Integraal Huisvestingsplan Onderwijs Ontwikkeling van kindvoorzieningen in de gemeente Leerdam

Transcriptie

1 Integraal Huisvestingsplan Onderwijs Ontwikkeling van kindvoorzieningen in de gemeente Leerdam

2 INHOUD Voorwoord 3. Samenvatting Inleiding 5. Overzicht 6. Aanleiding 7. Doelstelling 7. Totstandkoming IHP Leerdam in beeld Leerlingenprognoses en ruimtebehoefte Voedingsgebieden en wijken Bouwkundige staat en bouwheerschap Opheffing en instandhouding Trends en ontwikkelingen Broekgraaf Regionale transitieatlas De lat omhoog Beleidskader onderwijshuisvesting Algemeen Kaders en uitgangspunten Indeling spreidingsgebieden Uitwerking beleidskader in de spreidingsgebieden Samenwerking, brede school en integrale kindcentra (IKC) Professionalisering bouwheerschap Leerdam Noord Leerdam West Leerdam Oost Schoonrewoerd en Kedichem Huisvestingsagenda Financieel overzicht Tot slot 39. Bijlage 1: Ruimtebehoeftetabel Leerlingenprognoses 40. Bijlage 2: Ruimtebehoeftetabel PSZ/KDV/BSO

3 VOORWOORD De jeugd heeft de toekomst is een veelgehoorde uitspraak. In Leerdam gaan we er voor onze jeugd optimale perspectieven voor een goede toekomst te bieden. Een veilige en inspirerende leeromgeving is hierbij een belangrijke voorwaarde waarvoor de gemeente en haar onderwijspartners zich blijven inzetten. Scholen - de plaats waar onze kinderen samenkomen en onderwezen worden - zijn het hart van de wijk en de gemeenschap. Maar een school kan ook de plek zijn waar kinderen buiten de schooltijden kunnen verblijven en waar ouders en wijkbewoners elkaar kunnen ontmoeten. Een school is dus niet zo maar een vastgoedobject. Daarom hebben we in dit Huisvestingsplan bijzondere aandacht voor maatschappelijke trends zoals de ontwikkeling van Integrale Kindcentra en het multifunctioneel gebruik om een nog sterkere verbindende rol van onderwijsvoorzieningen te vragen. Wij zien in Leerdam een gestage terugloop van het aantal leerlingen in het primair onderwijs, die zich op langere termijn ook zal doorzetten in het voortgezet onderwijs. Dit veroorzaakt in vele schoolgebouwen leegstand die de leefbaarheid en levendigheid in de wijken niet ten goede komt. Bij de totstandkoming van dit Integraal Huisvestingsplan hebben we in constructief overleg met het onderwijsveld en met SKCN bezien hoe om te gaan met de te verwachten leegstand. De actuele en verwachte ontwikkelingen zijn doorvertaald in de huisvestingsagenda Hierin wordt aangegeven wat we de komende vier jaren samen met de partners van het onderwijs en de voorschoolse voorzieningen gaan doen om een inspirerende en effectieve leeromgeving voor onze kinderen te blijven waarborgen. Bart Bruggeman Wethouder 3.

4 SAMENVATTING Ontwikkelingen in onze samenleving en in het onderwijs vragen om een heroriëntatie op onderwijshuisvesting. De gemeente Leerdam, schoolbesturen en SKCN stellen in dit IHP niet enkel het huidige aanbod van schoolgebouwen centraal, maar richten zich voornamelijk op de (toekomstige) behoeften in de Leerdamse samenleving: Waar wonen ouders en kinderen? Wat kunnen scholen en andere partners gezamenlijk betekenen voor de ontwikkeling en ondersteuning van kinderen? En, wat zijn de consequenties voor onderwijshuisvesting? Naast deze vragen zijn er in Leerdam ook praktische redenen om de huisvestingssituatie van het onderwijs te herijken. Er is namelijk sprake van een gemeentebrede terugloop van het aantal leerlingen hetgeen weer van invloed is op de benodigde ruimtecapaciteit. Het voorliggende IHP geeft richting aan de toekomstige huisvesting van het onderwijs in de gemeente Leerdam. Zo worden er in het beleidskader (hoofdstuk 4) uitgangspunten geformuleerd voor De ontwikkeling van kindvoorzieningen in Leerdam. Hierbij wordt rekening gehouden met het leerlingenverloop en de verwachte leegstand in schoolgebouwen alsook met de samenwerkingsambitie en vorming van Integrale Kindcentra. Gemeente en haar partners streven met dit IHP naar een optimale ontwikkeling en ontplooiing van alle Leerdamse jeugdigen. Op het gebied van onderwijshuisvesting doen we dit op basis van de volgende uitgangspunten: Borgen van een goede spreiding van onderwijsvoorzieningen door deze aan te laten sluiten daar waar de vraag aanwezig is, in voldoende omvang en diversiteit aan onderwijs; Het ontwikkelen van integrale kindcentra waarbij de doorgaande leer- en ontwikkelingslijn van het kind centraal staat; Efficiënt gebruik maken van beschikbare ruimtes waarbij leegstand zoveel als mogelijk vermeden wordt; Waar zich mogelijkheden voordoen streven naar gezamenlijke huisvesting van partners die betrokken zijn bij de ontwikkeling van het kind hetgeen meerwaarde kan opleveren voor de samenwerking tussen deze partijen (met als vaste partner het onderwijs); Het multifunctioneel inzetten van onderwijshuisvesting ten behoeve van activiteiten op het gebied van opvang, zorg, ondersteuning, welzijn, sport en cultuur; Zorgen voor een laagdrempelige toegang van onderwijsvoorzieningen voor alle doelgroepen van jong tot oud in de wijk; Aan de hand van vijf spreidingsgebieden in Leerdam worden de ontwikkelingen binnen de onderwijshuisvesting gefaseerd aangepakt, aansluitend bij de ontwikkeling van het leerlingenaantal, de ruimtebehoefte en de ambities per gebied. In de uitvoeringsagenda zijn de activiteiten opgenomen die we de komende jaren gaan aanpakken. Deze activiteiten liggen in lijn met het gestelde beleidskader en de uitwerking hiervan in de spreidingsgebieden. De activiteiten in de agenda worden de komende vier jaar door de gemeente samen met haar onderwijspartners en SKCN nader uitgewerkt. 4.

5 1. INLEIDING In dit onderdeel wordt een overzicht gegeven van de hoofdstukken in dit plan en wordt in beeld gebracht welke taken en verantwoordelijkheden de gemeente heeft op het gebied van onderwijshuisvesting. Hiernaast worden de doelstellingen van dit IHP beschreven. 5.

6 1. Inleiding Overzicht 1. In de inleiding wordt in beeld gebracht welke taken en verantwoordelijkheden de gemeente heeft op het gebied van onderwijshuisvesting en wat de doelstellingen zijn van dit IHP. Ook wordt een overzicht gegeven van dit plan. 2. In het onderdeel Leerdam in beeld wordt in beeld gebracht wat er speelt in Leerdam op het gebied van onderwijs(huisvesting). Het betreft een overzicht van de voorzieningen voor het kind (onderwijs peuterwerk - kinderopvang), het leerlingenverloop en de daarmee gepaard gaande ruimtebehoefte (en leegstand), de voedingsgebieden en de bouwkundige staat van de voorzieningen. 3. In het onderdeel ontwikkelingen worden de ontwikkelingen in beeld gebracht die van invloed zijn op de onderwijshuisvesting in de gemeente Leerdam. Het betreft hier de ontwikkeling van de nieuwe wijk Broekgraaf, de regionale Transitieatlas en de gezamenlijke opgave van gemeente en onderwijspartners 4. In het beleidskader wordt de ambitie en de daarbij horende kaders en uitgangspunten geformuleerd op basis waarvan keuzes gemaakt worden voor de ontwikkeling van onderwijshuisvesting naar de toekomst toe. Hiernaast worden de spreidingsgebieden gedefinieerd. Deze gebieden clusteren de wijken van waaruit leerlingen dezelfde voorzieningen bezoeken (onderwijs, kinderopvang en peuterspeelzaal). Met deze spreidingsgebieden wordt gestreefd naar een goede spreiding van kindvoorzieningen over Leerdam. En dienen hiernaast als de projectiegebieden voor het intensiveren van de samenwerking en IKCvorming alsook het aanpakken van het leegstandsvraagstuk. 5. Met de uitwerking van het beleidskader in de spreidingsgebieden worden de gestelde uitgangspunten in het beleidskader door vertaald in de spreidingsgebieden. Per gebied wordt op basis van het verwachte leerlingenverloop in beeld gebracht wat de behoefte is aan ruimtes voor onderwijs en voor voorschoolse voorzieningen. Hiernaast wordt opgenomen wat de verwachting is aan ruimtebehoefte voor de invoering van passend onderwijs en wordt rekening gehouden met de ruimtebehoefte van voorschoolse voorzieningen. Vervolgens wordt per spreidingsgebied in beeld gebracht welke verschuiving(en) in de aanwezige voorzieningen gaan plaatsvinden op korte of lange termijn. 6. In de huisvestingsagenda wordt in beeld gebracht wat de gemeente - samen met de partners van het onderwijs en SKCN - de komende vier jaren gaat aanpakken op het gebied van onderwijshuisvesting. De opgaven in de agenda komen voort uit de doorvertaling van het beleidskader in de spreidingsgebieden. 7. In het financieel overzicht worden de financiële consequenties in beeld gebracht van de activiteiten zoals opgenomen in de huisvestingsagenda. Deze financiële consequenties worden door vertaald in de meerjarenbegroting van de gemeente. 8. De bijlagen bestaan uit de ruimtebehoeftetabel van de onderwijsvoorzieningen en voor de voorschoolse voorzieningen. 6.

7 1. Inleiding Aanleiding De gemeente Leerdam is op basis van wettelijke regelingen - art. 102 Wet op het primair onderwijs en art. 76m Wet op voortgezet onderwijs (WOVO) - verantwoordelijk voor de onderwijshuisvesting op haar grondgebied. Voor een zorgvuldige uitvoering van deze taak beoordeelt zij jaarlijks op basis van de verordening Voorzieningen Huisvesting Onderwijs gemeente Leerdam (2015) - de aanvragen voor nieuwbouw of van de scholen. De verordening kan hierbij gezien worden als toetsingsmiddel voor aanvragen maar niet als beleidskader voor onderwijshuisvesting. Zowel bij de gemeente Leerdam als bij de onderwijspartners en SKCN bestaat de behoefte aan een beleidskader voor de samenwerking tussen onderwijs en voorschoolse voorzieningen en daarbij ook aan een fysieke doorvertaling van deze samenwerking naar gezamenlijke huisvesting van partners. Dit beleidskader dient als basis voor het maken van toekomstbestendige keuzes op het gebied van onderwijshuisvesting. In dit IHP is in gezamenlijk overleg tussen gemeente, schoolbesturen en SKCN, het beleidskader geformuleerd op basis waarvan vervolgens een aantal keuzes gemaakt wordt hoe om te gaan met kindvoorzieningen in de gemeente Leerdam. Doelstelling Dit IHP draagt bij aan het doel een optimale leeromgeving voor kinderen te creëren. Waarbij partners in en om het onderwijs intensief samenwerken en waarbij toegewerkt wordt naar een goede spreiding en laagdrempelige toegang tot integrale kindcentra over de gemeente Leerdam. Met dit IHP wordt het beleidskader geformuleerd dat richting geeft aan de ontwikkeling van integrale kindcentra, multifunctioneel gebruik, een goede spreiding van voorzieningen en bestrijding van leegstand op het gebied van onderwijshuisvesting en voorschoolse voorzieningen in de gemeente Leerdam. Het IHP geeft naast dit strategisch beleidskader ook een uitvoeringsagenda waarin is opgenomen in welke jaren bepaalde ontwikkelingen aan de orde zijn. Hiernaast worden in het IHP nog een aantal basisdoelen vastgelegd die hieronder nader staan beschreven. Totstandkoming IHP Dit IHP is in een intensief traject tot stand gebracht in samenspraak tussen gemeente Leerdam, de schoolbesturen en SKCN. Aan de hand van een viertal workshops hebben zij het beleidskader geformuleerd en op basis van het beleidskader de doorvertaling gemaakt naar de ontwikkelingen voor kindvoorzieningen in Leerdam. Dit heeft geresulteerd in voorliggend plan met bijbehorende uitvoeringsagenda en financiële paragraaf. De komende vier jaren wordt hier nadere uitvoering aan gegeven. Afhankelijk van type activiteit is de gemeente en/of de partners aan zet bij de uitwerking hiervan. Basisdoelen Voor de lange termijn inzichtelijk maken van de ruimtebehoefte en de feitelijke capaciteit van schoolgebouwen met als doel zo efficiënt mogelijk gebruik van de ruimtes en vermijden van leegstand; Inzichtelijk maken welke huisvestingsambities de komende jaren worden aangepakt en de bijbehorende investeringskosten doorvertalen in de meerjarenbegroting van de gemeente Leerdam; Het maken van lange termijn huisvestingsafspraken met de partners gebaseerd op overeenstemming; Het doorvertalen van maatschappelijke en onderwijskundige ontwikkelingen in een beleidskader voor onderwijshuisvesting in de gemeente Leerdam. 7.

8 2. LEERDAM IN BEELD In de gemeente Leerdam zijn dertien scholen in het Primair Onderwijs aanwezig. Hiervan zijn elf scholen gehuisvest in Leerdam, één school in Kedichem en één school in Schoonrewoerd. Deze dertien scholen vallen onder het regime van zes schoolbesturen, te weten O2A5, Logos, Skor, TriVia, Simon en de Reformatorische basisschool (dat uitgaat van de Vereniging tot het verstrekken van onderwijs op Gereformeerde grondslag te Leerdam). Hiernaast is er één school aanwezig in het Voortgezet Onderwijs, dit is het Heerenlanden College, en is op twee locaties in Leerdam gevestigd. Hiernaast is SKCN de partner die kinderdagopvang, buitenschoolse opvang en het peuterspeelzaalwerk aanbied in Leerdam. Ook zijn er twee scholen die het peuterwerk eigenstandig aanbieden, dit betreft het de Johannes Calvijnschool en de Klim Op (Mattanja). De locaties van de scholen en SKCN zijn gemarkeerd op de overzichtskaart. 8.

9 2. LEERDAM IN BEELD De kernen Schoonrewoerd (zie kaart linksonder) en Kedichem (zie kaart rechtsonder) beschikken over een eigen onderwijsvoorziening. In Schoonrewoerd is de Noachschool (Trivia) gesitueerd samen met SKCN de Klimaap. En in Kedichem is OBS de Verrekijker (O2A5) Kedichem gesitueerd

10 2. Leerdam in beeld 2.1 Leerlingenprognoses en ruimtebehoefte In opdracht van de gemeente en schoolbesturen worden jaarlijks leerlingenprognoses opgesteld. Het verloop van het leerlingenaantal is direct van invloed op de ruimtebehoefte in onderwijsvoorzieningen. Door prognoses op te stellen ontstaat inzicht in de wijze waarop het leerlingenaantal en de daarbij behorende ruimtebehoefte aan onderwijshuisvesting zich ontwikkelt. In dit IHPO wordt uitgegaan van de meest actuele leerlingenprognoses die zijn opgesteld door Pronexus (februari, 2016). In de tabel in bijlage 1 is per school(locatie) en voorschoolse voorziening in beeld gebracht wat de huidige ruimtecapaciteit is en op welke manier de ruimtebehoefte zich de komende jaren ontwikkelt. Hierbij wordt een onderscheid gemaakt in de huidige ruimtebehoefte (2017) het verloop op korte termijn (2020) en op lange termijn (2027). De leegstand concentreert zich met name in Leerdam Noord en in Leerdam West. In Leerdam Oost is juist sprake van geen leegstand en stijgt de ruimtebehoefte juist. Dit wordt met name veroorzaakt vanwege de beweging waarbij leerlingen vanuit Leerdam West naar Leerdam Oost trekken. Deze onevenwichtigheid zal zich mogelijk op lange termijn stabiliseren. Ontwikkelingen leerlingenaantallen Op dit moment kent de gemeente Leerdam een leerlingenaantal in het Primair Onderwijs van in totaal 1980 leerlingen. Dit aantal bedroeg in 2012 nog circa 2230 leerlingen. Vanaf dat moment is een sterke daling zichtbaar van het aantal leerlingen waarbij in 2022 een dieptepunt bereikt wordt van ca 1917 leerlingen. Vanaf 2023 wordt een lichte stijging verwacht. Dit wordt onder meer veroorzaakt door de woningbouwontwikkeling van de wijk Broekgraaf. Naar verwachting stabiliseert het leerlingenaantal op langere termijn (2033) op ca 2100 leerlingen. Ontwikkelingen ruimtebehoefte In totaal is er in de gemeente Leerdam op dit moment m2 aan ruimte beschikbaar voor Primair Onderwijs. De behoefte aan specifiek onderwijsruimtes is op basis van de leerlingenprognoses op dit moment (2016) in totaal m2 en op langere termijn (2027) m2 BVO. Er is op dit moment sprake van een overcapaciteit aan ruimte in schoolgebouwen van in totaal m2 BVO. Dit is ruim een vierde deel van het beschikbare bestand. Een deel van deze overcapaciteit in onderwijsruimten wordt al ingezet ten behoeve van andere partners door medegebruik of verhuur (bijvoorbeeld aan kinderopvang en peuterspeelzaalwerk). 10.

11 2. Leerdam in beeld 2.2 Voedingsgebieden en wijken Leerlingen komen uit verschillende wijken naar de scholen toe. Veranderingen in de samenstelling van deze wijken is van invloed op de toestroom naar scholen. Onderstaande tabel geeft een overzicht van de wijken die gezien worden als voedingsgebieden voor de scholen en als zodanig worden gehanteerd bij het opstellen van de leerlingenprognoses. Dit zijn ook de wijken zoals opgenomen in de GBA. In de tabel wordt in beeld gebracht uit welke wijken de leerlingen naar welke schoollocatie komen. Naast de leerlingenafname en de ruimtebehoefte is inzicht in deze voedingsgebieden van belang om in beeld te krijgen welke voedingsgebieden naar de toekomst toe meer of minder leerlingen leveren aan de scholen en welke scholen zij voorzien van leerlingen. Dit is van invloed op de keuzes die gemaakt zullen worden met betrekking tot het aantal schoollocaties in betreffende voedingsgebieden. Een aantal scholen hebben een regionale functie, waardoor zij naast de voedingsgebieden in de gemeente Leerdam ook voedingsgebieden buiten de gemeente bedienen. Dit betreft zowel de Johannes Calvijnschool, de El Boukhari, de Wilgenhoek en de Noachschool. Hiernaast is er een opvallende beweging te zien dat leerlingen uit de wijk West zich aanmelden bij de scholen in Leerdam Oost alsook bij de scholen in Leerdam Noord. Dit is zorgt voor een groeiende ruimtebehoefte in Oost en in Noord en daartegenover een flinke leegstand in West. Centrum/Oost West Broekgraaf Noord Schoonrewoerd Kedichem Buitengebied Noachschool X x Floris Radewijnsz X X X De Wilgenhoek X X X x De Verrekijker Noord X Verrekijker Kedichem X De Hobbitstee X X X Wilhelminaschool X Het Mozaïek X X Klim Op X X Julianaschool X X Johannes Calvijn X X X x El Boukhari X X x De wijk waar leerlingen vandaan komen die naar een bepaalde school gaan wordt gezien als voedingsgebied van die betreffende school 11.

12 Leerdam in beeld 2.3 Bouwkundige staat en bouwheerschap De verordening voorzieningen huisvesting onderwijs gemeente Leerdam regelt de verantwoordelijkheidsverdeling tussen gemeente en schoolbesturen bij aanpassingen in de onderwijshuisvesting. Het bouwheerschap ligt hierbij in principe bij het schoolbestuur, het schoolbestuur kan de gemeente verzoeken om het bouwheerschap op zich te nemen. De onderhoudsopgaven en de uitbreidingen die de afgelopen jaren zijn uitgevoerd hebben bijgedragen aan een ruim voldoende tot goed kwaliteitsniveau van de schoolgebouwen in de gemeente Leerdam. Met de wetswijziging per 1 januari 2015 zijn schoolbesturen voortaan verantwoordelijk voor het uitvoeren en financieren van groot onderhoud. Enkel voorzieningen voor uitbreiding of nieuwbouw vallen onder verantwoordelijkheid van en financiering door de gemeente. Hierboven zijn de wettelijke verantwoordelijkheden van de gemeente uiteengezet, in het beleidskader wordt het ambitieniveau van de gezamenlijke opgave op het gebied van onderwijshuisvesting geformuleerd. In de tabel hiernaast is weergegeven in welke jaren er aanpassingen of uitbreidingen in de onderwijshuisvesting zijn uitgevoerd. Naam school Stichtingsjaar Uitbreidingen Noachshool , 1976, 2016 Floris Radewijnsz De Wilgenhoek , 2003 De Verrekijker Noord 1976 De Verrekijker Kedichem , 2008 De Hobbitstee Koningin Wilhelmina Het Mozaïek Tiendweg 11a 2000 Het Mozaïek Tiendweg , 1987 Klim Op , 1990, 2003 Juliana (Ichthus) 2011 Johannes Calvijn , 1996, 2002, 2010 El Boukhari , 1995, 1997, Opheffing en instandhouding Op basis van de Wet op het primair onderwijs is per 1 augustus 2013 de opheffingsnorm voor het primair onderwijs voor de gemeente Leerdam vastgesteld op 119 leerlingen en de stichtingsnorm op 200 leerlingen. Wanneer een school qua leerlingenaantal onder de opheffingsnorm komt, kan het schoolbestuur besluiten om de school in stand te houden met toepassing van de gemiddelde schoolgrootte systematiek. Deze regel houdt in dat scholen met een leerlingenaantal beneden de opheffingsnorm toch voor rijksbekostiging in aanmerking komen, mits de scholen onder hetzelfde schoolbestuur gezamenlijk een leerlingenaantal halen, dat ten minste 10/6 x de opheffingsnorm bedraagt. Samenvattend Er zijn 13 scholen in het Primair Onderwijs die vallen onder zes schoolbesturen; SKCN is partner op het gebied van kinderopvang, peuterspeelzaalwerk en buitenschoolse opvang; Er is behoefte aan een moderne onderwijsvoorziening in of nabij de wijk Broekgraaf; Er is sprake van een terugloop van het leerlingenaantal, met name in Leerdam Noord en Leerdam West daalt het aantal leerlingen gestaag; Er is sprake van leegstand in de voorzieningen van 4200 m2 BVO. Dit is ongeveer 25% van het beschikbare bestand; De komende periode (10 jaar) daalt het leerlingenaantal in het Primair Onderwijs nog licht waarna deze stabiliseert; De bouwkundige staat van het merendeel van de schoolgebouwen is voldoende tot goed;

13 3. ONTWIKKELINGEN In dit onderdeel worden ontwikkelingen uiteengezet die van invloed zijn bij de keuzes die gemaakt worden in het IHP. Het betreft hier zaken zoals de nieuwe wijk Broekgraaf, de regionale transitieatlas en de VNGverkenning de lat omhoog. Er wordt eerst een algemene beschrijving gegeven van deze ontwikkelingen waarna vervolgens de relatie met dit IHP uiteengezet wordt. 13.

14 3. Ontwikkelingen 3.1 Broekgraaf De nieuwe wijk Broekgraaf wordt ten westen van de bestaande wijk Leerdam-West gebouwd. Noordelijk begrensd door de spoorlijn, westelijk door de Koenderseweg en zuidelijk door de Tiendweg. De ambitie is om in Broekgraaf 925 woningen te bouwen gefaseerd tussen 2015 en Uitgangspunt is dat de bewoners van Broekgraaf primair gebruik gaan maken van de bestaande voorzieningen in Leerdam-West. Relatie met dit IHP De ontwikkeling van de wijk Broekgraaf zorgt ervoor dat er een nieuwe behoefte is ontstaan naar maatschappelijke voorzieningen in of nabij de wijk Broekgraaf. Eén van deze voorzieningen betreft de verkenning naar een nieuwe moderne onderwijsvoorziening. Deze behoefte is tweeledig; enerzijds voor het vergroten van de aantrekkelijkheid en verkoopbaarheid van de woningen in Broekgraaf en anderzijds voor het voorzien in voldoende onderwijscapaciteit voor de kinderen uit deze wijk. 14.

15 3. Ontwikkelingen 3.2 Regionale transitieatlas Waarom de transitieatlas? Er is in de regio sprake van een substantiële en structurele daling van het aantal leerlingen. In het kader van het anticipeerbeleid van de Provincie, subsidieert de Provincie het traject van de regionale transitieatlas als inzicht gevend en richtingbepalend instrument voor de ontwikkeling van onderwijshuisvesting in de regio. Voor zowel het landelijk als het stedelijk gebied wordt hierbij onderzocht wat de gewenste onderwijskwaliteit is en welke normen voor instandhouding hierbij passend zijn. Relatie met IHP De transitieatlas legt de focus op het regionale leegstandsvraagstuk in relatie tot onder meer de onderwijskwaliteit en bereikbaarheid van onderwijsvoorzieningen. Deze vraagstukken zijn met name van invloed zijn op de onderwijsvoorzieningen in de kleine kernen. 15.

16 3. Ontwikkelingen 3.3 VNG Verkenning de lat omhoog Met de veranderende verantwoordelijkheidsverdeling tussen gemeenten en schoolbesturen is de formele rol van gemeenten op het gebied van onderwijshuisvesting teruggebracht. De VNG maakt met haar toekomstverkenning de lat omhoog duidelijk waar gemeenten op het gebied van onderwijshuisvesting voor staan: niet vanuit een verkokerde visie op onderwijshuisvesting, maar vanuit het bredere perspectief van de gemeentelijke verantwoordelijkheid om integraal sociaal beleid te voeren. Onderwijshuisvesting is een gezamenlijke opdracht van gemeenten en schoolbesturen en vraagt om afstemming en maatwerk over de gezamenlijk opgave. Gemeenten en schoolbesturen staan hierbij gezamenlijk voor een aantal uitdagingen zoals verduurzaming van het scholenbestand, leerlingendaling en de verbinding met het sociaal beleid. Gemeenten zullen de afweging moeten maken of een voorziening voor primair onderwijs in elke kern of elke wijk nog wel haalbaar is, of dat verschillende maatschappelijke functies ondergebracht kunnen worden in een integraal kindcentra, brede school, multifunctionele accommodatie of samenwerkingsschool. Er is geen blauwdruk voorhanden die toepasbaar is op alle gemeenten en alle schoolbesturen. Maatwerk is geboden. Toegespitst op de lokale situatie, en waar wenselijk of nodig, ook op de regionale situatie. Relatie met dit IHP Dit IHP is in samenspraak tussen gemeente, onderwijs en SKCN ontwikkeld, waarbij het accent ligt op de gezamenlijke opgave die vertaald is in een strategisch beleidskader. Binnen dat beleidskader is uiteengezet hoe partners om willen gaan met de gezamenlijke opgaven op het gebied van integrale kindcentra, multifunctioneel gebruik, het leegstandsvraagstuk en de betrokkenheid van de wijk. 16.

17 4. BELEIDSKADER In dit onderdeel wordt het beleidskader geschetst waarin de inhoudelijke visie van gemeente, onderwijspartners en voorschoolse voorzieningen op het gebied van opgroeien en ontwikkelen in en om de school in Leerdam uiteengezet wordt. De focus ligt hierbij op intensivering van de samenwerking, ontwikkeling van integrale kindcentra, het oplossen van het leegstandsvraagstuk, multifunctioneel gebruik en een goede spreiding van onderwijsvoorzieningen over de gemeente Leerdam. Hiernaast gaat het beleidskader uit van een indeling van de gemeente Leerdam in vijf spreidingsgebieden waarbinnen bepaalde basisvoorzieningen voor onderwijs en voorschoolse voorzieningen aanwezig dienen te zijn. Deze indeling dient als basis voor de verdere uitwerking van het Huisvestingsplan. 17.

18 4. Beleidskader In dit onderdeel zijn de beleidsdoelstellingen van dit IHP uiteengezet. Deze doelstellingen zijn in gezamenlijk overleg tussen de gemeente, de partners uit het onderwijs en de voorschoolse voorzieningen geformuleerd. 4.1 Optimale ontwikkeling en ontplooiing van de Leerdamse jeugdigen De gemeente Leerdam streeft samen met haar onderwijspartners en voorschoolse voorzieningen naar een optimale ontwikkeling en ontplooiing van alle Leerdamse jeugdigen. De verdere intensivering van de samenwerking tussen scholen onderling en tussen scholen en de voorschoolse voorzieningen is hierbij een belangrijke factor. Hierbij streven partners naar een doorgaande ontwikkelingslijn, een warme overdracht en een sluitende zorgketen voor jeugdigen. Deze samenwerking is de basis voor de ontwikkeling van brede scholen en integrale kindcentra in Leerdam. 4.2 Multifunctioneel gebruik en sociale samenhang in de wijk Het multifunctioneel gebruik van kindvoorzieningen biedt kansen voor kinderen, jeugdigen, ouders en wijkbewoners om elkaar te ontmoeten, zorgvragen te stellen en eventueel ondersteuning te bieden, te sporten en voor culturele activiteiten. De kindvoorziening leent zich hier bij uitstek voor vanwege de laagdrempeligheid, de centrale ligging en de functionaliteiten van het gebouw (aula, speellokaal, computerlokalen). Hiernaast is ook het gebruik van speelterreinen binnen en buiten schooltijd een item dat steeds meer aandacht krijgt. Buiten spelen is erg belangrijk voor de sociale, cognitieve en motorische ontwikkeling van kinderen en is een belangrijke vorm van bewegen waardoor overgewicht kan worden tegengegaan. Het schoolplein hierbij een belangrijke rol spelen zowel tijdens als buiten schooltijd. De flexibiliteit en mogelijkheden van een gebouw en de samenwerkingsgezindheid zijn van invloed op de mate waarop het multifunctioneel gebruik gestalte krijgt. Dit kan per locatie verschillen. 4.3 Goede spreiding van kindvoorzieningen over Leerdam De terugloop van het aantal leerlingen en de hiermee gepaard gaande leegstand vraagt om een heroriëntatie op de spreiding van kindvoorzieningen over de gemeente Leerdam. Een goede spreiding is van belang om de bereikbaarheid, de toegankelijkheid en de kwaliteit van kindvoorzieningen te borgen. Hiernaast biedt een goede spreidingsduiding van kindvoorzieningen ook de basis voor verdere uitwerking van de integrale kindcentra en multifunctioneel gebruik door de wijk. Door wijken te clusteren in een spreidingsgebied ontstaat er een logische indeling op basis waarvan keuzes gemaakt kunnen worden over het behouden of het afstoten van gebouwen en over investeringen in nieuwbouw of aanpassingen van kindvoorzieningen. Voor het definiëren van deze spreidingsgebieden hanteren wij de volgende voorwaarden: De nabijheid van kindvoorzieningen is van belang voor een goede en verkeersveilige bereikbaarheid voor ouders en kinderen. Hierbij worden onveilige verkeerssituaties of verkeersmatige obstakels vermeden (bijv. het spoor); Voor de functie als voorziening voor de wijk is de nabijheid van belang, daarom wordt een maximale straal van 1 km gehanteerd per spreidingsgebied (deze afstand wordt ook gehanteerd in de verordening bij doorverwijzing van leerlingen naar een nabij gelegen onderwijsvoorziening waar bijv. leegstand is). Aangezien de voorzieningen voor onderwijs en voor kinderopvang en peuterwerk meer integraal worden, wordt gesproken over kindvoorzieningen in plaats van sec onderwijsvoorzieningen of kinderopvang. 18.

19 4. Beleidskader Voor het bereiken van de hiervoor gestelde doelstellingen in het beleidskader zijn kaders en uitgangspunten geformuleerd. Deze kaders en uitgangspunten zijn in gezamenlijk overleg tussen de gemeente, de partners uit het onderwijs en de voorschoolse voorzieningen geformuleerd. Algemeen Samenhang faciliteren tussen onderwijs, kinderopvang, peuterwerk, zorg, ondersteuning, sport en cultuur in de wijk (integrale kindcentra); Efficiënt en multifunctioneel gebruik van voorzieningen en ruimtes waarbij leegstand (zoveel als mogelijk) wordt vermeden en voorkomen; Het realiseren van een evenwichtige en gelijkmatige spreiding van leerlingen over Leerdam en hier gezamenlijk de verantwoordelijkheid innemen; Het hanteren van drie van spreidingsgebieden waarbinnen de opgaven op het gebied van onderwijs, integrale kindcentra en huisvesting worden uitgewerkt; De invulling en afspraken met betrekking tot het integraal kindcentrum zijn bepalend bij de inzet van huisvesting Terugloop leerlingenaantal Leegstand in schoolgebouwen waar mogelijk benutten voor ontwikkelingen op het gebied van integrale kindcentra, Passend Onderwijs en vernieuwing van de speel- en leeromgeving; De gemeente brede leegstand in relatie te zien met de onderhoudsstaat van voorzieningen; Komen tot een gemeente brede herschikking van onderwijs en partners over de aanwezige (en eventueel nieuw te bouwen) voorzieningen; Passend Onderwijs Scholen moeten toegankelijk zijn voor leerlingen met een beperking; Ontwikkelingen vanuit het regionaal samenwerkingsverband Driegang voor het Primair Onderwijs, het regionaal samenwerkingsverband Pasvorm voor het Voortgezet Onderwijs en het Reformatorisch samenwerkingsverband zijn afhankelijk voor de wijze waarop scholen zich ontwikkelen en de mate waarin specifiek extra faciliteiten in en om de onderwijsvoorziening nodig zijn. Samenwerking, brede scholen en integrale kindcentra Samenwerking intensiveren tussen de scholen onderling (scholen en besturen) en tussen scholen en voorschoolse voorzieningen; De samenwerking richt zich op partijen die zich bezighouden met opgroeiende kinderen met als vaste partner het onderwijs en SKCN; De kansen die er zijn om de brede school of integraal kindcentrum vorm te geven door middel van gezamenlijke huisvesting worden zoveel mogelijk benut; Samenwerking met partners op het gebied van sport, cultuur en vrijetijdsbesteding is inherent aan de brede school of het integrale kindcentrum, fysiek hoeven deze partners niet in alle spreidingsgebieden aanwezig te zijn; In de integrale kindcentra staat de ontwikkeling van het kind en de vragen en behoeften van kinderen en ouders centraal, de huisvesting dient hier zoveel mogelijk op aan te sluiten; Het onderscheid tussen peuterspeelzaalwerk en kinderopvang zal voor het kind en de ouder op termijn vervagen / verdwijnen. Het integrale kindcentrum is bij voorkeur het kloppende hart van de wijk en in die hoedanigheid ook een voorziening voor ontmoeting voor bijvoorbeeld bewoners uit de wijk. Prioritering toepassen waarbij leegstand ten eerst wordt ingezet ten behoeve van de kerntaak onderwijs, ten tweede ten behoeve van peuterspeelzaalwerk en BSO en vervolgens voor overige activiteiten. Wanneer sprake is van IKC dienen nadere afspraken gemaakt te worden over prioritering. Bouwheerschap en instandhouding scholen Afhankelijk van de type nieuwbouw of uitbreiding wordt in samenspraak met gemeente en schoolbestuur bekeken wie het bouwheerschap op zich neemt. 19.

20 4. Beleidskader Spreidingsgebieden Voor een goede en toekomstbestendige spreiding van kindvoorzieningen over de gemeente Leerdam wordt een indeling in drie spreidingsgebieden voorgesteld van Noord, West en Oost. Kedichem en Schoonrewoerd worden aangeduid als aparte spreidingsgebieden. Binnen deze gebieden zijn in principe de basisvoorzieningen voor onderwijs, voorschoolse voorzieningen en waar mogelijk bredere voorzieningen (sport, cultuur, zorg, welzijn etc.) aanwezig. Bij de verdere uitwerking en intensivering van de samenwerkingsverbanden zijn deze spreidingsgebieden leidend. Afhankelijk van de uitkomsten uit de transitieatlas wordt bekeken of in alle spreidingsgebieden sprake is/blijft van deze basisvoorzieningen voor onderwijs, dit kan gevolgen hebben voor bijvoorbeeld het voorzieningenniveau in Kedichem. I. Leerdam Noord = In dit gebied zijn de scholen Floris Radewijnsz, Verrekijker Noord, Wilhelminaschool, Johannes Calvijn (inclusief peuterspeelzaal) en Wilgenhoek gesitueerd. Hiernaast is SKCN met één peuterspeelzaal en één BSO gesitueerd in dit gebied. Hiernaast is kinderopvang gesitueerd in Huis ter Leede. Ook de hoofdvestiging van het Heerenlanden College is gesitueerd in dit gebied; II. Leerdam West = In dit gebied zijn de scholen Klim Op (inclusief peuterspeelzaal), Mozaiek en El Boukhari gesitueerd. Hiernaast is ook SKCN met twee peuterspeelzalen, één kinderdagopvang en één BSO locatie gesitueerd in dit gebied. Ook de nevenvestiging van het Heerenlanden College is gesitueerd in dit gebied. De wijk Broekgraaf maakt onderdeel van dit spreidingsgebied. III. Leerdam Oost = In dit gebied zijn de scholen de Hobbitstee en de Julianaschool gesitueerd. Hiernaast is ook SKCN met een peuterspeelzaal en BSO gesitueerd in dit gebied. IV. Kedichem = In dit gebied is OBS de Verrekijker gesitueerd. V. Schoonrewoerd = In dit gebied is de Noachschool en peuterspeelzaal de Klimaap (SKCN) gesitueerd. 20.

21 5. UITWERKING VAN HET BELEIDSKADER In dit onderdeel wordt het hiervoor geformuleerde beleidskader nader uitgewerkt. Allereerst worden de algemene consequenties uiteengezet, deze hebben met name betrekking op de vorming van Integrale Kindcentra (wanneer spreken we hierover?) en hoe om te gaan met het bouwheerschap en onderwijswetgeving. Hiernaast worden de consequenties voor de onderwijshuisvesting en voorschoolse voorzieningen binnen de vijf spreidingsgebieden nader in beeld gebracht. Per spreidingsgebied wordt een algemene beschrijving gegeven van de aanwezige onderwijs- en voorschoolse voorzieningen in dit gebied. Vervolgens wordt de ruimtecapaciteit en de daadwerkelijke ruimtebehoefte nu en naar de toekomst toe in beeld gebracht van zowel het onderwijs als de voorschoolse voorzieningen. Op basis hiervan worden - met inachtneming van het geformuleerde beleidskader de ontwikkelingen in het spreidingsgebied nader uitgewerkt. 21.

22 5.1 Samenwerking, brede school en integrale kindcentra (IKC) Wanneer een brede school of IKC? In het beleidskader is de ambitie uitgesproken dat partners de samenwerking willen intensiveren om te komen tot de vorming van een brede school en tot integrale kindcentra. Afhankelijk van de situatie en betrokken partners kiezen partijen of het specifiek een brede school betreft of dat het gaat om de vorming van een IKC. De mate waarin de samenwerking tussen partners in eenzelfde gebouw is geïntegreerd is bepalend voor de definitie brede school of IKC. We spreken over een brede school wanneer: - Er sprake is van gezamenlijke huisvesting; - Er sprake is van gedeeld ruimtegebruik door partners in de brede school; - Er sprake is van gezamenlijk beheer; Een IKC onderscheid zich van een brede school doordat aanvullend op de gezamenlijke huisvesting, het gedeeld ruimtegebruik en het gezamenlijk beheer ook de volgende aspecten zijn doorgevoerd: - Er is sprake van één pedagogische visie op de doorgaande leerlijn van kinderen en leerlingen in het IKC; - Er is sprake van één organisatie, dit kan bijvoorbeeld op basis van een intentieovereenkomst of samenwerkingsovereenkomst tussen partners in het IKC. IKC - Eén pedagogische visie - Eén organisatie Brede school - Gezamenlijke huisvesting - Gedeeld ruimtegebruik - Gezamenlijk beheer Huisvestingsaspecten In de huidige situatie is het zo dat de BSO gebruik maakt van beschikbare onderwijsruimtes. Hiervoor wordt een huurovereenkomst afgesloten met het schoolbestuur. De onderwijswetgeving legt beperkingen op aan de eigendomsrechten van schoolgebouwen. Zo kan verhuur niet plaatsvinden zonder voorafgaande toestemming van het College van B&W. Hiernaast heeft het betreffende oppervlak een onderwijsbestemming, wat betekent dat de gemeente een vorderingsrecht heeft op deze ruimten (wanneer deze ruimten weer nodig zijn voor onderwijs). In het geval dat de kinderopvang ruimte huurt zonder onderwijsbestemming dat eigendom is van de gemeente, wordt een aparte huurovereenkomst met de gemeente afgesloten. Deze aspecten uit de onderwijswetgeving kunnen een afbreukrisico betekenen voor de IKC-vorming. Aan de hand van een visie op IKC voor de gemeente Leerdam worden nadere afspraken gemaakt hoe om te gaan met deze huisvestingsaspecten

23 5.2 Bouwheerschap Bouwheerschap bij bevoegd gezag In artikel 103 WPO is bepaald dat het bouwheerschap wordt neergelegd bij het bevoegd gezag van de school (dit is het schoolbestuur). De wet biedt daarbij de mogelijkheid dat het bevoegd gezag en burgemeester en wethouders overeenkomen dat de gemeente de voorziening tot stand brengt. Het moet vooraf duidelijk vaststaan of al dan niet gebruik wordt gemaakt van deze mogelijkheid. Wanneer de gemeente het bouwheerschap op zich neemt, wordt het (juridisch) eigendom na oplevering, overgedragen aan het schoolbestuur. Bouwheerschap in de gemeente Leerdam In de gemeente Leerdam is ervoor gekozen om het bouwheerschap bij de schoolbesturen neer te leggen. Er zijn in het verleden geen verzoeken gedaan vanuit de schoolbesturen om hier anders mee om te gaan. Huidige ontwikkelingen pleiten ervoor om te overwegen hoe om te gaan met het bouwheerschap bij het realiseren van een nieuwe voorzieningen in de onderwijshuisvesting. Een van deze ontwikkelingen is dat er geen sprake meer is van het bouwen van sec een school maar dat we uitgaan van het realiseren van Integrale Kindcentra (IKC). We spreken van een IKC wanneer er sprake is van gezamenlijke huisvesting, gedeeld ruimtegebruik, gezamenlijk beheer, één pedagogische visie en één organisatie. Vanwege de complexiteit van de bouwopgave en de diversiteit aan belangen wordt in deze situatie het bouwheerschap bij voorkeur neergelegd bij de gemeente. Hiernaast zijn er situaties te bedenken dat het schoolbestuur de gemeente vraagt om het bouwheerschap op zich te nemen ook al betreft het puur een onderwijsvoorziening. Dit kan bijvoorbeeld wanneer het een specifieke bouwlocatie betreft (ruimtelijke aspecten) of wanneer de school zelf niet voldoende expertise in huis heeft om dit op te pakken. In de situaties waarin het bouwheerschap bij het schoolbestuur blijft, houdt de gemeente toezicht op het proces. In het stroomschema hiernaast is weergegeven welke processtappen doorlopen moeten worden en wie bij welke stap waarvoor verantwoordelijk is. Sprake van IKC Aanvraag nieuwbouw / aanbouw Bouwheerschap bij Gemeente Sprake van onderwijsvoorziening Bouwheerschap bij Bevoegd Gezag Stap 1: Voorbereidingskrediet beschikbaar stellen door gemeenteraad o.b.v. normbedragen uit de verordening. Regierol: gemeente Stap 2: Formuleren programma van eisen door gemeente en onderwijspartners (evt. met expertise bouwmanagementbureau) en vervolgens opstarten ontwerptraject. Regierol: bouwheer Stap 3: Op basis van programma van eisen en ontwerp investeringskrediet beschikbaar stellen door gemeenteraad. Regierol: gemeente Stap 4: Aanbesteding; selectie van partijen, aanbieding uitschrijven en selectie. Regierol: bouwheer. Stap 5: Realisatie van gebouw + beheersconstructie uitwerken door gemeente samen met onderwijs en partners. Regierol: bouwheer Zorgplicht schoolgebouwen Stap 6: Oplevering gebouw + overdracht juridisch eigendom of De gemeente heeft een toezichthoudende rol om ervoor te zorgen dat het ingebruikgeving aan scholen. Regierol: bouwheer gebouwenbeheer zorgvuldig wordt nageleefd. Hiervoor wordt elke drie jaren een gebouweninspectie uitgevoerd. 23.

24 5.3 Spreidingsgebied Leerdam Noord Algemeen In het spreidingsgebied Leerdam Noord zijn zes onderwijsvoorzieningen, twee peuterspeelzalen, één kinderdagopvang en één buitenschoolse opvang aanwezig. Het betreft in het Primair Onderwijs BS de Wilgenhoek (O2A5), de Johannes Calvijnschool (Reformatorische basisschool, gaat uit van de Vereniging tot het verstrekken van onderwijs op Gereformeerde grondslag te Leerdam), BS de Verrekijker-Noord (O2A5), BS Wilhelmina (Logos) en BS Floris Radewijnsz (Skor). Hiernaast is de Hoofdvestiging van het Heerenlanden College gesitueerd in dit spreidingsgebied. Naast onderwijsvoorzieningen zijn in dit gebied ook voorschoolse voorzieningen aanwezig. Het betreft hier peuterspeelzaal Pepijn (SKCN) en kinderdagopvang de Matroosjes (Huis ter Leede), beiden zijn gehuisvest in een eigenstandig gebouw. Hiernaast is BSO de Eilandkanjers (SKCN) gevestigd in OBS de Verrekijker, hier gaan ook de kinderen van de Wilhelminaschool en de Floris Radewijnsz heen. In de figuur hiernaast zijn de locaties van de scholen en de voorschoolse voorzieningen weergegeven. 24.

25 5.3 Spreidingsgebied Leerdam Noord Ruimtecapaciteit en ruimtebehoefte in beeld In het spreidingsgebied Leerdam Noord is op dit moment een ruimtecapaciteit aan onderwijshuisvesting van in totaal m2. Op korte termijn (2017) is er een ruimtebehoefte aan onderwijshuisvesting van m2 en op lange termijn (2027) is dit nog m2. Dit betekent dat er sprake is van leegstand van circa m2 dat op lange termijn stijgt naar een leegstand van m2. Deze leegstand concentreert zich met name in de onderwijsgebouwen van de Wilgenhoek en OBS de Verrekijker-Noord. De kinderdagopvang en één van de peuterspeelzalen zijn in dit gebied gehuisvest in aparte gebouwen nabij de onderwijsvoorzieningen. De andere peuterspeelzaal is inpandig gehuisvest bij de Johannes Calvijnschool. Het beleidskader stelt dat de kansen die zich voordoen voor gezamenlijke huisvesting van onderwijs en voorschoolse voorzieningen zoveel als mogelijk worden benut om te komen tot Integrale Kindcentra. Om die reden worden ook deze voorzieningen in ruimtecapaciteit en ruimtebehoefte meegenomen (exclusief de peuterspeelzaal bij de Johannes Calvijnschool, die al is meegerekend in de onderwijscapaciteit). Er is op dit moment een ruimtecapaciteit aanwezig in dit gebied van 213 m2 peuterspeelzaal. De ruimtebehoefte aan peuterspeelzaalwerk van SKCN in dit gebied betreft op korte termijn 228 m2 en op lange termijn 300 m2. De BSO is op dit moment gehuisvest bij OBS de Verrekijker en heeft op korte termijn een ruimtebehoefte van 140 m2 en op langere termijn 240 m2. In onderstaand overzicht is enerzijds de ruimtecapaciteit en anderzijds de ruimtebehoefte (op korte en lange termijn) aan onderwijshuisvesting in dit gebied weergegeven. Hiernaast is in beeld gebracht wat de ruimtebehoefte is van voorschoolse voorzieningen en voor het gymonderwijs. Voorziening Ruimtecapaciteit Ruimtebehoefte Leegstand Primair Onderwijs Totaal: m2 Totaal: m2 (excl. gebouw Wilgenhoek) Wilgenhoek m2 Verrekijker Noord m2 Wilhelmina m2 Floris Radewijnsz m2 Johannes Calvijn m2 Korte termijn (2017): m2 Wilgenhoek 796 m2 Verrekijker Noord 681 m2 Wilhelmina m2 Floris Radewijnsz m2 Johannes Calvijn m2 Lange termijn (2027): m2 Wilgenhoek 831 m2 Verrekijker Noord 581 m2 Wilhelmina m2 Floris Radewijnsz m2 Johannes Calvijn m2 Korte termijn (2017): m2 Korte termijn (2017): 232 m2 (excl. gebouw Wilgenhoek) Lange termijn (2027): m2 Lange termijn (2027): 377 m2 (excl. Gebouw Wilgenhoek) Kinderdagopvang en Peuterspeelzaalwerk Totaal: 213 m2 PSZ Pepijn 213 m2 BSO Eilandkanjers (bij OBS de Verrekijker) Korte termijn PSZ (2017): 228 m2 Korte termijn BSO (2017): 140 m2 Lange termijn PSZ (2027): 300 m2 Lange termijn BSO (2027): 240 m2 Korte termijn (2017): - 15 m2 Lange termijn (2027): - 77 m2 Gymonderwijs Gymlokaal Noord (Laco) Totaal Korte termijn m m2 (excl. gebouw Wilgenhoek) m m2 217 m2 (excl. gebouw Wilgenhoek) Totaal Lange termijn m m2 (excl. Gebouw Wilgenhoek) m m2 210 m2 (excl. gebouw Wilgenhoek) 25.

26 5.3 Spreidingsgebied Leerdam Noord Leegstandsvraagstuk en onderhoudsstaat In het spreidingsgebied Leerdam Noord is zowel op korte als op lange termijn sprake van forse leegstand in de onderwijsvoorzieningen. Het betreft in totaal circa 1700 m2. Deze leegstand is met name geconcentreerd in de gebouwen van O2A5 (BS de Wilgenhoek en BS de Verrekijker Noord). Hiernaast is sprake van een aantal verouderde gebouwen in dit gebied, waarbij met name het gebouw van BS de Wilgenhoek (Parallelweg 24) in een slechte staat verkeerd. Vanwege de kansen die leegstand biedt om onderwijsvoorzieningen gezamenlijk te huisvesten wordt de keuze gemaakt om het gebouw van de Wilgenhoek (Parallelweg 24) op korte termijn af te stoten en de Wilgenhoek onder te brengen in één van de gebouwen in het campusgebied. Als gevolg hiervan zal BSO de Eilandkanjers (die momenteel is gehuisvest in de Verrekijker) op zoek gaan naar een andere locatie in dit gebied. Ontwikkeling Campus en IKC-vorming De partners in dit spreidingsgebied hebben de ambitie uitgesproken om te komen tot de Campus Noordereiland. Binnen deze Campus is sprake van een clustering van integrale kindcentra met mogelijkheden tot multifunctioneel gebruik voor sport, spel, cultuur, muziek, BSO, peuterspeelzaal en buurthuis. Aangezien zowel de onderwijs- als de voorschoolse voorzieningen fysiek zijn gesitueerd in eenzelfde gebied (uitgezonderd de Johannes Calvijnschool) ligt er een goede voedingsbodem voor de ontwikkeling van deze Campus. De ruimtecapaciteit in het Campusgebied is voldoende om het totale programma van onderwijs, kinderopvang, peuterwerk en BSO te huisvesten. Dit betekent dat we voor de ontwikkeling van de Campus uitgaan van de bestaande gebouwen en geen nieuwbouw. Vanwege de leeftijd en onderhoudsstaat van de aanwezige gebouwen wordt op basis van het te ontwikkelen vlekkenplan voor de Campus bekeken welke revitaliseringsimpulsen nodig zijn. Vanwege de verouderde gebouwen en de groeiende behoefte aan BSO bestaat er een urgentie voor uitvoering van deze ontwikkeling. Gevolgen Gebouw van de Wilgenhoek (Parallelweg 24) wordt afgestoten; BS de Wilgenhoek wordt ondergebracht in het campusgebied; Ontwikkeling Campus en IKC-vorming met de partners BS Floris Radewijnsz, BS Wilhelmina, BS de Verrekijker, de Wilgenhoek en SKCN (PSZ Pepijn en BSO de Eilandkanjers); Johannes Calvijnschool blijft onveranderd. BSO de Eilandkanjers wordt in of nabij één van de andere scholen in dit gebied gehuisvest 26.

27 5.4 Spreidingsgebied Leerdam West Algemeen In het spreidingsgebied Leerdam West zijn vijf onderwijsvoorzieningen, één kinderopvanglocatie, drie peuterspeelzalen en één buitenschoolse opvang (BSO) aanwezig. Het betreft BS de Klim Op (Logos), BS het Mozaïek (O2A5), BS El Boukhari (Simon) en de dependance van het Heerenlanden College. BS het Mozaïek is gehuisvest op twee locaties, de bovenbouw is gehuisvest in Tiendweg 11a en de onderbouw in Tiendweg 90. Verder is SKCN gehuisvest in dit gebied met kinderdagopvang de Krullevaar (Tiendweg 11a), peuterspeelzaal Kiekeboe (Tiendweg 62a), peuterspeelzaal Emma (Raadsliedenstraat 120) en BSO de Glaskanjers (Tiendweg 11b). Hiernaast beschikt BS de Klim Op over de speelgroep Mattanja als peuterspeelzaalvoorziening. In de figuur zijn de locaties van de scholen en de voorschoolse voorzieningen weergegeven. 27.

28 5.4 Spreidingsgebied Leerdam West Ruimtecapaciteit en ruimtebehoefte in beeld In het spreidingsgebied Leerdam West is op dit moment een ruimtecapaciteit aan onderwijshuisvesting van in totaal m2. Op dit moment is er sprake van een ruimtebehoefte aan onderwijshuisvesting van m2 en op lange termijn (2027) stijgt deze naar m2. Dit betekent dat er sprake is van leegstand van circa m2 dat op lange termijn daalt naar een leegstand van m2. De kinderdagopvang en twee peuterspeelzalen van SKCN zijn in dit gebied gehuisvest in aparte gebouwen nabij de onderwijsvoorzieningen. Peuterspeelzaal Mattanja is inpandig gehuisvest bij de Klim Op. Het beleidskader stelt dat de kansen die zich voordoen voor gezamenlijke huisvesting van onderwijs en voorschoolse voorzieningen zoveel als mogelijk worden benut om te komen tot integrale kindcentra. Om die reden worden ook deze voorzieningen in ruimtecapaciteit en ruimtebehoefte meegenomen (exclusief de peuterspeelzaal bij de Kim Op, die al is meegerekend in de onderwijscapaciteit). Er is op dit moment een ruimtecapaciteit aanwezig in dit gebeid van 184 m2 peuterspeelzaal en 430 m2 kinderdagopvang. De ruimtebehoefte aan voorschoolse voorzieningen in dit gebied betreft op korte termijn 614 m2 en op lange termijn m2. De BSO groeit van 109 m2 naar een ruimtebehoefte van 255 m2. In onderstaand overzicht is enerzijds de ruimtecapaciteit en anderzijds de ruimtebehoefte (op korte en lange termijn) aan onderwijshuisvesting in dit gebied weergegeven. Hiernaast is in beeld gebracht wat de ruimtebehoefte is van voorschoolse voorzieningen en voor het gymonderwijs. Voorziening Ruimtecapaciteit in OHV Ruimtebehoefte Leegstand (OHV) Primair Onderwijs Totaal: m2 Mozaïek Tiendweg 11a m2 Mozaïek Tiendweg m2 Klim Op (incl. Mattanja) m2 El Boukhari m2 Korte termijn (2017): m2 Mozaïek Tiendweg m2 Mozaïek Tiendweg 11a zie boven Klim Op m2 El Boukhari 931 m2 Korte termijn (2017): m2 Lange termijn (2027): m2 Mozaïek Tiendweg m2 Mozaïek Tiendweg 11a zie boven Klim Op m2 El Boukhari 972 m2 Lange termijn (2027): m2 Kinderdagopvang en Peuterspeelzaalwerk Totaal: 614 m2 PSZ Kiekeboe 90 m2 PSZ Emma 94 m2 KDV Krullevaar 430 m2 BSO de Glaskanjers (tiendweg 11b) Korte termijn PSZ/KDV: 614 m2 PSZ Kiekeboe 116 m2 PSZ Emma 119 m2 KDV Krullevaar 430 m2 Korte termijn BSO 109 m2 Lange termijn PSZ/KDV: m2 PSZ Kiekeboe 140 m2 PSZ Emma 140 m2 KDV Krullevaar 860 m2 Lange termijn BSO: 255 m2 Korte termijn (2017): -160 m2 Lange termijn (2027): m2 Gymonderwijs Gymlokaal West en Sporthal - Totaal Korte termijn m m m2 Totaal Lange termijn m m2 734 m2 28.

29 5.4 Spreidingsgebied Leerdam West Leegstandsvraagstuk en onderhoudsstaat In het spreidingsgebied Leerdam West is sprake van leegstand in de vier onderwijsvoorzieningen die zich met name concentreert in het Mozaïek. Vanwege de leegstand wordt ervoor gekozen om het Mozaïek samen te voegen in één gebouw aan Tiendweg 90. Dit zorgt ervoor dat het gebouw aan Tiendweg 11a op termijn vrij komt. Vanwege de onderhoudsstaat van de El Boukhari (Populierstraat 2) wordt nader onderzocht of het kansrijk is om de El Boukhari te verplaatsen naar de locatie aan de Tiendweg 11a. Broekgraaf en ontwikkeling Integraal Kindcentrum Voor de aantrekkelijkheid van de wijk Broekgraaf en vanwege de leerlingenstroom die verwacht wordt uit deze nieuwe wijk, zal de huidige locatie van de Klim Op gerevitaliseerd worden tot een moderne onderwijsvoorziening, in de vorm van een brede school of Integraal Kindcentrum. De exacte samenwerkingsvorm wordt in het uitwerkingstraject nader onderzocht. In deze revitaliseringsopgave wordt op de locatie van BS de Klim Op het huisvestingsprogramma uitgebreid met een onderwijsvoorziening van O2A5 en een voorschoolse voorziening van SKCN. De voorbereiding en realisatie van deze voorziening loopt parallel aan de planning van de Broekgraaf en de behoeften die hieruit ontstaan. Overloop van West naar Oost Op dit moment is er een leerlingenstroom van Leerdam West naar Leerdam Oost zichtbaar. Dit zorgt enerzijds voor leegstand in Leerdam West en anderzijds voor te weinig ruimte in de huidige gebouwen in Leerdam Oost. Door de Klim Op te revitaliseren en het programma uit te breiden met de partners O2A5 en SKCN worden meer keuzemogelijkheden gecreëerd in Leerdam West. De verwachting hierbij is dat leerlingen uit de wijk West ook weer naar de kindvoorzieningen zullen gaan in dit gebied. Om deze leerlingenstroom in de tussenperiode al terug te geleiden naar West, is ervoor gekozen om de vrijkomende locatie aan de tiendweg 11a (vanwege verhuizing van BS het Mozaïek naar tiendweg 90) vanaf het schooljaar 2016/2017 in te zetten als IKC van de Hobbitstee en SKCN. Gevolgen BS het Mozaïek wordt samengevoegd op één locatie aan de Tiendweg 90; BS de Klim Op wordt gerevitaliseerd tot Integraal Kindcentrum waarbij ook een onderwijsvoorziening van O2A5 en SKCN gehuisvest worden; De voorziening die ontstaat op de locatie van BS de Klimop dient als moderne onderwijsvoorziening (brede school of IKC) om onder meer de leerlingenstroom uit de wijk Broekgraaf op te vangen; Het gebouw aan Tiendweg 11a dient als opstart van een IKC-locatie voor de toekomstige ontwikkelingen bij de revitalisering en uitbreiding op de locatie van de Klim Op; BS El Boukhari verkent de kansen of verplaatsing naar Tiendweg 11a wenselijk is; Eén gebouw wordt op termijn afgestoten (gebouw El Boukhari, Populierstraat 2, of gebouw Mozaïek, Tiendweg 11a). 29.

30 5.5 Spreidingsgebied Leerdam Oost Algemeen In het spreidingsgebied Leerdam Oost zijn twee onderwijsvoorzieningen, één peuterspeelzaal en buitenschoolse opvang (BSO) aanwezig. Het betreft de Julianaschool (Logos) en BS de Hobbitstee (O2A5). SKCN is met peuteropvang Juultje en BSO de Hofkanjers gehuisvest in de Julianaschool. In de figuur hiernaast zijn de locaties van de scholen en de voorschoolse voorzieningen weergegeven. 30.

31 5.5 Spreidingsgebied Leerdam Oost Ruimtecapaciteit en ruimtebehoefte in beeld In het spreidingsgebied Leerdam Oost is een ruimtecapaciteit aan onderwijshuisvesting van in totaal m2. Op dit moment is er sprake van een ruimtebehoefte aan onderwijshuisvesting van m2 en op lange termijn (2027) is dit nog m2. Dit betekent dat er sprake is van ondercapaciteit en op langere termijn van een passende capaciteit. Peuterspeelzaal Juultje en BSO de Hofkanjers zijn in dit gebied gehuisvest bij de Julianaschool. Het beleidskader stelt dat de kansen die zich voordoen voor gezamenlijke huisvesting van onderwijs en voorschoolse voorzieningen zoveel als mogelijk worden benut om te komen tot integrale kindcentra. Om die reden worden ook deze voorzieningen in ruimtecapaciteit en ruimtebehoefte meegenomen. Er is op dit moment een ruimtecapaciteit aanwezig in dit gebied van 155 m2 peuterspeelzaal. De ruimtebehoefte aan voor- en buitenschoolse voorzieningen betreft 240 m2 op korte en lange termijn. In onderstaand overzicht is enerzijds de ruimtecapaciteit en anderzijds de ruimtebehoefte (op korte en lange termijn) aan onderwijshuisvesting in dit gebied weergegeven. Hiernaast is in beeld gebracht wat de ruimtebehoefte is van voor- en buitenschoolse voorzieningen en voor het gymonderwijs. Voorziening Ruimtecapaciteit in OHV Ruimtebehoefte Leegstand (OHV) Primair Onderwijs Totaal: m2 Korte termijn (2017): 2.474m2 Korte termijn (2017): - 40 m2 Julianaschool m2 De Hobbitstee m2 Julianaschool m2 De Hobbitstee m2 Julianaschool 127 m2 De Hobbitstee m2 Lange termijn (2027): 2.419m2 Lange termijn (2027): 15 m2 Julianaschool 929 m2 De Hobbitstee m2 Julianaschool 208 m2 De Hobbitstee m2 kinderdagopvang en Peuterspeelzaalwerk Totaal: 155 m2 SKCN Juultje (incl. BSO Hofkanjers) 155 m2 Korte termijn totaal: 244 m2 Korte termijn PSZ: 84 m2 Korte termijn BSO: 160 m2 Korte termijn: - 89 m2 Lange termijn totaal: 244 m2 Lange termijn PSZ: 84 m2 Lange termijn BSO: 160 m2 Lange termijn: - 89 m2 Gymonderwijs Gymlokaal Lingebolder Totaal Korte termijn m m2-129 m2 Totaal Lange termijn m m2-74 m2 31.

32 5.5 Spreidingsgebied Leerdam Oost Leegstand in combinatie met onderhoudsstaat gebouwen In het spreidingsgebied Leerdam Oost is sprake van relatief nieuwe gebouwen. BS de Hobbitstee is gebouwd in 2007 en de Julianaschool in Op zowel korte als lange termijn is er geen sprake van leegstand in dit gebied in tegenstelling tot de andere spreidingsgebieden in Leerdam. Eén van de oorzaken hiervan is dat leerlingen uit het spreidingsgebied Leerdam West de onderwijsvoorzieningen in Leerdam Oost bezoeken. Dit zorgt voor een druk op de voorzieningen. Met het verbreden van de keuzemogelijkheden in Leerdam West, met name door de ontwikkeling van een IKC bij de Klim Op met O2A5 en SKCN, is het de verwachting dat deze leerlingenstroom uit West zich weer meer concentreert op de onderwijsvoorzieningen in West. Tot het moment de IKC gereed is zal de overloop van leerlingen van West naar Oost worden beperkt door het voorzien van een tijdelijke dependance van de Hobbitstee en SKCN op Tiendweg 11a. Deze start vanaf het schooljaar Groei voorschoolse voorzieningen In dit gebied is een groei voorzien van de voorschoolse voorzieningen en BSO. Mogelijk kunnen de noodlokalen op termijn hiervoor worden ingezet of hier kunnen eventueel leegstaande gebouwen in de nabije omgeving voor ingezet worden. Gevolgen Het tekort op BS de Hobbitstee wordt opgelost door een dependance in West te openen waardoor leerlingen uit West ook in West naar school kunnen. En eventueel verwijzen naar leegstand in Julianaschool. Noodlokalen worden op termijn ingezet voor het opvangen van de ruimtebehoefte en wanneer dit nodig is worden deze verwijderd. 32.

33 5.6 Spreidingsgebied Schoonrewoerd en Kedichem Algemeen De kern Schoonrewoerd wordt aangemerkt als eigenstandig spreidingsgebied. In Schoonrewoerd is één onderwijsvoorziening en één peuterspeelzaal aanwezig. Het betreft de Noachschool (Trivia) en de Klimaap (SKCN). In de figuur hiernaast is de locatie van de Noachschool en de Klimaap weergegeven. Ruimtecapaciteit en ruimtebehoefte in beeld In het spreidingsgebied Schoonrewoerd worden de voorbereidingen getroffen om nieuwbouw te realiseren voor de Noachschool en SKCN de Klimaap. Het betreft een nieuw te bouwen brede school waarbij zowel onderwijs en peuterspeelzaal geïntegreerd worden gehuisvest. In totaal is er sprake van een ruimtecapaciteit van m2, waarvan 904 m2 onderwijs en 70 m2 peuterspeelzaal (en mogelijk BSO). Algemeen De kern Kedichem wordt aangemerkt als eigenstandig spreidingsgebied. In Kedichem is één onderwijsvoorziening aanwezig. Het betreft de Verrekijker (O2A5). In de figuur hiernaast is de locatie van de Verrekijker weergegeven. Ruimtecapaciteit en ruimtebehoefte in beeld In het spreidingsgebied Kedichem is op dit moment een ruimtecapaciteit aan onderwijshuisvesting van in totaal 653 m2. Op dit moment is er sprake van een ruimtebehoefte aan onderwijshuisvesting van 462 m2 en op lange termijn (2027) is dit 406 m2. Dit betekent dat er sprake is van leegstand van circa m2. 33.

34 6. HUISVESTINGSAGENDA De huisvestingsagenda brengt in beeld wat de gemeente Leerdam, haar onderwijspartners en voorschoolse voorzieningen de komende vier jaar gaan aanpakken op het gebied van onderwijshuisvesting en IKC-vorming. De taken in de agenda komen voort uit de hiervoor weergegeven ontwikkelingen en acties per spreidingsgebied en het geformuleerde beleidskader. 34.

35 6. Huisvestingsagenda Primair Onderwijs en voorschoolse voorzieningen Ontwikkeling en uitwerking van de gestelde opgaven per spreidingsgebied Start uitwerking van de gestelde opgaven in het spreidingsgebied Leerdam West: Brede planvorming voor huisvestingsopgave locatie Klim Op met O2A5 en SKCN; Ontwikkelen programma van eisen, budgetbepaling en start ontwerptraject; Verplaatsing Mozaïek naar Tiendweg 90. Vervolg uitwerking van de gestelde opgaven in het spreidingsgebied Leerdam West: Vervolg ontwerptraject, aanbesteding van huisvestingsopgave locatie Klim Op; Start realisatietraject; Verkenning verhuizing El Boukhari naar Tiendweg 11a. Vervolg uitwerking van de gestelde opgaven in het spreidingsgebied Leerdam West: Realisatie voorziening locatie Klim Op; Ingebruikname moderne voorziening op locatie Klim Op; Mogelijk verplaatsing El Boukhari naar Tiendweg 11a. Vervolg uitwerking van de gestelde opgaven in het spreidingsgebied Leerdam West: Afstoten gebouw Tiendweg 11a (Mozaïek) of gebouw Populierstraat 2 (El Boukhari). Start uitwerking van de gestelde opgaven in het spreidingsgebied Noord: Vervolg uitwerking van de gestelde opgaven in het spreidingsgebied Noord: Revitalisering Campusgebied. Verplaatsing Wilgenhoek naar Campusgebied. Campusgedachte integraal uitwerken. Gebouwelijke consequenties in beeld (revitalisering). Star uitwerking opgaven in spreidingsgebied Oost: Vervolg uitwerking opgaven in spreidingsgebied Oost: Tijdelijke locatie in West (IKC Hobbitstee en SKCN). Behoefte BSO in beeld en inzet noodlokalen (of verwijderen). Nieuwbouw Noachschool Voorbereidingskrediet beschikbaar stellen en start ontwerptraject. Realisatiefase en oplevering. IKC-vorming (beheer en exploitatie) Uitwerking IKC -gedachte in samenhang met onderwijspartners en voorschoolse voorzieningen (en betrokken partners op het gebied van zorg, welzijn, sport en cultuur). Uitwerking IKC -gedachte in samenhang met onderwijspartners en voorschoolse voorzieningen (en betrokken partners op het gebied van zorg, welzijn, sport en cultuur). Medegebruik en Verhuur Gymonderwijs Evaluatie Herzien regels medegebruik en verhuur irt IKC -gedachte. Herijking overeenkomst met Laco voor borging gymonderwijs. Evaluatie IHP en formuleren IHP

36 7. FINANCIEEL OVERZICHT Uit de huisvestingsagenda vloeit een aantal ontwikkelingen voort, die financiële consequenties met zich meebrengen. In dit onderdeel worden deze financiële consequenties in beeld gebracht voor de periode van

37 7. Financieel overzicht IHP Afstoten schoolgebouwen In de huisvestingsagenda wordt nader uitgewerkt hoe om te gaan met de verwachte leegstand in de verschillende spreidingsgebieden. Zo wordt in Leerdam Noord één gebouw afgestoten (de Wilgenhoek, Parallelweg 24) en ook in Leerdam West zal één gebouw op termijn afgestoten worden (de Mozaïek, Tiendweg 11a of El Boukhari, Populierstraat 2). Dit betekent dat de boekwaarde van deze scholen op dat moment incidenteel afgeboekt moet worden. Hiertegenover staat de vrijval van kapitaallasten, aangezien er niet meer gespaard hoeft te worden voor aflossing en/of voor nieuwbouw. Na afstoten van deze gebouwen moet de gemeenten bekijken wat er met deze gebouwen gebeurd, is het mogelijk om het gebouw op een andere manier te gebruiken of eventueel komt de locatie in aanmerking voor herontwikkeling? Aangezien na afstoten van het gebouw er geen sprake is van onderwijshuisvesting maken de kosten en opbrengsten voor functiewijziging of herontwikkeling geen onderdeel uit van het IHP Investeringen IKC-West en Campus-Noord Zowel in Leerdam Noord als in Leerdam West wordt de ontwikkeling van een IKC of een Campus nader uitgewerkt. Dit brengt financiële consequenties met zich mee. Met het vormen van een Integraal Kindcentrum in Leerdam West wordt door de uitbreiding van de Klim Op (Logos) met O2A5 en SKCN een aantrekkelijke voorziening gecreëerd voor de nieuwe bewoners uit de wijk Broekgraaf en voor de bestaande inwoners van de wijk Leerdam West. Deze uitbreiding/nieuwbouw vraagt een investering van circa ,- euro. Met de ontwikkeling van de Campus wordt in principe uitgegaan van bestaande huisvesting, mogelijk zijn er bepaalde huisvestelijke consequenties noodzakelijk om de inhoudelijke samenwerkingsvisie door te vertalen in een heus campusgebied. Hierbij is mede van invloed de oude leeftijd van de gebouwen. Het betreft hier een revitalisering van het gebied, niet zozeer nieuwbouw. Deze revitalisering vraagt een investering. Aangezien het aanpassingen betreft die te maken hebben met wellicht groot onderhoud en deels met nieuwbouw ten behoeve van de multifunctionaliteit van de gebouwen, is het de verwachting dat de kosten door partijen gezamenlijk gedragen worden. Hierbij gaan we in beginsel uit van een investering door de gemeente van ,- en aanvullende investering door de partners. Door de revitalisering is nieuwbouw niet of minder snel nodig. Deze financiële consequenties worden in de tabel op pagina 38 nader uitgesplitst over de agendaperiode. 37.

38 7. Financiële consequenties Primair Onderwijs en voorschoolse voorzieningen Opgaven in Leerdam West Budget voor planvorming IKC-ontwikkeling Klim Op, O2A5 en SKCN (ontwikkelen programma van eisen en budgetbepaling) ontwerptraject realisatie IKC locatie Klim Op Afstoten huidige locatie El Boukhari Populierstraat ( ,-) of locatie Mozaïek Tiendweg 11a ( ,-) Eventueel Sloopkosten ,- Opgaven in Leerdam Noord gezamenlijk vlekkenplan uitwerken voor campusontwikkeling en huisvesting partners Gebouwelijke consequenties in beeld brengen (revitalisering) Revitalisering Campusgebied (ntb) Sloopkosten Wilgenhoek Boekwaarde van Wilgenhoek ,- (prijspeil 2019) uit de boeken Opgaven in Leerdam Oost Verkoop noodlokalen Hobbitstee (afhankelijk van ruimtebehoefte voor- en buitenschoolse Voorzieningen) Opgaven in Schoonrewoerd Voorbereidingskrediet beschikbaar stellen en start ontwerptraject Realisatiefase Oplevering Totaal

39 8. TOT SLOT Met dit huisvestingsplan is het beleidskader geformuleerd voor toekomstige ontwikkelingen op het gebied van onderwijshuisvesting, brede schoolontwikkeling en IKC. Op basis van het beleidskader zijn vervolgens keuzes gemaakt hoe de gemeente Leerdam, de schoolbesturen en SKCN op korte (en lange) termijn om willen gaan met onderwijshuisvesting en kindvoorzieningen. De ontwikkeling van het leerlingenaantal laat een sterke daling zien in de gemeente Leerdam. Om ervoor te zorgen dat er sprake blijft van een goed en gedifferentieerd niveau aan onderwijsvoorzieningen is gezocht naar een goede spreiding van onderwijsvoorzieningen. Dit heeft geresulteerd in het aanwijzen van vijf spreidingsgebieden. Om dit IHP ook een instrument te laten zijn voor de trends en ontwikkelingen op het gebied van onderwijshuisvesting en kindvoorzieningen zijn kaders en uitgangspunten geformuleerd. Deze kaders en uitgangspunten zijn doorvertaald in de spreidingsgebieden en in de huisvestingsagenda. De komende vier jaar worden de eerste stappen gezet in de uitwerking naar een toekomstbestendig voorzieningenniveau op het gebied van kindvoorzieningen in Leerdam. Om de uitwerking van de huisvestingsagenda in lijn met het gestelde beleidskader in dit IHP te monitoren wordt jaarlijks een OOGO (Op Overeenstemming Gericht Overleg) georganiseerd. In dit overleg worden alle ontwikkelingen op het gebied van onderwijshuisvesting besproken met de schoolbesturen en SKCN. 39.