Raadsnota. Raadsvergadering d.d.: 4 november 2013 Agenda nr: 11 Onderwerp: Oplossen financiële problematiek ZLSM. Aan de gemeenteraad,

Transcriptie

1 Raadsnota Raadsvergadering d.d.: 4 november 2013 Agenda nr: 11 Onderwerp: Oplossen financiële problematiek ZLSM Aan de gemeenteraad, 1. Doel, Samenvatting en Advies van het raadsvoorstel Eind 2012 heeft de Zuid-Limburgse Stoomtreinmaatschappij (ZLSM) bij de gemeenten en provincie aangegeven met problemen te kampen die haar in haar voortbestaan bedreigen, zoals onder andere: noodzakelijke investeringen ten gevolge van achterstallig groot onderhoud in de infrastructuur en de opstallen waardoor ook de veiligheid op termijn niet meer gegarandeerd kan worden; negatieve vooruitzichten op een sluitende exploitatie voor de komende jaren; de aankondiging van de opzegging van de huurovereenkomst van het stationsgebouw in Simpelveld per 1 augustus 2014 en (daarmee samenhangend) de aangekondigde verkoop van het stationsgebouw door de eigenaar Perron XL; Vanwege de toeristische, cultuurhistorische en economische betekenis van ZLSM voor (Zuid) Limburg hebben Gedeputeerde Staten eind vorig jaar samen met de 4 betrokken gemeenten (Kerkrade, Simpelveld, Gulpen-Witttem en Valkenburg aan de Geul) een overbruggingskrediet van 0,2 mln. aan ZLSM beschikbaar gesteld onder de voorwaarde dat de ZLSM een businesscase zou opstellen waarin de basis wordt gelegd voor een gezonde exploitatie op de lange termijn. Inmiddels is een plan uitgewerkt waardoor het voortbestaan van de ZLSM voor de lange termijn geborgd kan worden. De Provincie Limburg wordt eigenaar van de spoorweginfrastructuur met kunstwerken, overwegen en overige opstallen onroerend goed. De ZLSM voert de exploitatie uit. De totale bijdrage van de overheden bedraagt 12 miljoen euro. Hiervan draagt de Provincie 10,5 miljoen euro en de 4 gemeenten langs de lijn 1,5 miljoen euro. Vooralsnog wordt voor de periode een fonds groot onderhoud infra en opstallen gevoed met 5,175 milj oen euro ( 3,675 miljoen provinciale bijdrage en 1,5 milj oen gemeentelij ke bij drage). De Provincie is als eigenaar verantwoordelijk voor groot onderhoud. Van de 4 gemeenten langs de lijn wordt éénmalig een bedrag gevraagd van 1,5 mln. De kosten die gemoeid zijn met achterstallig en groot onderhoud aan de spoorweginfrastructuur c.a. en overige opstallen onroerend goed ná 2018, neemt Provincie Limburg in z'n geheel voor haar rekening. Wij stellen uw raad voor het voortbestaan van de ZLSM mogelijk te maken door middel van een bijdrage van ,= in de kosten van achterstallig en groot onderhoud aan de spoorweginfrastructuur c.a. en overige opstallen onroerend goed. 2. Situatie / Aanleiding / Probleem De Zuid-Limburgse Stoomtreinmaatschappij (ZLSM) is een Stichting die 25 jaar geleden is opgericht. De Stichting is mede door startsubsidies van gemeenten en provincie al bijna 20 jaar in staat gebleken om met behulp van veel vrijwilligers (ruim 200) en door middel van het exploiteren van een toeristische stoomtrein het cultureel erfgoed Miljoenenlijn en de natuurwaarden van de spoorlijnen Schin op Geul tot Kerkrade en Simpelveld tot Vetschau te behouden. De ZLSM behoort daarmee tot het DNA van de streek en is sterk verbonden met de mijnhistorie. De ZLSM is erin geslaagd om werkplaatsen en loodsen te realiseren, rollend materieel te kopen en op te knappen en een stationsgebouw in te richten voor het ontvangen van bezoekers. Evenwel is het niet mogelijk gebleken om (structureel) voldoende middelen uit de exploitatie te halen om ook (voor de lange termijn) grootschalig onderhoud van spoorweg met overwegen en kunstwerken te bekostigen Pagina 1 van 5

2 3. Relatie met bestaand beleid In december 2012 heeft ons college besloten om samen met de Provincie en de 4 trajectgemeenten de ZLSM een overbruggingskrediet beschikbaar te stellen van in totaal ,= (bij drage gemeente Valkenburg aan de Geul ,=), ter afwending van een faillissement van de ZLSM in Gewenst beleid en mogelijke opties In de ter inzage liggende bijlagen treft u de gezamenlijke notitie van de ZLSM-trajectgemeenten Oplossen financiële problematiek ZLSM aan. Voornoemde notitie draagt de bouwstenen aan voor het opheffen van de problematiek waar de ZLSM op dit moment mee kampt (achterstallig onderhoud spoorinfra, financiering groot onderhoud rollend materieel en opstallen). Wanneer Provinciale Staten en de vier trajectgemeenten met de voorgestelde oplossingsrichting instemmen, wordt daarmee de basis gelegd voor een langjarig (50 jaar) voortbestaan van de ZLSM, voor zover de ZLSM zorgt dat zij zelf ook de noodzakelijke bedrijfseconomische maatregelen treft. Het voortbestaan van ZLSM wordt mogelijk gemaakt, doordat Provincie Limburg om niet het eigendom van de spoorweginfrastructuur met kunstwerken, overwegen en overige opstallen onroerend goed overneemt, dat thans in eigendom is van de Stichting ZLSM. Doordat de kosten van achterstallig en groot onderhoud wegvallen, wordt de druk op de exploitatie van de ZLSM ontlast. Voor het wegwerken van achterstallig en groot onderhoud in de periode wordt een bedrag van 5,175 milj oen ( 3,675 milj oen provinciale bijdrage plus 1,5 milj oen gemeentelijke bijdrage) ingezet. De kosten die gemoeid zijn met achterstallig en groot onderhoud aan de spoorweginfrastructuur c.a. en overige opstallen onroerend goed ná 2018, neemt Provincie Limburg in z'n geheel voor haar rekening. Tijdens de commissie EFT d.d. 16 oktober 2013 werd aangegeven dat het persbericht van de Provincie over de nieuwe t oekomst voor de ZLSM niet geheel duidelijk was voor wat betreft de lange termijn investeringen in groot onderhoud. Wij hebben dit bij de Provincie gecheckt. In de gebruikersovereenkomst die tussen de Provincie en de ZLSM wordt afgesloten, is aangegeven dat de provincie het groot onderhoud garandeert voor onbepaalde tijd. In de samenwerkingsovereenkomst staat aangegeven dat de bijdrage van de gemeenten max 1,5 miljoen euro is. Ook in het voorstel voor Provinciale Staten is als volgt opgenomen: Bij de voorjaarnota op 14 juni jl. is dit dossier eveneens aan de orde geweest in Provinciale Staten. Provinciale Staten hebben ingestemd met het voorshands reserveren van een bedrag van 10,5 milj oen onder de voorwaarde dat definitieve besluitvorming in Provinciale Staten op basis van uitgewerkt voorstel later dit jaar dient plaat s t e vinden. De benodigde provinciale st ort ing in het fonds groot onderhoud infra en opstallen van 3,675 milj oen over de periode 2014 t ot en met 2018 wordt gefinancierd uit de middelen van de Railagenda. Subsidiescan In opdracht van de Provincie Limburg is een subsidiescan uitgevoerd. Daaruit is gebleken dat voor de infrastructurele werken nagenoeg geen subsidiemogelijkheden bestaan. Voor het rollend materieel zijn wel mogelijke subsidiebronnen naar voren gekomen. Voor dit laatste is echter de ZLSM zelf verantwoordelijk. De subsidiescan is bij de stukken ter inzage gelegd. Onze gemeente heeft tijdens de gesprekken met de Provincie en de andere gemeenten langs de lijn een aantal zaken aangegeven: 1. De bijdrage van de gemeenten is éénmalig; 2. De gemeenten zullen absoluut niet opdraaien voor eventuele exploitatietekorten van de ZLSM; 3. Onderzoek of door de investeringen in het spoor mogelijkheden ontstaan de spoorverbinding Maastricht-Aken te herstellen; Pagina 2 van 5

3 4. Probeer de gemeenten Heerlen en Maastricht hierbij te betrekken. De eerste twee punten zijn voor onze gemeente harde voorwaarden. Ten aanzien van punt 3 heeft de Provincie aangegeven de mogelijkheden binnen het totaal kader van de Euregionale treinverbindingen van en naar Zuid Limburg te bezien. Het betrekken van de gemeenten Heerlen en Maastricht is vooralsnog niet gelukt. Naar aanleiding van het verzoek van de commissie EFT zullen wij als college contacten leggen met de betrokken instanties in de regio met als doelstelling te komen tot een groter commercieel gebruik van de spoorlijn, met het ultieme doel de realisatie van de spoorlijn Maastricht Aken, waarlangs Valkenburg een belangrijk tussenstation vormt. Voor een nadere onderbouwing van dit raadsvoorstel verwijzen wij u naar de notitie van de gezamenlijk trajectgemeenten Oplossen financiële problematiek ZLSM, die u in de ter inzage liggende bijlagen aantreft. 5. Samenwerking Omdat het behoud van de ZLSM een gezamenlijk belang dient, is tussen de Provincie Limburg en de 4 trajectgemeenten gewerkt aan een gemeenschappelijke oplossing. De stuurgroep ZLSM, met een bestuurlijke afvaardiging van de Provincie Limburg en de vier trajectgemeenten, toetsen jaarlijks de door ZLSM ingediende jaarrekening. Indien hiertoe aanleiding is, worden Provinciale Staten en de 4 raden van de trajectgemeenten ingelicht. 6. Aanbestedingen N.v.t. 7. Financiën De Provincie Limburg is bereid voor het opknappen van de spoorinfrastructuur met kunstwerken, overwegen en overige opstallen onroerend goed van de ZLSM in de periode een bedrag van 3,675 milj oen beschikbaar te stellen. De kosten die gemoeid zij n met achterstallig en groot onderhoud aan de spoorweginfrastructuur c.a. en overige opstallen onroerend goed in de periode komen in z n geheel voor rekening van Provincie Limburg. Provincie Limburg stelt de bijdrage van in totaal 3,675 milj oen uitsluitend beschikbaar, als de 4 trajectgemeenten in de periode ook een financiële bijdrage leveren, zijnde in totaal 1,5 miljoen. Uitgangspunt is dat de 4 trajectgemeenten ieder een gelijke bijdrage van ,= betalen. De gemeenten Gulpen-Wittem en Simpelveld hebben binnen dit kader maatwerk afspraken gemaakt, hetgeen uiteindelijk tot de volgende verdeling heeft geresulteerd: Gemeente Valkenburg aan de Geul ,= Gemeente Kerkrade ,= Gemeente Gulpen-Wittem ,= Gemeente Simpelveld ,= Totaal gemeenten ,= Afgesproken is dat de colleges van de trajectgemeenten hun gemeenteraden uiterlijk in november 2013 zullen vragen om de door Provincie Limburg gevraagde bijdrage van in totaal 1,5 milj oen beschikbaar te stellen. Provincie Limburg stemt er voorts mee in dat de uitbetaling van de gemeentelijke bijdrage in twee gelijke termijnen wordt voldaan en wel op (uiterlijk): 1 juli 2014 (1e termijn van ,=); 1 juli 2018 (2e termijn van ,=). Pagina 3 van 5

4 Na goedkeuring door Provinciale Staten en de gemeenteraden van Valkenburg aan de Geul, Gulpen- Wittem, Simpelveld en Kerkrade, zal de voor de vier gemeenten relevante samenwerkingsovereenkomst en voor Provincie Limburg en ZLSM relevante koopovereenkomst en gebruiksovereenkomst worden ondertekend. 8. Communicatie De wijze van communicatie wordt afgestemd met de Provincie Limburg, de andere trajectgemeenten en ZLSM. Zodra definitieve besluitvorming heeft plaatsgevonden zal via een persbericht worden gecommuniceerd. Provincie Limburg is leading. 9. Afwegingen en Advies Wij stellen uw raad voor het voortbestaan van de ZLSM mogelijk te maken door middel van een bijdrage van ,= in de kosten van achterstallig en groot onderhoud aan de spoorweginfrastructuur c.a. en overige opstallen onroerend goed. De dekking van dit bedrag zal in de jaren 2014 en 2018 in de kaderbrief van het betreffende jaar verwerkt worden. Daarbij zal in eerste instantie gezocht worden naar dekking vanuit toeristischeconomische middelen. 10. Bijlagen - Gezamenlijke notit ie t raj ect gemeent en Oplossen Financiële problemat iek ZLSM - de businesscase van de ZLSM - de validatie van de businesscase van ZLSM door ZKA - de (mogelijke) bijdrage van het bedrijfsleven - het rapport van St ellwerk Invent arisat ie oplossingsricht ingen problemat iek ZLSM - de validatie van het rapport van Stellwerk adviesbureau Johan de Ruiter - rapport st icht ing Boei Onderzoek mogelij kheid overname en beheer vast goed ZLSM door Boei - subsidiescan Het college van burgemeester en wethouders van Valkenburg aan de Geul, L.T.J.M. Bongarts algemeen directeur/gemeentesecretaris Drs. M.J.A. Eurlings burgemeester Pagina 4 van 5

5 De raad van de gemeente Valkenburg aan de Geul, Gezien het voorstel van het college van burgemeester en wethouders de dato 17 september 2013; Gehoord de raadsadviescommissie Economie, Financiën en Toerisme de dato 17 oktober 2013; B e s l u i t : Aan de Provincie Limburg een bedrag van ,= beschikbaar te stellen voor een bij drage in de kosten van achterstallig en groot onderhoud aan de spoorweginfrastructuur c.a. en overige opstallen onroerend goed dat in eigendom was van de ZLSM en in eigendom is overgegaan naar de Provincie Limburg; Daarbij als voorwaarde te stellen dat de bijdrage van de gemeente éénmalig is en de gemeente absoluut niet zal opdraaien voor eventuele exploitatietekorten van de ZLSM; Dit bedrag in twee termijnen uit te betalen en wel op 1 juli 2014 en 1 juli 2018; De dekking van de termijnen in de jaren 2014 en 2018 te verwerken in de kaderbrief van de betreffende jaren. Daarbij in eerste instantie te zoeken naar dekking vanuit toeristischeconomische middelen. Aldus besloten in de openbare vergadering van de raad van 4 november De raad voornoemd, A.M. Hoeberigs griffier Drs. M.J.A. Eurlings voorzitter Agenda nr.: 11 Registratie nr.: Pagina 5 van 5