Naar een Ark van Noah voor onze lieveheersbeestjes?

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "Naar een Ark van Noah voor onze lieveheersbeestjes?"

Henriette de clercq
7 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 Naar een Ark van Noah voor onze lieveheersbeestjes? Impact van Aziatisch lieveheersbeestje op inheemse soorten Tim Adriaens 26 nov 2011 Heverlee Aziatisch lieveheersbeestje 1

2 Invasieve soorten zijn een belangrijke driver van biodiversiteitsverlies Huidige snelheid van uitsterven ligt hoger dan die van andere massa-extincties (= verlies van 75% van de soorten in kort tijdsbestek) in het fossiele verleden (Barnosky et al Nature) Invasieve exoten zijn de vierde belangrijkste oorzaak van uitsterven (Vié 2010, IUCN) Conventie Biologische Diversiteit en COP 10 (Nagoya): target 9 Weinig goed gedocumenteerde voorbeelden hiervan, zeker op het continent. Aziatisch lieveheersbeestje aggregeert in huizen voor overwintering clusters van verpoppende larven op muren nieuw seizoenaal indoor-allergeen Nakazawa et al JAllergyClinImmunol 2

3 overwinteringsgroepen Aziatisch lieveheersbeestje pestsoort in de wijnbouw Pickering et al Am. J. Enol. Vitic. 3

Succesvolle invasieve exoot Observations 300 250 H.

4 Succesvolle invasieve exoot Observations H. axyridis adults Native species adults Observations Harmonia axyridis : multi-voltien kan andere voedselbronnen exploiteren weinig gevoelig voor schimmels en parasitoïden sterke vraatzucht (IGP, EGP) hoge plasticiteit _1 1_2 2_1 2_2 3_1 3_2 4_1 4_2 5_1 5_2 6_1 6_2 7_1 7_2 8_1 observations 1_1 1_2 2_1 2_2 3_1 3_2 4_1 8_2 9_1 9_2 10_1 10_2 11_1 11_2 12_1 12_2 4_2 5_1 5_2 6_1 6_2 7_1 7_2 8_1 8_2 9_1 9_2 10_1 10_2 11_1 11_2 12_1 12_2 15-day period H. axyridis larvae/pupae Native species larvae/pupae observations 50 0 Adriaens et al BioControl 15-day period Aziatisch lieveheersbeestje non-target impact - intragilde predatie - extragilde predatie op andere arthropoda Koch 2003 J Insect Sc, Gilles San Martin 4

5 Verspreiding < 2001 Brown et al BioControl H. axyridis trend and distribution sampled squares H. axyridis occurence Adriaens et al Belg J Zool Adriaens et al BioControl 2001 (2) 5

6 H. axyridis trend and distribution sampled squares H. axyridis occurence 2002 (276) H. axyridis trend and distribution sampled squares H. axyridis occurence 2003 (142) 6

7 H. axyridis trend and distribution sampled squares H. axyridis occurence 2004 (282) H. axyridis trend and distribution sampled squares H. axyridis occurence 2005 (276) 7

8 H. axyridis trend and distribution sampled squares H. axyridis occurence 2006 (243) Methodologie - 1 losse waarnemingen (citizen science): Bel, GB enkel goed onderzochte km-hokken (>3 spp, 3 jaar, spp met >1000 records) inferred absences mixed-effect models Belgium Britain Total number of records (all years, all species) Total number of surveyed 1-km 2 since 1990 a Number of 1-km 2 -year combinations since Number of 1-km 2 -year combinations used for analysis b Number of 1-km 2 used for analysis b Number of 1-km 2 with Harmonia axyridis Median year of arrival a focal species only b only includes 1-km 2 with >2 focal species recorded in each of >3 years 8

9 Methodologie - 2 gedetailleerde monitoring: - Brussel (12 sites, ) - Cambridge (4 sites, ) - Zwitserland (15 sites, ) Verwerking: GLMMs met poisson error en log link met jaar gecentreerd op jaar van arrival van H. axyridis (2001 in Bel, 2004 in GB, 2006 in Zwits) als fixed effect, random effects voor site, bezoek en observatie (correctie voor overdispersie). You win some Roy et al Div Distr in press 9

10 You lose some Maris Midgley Michael Kilner Helen Roy Michael Kilner Nick Hollands Edward Bartoszewicz Roy et al Div Distr in press Trends uit losse waarnemingen 1419 and 1746 observations (1-km 2 -year combo) for Belgium and Britain resp % = percentage observaties met aanwezigheid van de soort a = intercept (logit probability at year of first introduction) Y = trend in afwezigheid van H. axyridis H = effect van H. axyridis op de trend Roy et al Div Distr in press 10

11 trend in soorten met hoge nicheoverlap [proportional occurence: number of grid cells with species x in year y / number of sampled squares year y] 3 logit occurence y = 0,6901x - 3,4722 R 2 = 0,7284 y = -0,3169x + 0,6712 R 2 = 0,8828 ADA BIP ADA DEC CAL DEC CAL QUA HAR AXY Lineair (ADA BIP) Lineair (ADA DEC) Lineair (CAL QUA) Lineair (CAL DEC) Lineair (HAR AXY) year ( ) Trends uit monitoringgegevens Britain Belgium Switzerland Species n Trend n Trend n Trend Harmonia axyridis 1824 Increasing 2651 Increasing 1344 Increasing Adalia bipunctata 931 Decreasing 689 Decreasing 293 Decreasing Total individuals (all native species) Decreasing Decreasing Decreasing Number of native species 16 Decreasing 12 Decreasing 18 Decreasing 11

12 Trends uit monitoringgegevens Roy et al Div Distr in press Trends uit monitoringgegevens 12

13 Conclusies Op nauwelijks 5 jaar tijd heeft H. axyridis alle mogelijke (half)natuurlijke ecosystemen in Europa veroverd De soort vertoont hoge graad van niche-overlap met inheemse soorten, vooral met generalistische en boombewonende soorten De toename van H. axyridis valt samen met een dramatische achteruitgang van sommige, voorheen zeer algemene soorten Patronen van achteruitgang zijn gelijkaardig in andere Europese landen (GB, Zwitserland) Deze achteruitgang is zowel op grote schaal als met gedetailleerde monitoring van lieveheersbeestjesgemeenschappen merkbaar Conclusies Gevolgen van deze invasie op andere biota (bvb gaasvliegen, vlinders) zijn onbekend Snelle achteruitgang van deze belangrijke gilde bladluiseters kan belangrijke gevolgen hebben voor het natuurlijk plaagreducerend vermogen van ecosystemen 13

14 Conclusie Aziatisch lieveheersbeestje is een invasieve exoot die bijdraagt aan biotische homogenisatie en een onacceptabele bedreiging van de biodiversiteit Biologische bestrijding is een essentieel onderdeel van een duurzame landbouw maar soms is de lijn tussen een succesvolle biologische bestrijder en een invasieve soort erg dun 1 cm Roy & Wajnberg 2008 Thankies duizenden vrijwilligers Helen Roy, Nick Isaac, Marc Kenis, Thierry Onkelinx, Gilles San Martin, Peter Brown, Louis Hautier, Remy Poland, David Roy, Richard Comont, René Eschen, Robert Frost, Renate Zindel, Johan Van Vlaenderen, Oldřich Nedved, Hans Peter Ravn, Jean-Claude Gregoire, Jean-Christophe de Biseau, Dirk Maes 14

Vergelijkbare documenten

RISICO'S EN REGULERING VAN BIOLOGISCHE GEWASBESCHERMING. Patrick DE CLERCQ

RISICO'S EN REGULERING VAN BIOLOGISCHE GEWASBESCHERMING Patrick DE CLERCQ Laboratorium voor Agrozoölogie Vakgroep Gewasbescherming Faculteit Bio-ingenieurswetenschappen Universiteit Gent EXOTEN IN DE BIOLOGISCHE