Voeding op jonge leeftijd: de rol van voedingspatronen in de kindertijd op gezondheid. Dr.ir. Trudy Voortman 11 oktober 2016

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Voeding op jonge leeftijd: de rol van voedingspatronen in de kindertijd op gezondheid. Dr.ir. Trudy Voortman 11 oktober 2016"

Transcriptie

1 Voeding op jonge leeftijd: de rol van voedingspatronen in de kindertijd op gezondheid Dr.ir. Trudy Voortman 11 oktober 2016

2 Disclosures Het Generation R onderzoek is mede mogelijk gemaakt door financiële steun van: Erasmus MC; Erasmus Universiteit Rotterdam; Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport; Ministerie van Jeugd en Gezin; Europe Container Terminals; NWO (Nederlandse organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek); en ZonMW. De ErasmusAGE groep heeft onderzoeksgeld ontvangen van Metagenics Inc., Nestle Nutrition (Nestec Ltd.) en AXA.

3

4

5 Voeding in het vroege leven

6 Voeding in het vroege leven» Borstvoeding World Health Organization (WHO)

7 Voeding in het vroege leven» Introductie van bijvoeding ESPGHAN committee on Nutrition, 2008

8 Voeding in het vroege leven» Voeding na het eerste levensjaar?

9 Voeding in het vroege leven Belang van goede voeding in de kindertijd:» Aanleren van smaken en voedings gewoonten» Snelle groei en ontwikkeling» Effecten op latere gezondheid Schwartz et al., Appetite, 2011; Northstone & Emmett, Br J Nutr, 2008; Smithers et al., Nutrition Reviews, 2011

10 The Generation R Study

11 Generation R onderzoekspopulatie» Pregnant women» Living in the study area (~Rotterdam)» Expected delivery date: between April 2002 and January 2006» 9,778 mothers and their unborn children 11

12 Generation R metingen Detailed measurements in pregnancy, infancy and childhood:» Ultrasounds» Blood and urine collection» Questionnaires» Growth data from child health centers» Physical examinations at our research center 12

13 Generation R metingen

14 Generation R metingen

15 Voedingsdata in de Generation R Study

16 Voedingsdata in de Generation R Study Early pregnancy FFQ-mother Breastfeeding Q FFQ-child FFQ-child Folate, Hcy, B12 FAs, vit D Folate, Hcy, B12, vit D Vit D?

17 Voedingsinname

18 Wat eten de Rotterdamse kinderen in onze studie?

19 Voedingsdata in de Generation R Study Early pregnancy FFQ-mother Breastfeeding Q FFQ-child FFQ-child Folate, Hcy, B12 FAs, vit D Folate, Hcy, B12, vit D Vit D?

20 Macronutriënten inname op 1-jarige leeftijd

21 Macronutriënten inname op 1-jarige leeftijd Total energy intake (kcal/d) 1265 ( ) Total protein intake (E%) 12.9 (± 2.4) Total fat intake (E%) 28.6 (± 5.6) Total carbohydrate intake (E%) 58.4 (± 5.9) Values are median (95% range) or mean (± SD)

22 Macronutriënten inname op 1-jarige leeftijd Total energy intake (kcal/d) 1265 ( ) Total protein intake (E%) 12.9 (± 2.4) Total fat intake (E%) 28.6 (± 5.6) Total carbohydrate intake (E%) 58.4 (± 5.9) Values are median (95% range) or mean (± SD) Voortman et al., J Nutr 2015

23 Macronutriënten inname op 1 en 8 jaar 1 jaar Total energy intake (kcal/d) 1265 (± 290) Total protein intake (E%) 12.9 (± 2.4) Total fat intake (E%) 28.6 (± 5.6) Total carbohydrate intake (E%) 58.4 (± 5.9) 8 jaar 1496 ± % 32.4% 51.1% Values are mean (± SD) Voortman et al., J Nutr 2015; van der Velde et al., in process

24 Eiwitinname

25 Eiwitinname op 1 jaar & groei t/m 6 jaar Height SDS Regression coefficients with 95%CI for energy-adjusted protein intake per 10 g/d with repeated growth outcomes from linear mixed models Adjusted for child sex, total energy intake at 1 y and age at body composition measurement; maternal age, prepregnancy BMI, educational level, and smoking during pregnancy; household income; and child s ethnicity, birth weight Z-score, breastfeeding in the first 4 months of life, age at dietary assessment, total fat intake at 1 y, diet quality score at 1 y, screen time at 6 y, and participation in sports at 6 y.

26 Lichaamssamenstelling

27 Lichaamssamenstelling

28 Lichaamssamenstelling Gewicht Vetmassa Vetvrije massa» BMI (kg/m 2 )» FMI (kg/m 2 )» FFMI (kg/m 2 ) BMI Weight

29 Eiwitinname op 1 jaar & lichaamssamenstelling op 6 jaar BMI (SDS) Eiwitinname (10 g/d) 0.05 (0.00, 0.09) Model 1 is adjusted for child sex, total energy intake at 1 y and age at body composition measurement; models with animal protein intake are additionally adjusted for vegetable protein intake and vice versa. Model 2 is additionally adjusted for maternal age, prepregnancy BMI, educational level, and smoking during pregnancy; household income; and child s ethnicity, birth weight Z-score, breastfeeding in the first 4 months of life, age at dietary assessment, total fat intake at 1 y, diet quality score at 1 y, screen time at 6 y, and participation in sports at 6 y. Voortman et al., Int J Obes 2016

30 Eiwitinname op 1 jaar & lichaamssamenstelling op 6 jaar Total protein intake (10 g/d) BMI (SDS) FMI (SDS) FFMI (SDS) Eiwitinname Model 2 (confounders) (10 g/d) 0.05 (0.00, 0.09) 0.06 (0.01, 0.11) (-0.06, 0.05) Model 1 is adjusted for child sex, total energy intake at 1 y and age at body composition measurement; models with animal protein intake are additionally adjusted for vegetable protein intake and vice versa. Model 2 is additionally adjusted for maternal age, prepregnancy BMI, educational level, and smoking during pregnancy; household income; and child s ethnicity, birth weight Z-score, breastfeeding in the first 4 months of life, age at dietary assessment, total fat intake at 1 y, diet quality score at 1 y, screen time at 6 y, and participation in sports at 6 y. Voortman et al., Int J Obes 2016

31 Macronutriënten inname op 1 en 8 jaar Jen et al., in preparation

32 Eiwitinname op 8 jaar & lichaamssamenstelling op 9 jaar BMI (SDS) n = 3,991 FMI (SDS) n = 3,950 FFMI (SDS) n = 3,950 Totaal eiwit (E%) 0.04 (0.03, 0.06) 0.04 (0.02, 0.05) 0.03 (0.02, 0.05) Values are based on multivariable linear regression models and reflect differences (95% CI) in child s body composition (sex- and age adjusted SDS) per 1 E% higher protein intake at 8 years. Bold values indicates statistically significant effect estimates. Models are adjusted for gender, age child at 9 years-visit, ethnicity, total energy intake, sports, screentime, maternal BMI, maternal education level, maternal smoking, household income, and protein intake (E%) of the child at 1 year. Jen et al., in preparation

33 Eiwitinname op 8 jaar & lichaamssamenstelling op 9 jaar BMI (SDS) n = 3,991 FMI (SDS) n = 3,950 FFMI (SDS) n = 3,950 Totaal eiwit (E%) 0.04 (0.03, 0.06) 0.04 (0.02, 0.05) 0.03 (0.02, 0.05) Values are based on multivariable linear regression models and reflect differences (95% CI) in child s body composition (sex- and age adjusted SDS) per 1 E% higher protein intake at 8 years. Bold values indicates statistically significant effect estimates. Models are adjusted for gender, age child at 9 years-visit, ethnicity, total energy intake, sports, screentime, maternal BMI, maternal education level, maternal smoking, household income, and protein intake (E%) of the child at 1 year. Jen et al., in preparation

34 Eiwitinname op 8 jaar & lichaamssamenstelling op 9 jaar BMI (SDS) n = 3,991 FMI (SDS) n = 3,950 FFMI (SDS) n = 3,950 Total protein (E%) 0.04 (0.03, 0.06) 0.04 (0.02, 0.05) 0.03 (0.02, 0.05) Values are based on multivariable linear regression models and reflect differences (95% CI) in child s body composition (sex- and age adjusted SDS) per 1 E% higher protein intake at 8 years. Bold values indicates statistically significant effect estimates. Models are adjusted for gender, age child at 9 years-visit, ethnicity, total energy intake, sports, screentime, maternal BMI, maternal education level, maternal smoking, household income, and protein intake (E%) of the child at 1 year. Jen et al., in preparation

35 Welke voedingsmiddelen?

36 Eiwitbronnen op 1-jarige leeftijd Total protein (g/d) 41.2 (12.9) - From animal sources 25.7 (10.3) - From dairy 10.0 (7.5) (excl formula and breastmilk) - From formula/breast milk 6.9 (9.1) - From meat/fish/eggs 6.7 (5.9) 14.9 (5.7) - Vegetable protein - From grain, cereal 9.1 (3.3) - From soy 0.3 (1.4) - From legumes 1.1 (0.5) Numbers are grams per day in mean (SD)

37 Protein intake from different sources and body composition

38 Eiwitinname op 1-jarige leeftijd en lichaamssamenstelling Fat mass Fat free mass -0,1-0,05 0 0,05 0,1

39 Eiwitinname op 8 jaar & lichaamssamenstelling BMI (SDS) n = 3,991 FMI (SDS) n = 3,950 FFMI (SDS) n = 3,950 Dierlijk eiwit (E%) 0.04 (0.03, 0.06) 0.04 (0.02, 0.05) 0.04 (0.02, 0.05) Plantaardig eiwit (E%) 0.06 (0.03, 0.09) 0.05 (0.02, 0.07) 0.08 (0.05, 0.11) Values are based on multivariable linear regression models and reflect differences (95% CI) in child s body composition (sex- and age adjusted SDS) per 1 E% higher protein intake at 8 years. Bold values indicates statistically significant effect estimates. Models are adjusted for gender, age child at 9 years-visit, ethnicity, total energy intake, sports, screentime, maternal BMI, maternal education level, maternal smoking, household income, and protein intake (E%) of the child at 1 year. Jen et al., in preparation

40 Zuivelinname op 1-jarige leeftijd en lichaamssamenstelling» Geen associatie met lengte, gewicht, BMI, FMI, of FFMI Garcia et al., preliminary data

41 Voedingspatronen

42 Hoe meet je voedingsinname?» Macronutriënten, bijv. vezel, eiwit» Micronutriënten, bijv. vitamine C, calcium» Voedinsmiddelen, bijv. broccoli, melk» Voedingsgroepen, bijv. groente, zuivel» Voedingspatronen, bijv. Mediterraans» Diet scores, bijv. Healthy Eating Index

43 Diet quality

44 Voedingsrichtlijnen» Vanaf 2 jaar

45 Voedingsrichtlijnen voor peuters uit andere landen» Overeenstemming» Groente en fruit» Brood, pasta, rijst, aardappelen» Goede vetten» Vlees, vis, ei» Zuivel» Niet te veel voor suikerrijke drunken» Niet te veel snacks Voortman et al., J Nutr 2015

46 Vegetables 100g/d Candy & snacks 20g/d Oils & fats 25g/d Meat, poultry, eggs & meat substitutes 35g/d Fish 15g/d Fruit 150g/d Peuter diet quality score Dairy 350g/d Bread & cereals 70g/d Sugar-sweetened beverages 100g/d Rice, pasta, potatoes & legumes 70g/d Voortman et al., J Nutr 2015

47 Vegetables 150g/d Oils & margerines 35g/d Nuts 15 g/d Processed and highfat meat 350g/w Fish 60g/w Fruit 175g/d Kind diet quality score Dairy 300g/d Legumes 40g/w Whole grains 90g/d Sugar- containing beverages 150g/d

48 Vegetables 150g/d Oils & margerines 35g/d Nuts 15 g/d Processed and highfat meat 350g/w Fruit 175g/d Groenten Child diet quality score Aanbevolen inname: 150 g/d Gerapporteerde inname: 90 g/d Score: 90/150 = 0.6 Fish 60g/w Dairy 300g/d Legumes 40g/w Whole grains 90g/d Sugar- containing beverages 150g/d

49 Diet score» 10 componenten» 0-1 per component (continu)» Totale score 0 tot 10 Voortman et al., J Nutr 2015

50 Diet quality scores in Generation R Voortman et al., J Nutr 2015

51 Diet quality scores in Generation R Voortman et al., J Nutr 2015

52 Diet quality 1 jaar 8 jaar Correlaties tussen subcomponenten van de diet score op 1 en 8 jaar (n=2608)

53 Diet quality 1 jaar 8 jaar Pearson correlatie (r) Fruit 0.20 Vegetables 0.11 Grains 0.19 Fish 0.23 Dairy 0.14 Oils and fats 0.18 Sugar-containing beverages 0.12 Meat Total 0.19 Correlaties tussen subcomponenten van de diet score op 1 en 8 jaar (n=2608)

54 Determinanten van betere diet quality» Opleidingsniveau moeder!» Gezinsinkomen» Nederlandse of Marokkaanse etnische achtergrond» Leefstijl moeder: gezond BMI en niet roken Gecontroleerd voor alle andere variabelen

55 Diet quality en lichaamssamenstelling Model 1 (basic): Adjusted for gender + age outcomes + kcal + ethnicity Model 2 (confounder): model 1 + sports + screen time + BMI mother + smoking mother + education mother + income Model 3 (diet quality 1 y): model 2 + DQ 1 y + breastfeeding

56 Diet quality en lichaamssamenstelling Diet Quality Weight Height Body mass index Score 8 years (SDS) (SDS) (SDS) n = 3,991 n = 3,991 n = 3,991 Model (0.01, 0.06) 0.04 (0.02, 0.07) 0.02 (-0.00, 0.05) Model 1 (basic): Adjusted for gender + age outcomes + kcal + ethnicity Model 2 (confounder): model 1 + sports + screen time + BMI mother + smoking mother + education mother + income Model 3 (diet quality 1 y): model 2 + DQ 1 y + breastfeeding

57 Diet quality en lichaamssamenstelling Diet Quality Weight Height Body mass index Fat mass index Fat-free mass Score 8 years (SDS) (SDS) (SDS) (SDS) index (SDS) n = 3,991 n = 3,991 n = 3,991 n = 3,950 n = 3,950 Model (0.01, 0.06) 0.04 (0.02, 0.07) 0.02 (-0.00, 0.05) 0.01 (-0.02, 0.03) 0.06 (0.03, 0.08) Model 1 (basic): Adjusted for gender + age outcomes + kcal + ethnicity Model 2 (confounder): model 1 + sports + screen time + BMI mother + smoking mother + education mother + income Model 3 (diet quality 1 y): model 2 + DQ 1 y + breastfeeding

58 Hoe meet je voedingsinname?» Macronutriënten, bijv. vezel, eiwit» Micronutriënten, bijv. vitamine C, calcium» Voedinsmiddelen, bijv. broccoli, melk» Voedingsgroepen, bijv. groente, zuivel» Voedingspatronen, bijv. Mediterraans» Diet scores, bijv. Healthy Eating Index Eiwit eiwitrijke voedingsmiddelen eiwitrijke voedingspatronen

59 Samenvatting» Voeding van kinderen is suboptimaal» Dit is al op jonge leeftijd gerelateerd aan hun groei en lichaamssamenstelling» Voedingsonderzoek moet rekening houden met verschillende niveaus van voedingsinname: nutriënten, voedingsmiddelen en voedingspatronen

60 Hartelijk dank! Acknowledgements: Audry Garcia Kim Braun Vincent Jen Anh Nhi Nguyen Vincent Jaddoe Oscar Franco

61 Future Generation R 1.0 Focus at 13

62 Generation R 2.0» New cohort» 20 to 45 year-old women in Rotterdam» Aim: 7000 preconseptionally women» Start » Differences GenR 1.0» Preconceptional!» More biomarkers: blood, urine, feces, placental tissue» Genetics and epigenetics» MRIs

63 Vitamin D status in 6 year-olds in Generation R n=4,167

64 Generation R, n=4167 children age 6 years 6% 34% 24% 36%

65 Vitamin D status in different ethnic groups 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Western (n=2,767) Turkish and Moroccan (n=536) African (n=209) Asian (n=476) Optimal ( 75 nmol/l) Sufficient (50-75 nmol/l) Deficient (25-50 nmol/l) Severely deficient (<25 nmol/l)

66 Components, cut-off values and included and excluded food items of the diet quality score Component Cut-off values Included in the diet quality score Fruit 175 g/d Fresh fruit, frozen fruit, dried fruit (up to 20 g/d 1 ), canned fruit without added sugar Vegetables 150 g/d Fresh vegetables, frozen - vegetables, canned vegetables 2 Grains 90 g/d Brown/ whole grain bread or crackers, whole-grain rice, wholewheat pasta, whole grain breakfast cereals without added sugar Fish 60 g/w Fish, canned fish, shellfish Fish products (<70% fish) Legumes 40 g/w Fresh, dried or canned legumes 2 - Nuts 15 g/d Nuts, peanuts, peanut butter Coated nuts Dairy 300 g/d Skimmed and semi-skimmed milk, yoghurt or quark without added sugar, buttermilk, low-fat cheese Oils and fats 35 g/d Vegetable oils, soft margarine ( 30% saturated fat of total fat), liquid cooking and frying fats Sugar-containing beverages 150 g/d 3 Soft drinks, fruit juice, lemonade, fruit juice concentrates Meat 350 g/w Processed and/or high fat meat (>5% saturated fat) 1 A maximum of 20 g/d of dried fruit was included in the fruit component 2 Canned products with added salt or sugar not excluded, as no distinction was made in the FFQ 3 No quantitative recommendation was available for sugar-containing beverages, we chose a cut-off of 1 glass/d Not included in the diet quality score Fruit juice, dried fruit (>20 g/d) fruit products with added sugar White bread or crackers, white rice, white pasta, breakfast cereals with added sugar Full-fat milk, yoghurt or quark, dairy products with added sugar, full-fat cheese, whipped cream, ice cream Hard margarine (>30% saturated fat of total fat), hard cooking and frying fats, butter Milk based sugar-containing beverages Unprocessed low fat meat ( 5% saturated fat)

67 Cut-off values and median intake per diet quality score component and median score per diet quality score component and total diet quality score Component Score (n= 4,733) Fruit 0.64 ( ) Vegetables 0.53 ( ) Grains 1.0 ( ) Fish* 0.63 ( ) Legumes* 0.44 ( ) Nuts* 0.20 ( ) Dairy 0.55 ( ) Oils and fats 0.32 ( ) Sugar-containing beverages* 0.0 ( ) Meat * 0.08 ( ) Total 4.6 ( ) Values are median (IQR). Maximum score per component: 1. Maximum total score: 10. *A score of 0 was obtained by 27% of the participants for the fish component, 46.5% for the legumes component, 27.3% for the nuts component, 87.8% for the sugar-containing beverages component and 43.5% for the meat component.

68 Types of epidemiological research

69 Why cohort studies?» Describe health status of a population ( epidemiology )» Determinants of health and (common) diseases» Randomization not possible or not ethical

Vegan in het licht van duurzame en gezonde voedingspatronen

Vegan in het licht van duurzame en gezonde voedingspatronen NVVL symposium Vegan, een duurzame hype? Vegan in het licht van duurzame en gezonde voedingspatronen Roline Broekema Senior consultant, Blonk Consultants s-hertogenbosch 13 juni 2019 1 Roline Broekema

Nadere informatie

Is productcriterium RCVV in overeenstemming met criterium Schijf van Vijf?

Is productcriterium RCVV in overeenstemming met criterium Schijf van Vijf? Categorie 1. Plantaardige en Dierlijke oliën en vetten, incl. smeer-en bereidingsvetten alsmede sauzen die op emulsies zijn gebaseerd Subcategorie A. plantaardige en dierlijke oliën en vetten en smeer-

Nadere informatie

Lichamelijke factoren als voorspeller voor psychisch. en lichamelijk herstel bij anorexia nervosa. Physical factors as predictors of psychological and

Lichamelijke factoren als voorspeller voor psychisch. en lichamelijk herstel bij anorexia nervosa. Physical factors as predictors of psychological and Lichamelijke factoren als voorspeller voor psychisch en lichamelijk herstel bij anorexia nervosa Physical factors as predictors of psychological and physical recovery of anorexia nervosa Liesbeth Libbers

Nadere informatie

Goede voeding volgens de wetenschap

Goede voeding volgens de wetenschap Goede voeding volgens de wetenschap Prof.dr. Frans J Kok Wageningen campus Inhoud 1. Ongezond buikvet 2. Zelfexperiment 3. Richtlijnen goede voeding 4. Brood, zuivel, vis en chocola Obesitas: voeding-beweging-genen

Nadere informatie

Voedselbeleid voor een duurzamere voedselconsumptie

Voedselbeleid voor een duurzamere voedselconsumptie Voedselbeleid voor een duurzamere voedselconsumptie RIVM Centrum voor Voeding, Preventie en Zorg Liesbeth.Temme@rivm.nl Inhoud 1. Kenmerken van een duurzamer voedingspatroon 2. Voedselbeleid voor een duurzamer

Nadere informatie

MEMO. Percentage dieetvolgers en volgers van een leefregel Resultaten van VCP

MEMO. Percentage dieetvolgers en volgers van een leefregel Resultaten van VCP MEMO Percentage dieetvolgers en volgers van een leefregel Resultaten van VCP 2007-2010 Colofon RIVM 2012 Delen uit deze publicatie mogen worden overgenomen op voorwaarde van bronvermelding: 'Rijksinstituut

Nadere informatie

Vanuit het ziekenhuis een gezonder eetpatroon bevorderen voor gezondheidswinst Inzet van Eetscore in zorgpaden. Dr.

Vanuit het ziekenhuis een gezonder eetpatroon bevorderen voor gezondheidswinst Inzet van Eetscore in zorgpaden. Dr. Vanuit het ziekenhuis een gezonder eetpatroon bevorderen voor gezondheidswinst Inzet van Eetscore in zorgpaden Dr. Jeanne de Vries Eetscore Applicatie Eetscore Application Eetscore vragenlijst (DHD-FFQ)

Nadere informatie

Kwetsbare groepen in cure en care: preventie vraagt stevige aandacht

Kwetsbare groepen in cure en care: preventie vraagt stevige aandacht Prof.dr. Hein Raat, i.s.m. onderzoeksteam MGZ en Generation R h.raat@erasmusmc.nl Kwetsbare groepen in cure en care: preventie vraagt stevige aandacht Overzicht Inleiding en probleemstelling Wat zegt Generation

Nadere informatie

Neurocognitieve prestaties en blootstelling aan luchtvervuiling. Saenen Nelly - UHasselt

Neurocognitieve prestaties en blootstelling aan luchtvervuiling. Saenen Nelly - UHasselt Neurocognitieve prestaties en blootstelling aan luchtvervuiling Saenen Nelly - UHasselt Fijn stof - translocatie Fijn stof Fijn stof Organische componenten Metalen Water oplosbare componenten Koolstof

Nadere informatie

Vroege ontwikkeling voorkeuren en later overgewicht. Kees de Graaf Wageningen Universiteit, Humane Voeding

Vroege ontwikkeling voorkeuren en later overgewicht. Kees de Graaf Wageningen Universiteit, Humane Voeding Vroege ontwikkeling voorkeuren en later overgewicht Kees de Graaf Wageningen Universiteit, Humane Voeding Vroege voorkeuren, later overgewicht 1. Overgewicht en tracking overgewicht 2. Voorkeuren kinderen

Nadere informatie

Generation R onderzoekt de nieuwe generatie Rotterdammers

Generation R onderzoekt de nieuwe generatie Rotterdammers Generation R onderzoekt de nieuwe generatie Rotterdammers Waarom ontwikkelt het ene kind zich goed en heeft het andere kind daar meer moeite mee? Om daar inzicht in te krijgen is in 2001 de Generation

Nadere informatie

Smaakontwikkeling de eerste 1000 dagen Onderzoek naar smaakontwikkeling en voedselvoorkeuren. Dr. Victoire de Wild

Smaakontwikkeling de eerste 1000 dagen Onderzoek naar smaakontwikkeling en voedselvoorkeuren. Dr. Victoire de Wild Smaakontwikkeling de eerste 1000 dagen Onderzoek naar smaakontwikkeling en voedselvoorkeuren Dr. Victoire de Wild Overzicht Ontwikkeling van voorkeuren; algemene principes Groente: een speciale groep Onderzoek

Nadere informatie

Diewertje Sluik, Edith Feskens

Diewertje Sluik, Edith Feskens Nutriëntendichtheid van basisvoedingsmiddelen Diewertje Sluik, Edith Feskens NZO Symposium, 21 November 2013 Inhoud Kwaliteit van voeding meten: dieetscores/indexen Nutrient profiling Nutriëntendichtheid

Nadere informatie

De gezondheidstoestand van de 0-4 jarigen

De gezondheidstoestand van de 0-4 jarigen De gezondheidstoestand van de 0-4 jarigen Platform Gezonde Voeding 0-4 jarigen Koen Joosten Kinderarts-intensivist Erasmus MC-Sophia Kinderziekenhuis Rotterdam Groente-inname 25 jaar geleden Kom eet je

Nadere informatie

De ontwikkeling van smaakvoorkeuren en eetgedrag tussen 0 en 4 jaar. Nature vs. Nurture? Oktober 2014, Kees de Graaf

De ontwikkeling van smaakvoorkeuren en eetgedrag tussen 0 en 4 jaar. Nature vs. Nurture? Oktober 2014, Kees de Graaf De ontwikkeling van smaakvoorkeuren en eetgedrag tussen 0 en 4 jaar. Nature vs. Nurture? Oktober 2014, Kees de Graaf Ontwikkeling smaakvoorkeuren en eetgedrag Nature vs. Nurture; Aangeboren vs. Aangeleerd

Nadere informatie

Wat is de relatie tussen zuivel en voedingsstoffeninname? Dr. Ir. Joline W.J. Beulens

Wat is de relatie tussen zuivel en voedingsstoffeninname? Dr. Ir. Joline W.J. Beulens Wat is de relatie tussen zuivel en voedingsstoffeninname? Dr. Ir. Joline W.J. Beulens Achtergrond Inname van melk en melkproducten neemt af bij kinderen (Dror & Allen, 2014) Melk en melkproducten rijk

Nadere informatie

Zuivelproducten voor sporters Effect van melkeiwit en micronutriënten voor prestatie. Jan Steijns

Zuivelproducten voor sporters Effect van melkeiwit en micronutriënten voor prestatie. Jan Steijns Zuivelproducten voor sporters Effect van melkeiwit en micronutriënten voor prestatie Jan Steijns physical activity, athletic performance, and recovery from exercise are enhanced by optimal nutrition @

Nadere informatie

Smaakontwikkeling 0 4 jaar; groente. September 2013, Kees de Graaf

Smaakontwikkeling 0 4 jaar; groente. September 2013, Kees de Graaf Smaakontwikkeling 0 4 jaar; groente September 2013, Kees de Graaf Smaakontwikkeling 0 4 jaar; groente Algemene principes Resultaten 3 RCT s naar ontwikkeling van voorkeuren voor groente bij 0-4 jarigen

Nadere informatie

Voeding en Valpreventie bij Ouderen

Voeding en Valpreventie bij Ouderen Voeding en Valpreventie bij Ouderen Lisette CPGM de Groot; Wageningen Universiteit 6 e Landelijk Valsymposium, 2 november 2018 2017 een jaar van (herziene) richtlijnen Richtlijn preventie van valincidenten

Nadere informatie

Gezonde voeding en voldoende beweging ook voor ouderen. Lisette CPGM de Groot; Wageningen Universiteit 12-11, Active Ageing 2015

Gezonde voeding en voldoende beweging ook voor ouderen. Lisette CPGM de Groot; Wageningen Universiteit 12-11, Active Ageing 2015 Gezonde voeding en voldoende beweging ook voor ouderen Lisette CPGM de Groot; Wageningen Universiteit 12-11, Active Ageing 2015 Waar hebben we het over? Gezonde voeding Nieuwe richtlijnen Gezondheidsraad

Nadere informatie

VAN WETENSCHAP CONSUMENT KATHELIJN VAN ELK VOEDINGSKUNDIGE, UNILEVER NEDERLAND. 3 december 2015

VAN WETENSCHAP CONSUMENT KATHELIJN VAN ELK VOEDINGSKUNDIGE, UNILEVER NEDERLAND. 3 december 2015 VAN WETENSCHAP CONSUMENT KATHELIJN VAN ELK VOEDINGSKUNDIGE, UNILEVER NEDERLAND 3 december 2015 WIE BEN IK? R&D Vlaardingen: India: Nederland: WAAR WERK IK? UNILEVER IS EEN WERELDWIJD OPEREREND BEDRIJF

Nadere informatie

De Effectiviteit van een Mindfulness-gebaseerde Lichaamsscan: een. Vergelijking met Rusten in Liggende Positie

De Effectiviteit van een Mindfulness-gebaseerde Lichaamsscan: een. Vergelijking met Rusten in Liggende Positie De Effectiviteit van een Mindfulness-gebaseerde Lichaamsscan: een Vergelijking met Rusten in Liggende Positie The Effectiveness of a Mindfulness-based Body Scan: a Comparison with Quiet Rest in the Supine

Nadere informatie

Differences in stress and stress reactivity between highly educated stay-at-home and working. mothers with spouse and young children

Differences in stress and stress reactivity between highly educated stay-at-home and working. mothers with spouse and young children 1 Differences in stress and stress reactivity between highly educated stay-at-home and working mothers with spouse and young children Verschil in stress en stressreactiviteit tussen hoogopgeleide thuisblijf-

Nadere informatie

UFS Productspecification

UFS Productspecification Page 1 of 5 Algemene informatie Description Knorr Professionnal Schaaldierenfond, gesteriliseerd 1L e Exemption Flags Product Name Exempt from Artwork Exempt from NEP Reporting Country Knorr Brand Name

Nadere informatie

Figure 1 Shares of Students in Basic, Middle, and Academic Track of Secondary School Academic Track Middle Track Basic Track 29 Figure 2 Number of Years Spent in School by Basic Track Students 9.5 Length

Nadere informatie

Voedingsaanbevelingen voor voedingsstoffen, voedingsmiddelen en voedingspatronen

Voedingsaanbevelingen voor voedingsstoffen, voedingsmiddelen en voedingspatronen Voedingsaanbevelingen voor voedingsstoffen, voedingsmiddelen en voedingspatronen Uitgangspunten Wat is gezonde voeding? Hoe kan het concept gezonde voeding optimaal in praktijk worden omgezet? Public

Nadere informatie

Dienstverlenende werkzaamheden Les 7

Dienstverlenende werkzaamheden Les 7 Dienstverlenende werkzaamheden Les 7 voedingsadvies Julie hebben in les 1 al een voedingsdagboek moeten invullen en in les drie heb je als het goed is geleerd hoe de schijf van vijf werkt. Met deze kennis

Nadere informatie

Inleiding. Gastric bypass en de gevolgen voor borstvoeding 28/11/2017. Inhoud. 1. Inleiding. 2. Pilot study. 3. Main study. 4.

Inleiding. Gastric bypass en de gevolgen voor borstvoeding 28/11/2017. Inhoud. 1. Inleiding. 2. Pilot study. 3. Main study. 4. Gastric bypass en de gevolgen voor borstvoeding Goele Jans (Vroedvrouw, MSc. Public Health, Dr.) 1 Inhoud 1. Inleiding 2. Pilot study 3. Main study 4. Discussie 2 Inleiding 3 1 Nutritionele status Mentale

Nadere informatie

bij Kinderen met een Ernstige Vorm van Dyslexie of Children with a Severe Form of Dyslexia Ans van Velthoven

bij Kinderen met een Ernstige Vorm van Dyslexie of Children with a Severe Form of Dyslexia Ans van Velthoven Neuropsychologische Behandeling en Sociaal Emotioneel Welzijn bij Kinderen met een Ernstige Vorm van Dyslexie Neuropsychological Treatment and Social Emotional Well-being of Children with a Severe Form

Nadere informatie

Voeding en Ouderen. Lisette CPGM de Groot; Wageningen Universiteit. Symposium Voeding en Ouderen - november 2014 -

Voeding en Ouderen. Lisette CPGM de Groot; Wageningen Universiteit. Symposium Voeding en Ouderen - november 2014 - Voeding en Ouderen Lisette CPGM de Groot; Wageningen Universiteit Symposium Voeding en Ouderen - november 2014 - Heel oud worden: 115 (NL) of 122 (F) Ouder worden? Levensverwachting 2013 man: 79,4 jaren

Nadere informatie

Bijna alle levensmiddelen bevatten eiwit. Het komt voor in zowel plantaardige als dierlijke producten.

Bijna alle levensmiddelen bevatten eiwit. Het komt voor in zowel plantaardige als dierlijke producten. Elk kind wegen bij opname, groeicurve invullen Anamnese : allergie, nierinsufficiëntie, gluten intolerantie, Hoe is zijn eetlust? Is hij vegetariër? Heeft hij pijn? Koolhydraten zijn een belangrijke energieleverancier.

Nadere informatie

Peuters en groente eten: Een moeilijke combinatie?

Peuters en groente eten: Een moeilijke combinatie? Peuters en groente eten: Een moeilijke combinatie? GroenteCongres 26 Maart 2015, Dr. Gerry Jager Disclosure belangen spreker Gerry Jager Geen (potentiële) belangenverstrengeling Wageningen Universiteit

Nadere informatie

Bijdrage tot de nutritionele kwaliteit van de voeding in Europa

Bijdrage tot de nutritionele kwaliteit van de voeding in Europa Nutriëntrijk Bijdrage tot de nutritionele kwaliteit van de voeding in Europa Gezien hun rijke voedingswaarde is het niet verwonderlijk dat melk en melkproducten een belangrijke bijdrage leveren tot de

Nadere informatie

FACTSHEET RUSSIA import agricultural products

FACTSHEET RUSSIA import agricultural products FACTSHEET RUSSIA import agricultural products Fruit&VegetableFacts; JanKeesBoon; +31654687684; jankeesboon15@gmail.com Russische import agrarische producten: 40 miljard dollar Groei vlakt af Rusland is

Nadere informatie

Voeding en beweging bij patiënten tijdens en na de behandeling Martine Sealy, MSc, RD

Voeding en beweging bij patiënten tijdens en na de behandeling Martine Sealy, MSc, RD Voeding en beweging bij patiënten tijdens en na de behandeling Martine Sealy, MSc, RD Onderzoeker Lectoraat Healthy Ageing, Allied Health Care and Nursing Disclosure belangen spreker: M. Sealy Geen (potentiële)

Nadere informatie

Gezonde lucht, gezonde ruimte, gezonde mensen

Gezonde lucht, gezonde ruimte, gezonde mensen Natuur op verwijzing, 4 oktober 18 Gezonde lucht, gezonde ruimte, gezonde mensen Tim Nawrot; email: tim.nawrot@uhasselt.be Eredoctoraat voor Piet Oudolf The internationally acclaimed landscape designer

Nadere informatie

Berekening energiebehoefte en meting lichaamssamenstelling bij ALS, zinvol? Dea Schröder, Coby Wijnen, Ilse Batten 2016

Berekening energiebehoefte en meting lichaamssamenstelling bij ALS, zinvol? Dea Schröder, Coby Wijnen, Ilse Batten 2016 70 kg Berekening energiebehoefte en meting lichaamssamenstelling bij ALS, zinvol? Dea Schröder, Coby Wijnen, Ilse Batten 2016 Voedingstoestand Daling van het gewicht (BMI) en ALSFRS-R gerelateerd, wijst

Nadere informatie

Pompoen zoete aardappel burger 30x100g

Pompoen zoete aardappel burger 30x100g Vivera Diepgevroren en voorgegaarde vegetarische burger op basis van pompoen en zoete aardappel. GTIN: 8718300571312 (CE) Basic info Commercial name Legal name Functional name Voorgegaard schijf op basis

Nadere informatie

De Gezonde Basisschool van de Toekomst

De Gezonde Basisschool van de Toekomst De Gezonde Basisschool van de Toekomst Nina Bartelink, PhD Candidate Patricia van Assema, Maria Jansen, Hans Savelberg, Stef Kremers Department of Health Promotion Maastricht University n.bartelink@maastrichtuniversity.nl

Nadere informatie

Koolhydraatadviezen in de praktijk

Koolhydraatadviezen in de praktijk Wie en wanneer adviseer je wat? Mariëlle van Veen Diëtist Leids Universitair Medisch Centrum Koolhydraten zijn hot Te verwachten effecten Verbeteren glucoseregulatie Verminderen medicatiegebruik Verbeteren

Nadere informatie

ABCD-studie: Amsterdamse kinderen wijzen de weg naar gezondheid

ABCD-studie: Amsterdamse kinderen wijzen de weg naar gezondheid ABCD-studie: Amsterdamse kinderen wijzen de weg naar gezondheid TEKST IR. VIYAN RASHID (HOGESCHOOL VAN AMSTERDAM), DR. TANJA VRIJKOTTE (UNIVERSITEIT AMSTERDAM), IR. ANGELA SEVERS (SCRIPTUM COMMUNICATIE

Nadere informatie

De wetenschappelijke adviseurs

De wetenschappelijke adviseurs De wetenschappelijke adviseurs Prof. Sven Olaf Isacsson MD, Phd interne medicijnen cardiologie en algemene geneeskunde Prof. Jorgen Serup MD, DMSc specialist dermatologie Prof. Stig Steen MD. Phd, professor

Nadere informatie

MEMO: Inname van nutriënten door de Nederlandse bevolking Resultaten van VCP samen met NEVO-2013

MEMO: Inname van nutriënten door de Nederlandse bevolking Resultaten van VCP samen met NEVO-2013 MEMO: Inname van nutriënten door de Nederlandse bevolking Resultaten van VCP 2007-2010 samen met NEVO-2013 Colofon RIVM 2016 Delen uit deze publicatie mogen worden overgenomen op voorwaarde van bronvermelding:

Nadere informatie

Richtlijnen Goede Voeding

Richtlijnen Goede Voeding ParkinsonNet 29 november2013 Voeding en het brein: een samenspel Food for thought Voeding en cognitie Lisette CPGM de Groot Ondine van de Rest Sturend (eetlust) en afhankelijk (adequate voeding) Risico

Nadere informatie

VETTEN EN GEZONDHEID INGEBORG A BROUWER, PHD HOOGLERAAR VOEDING VOOR GEZOND LEVEN VRIJE UNIVERSITEIT AMSTERDAM

VETTEN EN GEZONDHEID INGEBORG A BROUWER, PHD HOOGLERAAR VOEDING VOOR GEZOND LEVEN VRIJE UNIVERSITEIT AMSTERDAM VETTEN EN GEZONDHEID INGEBORG A BROUWER, PHD HOOGLERAAR VOEDING VOOR GEZOND LEVEN VRIJE UNIVERSITEIT AMSTERDAM ACHTERGROND Geregistreerd voedingswetenschapper: Nederlandse Academie van Voedingswetenschappen

Nadere informatie

De Rol van Zelfregulatie, Motivatie en Eigen Effectiviteitsverwachting op het Volhouden

De Rol van Zelfregulatie, Motivatie en Eigen Effectiviteitsverwachting op het Volhouden De Rol van Zelfregulatie, Motivatie en Eigen Effectiviteitsverwachting op het Volhouden van Sporten en de Invloed van Egodepletie, Gewoonte en Geslacht The Role of Selfregulation, Motivation and Self-efficacy

Nadere informatie

Seksdrive, Stresscoping en Extrinsieke Ambitie : De Verschillen tussen Mannen en Vrouwen. Sexdrive, Stresscoping and Extrinsic Ambition :

Seksdrive, Stresscoping en Extrinsieke Ambitie : De Verschillen tussen Mannen en Vrouwen. Sexdrive, Stresscoping and Extrinsic Ambition : Seksdrive, Stresscoping en Extrinsieke Ambitie : De Verschillen tussen Mannen en Vrouwen Sexdrive, Stresscoping and Extrinsic Ambition : The Differences between Men and Women Karine Garcia Eerste begeleider:

Nadere informatie

de Rol van Persoonlijkheid Eating: the Role of Personality

de Rol van Persoonlijkheid Eating: the Role of Personality De Relatie tussen Dagelijkse Stress en Emotioneel Eten: de Rol van Persoonlijkheid The Relationship between Daily Stress and Emotional Eating: the Role of Personality Arlette Nierich Open Universiteit

Nadere informatie

De Relatie tussen Voorschoolse Vorming en de Ontwikkeling van. Kinderen

De Relatie tussen Voorschoolse Vorming en de Ontwikkeling van. Kinderen Voorschoolse vorming en de ontwikkeling van kinderen 1 De Relatie tussen Voorschoolse Vorming en de Ontwikkeling van Kinderen The Relationship between Early Child Care, Preschool Education and Child Development

Nadere informatie

! Summary!!!!!!!!!!!!!!

! Summary!!!!!!!!!!!!!! Summary Cardiovascular diseases are responsible for a large part of all deaths worldwide. Hypertensionisanimportantriskfactorforcardiovasculardiseasesandcanbemodulated bylifestylechangeslikeahealthydietandincreasedphysicalactivity.ahearthealthydiet,

Nadere informatie

Eet smakelijk René de Groot 15-06-2014

Eet smakelijk René de Groot 15-06-2014 Eet smakelijk René de Groot 15-06-2014 Inhoudsopgave: Kennis testen Waar is voeding eigenlijk goed voor? Waarmee moeten we dan ontbijten? Bloedsuiker spiegel Calorieën?? Schijf van 5 Hoeveel calorieën

Nadere informatie

Running head: BREAKFAST, CONSCIENTIOUSNESS AND MENTAL HEALTH 1. The Role of Breakfast Diversity and Conscientiousness in Depression and Anxiety

Running head: BREAKFAST, CONSCIENTIOUSNESS AND MENTAL HEALTH 1. The Role of Breakfast Diversity and Conscientiousness in Depression and Anxiety Running head: BREAKFAST, CONSCIENTIOUSNESS AND MENTAL HEALTH 1 The Role of Breakfast Diversity and Conscientiousness in Depression and Anxiety De Rol van Gevarieerd Ontbijten en Consciëntieusheid in Angst

Nadere informatie

Ethnic inequalities in early overweight: determinants and consequences de Hoog, M.L.A.

Ethnic inequalities in early overweight: determinants and consequences de Hoog, M.L.A. UvA-DARE (Digital Academic Repository) Ethnic inequalities in early overweight: determinants and consequences de Hoog, M.L.A. Link to publication Citation for published version (APA): de Hoog, M. L. A.

Nadere informatie

Cognitive behavioral therapy for treatment of anxiety and depressive symptoms in pregnancy: a randomized controlled trial

Cognitive behavioral therapy for treatment of anxiety and depressive symptoms in pregnancy: a randomized controlled trial Cognitive behavioral therapy for treatment of anxiety and depressive symptoms in pregnancy: a randomized controlled trial dr. T. Verbeek arts-epidemioloog Afd. Huisartsgeneeskunde en Epidemiologie 22 januari

Nadere informatie

De Breastfeeding Self-Efficacy Scale wil nagaan hoe vertrouwensvol vrouwen zijn met betrekking tot het geven van borstvoeding.

De Breastfeeding Self-Efficacy Scale wil nagaan hoe vertrouwensvol vrouwen zijn met betrekking tot het geven van borstvoeding. BREASTFEEDING SELF-EFFICACY SCALE (BSES) Dennis C-L., Faux S. (1999). Development and Psychometric Testing of the Breastfeeding Self-Efficacy Scale. Research in Nursing and Health, 22, 399-409. Meetinstrument

Nadere informatie

Denken is Doen? De cognitieve representatie van ziekte als determinant van. zelfmanagementgedrag bij Nederlandse, Turkse en Marokkaanse patiënten

Denken is Doen? De cognitieve representatie van ziekte als determinant van. zelfmanagementgedrag bij Nederlandse, Turkse en Marokkaanse patiënten Denken is Doen? De cognitieve representatie van ziekte als determinant van zelfmanagementgedrag bij Nederlandse, Turkse en Marokkaanse patiënten met diabetes mellitus type 2 in de huisartsenpraktijk Thinking

Nadere informatie

Article number: GTIN: Pittige tonijnsalade

Article number: GTIN: Pittige tonijnsalade Van Oers Rijkgevulde, pikante tonijnsalade met chili, rode ui en kappertjes GTIN: 8712404028994 (CE) Basic info Commercial name Legal name Functional name Variant Brand Van Oers Qualitymarks Dolfijn vriendelijk

Nadere informatie

Gaan gezond en duurzaam eten hand in hand?

Gaan gezond en duurzaam eten hand in hand? Gaan gezond en duurzaam eten hand in hand? Expert duurzaam eten Corné van Dooren 19 november 2016, VELT, Brussel Missie Het Voedingscentrum informeert consumenten over en stimuleert hen tot een gezonde

Nadere informatie

Schijnwerper op gezond eten en drinken voor jonge kinderen

Schijnwerper op gezond eten en drinken voor jonge kinderen Het FrieslandCampina Instituut biedt informatie en advies aan professionals over voeding, zuivel en gezondheid, gebaseerd op de laatste stand van de wetenschap. Deze informatie is uitsluitend bestemd voor

Nadere informatie

Lichaamssamenstelling van Intensive Care patiënten. Willem Looijaard

Lichaamssamenstelling van Intensive Care patiënten. Willem Looijaard Lichaamssamenstelling van Intensive Care patiënten Willem Looijaard Disclosures Baxter Fresenius-Kabi 2 Dhr. X. Datum Spier 13 / 03 156,7 cm 2 21 / 03 154,2 cm 2 31 / 03 146,8 cm 2 05 / 04 136,3 cm 2 20

Nadere informatie

24 mei 2011 Gezonde voeding voor senioren

24 mei 2011 Gezonde voeding voor senioren 24 mei 2011 Gezonde voeding voor senioren Annette Schormans, diëtist Lezing 26 januari 2015 KBO Boxtel Gezondheidsproblemen leefregels voor senioren goede keuze in voeding maken blijven bewegen hersenen

Nadere informatie

Sekseverschillen in Huilfrequentie en Psychosociale Problemen. bij Schoolgaande Kinderen van 6 tot 10 jaar

Sekseverschillen in Huilfrequentie en Psychosociale Problemen. bij Schoolgaande Kinderen van 6 tot 10 jaar Sekseverschillen in Huilfrequentie en Psychosociale Problemen bij Schoolgaande Kinderen van 6 tot 10 jaar Gender Differences in Crying Frequency and Psychosocial Problems in Schoolgoing Children aged 6

Nadere informatie

Werk voor lagergeschoolde mensen: lessen en vragen uit een vergelijkende analyse voor België en Nederland

Werk voor lagergeschoolde mensen: lessen en vragen uit een vergelijkende analyse voor België en Nederland Werk voor lagergeschoolde mensen: lessen en vragen uit een vergelijkende analyse voor België en Nederland VLOR 7 juni 2017 Ive Marx Waar we voor staan Tewerkstellingsgraad bij kortgeschoolden en mensen

Nadere informatie

Nieuwe Richtlijnen Goede Voeding

Nieuwe Richtlijnen Goede Voeding Nieuwe Richtlijnen Goede Voeding Wat zijn de nieuwe voedingsaanbevelingen vanuit de wetenschap? Prof. Edith Feskens, edith.feskens@wur.nl Inhoud Voedingsonderzoek is moeilijk! Hoe komen Richtlijnen tot

Nadere informatie

De rol van voeding bij wondzorg. Bo Delesie, diëtiste

De rol van voeding bij wondzorg. Bo Delesie, diëtiste De rol van voeding bij wondzorg Bo Delesie, diëtiste 2 Belang goede voedingstoestand Essentieel voor goede wondheling Ondervoeding = vertraagde wondheling Verkorte duur wondheling Ondervoeding = >risico

Nadere informatie

Discussie Van onderzoek naar praktijk: Wat heb je nodig aan onderzoeken om de praktijk te veranderen? Wesley Visser Sigrid Amstelveen

Discussie Van onderzoek naar praktijk: Wat heb je nodig aan onderzoeken om de praktijk te veranderen? Wesley Visser Sigrid Amstelveen Discussie Van onderzoek naar praktijk: Wat heb je nodig aan onderzoeken om de praktijk te veranderen? Wesley Visser Sigrid Amstelveen Inhoud Stellingen / Discussie Casus Behandelplan Level of evidence

Nadere informatie

yoghurt 0% vet aardbei (zonder stukjes)

yoghurt 0% vet aardbei (zonder stukjes) Melkunie magere yoghurt met aardbei GTIN: 8718166031739 (CU), 8718166731738 (TU) Basic info Commercial name Legal name magere yoghurt met aardbei Functional name Variant Brand Melkunie Product story Melkunie

Nadere informatie

Consumptie van suikers in Nederland Deel 2: toegevoegde suikers

Consumptie van suikers in Nederland Deel 2: toegevoegde suikers Factsheet Consumptie van suikers in Nederland Deel 2: toegevoegde suikers Wat is de inname van toegevoegde suikers door de Nederlandse bevolking? Resultaten uit de Nederlandse Voedselconsumptiepeiling

Nadere informatie

Beperkingen bij het uitvoeren van ADL: een multifactoriële benadering

Beperkingen bij het uitvoeren van ADL: een multifactoriële benadering Beperkingen bij het uitvoeren van ADL: een multifactoriële benadering dr. Marjolein den Ouden Docent/onderzoeker Saxion Lectoraat AGZ: ouderenzorg en palliatieve zorg m.e.m.denouden@saxion.nl Opbouw presentatie

Nadere informatie

Voedingsadvies bij Diabetes Mellitus. Bij gebruik van GLP-1-analoog

Voedingsadvies bij Diabetes Mellitus. Bij gebruik van GLP-1-analoog Voedingsadvies bij Diabetes Mellitus Bij gebruik van GLP-1-analoog Aangezien u lijdt aan Diabetes mellitus, type 2 (oftewel ouderdomsdiabetes) én overgewicht hebt, heeft de arts u een behandeling met zogenaamd

Nadere informatie

Gezondheidsraad. Postbus 16052 2500 BB DEN HAAG. Geachte heer Van Gool,

Gezondheidsraad. Postbus 16052 2500 BB DEN HAAG. Geachte heer Van Gool, Gezondheidsraad De heer Prof.dr. W A van Gool, voorzitter Postbus 16052 2500 BB DEN HAAG datum : 25 juni 2015 ref : SP/vms telefoon : 070-2191702 e-mail : peters@nzo.nl betreft : Achtergronddocument zuivel

Nadere informatie

Vascularisatie van het placenta bed in het eerste trimester

Vascularisatie van het placenta bed in het eerste trimester Doel van de studie Vascularisatie van het placenta bed in het eerste trimester Symposium Jonge Zwangerschap 08-02-2013 Averil Reus Arts Prenatale Geneeskunde 1. Het introduceren van een nieuwe techniek

Nadere informatie

Ellen Govers. Waarom een dieet dat afwijkt van de RGV? Het dieet in 3 fasen Casussen Conclusies en aanbevelingen

Ellen Govers. Waarom een dieet dat afwijkt van de RGV? Het dieet in 3 fasen Casussen Conclusies en aanbevelingen Ellen Govers Waarom een dieet dat afwijkt van de RGV? Het dieet in 3 fasen Casussen Conclusies en aanbevelingen 1. patiënten kunnen goed afvallen op de Richtlijnen Goede Voeding 2. overgewicht behandelen

Nadere informatie

Invloed van het aantal kinderen op de seksdrive en relatievoorkeur

Invloed van het aantal kinderen op de seksdrive en relatievoorkeur Invloed van het aantal kinderen op de seksdrive en relatievoorkeur M. Zander MSc. Eerste begeleider: Tweede begeleider: dr. W. Waterink drs. J. Eshuis Oktober 2014 Faculteit Psychologie en Onderwijswetenschappen

Nadere informatie

UFS Productspecification

UFS Productspecification Page 1 of 5 Algemene informatie Description Knorr Gourmet Aardappelpuree 5kg e Product Name Country Knorr Brand Name Gourmet Aardappelpuree Product Name Legal Description Country aardappelpureepoeder Descriptive

Nadere informatie

UFS Productspecification

UFS Productspecification Spec / Rev 66343966IS / 2 Page 1 of 5 Algemene informatie Description Bona Margarine 2kg e Product Name Country Legal Description Bona Brand Name Margarine Product Name Symbols/Logos Country margarine

Nadere informatie

UFS Productspecification

UFS Productspecification Page 1 of 5 Algemene informatie Description Knorr Collezione Italiana Tortelloni Ricotta & Spinaci - bevroren product - 1kg e - zak Exemption Flags Product Name Exempt from Artwork Exempt from NEP Reporting

Nadere informatie

Voeding en turnen: van essentieel belang!

Voeding en turnen: van essentieel belang! Voeding en turnen: van essentieel belang! Shiannah Danen, Sportdiëtist December 2013 Even voorstellen Voormalig topturnster Sportdiëtist Post-HBO eetstoornissen Master Nutrition and Health (sinds september)

Nadere informatie

Appelmoes zonder toegevoegd suiker 100g

Appelmoes zonder toegevoegd suiker 100g One 2 Fruit Appelmoes zonder toegevoegd suiker in handige portieverpakking GTIN: 4008596120917 (CE) Basic info Commercial name Legal name Functional name Brand Appelmoes zonder toegevoegd suiker 100g Appelmoes

Nadere informatie

Diabetes mellitus. Victoza en voeding

Diabetes mellitus. Victoza en voeding Diabetes mellitus Victoza en voeding In het kort Wat is diabetes? Diabetes mellitus wordt in de volksmond ook wel suikerziekte genoemd. Bij Diabetes mellitus is er geen of onvoldoende insuline beschikbaar

Nadere informatie

Consumptie van suikers in Nederland Deel 2: toegevoegde suikers

Consumptie van suikers in Nederland Deel 2: toegevoegde suikers Factsheet Consumptie van suikers in Nederland Deel 2: toegevoegde suikers Wat is de inname van toegevoegde suikers door de Nederlandse bevolking? Resultaten uit de Nederlandse Voedselconsumptiepeiling

Nadere informatie

UFS Productspecification

UFS Productspecification Page 1 of 5 Algemene informatie Description Knorr Fonds de Cuisine Wildfond pasta 1 kg e Product Name Country Knorr Brand Name Wildfond pasta Product Name Legal Description Country Wildfond pasta Descriptive

Nadere informatie

17 November 2017 Landbouwcongres, Suriname Stichting D ONS. Uitdagingen en mogelijkheden internationaal zadenbeleid

17 November 2017 Landbouwcongres, Suriname Stichting D ONS. Uitdagingen en mogelijkheden internationaal zadenbeleid 17 November 2017 Landbouwcongres, Suriname Stichting D ONS Uitdagingen en mogelijkheden internationaal zadenbeleid Samen met onze partners willen we actief bijdragen aan de wereldvoedselvoorziening en

Nadere informatie

DE IMPACT VAN BEWEGEN EN VOEDING OP SPIERMASSA EN FYSIEK FUNCTIONEREN VAN OUDEREN. Dr. Ir. Michael Tieland

DE IMPACT VAN BEWEGEN EN VOEDING OP SPIERMASSA EN FYSIEK FUNCTIONEREN VAN OUDEREN. Dr. Ir. Michael Tieland DE IMPACT VAN BEWEGEN EN VOEDING OP SPIERMASSA EN FYSIEK FUNCTIONEREN VAN OUDEREN Dr. Ir. Michael Tieland 1 DISCLOSURE BELANGEN (potentiële) belangenverstrengeling Geen Veroudering Spiermassa & Kracht

Nadere informatie

Wist je dat...? In dit nummer: Moedermelk is de gouden standaard NESTLÉ

Wist je dat...? In dit nummer: Moedermelk is de gouden standaard NESTLÉ NESTLÉ innoveert Eiwitten en mijn baby's gezondheid. Zoek In dit nummer: Moedermelk is de gouden standaard De sleutelrol van eiwitten in moedermelk Nestlé innoveert Wist je dat -Quiz Zorg dat jij één van

Nadere informatie

Ondervoeding: een miskend probleem

Ondervoeding: een miskend probleem Heeft u opmerkingen of suggesties i.v.m. deze brochure? Geef ons gerust een seintje! Ondervoeding: een miskend probleem Dienst Kwaliteit E-mail: info@jessazh.be Tel: 011 28 91 11 Jessa Ziekenhuis vzw Maatschappelijke

Nadere informatie

Het programma. Weg met de koolhydraten bij diabetes? Even voorstellen: Vroeger en Nu. Vroeger en Nu Door: Anne Mesman-de Winter, Diëtist

Het programma. Weg met de koolhydraten bij diabetes? Even voorstellen: Vroeger en Nu. Vroeger en Nu Door: Anne Mesman-de Winter, Diëtist Weg met de koolhydraten bij diabetes? DOK h Door: Anne Mesman-de Winter, Diëtist Het programma Dieetbehandeling diabetes vroeger en nu De rol van koolhydraten Leefstijl & lange termijn Eetgedrag & eetproblemen

Nadere informatie

Annex: Tabellen behorende bij de analyses consumptiedatabanken

Annex: Tabellen behorende bij de analyses consumptiedatabanken Verkennend beleidsgericht onderzoek m.b.t. sociale stratificatie in aankoop en consumptie van voedingsmiddelen, de impact daarvan op de volksgezondheid en de mogelijkheden om deze sociale stratificatie

Nadere informatie

Een vegetarisch dieet tijdens de zwangerschap en erna. Gezondheidsvoorlichting en Preventie

Een vegetarisch dieet tijdens de zwangerschap en erna. Gezondheidsvoorlichting en Preventie Een vegetarisch dieet tijdens de zwangerschap en erna Gezondheidsvoorlichting en Preventie Als moeder zijnde wil je graag het beste voor je kind. Indien je zelf hebt gekozen voor een vegetarisch dieet

Nadere informatie

Wat is de Modererende Rol van Consciëntieusheid, Extraversie en Neuroticisme op de Relatie tussen Depressieve Symptomen en Overeten?

Wat is de Modererende Rol van Consciëntieusheid, Extraversie en Neuroticisme op de Relatie tussen Depressieve Symptomen en Overeten? De Modererende rol van Persoonlijkheid op de Relatie tussen Depressieve Symptomen en Overeten 1 Wat is de Modererende Rol van Consciëntieusheid, Extraversie en Neuroticisme op de Relatie tussen Depressieve

Nadere informatie

Klimaat op je bord. Hans Blonk Blonk Consultants

Klimaat op je bord. Hans Blonk Blonk Consultants Klimaat op je bord Hans Blonk Blonk Consultants Inhoud 1. De klimaat-impact van voedingsmiddelen 2. Klimaatvriendelijker eten Productiekant Consumptiekant 3. Het aardappelklimaat 2 1. 1 De klimaatimpact

Nadere informatie

UFS Productspecification

UFS Productspecification Page 1 of 5 Algemene informatie Description Knorr Garde d'or Kalfsfond 1L fles Product Name Country Brand Name Knorr Garde d'or Kalfsfond Product Name Legal Description Country Geconcentreerde kalfsfond

Nadere informatie

Het belang van groente eten vóór en tijdens de zwangerschap

Het belang van groente eten vóór en tijdens de zwangerschap Groente congres Donderdag 26 maart 2015, WTC Rotterdam Het belang van groente eten vóór en tijdens de zwangerschap Sophia Children's Hospital Department of Obstetrics and Gynaecology Dutch Association

Nadere informatie

UFS Productspecification

UFS Productspecification Page 1 of 5 Algemene informatie Description Becel Dieet / Classic 2kg Product Name Country Becel Brand Name Dieet / Classic Product Name Legal Description Country Product met 60% vet Descriptive Name Note

Nadere informatie

Aanbevolen dagelijkse hoeveelheid groente en de gevolgen van een tekort aan inname. Dick van Waardenburg Kinderarts

Aanbevolen dagelijkse hoeveelheid groente en de gevolgen van een tekort aan inname. Dick van Waardenburg Kinderarts Aanbevolen dagelijkse hoeveelheid groente en de gevolgen van een tekort aan inname Dick van Waardenburg Kinderarts Gevolgen van een tekort aan inname van goente en fruit 12 september 2013 2 Gevolgen van

Nadere informatie

UFS Productspecification

UFS Productspecification Page 1 of 5 Algemene informatie Description Becel Dieet / Classic 2kg Exemption Flags Product Name Exempt from Artwork Exempt from NEP Reporting Country Becel Brand Name Dieet / Classic Product Name Legal

Nadere informatie

Kick-off event Greenport Hub Leiden-Delft-Erasmus Centre for Sustainability

Kick-off event Greenport Hub Leiden-Delft-Erasmus Centre for Sustainability Kick-off event Greenport Hub Leiden-Delft-Erasmus Centre for Sustainability Koen Joosten, Kinderarts-intensivist ErasmusMC-Sophia Kinderziekenhuis, Rotterdam Tuinbouw Gezondheid en Welbevinden Centraal

Nadere informatie

25 jaar whiplash in Nederland

25 jaar whiplash in Nederland 25 jaar whiplash in Nederland Vanuit een fysiotherapeutisch perspectief Maarten Schmitt M.Sc 1 2 Fysiotherapeut & manueeltherapeut Hoofd van de Divisie Onderwijs Stichting Opleidingen Musculoskeletale

Nadere informatie

Kwaliteit van leven na een operatie

Kwaliteit van leven na een operatie Kwaliteit van leven na een operatie ~Optimale voeding en beweging~ Drs. Maarten van Egmond, Fysiotherapeut-onderzoeker Sander Steenhuizen, Fysiotherapeut Joyce Haver, Diëtist Fabel Feit 2 Feit of Fabel?

Nadere informatie