Studiegids. Bacheloropleiding. Elektrotechniek - Security Technology

Transcriptie

1 Studiegids Bacheloropleiding Elektrotechniek - Security Technology /120

2 Inhoudsopgave 1 Voorwoord 6 2 Inrichting van de opleiding Beroepsprofiel Beroep Uitwerking van beroepsprofiel Competenties beginnende beroepsbeoefenaar Vaardigheden afgestudeerde Werkveld en functies Opleidingsprofiel Algemeen Doelstelling opleiding Het hbo-niveau van de opleiding Didactische uitgangspunten Inrichting opleiding Opleidingsvarianten Verkorte en versnelde opleidingsroutes Getuigschriften Graden en titulatuur Opleidingsstructuur Propedeuse Programma Studieadvies Overstappen Hoofdfase Toelating hoofdfase Programma s Stages en stagewaardigheid Profileringsruimte Excellentie Afstuderen Vervolgopleidingsmogelijkheden Examencommissie Instelling en benoeming Samenstelling Taken en bevoegdheden Verzoekschrift Introductie- en begeleidingsdagen, excursies, werkweken en trainingen Voorzieningen Begeleiding ICT-faciliteiten Algemeen Studentenmail Sharepoint OSIRIS Student Wachtwoord Informatiebeveiliging en privacy Registratie studievoortgang Onderwijsbureau Studievereniging Opleidingscommissies Contactgegevens Cursussen Cursusdeelname Inschrijving voor cursussen /120

3 3.3 Aanwezigheidsplicht Beginvereisten Cursusbeschrijvingen Tentamens en examens Introductie Vrijstellingen Organisatie tentamens Tentamenvorm en -duur Tentamenrooster Inschrijving en deelname (her)tentamens Voorzieningen in geval van een functiebeperking Legitimatieplicht bij schriftelijke tentamens Gang van zaken tijdens tentamens Beoordeling Toekennen resultaat en inzage Onregelmatigheden / fraude Bewaring en teruggave tentamen- en examenwerk Geldigheidsduur resultaten Diplomering Procedure afgifte getuigschrift Aantekening cum laude of met genoegen Roosters Jaarrooster Vakanties en vrije dagen Lesdagen en tijden Openingstijden gebouwen Roosterinformatie en -wijzigingen Klachten, bezwaar en beroep Inleiding Bezwaar Beroep Beroep aantekenen Hoger beroep Klachten Klacht indienen Herzieningsverzoeken bij klachten Ongewenst gedrag Schema klachten, bezwaar en beroep Studentzaken Studiebegeleiding Profileringsfonds Studentendecaan Vertrouwenspersoon Studentenarts Bureau Studentenpsychologen Mediation Studeren met een functiebeperking Verbetering taal- en schrijfvaardigheden Mediatheek International Office Study abroad Stage in het buitenland Medezeggenschap Inspraakorganen Ondersteuning bestuurlijk actieve studenten Studium Generale Studentenvereniging /120

4 Algemeen Bestuursbeurs Topsport Trajectum Sport Veilig, gezond en milieuvriendelijk studeren Verzekeringen: Wettelijke aansprakelijkheid, ongevallen en reisverzekering Werken naast je studie Huisvesting Over de HU Algemene informatie Onderwijsprofiel HU Bachelor- en Masterstelsel Hogeschool- en faculteitsregelingen Orderegels Kwaliteitszorg Organogram HU Locaties HU Algemene informatie faculteit Natuur en Techniek Algemeen Organogram faculteit Contactgegevens Plattegrond Praktische voorschriften en aanwijzingen Faciliteiten In- en uitschrijven voor de opleiding Toelatingsonderzoek Studiekosten, eigen bijdragen en tegemoetkoming Collegegeld Kosten voor boeken en leermiddelen Overige kosten Financiële tegemoetkoming Cursusbeschrijvingen TEET-VABACHEX-12 - Afstuderen TEET-VSSTAGE-11 - Bedrijfsstage TEET-VSBIOSEC-11 - Biometrics and Security TEET-VSDESIGN-11 - Design for security TEET-VSIMAGPR-11 - Image processing TEET-VSINFSEC-11 - information & smart card security TEET-VSKRIDEN-11 - Kritisch denken TEET-VSNETHAC-11 - Network based programming and hacking TEET-VSPROJ Project Biometrics and Security TEET-VSKPROJ Project Embedded Systems TEET-VSPROJ Project Information security TEET-VSKPROJ Project Sensoren TEET-VSSECWIR-11 - Security and wireless TEET-VSSECETH-11 - Security en Ethiek TEET-VSSCDBOS-11 - Security, databases and operating systems TEET-VSSIGPRO-11 - Signal Processing TEET-VSSYSMOD-11 - System Design and Modelling TEET-VSTWISK-11 - Toegepaste Wiskunde Bijlagen Onderwijs- en examenregeling III Faculteit Natuur en Techniek Overige regelingen /120

5 Deze studiegids is op 26 juni 2012 vastgesteld door dhr. ing. D. Blankestijn, directeur Institute for Engineering and Design, na advies van de GOC en goedgekeurd door de faculteitsdirecteur op 27 juni /120

6 1 Voorwoord Beste student, Voor je ligt de studiegids van de opleiding Elektrotechniek, richting Security Technology. Voor het gemak spreken we in deze gids over Security Technology. We hopen dat je bij onze opleiding een prettige en succesvolle studietijd hebt. In deze studiegids vind je belangrijke spelregels en informatie die je daarbij kunnen helpen. Hogeschool Utrecht biedt vraaggestuurd en competentiegericht onderwijs aan. Competentiegericht:dat wil zeggen dat jij goed voorbereid bent als je het beroepsleven begint (zie ). Vraaggestuurd: we streven ernaar het onderwijs en ook de ondersteuning eromheen zo in te richten dat jij je in en tijdens je studie kunt ontwikkelen op een manier die jíj belangrijk vindt en die bij je past. Hieronder vind je informatie over de belangrijkste aspecten van je studie en de keuzes die jij kunt maken. Invloed van de student Veel van onze mogelijkheden zijn ontwikkeld of verbeterd op initiatief van je medestudenten. De hogeschool beschouwt je als partner, je maakt deel uit van onze kennisgemeenschap. De HU hecht daarom veel waarde aan jouw mening en ideeën. Dat begint al bij de evaluaties van alle cursussen, waar je als student je oordeel en verbetertips kan geven. Ook organiseren we op opleidingen of faculteiten onderwijsdialogen, waarin we samen in gesprek gaan over je opleiding en alles eromheen. De HU ondersteunt actief deelname van studenten in opleidingscommissies en medezeggenschapsorganen (8.12). We vragen je elk jaar de NSE (Nationale Studenten Enquête) in te vullen. En ben je bijzonder tevreden over het onderwijs van die ene docent (e); nomineer hem/haar als docent(e) van het jaar! Excelleren De HU kent verschillende vormen van excellentie. Als je uitstekende resultaten in je studie haalt, kan je bij je diploma de aantekening cum laude of met genoegen ontvangen (5.2). Maar je kan ook uitblinken op andere aspecten als innovatie en leiderschap. Ook dat wil de HU graag onderstrepen, en hiervoor is het SIRIUS-programma ontwikkeld. Je kan sterren verzamelen, en als je erg goed bent, ontvang je het predicaat Excellente student (2.5.5). Verbreden en verdiepen Veel opleidingen kennen afstudeerrichtingen, waarin je je kunt specialiseren op een onderdeel van je vakgebied. Daarnaast kennen de meeste opleidingen de zogenaamde vrije profileringsruimte (van 30 EC, een half jaar), die je kunt gebruiken om je te verdiepen binnen je eigen vakgebied, maar ook om kennis te maken met een geheel ander vakgebied. Binnen jouw faculteit, een opleiding van een andere faculteit, maar ook een cursus aan een andere instelling is vaak mogelijk (2.5.4). Ook kan je een eigen examenprogramma ontwikkelen, je studieloopbaanbegeleider (SLB er, 2.8.1) kan je hierover adviseren. De examencommissie van je opleiding (2.6) moet daar toestemming voor geven. Ook is er Studium Generale dat inspirerende programma s aanbiedt. Wat anders? Je kunt je studietijd natuurlijk ook willen benutten om je zo breed mogelijk te ontwikkelen, en juist ervaring buiten je reguliere studie op te doen. Wil je een tijdje studeren in het buitenland (8.11)? Of dacht je erover bestuurlijk actief te worden in bijvoorbeeld je studievereniging, je gezelligheidsvereniging of je studentensportclub? (8.14, 8.17). Hiervoor noemden we al medezeggenschap en opleidingscommissies. Of combineer je topsport met een studie (8.15)? Er is van alles denkbaar dat door de HU actief ondersteund wordt. Studievertraging Het kan ook dat je studie door allerlei oorzaken niet verloopt zoals je dat graag zou willen. Als dat komt door oorzaken waar jij niets aan kunt doen, bijvoorbeeld ziekte of relatieproblemen, zijn er verschillende regelingen zijn waarop je een beroep kunt doen. Als je door jouw persoonlijke situatie tentamens mist, kan je om een extra herkansing vragen (4.3.3). Haal je te weinig studiepunten en dreig je een negatief 1 De nummers verwijzen naar een paragraaf in de studiegids 6/120

7 studieadvies te krijgen, dan krijg je hulp bij een studieplanning waar de examencommissie wel rekening mee moet houden (2.4.2). En had je een studiebeurs, maar studeer je door deze omstandigheden zo lang dat je geen er recht meer op hebt? Dan is er een mogelijkheid tot financiële ondersteuning (8.) In al deze gevallen geldt: meldt het zo spoedig mogelijk aan je studieloopbaanbegeleider (2.8.1) of je studentendecaan (8.3)! Als je te lang over je studie doet, kan je langstudeerder worden. Om dat te voorkomen bieden opleidingen soms extra inhaaltrajecten aan. Die worden via Sharepoint bekend gemaakt. En heb je een functiebeperking? Dan kan je mogelijk langer over je studie doen, maar dat hoeft lang niet altijd. De hogeschool kent een breed scala aan voorzieningen die jou in je studie kunnen ondersteunen (8.8). Problemen en klachten Heb je problemen die je studie negatief beïnvloeden? Of vragen omdat je niet precies weet waar je terecht kunt? Bij je SLB er (2.8.1) of een studentendecaan (8.3) ben je aan het juiste adres, zij kunnen je adviseren of doorverwijzen. Als je klachten hebt over de bejegening door studenten of medewerkers, kun je ook een vertrouwenspersoon (8.4) inschakelen. Zijn er bijvoorbeeld samenwerkingsproblemen in je projectgroep: als je ze op tijd inschakelt kunnen onze studentmediators vaak escalatie voorkomen en de samenwerking weer herstellen (8.7). En gaat er binnen de HU iets fout of ben je het niet eens met een besluit? Op elke faculteit of opleiding is een klachtenloket waar je terecht kunt met bezwaren en klachten (7.1). Wat verwacht de HU van jou? Wij streven ernaar je een opleiding en studieklimaat te bieden waarin je je optimaal kunt ontplooien. We willen niet dat dit door andere studenten wordt verpest door ongewenst gedrag (bijvoorbeeld intimidatie, hat s, verbaal of fysiek geweld), en verwachten dan ook dat je je aan onze interne regels houdt (9.1.4) Als je een diploma haalt, moet je dat ook verdiend hebben. Fraude (4.4.2) wordt niet getolereerd. Zeker als het gevolgen heeft voor onschuldige medestudenten doordat tentamenresultaten ongeldig worden verklaard, zijn de straffen zwaar. Zowel ongewenst gedrag als fraude kunnen leiden tot verwijdering van de opleiding. Je ziet, er zijn heel veel mogelijkheden bij de HU om een prettige studietijd te hebben. Je vindt het merendeel terug in deze studiegids. Lees de gids goed door, voordat je aan je studie begint. Via de inhoudsopgave kun je altijd achterhalen waar je iets kunt vinden. Maar is het niet duidelijk of kun je het niet vinden: kijk op Sharepoint, of vraag het je SLB er of bij het Onderwijsbureau (2.8.3). We wensen je een prettige studietijd en veel succes in dit studiejaar, Mede namens alle collega s die aan jouw opleiding bijdragen, dhr. ing. D. Blankestijn Directeur Institute for Engineering and Design 7/120

8 2 Inrichting van de opleiding 2.1 Beroepsprofiel Een beroepsprofiel vormt de neerslag van taken, taakgebieden en werkzaamheden van professionals op een specifiek werkterrein Beroep Het beroepsprofiel Security Technology (ST) is een nadere uitwerking van de beroepsprofielen van de opleiding Elektrotechniek en van het landelijk profiel voor de Bachelor of Engineering. Het specifieke beroepsprofiel is tot stand gekomen door gesprekken met vertegenwoordigers van het beroepenveld en door het bezoeken van nationale en internationale conferenties op het gebied van ST. Uit de vertegenwoordigers van het nationale beroepenveld, zowel het bedrijfsleven als de overheid, is een beroepenveldcommissie samengesteld. Deze heeft aangegeven zich in het beroepsprofiel ST te herkennen. Het beroepsprofiel ST is een profiel in ontwikkeling. De beroepenveldcommissie en het College van Toezicht zullen in de toekomst het beroepsprofiel blijven toetsen en betrokken zijn bij bijstellingen van het profiel Uitwerking van beroepsprofiel De opleiding hanteert de landelijke kwalificaties hbo-opleiding elektrotechniek als uitgangspunt. Hierin zijn vijftien beroepscompetenties en tien algemene competenties beschreven. Een overzicht is in bijlage B te vinden. Ten behoeve van de onderwijsontwikkeling heeft het profiel ST deze uitgebreide competentieset verdicht tot zeven competenties. Hierbij zijn de generieke competenties voor de Bachelor of Engineering als uitgangspunt genomen: inzicht krijgen in de opdracht of probleemsituatie, ontwerpen van de oplossing, plannen van de uitvoering, uitvoeren van het plan van aanpak. Om te zorgen dat de Dublin Descriptoren geheel worden afgedekt zijn drie competenties toegevoegd: evalueren van het resultaat, interdisciplinaire en internationaal samenwerken professionaliseren van de beroepsbeoefenaar en van het beroep. De relatie tussen deze twee competentiesets is weergegeven in tabellen 3.1 en 3.2 8/120

9 Tabel 3.1: Relatietabel beroepscompetenties = D V valt samen met is onderdeel van is een variant van Inzicht krijgen Ontwerpen Plannen Uitvoeren Evalueren Samenwerken Professionaliseren 1 Programma van eisen opstellen = 2 Keuze maken D 3 Projectplan opstellen = 4 Ontwerpen = 5 Samenstellen V D 6 Productierijp maken D 7 Voortgang bewaken D 8 Optimaliseren D 9 Opleveren D D 10 In bedrijf stellen D 11 Service verlenen D 12 Verbeteringen voorstellen D 13 Relatie onderhouden D 14 Partners kiezen D 15 Markttrends onderkennen D Tabel 3.2: Relatietabel algemene competenties = D V valt samen met is onderdeel van is een variant van Inzicht krijgen Ontwerpen Plannen Uitvoeren Evalueren Samenwerken Professionaliseren 16 Leren leren D 17 Reflecteren D 18 Maatschappelijk verantwoord handelen D 19 Aanpassen D 20 Innoveren D 21 Communicatie onderhouden D 22 Verantwoording afleggen D 23 Multidisciplinair samenwerken D 24 Adviseren D 25 Leiding geven D 9/120

10 2.1.3 Competenties beginnende beroepsbeoefenaar Vanuit het profiel Bachelor of Engineering worden contexten op een aantal manieren onderscheiden. Dit is ook terug te zien in de illustraties bij het profiel. Een context onderscheidt zich door: - het type organisatie: klein bedrijf, groot bedrijf, overheid, - nationale of internationale oriëntatie, - het soort resultaat: product (stuks of massa), dienst, proces, systeem, - de nadruk op maken of sturen. Vanuit het profiel Bachelor of Engineering worden contexten op een aantal manieren onderscheiden. Dit is ook terug te zien in de illustraties bij het profiel. Een context onderscheidt zich door: - het type organisatie: klein bedrijf, groot bedrijf, overheid, - nationale of internationale oriëntatie, - het soort resultaat: product (stuks of massa), dienst, proces, systeem, - de nadruk op maken of sturen. Binnen het domein ST kunnen daarnaast de volgende contexten onderscheiden worden: - inventarisatie en advies, - samenstellen en in bedrijfstellen van een systeem, - ontwikkelen van een product of systeem, - technisch beheer van een systeem, - onderzoek en analyse. Inventarisatie en advies Het adviseren van bedrijven, organisaties, overheden en burgers over security-risico's en de mogelijke (technische) oplossingen. Dit advies kan uitgebracht worden door zelfstandige adviseurs, maar ook door bedrijven die zich naast het adviseren ook bezighouden met het realiseren van technische oplossingen. De ST-er kan bij dit proces betrokken zijn als adviseur, maar ook als technisch beheerder, projectleider of security manager van een opdrachtgever. Samenstellen en in bedrijf stellen In deze context staat een bedrijf centraal dat op basis van een klantenwens een security technische oplossing levert. Hierbij worden geen devices ontwikkeld, maar wordt een systeem samengesteld uit bestaande, off-the-shelf componenten en deelsystemen. Het geleverde systeem is in principe maatwerk en wordt projectmatig ontworpen en gerealiseerd. Het voortraject (acquisitie en vaststellen klantenwens) zal soms overlappen met de context inventarisatie en advies. De ST-er kan bij dit proces betrokken zijn als engineer of als projectleider. Daarnaast kan hij ondersteunend aanwezig zijn, bijvoorbeeld als adviseur die het project begeleidt, of als security manager die als vertegenwoordiger van de opdrachtgever optreedt. Ontwikkelen van een product of systeem In deze context staat een een bedrijf centraal waar innovatieve technologische devices en systemen worden ontwikkeld. In veel gevallen zal dit projectmatig en in teamverband zijn. Kenmerkend is dat aan het front van technologische mogelijkheden wordt gewerkt. De ST-er is betrokken als engineer bij ontwerp en realisatie van een technisch systeem ter verbetering van de security. Hij kan ook betrokken zijn als projectleider. Technisch beheer Binnen een organisatie is een functionaris verantwoordelijk voor het technisch beheer van de aan security gerelateerde installaties. In het geval van groot onderhoud, modificatie of uitbreiding van de installaties zal hij hierbij betrokken zijn. Onderzoek en analyse Bij het onderzoeken en analyseren van een misdaad of een terroristische aanslag worden vaak technische hulpmiddelen ingezet. In sommige gevallen zijn deze hulpmiddelen dermate geavanceerd dat het toepassen ervan specialistenwerk is. 10/120

11 Rollen van het domein ST Vanuit de hierboven geschreven contexten zijn in het beroepenveld een aantal rollen voor ST-ers te onderscheiden. De samenhang is in tabel 3.3 weergegeven. Binnen elk van de contexten is aangegeven wie verantwoordelijk zijn voor het proces en welke rollen hierbij ondersteuning bieden. Tabel 3.3: Security technology, contexten en rollen Rollen Contexten ST-adviseur ST-projectleider ST-engineer ST- beheerder inventarisatie en advies X X samenstellen en in bedrijfstellen X X X X ontwikkelen van product X X technisch beheer X X onderzoeken en analyseren ST-onderzoeker X X: verantwoordelijk X: ondersteunend De ST-adviseur De ST-adviseur voert in opdracht van burgers, bedrijven of overheid een risico-inventarisatie uit en adviseert over mogelijke maatregelen, die al dan niet technisch van aard zijn. De ST-adviseur heeft een globale rol in de security sector. Hij moet binnen een organisatie (of waar dan ook security vereist is) het probleem vast kunnen stellen. De adviseur moet in staat zijn om een analyse te maken van datgene wat beveiligd moet worden. Aan de hand van dit probleem en de analyse geeft de adviseur een advies over de verdere afhandeling van het probleem. Een planning van de implementatie en/of begroting kunnen deel uitmaken van het advies. In het geval van implementatie van technische oplossingen kan de ST-adviseur betrokken zijn bij de overdracht naar de uitvoerende partij en/of hij kan de implementatie begeleiden. De ST-adviseur dient ter vervulling van zijn rol over een behoorlijk dosis technische bagage met de focus op security te bezitten. De ST-projectleider Bij het projectmatig ontwerpen en realiseren van technische security-oplossing is de ST-projectleider verantwoordelijk voor de organisatie en sturing van het proces. Hij is direct verantwoordelijk voor het opstellen en bewaken van planning en budget. De ST-projectleider is aanspreekbaar op het projectresultaat en daarmee ook op het werk van de projectmedewerkers. De ST-projectleider kan met zijn technische achtergrond ook technische ondersteuning bieden aan projectmedewerkers of zelfs een deel van het technische werk voor zijn rekening nemen. In dat geval heeft de ST-projectleider de status van "meewerkend voorman". De ST-ontwikkelaar De ST-ontwikkelaar ontwerpt en realiseert technische security-oplossingen. Dit kan zowel gaan om het ontwikkelen van innovatieve devices als om het samenstellen van een security-installatie uit bestaande componenten en subsystemen. In het laatste geval is de ST-ontwikkelaar meestal ook betrokken bij het in bedrijf stellen van de installatie. Service en nazorg kunnen tot de verantwoordelijkheid van de ST-engineer horen. 11/120

12 De ST-beheerder De ST-beheerder is als functionaris binnen een bedrijf of organisatie verantwoordelijk voor het technisch beheer van de security-systemen. Behalve verantwoordelijkheid voor de dagelijkse gang van zaken en eventueel klein onderhoud is hij ook betrokken bij het evalueren van de doelmatigheid van de installatie (en kruist daarmee het pad van de ST-adviseur). Hij is ook betrokken bij onderhoud en modificatie van bestaande systemen en bij in bedrijf stellen van nieuwe systemen. De ST-onderzoeker De ST-onderzoeker zet zijn technische kennis en vaardigheden o.a. in bij het onderzoeken en analyseren van misdaden en terroristische aanslagen en bij het ontwikkelen van technologie ter verbetering van de security. Compexiteit van de situatie De complexiteit van een opdracht wordt in het algemeen bepaald door: meer of minder betrokkenen in het project (team + externe partijen) mate van zelfstandigheid bij het uitvoeren van de opdracht: meer of minder ondersteuning / begeleiding bestaande of nieuwe technologie nationaal of internationaal karakter van het project nieuwe of bestaande markt niet technische aspecten (sociaal, juridisch, ethisch) Met betrekking tot een ST-probleem wordt de inhoudelijke complexiteit bepaald door: de schaal van het te beveiligen object het aantal en de aard van de bedreigende factoren het aantal toe te passen technologieën de technische complexiteit In een opdracht met lage complexiteit zijn al deze factoren van te voren bekend en beperkt van omvang. Bij de hoogste graad van complexiteit zijn deze factoren van te voren nog niet bekend Vaardigheden afgestudeerde De vaardigheden van een afgestudeerde worden in het competentiegericht onderwijs, dat op de HU toegepast wordt, beschreven in competenties. Onder competentie verstaan we: het vermogen van een beroepsbeoefenaar om op een adequate manier taken uit te voeren, oplossingen te vinden en deze te realiseren in de dagelijkse beroepspraktijk. In het domein engineering staan het ontwerpen en realiseren van producten en diensten centraal. Elektrotechniek als vakgebied houdt zich binnen dit domein bezig met systemen waarin hardware en software geïntegreerd worden. ST positioneert zich binnen de opleiding op twee manieren: ST beperkt zich tot systemen met een specifiek toepassingsgebied: het voorkomen en bestrijden van criminaliteit en terrorisme. ST besteedt expliciet aandacht aan risicoinventarisatie en -advies en aan de maatschappelijke, juridische en ethische aspecten van het inzetten van technische systemen. ST richt zich op technologische toepassingen die de veiligheid van burgers, bedrijven en overheden vergroten. Het gaat daarbij om door mensen gecreëerde rampen en misdaden. Militaire toepassingen en het voorkomen en afwenden van natuurrampen en ongelukken (zoals in het verkeer en op de werkplek) behoren niet tot de kern van ST. Aan een commissie waarin alle lidstaten van de Europese Unie zijn vertegenwoordigd is gevraagd om een vooronderzoek te doen naar relevante onderwerpen op het gebied van de security. Het rapport van deze commissie vormt de basis voor een security-onderzoeksprogramma van de Europese Unie (7 e kaderprogramma). De belangrijkste aandachtspunten in dit rapport zijn:. Situation awareness and assessment Detection, Identification, Authentication, en Risk Assessment, Modelling, Impact Reduction. 12/120

13 Internationaal wordt ST als een subdomein van elektrotechniek herkend met als technische aandachtsgebieden: Sensoren en detectiesystemen, inclusief camerasystemen, Biometrie, het identificeren van personen door persoonlijke lichaamskenmerken, zoals vingerafdruk, irisscan, e.d., met technische hulpmiddelen te bepalen, Data communicatiesystemen en netwerkbeveiliging Informatiebeveiliging Werkveld en functies Vele bedrijven en instellingen zijn mogelijke werkgevers van afgestudeerde ST-ers: nationale politiediensten en onderzoeksinstellingen locale en nationale overheden adviesbureaus bedrijven op het gebied van security system integration bedrijven op het gebied van veiligheid in de gebouwde omgeving veiligheidsdiensten instellingen op het gebied van opleidingen en training bedrijven op het gebied van network security, en van information security. De samenstelling van de beroepenveldcommissie van Security Technology geeft een goede afspiegeling van deze verscheidenheid, er hebben mensen van de volgende bedrijven zitting: Arcadis, Ernst & Young, Fortress, Gemeente Utrecht, KLPD, Mactwin, Nedap, Siemens, Symantec en TNO. In de meeste organisaties zijn taken vaak divers en verdeeld over verschillende functies. Er kan onderscheid gemaakt worden tussen systeemontwikkelaars, technische adviseurs, onderzoekers en projectleiders. Zij zullen allen hun eigen perspectief op het gebied ST hebben. Een Security Technoloog moet rekening houden met een groot aantal stakeholders. De belangrijkste stakeholder is de (individuele) Nederlandse burger. Die wil zich veilig voelen als hij op straat loopt of zich in een openbaar gebouw bevindt. Denk ook bijvoorbeeld aan veiligheid in een winkelcentrum (Hoog Catherijne s avonds), een station, een luchthaven of op het werk. Het inrichten en beveiligen van de openbare ruimte is dus een belangrijk aandachtsgebied. Daarnaast treden bedrijven en overheden als stakeholder naar voren. Objecten van beveiliging zijn personen, informatie, goederen, gebouwen, installaties en infrastructuur. Het ontwerpen en realiseren van innovatieve technologische systemen staat hierbij centraal. Denk bijvoorbeeld aan Siemens, HSB en NEDAP. 2.2 Opleidingsprofiel Algemeen Het opleidingsprofiel ST kenmerkt zich door de nauwe samenwerking met bedrijven die die toonaangevnd in het security domein zijn. Deze bedrijven hebben vaak als focus Network Security, Information Security Network & Information Security, Biometrics en toegangscontrole. Zo komen de studenten in een vroeg stadium al met relevante bedrijven binnen de security sector in aanraking. Dit door excursies, gastlezingen, projecten, stages en afstuderen. 13/120

14 2.2.2 Doelstelling opleiding Het profiel ST stelt zich ten doel om studenten op te leiden tot Security Technologen die vanuit technische expertise aan de ene kant inzicht in veiligheidsrisico s hebben, en aan de andere kant een bijdrage kunnen verlenen aan de nationale en internationale uitdagingen op security gebied. Ze zijn in staat om hun technische kennis en vaardigheden in te zetten ter vergroting van de veiligheid van burgers, bedrijven en overheden om zo door de mens gecreëerde rampen en misdaden te voorkomen. Het profiel ST wil studenten een inspirerende en motiverende opleiding bieden met een duidelijk technisch perspectief, waarbij de student met veel technology in het kader van Security Technology wordt geconfronteerd en naar een goede balans tussen de technische en de niet-technische aspecten wordt gestreefd. Security Technology werkt bij de ontwikkeling en de uitvoering van het programma nauw samen met het bedrijfsleven, andere technische opleidingen aan de Hogeschool Utrecht (Elektrotechniek, Informatica, Product Design & Engineering en Mediatechnology), de opleiding Integrale Veiligheidskunde van de Hogeschool Utrecht, universiteiten en het MBO Het hbo-niveau van de opleiding De HU heeft als doel haar studenten op te leiden voor een functie op hbo-niveau en elke afgestudeerde student dient aan een groot aantal (beroeps)competenties te voldoen die zijn afgeleid van het beroepsprofiel. Om het niveau van beroepsuitoefening te bepalen worden de volgende vijf samenhangende criteria gehanteerd: - kennis en inzicht - toepassen kennis en inzicht - oordeelvorming - communicatie - leervaardigheden Security Technology ligt op het snijvlak van elektrotechniek, ICT en sociale en maatschappelijke veiligheid. De kern bestaat uit elektrotechniek: de integratie van hardware en software in technische systemen. Binnen het subdomein Security Technology zijn een aantal specifieke technische aandachtsgebieden te onderscheiden: Datacommunicatiesystemen en netwerkbeveiliging, Sensoren en detectiesystemen, inclusief camerasystemen, signaal- en beeldverwerking, Biometrie ten behoeve van identificatie, verificatie en authenticatie. Informatiebeveiliging Deze aandachtsgebieden sluiten aan bij de recente ontwikkelingen in het vakgebied In veel security systemen speelt de integratie van verschillende technieken in één systeem een rol. Deze systeemintegratie vereist bijzondere aandacht. Security Technology onderscheidt zich van de andere varianten van elektrotechniek door de ruime aandacht voor risico-inventarisatie en -advies. Bovendien spelen culturele, ethische, internationale en juridische aspecten een rol. In grote organisaties moet de afgestudeerde samenwerken met bouwkundigen, (forensische) onderzoekers en financiële experts. Daarom heeft hij onder andere vaardigheden nodig op het gebied van mondelinge en schriftelijke communicatie. Daarnaast moet de afgestudeerde zich ook in gebieden die verder van zijn eigen vakgebied liggen, eigen kunnen maken. 14/120

15 Naar aanleiding van gesprekken met een aantal bedrijven en instanties en vakdeskundigen zijn (ondersteunende) deskundigheidsgebieden genoemd: hardware: computertechniek, embedded systems, interfacing, signaalbewerking, en verwerking, beeldverwerking sensortechnologie netwerken: ethernet, TCP/IP, CANBUS, GPS, WIFI, switching, routering, netwerkbeheer. informatica: databases, JAVA, UML, object georiënteerd ontwerpen. methodieken: gestructureerd ontwerpen, system integration, standaarden, normalisatie. mens en maatschappij: anatomie, communicatie, ethiek, psychologie, criminaliteit, recht. adviesvaardigheden, risicoanalyse, risicomanagement, financieel management, projectmanagement, organisatiekunde. technisch ondersteunend:fysica, (golven e.d.), wiskunde (o.a. fourier en statistiek). studie loopbaan ontwikkeling, creatief denken Didactische uitgangspunten Alle opleidingen van Hogeschool Utrecht zijn opgebouwd volgens een competentiegericht onderwijsmodel. Een competentie is de combinatie van kennis, vaardigheden en attitudes die nodig is om een taak in een bepaalde (beroeps)context uit te oefenen. Voor het onderwijs betekent dit het volgende: Het onderwijs is gericht op het verwerven van beroepscompetenties, d.w.z. het in samenhang verwerven van kennis, vaardigheden en houdingsaspecten waarmee beroepstaken kunnen worden uitgevoerd binnen of buiten Nederland, maar altijd in een internationale context. Het leren wordt opgevat als een doelgerichte activiteit van de student; het onderwijs bevordert actief en zelfstandig leren. De docent ondersteunt en coacht het leerproces van de student en is inhoudelijk expert op een bepaald competentiegebied. Het leren vindt zoveel mogelijk plaats in realistische leeromgevingen, waarbij leertaken lijken op beroepstaken. Hierbij wordt waar wenselijk en mogelijk gebruikgemaakt van moderne media (ICT). Het onderwijs is gebaseerd op het concurrency-principe, waarbij leermomenten op de opleiding en in de beroepspraktijk elkaar wederzijds positief beïnvloeden. Het leren is een sociaal en interactief proces, studenten werken samen: met elkaar, de docent en professionals uit de praktijk. Toetsen zijn bedoeld om vast te stellen welke beheersniveau van de competenties is bereikt en de student inzicht te geven in de vorderingen in het eigen leerproces. Het onderwijs is competentiegericht, dus: de beroepsuitoefening in de beroepspraktijk staat centraal, beroepsproblemen worden in het onderwijs vertaald naar opdrachten waarin studenten realistische beroepsproducten vervaardigen en oefenen in beroepsrollen. Per competentie zijn er handelingselementen op drie niveaus: Niveau 1: De student is bereidt te leren, toont initiatief en stelt vragen. De student kan laag complexe opdrachten uitvoeren. De student leert omgaan met feedback. Niveau 2: De student leert, met behulp van begeleider, steeds meer zelfstandig te handelen en kan zijn handelen onderbouwen. De student kan steeds met hogere complexiteit uitvoeren. De student stuurt zijn eigen leren aan en vraagt gericht feedback. De student gebruikt de gekregen feedback om zich verder te ontwikkelen (op persoonlijk en professioneel vlak). Niveau 3: De student neemt overwogen beslissingen en weegt alternatieven af. De student kan hoog complexe opdrachten uitvoeren. De student neemt volledige verantwoordelijkheid voor zijn eigen ontwikkeling en werkzaamheden. De student stelt zelf prioriteiten en leren en handelen en heeft daarin een eigen identiteit als beginnend beroepsbeoefenaar in een organisatie. De student creëert voortdurend leermoment voor zichzelf en geeft aan de docent/begeleider aan welke ondersteuning hij nodig heeft en waar hij feedback op wil ontvangen. 15/120

16 De opbouw van het onderwijs volgt de ontwikkeling van de studenten in hun toenemende zelfstandigheid: van relatief eenvoudige, overzichtelijke opdrachten naar toenemende complexiteit, toenemende zicht op het beroep en de beroepsrollen en de eigen voorkeuren daarin, van intensieve begeleiding en veel contacturen naar minder intensieve begeleiding, van aanbodgestuurd met beperkte keuzemogelijkheden naar voornamelijk vraaggestuurd met ruimte keuzemogelijkheid en differentiatie, toenemende verantwoordelijkheid voor de regie door zelfsturing en zelfreflectie. In onderwijsprojecten wordt gewerkt met realistische, zo veel mogelijk externe, opdrachtgevers. Naast de prakijkvraag van de opdrachtgever is er ook aandacht voor de competentievraag van studenten en een kennisvraag vanuit de opleiding. Het didactisch model is afgeleid van de leerlijnen van De Bie en De Kleijn De propedeuse voldoet aan 3 criteria: Selecterend: studenten die een verkeerde keuze hebben gemaakt en studenten die het niveau van de opleiding niet aankunnen krijgen een negatief bindend studieadvies. Ten behoeve van het selectieproces bevat de propedeuse een scala aan technische- en niet technische vakken die een goed beeld geven van de gewenste kwaliteiten van een security-technoloog. Oriënterend: na de propedeuse (2 e jaar) moet een beperkte keuze gemaakt worden tussen een aantal beroepsrollen waarin men zich verder wil ontwikkelen. Het propedeuseprogramma bevat daartoe projecten die een beeld geven van wat de rest van de studie inhoudt. Motiverend: studenten weten aan het eind van de propedeuse dat ze de goede richting hebben gekozen. Het onderwijsprogramma bevat voldoende elementen die een directe relatie hebben met de beroepspraktijk. Daarnaast gebruiken we de propedeuse om verschillen in aanvangsniveau tussen studenten op te heffen. In het eerste deel van de opleiding worden de basiscompetenties geleerd, hier is de ruimte voor eigen profilering beperkt. Later in de opleiding wordt zelfsturing steeds meer mogelijk door onderwijsprojecten, keuze van stage en afstudeeropdracht en de vrije profileringsruimte. De vrije profileringsruimte kan verdiepend maar ook verbredend (buiten het ST-domein) zijn. De opleiding komt tegemoet aan de verschillende leerstijlen door een mix aan werkvormen aan te bieden zoals hoorcolleges, werkcolleges, zelfstudie, workshops, trainingen en projectgroepen. Het leereffect van onderwijs zit niet alleen in de uitvoering van opdrachten maar ook de terugkoppeling hierop. Studenten worden individueel beoordeeld op tevoren geëxpliciteerde beoordelingscriteria. Het onderwijs is georganiseerd als thematisch projectonderwijs, dat wil zeggen dat per semester een thema centraal staat en dat studenten in ieder semester een project rondom dat thema uitvoeren. De keuze voor thematisch projectonderwijs wordt op twee manieren gemotiveerd. Met thematisch projectonderwijs krijgen studenten in iedere onderwijsperiode een aantrekkelijke en gebalanceerde mix van werkvormen, waarbij zowel expliciete aandacht is voor het oefenen van beroepsrollen en het uitvoeren van beroepstaken in de projecten aan de ene kant en ook voor het verwerven van theorieën, denkmodellen en vaardigheden in het flankerend onderwijs aan de andere kant. De didactiek van de opleiding staat in het teken van competentiegericht onderwijs. Hierbij wordt gestreefd naar een balans tussen practicumopdrachten, theorie, trainingen en werken in het beroepenveld De opleiding kent daarmee verschillende onderwijsvormen: Theorieonderwijs: hoorcolleges, responsie- en werkcolleges en zelfstudieopdrachten. Practicumonderwijs/werkgroepbijeenkomsten: trainingen in kleine groepen (max. 16 studenten) die erop gericht zijn dat de student beroepsvaardigheden oefent. Praktijkbegeleiding: begeleiding van de praktijkperiode vanuit de opleiding en de instelling. Casus/projectonderwijs: groepsgewijze realisatie van producten of diensten, of het doen van een onderzoek in een afgebakende periode. 16/120

17 Ondersteuning van dit proces vindt plaats in de vorm van Studieloopbaanoriëntatie: door middel van ondersteuning en coaching van het binnen en buitenschoolse leren. Het didactisch model is afgeleid van de leerlijnen van De Bie en De Kleijn. In het onderwijs zijn voor het ontwikkelen van competenties langs vijf leerlijnen onderscheiden met elk hun eigen leerdynamiek. de integrale lijn: beroepsopdrachten, projecten de conceptuele lijn: kennis omzetten in conceptuele werkmodellen de vaardighedenlijn: oefenen van beroepsvaardigheden de ervarings-/reflectielijn: stage studieloopbaanlijn: POP, portfolio. De integrale leerlijn bevat met name de projecten in het thematisch projectonderwijs, daarnaast stage en afstuderen. In het technische domein is het niet altijd gemakkelijk om het onderscheid tussen concepten en vaardigheden scherp te maken. Daarmee wordt ook het onderscheid tussen de conceptuele leerlijn en de vaardigheden leerlijn minder scherp. Voor het plaatsen van curriculumdelen in een leerlijn lijkt het een vruchtbare aanpak om het uiteindelijke doel, aan het einde van de opleiding, in het oog te houden: is het curriculumdeel primair gericht op het beter worden in een professionele vaardigheid of op het systematisch verwerven van werkmodellen? De vaardighedenlijn wordt het duidelijkst zichtbaar in het leren omgaan met technische "tools". De conceptuele leerlijn bestaat uit flankerend theorie- en praktijkonderwijs. In ieder geval lijkt het zinvol om binnen de vaardighedenlijn en de conceptuele lijn een aantal lijnen te onderscheiden naar onderwerpsgebied. Deze zullen in de opleiding herkenbaar naar voren komen: de technische onderwerpen met hun opbouw van basiskennis in relatief eenvoudige situaties naar uitgebreide diepgaande kennis in meer complexe situaties. de kennis en vaardigheden die betrekking hebben op de professionele aanpak van een security probleem: projectaanpak, risicoanalyse, communicatievaardigheden en dergelijke. de maatschappelijke en persoonlijke inbedding van Security Technology: psychologie, ehtiek, recht. De basisvaardigheden die in het eerste semester worden aangeleerd op het gebied van o.a. reflectie/slb, presenteren en schriftelijk rapporteren komen later in de studie terug en vormen 10% van de studiebelasting van de semesters P2, H3, H4 en H6. In de latere semesters worden de vorderingen bijgehouden op het gebied van o.a. reflectie, presenteren en schriftelijk rapporteren en komt het resultaat in het portfolio. Gedurende de gehele opleiding is er aandacht voor studieloopbaan ontwikkeling. Voor de student is de opleiding een deel van zijn loopbaan, hij krijgt daarin begeleiding door de docenten, maar de belangrijkste rol daarin speelt hij natuurlijk zelf. 17/120

18 2.3 Inrichting opleiding Opleidingsvarianten Het onderwijs kent een (aantal) opleidingsvariant(en). Je kunt een opleiding namelijk in voltijd, deeltijd of in duaal volgen. De opleiding Security Technology wordt alleen in de voltijdse variant aangeboden. Voltijdopleiding De voltijdopleiding is een onderwijsvariant waarbij je wordt geacht 40 uur per week beschikbaar te zijn voor het onderwijs. De studenten die deze variant kiezen komen rechtstreeks van de havo, vwo of mbo (niveau 4). Honoursprogramma Dit programma richt zich op een groep geselecteerde excellente studenten (selectie op studieresultaten en motivatie vindt plaats in het tweede studiejaar) die naast hun reguliere programma een extra programma aangeboden krijgen, ontwerp- en onderzoekcasussen en een verzwaarde afstudeeropdracht. De ontwerpen onderzoekcasussen zijn actuele bedrijfsproblemen waaraan onder begeleiding van een docententeam multidisciplinair in kleine groepjes wordt gewerkt. Met het honoursprogramma wil de opleiding de ontplooiingskansen van excellente studenten op de volgende gebieden stimuleren en faciliteren: verdere professionalisering van de beroepsfunctie "ontwerpen" (rol van ontwerper, onderzoeker en experimentator) in het bijzonder toegespitst op het gebruik van hoogwaardige technologie bij de verbetering en innovatie van producten en processen; versterking van de internationale oriëntatie op de beroepsfunctie; verbeteren van de vaardigheden voor onderzoek en het uitbrengen van publicaties. De student werkt in kleine groepen. De docenten coachen, dragen kennis over, faciliteren het ontwerp- en ontwikkelproces met onder andere workshops en waar nodig werken ze zelfs mee aan het oplossen van praktijkproblemen. Het begeleidende docententeam bestaat voornamelijk uit docenten van kenniskringen (Lectoraten) die aan het instituut verbonden zijn en wordt waar nodig aangevuld door externe deskundigen (de opdrachtgever, andere bedrijven, en nationale en internationale universiteiten en/ of kennisinstituten). Door het volgen van het honoursprogramma krijgt de student een extra aantekening bij het diploma en is het mogelijk aansluitend een Master programma aan de universiteit te volgen. De toelatingseisen zijn: geen studievertraging, gemiddeld cijfer 7,5. Het honoursprogramma staat open voor alle studenten die voldoen aan de gestelde criteria. Daarnaast zal een sollicitatiegesprek tot de procedure horen. Plaatsen zijn beperkt, het oordeel van de lector is bindend. Alle informatie en regelingen met betrekking tot het Honoursprogramma zijn te vinden op 18/120

19 2.3.2 Verkorte en versnelde opleidingsroutes Een verkorte route is mogelijk doordat je vrijstellingen voor delen van het curriculum kunt krijgen. Voor meer informatie over vrijstellingen: zie paragraaf 4.2. Versneld wil zeggen dat je in een aangepast hoger tempo het onderwijs volgt (en aan het einde 240 EC in minder dan 4 jaar hebt behaald). Het opleidingsprofiel ST maakt in de studieduur geen onderscheidt tussen havo of mbo. In de praktijk blijken havo-ers ook veel moeite met de algemeen vormende vakken zoals wiskunde te hebben. Alleen krijgen de mbo-ers nog stagevrijstelling. En de vwo-ers kunnen door hun instelling en hun inventiviteit hun studieduur verkorten. De opleiding probeert de actieve studenten zo goed mogelijk te faciliteren. Tabel verkorte en versnelde opleidingsroutes per vooropleiding: 4-jarig programma (havo/vwo-route) P1 P2 H1 H2 H3 stage 3,5 jarig programma (mbo-route) H4 H5 H6 afstuderen P1 P2 H1 H2 H5 H4 H6 afstuderen Elke kolom vertegenwoordigt een semester. Met P wordt propedeuse bedoeld, met H de hoofdfase Getuigschriften Als bewijs dat je (een deel van) de opleiding hebt afgerond (Propedeuse, Ad of Bachelor), wordt door de examencommissie een diploma uitgereikt. De wettelijke term hiervoor is getuigschrift, maar omdat wij in het gangbare taalgebruik binnen de HU over diploma s spreken, zullen we in deze studiegids de term diploma gebruiken. We kennen de volgende diploma s: Het propedeutisch diploma na het behalen van het propedeutisch examen; Het bachelordiploma na het behalen van het afsluitend examen. De opleiding heeft geen Ad programma s. De voorzitter en een lid van je examencommissie ondertekenen het diploma. Aan het bachelordiploma en de Ad wordt een Internationaal Diploma Supplement (IDS) volgens het Europese model toegevoegd. Hier zijn geen kosten aan verbonden. Het IDS geeft inzicht in de aard en de inhoud van de opleiding en de behaalde studieresultaten. Dit bevordert de internationale herkenbaarheid van de opleiding en het diploma. Je ontvangt per opleiding slechts één propedeutisch en één bachelordiploma. Zie par voor de procedure voor afgifte van het diploma. Het diploma wordt in beginsel in het Nederlands opgesteld. Op jouw verzoek kan er ook een Engelstalig diploma worden verstrekt. Het Internationaal Diploma Supplement wordt altijd in het Engels opgesteld. Als je meer dan één tentamen met goed gevolg hebt afgelegd, maar je krijgt geen diploma, dan kun je de examencommissie vragen een verklaring af te geven. Daarop worden de behaalde tentamens vermeld. De verklaring wordt net als het diploma ondertekend door de voorzitter en een lid van je examencommissie Graden en titulatuur Als je een zogenaamde degree opleiding (Associate degree of Bachelor) bij de HU afrondt, krijg je een graad en mag je een titel voeren. De graad wordt namens het College van Bestuur verleend door de examencommissie. Een graad geeft het recht op het voeren van een titel. Bij een bacheloropleiding wordt de graad Bachelor en bij een Associate degree-programma wordt de graad Associate degree verleend, als je met goed gevolg het afsluitend examen hebt afgelegd. Aan de graad wordt een vermelding van het vakgebied of het beroepenveld waarop de graad betrekking heeft toegevoegd. 19/120

20 Het verlenen van de graad Bachelor geeft het recht om deze, afgekort tot B (met eventuele toevoeging) achter je eigen naam te vermelden. In plaats daarvan (dus niet in combinatie) kan je ook gebruiken: De titel ingenieur, afgekort tot ing. voorafgaand aan de naam, indien het een opleiding betreft op het gebied van landbouw en de natuurlijke omgeving of op het gebied van de techniek; Het verlenen van de graad Associate degree geeft het recht om deze, afgekort tot Ad (met eventuele toevoeging) achter je eigen naam te vermelden. Als je een diploma behaald hebt bij de opleiding Security Technology mag je de titel Bachelor of Engineering voeren (BE) Opleidingsstructuur Studiefases De opleiding bestaat uit twee studiefases, die in dit hoofdstuk verder uitgewerkt worden: de propedeutische fase en de hoofdfase. De opleiding begint met een propedeutische fase van een jaar. Deze fase sluit je af met het behalen van een propedeutisch diploma. Na de propedeuse volgt de hoofdfase van drie jaar. Deze fase sluit je af met het behalen van een bachelorsdiploma. Zie verder par.2.4 en 2.5. Wettelijke studieduur, studielast en studiepunten De studielast van de opleiding en de bijhorende cursussen wordt uitgedrukt in hele studiepunten (EC s) volgens het European Credit Transfer System (ECTS). Dit is een studiepuntensysteem om opleidingen internationaal vergelijkbaar te maken. De studielast van 1 EC komt overeen met 28 studie-(klok)uren (inclusief contacttijd). Herontwerp onderwijs Met ingang van dit schooljaar heeft het Insitute for Engineering and Design een herontwerp van haar onderwijs ingevoerd. Dit ontwerp heeft tot gevolg dat de opleidingen binnen het instituut zich duidelijker kunnen profileren. Het instituut omvat vanaf dit schooljaar drie CROHO s, te weten Elektrotechniek, Werktuigbouwkunde en Technische Bedrijfskunde Voor ieder van deze CROHO s is een nieuwe propedeuse gedefinieerd. Het in deze gids vermelde propedeuseexamenprogramma geldt daarom alleen voor studenten die in een eerder studiejaar zijn ingestroomd. Als gevolg van de invoering van deze vernieuwing worden de CROHO s IA en AOT met ingang van januari 2017 gestopt. Studenten die staan ingeschreven bij IA en / of AOT hebben uiterlijk tot en met december 2016 de tijd om de aan deze opleidingen gekoppelde diploma s te behalen. Met ingang van dit schooljaar geldt dat voor de propedeusecursussen, die vorig jaar zijn gegeven dit jaar geen lessen meer worden aangeboden. Studenten die nog propedeusecursus van het afgelopen schooljaar missen krijgen dit studiejaar twee toetskansen om deze cursussen alsnog met een voldoende af te sluiten. Mochten er na dit schooljaar nog propedeusecursussen open staan dan zullen deze vervangen worden door nieuwe cursussen van 5 EC. Keuzesemesters en differentiatieprogramma s Het minimaal aantal inschrijvingen voor eventuele keuzesemesters en differentiatieprogramma s, aangeboden door de opleidingen binnen het Institute of Engineering and Design, is vastgesteld op 12 studenten. Bij onderintekening hiervan besluit de instituutsleiding, zonder last of ruggespraak, welk(e) keuzesemester(s) / differentiatieprogramma s doorgang vinden. De reguliere bacheloropleiding duurt vier jaar. Bij de opbouw van de opleiding is een gemiddelde studielast van 60 EC s, oftewel 1680 uur, per studiejaar als uitgangspunt genomen. De totale studielast van de opleiding (onderwijs, zelfstudie en praktijktijd/stages) bedraagt dus 240 EC s. 20/120