De Universele Verklaring tot Exoot

Transcriptie

1 De Universele Verklaring tot Exoot Roelf Pot P Waarom zo n verklaring? P Wat verklaren anderen? P Hoe verklaar ik de verschillen? P Voorstel

2 Aanleiding P Behoefte aan uitspraak over sommige soorten: is het een exoot of niet? P We hebben een soortenlijst en diverse daarvan staan nu als potentieel, erkend, maar wat betekent dat? P We hebben toch een definitie? P De definitie blijkt niet te werken...

3 Definitie WEW subgoep exoten - 25 oktober 2002 Een exoot is een soort die zich heeft gevestigd waar deze voordien niet voorkwam door of vanwege het wegvallen van dispersiebarrières.

4 Definitie LNV beleidnota invasieve exoten 2007 Onder een exoot wordt verstaan een soort die ons land vanuit het natuurlijke verspreidingsgebied door menselijk handelen heeft bereikt en zich sindsdien heeft gevestigd Soorten die als gevolg van klimaatveranderingen Nederland vanuit de ons omringende landen bereiken, vallen niet onder deze definitie.

5 Definitie Wikipedia Een exoot is een organisme dat zich heeft gevestigd in een land waar het oorspronkelijk niet vandaan komt. P de soort moet direct of indirect door de mens zijn ingevoerd. P de soort moet na 1492 zijn ingevoerd P de soort moet zich minstens 3 generaties lang zonder menselijke hulp voortplanten

6 Aspecten P Plaats: van elders... naar nieuw gebied P Tijd: sinds kort (jaren, generaties) P Barrière: waarom niet eerder? P Vestigen: ingeburgerd P Vector: door... (mens, klimaat, evolutie, toeval) P Snelheid: invasief? P Probleem: economisch of natuur

7 Definitie WEW subgoep exoten - 25 oktober 2002 Een exoot is een soort die zich heeft gevestigd waar deze voordien niet voorkwam door of vanwege het wegvallen van dispersiebarrières.

8 Definitie WEW subgoep exoten - 25 oktober 2002 Een exoot is een soort die zich heeft gevestigd waar deze voordien niet voorkwam door of vanwege het wegvallen van dispersiebarrières. Niet: sinds wanneer, hoe snel, door wie, of het een probleem is Impliciet vaak wel: vector mens, wel probleem

9 Definitie LNV beleidnota invasieve exoten 2007 Onder een exoot wordt verstaan een soort die ons land vanuit het natuurlijke verspreidingsgebied door menselijk handelen heeft bereikt en zich sindsdien heeft gevestigd Soorten die als gevolg van klimaatveranderingen Nederland vanuit de ons omringende landen bereiken, vallen niet onder deze definitie.

10 Definitie LNV beleidnota invasieve exoten 2007 Onder een exoot wordt verstaan een soort die ons land vanuit het natuurlijke verspreidingsgebied door menselijk handelen heeft bereikt en zich sindsdien heeft gevestigd Klimaatverandering is geen menselijk handelen! Impliciet: barrière opgeheven door mensen Niet: sinds wanneer, hoe snel, of het een probleem is (impliciet natuurlijk wel)

11 Definitie Wikipedia Een exoot is een organisme dat zich heeft gevestigd in een land waar het oorspronkelijk niet vandaan komt. P de soort moet direct of indirect door de mens zijn ingevoerd. P de soort moet na 1492 zijn ingevoerd P de soort moet zich minstens 3 generaties lang zonder menselijke hulp voortplanten

12 Definitie Wikipedia Een exoot is een organisme dat zich heeft gevestigd in een land waar het oorspronkelijk niet vandaan komt. P de soort moet direct of indirect door de mens zijn ingevoerd. P de soort moet na 1492 zijn ingevoerd P de soort moet zich minstens 3 generaties lang zonder menselijke hulp voortplanten

13 Definitie Wikipedia Een exoot is een organisme dat zich heeft gevestigd in een land waar het oorspronkelijk niet vandaan komt. P direct of indirect door de mens P na 1492 P minstens 3 generaties Niet: barrière (impliciet wel), probleem

14 Waarom een definitie? Verschillende interesses / belangen verklaren de verschillen P Beleid Kunnen we een schadelijke soort stoppen? Vector menselijk handelen als aanknopingspunt P Beheerder Kunnen we de schade beperken? Probleem compenseren P Wetenschapper Waardoor gedraagt een soort zich ineens zo? Barrière, snelheid, probleem, vector

15 Conclusie Een uitgebreide definitie beperkt het aantal soorten dat tot exoot wordt verklaard Wisselende groepen zijn daar ongelukkig mee Daarom gebruikt iedereen zijn eigen definitie Een universele exotenlijst is dan onmogelijk

16 Voorstel voor de exotenlijst Een exoot is een soort die in Nederland tot voor kort niet voorkwam en nu wel per soort aangeven: oorspronkelijk verspreidingsgebied dispersiebarrières nieuw verspreidingsgebied (NL, regio, NOAC) jaar van aankomst snelheid van verspreiden na hoeveel tijd gevestigd (dwaalgast?) vector probleem oplossingen

17 Dus Wat blijft er over waar iedereen wat mee kan? Alle recent nieuwe soorten in Nederland worden automatisch tot exoot verklaard Wie iets wil met de lijst van soorten moet zelf een selectie maken op criteria die categoriseerbaar zijn Die criteria moeten er dan wel zijn ingevuld

18 Criteria voor elke soort bekend P Vector: mens / klimaat / evolutie / onbekend Specificatie van meest voorkomende vector P Sinds: jaartal P Herkomst: buurlanden / europa / verder P Barrière: bergrug / waterscheiding / zee /.. P Vestigingsplaats: Nederland / lokaal Specificatie lokaal

19 P Probleem: economisch Specificatie In geld uit te drukken P Probleem: natuur Specificatie ISEIA P Risico analyse Waar het echt om gaat lastiger te categoriseren criteria P Bestrijding Specificatie mogelijkheden en succes

20 Risico-analyse Ontleend aan ISEIA P Ernst Verspreidingsnelheid (0,1,2,3) Waarde van habitat van vestiging (0,1,2,3) Effect op inheems soorten (1,2,3) Effect op ecosysteem (+/- 1,2,3) P Omvang Eerste aankomst (1) Geisoleerde populatie(s) (2) Regionaal gevestigd (3) Wijd verspreid (4)

21 Risico-analyse (2) Economie P Ernst Landbouwschade (0,1,2,3) Infrastructurele schade (0,1,2,3) Humane gezondheidsschade (1,2,3) P Kosten en baten Jaarlijkse economische kosten ( ) Verlies (winst) biodiversiteit (-) Bestrijdingskosten ( ) Opbrengsten ( )

22 Universele Verklaring tot Exoot Alle nieuwe soorten zijn exoten In het woord nieuw zit alleen een plaats-aspect en een tijd-aspect Het zijn de ingeintroduceerde, invasieve, probleem-gevende exoten waar we speciale aandacht aan besteden Van de andere weten we het vaak (nog) niet of ze aan deze kriteria voldoen en daarom kunnen we ze beter niet negeren.

23 Neogobius kessleri Kesslers grondel - 8 september 2007