Maatschappelijke ontwikkeling Ingekomen stuk D20 (PA 18 december 2013) Programma Cultuur. Ons kenmerk VH00/

Transcriptie

1 Maatschappelijke ontwikkeling Ingekomen stuk D20 (PA 18 december 2013) Programma Cultuur Aan de gemeenteraad van Nijmegen Korte Nieuwstraat PP Nijmegen Telefoon Telefax (024) gemeente@nijmegen.nl Postbus HG Nijmegen Datum 3 december 2013 Ons kenmerk VH00/ Contactpersoon Digna Kosse Onderwerp Peer-review Datum uw brief / Doorkiesnummer (024) Geachte leden van de Raad, Op 27 juni 2012 heeft uw Raad de Kunst- en Cultuurvisie Werken in ketens ( ) vastgesteld. Bij de vaststelling werd de motie Visitatie door externen aangenomen die betrekking heeft op de peer-review. Op 19 december 2012 werd de brief Vertaalslag kunst- en cultuurvisie besproken in de kamerronde van uw vergadering. Naar aanleiding van deze bespreking hebt u op 19 februari 2013 een aanvullende brief ontvangen over de vertaalslag en de uitwerking van de Kunst- en Cultuurvisie. In deze brief werd gemeld dat u in de loop van 2013 wordt geïnformeerd over de uitwerking van peer-review. Wij informeren u nu over peer-review, waarbij we gebruik maken van een externe commissie. Hiermee beschouwen wij de motie als afgehandeld. Waarom peer-review? In haar kamerbrief cultuurstelsel schrijft de minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap dat zij andere (kwalitatieve) vormen van evaluatie wil gaan toepassen om de effecten van subsidies in beeld te brengen. Zij wil dit samen met andere overheden gaan verkennen. Ook uit het onderzoek naar de effectiviteit van subsidies komt naar voren dat er behoefte is om het kwalitatieve effect van subsidies in beeld te brengen in plaats van alleen te sturen op kwantitatieve prestaties. Tot nu toe is de prestatiesturing bij culturele instellingen vooral gericht op kwantitatieve gegevens zoals het aantal bezoekers en het aantal voorstellingen. Met de vaststelling van de Kunst- en Cultuurvisie wordt deze bestaande verantwoording aangevuld met een verantwoording waarin ook niet-kwantificeerbare gegevens worden meegenomen. Bij peer-review rapporteren externe deskundigen over de wijze waarop de culturele ketens in Nijmegen werken. De commissie concentreert zich op de samenwerking binnen de keten en de procesrol van de ketenintendant. Hierbij gaan we uit van de redenering dat betere samenwerking in de keten en meer ruimte voor de cultuurmakers een hoger maatschappelijk rendement opleveren dan alleen sturen op kwantitatieve prestaties. Hoe wordt peer-review uitgevoerd? In bijgaande notitie worden de werkwijze, de samenstelling van de commissie en de opdracht richting de commissie beschreven. De basis van de peer-review is dat externe deskundigen rapporteren over de wijze waarop de keten werkt. We schakelen een onafhankelijke commissie in om te rapporteren, maar we geven Peer-review

2 Gemeente Nijmegen Maatschappelijke ontwikkeling Programma Cultuur Vervolgvel 1 ook cultuurmakers uit de stad de gelegenheid om hun bevindingen kenbaar te maken. De peerreview levert een rapportage op over: 1. De samenwerking in de 5 ketens (Theater & Dans, Film & Media, Beeldende Kunst, Literatuur en Muziek) en de samenwerking binnen de functie Kunst- en Cultuureducatie & Amateurkunst. 2. De invulling van de procesrol door de 5 ketenintendanten (resp. Keizer Karel Podia, Lux, Museum Het Valkhof, Doornroosje en Openbare Bibliotheek Gelderland-Zuid) en de invulling van het functie-intendantschap Kunst- en Cultuureducatie & Amateurkunst door De Lindenberg. Daarnaast levert peer-review ontwikkelvoorstellen op voor het functioneren van de ketens, gebaseerd op mogelijke verbeteringen in de keten, verbetering en ontwikkeling van de procesrol als ketenintendant en best practices uit het landelijke culturele veld. In de tweede helft van 2014 vindt de eerste peer-review plaats, de zogenaamde nulmeting. In 2016 vindt een tweede, uitgebreide peer-review plaats. Bij de nulmeting wordt gekeken naar de samenwerking binnen de keten en de procesrol van de ketenintendant. Twee jaar later wordt gekeken naar hoe dit zich heeft ontwikkeld ten opzichte van de nulmeting. We onderzoeken of hierin ook een kwalitatieve rapportage over de speerpunten talentontwikkeling, excellentie en experiment kan worden opgenomen. Peer-review is nieuw in het Nijmeegse culturele veld. We gaan monitoren hoe het proces verloopt en of we tot de gewenste resultaten komen. In een later stadium kan de opdracht richting de commissie op basis van de evaluatie worden aangepast. De eindrapportage van de eerste peer-review (nulmeting) wordt in het najaar van 2014 ter kennisgeving aan uw Raad verstrekt. Hoogachtend, College van Burgemeester en Wethouders van Nijmegen, De Burgemeester, De Gemeentesecretaris, drs. H.M.F. Bruls drs. B. van der Ploeg Bijlage: notitie Peer-review Peer-review

3 Peer-review een nieuwe vorm van rapporteren in het culturele veld van Nijmegen Gemeente Nijmegen Afdeling Maatschappelijke Ontwikkeling Programma Cultuur Digna Kosse Oktober 2013

4 Inleiding Op 27 juni 2012 heeft de gemeenteraad van Nijmegen de Kunst- en Cultuurvisie Werken in ketens ( ) aangenomen. Er zijn een aantal veranderingen in gang gezet met de vaststelling van de nieuwe visie. Zo vragen we van het culturele veld om meer te gaan samenwerken. Ook passen we de verantwoordingsmethodiek aan. De prestatiesturing op het aantal bezoekers of aantal voorstellingen per jaar wordt aangevuld met een verantwoording waarin ook niet-kwantificeerbare gegevens worden meegenomen. We gaan sturen op maatschappelijk rendement van instellingen en stellen daarbij de ketenverantwoordelijkheid centraal. Hierbij gaan we uit van de redenering dat betere samenwerking in de keten en meer ruimte voor de cultuurmakers een hoger maatschappelijk rendement opleveren dan alleen sturen op concrete prestaties. Hoe ziet de huidige verantwoordingsmethodiek eruit? Het verlenen van subsidies is de bevoegdheid van het College c.q. de portefeuillehouder Cultuur op basis van de Nijmeegse Kaderverordening Subsidies (NKS). In deze verordening is opgenomen op welke wijze verantwoording moet worden afgelegd. Het verlenen van meerjarige budgetsubsidies aan de grote culturele instellingen is een bevoegdheid van de Raad. Voor deze budgetsubsidies worden prestatieafspraken gemaakt. Tussentijds en aan het einde van de budgetperiode legt de instelling verantwoording af over de gerealiseerde prestaties. Deze prestaties moeten meetbaar zijn en zijn daardoor vaak kwantitatief van aard. Het gaat dan om het aantal bezoekers, het aantal voorstellingen, het aantal voorstellingen voor een specifieke doelgroep et cetera. Ook de jaarrekening met accountantsverklaring (financiële verantwoording) en jaarverslag (inhoudelijke verantwoording) zijn onderdeel van de verantwoording. Deze worden besproken in een bestuurlijk overleg tussen de portefeuillehouder Cultuur en de directeur van de betreffende instelling. Tijdens dit bestuurlijk overleg gaat de portefeuillehouder ook in gesprek met de directeur over de invulling van het keten-intendantschap, de samenwerking binnen de keten en de ambities en realisaties van de instelling voor de speerpunten uit de cultuurvisie: talentontwikkeling, excellentie en experiment. Daarnaast komt de code Cultural Governance in deze gesprekken aan bod. Om de 4 jaar voeren we de Cultuuronderzoeken uit samen met de culturele podia. De onderzoeksresultaten geven informatie over onder andere de Nijmeegse cultuurparticipatie, de waardering van het publiek voor het cultureel aanbod en het publieksbereik. Nieuw: peer-review Als aanvulling op de bestaande verantwoordingsmethodiek gaan we in 2014 een nieuwe vorm van rapporteren toepassen binnen het culturele veld. In de cultuurvisie wordt een nieuwe vorm van visiteren genoemd: peer-review. In de motie Visitatie door externen (27 juni 2012) roept de Raad het College nadrukkelijk op om hiervoor externe partijen in te schakelen. In de Kunst- en Cultuurvisie vragen we van het Nijmeegse culturele veld om in ketens samen te werken. Er zijn 6 ketenintendanten benoemd, die een procesrol hebben als trekker van samenwerking en participatie binnen de keten. Zij zijn daarbij niet verantwoordelijk voor het functioneren van de keten in zijn geheel. De basis van de peer-review is dat externe deskundigen rapporteren over de wijze waarop de keten werkt. We schakelen een onafhankelijke commissie in om te rapporteren, maar we geven ook cultuurmakers uit de stad de gelegenheid om hun bevindingen kenbaar te maken. De peer-review levert een rapportage op over: 2

5 - De samenwerking in de 5 ketens (Theater & Dans, Film & Media, Beeldende Kunst, Literatuur en Muziek) en de samenwerking binnen de functie Kunst- en Cultuureducatie & Amateurkunst. - De invulling van de procesrol door de 5 ketenintendanten (resp. Keizer Karel Podia, Lux, Museum Het Valkhof, Doornroosje en Openbare Bibliotheek Gelderland-Zuid) en de invulling van het functie-intendantschap Kunst- en Cultuureducatie & Amateurkunst door De Lindenberg. Daarnaast levert peerreview ontwikkelvoorstellen op voor het functioneren van de ketens. Wanneer en hoe vaak vindt peer-review plaats? In de tweede helft van 2014 vindt de eerste peer-review plaats, de zogenaamde nulmeting. In 2016 vindt een tweede, uitgebreidere peer-review plaats. Daarna wordt er om de 2 jaar een peerreview uitgevoerd, afwisselend een uitgebreide review en een compacte review. Eerst wordt gekeken naar het proces en later naar wat dit heeft opgeleverd. Bij de compacte review concentreert de commissie zich op de samenwerking binnen de keten en de procesrol van de ketenintendant. Voor de uitgebreide peer-review wordt onderzocht of de opdracht aan de commissie kan worden aangevuld met de vraag om een kwalitatief oordeel over de realisatie van de speerpunten uit de cultuurvisie (talentontwikkeling, excellentie en experiment). In beide gevallen levert de peer-review ontwikkelvoorstellen op, gebaseerd op mogelijke verbeteringen in de keten, verbetering en ontwikkeling van de procesrol als ketenintendant en best practices uit het landelijke culturele veld. Opdracht richting peer-review commissie De opdracht voor de peerreview commissie kan worden onderverdeeld in 2 opdrachten. Deze opdrachten worden hieronder uitgewerkt onder A en B. A Rapportage over de samenwerking binnen de keten en de procesrol van de ketenintendant hierin. De commissie krijgt de opdracht te rapporteren over: 1. De wijze waarop er gewerkt wordt in de keten aan de producties, presentaties en educatie. 2. Welke ambities heeft de keten geformuleerd? 3. Hoe wordt er samengewerkt binnen de keten, welke samenwerkingen zijn aangegaan? Is de keten voldoende toegankelijk? 4. Waar liggen nog mogelijkheden voor samenwerking? Daarnaast wordt gerapporteerd over de wijze waarop de ketenintendant de procesrol invult. Is de gekozen invulling van de procesrol effectief? B Ontwikkelvoorstellen doen Peer-review is duidelijk iets anders dan een visitatie. Het gaat er niet om de instelling te beoordelen en af te rekenen. Aan de peer-reviewcommissie wordt daarom ook de opdracht gegeven om met voorstellen te komen voor ontwikkeling en verbetering. De peer-review moet ook iets opleveren voor de instellingen, en de ketens. De commissie doet voorstellen aan de hand van de volgende vragen: 1. Welke verbetervoorstellen zijn er voor de samenwerking binnen de keten? 2. Hoe kan de ketenintendant zijn procesrol effectiever maken? 3. Welke ideeën of voorstellen zijn er om de speerpunten uit de cultuurvisie steviger neer te zetten in de keten? Uit de opdrachten zoals omschreven onder A en B volgt een rapportage. De commissie gaat langs alle 6 intendanten. Van elke keten wordt een verslag gemaakt, welke wordt gedeeld in de respectievelijke ketenoverleggen (intendant organiseert het overleg en welke vorm dit heeft). De 3

6 reacties van de keten op het verslag worden vermeld. Of de reacties tot wijzigingen hebben geleid wordt ook vermeld. Daarna leiden de 6 verslagen tot één rapportage, die wordt overlegd aan het College van B&W van Nijmegen. Het profiel van de commissie De commissie bestaat uit 3 personen: een voorzitter, een secretaris en een inhoudelijk deskundige. Alleen de inhoudelijk deskundige verschilt per keten. De commissie wordt benoemd door het College van B&W en de keten mag een voordracht doen voor de inhoudelijk deskundige aan de hand van het opgestelde profiel. We kiezen nadrukkelijk voor een onafhankelijke commissie. Geen van de leden heeft een belang in het Nijmeegse culturele veld, of heeft banden met een Nijmeegse instelling. Zij worden gevraagd een belangenverklaring te tekenen. De commissieleden hebben grondige kennis en ervaring binnen het landelijke culturele veld. Zij weten wat er speelt en kunnen ontwikkelvoorstellen doen op basis van best practices die zij signaleren. Profiel van de voorzitter Van de voorzitter van de peer-review wordt aantoonbare kennis en ervaring met betrekking tot de landelijke culturele sector verwacht. De voorzitter signaleert nieuwe ontwikkelingen in de landelijke culturele sector en is goed op de hoogte van best practices. Verder beschikt de voorzitter over ervaring met het uitbrengen van rapporten, bij voorkeur in het culturele veld. Voorzitter is bovendien in staat om tot weloverwogen en goed gemotiveerde adviezen te komen. Daarnaast heeft de voorzitter de bereidheid zich te verdiepen in artistiek inhoudelijke en beleidsmatige aspecten van het culturele veld in Nijmegen. Tot slot beschikt de voorzitter over een goed ontwikkeld omgevingsbewustzijn en benut dit effectief in de functie. Er wordt gezocht naar een voorzitter die bereid is zich voor 4 jaar (d.w.z. 2 x peer-review) te verbinden aan deze functie. Taken voorzitter -De voorzitter geeft leiding aan het werkproces van de commissie en bevordert de samenwerking zowel binnen de commissie als tussen de commissie en de externe partijen waarmee zij te maken heeft. -Voorzitter bevordert dat er consistente en goed gemotiveerde adviezen worden uitgebracht. -In samenwerking met de secretaris draagt de voorzitter zorg voor een efficiënte en effectieve vergadering. -Voorzitter is eindverantwoordelijk voor een heldere en kernachtige rapportage. Profiel van de inhoudelijk deskundige (per keten verschillend) Van de inhoudelijk deskundige wordt een grondige kennis van- en ervaring met de ontwikkelingen binnen het vakgebied verwacht. De deskundige heeft het vermogen om tot weloverwogen adviezen te komen en is in staat hierover helder en duidelijk te communiceren. Daarnaast wordt van de deskundige verwacht dat hij/zij met nieuwe en originele ideeën komt en nieuwe benaderingen signaleert. De inhoudelijk deskundige heeft de bereidheid zich te verdiepen in de specifieke culturele keten in Nijmegen. Taken inhoudelijk deskundige -Als lid van de commissie brengt de inhoudelijk deskundige vakinhoudelijk-specifieke adviezen uit. -Deskundige doet vernieuwende voorstellen op basis van ontwikkelingen die hij/zij in het vakgebied signaleert. 4

7 Profiel van de secretaris De secretaris fungeert als contactpersoon voor alle betrokkenen bij de peer-review. Verder beschikt de secretaris over coördinerende vaardigheden en is in staat de samenhang van verschillende acties te bewaken. Van de secretaris wordt inhoudelijke kennis van het landelijke culturele veld verwacht en de bereidheid om zich in het Nijmeegse culturele veld te verdiepen. Er wordt gezocht naar een secretaris die bereid is zich voor 4 jaar (d.w.z. 2x peer-review) te verbinden aan deze functie. Taken secretaris -Coördineert de acties van de commissie en bewaakt de samenhang en planning. -Zorgt voor inhoudelijke ondersteuning van voorzitter. -Stroomlijnt informatie en draagt zorg voor correspondentie van de commissie. -Bereidt de vergaderingen en acties van de commissie voor. -Fungeert als contactpersoon voor de culturele instellingen, gemeente en cultuurmakers in Nijmegen. De peer-review commissie kan voor secretariële/administratieve werkzaamheden ambtelijke ondersteuning krijgen. Stap-voor-stap het proces om tot de peer-review rapportage te komen -De commissieleden lezen en beoordelen ten minste het functie/ketenverslag en de documenten die zij nodig achten om een beeld te krijgen over de wijze waarop de keten werkt en de samenwerking binnen de keten. -Op basis van dit beeld gaat de commissie in gesprek met de (keten)intendant en door haarzelf geselecteerde partijen in de keten. -De commissie geeft partijen uit de keten de mogelijkheid om in gesprek te gaan en kondigt deze mogelijkheid ruim van tevoren aan (minimaal 6 weken). -De commissie stelt 6 conceptrapportages op, voor elke keten één. -De conceptrapportage wordt geagendeerd in een ketenoverleg. De keten krijgt de mogelijkheid om te reageren op de rapportage. De ketenintendant krijgt separaat de mogelijkheid om te reageren op de rapportage. -De 6 conceptrapportages leiden tot één rapportage over het culturele veld in Nijmegen. -De reacties van het functie/ketenoverleg en de ketenintendant worden opgenomen in de rapportage, de commissie geeft aan tot welke wijzigingen dit wel en niet heeft geleid. -De definitieve rapportage wordt overlegd aan het College van B&W van Nijmegen. De gemeenteraad ontvangt via het College een afschrift van de rapportages. Evaluatie peer-review We experimenteren met een nieuwe vorm van visiteren in de peer-review. We gaan monitoren hoe het proces verloopt en of we tot de gewenste resultaten komen. In een later stadium kan de opdracht richting de commissie op basis van de evaluatie worden aangepast. In 2014 vindt de eerste peerreview plaats, de zgn. nulmeting. Na 2 jaar wordt er een uitgebreide peer-review gedaan. We onderzoeken of hierin ook een kwalitatieve rapportage over de speerpunten talentontwikkeling, excellentie en experiment aan bod kan komen. Financiën In de meerjarenbegroting van het programma Cultuur is voor 2014 en voor 2016 een bedrag gereserveerd van voor peer-review (deelproductnummer 61276). Uitgaande van een gemiddeld uurtarief van 100,= is er budget beschikbaar voor een tijdsinvestering van de commissie van ongeveer 67 uur per keten. 5

8 ATT7,. stadhuis, kamer 21 Politieke Avond: 27 juni 2012 Agendapunt 10: Kunst- en cultuurvisie Motie: Visitatie door externen De raad, bijeen op 27 juni 2012, Korte Nieuwstraat pp Nijmegen T (024) E fractie@pvda.nijmegen.nl w Kennisgenomen hebbende van: - het voornemen van het college uit de cultuurvisie 'Werken in ketens' om een visitatiesteisel te ontv^/ikkelen voor het beoordelen van de cultuurketens - het voornemen bij deze visitatie partijen in de directe omgeving een rol te geven Roept het college op: Bij het voorgenomen visitatiesteisel nadrukkelijk externe partijen in te schakelen en dus niet partijen in de directe omgeving. Toelichting In de cultuurvisie is de volgende passage opgenomen: 'Om ook de verantwoording op een andere manier vorm te geven, willen we de komende periode experimenteren met een onafhankelijke visitatiecommissie. Hiervoor ontwikkelen wij een systeem waarmee wij de positie van organisaties in de culturele keten kunnen beoordelen. In die visitatiesystematiek zullen de partijen in de directe omgeving een rol krijgen. De ketenvisitatie vindt een keer in de twee jaar plaats. Bevindingen uit de visitaties worden meegenomen als verbeterpunten in de meerjarige afspraken die wij met de instellingen maken. Het zijn geen accreditatievisitaties, waarin een harde koppeling bestaat tussen een positief oordeel en bekostiging, maar ze zijn gericht op het stimuleren van de keten en de rol die de diverse partijen daarin spelen.'