbezoek zouden dit wel kunnen zijn. Men geeft aan dat men kan komen waar men naar toe wil. Ouderen maken nog weinig gebruik van computer en internet. 35% van de ouderen kan net rondkomen of heeft onvoldoende financiële middelen. Veel ouderen kennen de verschillende financiële regelingen die er zijn. De functie van ouderenadviseur voorziet in een grote behoefte. Aanbevelingen Stimuleren dat ouderen gebruik maken van de mogelijkheden om de woning aan te passen. De bekendheid van de mogelijkheden vanuit de Wet Maatschappelijke Ondersteuning vergroten. Bij het indienen van een aanvraag kan het Senioren Advies Team ondersteuning bieden. Het ontbreken van een winkel voor de dagelijkse boodschappen en een postkantoor/bank is voor veel ouderen een probleem. Het verdient aanbeveling om te onderzoeken hoe het aanbod op dit terrein verbeterd zou kunnen worden. Scoop april 2008 pagina 8 van 37

9 Het is wenselijk om in kaart te brengen waar problemen rondom veiligheid zich concentreren en welke maatregelen mogelijk zijn om ervoor te zorgen dat het gevoel van veiligheid wordt vergroot. Scoop onderzoekt de mogelijkheid om bijeenkomsten te organiseren over diverse thema s, zoals gerieflijk wonen en financiële mogelijkheden. Het is wenselijk om de Informatiewijzer voor ouderen in brochurevorm uit te gaan geven. Het computer en internetgebruik onder ouderen kan een impuls gebruiken. Juist voor die mensen die minder de deur uitkomen, biedt internet een scala aan mogelijkheden om betrokken te blijven bij de maatschappij. Scoop april 2008 pagina 9 van 37

10 3. Conclusies De gegevens uit de checklisten van het Huisbezoek 75+ geven een beeld van de woon- en leefsituatie van ouderen in de wijk De Riet. Als we de resultaten van deze wijk overzien is de eerste conclusie dat het grootste deel van de ouderen zich goed redt en tevreden is. Men noemt regelmatig klachten over de wijk en de woning, toch woont men er graag. Men heeft vaak een of meer lichamelijke klacht(en), toch beoordeelt men de eigen gezondheid als redelijk tot goed. Er wordt veel gebruik gemaakt van hulp door diverse instanties en het sociale netwerk, de mantelzorgers! Aanpassingen aan de woningen wenselijk Ruim 20% van de ouderen geeft aan dat de woning niet van de gemakken is voorzien die men wenst. Met mist vooral toilet boven, aangepast/verhoogd toilet, speciale handgrepen en steunen, zitmogelijkheid bij douche en een traplift. Het ontbreken van deze voorzieningen leidt tot ongemak in het wonen. Toch woont 96% graag in de huidige woning. De Riet; een prettige wijk ondanks het ontbreken voorzieningen en onveiligheid De ouderen geven aan dat ze erg graag in deze wijk wonen. Ook al heeft men klachten en ervaart bijna de helft van de ouderen dat bepaalde voorzieningen ontbreken. Zeer veel ouderen missen een winkel voor de dagelijkse boodschappen en een postkantoor/bank. Ook voelt men zich niet altijd veilig in de wijk. Regelmatig wordt genoemd dat men s avonds niet de straat op durft, de verkeerssituatie als onveilig ervaart en er sprake is van vandalisme, buren- en geluidsoverlast. Wat betreft wijkbeheer heeft men vooral klachten over losliggende stoeptegels en slecht onderhoud van de groenvoorziening. Verhuizen? Bij voorkeur naar een specifieke ouderenwoning, niet buurtgebonden Wat betreft de verhuiswensen van ouderen is duidelijk dat men het liefst naar een wat beschermde woonvorm zoekt. Men heeft duidelijk de voorkeur voor een appartement in een ouderencomplex of een aanleunwoning. Opvallend bij de verhuiswensen is dat, hoe graag men ook in De Riet woont, een (groot) deel van de ouderen die verhuiswensen heeft de toekomstige woning buiten de eigen wijk zoekt. De bezoeken vonden grotendeels plaats voordat de appartementencomplexen Klein Klokkenbelt en Dotterbloem werden opgeleverd. Veel lichamelijke en psychische klachten Bijna alle ouderen hebben last van lichamelijke en/of psychische klachten. 22% beoordeelt zijn gezondheid als matig tot slecht. Wat betreft de lichamelijke klachten maakt men zeer regelmatig gebruik van hulp en hulpmiddelen. Op de vraag van welke instantie men hulp krijgt worden maatschappelijk werk en Adhesie weinig genoemd. Dit zou een indicatie kunnen zijn dat men voor psychische klachten niet gauw naar hulp zoekt. Scoop april 2008 pagina 10 van 37

11 Missen van een partner/maatje Van de bezochte ouderen gaf 13% aan dat ze onvoldoende sociale contacten hebben. Men mist vooral de partner of een maatje. Juist iemand om mee uit te gaan, de aanloop, iemand om je heen hebben die je in vertrouwen kunt nemen wordt gemist. Het bieden van meer bezigheden zien de meeste ouderen niet als oplossing voor de eenzaamheid die men ervaart. Projecten als vriendschappelijk huisbezoek zouden dit wel kunnen zijn. Veel formele en informele hulp De knelpunten die men ervaart op het gebied van persoonlijke of huishoudelijke verzorging worden opgelost door zowel professionele organisaties als het informele circuit. In het algemeen is men met de hulp bij persoonlijke en huishoudelijke verzorging (redelijk) tevreden. Mobiliteit voldoende?! Men geeft aan dat men kan komen waar men naar toe wil. Zowel wat betreft de korte als de lange afstand wordt weinig het vervoer als probleem genoemd. Tegelijkertijd werd aangegeven dat mobiliteit en vervoer regelmatig de oorzaak is voor onvoldoende sociale contacten. Dit lijkt elkaar tegen te spreken. Wellicht heeft men geaccepteerd dat men moeilijker ergens komt dan men in wezen graag zou willen. Informatievoorziening aan ouderen Ouderen maken nog weinig gebruik van computer en internet. Slechts 8% van de ouderen maakt gebruik van internet. Dit medium is voor velen nog geen middel van informatie of communicatie. Financiën lang niet altijd voldoende 35% van de ouderen kan net rondkomen of heeft onvoldoende financiële middelen. Veel ouderen kennen de verschillende financiële regelingen die er zijn. Behoefte aan ouderenadviseur is groot Bijna de helft van de ouderen geeft aan in de toekomst gebruik te willen gaan maken van de ouderenadviseur. Blijkbaar voorziet de functie van ouderenadviseur in een grote behoefte. Het feit dat een ouderenadviseur onafhankelijk is en uitgaat van de vraag van de oudere maakt dat de ouderenadviseur laagdrempelig is en al snel het vertrouwen van een oudere krijgt. Scoop april 2008 pagina 11 van 37

12 4. Aanbevelingen Stimuleren om gebruik te maken van woningaanpassingen Voor 20% van de ouderen geldt dat zij voorzieningen aan de woning missen. Gezocht zal moeten worden naar mogelijkheden om ouderen te stimuleren gebruik te maken van de mogelijkheden om de woning aan te laten te passen. Het is van belang dat ouderen op de hoogte zijn van de Wet Maatschappelijke Ondersteuning (WMO). Dit kan door bijvoorbeeld in de wijk een informatiebijeenkomst of markt te houden specifiek over het wonen en de mogelijkheden die er zijn om het wonen geriefelijker te maken. Ook via media en de Wijk Service Punten kunnen ouderen geïnformeerd worden over de WMO en hoe men gebruik kan maken van deze regeling. Voor de mensen die het moeilijk vinden om zelf contact te zoeken met de gemeente kan het Senioren Advies Team van Scoop ondersteuning bieden. Aangezien ouderen vaak hulp krijgen van de diverse instanties is het van belang dat ook verwijzers op de hoogte zijn van de mogelijkheden om een woning aan te passen. Verbeteren van de voorzieningen Het ontbreken van een winkel voor de dagelijkse boodschappen en een postkantoor/bank is voor veel ouderen een probleem. Het verdient aanbeveling om te onderzoeken hoe het aanbod op dit terrein verbeterd zou kunnen worden. Wat willen ouderen precies? Welke alternatieven zijn er? De klachten over de woonomgeving, zoals losliggende stoeptegels en slecht onderhoud van groenvoorziening kan de gemeente alleen oppakken indien de mensen dit melden bij de betreffende stadsdeelbeheerder. Dit wordt ook door de ouderenbezoekers gestimuleerd. Gevoel van veiligheid verbeteren 11% van de ouderen durft s avonds niet de straat op. Tevens heeft men last van onveilige verkeerssituaties, vandalisme, geluidsoverlast en burenoverlast. Het ontbreken van voldoende straatverlichting speelt daarbij een rol. Het is wenselijk om in kaart te brengen waar deze problemen zich concentreren en welke maatregelen mogelijk zijn om ervoor te zorgen dat het gevoel van veiligheid wordt vergroot. Thema s voor informatiebijeenkomsten Op basis van dit onderzoek kunnen tal van thema s aangereikt worden om in de wijk informatie over te verstrekken, dit kan bijvoorbeeld in de vorm van een informatiemarkt over een bepaald thema. Te denken valt aan een bijeenkomst over gerieflijk wonen, waarbij informatie wordt verstrekt over de mogelijkheden om aanpassingen aan te brengen in de woning, hulpmiddelen die er zijn om allerlei klussen in en om huis eenvoudiger uit te voeren en het beveiligen van de woning. Een ander thema betreft de mogelijkheden rondom financiële regelingen en waar men terecht kan voor hulp. Scoop april 2008 pagina 12 van 37

13 Informatiewijzer Scoop wil graag een Informatiewijzer uitgeven voor 65-plussers. Er blijkt een grote behoefte te zijn aan dit boekje. Het is de bedoeling om vraaggericht de voorzieningen, activiteiten en dergelijke die voor ouderen in Almelo beschikbaar zijn te presenteren. Juist door aan te sluiten op de behoeften die ouderen hebben, biedt de Informatiewijzer een helder overzicht van het aanbod dat er is en waar ze terecht kunnen voor informatie en aanmelding. Het is een laagdrempelige manier om de ouderen te informeren over allerlei zaken die voor hen van belang kunnen zijn. De afgelopen jaren heeft de gemeente vooral in gezet op digitale informatievoorziening. De toegankelijkheid van digitale informatie is voor ouderen nog erg beperkt. Slechts 8% maakt gebruik van het internet. Om ouderen goed te informeren en daarmee de zelfredzaamheid van ouderen te vergroten, is een Informatiewijzer in brochure vorm voor ouderen van groot belang. Computergebruik stimuleren onder ouderen De computer is een uitstekend communicatie en informatiemiddel, juist voor mensen die wat meer aan huis gebonden zijn. Het blijkt dat ouderen hier nog weinig gebruik van maken. Via de computer is communicatie mogelijk met kinderen, kleinkinderen en andere bekenden. Er is informatie te vinden over bijvoorbeeld activiteiten, regelingen, producten en diensten. Er worden al diverse cursussen aangeboden om het gebruik van de computer en internet onder de knie te krijgen. Het gebruik kan bijvoorbeeld ook gestimuleerd worden door in de Wijk Service Punten en/of wijkcentra de mogelijkheid te bieden om onder begeleiding gebruik te kunnen maken van de computer en internet. Een cursus alleen is niet voldoende. Er blijkt ook behoefte aan een soort helpdesk waarbij ouderen terecht kunnen als ze thuis met de computer vastlopen en persoonlijke begeleiding nodig hebben. Scoop april 2008 pagina 13 van 37

14 5. Uitgebreide beschrijving resultaten De Riet Van de plussers in De Riet werd 90% bereikt. Niet iedereen kan of wil deelnemen aan het huisbezoek. Bij een derde van de ouderen die werd bereikt kwam geen bezoek tot stand, men stond afwijzend tegenover het bezoek of er was sprake van opname, ziekte, rouw of een andere ingrijpende gebeurtenis. In totaal werden 239 ouderen bezocht. De resultaten die nu verder worden aangegeven hebben betrekking op de 239 ouderen die aan het huisbezoek hebben deelgenomen. Voor een cijfermatig overzicht van alle resultaten zie bijlage IV. Persoonsgegevens Het is een gegeven dat vrouwen gemiddeld ouder worden dan mannen. Dit betekent dat er onder 75-plussers meer vrouwen dan mannen zijn. Dit komt ook in het Huisbezoek 75+ naar voren. Van de bezochte ouderen was 64% vrouw en 36% man. De meesten van hen zijn weduwe/weduwenaar. Ongeveer een derde is gehuwd. Deze verdeling komt ook terug in de samenstelling van het huishouden want daarvoor geldt dat 60% alleenwonend is en 40% woont met een partner en/of kinderen. De ouderen die zijn bezocht zijn voor 99% van Nederlandse herkomst. Wonen en woonomgeving De meeste ouderen wonen in een eengezinswoning. Bijna driekwart woont in een huurwoning. Op de vraag of men concrete verhuisplannen heeft geeft 13% een bevestigend antwoord. De meesten willen graag naar een appartement in een wooncomplex voor ouderen of een aanleunwoning verhuizen. Men is daarbij niet sterk gebonden aan de wijk. Over de woning waarin men woont, heeft men tal van klachten zoals niet aangepast, moeilijk warm te stoken, te gehorig, te veel trappen en te duur. Toch geeft 96% van de ouderen aan dat men er graag woont. Klachten over de woning Aantal Niet aangepast Moeilijk warm te stoken Te gehorig Teveel trappen Te duur Slecht staat onderhoud Te groot Te klein Huur Koop In bovenstaand schema zijn de aantallen weergegeven. De verdeling huurwoningen koopwoningen bedraagt ongeveer 70% -30% is. Scoop april 2008 pagina 14 van 37

15 Het niet aangepast zijn van de woning komt ook terug bij de vraag of men voorzieningen mist. Een op de vijf ouderen beantwoordt deze vraag bevestigend. Men mist vooral toilet boven, aangepast toilet, handgrepen, zitmogelijkheid op de douche en traplift. Mist voorzieningen in de woning Toilet boven Aangepast/ver hoogd toilet Speciale grepen/steunen Zitmogelijkheid bij douche Traplift Gemeenschap pelijke ruimte Aantal Huur Koop In bovenstaand schema zijn de aantallen weergegeven. De verdeling huurwoningen koopwoningen bedraagt ongeveer 70% -30% is. Maar liefst 97% van de ouderen geeft aan graag in deze omgeving te wonen. Wel heeft men klachten. Het ongelijk liggen van stoeptegels en het s avonds niet op straat durven worden het meest genoemd, maar ook slecht onderhoud van de groenvoorziening, verkeersonveiligheid, vandalisme, geluidsoverlast, burenoverlast en onvoldoende straatverlichting. Ongeveer de helft geeft aan voorzieningen te missen in de wijk. Vooral winkels voor de dagelijkse boodschappen en postkantoor/bank, maar ook brievenbus, drogist/apotheek, zitmogelijkheid in wijk en/of winkels, huisarts, brievenbus en ontmoetingsruimte. Gezondheid Veel ouderen (84%) geven aan dat ze lichamelijke klachten hebben. De lichamelijke klachten hebben voornamelijk te maken met het gebruik van benen/voeten, bloeddruk, hartklachten, rugklachten, gehoor, gezichtsvermogen, diabetes, gebruik handen/armen, ademhaling/longen en evenwichtsproblemen. Een derde van de ouderen heeft psychische klachten, zoals slaapproblemen, vergeetachtigheid, rouwproblematiek, rusteloosheid, gespannenheid, neerslachtigheid en zorgen rondom het ouder worden. Toch beoordelen de ouderen hun gezondheid over het algemeen positief, want 78% zegt dat zijn/haar gezondheid redelijk tot goed is. Scoop april 2008 pagina 15 van 37

16 Gebruik van hulp of voorzieningen Drie van de vier ouderen maakt gebruik van hulp of voorzieningen. De thuiszorg wordt verreweg het meest genoemd. Daarnaast maakt men regelmatig gebruik van buitengewoon vervoer. Ongeveer 15% van de ouderen maakt gebruik van alarmering, huismeester en de ouderenbond. Iets minder vaak wordt nog genoemd de maaltijden aan huis, particuliere huishoudelijke hulp, computer, internet, particuliere thuiszorg en servicecontract woningbouwvereniging. Sociaal netwerk De meeste ouderen gaan zeer regelmatig, dat wil zeggen dagelijks of wekelijks, het huis uit. 6% van de ouderen geeft aan nooit of bijna nooit de deur uit te gaan. Op de vraag met wie men wekelijks contact heeft worden vooral de kinderen genoemd, maar ook buren, kleinkinderen, vrienden, kennissen, broers en zussen. Het sociale netwerk biedt vaak hulp. De kinderen zijn de belangrijkste hulpverleners. 10 % van de ouderen vindt de ondersteuning uit hun sociaal netwerk onvoldoende om zelfstandig te kunnen blijven wonen. Sociale contacten en activiteiten Van de bezochte ouderen gaf 13% aan dat ze onvoldoende sociale contacten hebben. Men mist vooral partner/kinderen/aanloop, iemand om mee uit te gaan of een vertrouwenspersoon waarbij men zijn verhaal kwijt kan. Onvoldoende energie, moeite om ergens op af te stappen, mobiliteit en vervoer zijn de belangrijkste oorzaken voor de onvoldoende sociale contacten. Wat betreft activiteiten en bezigheden gaf slechts een enkeling aan dat hij onvoldoende om handen had. Ook op de vraag welke activiteiten men mist in de buurt werden weinig concrete punten genoemd. Persoonlijke en huishoudelijke verzorging 42% van de ouderen heeft problemen met de persoonlijke verzorging. Het meest worden genoemd voetverzorging en baden/douchen. Hulp bij persoonlijke verzorging Aantal voetverzorging baden/douch en aan/uitkleden kleine wasbeurt eten en drinken toiletbezoek nee informeel beroeps hulpmiddel Scoop april 2008 pagina 16 van 37

17 Twee derde van de ouderen heeft problemen met de huishoudelijke verzorging. Men heeft vooral moeite met het (zwaar) huishoudelijk werk, wassen/strijken en boodschappen doen. De knelpunten op het gebied van persoonlijke en huishoudelijke verzorging worden opgelost door voornamelijk de thuiszorg, particuliere hulp, pedicure en door kinderen, partner, kleinkinderen en buren. In het algemeen is men redelijk tevreden over de hulp die men krijgt. Hulp bij huishoudelijke verzorging zwaar huishoudelijk werk wassen/strijken boodschappe n doen vuilnis buiten zetten koken licht huishoudelijk werk Aantal nee informeel beroeps hulpmiddel Mobiliteit Een kwart van de ouderen heeft problemen met het verplaatsten in en om het huis. Vaak heeft men een hulpmiddel zoals een stok of rollator. Men ervaart de hulp bij het verplaatsen in en rondom huis als onvoldoende. Vooral over de hulp(middelen) bij het traplopen is men erg ontevreden. Wat betreft het verplaatsen over grotere afstand geeft 95% van de ouderen aan dat men kan komen waar men heen wil. Hiervoor worden met name de auto waarbij een ander rijdt, de fiets, de eigen auto, de benenwagen of het openbaar vervoer gebruikt. Diversen Meer dan de helft van de ouderen geeft aan problemen te hebben met overige werkzaamheden. De volgende werkzaamheden worden voornamelijk genoemd: het invullen van formulieren, het onderhoud van tuin of balkon, klusjes in en om huis, het beheren van de financiën en het leggen van contacten met instanties. Vaak wordt informele hulp geboden voor deze werkzaamheden. Men is tevreden met de hulp die men krijgt. Scoop april 2008 pagina 17 van 37

18 Financiën Op de vraag wat men vindt van het inkomen dat men vrij te besteden heeft geeft 64% van de ouderen aan dat men het inkomen voldoende tot ruim voldoende vindt. Een derde kan net rondkomen of vindt het onvoldoende. Als men moet bezuinigen doet men dit vooral op vakanties, kleding, grote aanschaffingen, de krant, gebruik van spaargeld, cadeautjes en uitgaan. Ook werd de vraag voorgelegd of men verschillende financiële regelingen kent. Of men er gebruik van maakt wordt niet gevraagd, wel of men op de hoogte is dat de regeling bestaat. Van de financiële regelingen kent men vooral de teruggaaf belastingen, zorgtoeslag en huurtoeslag. Minder bekend zijn kwijtschelding gemeentelijke belastingen, bijzondere bijstand, WVG, Centrum Indicatiestelling Zorg en regeling minima. Ouderenadviseur Op de korte termijn wil 8% van de ouderen gebruik maken van de ouderenadviseur. Ongeveer de helft van de ouderen geeft aan in de toekomst mogelijk gebruik te gaan maken van de ouderenadviseur. Evaluatie van het bezoek Veel ouderen geven aan dat het prettig is om met een ouderenbezoeker van gedachten te wisselen over hun situatie en de toekomst. Van de bezochte ouderen heeft bijna iedereen het bezoek als zinvol en/of aangenaam ervaren. Door de ouderenbezoekers wordt informatie en advies verstrekt. Folders worden achtergelaten. Soms is hulp geboden bij het tot stand brengen van een contact met bijvoorbeeld een hulpverlenende instantie of de ouderenadviseur. Scoop april 2008 pagina 18 van 37

19 Bijlage I Gemeentelijk beleid De gemeente Almelo heeft voor 2005/2006 een maatschappelijke vraag aan Stichting Welzijn Ouderen Almelo/Scoop Ouderen geformuleerd. In de maatschappelijke vraag wordt beschreven welke producten en prestaties de gemeente van het ouderenwerk verwacht. De beschreven activiteiten en prestaties hebben betrekking op de volgende werksoorten: - preventieve aanpak per wijk - individuele ondersteuning - collectieve ondersteuning - sociale en recreatieve activiteiten Het Huisbezoek 75+ valt onder de maatschappelijke vraag preventieve aanpak per wijk. De gemeente Almelo geeft daarbij aan dat het welzijnswerk voor ouderen in het bijzonder gericht moet zijn op de volgende risicogroepen, namelijk 75-plussers én 65-plussers met een laag inkomen. Wijkgerichte preventie voor deze risicogroepen is gericht op het handen en voeten geven van de preventieve aanpak in de wijk. Het gaat om het versterken van de sociale netwerken van kwetsbare ouderen, het voorkomen en bestrijden van eenzaamheid en het bevorderen van zelfstandigheid. Er is behoefte aan vroegtijdige constatering van signalen en trends in de wijk en aan het verkrijgen van meer inzicht in deze signalen en trends. Het Huisbezoek 75+ richt zich specifiek op een van de genoemde risicogroepen. Het Huisbezoek 75+ is in eerste instantie een preventief huisbezoek. Het gesprek met de oudere, het signaleren van eventuele knelpunten en het geven van informatie en advies zijn de belangrijkste doelstellingen. Tevens wordt door de ouderenbezoeker een checklist ingevuld. Aan de hand van deze checklisten wordt per wijk een rapportage gemaakt. Dit geeft in grote lijnen een beeld van de situatie waarin de 75-plussers zich in die wijk bevinden. Indien over bepaalde onderwerpen meer informatie is gewenst, is het mogelijk dit bijvoorbeeld in de vorm van panelgesprekken nader te onderzoeken. Met ingang van 1 januari 2007 is de Wet Maatschappelijke Ondersteuning (WMO) van start gegaan. Het Huisbezoek 75+ sluit nauw aan op enkele hoofdlijnen die leidend zijn voor de WMO. Zo wil men met de WMO bevorderen dat burgers de regie over hun leven in eigen handen houden en deel kunnen blijven nemen aan de maatschappij. De Ouderen Informatie en Advies Functie, met als een van de onderdelen het Huisbezoek 75+, is er juist op gericht om ouderen en hun cliëntsysteem die ondersteuning te geven die nodig is om als ouderen zelfstandig te kunnen (blijven) functioneren en ervoor te zorgen dat ouderen keuzes maken die zoveel mogelijk overeenstemmen met hun wensen en behoeften. Scoop april 2008 pagina 19 van 37

20 Als hoofdlijn voor de WMO wordt ook genoemd het belang van welzijn. Welzijn kan een preventieve werking hebben op zorg. De gemeente vindt behoud van gezondheid en het voorkomen van zorgafhankelijkheid belangrijk. Tijdens de Huisbezoeken en andere gesprekken in het kader van de Ouderen Informatie en Advies Functie, komen allerlei onderwerpen aan bod. Juist voor de facetten sociale contacten, mobiliteit, activiteiten en bezigheden is veel aandacht. Niet alleen wordt informatie verstrekt over zorg, wonen en financiën, maar ook over allerlei activiteiten en contactmogelijkheden. Het primaire doel van de WMO is het bevorderen van de maatschappelijke participatie van burgers. Vrijwilligerswerk en mantelzorg zijn hierbij belangrijke elementen. Overbelasting van mantelzorgers en vrijwilligers moet worden voorkomen. Tijdens de huisbezoeken wordt gekeken naar de zorg die men vanuit het sociale netwerk ontvangt. Mocht naar voren komen dat het sociale netwerk zwaar is belast, kan informatie worden verstrekt over aanvullende mogelijkheden en over begeleiding door de ouderenadviseur of het Steunpunt Informele Zorg Almelo (SIZA). Bewust is gekozen om de Huisbezoeken uit te laten voeren door vrijwilligers. Vrijwilligers komen vaak makkelijk bij de ouderen binnen en hebben meer tijd dan professionele krachten. Het is van groot belang dat deze vrijwilligers zich ondersteund weten door deskundige, professionele krachten. In geval van complexe cliëntsituaties kunnen ze terug vallen op de projectleider of de ouderenadviseur. Een ander item binnen de WMO is vraagsturing. Onder vraagsturing wordt verstaan dat het aanbod aan gemeentelijke voorzieningen binnen de WMO zoveel mogelijk afgestemd dient te worden op de behoeften van burgers. Voorzieningen dienen aanvullend te zijn op wat burgers zelf kunnen en burgers hebben keuzemogelijkheden. Door middel van de Huisbezoeken verkrijgen we informatie over wat ouderen nodig hebben en welke knelpunten ze ervaren. Tevens kunnen de vrijwilligers helpen om hulpvragen te formuleren en keuzemogelijkheden te verduidelijken. De Huisbezoeken vinden wijkgericht plaats. Zo ontstaat per wijk informatie over woon- en leefsituatie van ouderen en over de behoeften die men heeft. Ook kunnen de vrijwilligers informatie over de wijken uitdelen. Bijvoorbeeld over de Wijk Service Punten of over allerlei activiteiten die georganiseerd worden. Met de WMO wil men de toegankelijkheid van voorzieningen bevorderen. Voor burgers moet helder zijn welke voorzieningen er zijn en waar ze te krijgen zijn. De vrijwilligers van het Huisbezoek 75+ kunnen ouderen informeren naar aanleiding van de onderwerpen en vragen die aan de orde komen tijdens het gesprek. Tevens verwijzen de vrijwilligers naar de Wijk Service Punten, het WMO-loket, Scoop en andere organisaties voor het geval men meer informatie wil. Indien de Informatiewijzer beschikbaar komt, hebben de vrijwilligers en de ouderen een uitstekend middel in handen om de informatie over en de toegankelijkheid van voorzieningen te bevorderen. Scoop april 2008 pagina 20 van 37

21 Bijlage II Ouderen informatie en advies functie Ouderen wensen zo lang mogelijk hun zelfstandigheid te behouden. Het behoud van de eigen autonomie en het recht op zelfsturing van het eigen leven is voor veel ouderen bepalend bij het zich welbevinden, ook op zeer hoge leeftijd. Ouderen willen individueel hun keuzes kunnen maken, aansluitend bij hun persoonlijke levenslijn en levensstijl. De noodzakelijke hulp die ze ontvangen moet aansluiten bij wat ze zelf nog kunnen en bij wat ze zelf willen. De laatste jaren groeit de behoefte aan ouderenadvisering. Het blijkt dat veel ouderen moeite hebben met het houden van overzicht met betrekking tot hun eigen situatie en dat zij onvoldoende zicht hebben op de mogelijkheden aan dienst- en hulpverlening die aansluit bij hun situatie. Ouderen krijgen vaak veel informatie over allerlei vormen van zorg- en dienstverlening, maar vinden het vervolgens moeilijk om te kiezen welke vorm het beste aansluit bij hun individuele behoeften. Bovendien blijkt dat het vaak lastig is om de hulpvraag goed onder woorden te brengen, waardoor het moeilijk wordt om aan te geven welke vorm van zorg en hulpverlening men nodig heeft. Het doel van de Ouderen Informatie en Advies Functie is cliënten en/of hun cliëntsysteem dié ondersteuning te geven die nodig is om als oudere zelfstandig te kunnen (blijven) functioneren en ervoor te zorgen dat ouderen keuzes kunnen maken die zoveel mogelijk overeenstemmen met hun wensen en behoeften. Ouderenadvisering richt zich hierbij op het geven van informatie en advies aan de zelfstandig wonende oudere op het terrein van wonen, zorg, welzijn en financiën. Naast informatie en advies behoort bemiddeling, verwijzing, begeleiding en concrete dienstverlening tot het terrein van de ouderenadvisering. Het is echter niet de bedoeling dat de taken van ouderen worden overgenomen. Het gaat erom dat de ouderen zo veel mogelijk de regie in eigen handen houden, zichzelf kunnen aansturen en hun kwaliteit van leven daarmee verbeteren. Om ervoor zorg te dragen dat ouderen keuzes maken die zo veel mogelijk overeenkomen met hun eigen wensen en behoeften, is het van belang dat ouderenadvisering een onafhankelijke positie inneemt. Dit wil zeggen dat ouderenadvisering zo onafhankelijk mogelijk opereert van de dienstverlening van andere instellingen. Voor een deskundig advies moeten de medewerkers en vrijwilligers wel goed op de hoogte zijn van wat deze instellingen te bieden hebben. Naast persoonlijk advies en begeleiding heeft ouderenadvisering ook als doel om de zorg en dienstverlening voor de zelfstandig wonende ouderen als groep te verbeteren. De gegevens die vanuit de ouderenadvisering worden verkregen kunnen worden gegenereerd voor de ontwikkeling van beleid of het formuleren van beleidsadviezen voor de doelgroep ouderen. Scoop april 2008 pagina 21 van 37

22 In 2005 is Scoop gestart met de uitbreiding van de Ouderen Informatie en Advies Functie om te komen tot vijf activiteiten die elkaar aanvullen en met elkaar een samenhangend geheel vormen. De Ouderen Informatie en Advies Functie bestaat uit de volgende vijf activiteiten: - Schriftelijke voorlichting: informatieve folders en de Informatiewijzer; - Groepsvoorlichting: informatiebijeenkomsten en het radioprogramma Seniorentijd; - Het Huisbezoek 75+: vrijwilligers benaderen eens in de vijf jaar alle zelfstandig wonende ouderen in de gemeente Almelo van 75 jaar en ouder voor een huisbezoek; - Het Senioren Advies Team: vrijwilligers helpen ouderen met het ordenen van hun administratie, het schrijven van brieven, het invullen van formulieren en dergelijke; - De Ouderenadviseur: professional die aan zelfstandig wonende ouderen kortdurende ondersteuning geeft op het terrein van wonen, welzijn en zorg. Tussen de verschillende onderdelen van de Ouderen Informatie en Advies Functie bestaat een duidelijke opbouw en aanvulling. Van veel gevraagde onderwerpen zijn overzichtsfolders gemaakt, zoals het aanbod van thuisbezorgde maaltijden, eettafelprojecten en personenalarmering. Alle instanties, voorzieningen en activiteiten die voor ouderen van belang kunnen zijn, zijn ook terug te vinden in de Informatiewijzer. Deze Informatiewijzer zal in 2008 ontwikkeld worden. Alle 75-plussers in de gemeente Almelo worden benaderd om mee te doen aan de huisbezoeken. Tijdens dit bezoek wordt geïnventariseerd hoe het met de ouderen gaat of er knelpunten en vragen zijn. De vrijwilligers van Huisbezoeken 75+ zullen vaak de Informatiewijzer gebruiken om mensen te wijzen op de voorzieningen en regelingen waar ze gebruik van kunnen maken. Als de oudere moeite heeft met het aanvragen van bepaalde voorzieningen, het regelen van de administratie of het schrijven van een brief kan het Senioren Advies Team daarbij ondersteuning bieden. Deze hulp is erop gericht dat ouderen op den duur de administratie zelf uitvoeren, dit is echter niet altijd mogelijk. De vrijwilligers zullen tijdens de huisbezoeken ook geconfronteerd worden met mensen die in een situatie verkeren die meer begeleiding vraagt. In dat geval komt de ouderenadviseur in beeld. De ouderenadviseur is een professional die ouderen ondersteunt bij het in kaart brengen van de problematiek. Zodra duidelijk is wat er precies aan de hand is, wordt bekeken welke ondersteuning gewenst is en wordt de betreffende instantie ingeschakeld. De ouderenadviseur ondersteunt bij het maken van keuzes. De dienstverlening en begeleiding van de ouderenadviseur is gericht op het bevorderen van het (weer) zelfstandig functioneren van ouderen. Scoop april 2008 pagina 22 van 37

23 Behalve dat de Ouderen Informatie en Advies Functie gericht is op het behoud van de zelfstandigheid van de ouderen, levert deze functie interessante informatie op. Deze informatie zal gebruikt worden om de zorg en dienstverlening voor de zelfstandig wonende ouderen als groep te verbeteren. De informatie uit de huisbezoeken en andere persoonlijke contacten met ouderen zal worden gegenereerd voor het signaleren van knelpunten en de ontwikkeling van beleid en beleidsadviezen. Scoop april 2008 pagina 23 van 37

24 Bijlage III Doel en werkwijze van huisbezoek 75+ Doel en doelgroep De doelstelling van de Ouderen Informatie en Advies Functie laat zich voor het Huisbezoek 75+ vertalen in de volgende nevendoelstellingen: - Het actief benaderen van 75-plussers in Almelo; - Het geven van informatie en advies over de vele mogelijkheden die 75- plussers kunnen helpen zo lang mogelijk zelfstandig te blijven; - Bij complexe vragen of problemen de ouderen, indien gewenst, doorverwijzen naar andere organisaties, het Senioren Advies Team of de ouderenadviseur; - Het vroegtijdig signaleren van behoeften en knelpunten die 75-plussers ervaren op het gebied van wonen, zorg, welzijn en financiën; - Per wijk in een verslag aangeven hoe 75-plussers hun woon- en leefomstandigheden beleven. De doelgroep voor het Huisbezoek 75+ zijn alle zelfstandig wonende ouderen in de gemeente Almelo van 75 jaar en ouder. Voorwaarden voor deelname zijn dat men zelfstandig woont, dus niet in een verpleeghuis of verzorgingshuis, inwoner is van de gemeente Almelo en de leeftijd heeft van 75 jaar of ouder. Voor heel Almelo bestaat de doelgroep uit ongeveer personen. Per jaar worden ouderen in twee tot drie wijken aangeschreven. Zo worden eens in de vijf jaar alle 75-plussers in Almelo bezocht. In wijk 11, De Riet, wonen 409 mensen van 75 jaar en ouder die voor een huisbezoek in aanmerking komen. Deze wijk bestaat uit de buurten Bornsestraat e.o. midden, De Riet, Arendsboer e.o. noord, Nieuwland, Arendsboer e.o. zuid, Riet zuid, Bornsestraat e.o. zuid en Verspreide huizen de Riet. Huisbezoek 75+ in uitvoering Voordat het Huisbezoek in een wijk van start gaat heeft de projectleider een gesprek met de stadsdeelcoördinator. Daarin vindt wederzijdse uitwisseling plaats. De stadsdeelcoördinator geeft informatie over de wijk en de ontwikkelingen die er gaande zijn. De projectleider licht het doel en de werkwijze van het Huisbezoek toe. De stadsdeelcoördinator kan relevante organisaties vervolgens weer informeren over dit project. Het is van belang dat dit bekend is bij allerlei instanties die in de wijk actief zijn. Tevens wordt de pers benaderd, zodat de ouderen ook via de plaatselijke media op de hoogte worden gebracht van de start van het project. Per jaar worden ongeveer 750 mensen van 75 jaar of ouder door Scoop via een brief benaderd om deel te nemen aan het Huisbezoek 75+. Gedurende de periode september tot en met mei wordt iedere twee weken aan een groep ouderen een brief gestuurd over het Huisbezoek 75+. Binnen 14 dagen neemt Scoop april 2008 pagina 24 van 37

25 een vrijwillige ouderenbezoeker telefonisch contact op met de oudere. Als het bezoek gewenst is, wordt een afspraak gemaakt. Tijdens het huisbezoek gaat de ouderenbezoeker met de oudere in gesprek en wordt een checklist ingevuld. De onderwerpen van de checklist zijn: woonsituatie, gezondheid, sociale contacten, verzorging, mobiliteit, financiën en de mogelijkheden voor uitgebreidere informatie en advies. Het is belangrijk dat de ouderenbezoeker het vertrouwen van de oudere krijgt, zodat een open gesprek ontstaat waarin alle onderwerpen aan bod komen. Ook de knelpunten die de oudere ervaart komen aan de orde. De ouderenbezoeker informeert en geeft advies, zonodig biedt de ouderenbezoeker hulp bij het aanvragen van een voorziening. Bij complexe hulpvragen worden de ouderen doorverwezen naar de ouderenadviseur of naar andere organisaties. Knelpunten die aan de orde komen en eenvoudig op te lossen zijn worden gelijk doorgespeeld naar de verantwoordelijke organisaties. Daarnaast worden algemeen geconstateerde knelpunten besproken met de betreffende instanties. Het afleggen van huisbezoeken is het werken binnen een één-op-één relatie. Onmisbaar is daarom het uitwisselen van ervaringen en het stoom afblazen in het team. Eens in de twee maanden komen de vrijwilligers bij elkaar. Een projectleider begeleidt het team. Tijdens deze bijeenkomsten is ruimte voor het uitwisselen van onderlinge ervaringen en tips, punten van aandacht en verbetering voor het project, bijwerken van de sociale kaart en het bijvullen van de mappen met (nieuwe) folders en brochures. Regelmatig worden gastsprekers uitgenodigd om de vrijwilligers te informeren over allerlei zaken die voor hen en voor ouderen van belang kunnen zijn. Tevens wordt aandacht besteed aan gespreksvaardigheden. De gegevens van het huisbezoek worden geregistreerd en per wijk verzameld in een rapportage. Deze rapportage geeft waardevolle informatie en inzichten die gebruikt kunnen worden voor het bijstellen en ontwikkelen van beleid. Uitgangspunten Het Huisbezoek 75+ is in eerste instantie een preventief huisbezoek. Dit betekent dat het gesprek zich richt op hoe het met de oudere gaat of de oudere zich redt en of men vragen of knelpunten heeft. Het gesprek is belangrijker dan het invullen van de checklist. Er zijn omstandigheden dat het invullen van de checklist niet lukt en het luisterend oor belangrijker is. Het gesprek bepaalt de volgorde, dat hoeft niet gelijk te zijn aan de checklist De checklist wordt ingevuld vanuit het gezichtspunt van de oudere waarmee het gesprek wordt gevoerd. Het gaat erom dat genoteerd wordt wat de oudere zelf aangeeft. Als iemand zegt zelf te koken dan wordt dat ingevuld, ook al twijfelt de ouderenbezoeker daaraan. Scoop april 2008 pagina 25 van 37

26 Iedere 75-plusser wordt individueel benaderd. Een (echt)paar waarvan de partners beiden 75 jaar of ouder zijn, ontvangen allebei een uitnodiging voor het gesprek. Het gesprek kan wel gelijktijdig worden gevoerd. Er worden twee checklisten ingevuld. Op sommige vragen is maar één antwoord mogelijk, bijvoorbeeld op de vraag hoe vaak gaat u het huis uit?. Bij andere vragen zijn meerdere antwoorden mogelijk, bijvoorbeeld van welke hulp of voorzieningen maakt u gebruik?. Scoop april 2008 pagina 26 van 37