Beweging van zeezoogdieren in de Noordzee
|
|
- Philomena Bosmans
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Beweging van zeezoogdieren in de Noordzee Geert Aarts In samenwerking met Sophie Brasseur, Roger Kirkwood, Peter Reijnders, Steve Geelhoed, Meike Scheidat en vele anderen...
2 Waarom bewegen? Geert Aarts
3 De (Noord)zee is dynamisch! En ook de organismen die erin leven Ben Burville
4 Presentatie: Consequenties dierbeweging 1. Rekolonisatie grijze zeehonden 2. Virus verspreiding bij gewone zeehonden 3. Bruinvissen in Nederlandse wateren 4. Effect beweging op impact assesments
5 1. Rekolonisatie grijze zeehonden Geert Aarts
6 Grijze zeehond voorkomen NL tot 1500 Bronze tijdperk Middeleeuwen Ratio gewone zeehond/grijze zeehond (Nagenoeg) verdwenen 0 Reijnders et al. 1995, Biological Conservation 71: p
7 Rekolonisatie rond
8 f animals Number of animals Exponentieel groeiende populatie Estimated Dutch population size (all ages) Estimated pup production Pup counts a Year b Expected molt count excluding visitors M olt counts used for model fitting Remaining molt counts Brasseur et al. 2015, Marine Mammal Science 31 (2), p
9 Hoe kwamen ze hier?
10 Dwaalgasten?
11 Dwaalgasten?
12 Verspreiding gezenderde dieren
13 Verspreiding gezenderde dieren
14 Sophie Brasseur
15 f animals Number of animals Exponentieel groeiende populatie ~35% van dieren zijn import Estimated Dutch population size (all ages) Estimated pup production Pup counts a Year Expected molt count excluding visitors M olt counts used for model fitting Remaining molt counts b
16 Grootste aantal Engelschehoek zeehonden Sophie Brasseur
17 Number of animals Number of animals Number of animals Waarom zijn ze weer terug na 500 jaar? Estimated Dutch population size (all ages) Estimated pup production Pup counts a Expected molt count excluding visitors - Bron populatie M olt counts used for model (Seal fitting Remaining molt counts protection act 1914 in UK) - Geschikt gebied om te vestigen - Beweging van dieren Year b Year Expected summer count excluding visitors Summer counts c
18 2. Verspreiding PDV virus gewone zeehond
19 Verspreiding PDV 1988 Härkönen et al Dis Aquat Org 68:
20 Verspreiding PDV 2002 Härkönen et al Dis Aquat Org 68:
21 Wanneer is de volgende?
22 3. Bruinvissen in Nederlandse Noordzee Geert Aarts
23 Na tientallen jaren van afwezigheid Zeetrektel waarnemingen ( Groei vooral door immigratie
24 30-80 duizend bruinvissen in NL Noordzee Geelhoed et al Lutra 56 (1): 45-57
25 Gevolgd door jaarlijkse fluctuatie
26 Als ze komen, kunnen ze ook gaan
27 Als ze komen, kunnen ze ook gaan Kennis van beweging relevant voor beleid
28 4. Beweging en blootstelling onderwatergeluid Explosies ( ) Geluidsniveau (SEL) Bruinvis dichtheid Sertlek and Ainslie (2014) & von Benda-Beckmann et al. in press
29 Impact assessment Voor iedere explosie een schatting maken van aantal dieren blootgesteld... maar je kunt ze niet bij elkaar op tellen
30 Effect beweging op # dieren met PTS of TTS... begrip dierbeweging nodig om cumulatieve effecten geluid te bepalen
31 Consequenties dierbeweging 1. Rekolonisatie 2. Verspreiding ziektes 3. Variatie in dichtheden 4. Bepaling impact menselijke activiteiten
32 Conclusie Dierbewegingen sturend voor natuurlijke processen EN mate van beinvloeding door menselijke activiteiten
33 Een blik in de toekomst
34 Een Leren blik van in terrestrische de toekomst systemen Zwemsnelheden kunnen gebruikt worden als: - parameters in PCOD-achtige modellen - referentie waardes voor bepalen van extreem vluchtgedrag
35 Een blik in de toekomst Bedreiging: versnippering van (zee)landschap, beperking bewegingsvrijheid? De zee biedt kansen: Beschikbaarheid van geschikt habitat kan uiteindelijk leiden tot recolonisatie
36 Met dank aan Financiering: Post-doc: NWO (ZKO-grant), RWS, NOGEPA & IRO Zeehonden en bruinvis surveys, veldwerk Richel/Griend: Ministerie EZ Zenderdata: Eneco en Gemini Iedereen die geholpen heeft bij het veldwerk Wadden Unit voor alle ondersteuning in het veld En bedankt voor het luisteren! Geert Aarts
Wind op Zee: Effecten van onderwatergeluid? Christ de Jong
Wind op Zee: Christ de Jong Mogelijke effekten van onderwatergeluid op zeeleven Verstoring van gedrag: Geluid is hét middel voor orientatie en communicatie Stress Gehoorbeschadiging: Temporary Threshold
Nadere informatie1 ONDERWERP AANVRAAG PROCEDURE WETTELIJK KADER... 2
Inhoudelijke overwegingen Directoraat-generaal Agro en Bijlage nummer 1 Horend bij kenmerk 17102956 Inhoud 1 ONDERWERP AANVRAAG... 2 2 PROCEDURE... 2 3 WETTELIJK KADER... 2 3.1 Relevante artikelen Wet
Nadere informatieNoordzeedagen. Kennis Beleid Beheer Wind op Zee
Noordzeedagen Kennis Beleid Beheer Wind op Zee Kader Ecologie en Cumulatie (KEC): cumulatieve effecten van offshore windparken op vogels, vleermuizen en zeezoogdieren in de zuidelijke Noordzee Maarten
Nadere informatieBruinvis langs de Nederlandse kust,
Indicator 12 juli 2013 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. De bruinvis was eeuwenlang algemeen
Nadere informatieBruinvis langs de Nederlandse kust,
Indicator 14 mei 2014 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. De bruinvis was eeuwenlang algemeen
Nadere informatieGewone zeehond (Phoca vitulina) H1365
Dit profiel dient gelezen, geïnterpreteerd en gebruikt te worden in combinatie met de leeswijzer Natura 2000 profielen versie september 2014, waarin de noodzakelijke uitleg van de verschillende paragrafen
Nadere informatieImpact windenergie op Noordzeemilieu: kansen & bedreigingen
Impact windenergie op Noordzeemilieu: kansen & bedreigingen IRO/CEDA lezing Bert Wilbrink (ministerie EZK) Suzanne Lubbe (RWS) 12 maart 2019 Inhoud presentatie Visie overheid op ecologische impact bouw
Nadere informatieOffshore windenergiegebied Hollandse Kust (noord) Effecten van aanleg op zeezoogdieren ADDENDUM Effecten gewijzigde kavelindeling
Offshore windenergiegebied Hollandse Kust (noord) Effecten van aanleg op zeezoogdieren ADDENDUM Effecten gewijzigde kavelindeling Dr. F. Heinis Eindconceptrapport d.d. 18 juli 2018 HWE onderzoek en advies
Nadere informatieKavelbesluiten I en II Hollandse Kust (zuid)
Kavelbesluiten I en II Hollandse Kust (zuid) Advies over reikwijdte en detailniveau van het milieueffectrapport 5 april 2016 / projectnummer 3091 1. Hoofdpunten van het milieueffectrapport (MER) Nederland
Nadere informatieGecumuleerde impact van NOZ HKZ en kavels I-IV HKZ op bruinvissen
Gecumuleerde impact van NOZ HKZ en kavels I-IV HKZ op bruinvissen Opdrachtgever Referentie TenneT Bruinzeel, L.W. 2017. Gecumuleerde impact van NOZ HKZ en kavels I-IV HKZ op bruinvissen Projectcode 2466stc
Nadere informatieCover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/40158 holds various files of this Leiden University dissertation Author: Sertlek, Hüseyin Ӧzkan Title: Aria of the Dutch North Sea Issue Date: 2016-06-09
Nadere informatieGrijze zeehond (Halichoerus grypus) H1364. 1. Status. 2. Kenschets. 3. Ecologische vereisten. Habitatrichtlijn Bijlage II (inwerkingtreding 1994).
Dit profiel dient gelezen, geïnterpreteerd en gebruikt te worden in combinatie met de leeswijzer, waarin de noodzakelijke uitleg van de verschillende paragrafen vermeld is. Grijze zeehond (Halichoerus
Nadere informatieVis in de Waddenzee wat vertelt de monitoring ons (en wat niet)? 6 april, Ingrid Tulp & Loes Bolle
Vis in de Waddenzee wat vertelt de monitoring ons (en wat niet)? 6 april, Ingrid Tulp & Loes Bolle Waddenzee als opgroeigebied Residente (standvis)soorten: hele levenscyclus in Waddenzee Trekvis: op doortrek
Nadere informatieIMARES Wageningen UR. Overzicht van verzamelde onderzoeksdata aan zeezoogdieren in de Eems-Dollard sinds 2007. K. Lucke, H. Lindeboom Rapport C108-11
Overzicht van verzamelde onderzoeksdata aan zeezoogdieren in de Eems-Dollard sinds 2007 K. Lucke, H. Lindeboom Rapport C108-11 IMARES Wageningen UR (IMARES - Institute for Marine Resources & Ecosystem
Nadere informatieDe Bank van Heist en zeehonden
De Zandbank te Heist, een boeiend fenomeen Seminarie Vrijdag De Bank van Heist en zeehonden Beheerseenheid van het mathematisch model van de Noordzee (BMM) 3de en 23ste Linieregimentsplein, 8400 Oostende
Nadere informatie6/4/2010. Beleidscyclus. Opzet van de presentatie. En wat doet het Team Invasieve Exoten? Wiebe TIE bestaat uit: José Tom. Team Invasieve Exoten
Opzet van de presentatie Beleidscontext Risicoanalyses Maatregelen Water gerelateerde projecten Juridische vragen Afsluiting 2 En wat doet het? Wiebe TIE bestaat uit: Biodiversiteitsverdrag (1992) (Convention
Nadere informatieOpzet van de presentatie. Beleidscontext Team Invasieve Exoten Risicoanalyses Maatregelen Water gerelateerde projecten Juridische vragen Afsluiting
Opzet van de presentatie Beleidscontext Team Invasieve Exoten Risicoanalyses Maatregelen Water gerelateerde projecten Juridische vragen Afsluiting 2 En wat doet het Team Invasieve Exoten? Wiebe TIE bestaat
Nadere informatieBruinvis langs de Nederlandse kust,
Indicator 9 maart 2017 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. De bruinvis was eeuwenlang algemeen
Nadere informatieNotitie. A. Berekende mijdingsoppervlakten bruinvissen en zeehonden B. Enkele geluidverspreidingsgrafieken (cumulatief)
Notitie Aan Maarten Jaspers Faijer (Pondera Consult) Floor Heinis (HWE) Van Bas Binnerts & Christ de Jong Technical Sciences Oude Waalsdorperweg 63 2597 AK Den Haag Postbus 96864 2509 JG Den Haag www.tno.nl
Nadere informatieKavelbesluiten V en VI Hollandse Kust (noord)
Kavelbesluiten V en VI Hollandse Kust (noord) Advies over reikwijdte en detailniveau van het milieueffectrapport 5 september 2017 / projectnummer: 3228 1. Hoofdpunten voor het milieueffectrapport (MER)
Nadere informatieTOETS BIODIVERSITEIT
TOETS BIODIVERSITEIT Opdracht 1 Inleiding Deze toets over biodiversiteit is - dat zal je nu niet meer verbazen - een beetje anders de biologieproefwerken die je gewend bent. Een woord ter geruststelling
Nadere informatie... Hoe ziet een Rijke Noordzee eruit?
... Hoe ziet een Rijke Noordzee eruit? Samen voor een gezonde zee!... Stichting De Noordzee is de onafhankelijke natuur- en milieuorganisatie die zich inzet voor een duurzaam gebruik van de Noordzee en
Nadere informatieZeezoogdieren in de Eems, cumulatieve effecten van de activiteiten rond de ontwikkeling van de Eemshaven.
Zeezoogdieren in de Eems, cumulatieve effecten van de activiteiten rond de ontwikkeling van de Eemshaven. Sophie M.J.M. Brasseur Rapport C107/07 Vestiging Texel Opdrachtgever: Naam: Consulmij Milieu b.v.
Nadere informatiePlanMER/PB Structuurvisie Wind op Zee Resultaten beoordeling Natuur. Windkracht14 22 januari 2014 Erik Zigterman
PlanMER/PB Structuurvisie Wind op Zee Resultaten beoordeling Natuur Windkracht14 22 januari 2014 Erik Zigterman Korte historie 2009: Nationale Waterplan! 2 windenergiegebieden aangewezen! Borssele en IJmuiden
Nadere informatieKader Ecologie en Cumulatie t.b.v. uitrol windenergie op zee. Deelrapport B: Bijlage TNO-onderzoek Cumulatieve effecten op zeezoogdieren
Kader Ecologie en Cumulatie t.b.v. uitrol windenergie op zee Deelrapport B: Bijlage TNO-onderzoek Cumulatieve effecten op zeezoogdieren TNO-rapport TNO 2015 R10335 Cumulatieve effecten van impulsief onderwatergeluid
Nadere informatieWat beweegt de Bruinvis? Mardik Leopold
Wat beweegt de Bruinvis? Mardik Leopold IMARES This side of paradise, 30-08-2015, Haren Even voorstellen: een mini-walvis Voordelen van klein zijn: Ontlopen van competitie Hogere productie en dus reproductie
Nadere informatieOffshore windpark GEMINI Effecten van aanleg op zeezoogdieren
Offshore windpark GEMINI Effecten van aanleg op zeezoogdieren Dr. F. Heinis 22 mei 2013 HWE onderzoek en advies in waterbeheer en ecologie Inhoud 1 Inleiding...4 2 Methodologie Effectenanalyse... 5 2.1
Nadere informatieEcologie is de wetenschap die relaties tussen organismen en hun omgeving bestudeert
Ecologie is de wetenschap die relaties tussen organismen en hun omgeving bestudeert Een ecosysteem is bestaat uit alle organismen uit een bepaald gebied en alle omgevingsfactoren die invloed hebben op
Nadere informatieMEP Zandwinning RWS LaMER
Stichting LaMER MEP Zandwinning RWS LaMER overzicht resultaten Inleiding Aanleiding Besluit voor noodzaak locatie specifieke afweging door middel van m.e.r. procedure en MER Uitwerking RWS MER 2007 Parallel
Nadere informatieZEEZOOGDIEREN ZOOGDIEREN BRUINVIS PHOCOE A PHOCOE A OP ZIJN RETOUR IN DE ZUIDELIJKE NOORDZEE
2008 ZEEZOOGDIEREN MARINE MAMMALS 39 ZEEZOOGDIEREN ZOOGDIEREN MARINE MAMMALS BRUINVIS PHOCOE A PHOCOE A OP ZIJN RETOUR IN DE ZUIDELIJKE NOORDZEE A DECLI E OF THE HARBOUR PORPOISE I THE SOUTHER ORTH SEA
Nadere informatieph-dynamiek Noordzee
Royal Netherlands Institute for Sea Research ph-dynamiek Noordzee historische metingen, inzichten en perspectief dr. Steven van Heuven (NIOZ) prof.dr. Gert-Jan Reichart (NIOZ) met bijdragen van: prof.dr.
Nadere informatieMonitoring van gewone en grijze zeehonden in de Nederlandse Waddenzee,
Monitoring van gewone en grijze zeehonden in de Nederlandse Waddenzee, 2002-2017 J.S.M. Cremer, S.M.J.M. Brasseur., A. Meijboom, J. Schop & J.P. Verdaat WOt-technical report 104 WMR rapport C095/17 Monitoring
Nadere informatieNoordzeedagen 1 & 2 oktober
Noordzeedagen 1 & 2 oktober Kennis voor beleid en beheer Martine Graafland Ecologie en Cumulatie Aanleiding Routekaart SER akkoord WOZ gebied Tenderschema: M W Jaar van tender gereed Borssele 1,2 700 2015
Nadere informatieKavelbesluiten Borssele voor kavel III, IV en V (innovatiekavel)
Kavelbesluiten Borssele voor kavel III, IV en V (innovatiekavel) Advies over reikwijdte en detailniveau van het milieueffectrapport 8 juli 2015 / rapportnummer 3048 11 1. Hoofdpunten van het milieueffectrapport
Nadere informatieOffshore windenergiegebied Hollandse Kust (noord) Effecten van aanleg op zeezoogdieren
Offshore windenergiegebied Hollandse Kust (noord) Effecten van aanleg op zeezoogdieren Dr. F. Heinis Rapport d.d. 17 mei 2018 HWE onderzoek en advies in waterbeheer en ecologie Inhoud 1 Inleiding...3 1.1
Nadere informatieOffshore windenergiegebied Hollandse Kust Zuid Effecten van aanleg van kavel III en IV op zeezoogdieren
Offshore windenergiegebied Hollandse Kust Zuid Effecten van aanleg van kavel III en IV op zeezoogdieren Dr. F. Heinis Eindrapport d.d. 8 maart 2017 HWE onderzoek en advies in waterbeheer en ecologie 2
Nadere informatieDE BRUINVIS. Kleinste walvisachtige van ons grootste natuurgebied, de Noordzee
DE BRUINVIS Kleinste walvisachtige van ons grootste natuurgebied, de Noordzee Bruinvis paspoort Lengte Gewicht Leeftijd Groepsgrootte 1-10 Voedsel vrouw ± 1,60 m man ± 1,45 m vrouw ± 60 kg man ± 50 kg
Nadere informatiePrioriteiten voor vleermuisonderzoek. Anne-Jifke Haarsma
Prioriteiten voor vleermuisonderzoek Anne-Jifke Haarsma Gebied of soortgericht onderzoek? Vanwege subsidie regelingen vaak soortgericht onderzoek Vleermuissoorten in Nld (16x) Dwaalgasten, verdwenen of
Nadere informatieLicht voor ouderen. 19 oktober Mariëlle Aarts, Building Lighting
Licht voor ouderen 19 oktober 2015 Mariëlle Aarts, Building Lighting Realiteit In 2040, aantal mensen boven de 65 zal ongeveer 25% van de totale Westerse populatie zijn Sociale en Economische consequenties
Nadere informatieCollege 5. Exoten, Zoogdieren, Wadvogels
College 5 Exoten, Zoogdieren, Wadvogels Programma 8 oktober 2015 Introductie Wadbiologie, het wad geomorfologie 15 oktober 2015 Fytoplankton en zeegras 29 oktober 2015 Schelpdieren en borstelwormen, filteraars
Nadere informatieKavelbesluiten I en II Hollandse Kust (zuid)
Kavelbesluiten I en II Hollandse Kust (zuid) Toetsingsadvies over het milieueffectrapport 31 oktober 2016 / projectnummer: 3091 1. Oordeel over de milieueffectrapporten De Wet windenergie op zee maakt
Nadere informatieGebruik van synthetische nanomaterialen bij Nederlandse onderzoekinstellingen
Gebruik van synthetische nanomaterialen bij Nederlandse onderzoekinstellingen Ir. Ralf Cornelissen, Stichting FOM NVVK Veiligheidscongres 2015 - Veiligheid? Zoek het ff zelf uit! Dinsdag 31 maart 2015,
Nadere informatieBijlage VMBO-GL en TL
Bijlage VMBO-GL en TL 2009 tijdvak 1 biologie CSE GL en TL Bijlage met informatie. 913-0191-a-GT-1-b De Waddenzee - Informatie Lees eerst informatie 1 tot en met 7 en beantwoord dan vraag 40 tot en met
Nadere informatieNatuurkwaliteit Noordzee, Waddenzee en Delta-wateren,
Natuurkwaliteit Noordzee, Waddenzee en Delta-wateren, 2000-2007 Indicator 20 mei 2010 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt
Nadere informatieBeoordeling van mariene degradatie in de Noordzee en voorstellen voor een duurzaam beheer. DWTC Programma Duurzaam beheer van de Noordzee
Beoordeling van mariene degradatie in de Noordzee en voorstellen voor een duurzaam beheer DWTC Programma Duurzaam beheer van de Noordzee Marine Damage Assessment Mare-Dasm 1998-2002 DWTC Programma Duurzaam
Nadere informatieUitdagingen bij onderzoek garnalenvisserij
Uitdagingen bij onderzoek garnalenvisserij aansluiting bij beleid en praktijk 7 maart 2014 Ingrid Tulp, Josien Steenbergen & Tobias van Kooten Garnalenvisserij internationaal Weinig beheer Vergunningensysteem
Nadere informatieZeezoogdieren in de Eems Evaluatie van de Vliegtuigtellingen van zeezoogdieren tussen oktober 2007 en september 2008
Zeezoogdieren in de Eems Evaluatie van de Vliegtuigtellingen van zeezoogdieren tussen oktober en september Sophie Brasseur, Tamara van Polanen Petel, Meike Scheidat, Erik Meesters, Hans Verdaat, Jenny
Nadere informatieGrijze zeehond (Halichoerus grypus) H1364
Dit profiel dient gelezen, geïnterpreteerd en gebruikt te worden in combinatie met de leeswijzer Natura 2000 profielen versie september 2014, waarin de noodzakelijke uitleg van de verschillende paragrafen
Nadere informatieKlimaatverandering en het verschuiven van soorten in Europa. Rob Bugter
Klimaatverandering en het verschuiven van soorten in Europa Rob Bugter Ons klimaat verandert. Uit: De toestand van het Klimaat in Nederland 2008. KNMI. .. en dat heeft consequenties. Science 333, 1024
Nadere informatieEffecten van toenemende warmte en CO 2 op het leven in zee
Effecten van toenemende warmte en CO 2 op het leven in zee Jack Middelburg Universiteit Utrecht Darwin Centrum voor Biogeologie Netherlands Earth System Science Centre 21 Oktober 2014 KNAW Oceaan in hoge
Nadere informatieDe Waddenzee - Informatie
De Waddenzee - Informatie Lees eerst informatie 1 tot en met 7 en beantwoord dan vraag 40 tot en met 52. Bij het beantwoorden van die vragen kun je de informatie gebruiken. Informatie 1 De Waddenzee R
Nadere informatieBiodiversiteit, ecosysteemfuncties, en ecosysteemdiensten
Biodiversiteit, ecosysteemfuncties, en ecosysteemdiensten Luc De Meester Lab. Aquatische Ecologie en Evolutiebiologie KULeuven Laboratorium Aquatische Ecologie en Evolutiebiologie Biodiversiteit: : en
Nadere informatieKavelbesluiten I en II Hollandse Kust (Zuid)
Kavelbesluiten I en II Hollandse Kust (Zuid) Voorlopig toetsingsadvies over het milieueffectrapport 14 juli 2016 / projectnummer: 3091 1. Oordeel over de milieueffectrapporten De Wet windenergie op zee
Nadere informatieDe Logistische afbeelding
1/ 26 De Logistische afbeelding Tammo Jan Dijkema Universiteit Utrecht 14 januari 2006 Doel 2/ 26 We modelleren een populatie konijntjes op een verder leeg eiland. D.w.z. we proberen een wiskundig model
Nadere informatieIsoenzymbepalingen. aan mosselen, Mytilus, uit Veerse Meer en Grevelingenmeer. Eva Hartog, Roelof H. Bogaards & Herman Hummel.
Isoenzymbepalingen aan mosselen, Mytilus, uit Veerse Meer en Grevelingenmeer Eva Hartog, Roelof H. Bogaards & Herman Hummel Mei 2009 Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen NEDERLANDS INSTITUUT
Nadere informatieVerslag symposium Windenergie met bijklank, vrijdag 30 mei 2008
Verslag symposium Windenergie met bijklank, vrijdag 30 mei 2008 In het kort Tijdens het symposium gaven de presentaties een duidelijk beeld van de moeilijkheid van meten van geluid onderwater, het belang
Nadere informatieIMARES Wageningen UR. Verkenning natuurwaarden Borkumse Stenen. project Aanvullende Beschermde Gebieden. O.G. Bos & A. Paijmans.
Verkenning natuurwaarden Borkumse Stenen project Aanvullende Beschermde Gebieden O.G. Bos & A. Paijmans Rapport C137/12 IMARES Wageningen UR (IMARES - Institute for Marine Resources & Ecosystem Studies)
Nadere informatieFocus wie ooit gediagnosticeerd moet nog behandeld worden. Prof. dr. Jan Hendrik Richardus Dr. Robine Hofman Abby Falla, MSc
Focus 2016-2017 wie ooit gediagnosticeerd moet nog behandeld worden Prof. dr. Jan Hendrik Richardus Dr. Robine Hofman Abby Falla, MSc Afdeling Maatschappelijke Gezondheidszorg Erasmus MC, Rotterdam Nationale
Nadere informatieNationaal Waterplan 4 alternatieven:
Nadere detaillering zoekgebieden windparken op het NCP Nationaal Waterplan 4 alternatieven: 1. Borssele 2. Hollandse kust 3. Noorden van Wadden 4. IJmuiden Nadere detaillering zoekgebieden windparken op
Nadere informatiePopulatie management. Waarom?
Waarom? Waarom? Mogelijk een rol voor soortbehoud Waarom? Mogelijk een rol voor soortbehoud Waarom? Mogelijk een rol voor soortbehoud Diversiteit in dierentuinen ook in de toekomst Waarom? Mogelijk een
Nadere informatieEindexamen vmbo gl/tl Nederlands 2011 - II
Tekst 1 Keiharde disco voor de zeedieren Zwemmen dolfijnen hier tussendoor? Het Prinses Amaliawindpark bij IJmuiden. Werry Crone / Trouw 5 10 15 20 25 30 (1) Extra windmolens in de Noordzee moeten een
Nadere informatieDe impact van de Amerikaanse ribkwal
De impact van de Amerikaanse ribkwal (Mnemiopsis leidyi) in de Zuidelijke Noordzee Sofie Vandendriessche, in naam van Lies VANSTEENBRUGGE Karl Van Ginderdeuren Lies.Vansteenbrugge@ilvo.vlaanderen.be Sofie.Vandendriessche@ilvo.vlaanderen.be
Nadere informatieOVERDIAGNOSE IN HET BVO BORSTKANKER. Dr. Eliane Kellen
OVERDIAGNOSE IN HET BVO BORSTKANKER Dr. Eliane Kellen Wat is een bevolkingsonderzoek? Wat is overdiagnose? Hoe kwantificeren? Vlaamse situatie Wat is een bevolkingsonderzoek? Wat is overdiagnose? Hoe kwantificeren?
Nadere informatieVerzamelen van blootstellingsgegevens
Verzamelen van blootstellingsgegevens Een waardevolle bron van informatie over arbeidsgevaren Martin Damen, RIGO Research & Advies (Martin.Damen@rigo.nl) Rebecca Wouters, RIGO Research & Advies (Rebecca.Wouters@rigo.nl)
Nadere informatieVerslag informatiemiddag
Verslag informatiemiddag Getijdencentrale Oosterscheldekering 3 oktober 2017 Dit project is mede mogelijk gemaakt door een bijdrage uit het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling in het kader van OP-Zuid
Nadere informatieDe Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA s-gravenhage
> Retouradres Postbus 20401 2500 EK Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA s-gravenhage Directoraat-generaal Natuur Bezoekadres Bezuidenhoutseweg 73 2594 AC
Nadere informatie1 ONDERWERP AANVRAAG PROCEDURE WETTELIJK KADER... 2
Directie en Biodiversiteit Bijlage nummer 1 Horend bij kenmerk DGAN-NB/18096623 Inhoud 1 ONDERWERP AANVRAAG... 2 2 PROCEDURE... 2 3 WETTELIJK KADER... 2 3.1 Relevante artikelen Wet natuurbescherming...
Nadere informatieTypische diersoorten van de Habitatrichtlijn,
Indicator 5 juli 2013 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. De laatste 10 jaar is de toestand
Nadere informatieCover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/38704 holds various files of this Leiden University dissertation Author: Shafiei Sabet, Saeed Title: The noisy underwater world : the effect of sound on
Nadere informatieOnzekerheid en variabiliteit bij het beoordelen van chemische blootstelling op de werkplek
Onzekerheid en variabiliteit bij het beoordelen van chemische blootstelling op de werkplek Uncertainty and variability in chemical exposure assessment for the workplace 25e NVvA Symposium, april 2016 Daan
Nadere informatieAgriculture and biodiversity
Agriculture and biodiversity Meeting the challenge: producing while preserving Maarten Hens Agricultural biodiversity Biodiversity is the basis of agriculture 1. Species and genetic variation of crops
Nadere informatieTen Noorden van de Waddeneilanden. Aanwijzing Windenergiegebieden (partiële herziening Nationaal Waterplan) Hollandse Kust. Henk Merkus/Rob Gerits
Ten Noorden van de Waddeneilanden Aanwijzing Windenergiegebieden (partiële herziening Nationaal Waterplan) MCN Den Helder Henk Merkus/Rob Gerits Hollandse Kust Inhoud Ronde 1 2-3 Nationaal Waterplan (NWP)
Nadere informatieVoedselweb van strand en zee
Spel Doel: Materialen: Groepsgrootte: Duur: De leerlingen leren zeedieren en planten (organismen) kennen en leren wie wie eet. - Voor elke leerling een kaart met een plaatje van een zeedier, of -plant
Nadere informatieLeiden, 30 augustus /5
Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit Dierenwelzijn Landbouwhuisdieren t.a.v. Mw. S.N. Lems Postbus Box 20401 2500 EK Den Haag datum Leiden, 30 augustus 2018 1/5 betreft 2018EC104-Huijbregts/Expertcentrum
Nadere informatieNatuur- en landschapscriteria voor Nationale Parken van Wereldklasse
Natuur- en landschapscriteria voor Nationale Parken van Wereldklasse Naar Nederlandse natuur van internationale allure Joost Tersteeg www.wing.nl Inhoud van deze presentatie Aanleiding en aanpak van deze
Nadere informatieSteef Peters (peters@waterinsight.nl) www.bluelegmonitor.com IVM-VU. Water Insight (2005) BlueLeg Monitor(2012)
WISP blauwalgen monitoring met remote sensing Steef Peters (peters@waterinsight.nl) www.bluelegmonitor.com Met enige illustraties uit: Blue-green catastrophe: NIOO PhD thesis by Stefan Simis en daaruit
Nadere informatieMaarten Timmerman. Offshore Windenergie. Staalbouwdag / 2 oktober 2014
Maarten Timmerman Offshore Windenergie Staalbouwdag / 2 oktober 2014 Wat doet TKI Wind op Zee? SEmuleert en faciliteert de ontwikkeling en implementaee van offshore windtechnologie voor de industrie (MKB)
Nadere informatieKavelbesluiten wind op zee in Borssele
Kavelbesluiten wind op zee in Borssele Tussentijds toetsingsadvies over het concept-milieueffectrapport 30 april 2015 / rapportnummer 2965 56 1. Oordeel over het concept-mer Het wetsvoorstel windenergie
Nadere informatiePrimaire Productie in de Waddenzee
Workshop Onderzoek Mosselkweek Natuurbeheer 19 februari 2009 Primaire Productie in de Waddenzee ZKO-Draagkracht IN PLACE onderzoeksproject Katja Philippart Koninklijk Nederlands Instituut voor Zeeonderzoek
Nadere informatieZEEHONDEN informatiepakket
ZEEHONDEN informatiepakket In Nederland leven zeehonden in de Noordzee en de Waddenzee. Als je met de boot naar een van de eilanden gaat, kan je ze op de zandbanken zien liggen. Op de zandbanken worden
Nadere informatieNOTITIE. Aanvulling van KEC 3.0 berekeningen met OWEZ en PAWP
NOTITIE DATUM: 4 januari 18 ONS KENMERK: AUTEUR: PROJECTLEIDER: STATUS: CONTROLE: 18-397/18.9536/AbeGy dr. A. Gyimesi & J.L. Leemans dr. A. Gyimesi definitief R.C. Fijn MSc. Aanvulling van KEC 3. berekeningen
Nadere informatieEcosysteemdoelen Noordzee: Zoogdieren
Ecosysteemdoelen Noordzee: Zoogdieren Henk Baptist 1 & Peter Reijnders 2 Werkdocument RIKZ/OS/2000.866X 1 Huidig adres: Ecologisch Adviesbureau Henk Baptist, Brugweg 6, 4756 SM Kruisland. 2 Alterra, Texel
Nadere informatieOp zoek naar walvissen in de Oosterschelde
Op zoek naar walvissen in de Oosterschelde Het leefgebied van de bruinvis De bruinvis is de kleinste en ook de meest voorkomende walvisachtige in de Noordzee en Waddenzee. In de Oosterschelde is de bruinvis
Nadere informatieBesluit. De overwegingen die ten grondslag hebben gelegen aan dit besluit worden in bijlage 1 toegelicht. Voorschriften en beperkingen
> Retouradres Postbus 20401 2500 EK Den Haag TenneT TSO B.V. T.a.v. de heer J. Dekkers Postbus 718 6800 AS Arnhem Directie en Biodiversiteit Bezoekadres Bezuidenhoutseweg 73 2594 AC Den Haag Postadres
Nadere informatieBiologische respons op klimaatsverandering
Biologische respons op klimaatsverandering - maakt evolutie een verschil? Luc De Meester Impact klimaatsverandering op organismen Soortniveau Fysiologie Seizoenaliteit Verspreiding Evolutie Gemeenschappen
Nadere informatieZoogdieren van de Habitatrichtlijn,
Indicator 3 augustus 2012 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. Vijf landzoogdieren staan op
Nadere informatieNieuwe modellen voor het schatten van genotype-milieu interactie
Nieuwe modellen voor het schatten van genotype-milieu interactie Mario Calus Roel Veerkamp Divisie Dier en Omgeving Animal Sciences Group (ASG) - Lelystad Wageningen UR Wat is genotype-milieu interactie?
Nadere informatie> Retouradres Postbus EK Den Haag Directoraat-generaal Agro en Natuur Directie Natuur en Biodiversiteit
> Retouradres Postbus 20401 2500 EK Den Haag Directie en Biodiversiteit Datum Betreft Wnb, vergunning; project Hollandse Kust (noord) en Hollandse Kust (west Alpha); Waddenzee, Noordzeekustzone en Noordhollands
Nadere informatieRAPPORT. Nadere effect analyse seismisch onderzoek Petrogas op het NCP. Toetsing aan de Wet natuurbescherming Natura 2000 gebieden
RAPPORT Nadere effect analyse seismisch onderzoek Petrogas op het NCP Toetsing aan de Wet natuurbescherming Natura 2000 gebieden Klant: Petrogas E&P-Netherlands B.V. Referentie: WATBE3276R001F03 Versie:
Nadere informatieHoogspanningslijnen. Antwoord op de meest gestelde vragen
Hoogspanningslijnen Antwoord op de meest gestelde vragen 2 Ministerie van Infrastructuur en Milieu Hoogspanningslijnen Antwoorden op de meest gestelde vragen Inhoudsopgave 1. Waarom deze brochure? 3 2.
Nadere informatieDe natuurlijke kwelder als referentie voor onze half-natuurlijke kwelders. Peter Esselink
De natuurlijke kwelder als referentie voor onze half-natuurlijke kwelders Peter Esselink workshop vastelandkwelders 28 okt 2015 Stap 1 Terminologie De natuurlijke kwelder als referentie voor onze half-natuurlijke
Nadere informatieGeïndividualiseerde behandeling van oudere patiënten met borstkanker. Dr. N.A. de Glas
Young Investigator Award 2018 Geïndividualiseerde behandeling van oudere patiënten met borstkanker Dr. N.A. de Glas AIOS Interne geneeskunde & Postdoc geriatrische oncologie LUMC Geen (potentiële) belangenverstengeling
Nadere informatieKaraterisering van trends in blootstelling: cytostatica in Nederlandse ziekenhuizen als voorbeeld
Karaterisering van trends in blootstelling: cytostatica in Nederlandse ziekenhuizen als voorbeeld Kenniscentrum RIWE (Risk Assessment in the Work Environment) Tim Meijster Department of Food & Chemical
Nadere informatieWind op zee. - kansen - ambities - onderzoek en kennis ... George Bakker. Amsterdam, 20 juni 2014
Wind op zee - kansen - ambities - onderzoek en kennis George Bakker Amsterdam, 20 juni 2014 Offshore wind energie is een essentieel element in het bereiken van Europese klimaat en energie doelen Source
Nadere informatiePlastics: Mondiaal en lokaal probleem
Plastics: Mondiaal en lokaal probleem Lisbeth Van Cauwenberghe Prof. Dr. Colin Janssen Lisbeth.VanCauwenberghe@UGent.be Plastic, een succesverhaal! 1850 Celluloid 1970 1 st plastic bumpers 1939 Nylon 1907
Nadere informatieWORKSHOP: Bronnenanalyse: een uitdaging voor de regio!
WORKSHOP: Bronnenanalyse: een uitdaging voor de regio! Welke vragen dienen beantwoord te worden in de regio voor de volgende generatie SGBP s? Hoe worden beschikbare informatie en kennis zo goed mogelijk
Nadere informatieBruinvis in de zuidelijke Noordzee: terug van weg geweest
Bruinvis in de zuidelijke Noordzee: terug van weg geweest Steve Geelhoed Zelfs voor de meest verstokte landrot zal het geen nieuws zijn dat de bruinvis terug is in de Lage Landen. Het aantal meldingen
Nadere informatieplanten voor planten en plantengemeenschappen
Formele beoordeling van risico s s van planten voor planten en plantengemeenschappen Johan van Valkenburg en Ton Rotteveel Plantenziektenkundige Dienst Wageningen g 11 december 2008 Inhoud Internationale
Nadere informatieWorkshop Schrijf een artikel(voor Limosa)
Workshop Schrijf een artikel(voor Limosa) waaromzouikin de pen klimmen? niet gepubliceerd is niet gebeurd rechtvaardiging voor onderzoek verdiepingsslag logische afronding van veldwerk motivatie om door
Nadere informatieTHEMA 2 ALLES WAT LEEFT. LES 1 Ecosystemen en voedselketens. Deze les gaat over: Bij dit thema horen ook: Ecosysteem de Noordzee Voedselketens
Powered by ESA NEMO NSO SPACE EXPO WNF THEMA 2 ALLES WAT LEEFT LES 1 Ecosystemen en voedselketens Deze les gaat over: Ecosysteem de Noordzee Voedselketens Bij dit thema horen ook: Les 2 Exoten in Nederland
Nadere informatie