Opzet van de presentatie. Beleidscontext Team Invasieve Exoten Risicoanalyses Maatregelen Water gerelateerde projecten Juridische vragen Afsluiting

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Opzet van de presentatie. Beleidscontext Team Invasieve Exoten Risicoanalyses Maatregelen Water gerelateerde projecten Juridische vragen Afsluiting"

Transcriptie

1

2 Opzet van de presentatie Beleidscontext Team Invasieve Exoten Risicoanalyses Maatregelen Water gerelateerde projecten Juridische vragen Afsluiting 2

3 En wat doet het Team Invasieve Exoten? Wiebe TIE bestaat uit: Wiebe Lammers (teamcoördinator) Tom van der Have José Vos José Tom Bestaat sinds 2009 Onderdeel van de Nieuwe VWA 3

4 Biodiversiteitsverdrag (1992) (Convention on Biological Diversity) Artikel 8h: ontwikkel beleid om de introductie van soorten die inheemse soorten of ecosystemen kunnen bedreigen te voorkomen. Beleidsnota Invasieve Exoten LNV, 2007 EU Strategy on Invasive Alien Species, 2008 Team Invasieve Exoten 2009 Uitwerken EU beleid, 2010 en verder 4

5 Team Invasieve Exoten Focust zich op exoten die: - door menselijk handelen binnenkomen; - een bedreiging kunnen vormen voor de biodiversiteit (en volksgezondheid, veiligheid en economie) Nieuwe soorten die Nederland zelfstandig binnenkomen door bijvoorbeeld klimaatverandering vallen niet onder deze definitie 5

6 Rol van TIE in de beleidscyclus Beleidscyclus 6

7 7 TIE: - Signaleringsnetwerk - Monitoring

8 8 TIE: - Risicoanalyse - Advies aan LNV

9 9 Ministerie van LNV: - Directie Natuur, Landschap en Platteland

10 10 TIE: - Acties in gang zetten - Communicatiecampagnes - Kennisuitwisseling met water- en terreinbeheerders

11 11 Handhaving wet- en regelgeving met name door de Nieuwe VWA

12 12 TIE: - Monitoring effectiviteit maatregelen

13 TIE Minister van LNV TIE e.a. TIE TIE Nieuwe VWA 13

14 Deskundigennetwerk en vele anderen 14

15 Team Invasieve Exoten Onderdelen risicoanalyse: Risico-assessment - risico van binnenkomst - risico van vestiging - risico van verspreiding - potentiële impact Risico-management - identificatie (kosten)effectieve managementopties Nog in ontwikkeling (Radboud Universiteit) 15

16 Team invasieve exoten Risico-management: 3 beleidsopties Preventie Vroegtijdige ontdekking + uitroeiing Beheersing Het invasieve exotenbeleid (LNV) richt zich primair op 1. Preventie 2. Uitroeiing van kleine populaties Water- en terreinbeheerders verantwoordelijk voor beheersing 16

17 Populatie-omvang v. waarnemingen v. maatregelen Invasion easy to notice hard to fight Population size Invasiveness not easy to notice but easy to fight Met gerichte waarnemingen moment van ontdekken vervroegen (signaleringsproject) 17 Time

18 Wanneer gaan we exoten bestrijden? Als de exoten een reële dreiging vormen voor inheemse soorten Als maatregelen technisch, maatschappelijk en financieel haalbaar zijn Als negatieve bijeffecten van bestrijden acceptabel zijn (b.v. milieuvervuiling door bestrijding met pesticiden) 18

19 Een greep uit watergerelateerde projecten Budget 1 miljoen (inclusief stafkosten) 19

20 Signalering Signaleringsproject Invasieve Exoten Uitvoering door: Doel: - Enthousiasmeren vrijwilligers; - Vroegtijdige ontdekking nieuwe exoten. 20

21 Een greep uit lopende projecten Inventarisatie grondels in grote rivieren en geulen Habitat inrichting ter bescherming van inheemse soort Plus risicoanalyse 21

22 Een greep uit lopende projecten Italiaanse kamsalamander Triturus carnifex: Quickscan risicoanalyse Risico op vestiging en op voortplanting hoog Risico op hybridisatie met rode lijst kamsalamander hoog 22 advies

23 Uitheemse rivierkreeften Risicoanalyse -> advies Verspreidingsonderzoek (Stichting EIS) 23

24 Juridische context Exoten zijn een relatief jong onderwerp Bijvoorbeeld: Mag op rivierkreeften gevist worden? Inheemse en uitheemse soorten in Flora- en faunawet en Visserijwet Betrokken bij KRW (en KRM) 24

25 Input vanuit netwerk Bijvoorbeeld: Vispassages Herinrichting, natuurvriendelijke oevers Inrichting t.b.v. inheemse soorten Tips nieuwe probleemsoorten Behoefte aan uitwisseling beleidsplannen of kennis van en tussen waterschappen / terreinbeheerders j.h.vos@minlnv.nl / Bedankt voor uw aandacht 25

6/4/2010. Beleidscyclus. Opzet van de presentatie. En wat doet het Team Invasieve Exoten? Wiebe TIE bestaat uit: José Tom. Team Invasieve Exoten

6/4/2010. Beleidscyclus. Opzet van de presentatie. En wat doet het Team Invasieve Exoten? Wiebe TIE bestaat uit: José Tom. Team Invasieve Exoten Opzet van de presentatie Beleidscontext Risicoanalyses Maatregelen Water gerelateerde projecten Juridische vragen Afsluiting 2 En wat doet het? Wiebe TIE bestaat uit: Biodiversiteitsverdrag (1992) (Convention

Nadere informatie

Coördinerend Orgaan Invasieve Exoten (COIE)

Coördinerend Orgaan Invasieve Exoten (COIE) Coördinerend Orgaan Invasieve Exoten (COIE) Wiebe Lammers Kwartiermaker COIE Ministerie van LNV / Plantenziektenkundige Dienst j.w.lammers@minlnv.nl Tel: 0317 496 646 13 december 2007 Inhoudsopgave 1.

Nadere informatie

planten voor planten en plantengemeenschappen

planten voor planten en plantengemeenschappen Formele beoordeling van risico s s van planten voor planten en plantengemeenschappen Johan van Valkenburg en Ton Rotteveel Plantenziektenkundige Dienst Wageningen g 11 december 2008 Inhoud Internationale

Nadere informatie

het Nederlandse invasieveexotenbeleid

het Nederlandse invasieveexotenbeleid ALV zoogdiervereniging VZZ 18 april 2009 het Nederlandse invasieveexotenbeleid Edo Knegtering (Directie Natuur, Landschap en Platteland i.o.) Exotenbeleid Nederlands exotenbeleid vroeger recent Nederlands

Nadere informatie

Toepassingsmogelijkheden van edna voor het opsporen van invasieve exoten. Jeroen van Delft & Jelger Herder Driebergen - Zeist, 14 juni 2017

Toepassingsmogelijkheden van edna voor het opsporen van invasieve exoten. Jeroen van Delft & Jelger Herder Driebergen - Zeist, 14 juni 2017 Toepassingsmogelijkheden van edna voor het opsporen van invasieve exoten Jeroen van Delft & Jelger Herder Driebergen - Zeist, 14 juni 2017 Wat is een exoot? Exoot = plant, dier, micro-organisme of schimmel

Nadere informatie

Bestrijding Invasieve wateren oeverplanten

Bestrijding Invasieve wateren oeverplanten Bestrijding Invasieve wateren oeverplanten wet- en regelgeving 2 mei 2014 Doel presentatie: Inzicht nieuwe/aankomende wet- en regelgeving m.b.t. aanpak invasieve water- en oeverplanten Inzicht nieuwe/aankomende

Nadere informatie

Studiedag Rivierkreeft: Exoot uit de sloot. Jeffrey Samuels

Studiedag Rivierkreeft: Exoot uit de sloot. Jeffrey Samuels Studiedag Rivierkreeft: Exoot uit de sloot Jeffrey Samuels 14-11-2018 Kreeftenproblematiek bij Waterschap Brabantse Delta Wat ga ik vertellen? Waar wij als WSBD tegen aanlopen als het om invasieve (uitheems)

Nadere informatie

Beleidsnota Invasieve exoten

Beleidsnota Invasieve exoten Beleidsnota Invasieve exoten Leeswijzer Eerst wordt de aanleiding van de ontwikkeling van exotenbeleid besproken: globalisering, internationale afspraken en het ontbreken van Nederlands beleid om schade

Nadere informatie

Plaag/risico analyses en habitatgebruik van exoten in de grote rivier

Plaag/risico analyses en habitatgebruik van exoten in de grote rivier Aantal soorten Inhoud presentatie Plaag/risico analyses en habitatgebruik van exoten in de grote rivier Habitatgebruik & trendontwikkeling in de grote Actuele verspreiding & Ecologie Risico s voor inheemse

Nadere informatie

titel Opbouw Vis, exoten en KRW Visexoten en achtergrond MWTL 2008 Visexoten in Nederland Oorzaken

titel Opbouw Vis, exoten en KRW Visexoten en achtergrond MWTL 2008 Visexoten in Nederland Oorzaken Opbouw Vis, exoten en KRW visexoten- achtergrond en ecologie KRW-maatlatten en visexoten andere exoten (rivierkreeften) en vis signalering nieuwe visexoten Themadag exoten en de KRW 10 dec 09 Willie van

Nadere informatie

De Universele Verklaring tot Exoot

De Universele Verklaring tot Exoot De Universele Verklaring tot Exoot Roelf Pot P Waarom zo n verklaring? P Wat verklaren anderen? P Hoe verklaar ik de verschillen? P Voorstel Aanleiding P Behoefte aan uitspraak over sommige soorten: is

Nadere informatie

Invasieve exoten in de tuin. KNPV Najaarsbijeenkomst, 22 november 2018

Invasieve exoten in de tuin. KNPV Najaarsbijeenkomst, 22 november 2018 Invasieve exoten in de tuin KNPV Najaarsbijeenkomst, 22 november 2018 In de media 2 Invasieve exoten (definitie) dieren, planten en micro-organismen die door menselijk handelen in een nieuw gebied terechtkomen

Nadere informatie

CONVENANT WATERPLANTEN. Partijen: A De Minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit, handelend als bestuursorgaan, hierna LNV ;

CONVENANT WATERPLANTEN. Partijen: A De Minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit, handelend als bestuursorgaan, hierna LNV ; CONVENANT WATERPLANTEN Partijen: A De Minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit, handelend als bestuursorgaan, hierna LNV ; B De Unie van Waterschappen, te s Gravenhage, namens alle Waterschappen;

Nadere informatie

Plaag/risico analyses en habitatgebruik van exoten in de grote rivier

Plaag/risico analyses en habitatgebruik van exoten in de grote rivier Plaag/risico analyses en habitatgebruik van exoten in de grote rivier Frank Spikmans RAVON I.s.m: Nils van Kessel - Natuurbalans Inhoud presentatie Exotische vissen in Nederland Habitatgebruik & trendontwikkeling

Nadere informatie

What s s in a name? Een overzicht van. de verschillende definities van exoot. exotenbeleid in Nederland, Duitsland en België

What s s in a name? Een overzicht van. de verschillende definities van exoot. exotenbeleid in Nederland, Duitsland en België What s s in a name? Een overzicht van de verschillende definities van exotenbeleid in Nederland, Duitsland en België Wasbeerhond (Nyctereutes procyonoides) Inleiding Afstudeeronderzoek Onderzoeksvragen

Nadere informatie

Monitoring Nut en noodzaak van het in beeld brengen en houden van exoten. Baudewijn Odé en Jeroen van Zuidam

Monitoring Nut en noodzaak van het in beeld brengen en houden van exoten. Baudewijn Odé en Jeroen van Zuidam Monitoring Nut en noodzaak van het in beeld brengen en houden van exoten Baudewijn Odé en Jeroen van Zuidam Bedekt oppervlak Bestrijdingskosten Het probleem van exoten Soort afwezig Vestiging voorkomen!

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2007 2008 26 407 Biodiversiteit Nr. 27 BRIEF VAN DE MINISTER VAN LANDBOUW, NATUUR EN VOEDSELKWALITEIT Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Nadere informatie

Beleidsnota Invasieve exoten

Beleidsnota Invasieve exoten Beleidsnota Invasieve exoten Leeswijzer Eerst wordt de aanleiding van de ontwikkeling van exotenbeleid besproken: globalisering, internationale afspraken en het ontbreken van specifiek Nederlands beleid

Nadere informatie

Lezing waterschap en exoten bestrijding

Lezing waterschap en exoten bestrijding Lezing waterschap en exoten bestrijding -Wie -Waarom -Wat -Hoe 20 mei 2017 Jeff Samuels, afd.kennis & Advies Samenwerken! Bestrijding van invasieve exoten vraagt om: Een gezamenlijke aanpak! Het maken

Nadere informatie

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814.

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. STAATSCOURANT Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Nr. 11341 21 juli 2010 Convenant waterplanten 23 februari 2010 Nr. NLP/2010/1031 Partijen: A De Minister van Landbouw, Natuur

Nadere informatie

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA DEN HAAG

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA DEN HAAG > Retouradres Postbus 20401 2500 EK Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA DEN HAAG Bezoekadres Bezuidenhoutseweg 73 2594 AC Den Haag Postadres Postbus 20401

Nadere informatie

RISICO'S EN REGULERING VAN BIOLOGISCHE GEWASBESCHERMING. Patrick DE CLERCQ

RISICO'S EN REGULERING VAN BIOLOGISCHE GEWASBESCHERMING. Patrick DE CLERCQ RISICO'S EN REGULERING VAN BIOLOGISCHE GEWASBESCHERMING Patrick DE CLERCQ Laboratorium voor Agrozoölogie Vakgroep Gewasbescherming Faculteit Bio-ingenieurswetenschappen Universiteit Gent EXOTEN IN DE BIOLOGISCHE

Nadere informatie

Natuurbescherming VS Wet natuurbescherming. Aanpak exoten niet mogelijk Janneke van der Loop

Natuurbescherming VS Wet natuurbescherming. Aanpak exoten niet mogelijk Janneke van der Loop Natuurbescherming VS Wet natuurbescherming Aanpak exoten niet mogelijk Janneke van der Loop Overheidsadvies exoten Meld waarnemingen: Waarnemingen kunnen helpen deze schadelijke exoten snel op te sporen.

Nadere informatie

Brabantbrede aanpak Exoten en plaagsoorten. 6 mei 2014 Bart Brugmans, waterschap Aa en Maas Amersfoort

Brabantbrede aanpak Exoten en plaagsoorten. 6 mei 2014 Bart Brugmans, waterschap Aa en Maas Amersfoort Brabantbrede aanpak Exoten en plaagsoorten 6 mei 2014 Bart Brugmans, waterschap Aa en Maas Amersfoort Aanleiding Brabantbrede samenwerking Interreg project Invasieve exoten (2009-2012) Partners o.a. Waterschap

Nadere informatie

Exoten in zoetwater: vissen

Exoten in zoetwater: vissen Indicator 7 juli 2009 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. Het aantal soorten vissen dat zich

Nadere informatie

Exoten in zoetwater: vissen

Exoten in zoetwater: vissen Indicator 23 september 2011 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. Het aantal soorten vissen

Nadere informatie

P R O V I N C I A A L B L A D

P R O V I N C I A A L B L A D P R O V I N C I A A L B L A D V A N /,0%85* 2003 *HGHSXWHHUGH6WDWHQYDQ/LPEXUJ JHOHWRSKHWEHSDDOGHLQDUWLNHOYDQGH)ORUDHQIDXQDZHWHQGH5HJHOLQJ EHKHHUHQVFKDGHEHVWULMGLQJGLHUHQVWFUWQU JHOHWRSGHRSVHSWHPEHUYDVWJHVWHOGH%HOHLGVQRWD8LWYRHULQJ)ORUDHQ

Nadere informatie

Exoten in mondiale waterwegen: oorzaken en gevolgen

Exoten in mondiale waterwegen: oorzaken en gevolgen Exoten in mondiale waterwegen: oorzaken en gevolgen Rob Leuven i.s.m. Gerard van de Velde Rob Lenders Lezing Vissennetwerk 3 juni 2010 Instituut voor Water en Wetland Research Radboud Universiteit Nijmegen

Nadere informatie

Gloednieuwe Europese verordening invasieve uitheemse soorten. Wat betekent dit op het terrein? Myriam Dumortier Europese Commissie DG Milieu

Gloednieuwe Europese verordening invasieve uitheemse soorten. Wat betekent dit op het terrein? Myriam Dumortier Europese Commissie DG Milieu Gloednieuwe Europese verordening invasieve uitheemse soorten Wat betekent dit op het terrein? Myriam Dumortier Europese Commissie DG Milieu ANKONA-ontmoetingsdag Antwerpen, 14 februari 2015 Invasieve uitheemse

Nadere informatie

Invasieve exotische kreeften in het beheergebied van waterschap Rivierenland

Invasieve exotische kreeften in het beheergebied van waterschap Rivierenland Invasieve exotische kreeften in het beheergebied van waterschap Rivierenland Verkenning van effecten, risico s en mogelijke aanpak Pim Lemmers (i.s.m. Ronald Gylstra, Ben Crombaghs en Rob Leuven) 14 november

Nadere informatie

Themadag Exoten, 2 december

Themadag Exoten, 2 december OPENHEID maakt KWETSBAAR Rob Leewis NCB Naturalis OF BIOLOGISCHE WEERSTAND??? STEL JEZELF OPEN OP EN JE WORDT KWETSBAAR CONCLUSIE: DAT MOET JE DUS ALLEEN DOEN ALS JE STERK (WEERBAAR) BENT Themadag Werkgroep

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2015 2016 22 112 Nieuwe Commissievoorstellen en initiatieven van de lidstaten van de Europese Unie Nr. 2113 BRIEF VAN DE MINISTER VAN BUITENLANDSE ZAKEN

Nadere informatie

Enquete over invasieve Exoten (Invasive Aliens). Graag uw aandacht en hulp gevraagd. Thursday, 22 March 2012 12:01

Enquete over invasieve Exoten (Invasive Aliens). Graag uw aandacht en hulp gevraagd. Thursday, 22 March 2012 12:01 De Europese commissie gaat er van uit dat vreemde exotische (niet inheemse) planten en diersoorten schadelijk kunnen zijn voor het plaatselijke ecologische evenwicht in Europa. Dit is in bepaalde gevallen

Nadere informatie

Invasieve Exoten Werkplan 2013

Invasieve Exoten Werkplan 2013 Invasieve Exoten Werkplan 2013 Bureau Risicobeoordeling en Onderzoeksprogrammering (Team Invasieve Exoten) en de Divisie Landbouw & Natuur Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit Utrecht Invasieve Exoten

Nadere informatie

Presentatie Decentralisaties voor gemeenteraad 23 juni 2014

Presentatie Decentralisaties voor gemeenteraad 23 juni 2014 Presentatie Decentralisaties voor gemeenteraad 23 juni 2014 Themabijeenkomsten raad 3 D s Aanleiding 3 bijeenkomsten voor de hele raad 1. Juni: Risico s en meicirculaire 2. Augustus: Uitleg over de toegang,

Nadere informatie

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814.

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. STAATSCOURANT Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Nr. 53909 7 oktober 2016 Regeling van de Staatssecretaris van Economische Zaken van 5 oktober 2016, nr. WJZ/16091743, houdende

Nadere informatie

Perzische berenklauw Heracleum persicum

Perzische berenklauw Heracleum persicum Perzische berenklauw Heracleum persicum Algemene opmerkingen: Noot 1: De soorten Fallopia japonica, F. x bohemica en F. sachalinensis hebben veel overeenkomsten en deze soorten zijn in het verleden vaak

Nadere informatie

Notitie ZOOGDIERVERENIGING INZAKE EXOTISCHE ZOOGDIEREN IN NEDERLAND. (Op basis van een advies van de Commissie Exoten)

Notitie ZOOGDIERVERENIGING INZAKE EXOTISCHE ZOOGDIEREN IN NEDERLAND. (Op basis van een advies van de Commissie Exoten) Notitie ZOOGDIERVERENIGING INZAKE EOTISCHE ZOOGDIEREN IN NEDERLAND (Op basis van een advies van de Commissie Exoten) Arnhem 2010 Rapportage 1. Aanleiding De Zoogdiervereniging wordt bij de uitvoering van

Nadere informatie

Biodiversiteit in Vlaanderen: de cijfers

Biodiversiteit in Vlaanderen: de cijfers Biodiversiteit in Vlaanderen: de cijfers Myriam Dumortier Natuurrapport www.natuurindicatoren.be www.nara.be www.inbo.be Haalt Vlaanderen de 2010-doelstelling? Biodiversiteit Verstoringen/bedreigingen

Nadere informatie

Nils van Kessel/ Frank Spikmans Plaag risico analyse van exoten in de grote rivieren

Nils van Kessel/ Frank Spikmans Plaag risico analyse van exoten in de grote rivieren Workshop Exotische vissen verspreiding, oorzaken, effecten en mogelijke maatregelen Na een korte introductie van Joop Bongers (directeur Sportvisserij Nederland) introduceren dagvoorzitters Willie van

Nadere informatie

Invasieve exoten: Japanse duizendknoop. Rotterdam, 7 november 2017

Invasieve exoten: Japanse duizendknoop. Rotterdam, 7 november 2017 Invasieve exoten: Japanse duizendknoop Rotterdam, 7 november 2017 Inhoud presentatie Invasieve exoten, wat zijn dat? Voorbeeld: Japanse duizendknoop Regelgeving Hoe nu verder? Invasieve exoten dieren,

Nadere informatie

Belgisch Biodiversiteits Platforum

Belgisch Biodiversiteits Platforum Belgisch Biodiversiteits Platforum Sonia Vanderhoeven Etienne Branquart [HET HARMONIA INFORMATIESYSTEEM EN HET ISEIA PROTOCOL] Verklarend document voor het Life + Project AlterIAS Oktober 2010 Algemene

Nadere informatie

Bestrijding exoten. Wettelijke mogelijkheden als gevolg van de wijzigingen aan het Soortenbesluit. Kenniscentrum HVV

Bestrijding exoten. Wettelijke mogelijkheden als gevolg van de wijzigingen aan het Soortenbesluit. Kenniscentrum HVV Bestrijding exoten Wettelijke mogelijkheden als gevolg van de wijzigingen aan het Soortenbesluit Kenniscentrum HVV Inhoud 1. Besluitvorming: kader en geschiedenis 2. Tijdskader 3. Met welke middelen? 4.

Nadere informatie

Exoten, een beleidsgeschiedenis. Ton Rotteveel

Exoten, een beleidsgeschiedenis. Ton Rotteveel Exoten, een beleidsgeschiedenis Ton Rotteveel Exoten Wat is een exoot? Een voor ons land nieuw organisme dat hier niet op eigen kracht kon komen. Al 4000-6000 jaar geleden: akkerbouwonkruiden naar West-

Nadere informatie

http://ec.europa.eu/environment/consultations/invasive_aliens.htm

http://ec.europa.eu/environment/consultations/invasive_aliens.htm The European Commission has just launched a Consultation on a dedicated legislative instrument on invasive alien species. If you wish to take part in this then please complete the questionnaire which can

Nadere informatie

Provinciaal blad van Noord-Brabant

Provinciaal blad van Noord-Brabant Provinciaal blad van Noord-Brabant ISSN: 0920-1408 Onderwerp Schriftelijke vragen inzake afhandeling statenvragen van de fractie van de PVV aangaande het onderhandelingsakkoord decentralisatie natuur Bijlage(n)

Nadere informatie

WAT VAN VER KOMT, IS NIET ALTIJD

WAT VAN VER KOMT, IS NIET ALTIJD 24 INVASIEVE EXOTEN IN ONS WATER WAT VAN VER KOMT, IS NIET ALTIJD Ja, het aantal invasieve exoten in onze wateren neemt toe. Met alle gevolgen van dien. De komst van deze nietinheemse planten en dieren

Nadere informatie

Neobiota (exoten) in de Waddenzee. Samenvatting.

Neobiota (exoten) in de Waddenzee. Samenvatting. Neobiota (exoten) in de Waddenzee. Samenvatting. Op de 11e Trilaterale Waddenzee regeringsconferentie (Sylt, Duitsland, maart 2011) hebben de drie Waddenzee landen besloten een gezamenlijke strategie voor

Nadere informatie

Bescherming van zoogdieren Versie 6 maart 2019 Jan Buys (vz) en Piet Bergers (directeur) 1. Aanleiding en doel

Bescherming van zoogdieren Versie 6 maart 2019 Jan Buys (vz) en Piet Bergers (directeur) 1. Aanleiding en doel Bescherming van zoogdieren Versie 6 maart 2019 Jan Buys (vz) en Piet Bergers (directeur) 0. Status notitie Definitief concept na verwerking van de input van de volgende werkgroepen: Calutra, Werkgroep

Nadere informatie

NATUUR EN BIODIVERSITEIT

NATUUR EN BIODIVERSITEIT NATUUR EN BIODIVERSITEIT Wat hebt u eraan? Biodiversiteit is de verscheidenheid van leven op onze planeet. Het is het fundament van ons welzijn en de economie. We zijn van de natuur afhankelijk voor ons

Nadere informatie

Wat vertellen modellen ons over de kans op invasiesucces?

Wat vertellen modellen ons over de kans op invasiesucces? Wat vertellen modellen ons over de kans op invasiesucces? Patsy Haccou, Theoretische Biologie Themadag Risico-analyse en risicomanagement van exoten Rotterdam, 11 december 2008 1 Aspecten van invasie risico

Nadere informatie

nr. 820 van TINNE ROMBOUTS datum: 20 juli 2016 aan JOKE SCHAUVLIEGE Invasieve exoten - Bestrijding

nr. 820 van TINNE ROMBOUTS datum: 20 juli 2016 aan JOKE SCHAUVLIEGE Invasieve exoten - Bestrijding SCHRIFTELIJKE VRAAG nr. 820 van TINNE ROMBOUTS datum: 20 juli 2016 aan JOKE SCHAUVLIEGE VLAAMS MINISTER VAN OMGEVING, NATUUR EN LANDBOUW Invasieve exoten - Bestrijding Invasieve exotische dier- en plantensoorten

Nadere informatie

Orientatieavond VBC-Veluwe 7 oktober 2010. Andre Nooteboom (heemraad)

Orientatieavond VBC-Veluwe 7 oktober 2010. Andre Nooteboom (heemraad) Orientatieavond VBC-Veluwe 7 oktober 2010 Andre Nooteboom (heemraad) Doelstellingen avond Elkaar meenemen in oprichtingsproces VBC-Veluwe Zorgen voor draagvlak en enthousiasme Kennis en informatie overdracht

Nadere informatie

Steenuil en ontheffingsaanvragen van de Flora- en faunawet. Martijn van Opijnen (Dienst Regelingen) Wouter van Heusden (Dienst Landelijk Gebied)

Steenuil en ontheffingsaanvragen van de Flora- en faunawet. Martijn van Opijnen (Dienst Regelingen) Wouter van Heusden (Dienst Landelijk Gebied) Steenuil en ontheffingsaanvragen van de Flora- en faunawet Martijn van Opijnen (Dienst Regelingen) Wouter van Heusden (Dienst Landelijk Gebied) 5 november 2011 Wat doen DR en DLG Dienst Regelingen is namens

Nadere informatie

INDICATOR : INVASIEVE UITHEEMSE SOORTEN

INDICATOR : INVASIEVE UITHEEMSE SOORTEN Methodologische fiche INDICATOR : INVASIEVE UITHEEMSE SOORTEN THEMA : BIODIVERSITEIT 1. BELANG VAN DE INDICATOR EN ELEMENTEN VOOR INTERPRETATIE Vraag achter de indicator : Exotische soorten zijn door het

Nadere informatie

GEDELEGEERDE VERORDENING (EU) 2018/968 VAN DE COMMISSIE

GEDELEGEERDE VERORDENING (EU) 2018/968 VAN DE COMMISSIE 10.7.2018 L 174/5 GEDELEGEERDE VERORDENING (EU) 2018/968 VAN DE COMMISSIE van 30 april 2018 tot aanvulling van Verordening (EU) nr. 1143/2014 van het Europees Parlement en de Raad wat betreft risicobeoordelingen

Nadere informatie

Soort? Risico? Grijze eekhoorn Vector parapokkenvirus. Soort? Hammerheaded fruitbat Vector Ebola virus. Soort? Risico?

Soort? Risico? Grijze eekhoorn Vector parapokkenvirus. Soort? Hammerheaded fruitbat Vector Ebola virus. Soort? Risico? Hammerheaded fruitbat Vector Ebola virus Grijze eekhoorn Vector parapokkenvirus (Elke gelijkenis met bestaande personen berust op puur toeval ) Siberische grondeekhoorn Reservoir Borrelia burgdorferi Halsbandparkiet

Nadere informatie

Golden mussel Limnoperna fortunei

Golden mussel Limnoperna fortunei Golden mussel Limnoperna fortunei Algemene opmerkingen: Noot 1: De horizonscan van Matthews et al. (2014) is gebaseerd op risicoscores uit het buitenland (is geen specifieke risicobeoordeling voor Nederland

Nadere informatie

Enquête EU invasieve exoten

Enquête EU invasieve exoten Enquête EU invasieve exoten Beste vogelliefhebber, DE EUROPESE COMMISSIE gaat er van uit dat vreemde exotische (niet inheemse) planten en diersoorten schadelijk kunnen zijn voor het plaatselijke ecologische

Nadere informatie

Openbare raadpleging in het kader van de "fitness check" van de EU-natuurwetgeving (vogel- en habitatrichtlijn)

Openbare raadpleging in het kader van de fitness check van de EU-natuurwetgeving (vogel- en habitatrichtlijn) Openbare raadpleging in het kader van de "fitness check" van de EU-natuurwetgeving (vogel- en habitatrichtlijn) Over u Uw naam of de naam van uw organisatie: Geen censuur op natuur! Mogen wij uw bijdrage

Nadere informatie

Japanse duizendknoop Fallopia japonica

Japanse duizendknoop Fallopia japonica panse duizendknoop Fallopia japonica Algemene opmerkingen: Noot 1: De soorten Fallopia japonica, F. x bohemica en F. sachalinensis hebben veel overeenkomsten en deze soorten zijn in het verleden vaak door

Nadere informatie

Boheemse duizendknoop Fallopia x bohemica

Boheemse duizendknoop Fallopia x bohemica Boheemse duizendknoop Fallopia x bohemica Algemene opmerkingen: Noot 1: De soorten Fallopia japonica, F. x bohemica en F. sachalinensis hebben veel overeenkomsten en deze soorten zijn in het verleden vaak

Nadere informatie

Nieuwsbrief 18 van RAVON Afdeling Utrecht Maart 2015

Nieuwsbrief 18 van RAVON Afdeling Utrecht Maart 2015 Nieuwsbrief 18 van RAVON Afdeling Utrecht Maart 2015 Contactpersoon RAVON Utrecht Wim de Wild wim.de.wild@ziggo.nl tel. 030-6963771 RAVON Utrecht verstuurt onregelmatig een nieuwsbrief naar de RAVON waarnemers

Nadere informatie

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten Generaal Postbus EA 's-gravenhage. Geachte Voorzitter,

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten Generaal Postbus EA 's-gravenhage. Geachte Voorzitter, Directie Natuur De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten Generaal Postbus 20018 2500 EA 's-gravenhage uw brief van uw kenmerk ons kenmerk datum 16 mei 2007 07-LNV-B-35 DN. 2007/1421 23 mei 2007 onderwerp

Nadere informatie

maken bekend dat in hun vergadering van 1 juli 2003 is vastgesteld hetgeen volgt:

maken bekend dat in hun vergadering van 1 juli 2003 is vastgesteld hetgeen volgt: provinciaal blad nr. 30 ISSN: 0920-1092 V A N D E P R O V I N C I E G R O N I N G E N 9 juli 2003 Besluit van Gedeputeerde Staten der provincie Groningen van 1 juli 2003, nr. 2003-11149, afdeling LG, tot

Nadere informatie

Kwetsbaarheid van watertypen binnen de Nederlandse zoete en zoute wateren voor exoten

Kwetsbaarheid van watertypen binnen de Nederlandse zoete en zoute wateren voor exoten Kwetsbaarheid van watertypen binnen de Nederlandse zoete en zoute wateren voor exoten Arjan Gittenberger GiMaRIS Marine Research, Inventory, & Strategy solutions Stichting ANEMOON in samenwerking met TPS,

Nadere informatie

Verslag Themadag Werkgroep Exoten 13 december 2007 Probleemveroorzakende exoten in diverse sectoren

Verslag Themadag Werkgroep Exoten 13 december 2007 Probleemveroorzakende exoten in diverse sectoren Verslag Themadag Werkgroep Exoten 13 december 2007 Probleemveroorzakende exoten in diverse sectoren In de gezamenlijke Werkgroep Exoten van de NecoV (Nederlands-Vlaamse Ecologische Vereniging) en de WEW

Nadere informatie

Naar chemievrij beheer van de openbare ruimte in Nederland?

Naar chemievrij beheer van de openbare ruimte in Nederland? Naar chemievrij beheer van de openbare ruimte in Nederland? Studiedag PAN-Europe Brussel 8 juni 2015 ing. M.J. (Rien) Klippel sr. Beleidsmedewerker Emissies T 088-2461355 M 06-53734538 e rien.klippel@scheldestromen.nl

Nadere informatie

Klimaatverandering en het verschuiven van soorten in Europa. Rob Bugter

Klimaatverandering en het verschuiven van soorten in Europa. Rob Bugter Klimaatverandering en het verschuiven van soorten in Europa Rob Bugter Ons klimaat verandert. Uit: De toestand van het Klimaat in Nederland 2008. KNMI. .. en dat heeft consequenties. Science 333, 1024

Nadere informatie

Strategy: a perspective

Strategy: a perspective 1 The Belgian National Climate Change Adaptation Strategy: a perspective CLIMAR Workshop, 25 mei 2011 Yannick Ghelen FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu Dienst Klimaatverandering

Nadere informatie

De Wet natuurbescherming

De Wet natuurbescherming Consequenties voor gemeenten De Wet natuurbescherming Omgevingsdienst West-Holland, Leiden, 28-1-2016 Wim Heijligers m.m.v. Vincent Wisgerhof Opbouw presentatie 1. Natuurbeschermingswetgeving; bescherming

Nadere informatie

Wat betekent de nieuwe norm voor (Persoonlijk) Leiderschap? Ton Dijkzeul

Wat betekent de nieuwe norm voor (Persoonlijk) Leiderschap? Ton Dijkzeul Wat betekent de nieuwe norm voor (Persoonlijk) Leiderschap? Ton Dijkzeul Agenda Even voorstellen ISO en (Persoonlijk) Leiderschap Externe issues voor strategie Het waarom van organisaties Van strategie

Nadere informatie

Omgaan met exoten. een controversiële en beladen discussie. Gerard Oostermeijer

Omgaan met exoten. een controversiële en beladen discussie. Gerard Oostermeijer Omgaan met exoten een controversiële en beladen discussie Gerard Oostermeijer Ecologische effecten van exoten Positief soortenrijkdom bloemenrijkdom grote hoeveelheden voedsel - nectar en stuifmeel voor

Nadere informatie

30 jaar CITES Sonja Van Tichelen European Regional Director. 3 maart 2014

30 jaar CITES Sonja Van Tichelen European Regional Director. 3 maart 2014 30 jaar CITES Sonja Van Tichelen European Regional Director 3 maart 2014 1. Een woordje over IFAW 2. Belang van CITES voor de bescherming van soorten 3. Laten CITES en de EU de ijsberen in de kou staan?

Nadere informatie

We#elijke regels voor levende bijvangst 3jdens vang- of visac3viteiten

We#elijke regels voor levende bijvangst 3jdens vang- of visac3viteiten We#elijke regels voor levende bijvangst 3jdens vang- of visac3viteiten José Vos (S)ch)ng Kenniscentrum Dierplagen), Ronald Gylstra (Waterschap Rivierenland) Bij hun dagelijkse werkzaamheden treffen vissers

Nadere informatie

Beweging van zeezoogdieren in de Noordzee

Beweging van zeezoogdieren in de Noordzee Beweging van zeezoogdieren in de Noordzee Geert Aarts In samenwerking met Sophie Brasseur, Roger Kirkwood, Peter Reijnders, Steve Geelhoed, Meike Scheidat en vele anderen... Waarom bewegen? Geert Aarts

Nadere informatie

10 juli 2018 Documentnummer : , LGW Nummer 33/2018

10 juli 2018 Documentnummer : , LGW Nummer 33/2018 v o o r d r a c h t 10 juli 2018 Documentnummer : 2018-037289, LGW Nummer 33/2018 Dossiernummer : K1896 Voordracht van Gedeputeerde Staten aan Provinciale Staten van Groningen ter vaststelling van de beleidsnotitie

Nadere informatie

WORKSHOP DUURZAAM BEHEER VAN DE NOORDZEE

WORKSHOP DUURZAAM BEHEER VAN DE NOORDZEE Noordzeedagen Vlissingen, 2 oktober 2015 ARCADIS EN STICHTING TOEKOMSTBEELD DER TECHNIEK WORKSHOP DUURZAAM BEHEER VAN DE NOORDZEE NU EN IN DE TOEKOMST WELKOM! Eline van Onselen Stéphanie IJff Philip Drontmann

Nadere informatie

TOEKOMST VAN HET MUSKUSRATTENBEHEER IN NEDERLAND DE MOGELIJKHEDEN ONDERZOCHT (BIJLAGE) Hetty Klavers, Patrick Poelmann/Dolf Moerkens, Henk Post

TOEKOMST VAN HET MUSKUSRATTENBEHEER IN NEDERLAND DE MOGELIJKHEDEN ONDERZOCHT (BIJLAGE) Hetty Klavers, Patrick Poelmann/Dolf Moerkens, Henk Post Bijlage LV Agendapunt.. TOEKOMST VAN HET MUSKUSRATTENBEHEER IN NEDERLAND DE MOGELIJKHEDEN ONDERZOCHT (BIJLAGE) Hetty Klavers, Patrick Poelmann/Dolf Moerkens, Henk Post BESSLUITSTUK GEVRAAGD BESLUIT 1.

Nadere informatie

Invasieve exoten algemene inleiding

Invasieve exoten algemene inleiding Invasieve exoten algemene inleiding Wilfred Reinhold platform Stop invasieve exoten www.invasieve-exoten.nl www.tijgermug.info www.twitter.com/invasieveexoten www.facebook.com/wilfred.reinhold 1 Opbouw

Nadere informatie

Lessen uit de studiedag en praktische tips van de wetenschappers. Ivan Nijs (UA) & sprekers van de wetenschappelijke studiedag

Lessen uit de studiedag en praktische tips van de wetenschappers. Ivan Nijs (UA) & sprekers van de wetenschappelijke studiedag Lessen uit de studiedag en praktische tips van de wetenschappers Ivan Nijs (UA) & sprekers van de wetenschappelijke studiedag Studiedag = finale workshop van het project INPLANBEL (2003-2006), 2006), Federaal

Nadere informatie

NOTITIE UITVOERINGSKADER WET NATUURBESCHERMING

NOTITIE UITVOERINGSKADER WET NATUURBESCHERMING Bijlage bij Statenbrief zaaknr 2017-003940. NOTITIE UITVOERINGSKADER WET NATUURBESCHERMING 1 Aanleiding en doel Uw Staten hebben de Wet natuurbescherming (Wnb) op 1 januari 2017 beleidsneutraal ingevoerd.

Nadere informatie

Een visie op de sportvisserij, de visstand en het visserijbeheer op de grote rivieren

Een visie op de sportvisserij, de visstand en het visserijbeheer op de grote rivieren Een visie op de sportvisserij, de visstand en het visserijbeheer op de grote rivieren Presentatie Visie Zilveren Stromen Programma: 14:30 Opening 14:35 Op weg naar Zilveren Stromen 14:40 Inhoudelijke toelichting

Nadere informatie

GEÏNTEGREERDE GEWASBESCHERMING IN DE WITLOOFTEELT INLEIDING EN WETGEVEND KADER

GEÏNTEGREERDE GEWASBESCHERMING IN DE WITLOOFTEELT INLEIDING EN WETGEVEND KADER GEÏNTEGREERDE GEWASBESCHERMING IN DE WITLOOFTEELT INLEIDING EN WETGEVEND KADER Marleen Mertens Afdeling Duurzame Landbouwontwikkeling (ADLO) INVLOED VAN GEWASBESCHERMINGSMIDDELEN Positieve effecten: Bijdrage

Nadere informatie

omgevingsdienst HAAGLANDEN

omgevingsdienst HAAGLANDEN Zaaknummer Ons Kenmerk Datum 00475418 ODH-2017-00019545 2 ^ APR. 2018 omgevingsdienst Bezoekadres Zuid-Hollandplein 1 2596 AW Den Haag Postadres Postbus 14060 2501 GB Den Haag T (070) 21 899 02 E vergunnlngen@odh.nl

Nadere informatie

Analyse edna Italiaanse kamsalamander 2013

Analyse edna Italiaanse kamsalamander 2013 Analyse edna Italiaanse kamsalamander 2013 REPTIELEN AMFIBIEËN VISSEN ONDERZOEK NEDERLAND Analyse edna Italiaanse kamsalamander 2013 Een rapportage van RAVON in opdracht van De Nederlandse Voedsel en

Nadere informatie

Niet-inheemse vissen in Vlaanderen

Niet-inheemse vissen in Vlaanderen Niet-inheemse vissen in Vlaanderen Verspreiding, trends, effecten en maatregelen Hugo Verreycken Vissennetwerk 3 juni 2010 - Bilthoven Overzicht Voorkomen en verspreiding Trends Impact Maatregelen Voorkomen

Nadere informatie

Naam emailadres@natuurlijkezaken.nl. Een nieuw merk voor de zakelijke diensten

Naam emailadres@natuurlijkezaken.nl. Een nieuw merk voor de zakelijke diensten Naam emailadres@natuurlijkezaken.nl Een nieuw merk voor de zakelijke diensten Even voorstellen Wat is Natuurlijke Zaken? Een nieuw merk voor de zakelijke diensten van Landschap Noord-Holland Samenvoeging

Nadere informatie

Een beleidsevaluatie voorbereiden - ervaringen vanuit de OVAM

Een beleidsevaluatie voorbereiden - ervaringen vanuit de OVAM Een beleidsevaluatie voorbereiden - ervaringen vanuit de OVAM Ann Braekevelt - projectleider 1 Agendavorming Maatschappelijke issues Selectie en structurering van beleidsproblemen Uitgangssituaties autonome

Nadere informatie

Amerikaanse kreeft Homarus americanus

Amerikaanse kreeft Homarus americanus Amerikaanse kreeft Homarus americanus Algemene opmerkingen: Noot 1: Naamgeving: Nomenclatuur WoRMS (http://www.marinespecies.org/) overgenomen. Noot 2: Een aantal maal komen exoten gerelateerde pathogenen

Nadere informatie

Startsymposium Aanpak invasieve exoten samen kom je verder! VVM Bureau, 17 juni 2016 Een impressie

Startsymposium Aanpak invasieve exoten samen kom je verder! VVM Bureau, 17 juni 2016 Een impressie Startsymposium Aanpak invasieve exoten samen kom je verder! VVM Bureau, 17 juni 2016 Een impressie Dit verslag geeft een impressie van het startsymposium Aanpak invasieve exoten, dat het netwerk van milieuprofessionals

Nadere informatie

Invasieve uitheemse planten in het beheer

Invasieve uitheemse planten in het beheer Invasieve uitheemse planten in het beheer Casper de Groot september 2011 Aanleiding project Keuze voor zes soorten: Japanse duizendknoop, reuzenberenklauw, reuzenbalsemien, Amerikaanse vogelkers, rododendron

Nadere informatie

Jaarverslag. Commissie dierlijke bijproducten (CoABP) Deel FOD

Jaarverslag. Commissie dierlijke bijproducten (CoABP) Deel FOD Jaarverslag Commissie dierlijke bijproducten (CoABP) 2009 Deel FOD 1 Inhoud Federale staat: FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu... 3 1. Voorstelling FOD... 3 2. Projecten

Nadere informatie

Rendement van schone rivierennetwerken. Joost Barendrecht (IVN) & Marjan Poortinga (RWS)

Rendement van schone rivierennetwerken. Joost Barendrecht (IVN) & Marjan Poortinga (RWS) Rendement van schone rivierennetwerken Joost Barendrecht (IVN) & Marjan Poortinga (RWS) 26 november 2018 1 Welkom Doel: Kennisdelen & enthousiasmeren Agenda: Film Schoon schip maken Presentatie Schone

Nadere informatie

Europese richtlijn overstromingsrisico s (ROR) Overstromingsrisico s in plannen en op de kaart

Europese richtlijn overstromingsrisico s (ROR) Overstromingsrisico s in plannen en op de kaart Europese richtlijn overstromingsrisico s (ROR) Overstromingsrisico s in plannen en op de kaart Europese richtlijn overstromingsrisico s Overstromingsrisico s in plannen en op de kaart Richtlijn overstromingsrisico

Nadere informatie

De otter en de bever zijn terug!

De otter en de bever zijn terug! De otter en de bever zijn terug! Ook in Noord-Holland? Hans Bekker Voorzitter Calutra Haarlem 16 november 2018 Met dank aan Hugh Jansman (WUR) en Vilmar Dijkstra (Zoogdiervereniging) Otter: Bever: vis

Nadere informatie

Invasieve plantensoorten zijn in de laatste decennia sterk toegenomen in Nederland

Invasieve plantensoorten zijn in de laatste decennia sterk toegenomen in Nederland Invasieve plantensoorten zijn in de laatste decennia sterk toegenomen in Nederland Indicator 5 januari 2017 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met

Nadere informatie

redactionele bijdrage en ogen aan exoten onderzoek en -beheer 42 Wettelijke haken

redactionele bijdrage en ogen aan exoten onderzoek en -beheer 42 Wettelijke haken redactionele bijdrage JFf 2012 42 redactionele bijdrage 42 Wettelijke haken en ogen aan exoten onderzoek en -beheer Martijn Schiphouwer 1, Rob Leuven 2, Jeroen van Delft 3 en Frank Spikmans 4 Bij de opzet

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2014 2015 33 348 Regels ter bescherming van de natuur (Wet natuurbescherming) Nr. 10 TWEEDE NOTA VAN WIJZIGING Ontvangen 15 december 2014 Het voorstel van

Nadere informatie

Exoten. Inhoud. 8/12/ Roeselare. Bram D hondt Agentschap voor Natuur en Bos Regionaal Overleg Milieu Prov. West-Vlaanderen

Exoten. Inhoud. 8/12/ Roeselare. Bram D hondt Agentschap voor Natuur en Bos Regionaal Overleg Milieu Prov. West-Vlaanderen Exoten Bram D hondt Agentschap voor Natuur en Bos Regionaal Overleg Milieu Prov. West-Vlaanderen 2016-12-08 Inhoud Inleiding Aanpak Wetgeving Uitvoering 1 Inleiding exoten = invasieve, uitheemse soorten

Nadere informatie