Besluit van de directeur-generaal van de Nederlandse mededingingsautoriteit als bedoeld in artikel 37, eerste lid, van de Mededingingswet.

Transcriptie

1 BESLUIT Besluit van de directeur-generaal van de Nederlandse mededingingsautoriteit als bedoeld in artikel 37, eerste lid, van de Mededingingswet. Zaaknummer 2497/COOP - Codis I. MELDING 1. Op 15 mei 2001 heeft de directeur-generaal van de Nederlandse mededingingsautoriteit een melding ontvangen van een voorgenomen concentratie in de zin van artikel 34 van de Mededingingswet. Hierin is medegedeeld dat Consumentencoperatie Co-op Nederland U.A. en Codis C.V. voornemens zijn te fuseren, in de zin van artikel 27, onder a, van de Mededingingswet. Van de melding is mededeling gedaan in Staatscourant 96 van 18 mei Naar aanleiding van de mededeling in de Staatscourant zijn geen zienswijzen van derden naar voren gebracht. II. PARTIJEN 2. Consumentencoperatie Co-op Nederland U.A. (hierna: COOP) is een (consumenten)coperatie met uitsluiting van aansprakelijkheid naar Nederlands recht. De leden van COOP zijn consumenten. COOP is enig aandeelhouder van Co-op Franchise B.V., Co-op Vastgoed B.V., Co-op Koopzegel B.V. en Co-op t Kalf B.V. 3. COOP exploiteert 51 eigen supermarkten onder de Co-op-winkelformule. Daarnaast worden zes Co-op-supermarkten door franchisenemers gexploiteerd. COOP is lid van de Coperatieve Inkoopvereniging Superunie B.A. (hierna: Superunie). 4. Codis C.V. (hierna: Codis) is een commanditaire vennootschap naar Nederlands recht. De stille vennoten van Codis zijn Coperatieve Groothandel DRM B.A. (hierna: DRM), een coperatie met beperkte aansprakelijkheid naar Nederlands recht, en Onder Ons B.V. (hierna: OO), een besloten vennootschap naar Nederlands recht. DRM en OO houden samen (DRM: 66,7%, OO: 33,3%) ook alle aandelen in Codis Beheer B.V. en Codis B.V., de beherende vennoten van Codis. 5. Codis is een samenwerkingsverband waarin zelfstandige ondernemers deelnemen. Codis exploiteert 304 supermarkten. Daarvan worden er 205 onder n van de vier Codis-formules (E-markt, Stipt, Thuiswinkel en Volumemarkt) gexploiteerd en de overige 99 door zelfstandige ondernemers onder eigen formule. Codis fungeert als inkoper voor de bij haar aangesloten zelfstandige ondernemers en is zelf weer aangesloten bij de inkoopcombinatie T.S.N., een dochteronderneming van Schuitema N.V.

2 III. DE GEMELDE OPERATIE 6. De gemelde operatie berust op een concept-intentieverklaring d.d. 26 april 2001 en behelst een juridische fusie tussen COOP als verkrijgende rechtspersoon en DRM en OO als verdwijnende rechtspersonen[1]. Dit zal de opheffing van Codis tot gevolg hebben[2]. IV. TOEPASSELIJKHEID VAN HET CONCENTRATIETOEZICHT 7. De gemelde operatie is een concentratie in de zin van artikel 27, onder a, van de Mededingingswet. De hierboven, onder punt 6, omschreven transactie leidt ertoe dat COOP en Codis fuseren. 8. Betrokken ondernemingen zijn COOP en Codis. 9. Uit de bij de melding ter beschikking gestelde omzetgegevens blijkt dat de gemelde concentratie binnen de werkingssfeer van het in hoofdstuk 5 van de Mededingingswet geregelde concentratietoezicht valt. V. BEOORDELING A. Relevante markten Relevante productmarkten Opvatting partijen 10. Partijen hebben aangegeven dat er overlap is tussen de activiteiten van partijen op de detailhandelsmarkt voor dagelijkse consumptiegoederen via supermarkten en de inkoopmarkt voor dagelijkse consumptiegoederen. De groothandelsmarkt voor dagelijkse consumptiegoederen wordt volgens partijen door de concentratie niet benvloed. Partijen stellen zich op het standpunt dat er voor wat betreft de detailhandelsmarkt voor dagelijkse consumptiegoederen geen onderscheid gemaakt dient te worden tussen de eigen filialen enerzijds en het vrijwillig filiaalbedrijf en franchisenemers anderzijds, met name niet voor zover er naast eigen filialen ook gebruik wordt gemaakt van franchise en vrijwillig filiaalbedrijven. Beoordeling Verkoopmarkt 11. Met partijen en in navolging van eerdere besluiten[3] wordt aangenomen dat er een aparte markt is voor de verkoop van dagelijkse consumptiegoederen via supermarkten. Supermarkten leveren een bepaald assortiment dagelijkse consumptiegoederen voor consumenten die door middel van een zogenaamde one-stop shop hun voedselaankopen en andere boodschappen willen doen. Het betreft een mandje van dagelijkse consumptiegoederen die een consument verwacht aan te treffen in een supermarkt. Concurrentie vindt plaats tussen supermarkten die de consument

3 een zodanig assortiment kunnen aanbieden dat deze de (meeste) huishoudelijke boodschappen op n plaats kan verrichten, zodat een one-stop shop mogelijk wordt gemaakt. Supermarkten concurreren primair met andere supermarkten en baseren hun prijzen, assortiment et cetera primair op die in andere supermarkten. Markt voor franchisediensten op het gebied van supermarkten 12. Partijen hebben aangegeven dat de groothandelsmarkt voor verkoop van dagelijkse consumptiegoederen geen door de concentratie benvloede markt is. Partijen willen door middel van dit standpunt aangeven dat het marktaandeel dat zij behalen op de markt voor de verkoop van dagelijkse consumptiegoederen via supermarkten door middel van de exploitatie van franchiseformules niet anders hoeft te worden gewogen dan het marktaandeel dat zij behalen door middel van de verkoop in eigen filialen. Zowel de marktaandelen van eigen filialen als de marktaandelen van franchisenemers van partijen worden immers behaald op dezelfde markt, namelijk die voor de verkoop van dagelijkse consumptiegoederen via supermarkten.[4] 13. Er is echter wel een aparte markt te onderscheiden voor het aanbieden van franchisediensten op het gebied van supermarkten door franchisegevers aan franchisenemers. Op deze markt treden franchisegevers op als aanbieder van franchisediensten op het gebied van supermarkten, bestaande uit een supermarktformule, de intellectuele eigendomsrechten daaromtrent, diensten op het gebied van marketing, opleiding et cetera, een bepaald assortiment en een franchisecontract. Afnemers van de franchisediensten op het gebied van supermarkten zijn franchisenemers, welke de diensten van de franchisegever gebruiken bij de exploitatie van hun supermarktonderneming. 14. In het navolgende wordt uitgegaan van een markt voor franchisediensten op het gebied van supermarkten, waarop franchisegevers, zoals partijen, optreden als aanbieder en franchisenemers als afnemers van de franchisediensten op het gebied van supermarkten.[5] Inkoopmarkt 15. In navolging van eerdere besluiten[6] wordt in de onderhavige zaak uitgegaan van een markt voor de inkopen van dagelijkse consumptiegoederen voor afzet via de detailhandel[7]. In de onderhavige zaak kan in het midden blijven of er rekening moet worden gehouden met de verschillen tussen productgroepen (zie punt 22).[8] Relevante geografische markten 16. Partijen hebben aangegeven dat zij de verkoopmarkt als nationaal en de inkoopmarkt als ten minste nationaal en mogelijk als Europees beschouwen. In navolging van eerdere zaken[9] kan in de onderhavige zaak worden aangenomen dat de markt voor de verkoop van dagelijkse consumptiegoederen via supermarkten[10], de markt voor franchisediensten op het gebied van supermarkten en de markt voor de inkopen van dagelijkse consumptiegoederen voor afzet via de detailhandel nationale markten zijn. B. Gevolgen van de concentratie Verkoopmarkt

4 17. Op de Nederlandse markt voor de verkoop van dagelijkse consumptiegoederen via supermarkten hebben partijen een gezamenlijk marktaandeel van circa [0-10%]*. Op deze markt zijn veel grotere spelers aanwezig, zoals Ahold (Albert Heijn en Schuitema) en Laurus. Markt voor franchisediensten op het gebied van supermarkten 18. Hoewel partijen geen gegevens hebben overgelegd met betrekking tot hun marktaandeel op de markt voor franchisediensten op het gebied van supermarkten, kan dit marktaandeel worden afgeleid van de positie van de franchisenemers/zelfstandige ondernemers op de markt voor de verkoop van dagelijkse consumptiegoederen via supermarkten. Daartoe dient te worden gekeken naar het gezamenlijke marktaandeel van de franchisenemers per organisatie op de markt voor de verkoop van dagelijkse consumptiegoederen aan consumenten.[11] 19. Op de Nederlandse markt voor franchisediensten op het gebied van supermarkten behalen partijen een gezamenlijk marktaandeel dat niet wezenlijk hoger ligt dan hun marktaandeel op de Nederlandse markt voor de verkoop van dagelijkse consumptiegoederen via supermarkten. Hierbij dient bedacht te worden dat slechts zes Co-op-supermarkten door franchisenemers worden gexploiteerd. Verder geldt ook voor de markt voor franchisediensten op het gebied van supermarkten dat hier veel grotere spelers aanwezig zijn, zoals Ahold en Laurus. Inkoopmarkt 20. Momenteel koopt COOP in via Superunie en Codis via T.S.N. Superunie heeft op de Nederlandse markt voor de inkopen van dagelijkse consumptiegoederen voor afzet via de detailhandel een aandeel van circa [20-30%] en T.S.N. van circa [20-30%]. 21. Het totale aandeel van Codis in de aankopen van T.S.N. bedraagt minder dan [0-10%]. Indien COOP/Codis alle goederen via Superunie zou inkopen, zou dat dus leiden tot een stijging van het marktaandeel van Superunie op de Nederlandse markt voor de inkopen van dagelijkse consumptiegoederen voor afzet via de detailhandel met minder dan [0-10%], tot maximaal [20-30%]. Het is niet aannemelijk dat dit beeld wezenlijk zou veranderen indien rekening wordt gehouden met verschillen tussen productgroepen. Mede gelet op het feit dat er sterke andere inkopers actief zijn, is het niet te verwachten dat als gevolg van deze concentratie een belangrijke wijziging zou kunnen optreden op de inkoopmarkt van dagelijkse consumptiegoederen voor afzet via de detailhandel. Conclusie 22. Gelet op de voorgaande overwegingen is er geen reden om aan te nemen dat als gevolg van de onderhavige concentratie een economische machtspositie kan ontstaan of worden versterkt die tot gevolg heeft dat een daadwerkelijke mededinging op de Nederlandse markt of een deel daarvan op significante wijze wordt belemmerd.

5 VI. CONCLUSIE 23. Na onderzoek van deze melding is de directeur-generaal van de Nederlandse mededingingsautoriteit tot de conclusie gekomen dat de gemelde operatie binnen de werkingssfeer valt van het in hoofdstuk 5 van de Mededingingswet geregelde concentratietoezicht. Hij heeft geen reden om aan te nemen dat als gevolg van die concentratie een economische machtspositie kan ontstaan of worden versterkt die tot gevolg heeft dat een daadwerkelijke mededinging op de Nederlandse markt of een deel daarvan op significante wijze wordt belemmerd. 24. Gelet op het bovenstaande deelt de directeur-generaal van de Nederlandse mededingingsautoriteit mede dat voor het tot stand brengen van de concentratie waarop de melding betrekking heeft geen vergunning is vereist. Datum: 20 juli 2001 De directeur-generaal van de Nederlandse mededingingsautoriteit, voor deze: w.g. Mr. W.C.J. de Lange Wnd. hoofd Concentratiecontrole Tegen dit besluit kan degene, wiens belang rechtstreeks bij dit besluit is betrokken, binnen zes weken na bekendmaking van dit besluit een gemotiveerd beroepschrift indienen bij de arrondissementsrechtbank te Rotterdam, sector bestuursrecht, Postbus 50951, 3007 BM Rotterdam [1] Om deze fusie mogelijk te maken zal OO worden omgezet in een coperatieve vereniging met beperkte aansprakelijkheid. [2] Nu de beherende vennoten volle dochters van DRM en OO zijn, brengt de fusie tussen COOP, DRM en OO immers alle partijen in n hand. [3] Zie de besluiten van 14 februari 2000 en 3 juli 2000 in zaak 1628/Laurus Groenwoudt, de besluiten van 22 februari 2000 en 24 juli 2000 in zaak 1710/Schuitema A&P, het besluit van 3 januari 2001 in zaak 2198/Schuitema Sperwer, en de beschikkingen van de Europese Commissie in onder meer zaak IV/M Kesko/Tuko, 20 november 1996, PbEG L 110/53, zaak IV/M Rewe/Billa, 27 augustus 1996, zaak IV/M Spar/Pro, zaak IV/M Rewe/Meinl, 3 februari 1999, zaak IV/M Adeg/Edeka en zaak IV/M Carrefour/Promodes, 25 januari [4] Zie in dit verband ook het besluit van 15 juli 1998 in zaak 811/Vendex Food Group De Boer Unigro, de besluiten in zaak 1628/Laurus Groenwoudt,

6 reeds aangehaald, de besluiten in zaak 1710/Schuitema A&P, reeds aangehaald, en het besluit in zaak 2198/Schuitema Sperwer, reeds aangehaald. [5] Zie ook het besluit in zaak 2198/Schuitema Sperwer, reeds aangehaald. [6] Zie bijvoorbeeld de besluiten in zaak 1710/Schuitema A&P, reeds aangehaald, en het besluit in zaak 2198/Schuitema Sperwer, reeds aangehaald. [7] Het gaat om de afzet via het supermarktkanaal maar daarnaast ook via andere detailhandelskanalen, zoals speciaalzaken. [8] Zie de beschikkingen van de Europese Commissie in zaak IV/M.784 Kesko/Tuko en zaak IV/M.1221 Rewe/Meinl en met de NMa-besluiten in zaak 811/Vendex Food Groep De Boer Unigro, zaak 1710/Schuitema A&P en zaak 2198/Schuitema Sperwer, alle reeds aangehaald. [9] Zie de besluiten in zaak 1628/Laurus-Groenwoudt, in zaak 1710/Schuitema A&P en in zaak 2198/Schuitema Sperwer, alle reeds aangehaald. [10] Gezien de positie van partijen op de markt voor de verkoop van dagelijkse consumptiegoederen via supermarkten (zie hierna, punt 18) is het niet aannemelijk dat als gevolg van de onderhavige concentratie het zgn. keteneffect doorbroken wordt. Een keteneffect is aannemelijk als verzorgingsgebieden van supermarkten overlappen, waardoor de concurrentieomstandigheden in een groter gebied homogeen zijn. * In deze openbare versie van het onderhavige besluit zijn delen van de tekst weggelaten of vervangen door een bandbreedte om redenen van vertrouwelijkheid. Dit wordt aangegeven door middel van vierkante haken. [11] Zie ook het besluit in zaak 2198/Schuitema Sperwer, reeds aangehaald. Hieruit bleek dat het totale marktaandeel van alle franchisenemers in Nederland op de markt voor de verkoop van dagelijkse consumptiegoederen via supermarkten circa 40,3% bedroeg. In dit marktaandeel zijn echter circa 89 Edah-supermarkten niet meegenomen. Aan de inhoud van deze pagina's kunt u geen rechten ontlenen.