Dorpsbelevingsonderzoek Drouwen, Bronneger en Bronnegerveen

Transcriptie

1 Dorpsbelevingsonderzoek Drouwen, Bronneger en Bronnegerveen Auteur:

2 Dorpsbelevingsonderzoek Drouwen, Bronneger en Bronnegerveen Bron foto voorkant: Dirk-Jan Roelfsema 29 september 2016 Auteur: Rapport: Opdrachtgever: Mede mogelijk gemaakt door: Dorpsbelevingsonderzoek Drouwen, Bronneger en Bronnegerveen Dorpsbelangen Drouwen, Bronneger en Bronnegerveen Luit Hummel en BOKD

3 Voorwoord Het rapport dat u voor zich heeft is gemaakt door mij,, student Ruimtelijke ordening en planologie. In deze studie staat zowel het inrichten van openbare ruimte, als de manier waarop mensen openbare ruimte ervaren centraal. Ik vind het een eer om in mijn vrije tijd samen met Dorpsbelangen Drouwen, Bronneger en Bronnegerveen, en de Brede Overleggroep Kleine Dorpen (BOKD) te werken aan dit leerzame onderzoek. In dit onderzoek wordt er onderzocht hoe inwoners van Drouwen, Bronneger en Bronnegerveen (DBB) hun leefomgeving ervaren. Er wordt gezocht naar verbeterpunten in de leefomgeving van de inwoners van DBB, zodat de inwoners in een prettige omgeving kunnen wonen en leven. Omdat dit onderzoek van groot belang is voor de bewoners van Drouwen, Bronneger en Bronnegerveen, is er goed samengewerkt tussen mij en de verschillende partijen. Ik wil daarom de volgende personen graag bedanken voor de moeite en tijd die zij in dit onderzoek hebben gestoken. Contactpersoon en begeleider vanuit de BOKD: Luit Hummel. Dorpsbelangen DBB met in het bijzonder het dagelijks bestuur, bestaande uit: Dirk-Jan Roelfsema en Harold Dolfing. Ook wil ik de bewoners die aanwezig waren bij de eerste brainstormsessie bedanken voor hun aanwezigheid en inbreng. Tevens wil ik de vrijwilligers die hebben geholpen met het verspreiden en ophalen van de enquêtes bedanken. Om tot een goede respons te komen, heeft er in de dorpskrant een stuk gestaan inzake dit onderzoek, hiervoor wil ik Ineke Arends bedanken. Tot slot wil ik alle inwoners bedanken die hebben meegedaan met het onderzoek, ik waardeer de tijd en moeite die u in het onderzoek heeft gestoken, bedankt! 29 september 2016

4 Samenvatting In samenwerking met de Brede Overleggroep Kleine Dorpen (BOKD) en met Dorpsbelangen Drouwen, Bronneger en Bronnegerveen heb ik,, een dorpsbelevingsonderzoek uitgevoerd in de drie Drentse dorpen Drouwen, Bronneger en Bronnegerveen (DBB). Er is een dorpsspecifieke enquête opgesteld (aan de hand van een brainstromsessie met sleutelfiguren uit de drie dorpen) en deze is deur aan deur verspreid. Van de 272 huishoudens (in Drouwen, Bronneger en Bronnegerveen) zijn er 194 ingevulde enquêtes geretourneerd, er is een respons behaald van 71,3%. Met deze respons kan vastgesteld worden dat de bevindingen, die in dit rapport te zien zijn, een redelijke afspiegeling zijn van de werkelijkheid. 21 jongeren hebben de jeugd enquête ingevuld. De enquête is door 95 vrouwen en 93 mannen ingevuld, ruim driekwart van de respondenten is boven de 45 jaar oud. De drie dorpen liggen op de Hondsrug (een verhoging in het landschap), hierdoor zijn er vanaf veel plekken in het dorp hoogteverschillen te zien in het landschap. Door het open landschap rondom de dorpen kan men ver kijken, rust, ruimte en natuur zijn de meest genoemde kwaliteiten van DBB. Tevens ligt DBB aan het natuurgebied Drouwenerzand, de heide en de zandverstuivingen die hier te zien zijn, worden samen met de plaatselijke hunebedden als mooiste plekjes in DBB genoemd. Ruim 90% van de respondenten vindt ook dat het gebied rondom hun huis, er netjes uitziet. Eén van de onderwerpen die leeft in het dorp is glasvezel, momenteel is het internet bij veel bewoners (te) traag. Redelijk veel mensen hebben zich al aangemeld als belangstellende, er zijn nog ongeveer 40 huishoudens die wel behoefte hebben aan glasvezel, maar zich nog niet hebben aangemeld. Als deze mensen zich gaan aanmelden, dan is de kans dat glasvezel naar DBB komt groter. Een ander item dat speelt in het dorp is starterswoningen. Veel inwoners geven aan dat er niet voldoende starterswoningen zijn, en bijna de helft van de respondenten geeft aan dat er niet genoeg kinderen/jongeren en jarigen in het dorp zijn. Bij de stelling Er moeten (meer) starterswoningen bijkomen in DBB blijkt dat met name Drouwenaren het hier mee eens zijn. Dit betekend dat als er starterswoningen gerealiseerd zouden worden, deze het beste in Drouwen geplaatst kunnen worden. Tevens is gebleken dat er veel huishoudens in DBB kwaliteiten hebben om in te zetten (zoals bestuurstaak, technische klussen, etc.), maar bij oproepen vanuit Dorpsbelangen DBB voor ondersteuning is er zelden respons. Al met al worden de drie dorpen zeer goed gewaardeerd. Het gemiddelde cijfer voor Drouwen is een 8,0. Bronneger krijgt een 8,4 en Bronnegerveen scoort een 7,7. Het gemiddelde van de drie dorpen is dus een 8,0.

5 Inhoudsopgave 1.1. Respons Algemeen Het dorp en omgeving Sociale omgeving en identiteit Verenigingsleven, ontmoeting en voorzieningen Wonen in de buurt Veranderende samenleving Overig Jeugd enquête Opmerkelijke conclusies Discussie Bijlagen... I Bijlage I: Onderzoeksmethode... II Het opstarten van het onderzoek... II Kennismaking en totstandkoming van de enquête... II Uitzetten en ophalen enquêtes... II Data verwerking... III Presentatie resultaten dorpsbelevingsonderzoek... III Bijlage II: Onderzoeksgebied... IV Bijlage III: Aankondiging van het dorpsbelevingsonderzoek... V Bijlage IV: Begeleidende brief bij enquête... VI Bijlage V: Enquête... VIII Thema: Algemeen... VIII Thema: Het dorp en de omgeving... X Thema: Sociale omgeving en identiteit... XII Thema: Verenigingsleven, ontmoeting en voorzieningen... XIV Thema: Wonen in de buurt... XVII Thema: Veranderende samenleving... XVIII Thema: Overige vragen... XIX Jeugd enquête, vragen voor jongeren... XX Bijlage VI: Niet-thuis-brief... XXI Bijlage VII: Extra grafieken... XXII Bijlage VIII: Open antwoorden en opmerkingen... LV

6 Inleiding Achtergrond en aanleiding onderzoek Drouwen, Bronneger en Bronnegerveen zijn drie prachtige dorpen in het oosten van Drenthe. Gelegen op de Hondsrug en nabij het natuurgebied Drouwenerzand, zijn de drie dorpen een unieke locatie om te wonen. Drouwen is het grootste dorp met respectievelijk 195 huishoudens, een basisschool, het Dorpshuis Meester Hekman Hoes, een ijsbaan, het attractiepark Drouwenerzand en nog enkele voorzieningen. Bronneger bestaat uit 50 huishoudens en Bronnegerveen heeft 27 huishoudens. De plaatselijke belangenverenging: Dorpsbelangen Drouwen, Bronneger en Bronnegerveen, komt op voor de algemene belangen van de bewoners in de drie dorpen. Om een strategie op te stellen voor de komende jaren wilt Dorpsbelangen DBB graag weten wat er leeft in de dorpen. Het dorp is toe aan een nieuw driedorpenplan omdat er bij de gemeente Borger-Odoorn en bij Dorpsbelangen DBB behoefte is aan een door bewoners gedragen dorpsagenda. Als de beleving van de leefomgeving door dorpsbewoners goed in kaart is gebracht, dan kan Dorpsbelangen DBB en de gemeente hier effectief op inspelen. het fundament voor het driedorpenplan is het dorpsbelevingsonderzoek., Dorpsbelangen DBB en de BOKD voeren gezamenlijk het dorpsbelevingsonderzoek uit zodat er een goede basis gelegd kan worden voor de toekomst van de drie dorpen. Leeswijzer Bij de uitwerking van de resultaten van het onderzoek, worden dezelfde thema s gehanteerd als in de vragenlijst. Thema: Algemeen. Thema: Het dorp en de omgeving. Thema: Sociale omgeving en identiteit. Thema: Verenigingsleven, ontmoeting en voorzieningen. Thema: Wonen in de buurt. Thema: Veranderende samenleving. Thema: Overig. Thema: Jeugd enquête. Informatie over de respondenten van dit onderzoek zoals geslacht en leeftijdscategorie, wordt in het thema: Algemeen besproken. De wijze waarop bewoners de leefomgeving ervaren wordt in het tweede thema: Het dorp en omgeving, uitgebreid besproken. Met stellingen en vragen als Ik vind dat de groene bermen langs de wegen goed zijn onderhouden en Heeft u behoefte aan sneller internet (glasvezel)? wordt duidelijk welke behoeften er ten aanzien van hun omgeving, leven onder de bewoners. Of de inwoners zich veilig voelen, of er wordt gedaan aan mantelzorg, en wat inwoners vonden van het driedorpenfeest, zijn onderwerpen die worden behandeld in het thema: Sociale omgeving en identiteit en in het thema: Verenigingsleven, ontmoeting en voorzieningen. 5

7 De respondenten wonen allemaal in Drouwen of Bronneger of Bronnegerveen, maar waarom zijn zij hier komen wonen? De beweegredenen van inwoners en wat bewoners van hun woning vinden, wordt behandeld in het thema: Wonen in de buurt. Burgers krijgen in de nieuwe participatiesamenleving steeds meer eigen verantwoordelijkheid. De overheid gaat uit van de zelfredzaamheid van een ieder. Het thema: Veranderende samenleving, laat zien hoe de inwoners over de veranderende samenleving denken. Het thema: Overig geeft de respondenten de mogelijkheid om aan te geven wat zij de mooiste plekken vinden in het dorp, met welk cijfer zij het dorp beoordelen en wat de tekortkomingen zijn in de drie dorpen. De jeugd enquête is het laatste thema, enkel jongeren tussen de dienden deze in te vullen. In het laatste thema wordt onderzocht hoe de jongeren aankijken tegen de drie dorpen. In de bijlagen zijn onder andere de onderzoeksmethode, de aankondiging van het onderzoek, de enquête en meer grafieken te vinden. 6

8 1. Resultaten De resultaten van het onderzoek worden in dit hoofdstuk per thema beschreven. Aan de hand van grafieken en tabellen, worden uitkomsten van de enquête geanalyseerd en verklaard Respons Drouwen bestaat uit 195 huishouden, er zijn 135 ingevulde enquêtes geretourneerd. In Drouwen is de respons 69,2%. Bronneger bestaat uit 50 huishoudens, er zijn 36 ingevulde enquêtes geretourneerd. In Bronneger is de respons 72,0%. Bronnegerveen bestaat uit 27 huishoudens, er zijn 23 ingevulde enquêtes geretourneerd. In Bronnegerveen is de respons 85,1%. In totaal zijn er dus 272 huishoudens, 194 ingevulde enquêtes zijn ingeleverd dus de uiteindelijke respons is 71,3%. Op voorhand waren er 9 adressen die niet wilde meedoen aan het onderzoek en er zijn 10 blanco enquêtes ingeleverd. Met zo een hoge respons kan vastgesteld worden dat de mening van de respondenten representatief is voor de mening van het dorp Algemeen In dit thema wordt gekeken naar de algemene gegevens van de respondenten zoals geslacht, leeftijd, werk en dergelijke. Daarnaast komen deze gegevens uitvoerig weer terug bij andere thema s in de vorm van combinatie-grafieken. Bijvoorbeeld om een stelling aan de hand van leeftijd op te splitsen en naast elkaar te kunnen leggen. Figuur 1. Geslacht van de respondenten. N=188 Uit bovenstaand cirkeldiagram wordt duidelijk dat de enquête door zowel mannen als vrouwen is ingevuld. In totaal hebben 95 vrouwen en 93 mannen de enquête ingevuld. In het bijschrift staat N=188, dit betekend dat 188 respondenten deze vraag hebben ingevuld, bij elke grafiek en tabel zal het aantal respondenten dat de vraag of stelling heeft ingevuld te zien zijn in het bijschrift, in de vorm van N=. 7

9 Figuur 2. Leeftijdscategorie respondenten. N=191 In bovenstaand diagram is te zien dat de enquête voornamelijk is ingevuld door inwoners boven de 45 jaar. Maar liefst 83,3% van de respondenten is 45 jaar of ouder. Figuur 3. Leeftijdsopbouw van de respondenten. N=188 Als de eerste twee diagrammen worden gecombineerd, is bovenstaand figuur 3 het resultaat. De enquête is met name is ingevuld door ietwat oudere mannen en wat jongere vrouwen. 8

10 In dit rapport zal vaak het woord leefstijl voorkomen. Aan de respondenten werden twee vragen gesteld om te achterhalen welke levensstijlen in DBB actief zijn. De vragen 27 en 49 zijn gecombineerd (zie Bijlage V). Hierdoor worden de respondenten verdeeld in vier leefstijlen. In de onderstaande tabel en tekst is beschreven welke leefstijlen in het dorp worden aangetroffen en wat de leefstijlen inhouden. Tabel 1. Leefstijlen in DBB in %. N=150 Ik richt mij op voorzieningen: in het dorp buiten het dorp Ik heb een sterke band met het dorp als gemeenschap en vind dat prettig Ik bemoei mij niet met het dorp en heb daar ook geen behoefte aan 59,3 4,0 11,3 25,3 Uit de tabel blijkt dat het merendeel van de respondenten de leefstijl van een gemeenschapsmens heeft. Er zijn vier leefstijlen te onderscheiden. Gemeenschapsmens De gemeenschapsmens heeft een sterke band met zijn dorp, hij/zij maakt met name gebruik van de lokale voorzieningen. Deze persoon vindt het belangrijk dat er in de nabije omgeving genoeg voorzieningen zijn, en dat de lokale kwaliteit van de leefomgeving hoog is. Thuisbasis Deze persoon heeft een sterke band met het dorp en is voor voorzieningen regionaal gericht. Voor deze persoon is het belangrijk dat de kwaliteit van de regio goed is. Leefbaarheidsklant Leefbaarheidsklanten hebben niet een sterke band met het dorp, maar vinden het wel belangrijk dat er vlakbij genoeg goede voorzieningen zijn. Woonpassant De woonpassant richt zich voornamelijk op de regio en heeft geen sterke band met het dorp. Voor woonpassanten is het belangrijk dat er in de regio voldoende voorzieningen zijn. Uit de grafiek op de aansluitende pagina blijkt dat er veel gemeenschapsmensen in Drouwen zijn en dat er relatief veel respondenten met de leefstijl thuisbasis in Bronneger zitten. 9

11 Figuur 4. Leefstijl per dorp. N=150 Figuur 5. Aantal jaren wonend in DBB. N=193 Uit bovenstaand staafdiagram wordt duidelijk dat er redelijk wat nieuwe inwoners de enquête hebben ingevuld. Het overgrote deel van de respondenten bestaat uit mensen die al langer dan 5 jaar in DBB wonen, voornamelijk oudere bewoners wonen langer dan 5 jaar in DBB. De bewoners die nog niet lang in DBB wonen zijn met name wat jongere bewoners tussen de jaar (zie bijlage VII figuur 90). Tevens zijn de bewoners die in DBB zijn geboren en getogen en er zijn blijven wonen, en de bewoners die in DBB zijn geboren en getogen en weer zijn teruggekeerd, voornamelijk gemeenschapsmensen (zie bijlage VII figuur 91). 10

12 Figuur 6. Oorsprong respondenten. N=161 In bovenstaand figuur 6 is te zien waar de respondenten (die niet geboren en getogen zijn in DBB) vandaan komen. Een groot deel van de inwoners zijn dus Drenten. Opvallend is dat de respondenten met de leefstijl thuisbasis en leefbaarheidsklant met name uit de Randstad of een andere plek in Nederland komen (zie bijlage VII figuur 92). Figuur 7. Samenstelling huishouden van de respondenten. N=191 Uit bovenstaand figuur blijkt dat het merendeel van de respondenten samenwoont. In onderstaand figuur 8 is te zien hoeveel inwonende kinderen er volgens de respondenten zijn in de drie dorpen. 11

13 Figuur 8. Meerkeuzevraag, inwonende kinderen van de respondenten. N=64 In onderstaand staafdiagram is te zien dat vooral respondenten met de leefstijl gemeenschapsmens voornamelijk kinderen hebben. Dit is niet erg opmerkelijk aangezien ruim de helft van de respondenten de leefstijl gemeenschapsmens heeft (zie figuur 4). Figuur 9. Meerkeuzevraag, inwonende kinderen gecombineerd met leefstijl. N=45 12

14 Figuur 10. Opleidingsniveau respondenten. N=188 Uit bovenstaand taartdiagram is duidelijk af te lezen dat ruim de meerderheid van de respondenten hoogopgeleid (HBO/HTS/WO) is. Bij Anders werden onder andere opleidingen genoemd als: Junior University en MULO. Van de respondenten geeft het merendeel aan betaald werk te hebben. Waar de respondenten werken en wat de respondenten doen wordt op de volgende pagina s nader beschreven. 13

15 Tabel 2. Hoofdactiviteit van de respondenten. N=172 Hoofdactiviteit (in %) Percentage respondenten Ik heb betaald werk als zelfstandige of in loondienst 69,2 Ik doe andere onbetaalde activiteiten 30,8 Van de respondenten die hebben aangegeven betaald werk te hebben werkt er ruim 34% in de buurt. De meerderheid geeft aan elders te werken, plekken waar veel mensen werken zijn: Assen, (gemeente) Emmen, Groningen en dorpen in de drie noordelijke provincies (Friesland, Groningen en voornamelijk Drenthe). Een enkeling werkt in Duitsland en meerdere respondenten geven aan door heel Nederland te werken. In DBB is er geen verband tussen de werkplek van de betaald werkenden en de leefstijl (zie bijlage VII figuur 93). Figuur 11. Werklocatie van de respondenten. N=121 14

16 Figuur 12. Woon-werkafstand van de niet thuiswerkenden. N=86 Wat opvalt uit bovenstaand histogram is dat de mensen die aangegeven hebben niet thuis te werken en redelijk wat in de nabije omgeving werken. Enkele personen geven aan ver te reizen voor hun werk. De gemiddelde woon-werkafstand van de niet thuiswerkenden is 29,7 kilometer. 15

17 In Drouwen, Bronneger en Bronnegerveen wonen redelijk veel ouderen, 29,3% van de respondenten is 65-plusser, er zijn dus relatief veel gepensioneerden. Maar er zijn ook inwoners die aangeven dat zij het huishouden of vrijwilligerswerk doen. Deze grafiek geeft weer dat er weinig tot geen werkzoekenden zijn. In onderstaand staafdiagram is het verband te zien tussen de mensen die hebben aangegeven onbetaalde activiteiten te doen, en hun leeftijd. Figuur 13. Het verband onbetaalde hoofdactiviteit en leeftijd. N=75 16

18 1.3. Het dorp en omgeving De vraag: Hoe ervaren de inwoners het dorp en de omgeving? staat in dit thema centraal. Er worden onderwerpen belicht als veiligheid, onderhoud van groen en glasvezel. De bewoners werden gevraagd om aan te geven in welke mate zij zich konden vinden in verschillende stellingen. Onderstaande staafdiagrammen zijn de stellingen gecombineerd met de woonplaats van de respondent. Een paar staafdiagrammen zijn op zichzelf al duidelijk en hebben dus geen toelichting. Figuur 14. Mijn dorp mooi en aantrekkelijk. N=188 In bovenstaand figuur is te zien dat bijna alle Bronnegers (groene staaf) het Helemaal mee eens zijn met de stelling. Bij de blauwe staaf (Drouwenaren) is het percentage dat het Helemaal mee eens is een stuk kleiner, omdat er veel Drouwenaren Enigszins mee eens hebben gestemd. De conclusie uit bovenstaand diagram is dus dat de inwoners in Bronneger hun dorp mooier vinden dan de inwoners van Drouwen en Bronnegerveen. Wat opvalt is dat als deze resultaten worden gekoppeld aan de leefstijl van de respondenten, dan blijkt dat de gemeenschapsmensen, thuisbasis en leefbaarheidsklanten relatief positiever zijn dan de woonpassanten (zie bijlage VII figuur 94). 17

19 Figuur 15. Voldoende groen in omgeving. N=187 Ook bij de tweede stelling zijn de inwoners van Bronneger het meeste het eens met de stelling. Figuur 16. Hecht waarde aan cultuurhistorie. N=187 18

20 Figuur 17. Verkeersveiligheid omgeving. N=187 In bovenstaand staafdiagram is duidelijk te zien dat een grote groep ontevreden is omtrent de verkeersveiligheid. In Bronneger en met name in Bronnegerveen wordt de verkeersveiligheid slecht beoordeeld. Er is geen verband tussen de bewoners met inwonende kinderen en het antwoord op deze stelling. Wel is er een verband tussen de leefstijl van de respondenten en het antwoord op de onderstaande stelling. Woonpassanten zijn het relatief minder eens met de stelling dan gemeenschapsmensen (zie bijlage VII figuur 95). Figuur 18. Woonomgeving is gezamenlijke verantwoordelijkheid. N=184 19

21 Figuur 19. Leegstand is geen probleem. N=182 Figuur 20. Onderhoud bermen. N=186 De bermen worden volgens veel inwoners niet goed onderhouden. Veel respondenten gaven in de opmerkingen nadrukkelijk aan zich hieraan te storen en dat dit verbeterd moet worden. Enkele bewoners gaven ook aan vraagtekens te hebben bij het maaibeleid. Bij beide vragen omtrent bermonderhoud is er weinig verschil tussen de antwoorden van bewoners met verschillende leefstijlen (zie bijlage VII figuur 96 en 97). 20

22 Figuur 21. Onderhoud bermen voor bewoners. N=188 Figuur 22. Vergroening door aanplant grasvelden. N= respondenten geven aan mee eens te zijn met de stelling, 93 respondenten geven aan met de stelling oneens te zijn. De kleine meerderheid van de respondenten geeft dus aan dat de grasvelden rondom de dorpen geen saaie uitstraling hebben. 21

23 De onderstaande tabel is gegenereerd uit vragen die enkel werden gesteld aan de Drouwenaren, omdat deze bewoners zich nabij natuurgebied Drouwenerzand en attractiepark Drouwenerzand bevinden. Tabel 3. Stellingen omtrent parkeeroverlast. N=138, N=134, N=131, N=139 Stelling (in %) Helemaal mee eens Enigszins mee eens Enigszins mee oneens Helemaal mee oneens Ik ervaar overlast van verkeerd geparkeerde auto s in het dorp Ik ervaar overlast van verkeerd geparkeerde auto s rondom attractiepark Drouwenerzand Ik ervaar overlast van verkeerd geparkeerde auto s nabij natuurgebied Drouwenerzand (langs de Dikmeerweg/Alinghoek) Ik vind het geen probleem dat ik voor het invoegen op de N34 eerst door Gasselte of Borger moet rijden 23,9 18,8 18,1 39,1 38,1 26,9 14,9 20,1 8,4 13,7 32,8 45,0 64,7 14,4 11,5 9,4 De onderstaande tabel bestaat uit de uitkomsten van twee gesloten vragen waarop met Ja of Nee geantwoord kon worden. Omdat er weinig verschil is tussen de drie dorpen is er geen onderscheid tussen de drie dorpen gemaakt in de tabel. Tabel 4. Auto, bereikbaarheid DBB. N=184, N=184 Vragen (in %) Ja Nee Heeft u beschikking over een auto? 96,7 3,3 Vindt u Drouwen/Bronneger/Bronnegerveen goed bereikbaar met de auto? 99,5 0,5 22

24 In Drouwen, Bronneger en Bronnegerveen bevindt zich slechts één bushalte. Deze bushalte is gesitueerd op de kruising van de Gasselterstraat met de Markeweg in Drouwen (westen van Drouwen). Vanaf deze bushalte, Bushalte Markeweg rijdt buslijn 59 richting Gieten OV Knooppunt of richting Emmen station. Bewoners van Bronneger zijn aangewezen op Bushalte Eeserweg in Buinen, deze ligt op een loopafstand van 35 minuten vanaf het centrum van Bronneger (kruising Dorpsstraat met Rietweg). Vanaf Bushalte Eeserweg rijdt buslijn 24 richting Assen (via Borger) of richting Stadskanaal. De bewoners van Bronnegerveen moeten voor de dichtstbijzijnde bushalte, naar Bushalte Hoofdstraat 28 in Drouwenerveen. Deze bushalte ligt vanaf het centrum van Bronnegerveen (Dorpsstraat Bronnegerveen), op ruim een halfuur lopen. Vanaf daar rijdt de Buurtbus 505 richting Gieten OV Knooppunt of richting Stadskanaal. De belbus is een late bus die gaat rijden als u vooraf belt dat u hiermee wil rijden, bij Bushalte Markeweg gaat de Belbus in de avond/nacht (indien iemand belt om ermee te reizen). In onderstaand figuur is te zien dat slechts weinig mensen gebruik maken van het Openbaar Vervoer vanaf de Bushalte Markeweg. Figuur 23. Gebruik van OV. N=186 23

25 Een stuk meer mensen geven aan behoefte te hebben aan frequenter Openbaar Vervoer. Inwoners uit Bronneger en Bronnegerveen gaven aan dat zij het begrijpen dat er een slechte OV-verbinding is omdat het kleine dorpen zijn. In Drouwen is de wens voor frequenter OV een stuk groter omdat sommige inwoners verwachten dat een dorp als Drouwen beter bereikbaar dient te zijn. Tevens geven sommige respondenten met kinderen aan dat deze kinderen met het huidige OV beperkt worden in hun reizen. Zo is het voor veel kinderen een lange reis naar de middelbare school, of naar een sportclub (eerst fietsen naar de bushalte en vervolgens lang zitten in de bus). Enkele ouders geven aan dat hierdoor de ontwikkeling van de kinderen/jeugd beperkt wordt, omdat zij niet gemakkelijk ergens heen kunnen reizen. Twee jongeren hebben ook in de jeugdenquête aangegeven behoefte te hebben aan meer bushaltes (ook één bushalte in Bronneger). Figuur 24. Behoefte aan frequenter OV. N=181 24

26 Hardrijden is een probleem in Drouwen, Bronneger en Bronnegerveen. Uit onderstaand diagram blijkt dat in alle drie de dorpen overlast wordt ervaren. Figuur 25. Overlast hardrijders. N=189 De staaf bij Ja is groter dan de staaf bij Nee, dit betekent dat de meerderheid van huishoudens met inwonende kinderen overlast ervaart van hardrijders. Figuur 26. Hardrijders gecombineerd met inwonende kinderen. N=52 Als respondenten Ja antwoordde, dan werd hun gevraagd op welke straat zij vooral overlast door hardrijders ervaren. In de 2 grafieken op de volgende pagina is te zien hoe vaak straten werden genoemd in Drouwen, Bronneger en Bronnegerveen. 25

27 Met name de doorgaande wegen worden vaak genoemd. Uit opmerkingen bij de enquête kwam ook redelijk vaak naar voren dat bewoners last hebben van te snel rijdend landbouwverkeer. Uit de enquête (zie figuur 78) komt ook naar voren dat bewoners een van de grootste kwaliteiten van DBB de rust vinden, deze wordt verstoord wanneer er auto s in het dorp veel te hard rijden. Bewoners gaven ook aan dat de 60 km/uur gehandhaafd moet worden. Drempels zijn volgens sommige bewoners hier niet de oplossing voor, geregeld controles zou een betere uitkomst zijn. DROUWEN - STRATEN WAAR VOORAL OVERLAST WORDT ERVAREN DOOR HARDRIJDERS Figuur 27. Drouwen, overlast door hardrijders. N=88 STRATEN WAAR VOORAL OVERLAST WORDT ERVAREN DOOR HARDRIJDERS Bronneger Bronnegerveen Gasselte Figuur 28. Bronneger, Bronnegerveen, overlast door hardrijders. N=35 26

28 Figuur 29. Verlichting in DBB. N=190 Veel inwoners zijn tevreden over de verlichting in hun dorp. Bij de respondenten die aangegeven hebben niet tevreden te zijn, kwamen de volgende argumenten voorbij: De fietspaden zijn niet goed belicht (hoofdzakelijk in de winter). De oude straatlantaarns buiten het dorp zijn niet mooi. Sommige lantaarnpalen werken niet goed en hieraan wordt niks gedaan. In Bronnegerveen is er maar 1 lantaarnpaal op de Dorpsstraat. 27

29 Om te inventariseren hoe bewoners tegen windmolens zouden kijken is ook een vraag gesteld omtrent windmolens. Opvallend was dat redelijk veel respondenten die tegen hadden gekozen, zwaar tegen windmolens zijn. Dit gaven zijn aan door middel van extra vraagtekens en het ook nog te benoemen in de opmerkingen. Figuur 30. Windmolens rondom het dorp. N=180 28

30 In DBB is er volgens velen behoefte aan sneller internet. Glasvezel is een actueel onderwerp, daarom zijn er drie vragen gesteld omtrent glasvezel. Figuur 31. Behoefte aan glasvezel. N=187 Figuur 32. Aangemeld behoefte glasvezel online. N=187 29

31 Figuur 33. Bereidheid om meer te betalen voor glasvezel. N=171 30

32 Figuur 34. Behoefte aan glasvezel gecombineerd met aangemeld op internet. N=187 Als bovenstaande figuren worden bestudeerd is duidelijk dat er veel behoefte is aan glasvezel. Vooral in Bronneger en Bronnegerveen is de behoefte aan glasvezel enorm. Veel bewoners hebben zich al aangemeld als belangstellende op Veel bewoners zijn ook bereid om meer te betalen voor glasvezel, dit laat weer zien dat inwoners echt behoefte hebben aan glasvezel. Bewoners die zich hebben aangemeld als belangstellende zijn ook bereid meer te betalen (zie bijlage VII figuur 98). Relatief gezien zijn er veel gemeenschapsmensen die behoefte hebben aan sneller internet (zie bijlage VII figuur 99). Opvallend is dat er nog veel respondenten zijn die aangegeven hebben behoefte te hebben aan glasvezel, maar zich nog niet hebben aangemeld. Wat ook opvalt is dat een aantal inwoners zich hebben aangemeld, maar geen behoefte hebben aan glasvezel (bovenstaand figuur 34). Als het verband tussen de leeftijd van de respondenten, en de behoefte aan glasvezel wordt onderzocht, is duidelijk dat in bijna elke leeftijdscategorie (behalve bij 75-plussers) er grote behoefte is aan glasvezel (zie bijlage VII figuur 100). 31

33 1.4. Sociale omgeving en identiteit In dit thema komen vragen aan bod inzake sociale contacten, het verenigingsleven, mantelzorg, het dorpshuis en nog veel meer. In onderstaande tabel is te zien hoe de respondenten van alle drie de dorpen denken over verschillende stellingen. Omdat er geen grote verschillen tussen de dorpen zijn bij deze stellingen, zijn de staafdiagrammen waarin te zien is hoe er per dorp over een stelling gedacht wordt, bijgevoegd in de bijlage (zie bijlage VII figuur 101 t / m 108). Tabel 5. Stellingen omtrent het contact met het dorp en dorpsgenoten. N=185, N=187, N=180, N=184, N=188, N=161, N=184, N=190 Stelling (in %) Helemaal mee eens Enigszins mee eens Enigszins mee oneens Helemaal mee oneens Ik voel mij een echte Drouwenaar, Bronneger of Bronnegervener Als ik hulp nodig heb, kan ik altijd rekenen op mijn buren en dorpsgenoten Ik geef regelmatig ondersteuning, of hulp aan een van mijn dorpsgenoten Ik vind het belangrijk om mee te doen aan dorpsactiviteiten 33,0 36,8 17,8 12,4 61,5 27,8 8,6 2,1 27,8 46,1 18,9 7,2 25,5 45,7 21,7 7,1 Ik voel mij veilig in mijn dorp 79,3 19,7-1,1 In mijn dorp komen zaken makkelijk van de grond 8,7 63,4 25,5 2,5 Ik heb voldoende sociale contacten binnen mijn dorp 52,2 39,7 6,5 1,6 Ik voel mij nooit eenzaam 76,8 17,4 3,7 2,1 Bij de stelling Als ik hulp nodig heb, kan ik altijd rekenen op mijn buren en dorpsgenoten is er een verschil te zien tussen de drie dorpen. De respondenten die aangeven hebben het met de stelling oneens te zijn, komen voor een groot gedeelte uit Drouwen (zie bijlage VII figuur 102). Opvallend is dat bij de stelling Ik heb voldoende sociale contacten binnen mijn dorp er door bijna alleen maar Drouwenaren Enigszins mee oneens en Helemaal mee oneens wordt aangegeven (zie bijlage VII figuur 107). Bij de bovenste stellingen valt op dat gemeenschapsmensen zich meer een echte Drouwenaar, Bronneger of Bronnegervener voelen dan woonpassanten. Deze trend, dat gemeenschapsmensen het meer eens zijn met de stelling dan woonpassanten, is bij bijna al de bovenstaande stellingen duidelijk te zien (zie figuur 109 t / m 114). Alleen bij de twee onderstaande stellingen is er geen verschil te zien tussen de antwoorden van de respondenten met verschillende leefstijlen: In mijn dorp komen zaken makkelijk van de grond en Ik voel mij nooit eenzaam. 32

34 Maar bij de stelling Ik voel mij nooit eenzaam wordt duidelijk dat slechts zeer weinig inwoners zich eenzaam voelen. En dat de mensen die zich (soms) eenzaam voelen, voldoende sociale contacten hebben in het dorp (zie onderstaand figuur 35). Figuur 35. Combinatie eenzaam en voldoende sociale contacten. N=191 Figuur 36. Welke beschrijving is van toepassing. N=169 33

35 In Drouwen, Bronneger en Bronnegerveen wonen redelijk wat oudere bewoners. Sommige van deze bewoners ontvangen hulp. 18 respondenten hebben aangegeven hulp te ontvangen, het merendeel ontvangt hulp bij het huishouden (met name van familie en/of buren, kennissen) en 6 bewoners ontvangen hulp bij klusjes rondom het huis (vooral tuinonderhoud). Twee respondenten geven aan hulp te krijgen van Zorggroep Tangenborgh en twee anderen ontvangen hulp van Hoveniersbedrijf Beerman. Tabel 6. Soort hulp dat wordt ontvangen door bewoners. N=18 Aantal respondenten 1. Van familie en/of buren, kennissen 2. Vanuit een professionele organisatie 3. Zowel van familie, kennissen én professionele organisatie Huishoudelijke hulp Boodschappen doen 3 1 Maaltijdbereiding 2 Klusjes in en rond de woning (bv. tuinonderhoud) Persoonlijke verzorging 4 Vervoer 2 1 Omdat vergrijzing in dorpen kan zorgen voor een grote hulpvraag is er geïnventariseerd hoeveel bewoners (die momenteel geen hulp ontvangen bij het huishouden) denken, binnen vijf jaar behoefte aan ondersteuning te krijgen (zie onderstaand figuur). Niemand weet wat de dag van morgen brengt, veel respondenten gaven ook aan niet te weten of zij behoefte krijgen aan ondersteuning in 5 jaar. Figuur 37. Hulpvraag in 5 jaar gecombineerd met leeftijd. N=159 34

36 Figuur 38. Mantelzorgers per leeftijdscategorie. N=186 Wat opvalt uit bovenstaand staafdiagram is dat vooral oudere bewoners mantelzorg verlenen. Gemiddeld wordt er per mantelzorger ongeveer 3/4 uur mantelzorg per week verleent (zie bijlage VII figuur 115). Twaalf mantelzorgers geven aan dat ze het prettig zouden vinden om ondersteuning te krijgen bij het verlenen van mantelzorg. De mantelzorgers zouden graag voornamelijk hulp willen bij zorgtaken, en dat zo nu en dan iemand hun taak overneemt (zie bijlage VII figuur 116). 35

37 Uit onderzoek (6 oktober 2015) van de Universiteit van Tilburg is gebleken dat in buurten waar gebruik gemaakt wordt van een digitale buurtwacht, er een scherpe daling van het aantal inbraken is. Om het veiligheidsgevoel in Drouwen, Bronneger en Bronnegerveen te verhogen is er een vraag in de enquête opgenomen omtrent een digitale buurtwacht via WhatsApp. Figuur 39. Behoefte digitale buurtwacht d.m.v. WhatsApp. N=180 In Bronneger is er al een digitale buurtwacht, in Drouwen en Bronnegerveen nog niet. Uit bovenstaand grafiek blijkt dat er 36 Drouwenaren zijn die graag in een digitale buurtwacht willen. In Bronnegerveen zijn er relatief veel respondenten die een ook digitale buurtwacht willen. Met name de oudere bewoners hebben aangegeven geen smartphone te bezitten (zie bijlage VII figuur 117). Ook geven er relatief meer gemeenschapsmensen dan woonpassanten aan, behoefte te hebben aan een WhatsApp groep (zie bijlage VII figuur 118). 36

38 Figuur 40. Contact met de buurt. N=188 In Bronneger is er al een WhatsApp groep met bewoners, dit verklaart waarom er relatief veel inwoners van Bronneger contact houden door middel van WhatsApp. De inwoners die contact met de buurt en hun buren houden via sociale media zijn voornamelijk wat jongere bewoners (zie bijlage VII figuur 119). Als bovenstaand grafiek wordt gecombineerd met de leefstijl van de respondent valt op dat gemeenschapsmensen voornamelijk contact houden door elkaar te bezoeken/contact via activiteiten van de verenigingen. En woonpassanten onderhouden eerder contact met personen uit de buurt als hij/zij een buurtgenoot buiten tegenkomt (zie bijlage VII figuur 120). Bij de optie Anders gaven bewoners aan elkaar te spreken bij onder andere werk in de tuin, bij de bassischool en bij het uitlaten van de hond. 37

39 In Drouwen staat het dorpshuis voor Drouwen, Bronneger en Bronnegerveen. Uit de onderstaande diagram blijkt dat veel Drouwenaren zich verbonden voelen met Drouwen. Bewoners van Bronnegerveen voelen zich meer verbonden met Bronneger dan met Drouwen. Figuur 41. Voelt u zich verbonden met DBB. N=191 38

40 In onderstaand figuur 42 is te zien dat het merendeel van de bewoners, in alle drie de dorpen, vinden dat er genoeg samenhang is tussen bewoners in hun dorp. Zowel oudere als jongere bewoners vinden in het algemeen dat er genoeg samenhang is (zie bijlage VII figuur 121). Bij de mensen die aangaven dat er niet voldoende samenhang is, waren dit de meest voorkomende redenen: De meeste bewoners zijn op zichzelf (meer dan vroeger). Als buitenstaander/import kom je moeilijk tussen de echte Drouwenaren/Bronnegers/Bronnegerveners. De dorpen zijn opgedeeld in buurten, er zijn veel sub-clubjes. Als er wordt gekeken naar de verblijftijd van de respondenten en de vraag of er genoeg samenhang is, blijkt dat met name bewoners die een lange tijd in DBB wonen, vinden dat er niet genoeg samenhang is (zie bijlage VII figuur 122). Ook zijn er relatief veel woonpassanten die vinden dat er niet genoeg samenhang is (zie bijlage VII figuur 123). Figuur 42. Samenhang tussen bewoners in uw dorp. N=177 39

41 Figuur 43. Vergrijzing. N=180 Als deze vraag wordt gecombineerd met leeftijd van de respondenten, dan blijkt dat alle leeftijdscategorieën hetzelfde vinden, het merendeel vinkt Nee aan (zie bijlage VII figuur 124). Figuur 44. Genoeg kinderen/jongeren. N=173 Voornamelijk geven jongere bewoners aan dat er niet genoeg kinderen/jongeren in het dorp zijn. Bewoners die ouder dan 45 jaar zijn geven in het algemeen aan dat er genoeg kinderen/jongeren zijn (zie bijlage VII figuur 125). 40

42 Figuur 45. Genoeg jarigen. N=168 De oudste bewoners (75+) geven bijna allemaal aan dat er genoeg jarigen zijn. Alleen bij de respondenten tussen de jaar geeft het merendeel Nee aan (zie bijlage VII figuur 126). 41

43 1.5. Verenigingsleven, ontmoeting en voorzieningen In dit thema komen vragen aan de orde inzake het verenigingsleven, de bereikbaarheid van voorzieningen, vrijwilligerswerk, Dorpsbelangen DBB en Buurtbeheer. In de enquête is dit thema begonnen met stellingen, bij de meeste stellingen is er geen groot verschil tussen de drie dorpen. Bij de stellingen waar er wel opmerkelijke bevindingen zijn, wordt dit benoemd. Tabel 7. Dorpsbelangen, activiteiten, ontmoetingsplekken. N=181, N=175, N=176, N=173, N=182 Stelling (in %) Helemaal mee eens Enigszins mee eens Enigszins mee oneens Helemaal mee oneens Ik ben tevreden over de rol en de zichtbaarheid van Vereniging Dorpsbelangen Ik vind dat er voldoende sportverenigingen in mijn dorp en de nabije omgeving zijn Er worden voldoende activiteiten in mijn dorp georganiseerd Er zijn voldoende ontmoetingsplekken in mijn dorp Ik vind een publieke ontmoetingsruimte zoals een dorpshuis, dorpscafé of iets dergelijks, essentieel voor de leefbaarheid van mijn dorp 37,6 41,4 16,0 5,0 50,3 37,7 9,7 2,3 57,4 36,9 5,1 0,6 48,0 34,7 12,7 4,6 64,8 22,0 9,3 3,8 Bij de twee stellingen omtrent ontmoetingsplekken valt op dat de Bronnegers en Bronnegerveners een stuk meer oneens zijn met de stellingen. Uit de opmerkingen bij de enquête blijkt ook dat sommigen behoefte hebben aan een bankje in Bronneger. Weinig bewoners uit Bronneger vinden dat een ontmoetingsplek zoals een dorpshuis essentieel is voor de leefbaarheid (zie bijlage VII figuur 127 en 128). Ook is te zien bij al de bovenstaande vijf stellingen dat woonpassanten het relatief minder met de stelling eens zijn dan gemeenschapsmensen (zie bijlage VII figuur 129 t / m 133). Bewoners met inwonende kinderen zijn het relatief meer met de tweede stelling oneens dan bewoners die aangeven geen inwonende kinderen te hebben. Bij de derde stelling omtrent voldoende activiteiten blijkt juist dat respondenten met jonge inwonende kinderen (0-3 jaar) het meer eens zijn met de stelling dan bewoners met oudere kinderen (zie figuur 46 en 47 op de volgende pagina). 42

44 Figuur 46. Voldoende sportverenigingen gecombineerd met inwonende kinderen. N=50 Figuur 47. Voldoende activiteiten gekoppeld aan leeftijdscategorie inwonende kinderen. N=50 43

45 Tabel 8. Bereikbaarheid, recreatie, speelvoorzieningen. N=181, N=185, N=184, N=173, N=171 Stelling (in %) Helemaal mee eens Enigszins mee eens Enigszins mee oneens Helemaal mee oneens Medische voorzieningen zijn voor mij voldoende bereikbaar Winkelvoorzieningen voor dagelijkse boodschappen, zijn voor mij voldoende bereikbaar Ik vind dat er voldoende recreatie voorzieningen zijn in mijn dorp (denk aan: fietspaden, wandelroutes, bankjes en dergelijke) Ik vind dat er voldoende speelmogelijkheden en activiteiten voor kinderen zijn in mijn dorp Sport- en speelvoorzieningen in en rondom het dorp zijn bereikbaar 64,1 33,7 2,2-67,6 28,1 2,2 2,2 62,5 29,3 5,4 2,7 42,8 40,5 8,1 8,7 58,5 31,0 8,8 1,8 Bij de laatste twee stellingen valt op dat inwoners uit Bronneger en Bronnegerveen aangeven dat zij zich minder in de stellingen kunnen vinden dan de Drouwenaren (zie bijlage VII figuur 134 en 135). Als deze vijf stellingen worden gecombineerd met de leefstijl van de respondenten, zijn er geen verschillen te zien tussen de antwoorden van de respondenten met verschillende leefstijlen. Aangezien de bovenstaande vijf stellingen gaan over de hoeveelheid voorzieningen en de bereikbaarheid daarvan, is het logisch dat er geen opmerkelijke zaken aan het licht komen als de resultaten worden gekoppeld aan de leefstijl van de bewoners. Als de bovenstaande stellingen in tabel 8 worden gecombineerd met respondenten die inwonende kinderen hebben, valt op dat de bewoners die het met derde stelling oneens zijn, vrijwel allemaal inwonende kinderen hebben (zie figuur 48 op de volgende pagina). Bij de laatste stelling in tabel 7 valt op dat respondenten die oude inwonende kinderen hebben (15 jaar en ouder), zij het meer met de stelling eens zijn, dan bewoners met jongere inwonende kinderen (zie figuur 49 op de volgende pagina). 44

46 Figuur 48. Recreatievoorzieningen gecombineerd met inwonende kinderen. N=52 Figuur 49. Sport- en speelvoorzieningen gecombineerd met inwonende kinderen. N=50 45

47 Tabel 9. School, belangenbehartiging. N=169, N=147, N=160, N=156 Stelling (in %) Helemaal mee eens Enigszins mee eens Enigszins mee oneens Helemaal mee oneens Ik vind het een meerwaarde dat de school en het dorpshuis onder één dak zitten Er is genoeg wisselwerking tussen de school en het dorp De school en naschoolse opvang is essentieel voor de leefbaarheid in het dorp Vereniging Dorpsbelangen doet voldoende aan de belangenbehartiging van mijn dorp 58,0 33,7 3,6 4,7 40,8 45,6 10,2 3,4 60,0 30,6 5,0 4,4 44,9 43,6 8,3 3,2 Over de bovenstaande vier stellingen denken de dorpen hetzelfde. Er is weinig tot geen verschil tussen de dorpen. Wel is er verschil te zien bij de tweede stelling (zie onderstaand figuur 50), er zijn geen respondenten met inwonende kinderen tussen de 4-11 jaar die het helemaal mee oneens zijn met de stelling. Figuur 50. Wisselwerking tussen de school en het dorp gecombineerd met inwonende kinderen. N=39 46

48 Op onderstaand figuur is te zien wat respondenten hebben geantwoord op de vraag of zij van verenigingen in DBB lid zijn. Figuur 51. Meerkeuzevraag, verenigingen in DBB. N=149 Als er wordt gekeken naar de verdeling man/vrouw tussen de verenigingen valt op dat er ongeveer 10 mannen meer lid zijn van Dorpsbelangen DBB, en bij beide biljartclubs zijn enkel mannen lid. De bewegingsclub voor dames en NBvP Vrouwen van Nu zijn natuurlijk zeer populair onder de vrouwen, wat ook opvalt is dat er ook mannen lid zijn van deze vrouwelijke verenigingen (zie bijlage VII figuur 136). 47

49 Op onderstaand figuur is te zien waarom de respondenten die geen lid zijn van een vereniging, hebben aangegeven geen lid te zijn. Als de figuur gecombineerd wordt met de redenen waarom de respondent geen lid is, is het enige dat opvalt dat de groep die geen interesse heeft, met name uit woonpassanten bestaat (zie bijlage VII figuur 137). Figuur 52. Hoofdreden geen lid. N=55 10 respondenten hebben aangegeven dat zij activiteiten missen in DBB die wel voldoende draagvlak zouden hebben om georganiseerd te worden. Tabel 10. Activiteiten/verenigingen met voldoende draagvlak. N=178 Vraag (in %) Ja Nee Mist u activiteiten/verenigingen in uw dorp die volgens u wel voldoende draagvlak zouden hebben om te worden georganiseerd? 5,6 94,4 De volgende activiteiten/verenigingen werden genoemd: Kunstinnige dans/muzikale activiteiten zowel voor jeugd als voor volwassenen. Volleybal. Ondernemersvereniging. Oudjaarsvereniging. Repair café bepaalde cursussen (pc, IPhone, tablet e.d.). Jeugdsoos 1x per maand bijvoorbeeld. Vlooienmarkt. Oudjaar/nieuwjaar feest en vuurwerk. Geen concrete ideeën, maar gezelligheidsgroepen/bijeenkomsten. 48

50 In totaal doen 50 mensen vrijwilligerswerk in DBB. Uit onderstaand diagram blijkt dat de vrijwilligers voornamelijk mensen tussen de jaar zijn. Gemiddeld besteed een vrijwilliger 1,8 uur per week aan vrijwilligerswerk (zie bijlage VII figuur 138). De respondenten die Ja hebben aangevinkt zijn voornamelijk gemeenschapsmensen, er zijn ook enkele woonpassanten en leefbaarheidsklanten die vrijwilligerswerk doen in zijn dorp (zie bijlage VII figuur 139). Figuur 53. Vrijwilligerswerk. N=184 49

51 Als er wordt gekeken naar hoeveel personen bereid zijn als vrijwilliger iets te doen (in deze grafiek zijn de respondenten die momenteel vrijwilligerswerk doen ook meegenomen), ligt dit veel hoger. Maar liefst 108 respondenten geven aan bereid te zijn als vrijwilliger iets te willen doen voor hun dorp. Er zijn relatief veel gemeenschapsmensen die bereid zijn vrijwilligerswerk voor zijn dorp te doen (zie onderstaand figuur 55). Figuur 54. Ik ben bereid om vrijwilligerswerk te doen. N=179 Figuur 55. Bereid vrijwilligerswerk te doen gekoppeld aan leefstijl. N=145 50

52 In onderstaand figuur 56 is te zien welke kwaliteiten de respondenten in huis hebben. Opmerkelijk is het grote aantal kwaliteiten dat huishoudens in DBB hebben in te zetten, aangezien er bij oproepen vanuit Dorpsbelangen DBB voor ondersteuning, er bijna nooit respons is. Bij de optie Anders werden antwoorden gegeven zoals: Huisdieren verzorgen. Coaching. Werk voor basisschool. Noaberhulp. Figuur 56. Meerkeuzevraag, kwaliteiten om in te zetten. N=103 51

53 Uit onderstaande tabel blijkt dat het merendeel van de mensen gericht is op de voorzieningen in het dorp. Er zit weinig verschil tussen de antwoorden van respondenten van verschillende leeftijden of van verschillend geslacht. Wel is er een verschil te zien tussen de bewoners die al lang in DBB wonen en nieuwkomers. Personen die geboren en getogen zijn in DBB, kiezen bijna allemaal voor de eerste stelling, nieuwere bewoners (0-5 jaar) kiezen vaker voor de tweede stelling (zie bijlage VII figuur 140). Tabel 11. Voorzieningen in het dorp stelling. N=168 Welk van de volgende twee beschrijvingen is het meest op u van toepassing? (in %) Ik kies zoveel mogelijk voor de voorzieningen die nog in mijn dorp zijn en ik maak me sterk voor het behoud van deze voorzieningen Het maakt mij niet uit of er voorzieningen in mijn dorp zijn, ik richt mij vrijwel alleen op de voorzieningen buiten het dorp 68,5 31,5 Uit onderstaand diagram blijkt dat veel bewoners niet op Dorpsbelangen DBB afstappen. Wel geven 37 respondenten aan op Dorpsbelangen DBB af te stappen bij vragen omtrent taken van de gemeente (zoals kapotte lantaarns, onderhoud bermen etc.). Hoofdzakelijk gemeenschapsmensen stappen op Dorpsbelangen DBB af, vooral woonpassanten benaderen Dorpsbelangen DBB niet (zie bijlage VII figuur 141). Bewoners geven bij Anders antwoorden als: wanneer ik een idee heb, ingrijpende wijzigingen in de omgeving en nog geen behoefte aan gehad. Figuur 57. Meerkeuzevraag, welk moment stapt u af op Dorpsbelangen. N=180 52

54 Meldingen zoals kapotte lantaarns en losliggende stoeptegels horen eigenlijk gemeld te worden bij Buurtbeheer. Het merendeel van de bewoners is wel bekend met Buurtbeheer maar er is nog wel een grote groep die Buurtbeheer niet kent. Figuur 58. Buurtbeheer. N=187 53

55 Het driedorpenfeest was op 19 september 2015, uit onderstaand grafiek blijkt dat er veel mensen niet bij aanwezig waren, er waren bijna alleen maar Drouwenaren aanwezig. Dat er zoveel bewoners niet zijn komen opdagen is opmerkelijk aangezien de mensen die er waren er (zeer) positief over gestemd zijn. Er waren bijna alleen maar gemeenschapsmensen aanwezig op het driedorpenfeest. Uit opmerkingen bij de enquête bleek ook dat sommigen niet wisten dat het feest werd georganiseerd. Figuur 59. Driedorpenfeest. N=187 Figuur 60. Driedorpenfeest gecombineerd met leefstijl. N=145 54

56 Door de meesten worden sponsoruitingen tijdens activiteiten niet storend ondervonden. Opmerkelijk is dat alleen oudere bewoners sponsoruitingen als storend ervaren (zie bijlage VII figuur 142). Figuur 61. Sponsoruitingen bij activiteiten. N=172 Figuur 62. Zorgorganisatie in DBB. N=170 In bovenstaand staafdiagram is te zien dat slechts weinig mensen het oprichten van een zorgorganisatie noodzakelijk vinden. 55

57 Bewoners kregen de mogelijkheid om aan te geven wat voor activiteiten zij verwachten dat het dorpshuis faciliteert. 17 mensen geven aan dat zij verwachten dat het dorpshuis nog andere activiteiten organiseert/faciliteert. Tabel 12. Dorpshuis andere activiteiten. N=168 Vraag (in %) Ja Nee Verwacht u dat het dorpshuis nog andere activiteiten organiseert/faciliteert? 10,1 89,9 Enkele activiteiten die worden genoemd waarvan verwacht wordt dat het dorpshuis ze faciliteert zijn: Leuke beurs of iets dergelijks. Dans, zingen (koor). Dorpscafé functie. Bibliotheek uitleenpunt, kleinschalig theater, culturele activiteiten. Activiteitenmiddag voor de kinderen tijdens (lange) vakantie. Dorpsfeest met muziek. Een rommelmarkt. Spelletjesavond. Oudejaarsbijeenkomst. Voorlichtingsvergadering van buurtbewoners over de stand van zaken en waar DBB mee bezig is. 56

58 1.6. Wonen in de buurt Dit thema gaat over de beweegredenen van de bewoners en wat zij van hun woning vinden. Wat was de hoofdreden om hier in DBB te komen wonen en wat zou een reden kunnen zijn om in de toekomst elders te wonen. Figuur 63. Soort woning. N=155 Het overgrote deel van de respondenten woont in een koopwoning. Bij de eerste vier onderstaande stellingen zijn er geen meningsverschillen tussen de drie dorpen, respondenten uit alle drie de dorpen hebben gemiddeld hetzelfde ingevuld. Tabel 13. Stellingen omtrent wonen. N=181, N=184, N=150, N=181, N=156, N=155 Stelling (in %) Helemaal mee eens Enigszins mee eens Enigszins mee oneens Helemaal mee oneens Ik vind dat het gebied rondom mijn huis er netjes uitziet 63,5 27,1 8,3 1,1 Ik ben tevreden over mijn woning 89,7 9,2 1,1 - In Drouwen, Bronneger en Bronnegerveen trekken ouderen weg naar grotere dorpen met meer voorzieningen 26,0 50,0 16,7 7,3 57

59 Ik kan zonder problemen tot op hoge leeftijd in mijn woning blijven wonen Er zijn voldoende starterswoningen in Drouwen, Bronneger en Bronnegerveen Er moeten (meer) starterswoningen bijkomen in Drouwen, Bronneger en Bronnegerveen 44,2 40,3 14,4 1,1 3,8 12,2 44,9 39,1 43,2 38,1 7,1 11,6 Bij alle drie de dorpen is het merendeel het met de (voorlaatste) stelling Er zijn voldoende starterswoningen in Drouwen, Bronneger en Bronnegerveen oneens (zie bijlage VII figuur 143). Maar bij de stelling Er moeten (meer) starterswoningen bijkomen in Drouwen, Bronneger en Bronnegerveen zijn met name Drouwenaren het eens (zie bijlage VII figuur 144). Een relatief grote groep Bronnegers en Bronnegerveners geeft aan het helemaal oneens te zijn met de stelling. Veel bewoners zijn in Drouwen of Bronneger of Bronnegerveen gaan wonen omdat zij in een rustige omgeving wilden wonen met mooie natuur. Er is geen verband tussen de leefstijl van de respondent en de reden waarom hij/zij in DBB woont. De voornaamste redenen van de respondenten die Anders hebben aangegeven zijn: Veel natuur in de omgeving. Betaalbaar landelijk wonen. Vanwege mijn partner. Figuur 64. Hoofdreden wonen in DBB. N=185 58

60 Het merendeel van de respondenten ziet zich over 10/20 jaar ook nog wonen in DBB. Uit onderstaand diagram blijkt dat veel inwoners van Bronneger zichzelf over 10/20 jaar ook nog in DBB zien wonen. Figuur 65. Waar ziet u uzelf over 10/20 jaar. N=179 59

61 Figuur 66. Beweegredenen. N=60 De respondenten die aangegeven hebben in de toekomst elders te gaan wonen hebben als voornaamste reden dat zij naar een plek willen met meer/andere voorzieningen. Bij deze verband tussen de leefstijl en het antwoord van de respondenten. Onderstaande redenen zijn een paar redenen die werden vernoemd bij Anders : Tuin is te groot/onderhoud van grote tuin. Leeftijd/Een plek waar ik verzorgd kan worden/een seniorenwoning met meer voorzieningen. Dichterbij mijn kinderen wonen. Appartement in een kleine stad. Minder werk aan huis. 60

62 Figuur 67. Levensbestendig wonen. N=91 Uit bovenstaand staafdiagram blijkt dat de meerderheid van de respondenten, waar levensbestendig wonen relevent is, hun woning reeds al hebben aangepast. De respondenten die aangegeven hebben dat hun woning reeds volledig aangepast is/er plannen zijn om de woning aan te passen zijn voornamelijk oudere bewoners (zie bijlage VII figuur 145). 61

63 1.7. Veranderende samenleving De rollen van de overheid en burgers veranderen: de overheid trekt zich terug en de burgers zijn steeds meer zelf verantwoordelijk. De manier waarop bewoners hier tegen aankijken staat in dit thema centraal. In de enquête zijn acht stellingen omtrent dit thema te vinden, in onderstaande tabel zijn drie stellingen te zien waarbij er geen verschil was tussen de antwoorden van de drie dorpen/opleidingsniveau van de respondenten. De stellingen waarbij er wel verschil is tussen de dorpen/leeftijd/opleidingsniveau, worden besproken in de volgorde zoals deze ook in de enquête gezet zijn. Tabel 14. Stellingen veranderende samenleving. N=162, N=155, N=136 Stelling (in %) Helemaal mee eens Enigszins mee eens Enigszins mee oneens Helemaal mee oneens De gemeente moet de burgers beter ondersteunen om zelfredzaam te worden De talenten in het dorp zouden zichtbaar moeten zijn om elkaar beter te kunnen vinden De vrijwilligers in mijn dorp hebben genoeg daadkracht om meer verantwoordelijkheid te nemen 25,3 54,3 18,5 1,9 24,5 54,2 16,8 4,5 13,2 51,5 33,1 2,2 Uit onderstaand diagram blijkt vooral inwoners uit Bronnegerveen het met de stelling oneens zijn. Bij deze stelling is er geen verband tussen de leefstijl van de respondenten en het antwoord. Figuur 68. Verantwoordelijkheid bij mensen zelf. N=172 62

64 Figuur 69. Gemeente informeert goed en is bereikbaar gekoppeld aan opleidingsniveau. N=166 Uit bovenstaand figuur wordt duidelijk dat hoger opgeleiden het over het algemeen meer oneens met de stelling zijn, dan lager opgeleide inwoners 63

65 Figuur 70. Financiële steun dorps activiteiten. N=149 In bovenstaand diagram is te zien dat hoofdzakelijk Drouwenaren het met de stelling eens zijn, Tevens zijn hoog opgeleide inwoners het ook minder met de stelling eens (zie bijlage VII figuur 146). Figuur 71. Talenten gecombineerd met leefstijl. N=132 Uit bovenstaand grafiek blijkt dat gemeenschapsmensen het over het algemeen meer met de stelling eens zijn dan woonpassanten. 64

66 De twee onderstaande grafieken spreken voor zich en hebben daarom geen verdere toelichting. Figuur 72. Vrijwilligers krijgen teveel op hun bordje gebundeld met opleidingsniveau. N=145 Figuur 73. Lastig voor anderen om verantwoordelijkheid te nemen. N=145 65

67 Figuur 74. Meerkeuzevraag, moeilijk om verantwoordelijkheid te nemen omdat. N=150 Uit bovenstaand diagram blijkt dat redelijk veel inwoners het lastig vinden dat alles digitaal per computer geregeld moet worden. Hieronder zijn enkele antwoorden te lezen die respondenten aangeven bij Anders. Geen moeite mee om zelf verantwoordelijkheid te nemen. Ik red me wel. Ik heb geen computer. Ik doe zoveel mogelijk zelf en bij moeilijkheden vraag ik mijn kinderen. 66

68 In onderstaand figuur is te zien dat veel respondenten beter met veranderingen zouden kunnen omgaan als zij weten wie ze in het dorp kunnen benaderen. Hieronder zijn enkele voorbeelden wat mensen hebben aangegeven bij Anders. Gemeente bellen. Ik kan goed met veranderingen omgaan. Red mezelf wel. Geen probleem. Figuur 75. Meerkeuzevraag, beter met veranderingen om kunnen gaan als. N=101 67

69 1.8. Overig In dit thema worden de mooiste plekken en lelijkste plekken in DBB bepaald. Ook wordt duidelijk met welk cijfer de respondenten het dorp en de enquête waarderen. Drouwen, Bronneger en Bronnegerveen zijn drie mooie dorpen gelegen in de Drentse natuur. Hieronder zijn de meest voorkomende antwoorden te zien op de vraag Wat vindt u de drie mooiste plekken in uw dorp? MOOISTE PLEKKEN IN DROUWEN, BRONNEGER EN BRONNEGERVEEN Figuur 76. De meest voorkomende mooiste plekken in DBB. N=160 In bovenstaand figuur is te zien wat de meeste respondenten de mooiste plekken vinden in DBB. De natuur wordt door de bewoners gewaardeerd. Opmerkenswaardig is het gegeven dat veel inwoners hun huis/tuin het mooiste plekje vinden in DBB, en dat blijkt dat veel mensen juist de toestand van andere huizen/tuinen lelijk vinden (zie figuur 77 op de volgende pagina). 68

70 LELIJKSTE PLEKKEN IN DROUWEN, BRONNEGER EN BRONNEGERVEEN Figuur 77. De meest voorkomende lelijkste plekken in DBB. N=106 De Oude Waag wordt momenteel gerenoveerd door een nieuwe ondernemer die er markten gaat organiseren. Respondenten geven aan dat de toestand van de bermen (hoofdzakelijk in de winter) rampzalig is. Ook vinden redelijk veel mensen Vakgarage Alberts en het attractiepark Drouwenerzand lelijk, tevens gaven enkele respondenten aan, overlast te ervaren door het parkeerprobleem bij het attractiepark. Sommige respondenten gaven aan dat er geen lelijke plekken zijn in DBB 69

71 Drouwen, Bronneger en Bronnegerveen zijn drie rustige dorpen tussen de natuur, respondenten geven aan dit als een kwaliteit te zien van de dorpen (zie onderstaand figuur). De verbondenheid in DBB wordt ook als een kwaliteit gezien, respondenten noemden de woorden: saamhorigheid, eensgezindheid. Veel respondenten geven aan de vriendelijke bewoners als een kwaliteit te zien. De natuur bij het Drouwenerzand en de bosrijke omgeving worden ook hier gewaardeerd. Belangrijkste kwaliteiten van Drouwen, Bronneger en Bronnegerveen Figuur 78. De belangrijkste kwaliteiten van DBB. N=143 70

72 Belangrijkste tekortkomingen van Drouwen, Bronneger en Bronnegerveen Figuur 79. Belangrijkste tekortkomingen van DBB. N=92 De belangrijkste tekortkoming volgens bewoners is het niet hebben van een kleine buurtsupermarkt. Ook wordt heb niet beschikken over snel internet via glasvezel benoemd. Het niet handhaven van de verkeersregels (te hard rijden) wordt ook bestempeld als een tekortkoming. Er waren ook mensen die aangaven dat DBB geen tekortkomingen hebben. 71

73 De drie dorpen worden zeer goed gewaardeerd. Het gemiddelde cijfer voor Drouwen is een 8,0. Bronneger krijgt een 8,4 en Bronnegerveen scoort een 7,7 (zie bijlage VII figuur 147, 148 en 149). Het gemiddelde van de drie dorpen is dus een 8,0 zoals op onderstaand figuur te zien is. Figuur 80. Cijfer de drie dorpen als geheel. N=182 Respondenten hadden aan het eind van de enquête de mogelijkheid om opmerkingen te noteren. Gezien de anonimiteit van het onderzoek zullen niet alle opmerkingen hier besproken worden, maar er waren wel aan aantal zaken die meerdere keren werden opgenoemd: De verkeersveiligheid is slecht door hardrijders, hier moet echt wat aan gedaan worden. Er zijn onvoldoende bankjes. Ik heb vraagtekens bij het maaibeleid van de gemeente. Er zijn geen speelvoorzieningen in Bronneger, voor jeugd geen ontmoetingsplek. Als nieuwe inwoner is het moeilijk om tussen de echte inwoners te komen. De gerichtheid op Drouwen (in de enquêtes en bij Dorpsbelangen DBB) is heel groot. Graag meer jongere mensen en starterswoningen. Glasvezel moet er komen. Ik woon hier nog te kort om soms een goed oordeel te geven. Gemeente moet meer doen aan algemeen onderhoud (schoonmaken, verkeersborden, naamborden, beplanting, bermonderhoud). 72

74 1.9. Jeugd enquête De jeugd enquête is door 21 jongeren tussen de 15 en 21 jaar ingevuld. Figuur 81. Leeftijd respondenten jeugd enquête. N=20 De jeugd enquête door 21 jongeren ingevuld, één persoon heeft niet zijn/haar leeftijd doorgegeven. De gemiddelde leeftijd van de respondenten is 17/18 jaar oud. Hieronder staan diagrammen waarin 1 bolletje correspondeert met 1 respondent. Bij sommige diagrammen is geen verheldering nodig en staat er geen toelichting. 73

75 Figuur 82. Hoofdactiviteit. N=21 Uit bovenstaand figuur zijn er 6 bolletjes te zien boven Middelbare school, dit betekend dat 6 van de 21 respondenten naar de Middelbare school gaat. De twee jongeren die Anders hebben ingevuld, werken. Figuur 83. Lid van verenigingen. N=21 74

76 Figuur 84. Meer georganiseerd voor jongeren in DBB. N=21 Er wordt nu niks voor jongeren georganiseerd, er wort aangegeven dat er iets georganiseerd kan worden met betrekking tot sporten (voetbal, basketbal). Figuur 85. Als er iets wordt georganiseerd ga ik daar naartoe. N=21 75

77 Figuur 86. Iets anders in DBB. N=20 Bij Anders worden starterswoningen en een skatebaan genoemd. Figuur 87. Ga je buiten DBB wonen tijdens je studie. N=20 76

78 Vanwege het beperkte openbaar vervoer zullen veel jongeren elders gaan wonen. Figuur 88. Als je klaar bent met studeren kom je dan terug in DBB wonen. N=18 Er wordt aangegeven dat sommigen wel in DBB zouden blijven wonen mits dit betaalbaar is/er starterswoningen zijn. Figuur 89. Nog andere dingen die verbeterd moeten worden in DBB. N=21 Jongeren zouden graag meer bushaltes, een mooi plein/hangplekken willen hebben. Uit deze jeugd enquête blijkt dat er twee soorten jongeren zijn in het dorp, degenen die zich niet verbonden voelen met het dorp, en aangegeven dat niets veranderd hoeft te worden. En jongeren die willen meedoen aan activiteiten/veranderingen willen zien, in de vorm van bijvoorbeeld een plek waar ze met elkaar kunnen sporten/hangen. 77

79 2. Opmerkelijke conclusies De resultaten die uit de enquête zijn gekomen, zijn gebaseerd op 71,3% van de huishoudens in DBB. Met deze respons kan gezegd worden dat de bevindingen, die in dit rapport te zien zijn, een redelijke weerspiegeling zijn van de werkelijkheid. Tijdens de analyse van de resultaten zijn enkele opmerkelijke conclusies aan het licht gebracht. Het aantal respondenten dat aangeeft behoefte aan frequenter Openbaar Vervoer te hebben, is vele malen groter dan het aantal respondenten dat daadwerkelijk vandaag de dag van het Ov gebruik maakt (zie figuur 23 en 24 op bladzijde 24). Veel inwoners geven aan dat zij sneller internet willen via glasvezel, maar ruwweg 40 respondenten die sneller glasvezel willen hebben zich nog niet als belangstellende aangemeld op (zie figuur 34 op bladzijde 31). Bij de stelling Ik voel mij nooit eenzaam wordt duidelijk dat slechts zeer weinig Drouwenaren zich eenzaam voelen. En dat de mensen die zich (soms) eenzaam voelen voldoende sociale contacten hebben in het dorp (zie figuur 35 op bladzijde 33). Dit betekend dat veel bewoners die niet veel contacten hebben in het dorp meer zijn gericht op (sociale contacten in) andere dorpen/steden. Vraag 48 in de enquête gaat over de kwaliteiten die de respondenten hebben in te zetten vanuit hun huishouden. Uit de resultaten blijkt dat er redelijk veel mensen kwaliteiten hebben om in te zetten (zie figuur 56 op bladzijde 51), maar bij oproepen vanuit Dorpsbelangen DBB voor ondersteuning of bestuursleden, is er vaak weinig/geen respons. Bij alle drie de dorpen is het merendeel het met de stelling Er zijn voldoende starterswoningen in Drouwen, Bronneger en Bronnegerveen oneens (zie bijlage VII figuur 143 op bladzijde LII). Maar bij de stelling Er moeten (meer) starterswoningen bijkomen in Drouwen, Bronneger en Bronnegerveen zijn met name Drouwenaren het eens (zie bijlage VII figuur 144 op bladzijde LII). Een relatief grote groep Bronnegers en Bronnegerveners geeft aan het helemaal mee oneens te zijn met de stelling. Dit betekend dat als er starterswoningen bijgebouwd worden in DBB, dat deze het beste in Drouwen gebouwd kunnen worden. Bij andere kwesties (zoals hardrijden, te weinig bankjes, strooibeleid in de winter) die spelen in de drie dorpen, zijn er geen opmerkelijke bevindingen gevonden. 78

80 3. Discussie Al met al ben ik tevreden over het onderzoek. Drouwen, Bronneger en Bronnegerveen zijn drie mooie dorpen; ik ben blij dat ik deze dorpen mocht bestuderen en ik ben trots dat ik iets heb kunnen betekenen voor de bewoners van DBB. Er waren momenten dat ik dacht dat ik teveel hooi op mijn vork had genomen (met het verspreiden en ophalen van de enquêtes en tijdens het invoeren hiervan), maar Ik heb geleerd om aan de slag te gaan in het werkveld én gelukkig is het uiteindelijk goed gekomen. Eén van de moeilijkste aspecten van dit onderzoek vond ik het verwerken van de feedback van direct betrokkenen. Bij het opsturen van de (concept) enquêtes/rapporten, krijg je veel verschillende soorten feedback. Persoon A vond iets in het rapport bijvoorbeeld matig en persoon B zei vervolgens dat het er juist goed uit zag. Bij zulke momenten vond ik het lastig om een middenweg te vinden. Maar uiteindelijk heb ik het idee dat iedereen tevreden is met het onderzoek/rapport en daar ben ik trots op. Toen ik besloot om dit onderzoek te doen wilde ik leren (samen)werken in het werkveld én iets betekenen voor de maatschappij. Maar liefst 71,2% van de huishoudens in DBB heeft de enquêtes ingevuld geretourneerd, en ik ben trots dat er samen met het dorp zo een hoge respons is behaald. De respondenten hebben de enquête uiteindelijk beoordeeld met een 7,1. Het liefst had ik een 8,0 gescoord, maar ik begrijp goed dat een 7,1 het gemiddelde is geworden. Pas bij het verwerken van de enquêtes kwam ik erachter dat sommige vragen ietwat onduidelijk waren en dat de enquête toch iets te lang was. Ik heb hiervan absoluut geleerd en neem de tips die ik heb gekregen mee voor toekomstige opdrachten. Ik ben dankbaar voor de hulp, de feedback en de complimenten die ik heb ontvangen en ik hoop dat dit onderzoek de leefbaarheid van de bewoners van Drouwen, Bronneger en Bronnegerveen ten goede komt. 79

81 4. Bijlagen Inhoudsopgave Bijlage I: Onderzoeksmethode Bijlage II: Onderzoeksgebied Bijlage III: Aankondiging van het dorpsbelevingsonderzoek Bijlage IV: Begeleidende brief bij enquête Bijlage V: Enquête Bijlage VI: Niet-thuis-brief Bijlage VII: Extra grafieken Bijlage VIII: Open antwoorden en opmerkingen. Deze zijn niet opgenomen in de publieke versie van dit rapport gezien de privacy van respondenten. Het bestuur van Dorpsbelangen Drouwen, Bronneger en Bronnegerveen heeft beschikking over de versie mét de opmerkingen en open vragen. I

82 Bijlage I: Onderzoeksmethode In de onderzoeksmethode wordt behandeld hoe dit verslag tot stand gekomen is. Van de eerste kennismaking tot de presentatie. Het opstarten van het onderzoek Omdat ik graag naast mijn vaste curriculum op school extra uitgedaagd wil worden, heb ik contact gezocht met Gerrie Koopman. Gerrie is een oud-docent van mij, in het schooljaar heb ik samen met mijn toenmalige klas een dorpsbelevingsonderzoek uitgevoerd in het Drentse Donderen en Vries. Dit traject was toen erg leerzaam, samen met veel hulp van docenten en medestudenten hebben we toen mooie onderzoeken uitgevoerd waar de dorpen echt iets aan hadden. Ik wilde nu weer eenzelfde onderzoek doen maar dan in mijn eentje. Ik wist dat het ontzettend veel tijd zou kosten, daarom heb ik Gerrie al vroeg ge- d met het verzoek of hij samen met Luit Hummel (die ik nog kende van de onderzoeken in Donderen en Vries), een leuk (niet al te groot) dorp kon uitzoeken waar er behoefte was aan een dorpsbelevingsonderzoek. Enkele tijd later kreeg ik de luxe om te mogen kiezen uit twee dorpen: Drouwen (met Bronneger en Bronnegerveen) en Oosterhesselen. Ik heb gekozen voor Drouwen, Bronneger en Bronnegerveen omdat dit drie unieke dorpen zijn. Ik was zeer benieuwd hoe men zou aankijken tegen het attractiepark, het natuurgebied Drouwenerzand en ook was DBB een stuk kleiner dan Oosterhesselen. Kennismaking en totstandkoming van de enquête Omdat de enquête dorpsspecifiek is moest er onderzocht worden wat er speelde in het dorp. In maart ben ik met Luit Hummel naar het Meester Hekman Hoes gegaan aan de Schoolstraat in Drouwen. Hier ontmoette ik het dagelijks bestuur Dirk-jan Roelfsema en Harold Dolfing en enkele sleutelfiguren uit de drie dorpen. Gezamenlijk is er gebrainstormd over wat er in het dorp speelt en wat Dorpsbelangen DBB wil weten. Na een enkele uren durende sessie waren er ontzettend veel onderwerpen aan bod gekomen. Alle onderwerpen die boven tafel kwamen tijdens de brainstormsessie had ik genoteerd. Met deze input is vervolgens de eerste concept enquête opgesteld en deze is opgestuurd naar Dorpsbelangen DBB en Luit Hummel. De enquête is veelvuldig heen en weer gestuurd. Zowel Luit Hummel als Dorpsbelangen DBB heeft meerdere keren goede feedback gegeven. Op 14 april ben ik naar de jaarvergadering geweest in het dorpshuis. Hier heb ik toen zelf tegenover de aanwezigen (ongeveer 30 bewoners) een korte presentatie gehouden, waarin ik heb verteld wie ik ben en hoe het onderzoek in elkaar steekt. Ik had de geprinte (concept) enquêtes mee en heb nog wat feedback ontvangen van dorpsbewoners. Deze feedback is allemaal verwerkt en uiteindelijk was eind april de definitieve enquête een feit. Uitzetten en ophalen enquêtes Omdat het moeilijk was om een datum te prikken (i.v.m. meivakantie en het werven van vrijwilligers) is de enquête (zie bijlage V) uiteindelijk op 26 en 27 mei verspreid. Er waren voldoende enquêtes en niet-thuis-brieven geprint (zie bijlage VI). Er waren gelukkig een hoop vrijwilligers die hebben geholpen met het verspreiden en ophalen van de enquêtes. Iedere vrijwilliger kon kiezen uit een straat/aantal straten die ruwweg 15 adressen bevatte, zodat de vrijwilligers niet teveel op hun bord kregen. Alle enquêtes met begeleidende brief (zie bijlage IV) zaten in een grote envelop omdat dit makkelijker was voor het verspreiden van de enquête, en zodat de enquête niet verkreukeld werd gegeven aan de respondenten. De bewoners van DBB zijn van tevoren op de hoogte gebracht van het onderzoek, er hebben enkele aankondigingen gestaan in de dorpskrant (zie bijlage III), er is informatie op de Facebookpagina en de website van DBB gepubliceerd, en via twitter en de DBB App zijn er II

83 aankondigingen/berichtjes verstuurd. Exact één week later zijn de enquêtes weer opgehaald door dezelfde mensen als die de enquête hadden verspreid. Bewoners kregen nog tot dinsdag 7 juni de tijd om de enquête nog in te leveren in de stembus in het Dorpshuis Meester Hekman Hoes. Even later heb ik de enquêtes ontvangen zodat ik kon beginnen met de data verwerking. Data verwerking In het statistiekprogramma SPSS is een raamwerk gemaakt voor de enquêtes. Hierdoor konden de enquêtes efficiënt worden ingevoerd. Omdat ik de 194 ingevulde enquêtes handmatig heb ingevoerd kostte dat behoorlijk wat tijd. Eind juni waren alle enquêtes ingevoerd. Vanuit de resultaten zijn er grafieken gegenereerd. Uit de grafieken kwamen soms opmerkelijke zaken aan het licht, deze heb ik vervolgens geanalyseerd en verklaard. Sommige resultaten zijn gecombineerd om verbanden tussen bepaalde resultaten een overzicht te bieden. De open vragen zijn ook allemaal genoteerd, deze zijn echter niet in deze publieke versie opgenomen gezien de privacy van respondenten. Het bestuur van Dorpsbelangen Drouwen, Bronneger en Bronnegerveen heeft beschikking over de versie mét de opmerkingen en open vragen. Presentatie resultaten dorpsbelevingsonderzoek Nadat het resultatenrapport compleet was, heb ik deze op 29 september gepresenteerd voor de dorpsbewoners. Op deze avond zijn enkele opvallende conclusies aan bod gekomen en hadden de aanwezigen de mogelijkheid om vragen te stellen. Tevens is op 29 september het rapport overhandigd aan Dorpsbelangen Drouwen Bronneger en Bronnegerveen. Hiermee is het dorpsbelevingsonderzoek afgesloten. Het is nu aan het bestuur van Dorpsbelangen Drouwen, Bronneger en Bronnegerveen om de uit de resultaten naar voren gekomen aandachts- en verbeterpunten op te pakken. En hier samen, met bijvoorbeeld de gemeente en de inwoners van de drie dorpen, verdere invulling aan te geven. III

84 Bijlage II: Onderzoeksgebied Het onderzoeksgebied bestaat uit 272 adressen, de deelnemende straatnemen en huisnummers worden benoemd. Drouwen Hoofdstraat: 1, 3, 5, 5A, 7, 9, 11, 11A, 13, 15, 15A, 17, 19, 21, 23, 25, 27, 29. 2, 4, 4A, 6, 6A, 8, 10, 10A, 12, 12A, 12B, 14, 16, 18, 20, 22, 24, 24B, 26, 28, 30. Schoolstraat: 1, 1-1, 1A, 3. 2, 4, 6, 6A, 6B, 6C, 8, 10, 10A, 12, 14, 16. Borgerderstraat: 1, 3. 2, 4, 6, 8, 8A, 10, 12. Marelweg: 1, 1A, Steenhopenweg: 1, 1A, 2. Gasselterstraat: 1,3A, 5. 2, 4, 6. Markeweg: 1, 1B, 3, 5, 7, 9, 11, 13, 15, 17. 2, 4, 6, 8, 10, 10A, 12. Alinghoek: 1, 3, 5, 7, 7A, 9, 11, 11A, 13, 13A, 13B, 13C, 15, 15A, 17A, 17B. 2, 2A, 4, 6, 8, 8A, 10, 12, 14, 16, 16A, 18, 20. Tiekamp:1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 11A, 11B, 11C, 11D, 11 E, 12, 13, 13A, 14, 14A, 15, 16, 17, 18, 19, 20, 21, 22, 23, 24, 25, 26, 27, 28, 29, 30, 31, 32, 33, 34, 35, 36, 37. Boermarke: 1, 3, 5, 7, 9, 6, 8, 10, 12, 14, 16, 18. Kerkweg: 1, 3. Lemenweg: 1, 3, 5, 7, 9, 11, 13. 2, 2A, 4, 4A, 6. Stobbenweg: 1, 3, 5, 7, 9. 2, 4, 6, 8. Bronneger Borgerderstraat: 2, 4, 6, 8, 3. Dorpsstraat: 1, 3, 5, 7, 9, 11, 13, 15, 17, 19, 21, 23, 25, 27, 29, 29A, 29B, 29C, 31, 33, 35. 2, 4, 6, 8, 10, 10A, 12, 14, 14A, 16, 18. Spoorstraat: 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9. Gasselterstraat: 1, 2, 3, 4. Bronnegerveen Dorpsstraat:1, 3, 5, 7. 2, 4, 4A, 6, 8, 10, 12, 14, 16, 18, 20. Buinerstraat: 1, 2, 3, 4. Weermaatsdijk: 2, 3, 4, 6. Gasselterstraat: 5, 6, 7, 8. Drouwen 195 Bronneger 50 Bronnegerveen 27 Totaal 272 IV

85 Bijlage III: Aankondiging van het dorpsbelevingsonderzoek Het volgende stuk stond in de dorpskrant van DBB (mei 2016): In elk dorp gebeuren dingen waarover gesproken wordt. De één weet dit te vertellen, de ander weet dat. Vaak weten we nooit precies hoe het zit. Daarom de rubriek: Hoe staat het met. Hebt u een onderwerp hebt waar u meer over wilt weten? Laat het de redactie weten, zij zoeken het uit. Deze maand: Hoe staat het met Dorpsbelevingsonderzoek! Dorpsbelangen heeft samen met de BOKD (Brede Overleggroep Kleine Dorpen in Drenthe) een dorpsbelevingsonderzoek opgezet. Deze of volgende week komt er iemand bij u aan de deur om die te brengen, een week later wordt hij weer opgehaald. Het onderzoek bestaat uit een uitgebreide enquête die anoniem kan worden ingevuld. Wie vult de enquête in? Per huishouden krijgt u één formulier. Het is belangrijk dat er een goed beeld wordt geschetst van de gedachtegang van alle soorten bewoners (jong-oud, man-vrouw etc.) in de drie dorpen en daarom wordt de enquête willekeurig ingevuld. De persoon in het huishouden die het eerst jarig is (en boven de 18 jaar oud is) dient de enquête in te vullen. Ook is er een jongerenenquête voor inwoners jonger dan 18 jaar. Waar gaat de enquête over? De vragen zijn ruim opgezet. Van leeftijd tot glasvezel, van het verenigingsleven tot het mooiste plekje in uw dorp. Ongeveer de helft van de vragen in de enquête zijn standaard vragen die de BOKD bij ieder dorpsonderzoek stelt in Drenthe. De andere helft zijn dorpsspecifieke vragen. Waarom is dit belangrijk? Voor Dorpsbelangen is het van groot belang om te weten wat er leeft in onze dorpen. Het is de ervaring van de BOKD dat een dergelijk onderzoek een dorp de komende 10/20 jaar kan helpen om het dorp te verbeteren. Zoals eerder in de dorpskrant beschreven komt volgend jaar het college van Burgemeester en Wethouders en de gemeenteraad op bezoek in onze dorpen. Om een stevig verhaal te hebben richting de gemeente is vooral van belang dat er veel respons geweest is bij het belevingsonderzoek. Met een hoge respons staat Dorpsbelangen sterker in haar contacten met de gemeente. Er is toch al een enquête gehouden? Een aantal jaren geleden heeft de gemeente een onderzoek gehouden naar de voorzieningen in onze gemeente. Die enquête was er vooral op gericht om inzicht te krijgen in welke voorzieningen van belang zijn en waar inwoners gebruik van maken. Die enquête was dus beperkter en gericht op de hele gemeente. Ook heeft de gemeente een draagvlakonderzoek naar windmolens gedaan. Die was nog beperkter, die ging alleen om de windmolens. Dit onderzoek is speciaal gericht op Drouwen, Bronneger en Bronnegerveen. Wat gebeurt er met de antwoorden? van de BOKD zal alle antwoorden verwerken en hiervan verslag doen in een openbare bijeenkomst in het dorpshuis. Alle inwoners zijn hierbij welkom. Daarna is het aan Dorpsbelangen om aan de slag te gaan. Is er een gevaarlijke kruising of een ergernis die veel inwoners noemen? Het is aan Dorpsbelangen om te proberen dit op te lossen. Maar ook dat ene mooie plekje dat iedereen noemt, dat moet behouden blijven. Of die ene club waar behoefte aan is. Kortom, dit is de kans voor al onze inwoners om hun mening te geven. V

86 Bijlage IV: Begeleidende brief bij enquête Brief bij de enquête Geachte inwoner(s) van Drouwen, Bronneger of Bronnegerveen, In samenwerking met de Brede Overleggroep Kleine Dorpen in Drenthe (BOKD) en Dorpsbelangen Drouwen, Bronneger en Bronnegerveen voer ik,, een dorpsbelevingsonderzoek uit in Drouwen, Bronneger en Bronnegerveen. De enquête, die u bij deze brief heeft ontvangen, wordt geheel anoniem verwerkt. De enquête is dorps specifiek, de dorps specifieke vragen (genummerd met Ds) zijn gebaseerd op een brainstormsessie met vereniging Dorpsbelangen en enkele sleutelfiguren uit het dorp. Deze enquête wordt aangeboden in ieder huishouden in Drouwen, Bronneger en Bronnegerveen. De enquête is gevuld met vragen over hoe u de leefomgeving in Drouwen, Bronneger en Bronnegerveen beleeft. Wij hopen dat u deze enquête wilt invullen, want hoe meer enquêtes wij terugkijken, hoe beter wij een beeld kunnen geven, van wat er in uw dorp speelt. Het is in uw eigen belang om de enquête in te vullen want, uw mening telt! Belangrijke aandachtspunten: Op donderdag 2 en vrijdag 3 juni komen wij de enquête weer ophalen. Bent u op deze dagen niet thuis, dan kunt u of de enquête in een gesloten plastic zak aan uw deur hangen, of u kunt de enquête inleveren in het Meester Hekman Hoes Dorpshuis. Kiest u voor de laatste optie, dan vragen wij u vriendelijk deze voor dinsdag 7 juni in te leveren in het dorpshuis. De resultaten van het dorpsbelevingsonderzoek worden in september/oktober gepresenteerd in het dorpshuis. Over enkele maanden zal u hierover geïnformeerd worden. U bent natuurlijk van harte welkom! Wij hopen u met deze brief genoeg te hebben geïnformeerd, mocht u nog vragen hebben, kunt u contact opnemen met mij: of via de rknoestr@hotmail.com Bij voorbaat dank en met vriendelijke groet,, de BOKD en vereniging Dorpsbelangen. Z.o.z. voor instructies van het invullen van de enquête. VI

87 Instructie voor het invullen van de vragenlijst Voor u ligt de enquête met betrekking tot het dorpsbelevingsonderzoek over Drouwen, Bronneger en Bronnegerveen. Het invullen van deze enquête is geheel anoniem en duurt ongeveer 20 minuten. Om een zo goed mogelijk beeld te kunnen krijgen van het dorp, is het verzoek om de vragenlijst binnen uw huishouden te laten invullen door de persoon die het eerst jarig is en 18 jaar of ouder is. Ook is een jeugd enquête toegevoegd, deze dient in te worden gevuld door een gezinslid die tussen 15 en 21 jaar is en als eerst jarig is. Als u geen gezinsleden in deze categorie heeft, dan hoeft de jeugd enquête niet te worden ingevuld. Verder staat er voor een aantal vragen de afkorting Ds, dit betekent dat deze vragen dorps specifiek zijn en alleen in Drouwen, Bronneger en Bronnegerveen worden gesteld. Dit is voor u verder niet van belang en u kunt dit negeren. De vragen met een normale nummering worden ook gebruikt in andere dorpen, waar ook dorpsonderzoeken worden gedaan. Hierbij geven wij een korte instructie over die verschillende vraagvormen die in de enquête voorkomen. Mocht het voorkomen dat een vraag geen betrekking op u heeft, of heeft u geen mening over het desbetreffende onderwerp, dan verzoeken wij u om de vraag open te laten. 1. Keuzevragen: Indien u deze vraag tegenkomt, hoeft u maar één bolletje in te kleuren/aan te vinken. Wat is uw geslacht? Man o Vrouw 2. Meerkeuzevragen: Indien u deze vraag tegenkomt, kunt u meerdere bolletjes inkleuren/aanvinken. Van welke van de volgende verenigingen in het dorp bent u lid/betrokken? (meerdere antwoorden zijn mogelijk) Vereniging Dorpsbelangen Drouwen, Bronneger en Bronnegerveen o Tafeltennisvereniging Itass DBC Toneelvereniging Vriendenkring o Vrouwen van nu 3. Open vragen: Indien u een open vraag tegenkomt, kunt u hier zelf uw antwoord invullen op de stippellijn. Wat is uw leeftijd? 4. Stellingen: Indien u deze vraag tegenkomt, kunt u kiezen uit vier opties die te maken hebben met de stelling. Stelling Helemaal mee eens Enigszins mee eens Enigszins mee oneens Helemaal mee oneens 57. Ik vind dat de gemeente de burgers hierover goed informeert en gemakkelijk bereikbaar is X Mocht u zich bij een vraag vergist hebben, dan verzoeken wij u om zo goed mogelijk aan te geven welk antwoord u wel bedoelt. Dit kan bij keuzevragen door middel van het doorkruisen van het foutieve antwoord, om vervolgens het juiste bolletje of vakje in te kleuren. VII

88 Bijlage V: Enquête Enquête Voor u ligt de enquête over Drouwen, Bronneger en Bronnegerveen. Veel succes met het invullen van de enquête. Thema: Algemeen 1. U bent een: o Man o Vrouw 2. Tot welke leeftijdscategorie behoort u? o jaar o jaar o jaar o jaar o jaar o jaar o 75+ jaar 3. Waar woont u? o Drouwen o Bronneger o Bronnegerveen 4. Welke van de volgende beschrijvingen is van u op toepassing? o Ik ben in Drouwen/Bronneger/Bronnegerveen geboren, getogen en er blijven wonen (ga verder naar vraag 6) o Ik ben in Drouwen/Bronneger/Bronnegerveen geboren, getogen naar elders verhuisd, maar weer teruggekeerd (ga verder naar vraag 6) o Ik ben niet in Drouwen/Bronneger/Bronnegerveen geboren en woon hier pas 0-5 jaar o Ik ben niet in Drouwen/Bronneger/Bronnegerveen geboren en woon hier langer dan 5 jaar. 5. Indien u niet in Drouwen/Bronneger/Bronnegerveen geboren en getogen bent, wat is dan uw oorsprong? o Een andere plek in Drenthe o De provincie Groningen o De randstad (Zuid-Holland, Noord-Holland en Utrecht) o Een andere plek in Nederland o Het buitenland 6. Hoe is uw huishouden samengesteld? o Alleenstaand o Samenwonend/gehuwd VIII

89 7. Heeft uw huishouden inwonende kinderen? o Nee o Ja Aantal van 0-3 jaar Aantal van 4-11 jaar Aantal van jaar Aantal van 15 jaar en ouder 8. Wat is de hoogst genoten opleiding in uw huishouden? o Basisonderwijs o Lager- of beroepsonderwijs o VMBO/MAVO/LBO o MBO/MTS o HAVO/VWO o HBO/HTS/WO o Anders, namelijk: 9. Hoe zou u uw belangrijkste hoofdactiviteit omschrijven? o Ik heb betaald werk als zelfstandige of in loondienst o Ik doe andere onbetaalde activiteiten (ga verder naar vraag 12) Indien u betaald werk heeft: 10. Waar bent u de meeste tijd van de dag actief met deze activiteiten? o Thuis o In Drouwen/Bronneger/Bronnegerveen o In gemeente Borger-Odoorn o Elders, in. 11. Indien u buiten Drouwen/Bronneger/Bronnegerveen werkzaam bent, hoeveel kilometer is uw woon-werkafstand? o km Indien u geen betaald werk heeft: 12. Hoe zou u uw belangrijkste activiteiten omschrijven? (één antwoord mogelijk) o Ik doe het huishouden o Ik doe vrijwilligerswerk o Ik ben schoolgaand/student o Ik ben gepensioneerd o Anders, namelijk: IX

90 Thema: Het dorp en de omgeving Stelling 13. Ik vind mijn dorp mooi en aantrekkelijk 14. Ik vind dat er voldoende groen is in mijn woonomgeving 15. Ik hecht waarde aan de cultuurhistorie van mijn woonomgeving 16. Ik ben tevreden over de verkeersveiligheid in mijn woonomgeving 17. De kwaliteit van de woonomgeving is onze gezamenlijke verantwoordelijkheid 18. Leegstand is geen probleem in mijn dorp Ds Ik vind dat de groene bermen langs de wegen 1. Ds 2. Ds 3. Ds 4. Ds 5. Ds 6. Ds 7. goed zijn onderhouden Ik vind het geen probleem als de gemeente het onderhoud van de bermen binnen de bebouwde kom, (deels) aan de inwoners overlaat Ik vind dat de vergroening door aanplant van grasvelden in plaats van andere gewassen op de akkers rondom de dorpen, een saaie uitstraling heeft Ik ervaar overlast van verkeerd geparkeerde auto s in het dorp (als u niet in Drouwen woont ga verder naar vraag Ds 8.) Ik ervaar overlast van verkeerd geparkeerde auto s rondom attractiepark Drouwenerzand Ik ervaar overlast van verkeerd geparkeerde auto s nabij natuurgebied Drouwenerzand (langs de Dikmeerweg/Alinghoek) Ik vind het geen probleem dat ik voor het invoegen op de N34 eerst door Gasselte of Borger moet rijden Helemaal mee eens Enigszins mee eens Enigszins mee oneens Helemaal mee oneens Ds 8. Heeft u beschikking over een auto? o Ja o Nee Ds 9. Vindt u Drouwen/Bronneger/Bronnegerveen goed bereikbaar met de auto? o Ja o Nee Ds 10. Maakt u gebruik van het Openbaar Vervoer in Drouwen? o Ja, ik maak gebruik van buslijn 59 en de Belbus o Ja, ik maak gebruik van buslijn 59 o Ja, ik maak gebruik van de Belbus o Nee (of zelden) X

91 Ds 11. Heeft u behoefte aan frequenter Openbaar Vervoer in Drouwen? o Ja o Nee Ds 12. Ervaart u overlast van hardrijders in Drouwen/Bronneger/Bronnegerveen? o Ja, vooral op de (straatnaam):. o Nee Ds 13. Bent u tevreden over de huidige staat van verlichting in uw dorp? o Ja Nee want: o Het is in de avond te licht (teveel brandende straatlantaarns) o Het is in de avond te donker (te weinig brandende straatlantaarns) Ds 14. Heeft u behoefte aan sneller internet (glasvezel)? o Ja o Nee Ds 15. Heeft u zich al aangemeld als belangstellende via de website o Ja o Nee Ds 16. Ik ben bereid om te betalen voor snel internet via glasvezel: o Hetzelfde bedrag als wat ik nu betaal o 5,- per maand extra o 10,- per maand extra o 20,- per maand extra o Bedrag is niet belangrijk, als er maar glasvezel komt Ds 17. Hoe staat u tegenover een mogelijke komst van windmolens rondom het dorp. o Ik ben voor o Ik ben tegen XI

92 Thema: Sociale omgeving en identiteit Stelling 19. Ik voel mij een echte Drouwenaar, Bronneger of Bronnegervener 20. Als ik hulp nodig heb, kan ik altijd rekenen op mijn buren en dorpsgenoten 21. Ik geef regelmatig ondersteuning, of hulp aan een van mijn dorpsgenoten 22. Ik vind het belangrijk om mee te doen aan dorpsactiviteiten 23. Ik voel mij veilig in mijn dorp 24. In mijn dorp komen zaken makkelijk van de grond 25. Ik heb voldoende sociale contacten binnen mijn dorp 26. Ik voel mij nooit eenzaam Helemaal mee eens Enigszins mee eens Enigszins mee oneens Helemaal mee oneens 27. Welk van de volgende twee beschrijvingen is het meest van u op toepassing? o Ik heb een sterke band met het dorp als gemeenschap en vind dat prettig o Ik bemoei mij niet met het dorp en heb daar ook geen behoefte aan 28. Ontvangt u op dit moment hulp bij het huishouden? o Ja o Nee (ga verder naar vraag 30) 29. Indien ja: Kunt u in het onderstaande overzicht aangeven of u voor één of meer van de volgende zaken hulp ontvangt en van wie ontvangt u deze hulp? Geef aan welke hulp u ontvangt en van wie (kies uit 1,2 of 3) Huishoudelijke hulp Boodschappen doen Maaltijdbereiding Klusjes in en rond de woning (bv. tuinonderhoud) Persoonlijke verzorging Vervoer 1. Van familie en/of buren, kennissen 2. Vanuit een professionele organisatie 3. Zowel van familie, kennissen én professionele organisatie Wat is de naam van deze organisatie? 30. Indien u geen ondersteuning ontvangt, heeft u op dit moment behoefte aan hulp bij uw huishouden? o Ja o Nee 31. Denkt u dat u in de komende vijf jaar, behoefte zal krijgen aan ondersteuning? o Ja o Nee XII

93 Mantelzorgers zijn mensen die langdurig en onbetaald zorgen voor een chronisch zieke, gehandicapte, of hulpbehoevende persoon uit hun omgeving. Dit kan een partner, ouder of kind zijn, maar ook een familielid, vriend of kennis. 32. Verleent u mantelzorg? o Ja, uren per week o Nee 33. Indien u mantelzorger bent, bij welke zaken zou u het prettig vinden om (meer) ondersteuning te krijgen o Huishoudelijke taken o Zorgtaken o Respijtzorg (iemand die uw taak zo nu en dan overneemt) o Lotgenotencontact o Anders, namelijk: Ds 18. Ik zou graag voor extra veiligheid een WhatsApp groep (een app voor uw mobiele telefoon/smartphone) willen hebben met dorpsgenoten. o Ja o Nee o Ik heb geen WhatsApp/Smartphone Ds 19. Hoe onderhoudt u het contact met de buurt en uw buren? o Via WhatsApp of de sms o Via sociale media (zoals Facebook) o Als ik deze persoon op straat tegen kom o Door elkaar te bezoeken o Via activiteiten van de verenigingen o Anders, namelijk: Ds 20. Voelt u zich verbonden met de drie dorpen Drouwen, Bronneger en Bronnegerveen? o Ja o Nee, ik heb alleen binding met mijn eigen dorp en Drouwen o Nee, ik heb alleen binding met mijn eigen dorp en Bronneger o Nee, ik heb alleen binding met mijn eigen dorp en Bronnegerveen o Nee, ik heb alleen binding met mijn eigen dorp o Nee, ik heb geen binding met mijn eigen dorp en de andere dorpen Ds 21. Vindt u dat er genoeg samenhang tussen bewoners is in uw eigen dorp? o Ja o Nee, want: Ds 22. Vindt u dat het dorp vergrijst (veel oudere bewoners)? o Ja o Nee Ds 23. Vindt u dat er genoeg kinderen/jongeren in het dorp zijn? o Ja o Nee Ds 24. Vindt u dat er genoeg jarigen in het dorp zijn? o Ja o Nee XIII

94 Thema: Verenigingsleven, ontmoeting en voorzieningen Stelling 34. Ik ben tevreden over de rol en de zichtbaarheid van Vereniging Dorpsbelangen 35. Ik vind dat er voldoende sportverenigingen in mijn dorp en de nabije omgeving zijn 36. Er worden voldoende activiteiten in mijn dorp georganiseerd 37. Er zijn voldoende ontmoetingsplekken in mijn dorp 38. Ik vind een publieke ontmoetingsruimte zoals een dorpshuis, dorpscafé of iets dergelijks, essentieel voor de leefbaarheid van mijn dorp 39. Medische voorzieningen zijn voor mij voldoende bereikbaar 40. Winkelvoorzieningen voor dagelijkse boodschappen, zijn voor mij voldoende bereikbaar 41. Ik vind dat er voldoende recreatie voorzieningen zijn in mijn dorp (denk aan: fietspaden, wandelroutes, bankjes en dergelijke) 42. Ik vind dat er voldoende speelmogelijkheden en activiteiten voor kinderen zijn in mijn dorp Ds Sport- en speelvoorzieningen in en rondom het 25. dorp zijn bereikbaar Ds Ik vind het een meerwaarde dat de school en 26. het dorpshuis onder één dak zitten Ds Er is genoeg wisselwerking tussen de school en 27. het dorp Ds De school en naschoolse opvang is essentieel 28. Ds 29. voor de leefbaarheid in het dorp Vereniging Dorpsbelangen doet voldoende aan de belangenbehartiging van mijn dorp Helemaal mee eens Enigszins mee eens Enigszins mee oneens Helemaal mee oneens XIV

95 43. Bent u lid van een van de verenigingen in Drouwen/Bronneger/Bronnegerveen? o Ja, welke? o Nee Van welke van de volgende verenigingen in het dorp bent u lid/betrokken? (meerdere antwoorden mogelijk) Bewegingsgroep voor dames Biljartclub "De Keu" Biljartclub "De nieuwe keu" Boermarke Drouwen Boerschap Bronneger / Bronnegerveen Boerschap Drouwen Buurtvereniging Bronneger Buurtvereniging Markehoek Buurtvereniging Tiekamp Dorpsbelangen Drouwen Bronneger Bronnegerveen Dorpsbelangen DBB; Sinterklaas commissie Dorpskrant Drouwen Bronneger Bronnegerveen Jeugdwerk Drouwen Jeu-de-Boules vereniging Kaartclub "Dorpshuis" Kegelclub "Alinghoek" Kegelclub K.I.D. "Kegelen in Drouwen" Kinderopvang Perlei NBvP Vrouwen van Nu Ver. Ontspanning voor Ouderen (OVO) Schuttersvereniging " 't Mikpunt" Stichting Dorpshuis Stichting Manege "De Hondsrug" Stichting speeltuin Tiekamp Toneelvereniging "De Vriendenkring" Tafeltennisvereniging Itass DBC Wandelgroep "vereniging Vrije Loopvogel" IJsvereniging "De Hondsrug" 44. Indien u heeft aangegeven geen lid te zijn van een vereniging, wat is daarvan de hoofdreden? (één antwoord mogelijk) o Ik heb geen tijd o Ik heb geen interesse o Ik kan het met bepaalde mensen binnen de vereniging niet goed vinden o Ik ben niet op de hoogte van het bestaan van verschillende verenigingen o Ik ben actief bij verenigingen buiten het dorp 45. Mist u activiteiten/verenigingen in uw dorp die volgens u wel voldoende draagvlak zouden hebben om te worden georganiseerd? o Ja, namelijk: o Nee 46. Doet u vrijwilligerswerk voor één of meerdere verenigingen in uw dorp? o Ja, gemiddeld... uur in de week o Nee 47. Ik ben bereid als vrijwilliger iets voor mijn dorp te doen. o Ja o Nee 48. Ik/wij heb(ben) de volgende kwaliteiten in te zetten vanuit mijn/ons huishouden voor Drouwen/Bronneger/Bronnegerveen. (meerdere antwoorden mogelijk) o Bestuurstaak o Mensen enthousiast maken o Creatief o Administratief XV

96 o o o o o o o o o o Voorlichting geven Algemeen ondersteunend Organiseren van activiteiten Technische klussen Begeleiden van mensen Tuin- en/of buitenwerken Bezoeken van mensen, luisterend oor Hond uitlaten Klusjes bij mensen thuis Anders, namelijk: 49. Welk van de volgende twee beschrijvingen is het meest op u van toepassing? o Ik kies zoveel mogelijk voor de voorzieningen die nog in mijn dorp zijn en ik maak me sterk voor het behoud van deze voorzieningen o Het maakt mij niet uit of er voorzieningen in mijn dorp zijn, ik richt mij vrijwel alleen op de voorzieningen buiten het dorp Ds 30. Op welke momenten stapt u af op vereniging Dorpsbelangen? (meerdere antwoorden mogelijk) o Doe ik niet o Als ik vragen heb over activiteiten/verenigingen o Als ik vragen heb over taken van de gemeente zoals: het onderhouden van de bermen, defecte lantaarns en dergelijke. o Anders, namelijk: Ds 31. Bent u bekend met Buurtbeheer (website van de gemeente Borger-Odoorn, voor meldingen zoals losliggende stoeptegels en dergelijke)? o Ja, bij meldingen klop ik ook hier aan (en niet bij de vereniging Dorpsbelangen) o Ja, maar ik heb er nog nooit gebruik van gemaakt. o Nee Ds 32. Wat vond u van het driedorpenfeest? o Zeer leuk, ik verheug mij al op het volgende dorpsfeest o Het was leuk o Ik vond het tegenvallen o Ik was niet bij het driedorpenfeest aanwezig Ds 33. Wat vindt u van sponsoruitingen bij activiteiten in het dorp? o Prima o Onvermijdelijk o Storend Ds 34. Wat vindt u van een zorgorganisatie in Drouwen, Bronneger en Bronnegerveen? o Het oprichten van een zorgorganisatie is noodzakelijk o Het oprichten van een zorgorganisatie kan nuttig zijn o Het oprichten van een zorgorganisatie is niet nodig Ds 35. Verwacht u dat het dorpshuis nog andere activiteiten organiseert/faciliteert? o Ja, namelijk: o Nee XVI

97 Thema: Wonen in de buurt 50. Wat voor soort woning heeft u? o Koopwoning o Huurwoning Stelling 51. Ik vind dat het gebied rondom mijn huis er netjes uitziet 52. Ik ben tevreden over mijn woning 53. Er zijn voldoende starterswoningen in Drouwen, Bronneger en Bronnegerveen 54. In Drouwen, Bronneger en Bronnegerveen trekken ouderen weg naar grotere dorpen met meer voorzieningen 55. Ik kan zonder problemen tot op hoge leeftijd in mijn woning blijven wonen Ds 36. Er moeten (meer) starterswoningen bijkomen in Drouwen, Bronneger en Bronnegerveen Helemaal mee eens Enigszins mee eens Enigszins mee oneens Helemaal mee oneens Ds 37. Waarom heeft u ervoor gekozen om te wonen in Drouwen/Bronneger/Bronnegerveen? o Omdat ik hier mensen kende/familie heb o Omdat ik in een rustige/veilige omgeving wilde wonen o Ruimtevragende hobby (het houden van dieren, een schuur, etc.) o Nabijheid van werk o Anders, namelijk: Ds 38. Waar ziet u uzelf over 10/20 jaar? o Nog steeds wonend in Drouwen/Bronneger/Bronnegerveen. (ga verder naar vraag 56) o Wonend in een ander gebied. Ds 39. Als u van plan bent om in de toekomst elders te wonen, wat zijn dan uw beweegredenen? o Ik heb behoefte aan een plek met meer/andere voorzieningen o Anders, namelijk: Ds 40. Welke stelling over levensbestendig wonen is op u van toepassing? o Ik hou mij daar niet mee bezig, niet relevant voor mij o Ik heb mijn woning reeds volledig aangepast o Ik heb plannen om mijn woning aan te passen XVII

98 Thema: Veranderende samenleving De rollen van de overheid en burgers veranderen: de overheid trekt zich terug en de burgers zijn steeds meer zelf verantwoordelijk. Hoe kijkt u aan tegen de veranderende samenleving? Stelling 56. Ik vind het een prima ontwikkeling, mensen zijn verantwoordelijk voor zichzelf 57. Ik vind dat de gemeente de burgers hierover goed informeert en gemakkelijk bereikbaar is 58. Er is steeds minder financiële steun voor dorpsactiviteiten 59. De gemeente moet de burgers beter ondersteunen om zelfredzaam te worden 60. De talenten in het dorp zouden zichtbaar moeten zijn om elkaar beter te kunnen vinden 61. Vrijwilligers in het dorp krijgen teveel op hun bordje 62. De vrijwilligers in mijn dorp hebben genoeg daadkracht om meer verantwoordelijkheid te nemen 63. Ik zie om mij heen dat andere mensen het lastig vinden om zelf verantwoordelijkheid te nemen Helemaal mee eens Enigszins mee eens Enigszins mee oneens Helemaal mee oneens 64. Ik vind het moeilijk om mee te kunnen komen en zelf de verantwoordelijkheid te nemen, omdat: (meerdere antwoorden mogelijk) o Ik het lastig vind dat je tegenwoordig alles digitaal per computer moet regelen o Ik voor veel dingen niet weet bij welke instanties ik moet aankloppen o Ik het vervelend vind om mijn dorpsgenoten om hulp te vragen o Ik niet weet of ik bij mijn dorpsgenoten terecht kan o Anders, namelijk: 65. Ik zou beter met de veranderingen om kunnen gaan als: (meerdere antwoorden mogelijk) o Ik begeleiding krijg met de vraagstukken die ik persoonlijk heb o Ik met mijn hulpvraag (bijv. Wmo, maatschappelijk werk) terecht kan bij een inloopspreekuur in mijn eigen dorp o Ik meer informatie zou ontvangen over de gevolgen van de veranderende samenleving o Ik weet wie ik in mijn dorp kan benaderen met vragen o Anders, namelijk: XVIII

99 Thema: Overige vragen 66. Wat vindt u de drie mooiste en de drie lelijkste plekken in uw dorp? De drie mooiste plekken: o.. o.. o.. De drie lelijkste plekken: o.. o.. o Wat zijn voor u de belangrijkste kwaliteiten van Drouwen, Bronneger en Bronnegerveen? o.. o Wat zijn voor u de belangrijkste tekortkomingen van Drouwen, Bronneger en Bronnegerveen? o.. o Met welk rapportcijfer waardeert u uw dorp als geheel? (omcirkel uw waardering) 1= zeer ontevreden, 10= zeer tevreden Met welk rapportcijfer waardeert u deze enquête? (omcirkel uw waardering) 1= slecht, 10= zeer goed Heeft u nog opmerkingen of aanvullingen? Dan kunt u die hieronder aangeven... We willen u graag bedanken voor het invullen van deze enquête! Hopelijk zien we u terug in september/oktober bij de presentatie van de resultaten van dit onderzoek in het dorpshuis. De jeugd enquête is te vinden op de volgende pagina, deze hoort alleen ingevuld te worden door jarigen. XIX

100 Jeugd enquête, vragen voor jongeren Let op, dit deel van de enquête mag alleen ingevuld worden door een gezinslid die tussen de 15 en 21 jaar is en als eerste jarig! Ook als u ouder bent dan 18 en u de hoofd enquête al heeft ingevuld, zouden wij graag willen dat u deze jeugd enquête ook nog invult. Degene die deze jeugd enquête invult kan dus een ander persoon zijn, in uw huishouden, dan degene die de hoofdenquête invult. Ds 41. Hoe oud ben je? Ds 42. Ik ga naar: o Middelbare school o MBO/HBO/Universiteit o Anders, namelijk: Ds 43. Ben je lid van één of meerdere vereniging in Drouwen/Bronneger/Bronnegerveen? o Ja, namelijk: o Nee Ds 44. Zou er meer georganiseerd kunnen worden voor jongeren van jullie leeftijd in Drouwen/Bronneger/Bronnegerveen? o Ja, namelijk: o Nee Ds 45. Als er iets wordt georganiseerd voor jongeren in Drouwen/Bronneger/Bronnegerveen ga ik daar: o Altijd heen o Soms heen o Nooit heen Ds 46. Wil je iets anders hebben voor jongeren in Drouwen/Bronneger/Bronnegerveen? o Ja, een ontmoetingsplek/hangplek o Ja, een speelveldje (bijv. basketbalveldje) o Ja, namelijk: o Nee Ds 47. Zodra je gaat studeren, ga je dan buiten Drouwen/Bronneger/Bronnegerveen wonen? o Ja o Nee Ds 48. Wanneer je klaar bent met studeren, kom je dan terug naar Drouwen/Bronneger/Bronnegerveen om hier te wonen? o Ja o Nee Ds 49. Zijn er nog andere dingen die veranderd moeten worden in Drouwen/Bronneger/Bronnegerveen voor jongeren? o Ja, namelijk: o Nee We willen je graag bedanken voor het invullen van deze enquête! Hopelijk zien we u terug in september/oktober bij de presentatie van de resultaten van dit onderzoek in het dorpshuis. XX

101 Bijlage VI: Niet-thuis-brief U was helaas niet thuis tijdens het ophalen van de vragenlijst omtrent het belevingsonderzoek. Graag zouden wij de ingevulde vragenlijst nog ontvangen. U heeft tot dinsdag 7 juni de tijd om deze in te leveren in het Dorpshuis Meester Hekman Hoes in Drouwen. U was helaas niet thuis tijdens het ophalen van de vragenlijst omtrent het belevingsonderzoek. Graag zouden wij de ingevulde vragenlijst nog ontvangen. U heeft tot dinsdag 7 juni de tijd om deze in te leveren in het Dorpshuis Meester Hekman Hoes in Drouwen. U was helaas niet thuis tijdens het ophalen van de vragenlijst omtrent het belevingsonderzoek. Graag zouden wij de ingevulde vragenlijst nog ontvangen. U heeft tot dinsdag 7 juni de tijd om deze in te leveren in het Dorpshuis Meester Hekman Hoes in Drouwen. XXI

102 Bijlage VII: Extra grafieken Figuur 90. Verblijftijd DBB gecombineerd met leeftijd. N=191 XXII

103 Figuur 91. Verblijftijd in DBB gecombineerd met leefstijl. N=150 XXIII

104 Figuur 92. Herkomst van de respondenten gecombineerd met leefstijl. N=124 Figuur 93. Werkplek gekoppeld aan leefstijl. N=97 XXIV

105 Figuur 94. Aantrekkelijk dorp gekoppeld aan leefstijl. N=148 Figuur 95. Gezamenlijke verantwoordelijkheid gecombineerd met leefstijl. N=146 XXV

106 Figuur 96. Bermen goed onderhouden gekoppeld aan leefstijl. N=147 Figuur 97. Onderhoud bermen aan de bewoners gecombineerd met leefstijl. N=148 XXVI

107 Figuur 98. Behoefte glasvezel gecombineerd met aangemeld op internet. N=171 XXVII

108 Figuur 99. Behoefte aan glasvezel gecombineerd met leefstijl. N=148 Figuur 100. Behoefte aan glasvezel gecombineerd met leeftijd. N= 187 XXVIII

109 Figuur 101. Ik voel mijn een echte DBB'er. N=185 Figuur 102. Ik kan rekenen op mijn buren. N=187 XXIX

110 Figuur 103. Ik geef ondersteuning aan dorpsgenoten. N=180 Figuur 104. Belangrijk om mee te doen aan dorpsactiviteiten. N=184 XXX

111 Figuur 105. Ik voel mij veilig in mijn dorp. N=188 Figuur 106. Zaken komen makkelijk van de grond. N=161 XXXI

112 Figuur 107. Ik heb voldoende sociale contacten binnen mijn dorp. N=184 Figuur 108. Ik voel mij nooit eenzaam. N=190 XXXII

113 Figuur 109. Ik voel mij een echte DBB'er gecombineerd met leefstijl. N=146 Figuur 110. Noaberhulp gecombineerd met leefstijl. N=146 XXXIII

114 Figuur 111. Ik geef ondersteuning gecombineerd met leefstijl. N=144 Figuur 112. Deelname dorpsactiviteiten belangrijk gekoppeld met leefstijl. N=147 XXXIV

115 Figuur 113. Ik voel mij veilig gecombineerd met leefstijl. N=148 Figuur 114. Voldoende sociale contacten gekoppeld aan leefstijl. N=147 XXXV

116 Figuur 115. Mantelzorg uren per week. N=19 Figuur 116. Ondersteuning bij mantelzorg. N=15 XXXVI

117 Figuur 117. Behoefte digitale buurtwacht gecombineerd met leeftijd. N=180 Figuur 118. Behoefte digitale buurtwacht gecombineerd met leefstijl. N=146 XXXVII

118 Figuur 119. Contact met de buurt gecombineerd met leeftijd. N=188 Figuur 120. Contact met de buurt gekoppeld aan leefstijl. N=148 XXXVII

119 Figuur 121. Samenhang gecombineerd met leeftijd. N=177 Figuur 122. Samenhang gecombineerd met verblijftijd. N=177 XXXIX

120 Figuur 123. Samenhang gekoppeld aan leefstijl. N=141 Figuur 124. Vergrijzing gecombineerd met leeftijdscategorie. N=180 XL

121 Figuur 125. Genoeg kinderen/jongeren gecombineerd met leeftijd. N=173 Figuur 126. Genoeg jarigen gecombineerd met leeftijd. N=168 XLI

122 Figuur 127. Voldoende ontmoetingsplekken. N=173 Figuur 128. Publieke ontmoetingsruimte essentieel. N=182 XLII

123 Figuur 129. Zichtbaarheid Dorpsbelangen gekoppeld aan leefstijl. N=144 XLIII

124 Figuur 130. Voldoende sportvoorzieningen gekoppeld aan leefstijl. N=141 Figuur 131. Voldoende activiteiten georganiseerd gecombineerd met leefstijl. N=142 XLIV

125 Figuur 132. Voldoende ontmoetingsplekken gecombineerd met leefstijl. N=141 Figuur 133. Publieke ontmoetingsruimte essentieel voor leefbaarheid gecombineerd met leefstijl. N=145 XLV

126 Figuur 134. Voldoende speelmogelijkheden en activiteiten voor kinderen. N=173 Figuur 135. Sport- en speelvoorzieningen bereikbaar. N=171 XLVI

127 Figuur 136. Meerkeuzevraag, man/vrouw verhouding bij de verenigingen. N=149 XLVII

128 Figuur 137. Geen lid vereniging gecombineerd met leefstijl. N=43 Figuur 138. Vrijwilligerswerk uur per week. N=27 XLVIII

129 Figuur 139. Vrijwilligerswerk verenigingen in het dorp gecombineerd met leefstijl. N=147 Figuur 140. Voorzieningen gecombineerd met verblijftijd. N=168 XLIX

130 Figuur 141. Meerkeuzevraag, welk moment stapt u af op Dorpsbelangen gecombineerd met leefstijl. N=156 Figuur 142. Mening sponsoruitingen gecombineerd met leeftijd. N=172 L

131 Figuur 143. Voldoende starterswoningen in DBB. N=156 Figuur 144. Meer starterswoningen in DBB. N=155 LI

132 Figuur 145. Levensbestendig wonen gecombineerd met leeftijd. N=91 Figuur 146. Minder financiële steun dorpsactiviteiten gekoppeld aan opleidingsniveau. N=149 LII

133 Figuur 147. Cijfer van inwoners van Drouwen. N=128 Figuur 148. Cijfer van inwoners van Bronneger. N=33 LIII

134 Figuur 149. Cijfer van inwoners van Bronnegerveen. N=21 LIV