Vanuit het ziekenhuis een gezonder eetpatroon bevorderen voor gezondheidswinst Inzet van Eetscore in zorgpaden. Dr.

Transcriptie

1 Vanuit het ziekenhuis een gezonder eetpatroon bevorderen voor gezondheidswinst Inzet van Eetscore in zorgpaden Dr. Jeanne de Vries

2 Eetscore Applicatie Eetscore Application Eetscore vragenlijst (DHD-FFQ) Score (DHD-index) Voedingsadvies 2

3 Waarom een Eetscore? Gezonde voeding is belangrijk (herstel, kortere behandeling, lagere zorgkosten) Huidige methodes zijn belastend Ondersteuning van professionals bij vaststellen voedingskwaliteit en advisering 3

4 De eerste index Component RGV* Minimum score (=0) Maximum score (=10) 1. Lichamelijke activiteit 0 >5 dagen minimaal half uur matig actief 2. Groenten 0g >200 g 3. Fruit+sap 0g >200g 4. Vezel 0g /4.2 MJ >14g/4.2MJ 5. Vis 0 mg EPA+DHA > 450 mg EPA+DHA 6. Verzadigd vet >15 en% <10 en% 7. Transvet >1 en% < 1 en% 8. Natrium > 2520 mg < 1680 mg 9. Alcohol Vrouwen: >4 drankjes Mannen: >6 drankjes Vrouwen < 1 drankje Mannen < 2 drankjes *Richtlijnen Goede Voeding 2006 Van Lee e.a.,

5 Eerste Eetscore Ontwikkeling van The Dutch Healthy Diet (DHD) index als een maat voor voedingskwaliteit was gebaseerd op de Richtlijnen Gezonde Voeding van de Gezondheidsraad (2006) 5

6 Evaluatie van de Index (van Lee et al.) Een hogere DHD-index score was geassocieerd met een hogere voedingsstoffendichtheid en een lager risico op sterfte 6

7 Voedingsadvies Cliënten ontvingen een voedingsadvies gebaseerd op de uitkomst van de DHD-FFQ

8 Evaluatie De Eetscorestudie 8

9 Eetscore Studie Doelstelling:Testen bruikbaarheid en werkzaamheid van de Eetscore applicatie in de polikliniek maag-darm-leverziekten Populatie: 220 patiënten die deel hebben genomen aan het nationaal screeningsprogramma voor darmkanker en een positieve ifobt hebben ontvangen Interventie: 3 maanden interventie waarbij voeding- en beweegadviezen worden gegeven door de Eetscore Primaire uitkomstmaten: Totaalscore Eetscore en subscores Secundaire uitkomstmaten: BMI, buikomvang, kwaliteit van leven, lichaamssamenstelling. 9

10 Eetscore Studie Resultaten Patienten met een positieve colon kanker screenings test Advies (n=95) Geen advies (n=79) Lft, jaar ±SD 59.0 ± ± 4.3 Sex, aantal mannen (%) 71 (74.7%) 48 (60.7%) Advies Geen advies Baseline Eind Baseline Eind Eetscore, score ±SD 60.9 ± ±10.69* 60.4 ± ±10.47* Gewicht, kg ±SD 83.9 ± ±12.67* 83.1 ± ±14.46 BMI, kg/m2 ±SD 27.6 ± ± 4.01* 27.1 ± ±3.91* Middel, cm ±SD ± ±9.90* ± ±13.92 * P <

11 Eetscore Studie Subscores 10,0 9,0 8,0 7,0 6,0 5,0 4,0 3,0 2,0 1,0 0,0 No advice Advice Einde van de studie Δ Eetscore P-value Difference between groups Advies (n=95) 2.3 ± Geen advies (n=79) 1.8 ± P=

12 Eetscore Studie verdeling over de scores Advies Geen advies 36% 42% <0 22% 0-4 >4 39% 37% <0 24% 0-4 >4 Advies Geen advies Δ < 0, mean ±SD -4.9 ± ± 6.9 Δ 0 4, mean ±SD 1.6 ± ± 1.0 Δ > 4, mean ±SD 8.9 ± ± 6.2 Totale groep: er is een positieve relatie tussen verschil in voedingskwaliteit en verandering in kwaliteit van leven (p=0.02) 12

13 Slaapapnoe en vermoeidheid 13

14 Voedingskwaliteit bij slaapapnoe (obstructive sleep apnea (OSA)) Herhaalde ontbrekingen in de ademhaling tijdens slaap Veroorzaakt slaperigheid en vermoeidheid Gemeten met de Apnea Hypopnea Index (AHI) Drie categoriëen Licht OSA (AHI 5-15) Matig OSA (AHI 15-30) Ernstig OSA (AHI>30)

15 Patiënten poli neurologie ZGV N=68 Geen/-Lichte OSA (AHI 0-15) N=41 Matig-ernstige OSA (AHI>15) N=27 P-value* Sex 39% 14.8% ͼ (%vrouw) Leeftijd(jr) 50.02(13.5) 57.9(11.7) Gewicht (kg) (15.6) 95.4(18.5) Lengte (cm) 176.0(10.0) 176.0(8.7) BMI (kg/m 2 ) 28.2(7.1) 31.1(5.9) Apnea 1.46 (3.0) 32.80(18.1) <0.001 Hypopnea Index 15

16 N=68 Geen-lichte OSA Matig-ernstige OSA P-waarde* (AHI 0-15) N=41 (AHI>15)N=27 Lichamelijke activiteit 4.86(3.6) 3.88(3.9) Groenten 5.48(2.8) 5.42(2.2) Fruit 6.89(3.6) 5.34(3.6) Vezel 7.53(2.3) 6.92(2.1) Vis 4.87(3.0) 4.49(3.4) Verzadigd vet 6.29(4.1) 3.63(4.4) Trans vet 7.32(4.5) 7.04(4.7) Zout 6.05(4.0) 3.70(2.7) Alcohol 8.66(3.1) 8.70(2.5) Voedingkwaliteit (totaal) 57.32(12.2) 48.89(10.2) 0.004

17 N=68 Geen of Lichte OSA Gemiddeld en ernstige P-value* (AHI 0-15) N=41 OSA (AHI>15)N=27 Lichamelijke activiteit 4.86(3.6) 3.88(3.9) Groenten 5.48(2.8) 5.42(2.2) Fruit 6.89(3.6) 5.34(3.6) Vezel 7.53(2.3) 6.92(2.1) Vis 4.87(3.0) 4.49(3.4) Verzadigd vet 6.29(4.1) 3.63(4.4) Trans vet 7.32(4.5) 7.04(4.7) Zout 6.05(4.0) 3.70(2.7) Alcohol 8.66(3.1) 8.70(2.5) Voedingskwaliteit (totaal) 57.32(12.2) 48.89(10.2) 0.004

18 Volkskrant februari 2018: Nutriprofiel

19 Applicatie van Eetscore in Nutriprofiel Nutriprofiel Bepaling van micronutrienten in bloed gecombineerd met voedingsadvies Berekening en advies van 4 nutrienten: Vitamine D Vitamine B6 Vitamine B12 Foliumzuur 19

20 PhysioDom in Nederland: home monitoring systeem voor ouderen 4. Verwijzing naar diëtist, huisarts of andere professionals 3. Persoonlijke voedingscoaching: Verpleegkundige krijgen resultaten en beslissen over follow-up 2. Coaching TV berichten 1. Thuismetingen van voedingstoestand en lichamelijke activiteit 20

21 Deelnemers PhysioDom study Intervention group N=107 Total drop-out N=30 6/2/17 Data sent to H&S M3 results N=75 M6 results N=36 Control group N=108 Total drop-out N=4 6/2/17 Data sent to H&S M3 results N=90 M6 results N=23 2/3/17 Data sent to UREN M3 results N=71 M6 results N=48 30/4/17 intervention group finished 28/4/17 control group finished 21

22 Verschillen in scores tussen de interventie en controle groep Estimate SE p-value Total Eetscore $ * Vegetables # * Fruits # * Dietary fiber $ * Fish $ * Saturated fatty acids $ * Trans fatty acids $ Sodium $ * Alcohol # ^ Protein $ * Vitamin D $ * Physical activity $ * 22

23 Aanpassing van de Eetscore 23

24 Nieuwe afkappunten en drempelwaarden bepalen 24

25 Op basis van nieuwe voedingsrichtlijnen naar een nieuwe Eetscore Eetscore Applicatie Dutch Dietary Guidelines Stap 1 DHD15-index Stap 2 Evaluatie Step 3 Eetscore vragenlijst (DHD-FFQ) Score (DHD-index) Voedingsadvies Stap 4 Script Stap 6 Step 5 Validatie Step 7 Computerversie Ervaringen op grond van oude Eetscore meegenomen. 25

26 Scoring components DHD-index Groenten Fruit Peulvruchten Noten Vis Thee Rood vlees Bewerkt vlees Gezoete dranken en vruchtensap Zout Alcohol Zuivel Volkoren granen Koffie Vetten en oliën 26

27 Voorbeeld - peulvruchten Eet wekelijks peulvruchten Hoeveel per week? WUR: 10 gram / dag RIVM: 18.6 gram / dag Voedingscentrum: portie = 60 gram Gezondheidsraad: portie = 130 gram RIVM and WUR kwamen overeen om 10 gram/dag als cut-off waarde te nemen, omdat de richtlijn al nauwelijks gehaald wordt. 27

28 Mean (SD) Scores of the DHD15-index components based on FFQ data in 885 Dutch men and women aged years. P-value Total Men Women between sex* DHD15-index ) 84.8 (15.4) 94.3 (13.8) <0.001 Vegetables 6.8 (2.7) 6.4 (2.7) 7.2 (2.6) <0.001 Fruit 7.1 (3.4) 6.6 (3.6) 7.7 (3.2) <0.001 Legumes 5.8 (4.5) 6.0 (4.5) 5.5 (4.4) Nuts 3.9 (3.6) 3.7 (3.6) 4.1 (3.7) Dairy 6.5 (3.1) 6.3 (3.1) 6.6 (3.0) Fish 6.1 (3.1) 6.2 (3.0) 5.9 (3.2) Tea 3.6 (3.5) 2.8 (3.2) 4.4 (3.7) <0.001 Fats and oils 6.8 (4.0) 6.9 (4.0) 6.8 (4.0) Red meat 9.1 (2.1) 8.8 (2.3) 9.4 (1.7) <0.001 Processed meat 6.0 (3.2) 5.1 (3.3) 6.9 (2.7) <0.001 Sweetened beverages and fruit juices 6.4 (3.4) 5.9 (3.4) 7.0 (3.2) <0.001 Alcohol 7.7 (3.6) 7.1 (3.7) 8.4 (3.3) <0.001 Salt 7.9 (2.7) 7.1 (3.0) 8.7 (2.0) <0.001 *Independent t-test comparing men and women for total DHD15-index score and Mann-Whitney U test comparing men and women for the individual component scores Development and evaluation of the Dutch Healthy Diet index 2015 M. Looman, E. Feskens, M. de Rijk, S. Meijboom, S. Biesbroek, E. Temme, J. de Vries, A. Geelen (BJN, accepted for publication).

29 DHD15-index = 150 Healthy diet? 29

30 Component Richtlijn 0 punten 10 punten Groenten 200 g/d 0 g/d 200g Fruit 200 g/d 0 g/d 200g Volk granen 90g or ratio 0 g/d or ratio 0.7 No refined or ratio 11 Peulvruchten Elke week 0g/d 10g/d Noten Min 15 g/d 0 g/d 15 g/d Zuivel Enkele porties/d 0g/d of 750 g/d g/d Vis 1 keer pw 0g/d 15 g/d Thee 3 koppen 0 g/d 450 g/d Vetten Vloeibare vetten 0g/d of ratio 0.6 Geen harde vetten/ratio Koffie Gefilterd Ongefilterd Geen of gefilterd Rood vlees Beperk 100g/d 45 g/d Bewerkt vlees Beperk 50 g/d 0 g/d Frisdranken Beperk 250 g/d 0g/d Alcohol Max 1 p/d V: 20g M 30 g V/M: 10g Zout 6 g/d 3.8 g Na /d 1.g Na/d Ongezonde keuzes >

31 Update van de Eetscore vragenlijst Selectie van voedingsmiddelengroepen om deelnemers naar hun inneming te kunnen ordenen vergelijkbaar met een uitgebreide FFQ. Includeren van voedingsmiddelen en groepen voedingsmiddelen die een belangrijke bijdrage leveren aan het Nederlandse voedingspatroon. 31

32 Eetscore vragenlijst vragen Referentie periode is de afgelopen maand. Portiegroottes: standaard maten, natuurlijke porties of huishoudelijke maten. 32

33 Validatie van de Eetscore vragenlijst Studie opzet N 2500 Eetscore questionnaire N 513 FFQ (FQ13n) N? Eetscore questionnaire 5000 participants EetMeetWeet panel 1 month N 2500 FFQ (FQ13n) N 591 Eetscore questionnaire N? Eetscore questionnaire 33

34 Nieuwe Eetscore Bepaalt de inname van alle componenten in de richtlijnen goede voeding (GR 2015) + een component voor ongezonde keuzes (totaal 16) Geeft een score van 0-10 aan elke component Geeft op grond van het resultaat een voedingsadvies 34

35 35

36 Voorbeeldvraag groentencomponent 36

37 Voorbeeldvraag groentencomponent 37

38 Voorbeeldvraag groentencomponent 38

39 Voorbeeldvraag groentencomponent 39

40 40

41 41

42 42

43 43

44 44

45 Zorgpaden: Vgl Zorgmodule Voeding Ontwikkeling van een Zorgpad Voeding binnen ZGV Doel: Iedereen van goede voedingszorg voorzien voor, tijdens en na behandeling in het ziekenhuis De Zorgmodule Voeding is een ziekte overstijgende module en kan worden opgenomen in alle zorgstandaarden, waarin het aanleren van gezond of aangepast voedingsgedrag een onderdeel van de behandeling vormt 45

46 Inzetten van de Eetscore Zelf management POH gebruikt resultaten en advies van de Eetscore Ter ondersteuning Dietist gebruikt resultaten en advies ter ondersteuning 46

47 Wat moet er nog gebeuren? Verdere evaluatie in diverse doelgroepen Verdere aanpassing voor specifieke doelgroepen (bijv. immigranten, sporters, zwangeren) Verdere verbeteren van de advisering Betrekken van patiënten en professionals Hoe het beste te implementeren 47

48 Project Alliantie Voeding in de Zorg Onderwerp: Het bevorderen van een gezonder eetpatroon bij mensen met een chronische ziekte Project: Advies op maat met inzet Eetscore in transmurale zorgpaden 48

49 Beoogde resultaten Inzichten over aansluiting Eetscore op de wensen van de patiënt en zorgprofessional Advies opstellen voor effectieve implementatie en de rollen van professionals in transmurale zorgpaden. Overleg met en betrokkenheid van relevante beroepsgroepen en patiënten Voorstel tot opname van een gevalideerd meetinstrument dat het voedingspatroon monitort en advies geeft. 49

50 Wordt vervolgd... Naast de afdeling Humane Voeding van de Wageningen Universiteit is de ontwikkeling en evaluatie van de Eetscore is mede mogelijk gemaakt door: 50